________________
૧૬. મહાવીર છાહુલી સાર(મારવાડ)માં આવેલા ભગવાન મહાવીર વિશેની ભક્તિપૂર્ણ છાહુલી - બાલિકાઓ વીરના ભવનમાં પટોળું પહેરીને સિદ્ધાર્થના કુલચંદ્ર જેવા સારમંડન મહાવીરનું ગીત ગાય છે. હમીક નામના રાજાને કાવ્યમાં ઉલ્લેખ – મુનિ ધનુરચિત સામાન્ય કાવ્ય.
૧૭. જીરાઉલિ છાહુલી આબુની નજીક આવેલા દેશવિદેશમાં જાણીતા એવા જીરાઉલિ ગામમાં આવેલા છરાઉલિ પાર્શ્વનાથની છાહુલ – પાર્શ્વનાથને પત્ની પ્રભાવતીનો ઉલ્લેખ. ધનપ્રભ-રચિત છાહુલી, જેમાં પાર્શ્વનાથની ઉપાસનાથી દૂર થતાં અનિષ્ટોનું વર્ણન.
૧૮. ફલવધી છાહુલી મેડતા સ્ટેશન પાસે આવેલા ફલેધી પાર્શ્વનાથના મંદિરની છાહુલી-ફોધી નગર તીર્થ તરીકે પ્રસિદ્ધ–ચારે દિશામાંથી આવીને ચતુર્વિધ સંધ છવા કરે છે અને નવરંગ નારી નાચે છે તેનું વર્ણન-પૃથવીમાં વીર અને અસંભવ બળવાળા પાર્શ્વનાથના દર્શનથી દુરિત દૂર થાય છે અને કલ્યાણ પ્રાપ્ત થાય છે.
૧૯. ભામાશાહ બાવની
વિ. સં. ૧૬૪૬માં રચાયેલી અને એ પછીના થેડાક સમયમાં લખાયેલી ભારમલ્લના પુત્ર અને દેપાળના શિષ્ય ભામ રચિત બાવની-બાવનને બદલે છાપન છપ્પા-ચાર પત્રમાં લખાયેલી સત્તર લીટી અને પ્રત્યેક લીટીમાં ૫૦ અક્ષર ધરાવતી હસ્તપ્રત.
દરેક છાપાની છ પંક્તિમાંથી પાંચ પંક્તિમાં કવિ દષ્ટાંત કે ઉદાહરણ આપે છે. આ દષ્ટાંત કથામાંથી કે આસપાસની સૃષ્ટિમાંથી મેળવેલાં છે, જ્યારે છઠ્ઠી પંક્તિમાં આ બધામાંથી મળતો બોધ આલેખે છે. કેવા મનુષ્યની ભક્તિ કરવી જોઈએ, કેવી વ્યક્તિનું જીવન ધન્ય છે અને કેનું ભારરૂપ છે? ઉદ્યમ, નારીમોહ, આશાવાદ, ક્રોધ, કંજૂસાઈ, ઈશ્વરનું સામર્થ્ય, કુલરીતિ, ઋણત્યાગ, અપાત્ર માનવો, છળ, બળ, યશ, અધમ સંગતિ, ઈશ્વરશ્રદ્ધા, લાલચ વગેરે વિશે દષ્ટાંતથી કહે છે. મિતાક્ષરી .
v પચાતર
