________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૫૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ. કોધ, માન, માયા અને લોભને વશ પડેલા છ કદર્થનાને પામે છે, અને તેને થોડે થોડે અંશે પણ ત્યાગ કરનારાઓ તેની અપેક્ષાએ વધુ શાંતિમાં જીવન ગાળે છે, તે પછી જેઓએ સર્વથા તેને ત્યાગ કરેલો છે, અથવા કરશે, તેના શાંત સુખનું ગણીત કરી જોઈએ એટલે પ્રત્યક્ષપ્રમાણુથી આપણું ખાત્રી થશે કે કષા એને ત્યાગ કરવો એ ફાયદાકારક છે, એજ શુદ્ધ શ્રદ્ધા જ છે.
અન્યાયથી પ્રવૃત્તિ કરનાર કરતાં ન્યાયી પ્રવૃત્તિ કરનારની જગમાં કિતિ વધારે થાય છે, અને પ્રાયે વધુ સુખી જોવામાં આવે છે. તે પછી સર્વથા ન્યાયી પ્રવૃત્તિ કરવી એમાં આગમપ્રમાણ કરતાં પ્રત્યક્ષપ્રમાણથી ખાત્રી થવા જેવું છે.
જગમાં બે જાતના પદાર્થ છે, એક રૂપી અને બીજા અરૂપી. રૂપીમાં કેટલાક અત્યંત સુક્ષમ છે. રૂપી બાદર પદાથ દષ્ટિગોચર થઈ શકે, પણ અત્યંત સુક્ષમ રૂપી, અને અરૂપી પદાથ દષ્ટિગોચર થઈ શકે નહીં. અતી સુક્ષ્મ પદાર્થ સુમદશક યંત્રની મદદથી જોઈ શકાય, પણ ધર્માસ્તિકાય, અધર્માસ્તિકાય, આકાસ્તિકાય, કાળ, અને જીવ, દ્રવ્ય, એ પાંચ અરૂપી છે. એ ચર્મચક્ષુને વિષય નથી. એની ખાત્રી પ્રત્યક્ષ પ્રમાણથી થવા કરતાં આગમ પ્રમાણથીજ થઈ શકે, જે વિષયના યથાર્થ જ્ઞાતા પાસેથી અભ્યાસ કરવામાં આવે, અને ન્યાયી અને નિર્મળ વિચાચારથી તેના સ્વરૂપની વિચારણા કરવામાં આવે, તે ખરેખરા સ્વરૂપની પણ ખાત્રા થવા જેવું છે.
ચાદ રાજલોકમાં આપણે, ત્રીછાલકમાં વસીએ છીએ. તેમાં પણ આપણે જેટલો પ્રદેશ જોયો હોય, તેટલે પ્રત્યક્ષ પ્રમાણથી માનીએ છીએ, અને ન જે હોય તેવા પ્રદેશ ભુગોળના જ્ઞાનથી તે છે એમ માનીએ છીએ.કેલમ્બસે અમેરીકા શોધી કાઢયે, તે પહેલાં તે પ્રદેશની કેને ખબર હતી? કેલમ્બસે અમેરિકા શેધી કાઢયે તે પહેલાં તે પ્રદેશ શોધી કાઢતાં જીવલેણ કષ્ટ સહન કરવું પડ્યું હતું, પણ તે પોતાની શ્રદ્ધામાં કાયમ રહે, અને આગળ વધતે ગમે તે પોતાના નિશ્ચયનું ફળ તેને પ્રાપ્ત થયું. હજુ પણ જગતમાં ભુગોળથી જેટલા દેશ આપણે જાણીએ છીએ, તે કરતાં બીજા દેશો નથી, એમ કહેવાને દાવ કેણ કરી શકે તેમ છે ? ધ્રુવના પ્રદેશ તરફ શોધક પ્રયાણું કરી નાશ પામે છે, પણ તેને કેડે છોડતા નથી, જંબુદ્વિપ લાખ - જન પ્રમાણુ છે, મનુષ્ય અઢી દ્વિપની અંદર છે. તે તમામ પ્રદેશ પ્રત્યક્ષ પ્રમાણુથી જોઈને ખાત્રી કરવાને જે આપણે દાવે કરીએ,અને તે જોયા સિવાય તેનું અસ્તિત્વ ના કબુલ કરીએ તે પછી જે જે પ્રદેશ જેણે જોયા હોય તે સિવાયના ભુગોળમાં વર્ણન કરેલા પ્રદેશનું અસ્તિત્વ નાકબુલ કરનાર ડાહ્યામાં ગણાય કે મુખમાં ગgય તે વિચારવા જેવું છે. તે જ પ્રમાણે ચદ રાજલોકને પિતાની દિવ્ય જ્ઞાન શકિતથી હસ્તામલક પ્રત્યક્ષ જોયા છે, તેઓએ ભુગળના રૂપમાં અઢી દ્વિપનું જે વર્ણન કર્યું છે તે ખરૂં નથી અને ગપ્પાં મારેલાં છે, એવું માનનાર ભુગોળના જે
For Private And Personal Use Only
