________________
યક્ષ અને અંબિકાદેવી પ્રત્યક્ષ થયાં. સુભદ્રાના સતનું પારખું કરાવવા માટે શાસનદેવીએ નગરના દરવાજા ભોડી દીધા. લેકોએ રાજાને ફરિયાદ કરી કે કેાઈ દેવદાનવે આ બંધ કર્યા હોય તો ધૂપદીપ કરીને તે ખેલાવી નાખે. હેમહવન કરાવ્યા, પણ કશું ન થયું. રાજાએ ઢંઢેરે પિટાવ્યું કે જે કઈ ચંપાપોળના દરવાજા ઉધાડશે તેને અડધું રાજ્ય આપીશ. સાત વર્ષના બાળકને તેડીને આવેલી સુભદ્રા કાચા તાંતણે ચાળણી બાંધીને કૂવામાંથી પાણી કાઢી દરવાજા પર છાંટે છે અને ચોથે દરવાજો ઊઘડી જાય છે. રાજા કહે છે કે સુભદ્રા જેવી કઈ સતી નથી. આ જોઈને સુભદ્રાનાં સાસુ-સસરાને પશ્ચાત્તાપ થાય છે અને ક્ષમા માગે છે. કર્તા-અજ્ઞાત.
૯ જબૂસ્વામિ હેલિ
આઠ કન્યાઓને પરણેલા જંબૂસ્વામી-સમુદ્રશ્રી, પદ્મસેના, પદ્મશ્રી, કનકસેના, નભાસેના, કનકશ્રી, કમળવતી અને જયશ્રી એ આઠ નવયૌવનાઓ જ બૂકુમારને કહે છે કે હાથ આપીને અમને કેમ ત્યજી જાઓ છો? પહેલાં અમારી સાથે ભંગ ભગવો, પછી સંયમ લેજે, વળી સંયમમાં તે દેશ-વિદેશ ફરવું પડે, તેમજ માતા-પિતાને મોહ પણ છોડવો પડે. કન્યાઓ એમને નવરંગી રાસ ખેલવાનું આમંત્રણ આપે છે. આઠે કન્યાઓના જુદા જુદા પ્રશ્નોને જબ કુમારે આપેલા પ્રત્યુત્તર અહીં મળતા નથી. અપૂર્ણ કૃતિ.
૧૦. ભલે મોટી
આજથી દોઢસો વર્ષ પહેલાં ગુજરાતી ગામઠી નિશાળમાં બાળકને શિખામણની વાતો સાથે કક્કો શિખવાતા હતા. કકકાની સાથોસાથ ધર્મ, નીતિ અને વ્યવહારની વાતે વણી લેવામાં આવતી. અક્ષરબોધની સાથોસાથ નીતિબોધ મળતો. ગુજરાતી સાહિત્યમાં છેક આધુનિક સમય સુધી નીતિબોધમુક્ત કક્કાઓ મળે છે. શ્રેયસાધક અધિકારી વર્ગના આદ્યસંયોજક શ્રીમદ્ નૃસિંહાચાર્યે પણ આ રીતે કક્કો રચેલો છે અને એક સમયે ગામઠી શાળાઓમાં શ્રીમન નૃસિંહાચાર્યને આ કક્કો પ્રચલિત હતો.
ક કફકા રે કામ કરંતા વિલંબ ન કીજે એ ચતુરાઈની રીત ખ ખખા રે ખૂણે બેસી ખત ન લખીએ , , ,
ગ ગગ્યા રે ગૌ બ્રાહ્મણને ગાળ ન દીજે , મિતાક્ષરી .
: ઇકોર્તિર
