________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી શત્રુંજય તિથનું આધુનિક વૃત્તાંત.
૨૩૩
શું પરંતુ સીંસાથી અથવા સાકરના કેથળાઓથી આ ખાઈને હું પુરી શકીશ. એમ કહીને મેતીશા શેઠે તે દિવસથી ટુંક બંધાવવા માટે સંઘની આજ્ઞા લઈ પૂર્ણ કરવાને આરંભ કર્યો, થોડા દિવસમાં આ ભિષણગર્તને પૂરો કરી ઉપર સુંદર ટુંક બનાવવાને આરંભ કર્યો. લાખ રૂપીયા ખરચીને બહુજ ભવ્ય અને સાક્ષાત દેવવિમાન જેવું મંદિર તૈયાર કરાવ્યું. આ મંદિરની સાથે બીજા શેઠ હઠીભાઈ, દીવાન અમરચંદ દમણ અને મામા પ્રતાપમલ વગેરે પ્રસિદ્ધ ગ્રહસ્થાએ પિતાપિતાના મંદિર બંધાવ્યાં, મંદિરનું કાર્ય પુરૂં થવા આવ્યું હતું એટલામાં શેઠજીને સ્વર્ગ વાસ થશે, જેથી તેમના સુપુત્ર શેઠ ખીમચંદભાઈએ મોટો સંઘ લઈ ત્યાં આવી શત્રુંજયની યાત્રાની સાથે આ ટુંકની સં. ૧૮૯ માં પ્રતિષ્ઠા કરી. આ સંઘ ઘણેજ મેટે હતો. કહેવામાં આવે છે કે બાવન ગામના સંઘ આ વખતે એકત્ર થયા હતા અને સાથે જ જણાવવામાં આવે છે કે એક કરેડ કરતાં પણ વધારે ખર્ચ આ ટુંક બનાવવામાં થયેલ છે. આ ટૂંકમાં ૧૬ મેટાં મંદિરો અને ૧૨૫ સુમારે દહેરીઓ છે. સંસારમાં મનુષ્ય શું નથી કરી શકતા?
૯ શ્રી આદિશ્વર ભગવાનની –શત્રુંજયગિરીના બીજા શિખર ઉપર શ્રી આદિશ્વર ભગવાનની ટુંક આવેલી છે. આ ટુંક સૈથી મોટી છે, આ તિર્થને જે આટલો મહીમા છે તે તેને લઈને છે. તિર્થપતિ આદિનાથ ભગવાનનું ઐતિહા સીક તેમજ દર્શનીય મંદિર તેની વચમાં છે. મેટા કેટના દરવાજામાં પ્રવેશ કરીને સિદ્ધા પ્રવેશ કરતાં જેની બંને બાજુ સેંકડે મંદિર પોતાની વિશાળતા, ભવ્યતા અને ઉચ્ચતાના કારણથી દેખનારને આલ્હાદ ઉત્પન્ન કરે છે. મહારાજા સંપ્રતિ તેમજ કુમારપાળ-મહામાત્ય, વસ્તુપાળ તેજપાળ, પેથડશા, સમરાશા આદિ પ્રસિદ્ધ પુરૂષનાં બનાવેલાં મહાન મંદિરો તેની શ્રેણીમાં સુશોભિત છે, યદ્યપિ એ મંદિર પોતાની સુંદરતાના કારણથી સર્વ શ્રેષ્ટ છે તે પણ તેમાં પ્રાચીન ભારતની આદર્શ ભૂત શિલ્પકળાના થોડા ઘણા વિકૃતરૂપ થઈ જવાના કારણથી ભારત ભક્તના દીલમાં આનંદની સાથે ઉદ્વેગ થાય છે. કારણ એ છે કેઅહીંઆ જેટલાં પુરાણું મંદિર છે તે સંવેદના અનેકવાર પુનરોદ્ધાર થઈ ગયું છે. ઉદ્ધાર કરનારાઓએ ઉદ્ધાર કરતી વખત પ્રાચીન કારીગરી બનાવી પરંતુ શિલાલેખ વગેરેની રક્ષા તરફ બીલકુલ ધ્યાન ન રાખ્યું હોય તેમ જણાય છે, તે કારણથી પુરાતત્વજ્ઞાનીની દ્રષ્ટિમાં આમાં ક્યા ભાગ ના અને કયે ભાગ પ્રાચીન છે તે સમજાતું નથી. શિક્ષિત વર્ગને એ નિશ્ચય થઈ ગયો છે કે–ભારતની ભૂતકાલીન વિભૂતિનો વિશેષ પરીચય કેવળ તેની પ્રાચીન ઘુશ, તેમજ પત્થરને ટુકડે પણ કરાવી શકે છે એવી દશામાં તેની અવજ્ઞા થતી જોઈ દુઃખ થાય છે. મંદિરની શ્રેણીમાં એના
For Private And Personal Use Only
