Atmanand Prakash Pustak 015 Ank 10

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 7

આત્મ-સુધારણું.
૨૭
ઉત્તમ નૈસર્ગિક શક્તિ ધરાવનારા સ્ત્રી પુરૂષે હલકા દરજજાની નોકરી કરતાં દષ્ટિએ પડે છે તેનું વાસ્તવિક કારણ એ છે કે તેઓ જે જ્ઞાનવડે કુશળ કાર્ય કરનારા થઈ શકે એવા જ્ઞાનની પ્રાપ્તિમાં તરૂણ વયની અંદર ચિત્ત પરવાનું-એકાગ્ર કરવાનું તેઓને પુરતી આવશ્યકતાવાળું જણાયું નથી હોતું. તેમજ હજારે સ્ત્રી પુરૂષે જીવનના ઉત્કાન્તિકમમાં પછાત પડી ગયેલા જોવામાં આવે છે તે એ કારણથી કે તેઓએ યુવાવસ્થામાં ઉપરથી નજીવી જણાતી પરંતુ અંદરથી અત્યુપયેગી બાબતેપર લક્ષ આપવાનું ચગ્ય ધાર્યું નથી હોતું.
કુદરતી શક્તિથી સમન્વિત થયેલા અનેક પુરૂષે પિતાના જીવનના સર્વોત્તમ વ નજીવા પગારની નોકરીમાં ગાળે છે, કેમકે તેઓએ તેઓની માનસિક શકિતએનો વિકાસ કરવાનું અથવા ઉચ્ચ પદવીને માટે પિતાની જાતને લાયક બનાવે એવા પ્રસંગોનો ગ્ય લાભ લેવાનું ઉચિત ધાર્યું હોતું નથી, જેઓને પિતાના પર આધાર રાખવાનું અણધાયું બની આવે છે, એવા લેકે જીવન કમમાં પ્રગતિ કરી શકતા નથી. કારણ કે “હું એ કાર્ય કરવાનું ઉચિત ધારતું નથી,” એવા શબ્દથી યુવાવસ્થામાં કેટલાંક અગત્યના કાર્યો વિસરી જવામાં આવે છે, અને તે પરત્વે બિલકુલ લક્ષ આપવામાં આવતું નથી. પાડશાળામાં કેઇ પણ વિષયને અભ્યાસમાં ઉંડા ઉતરવાથી ભવિષ્યમાં અતિશય લાભ થશે. અથવા પોતાનું પોષણ કરવાને સમર્થ બની શકાય એવી રીતે કંઈ પણ કાર્ય કરવાને પોતાની જાતને લાયક બના વવાથી પિતાનું તેમજ અન્યનું હિત કરી શકાશે એવા વિચારોને પણ તેઓએ
સ્થાન આપ્યું હતું નથી. દાણા ખરા યુવકોના સંબંધમાં એક મુશ્કેલ એ છે કે તેઓ પોતે સ્વીકારેલી પ્રવૃત્તિમાં પિતાની શકિતને પૂર્ણ ઉપયોગ કરવાને નારાજ હોય છે. તેઓને જુજ વાર કામ કરવાનું ઓછું કામ અને અતિશય રમત ગમત પસંદ હોય છે. અને કેળવણી અભ્યાસ અથવા કાર્ય કરતાં વિશ્રાંતિ અને આનંદ માટે વિશેષ પ્રેમ અને ઈચ્છા હોય છે.
ઘણાં કારકુન અને સેવકે પોતાના સેવ્ય તરફ ઈષ્યયુકત દષ્ટિથી જુએ છે, અને પોતે પણ સેવ્ય બને એમ ઇચ્છા છે પરંતુ સેવકના દરજા કરતાં ઉંચે જવાને યત્ન કરવાનું કાર્ય અત્યંત કઠીન છે, એમ ધારે છે, અને સહેજ ઉંચે દરજજો મેળવવાના અને થોડા વધારે પૈસા પ્રાપ્ત કરવાના હેતુને સિદ્ધ કરવા ખાતર અભ્યાસ કરવાનું, પ્રયત્ન અને પરિશ્રમ કરવાનું કાર્ય પિતાને માટે ઉચિત છે કે નહિ એવા શંકાશિલ વિચારથી ભ્રમિત થાય છે. જેથી વસ્તુત: કંઈ કરી શકતા નથી અને એજ દશામાં નિરંતર સડ્યા કરે છે. અનેક મનુષ્યના સંબંધમાં એક મુશ્કેલી એ છે કે તેઓ ભવિષ્યના લાભ ખાતર વર્તમાન ભેગ આપવાને ખુશી હોતા નથી,