Atmanand Prakash Pustak 009 Ank 04

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 7

આત્મજ્ઞાનને સરલ-શુક્રમાર્ગ, ૧૦૩
--~~-~~~~~~ ~~~~ ~~~~~~~~~~~ નિકેવલ જીવ પરિણામરૂપ ક્ષાયિક તથા ઉપશમ સમ્યકત્વ તે અપુ
ગલિક સમ્યકત્વ કહેવાય છે. અર્થાત પુગલનું વેદન સ્વરૂપ તે અગલિક સમ્યકત્વ અને ક્ષપશમ કરવાથી જે જીવના પરિણામ તે અપગલિક સમ્યકત્વ એમ સમજવું. વલી નિસર્ગ અને અધિગમ એમ બે પ્રકારે પણ સમ્યકત્વ
કહેવાય છે. તીર્થકર તથા ગણધર વગેરેના ઉપદેશ બીજી રીતે બે સિવાય સ્વાભાવિક કર્મના ઉપશમ ક્ષયપણાથી જે પ્રકાર, સમ્યકત્વ પ્રગટ થાય, તે નિસર્ગસમ્યક કહેવાય
છે. શ્રી તીર્થકર ગણધર વગેરેના ઉપદેશથી તથા જિન પ્રતિમા દેખવાથી અને બીજા શુભ બાહ્ય નિમિત્તના આધારથી કર્મને ઉપશમ-ક્ષય થતાં જે સમ્યકત્વ થાય તે અધિગમ સમ્યકત્વ કહેવાય છે. એક વટેમાર્ગ માથી ભ્રષ્ટ થયે હોય, તે કેઈના બતાવ્યા
શિવાય ભમતે ભમતો પિતે તેજ ખરે માર્ગે જેમ તે વિષે માગ આવી જાય છે, તેવી રીતે નિસર્ગસમ્યકત્તની પ્રાપ્તિ તથા જવાનું થાય છે. કેઈ વટેમાર્ગુ માર્ગથી ભ્રષ્ટ થતાં કેઈના દષ્ટાંત. બતાવવાથી ખરે માર્ગ આવે તેવી રીતે અધિગમ
સમ્યકત્વની પ્રાપ્તિ થાય છે. જેમ કે માણસને જવર આવ્યું હોય તે પરિપકવ સ્થિતિ થતાં ઔષધના ઉપચાર વિના સ્વાભાવિક રીતે ઉતરી જાય છે તેવી રીતે નિસર્ગ સમ્યકરવ સમજવું અને જેમ કેઈને જવર ઔષધના ઉપચારથી ઉતરી જાય છે, તે અધિગમ સમ્યકરવ જાણવું. એવી રીતે પ્રાણીને મિથ્યાત્વ રૂપ જવરના જવાથી સમ્યકત્વ માર્ગની પ્રાપ્તિ થાય છે અને તે નિસર્ગ અધિગમ રૂપ થાય છે. કારક, રેચક અને દીપક એમ સમ્યકત્તવ ત્રણ પ્રકારનું છે.
જે જીવેને સમ્યક્ પ્રકારના અનુષ્ઠાનની ક્રિયાની સમ્યકત્વના પ્રવૃત્તિ કરાવે તે કારકસમ્યકત્વ કહેવાય છે. એટલે ત્રણ પ્રકારતે સમ્યકત્વમાં ઉત્કૃષ્ટ વિશુદ્ધિ-નિર્મળતારૂપ સમ્ય
કરા પ્રગટ થતાં જીવ સૂત્રમાં કહેવા પ્રમાણે ક્રિયા