________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી શત્રુંજય તિર્થનું આધુનિક વૃત્તાંત. હોય છે, ત્યારે શ્રી નેમિનાથ તિર્થંકરના ચરણથી પવિત્ર થયેલ એ રમણીય ગિરનાર પર્વત દેખાય છે. ઉત્તર તરફ શિહેરની આસપાસના પહાડ નષ્ટ અવસ્થાએ પ્રાપ્ત થયેલ વહૃભીપુરના વિચિત્ર દોને રૂંધન કરે છે.
ટુંકમાં પ્રવેશ કરવાને વાસ્તે આખા કોટમાં માત્ર બે મેટા દરવાજા છે, કેટની અંદર પ્રવેશ કરતાં એક ચેક, પછી બીજો ચેક, તે પછી ત્રીજે ચોક એવી રીતે એક મંદિર પછી બીજું મંદિર અને બીજા મંદિર પછી ત્રીજું મંદિર એમ ચાક અને મંદીરમાં થઈને જવાય છે. મંદીરની કારીગરી બનાવટ વિગેરે તમામ ચીજો બહુમૂલ્ય છે, ત્યાં પ્રતિમાજીના અમુલ્યપણુ માટે કહેવું જ શું? એક શ્રદ્ધાળુ મનુષ્ય આમતેમ દષ્ટિ જે વખત નાખે છે તે વખતે થોડા સમયને માટે તે પિતાને મુક્તિ નગરીને એક પથિક સમજે છે. આ પર્વત ઉપર નવ અથવા દસ ટુંક છે, જેમાં નાનાં મોટાં સેંકડે મંદિરે છે, તે મંદિરોનું પુરેપુરું વર્ણન લખવામાં આવે તે એક પુસ્તક બની જાય માટે અહીં સંક્ષેપથી માત્ર ટુંકજ ઉલ્લેખ કરીએ છીએ.
૧ ચૌમુખજીની ક–આ ટુંક બે વિભાગમાં બનેલી છે, ખરતરવસીને વિભાગ અને અંદરના વિભાગ તે ચામુખજી. આ ટુંક સાથી ઉંચા ભાગમાં બનેલી છે, ચામુખજીના મંદિરમાં આદિનાથ ભગવાનના ચતુર્મુખ પ્રાસાદમંદિર છે. આ પ્રાસાદમાં એક માટે ભારે ગઢ છે, તેની લંબાઈ ૬૩ ફુટ અને પહોળાઈ ૫૭ ફુટ છે, તેને ગુંબજ ૬ ફુટ ઉંચે છે, મંદિરની આગળ મંડપ છે, મધ્યમાં ૧૨ સ્થંભ છે. આ મંદિરમાં શ્રી આદિનાથ ભગવાનની ચાર મનહર મૂર્તિ પદ્યાસને છે. આ મંદિર એક તે પર્વતના ઉંચા ભાગ ઉપર હોવાથી તેમજ મંદિર પણ બહુ ઉંચુ હે વાથી જે વખતે આકાશ સ્વચ્છ હોય છે ત્યારે ૨૫-૩૦ ગાઉ દુરથી જોનારને દેખવામાં આવે છે. આ ટુંકને અમદાવાદના શેઠ સમજી સવાઈએ સંવત ૧૬૭૫ માં બનાવ્યું. મીરાતે અહમદી નામના ગ્રંથમાં લખવામાં આવ્યું છે કે આ મંદિર બનાવવામાં ૫૮૦૦૦૦૦ રૂપીયા ખર્ચના થયા હતા. લોકે એમ કહે છે કે માત્ર રૂ. ૮૪૦૦૦ નાતે આ મંદિર બંધાવવામાં દોરડાં જોયાં હતાં.
૨ છીપાવસીની ક–આ ટુંક બહુ નાની છે. તેમાં ત્રણ મોટા મંદિર અને ચાર દહેરીએ છે. આ મંદિર ભાવસાર લોકેએ બનાવેલ છે-જેને છીપા કહેવામાં આવે છે. જેથી છીપાવશી કહેવામાં આવે છે તેનું નિર્માણ સંવત ૧૭૯૧ માં થયેલું છે. આ મંદિરની પાસે એક પાંડવનું મંદિર છે.
૩ શાકરચંદ પ્રિમચંદની ક–આ ટુંક અમદાવાદના શેઠ શાકરચંદ પ્રેમચંદે સંવત ૧૮૯૩ માં બંધાવેલ છે તેમાં ત્રણ મોટાં મંદિર અને બાકીની નાની દહેરી રસા છે.
For Private And Personal Use Only
