________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ભાગ્ય અને કર્મ
તમારું પોતાનું જ થાય છે. અન્યનું અહિત કરી એટલે કે અમુક પ્રકારનું ખરાબ કર્મ કરી તમારું કલ્યાણ સાધવા તમે જે ઈચછા ધરાવતાં હશે તે એ ઈચ્છામાં તમે નિરાશજ થશે. સફળતા પ્રાપ્ત કરવામાં સત્કર્મની પ્રથમ આવશ્યકતા છે. સારા કર્મ કરશે તે સારું ભાગ્ય રચી શકશે અને સારા ભાગ્યના ફળ પણ સારાજ મળશે.
કેટલાંક મનુષ્યો સર્વ કાર્યોને ઇશ્વરીય પ્રેરણાનું ફળ સમજે છે અને પોતાનાં સુખ દુઃખને આધાર ઈશ્વર ઉપર અવલંબિત છે, એમ માને છે. જે ઈશ્વરને પરમ ન્યાયશીલ, સત્યતા અને સાત્વિકતાની પૂર્ણ મૂર્તિ, દયાના સાગર અને શાંતિના દાતા માનવામાં આવે છે, તે ઈશ્વરને પોતાના ગમે તેવા અધમ કાર્યના પ્રેરક અને વિધાતક ઠરાવવા, એ કેટલુ મૂર્ખતા ભરેલું છે? એક મનુષ્યને સુખી અને બીજા મનુબને દુઃખી કરવામાં ઈશ્વરને શું શુભ હેતુ સમાયેલું છે, તે સમજી શકાતું નથી. ઈશ્વરને મનુષ્યના સુખ દુઃખની સાથે કાંઈ સંબંધ નથી. કર્મ એજ મનુષ્યના સુખ દુખનો હેતુ છે. સારા કર્મો કરશે તે સુખી થશે અને નઠારા કર્મો કરશે તે દુ:ખી થશે, એમ વારંવાર કહેવાની હવે જરૂર જણાતી નથી. ભાગ્ય અથવા કમ ઉપર સુખ દુઃખને આધાર છે, એ સાચી વાત છે, પણ માત્ર તે માન્યતા ઉપર આધાર રાખી બેસી રહેવાથી તમે તમારું હિત કરી શકશે નહિ. પુરૂષાર્થ અને ઉદ્યોગ એજ તમારૂં કર્તવ્ય હોવું જોઈએ. તમારે ઉદ્યોગ સુકૃત્યમાં થવા જોઈએ એ ધ્યાનમાં રાખશો તો તમે તમારું હિત સહજમાં કરી શકશે. ઉપર ઈશ્વરને મનુષ્યનાં સુખ દુઃખની સાથે કાંઈ સંબંધ નથી એમ લખવામાં આવ્યું છે, એ ઉપરથી ઇશ્વરની અથવા પરમાત્માની પૂજા શક્તિ ન કરવી, મ લેખકનું કહેવું નથી. ઈશ્વરની પૂજા, તેની ભક્તિ, તેનું સ્મરણ કરવું અને તેણે દર્શાવેલા માર્ગે ચાલવું, એ આપણું પરમ કર્તવ્ય છે. આપણે જીવનમાં, વ્યવહારમાં અને અધ્યામમાં સફળતા મેળવવા ઈચ્છતુર છીએ; તે જે મહાન પુરૂએ સર્વ પ્રકારની સફળતા પ્રાપ્ત કરી હોય, તે મહાત્માઓની સેવા-ભક્તિ કરીએ, બહુમાન કરીએ અને તેમનાં અનેક ગુણેનું અનુકરણ કરતાં શીખીએ તે આપણે પણ સર્વોત્તમ સફળતા પ્રાપ્ત કરી શકીએ, એ સંભવનીય છે. એક મહાન જૈનાચાર્ય શ્રીમાન્ હરિભદ્રસૂરિના શબ્દોમાં કહીએ તો
__पक्षपातो नमे वीरे न द्वेषो कपीलादिषु ।
युक्तिमद् वचनं यस्य तस्थ कार्यः परिग्रहाः ॥ એટલે મહાવીરમાં મારે પક્ષપાત નથી અને કપિલ આદિ અન્ય દર્શનના પ્રણેતામાં મારે દ્વેષ નથી, પરંતુ જેનું વચન યુક્તિવાળું છે તે ગ્રહણ કરવા લાયક છે.
For Private And Personal Use Only
