________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આત્માના માનસિક કરા
તેમણે પેાતાની જાતને પેલા વાંદરાની માફક વિચારતાં પાંજરામાં સપડાવેલી હોય છે અને પેાતે ભાગી છુટી શકે તેમ છે જ નહીં એવા ભાનથી દુ:ખ પામ્યા કરે છે. તે તેના વિચારના ગુલામ બની બેસે છે અને તેના ભેજામાં નિરંકુશ વિહરતા રાક્ષસા જે તેની પેાતાની બનાવટના છે, તેમના વડે ત્રાસ વેદ્યા કરે છે.
કુદરતના સામર્થ્ય ઉપર વિજય મેળવનાર, અને વિજ્ઞાનને પોતાના વશ ૧ર્તાવનાર મનુષ્ય તેની એક નાના સરખી દુ:ખભરી લાગણીને લઇને કેવા ક્ષિણ, ચિતાતુર, આ, પામર અને રાંક અની જાય છે. ખરા અર્થમાં મનુષ્ય આ કાળે ભાગ્યેજ જોવામાં આવે છે. મનના ઉપર જેનુ ઈશત્વ છે, એવા જવલ્લેજ દ્રષ્ટિગાચર થાય છે. ચિંતા, વાસના, અને ભાલપ્સાના ચાબુકથી માર ખાતા, ડરતા, અને પેટે ઘસડાતા મનુષ્યેાના દર્શનથી આપણે એટલા ટેવાઈ ગયેલા છીએ કે તેમના દર્શનમાં હવે આપણને આશ્ચર્ય જેવુ કાંઇ રહ્યું નથી. પરંતુ સયમી મનુષ્યાને આદૃશ્ય જોતાં દયા અને કપારી છૂટે છે. તેને આશ્ચર્ય થાય છે કે મનુષ્ય સ્વતંત્ર છતાં શા માટે આ પ્રમાણે હેરાન અને દુ:ખી થાય છે ? પાતે રથી છતાં રથને જોડાઇને શા માટે ચાબુકના પ્રહાર સહન કરે છે ? મનુષ્યનું “હું” એ સર્વને પાતાના આધિપત્ય તળે રાખી શકે તેમ છે છતાં શા માટે તેઓ જાણી જોઈને આ કષ્ટની પરપરાને વેદ્યા કરે છે ? આથી તે પુરૂષો આપણને આપણું સામ્રાજ્ય સભાળવા શાસ્ત્રદ્વારા સહસ્ર મુખે પ્રમાધ્યા કરે છે, પરંતુ આપણે તે ખેાધને ટેવાઈ ગયા છીએ, અને તેમાં કશુજ મહત્વનું હાય એમ માની શકીએ એવી સ્થિતિમાં રહ્યા નથી. આથી અન્ય મહેદ્ર દુર્ભાગ્ય શુ હાઈ શકે ?
વિચારથી છુટવાની કળા ત્યારેજ સિદ્ધ થઇ શકે કે જ્યારે વિચારના સ વ્યાપારાથી મનુષ્યનું “ હું નિરાળુ રહી શકે અને તેના વ્યાપારી તેની આજ્ઞા કે
સ કેતવડેજ થાય છે એવુ ઉંડુ ભાન તેના “ હું ” માં પ્રવેશી શકે. આ કળા સિદ્ધ થવા માટે અભ્યાસની અપેક્ષા છે, પરંતુ એ અભ્યાસના અંતે જે મહદ્દ ફળ વિરાજે છે, તે જોતાં એ અભ્યાસને અંગે રહેલા શ્રમ જરૂર ખેડવા જેવા છે. ખરી રીતે એ કળા સિદ્ધ થયા પછીજ આપણું ખરૂ જીવન શરૂ થાય છે. અત્યારે આપણે કેદી છીએ, અને કેદીનુ જીવન એ કાંઇ ખરૂં જીવન નથી. આપણા જીવનમાં સ્વાતંત્ર્ય, વિશાળતા, વ્યાપકતા મુદ્લ નથી. આપણું માનસ યંત્ર આપણા કાબુમાં આવ્યા પછીના જીવનના ખ્યાલ પણ અત્યારે આવવા પણ દુષ્કર છે.
આથી તમારા “હું” નું તમારા માનસિક કરણા ઉપર સામ્રાજ્ય વિસ્તારવાના અભ્યાસ કરી. તેમ થયેથી તેના વ્યાપારા તમારા સ્વરૂપથી નિરાળા ભાસ્યમાન થશે અને તમારી આજ્ઞાથી ગતિમાં મુકાતા અનુભવાશે. તમને છેવટે એમજ જોશે કે તે તમારૂ યંત્ર માત્ર છે. ધૈય અને ખંતપૂર્વક અભ્યાસની અપેક્ષા છે;
For Private And Personal Use Only
