________________
અ૬૦ ]
દર્શન અને ચિંતન - જૂની રીતે કરતાં વધારે પ્રમાણમાં અને વધારે વ્યાપક રીતે રાષ્ટ્રનું પોષણ થવું જોઈએ. આ દૃષ્ટિથી વિચારતાં આપણી સામે અત્યારે પહેલો સ્વદેશી ધર્મ આવે છે, જે પ્રથમ બતાવેલ ચાર મુદ્દા પૈકી બીજા મુદ્દા સાથે ખાસ - સંબંધ ધરાવે છે.
આપણા દેશમાં બધું પાકવા છતાં પાક માલ પરદેશથી જ આવે છે. - અહીંના પડી ભાગેલા ઉદ્યોગધંધા અને કળાહુન્નરને આપણુ વિના બીજા કોઈ દેશનો માણસ સજીવન નહિ કરે. આપણું દેશની વસ્તુઓ બીજા દેશના લેકે નહિ વાપરે. યુરોપ અને અમેરિકાના લેકે એટલું જીવનતત્વ સમજી ગયા છે કે તેઓ પોતાના દેશવાસીઓને નુકસાન થાય એવું કશું જ નહિ કરે, એટલે તમારે પાકે માલ તેઓ નહિ જ લે. ત્યારે આપણે માલ આપણે ન ખરીદીએ તે આપણું દેશમાં માલ પેદા જ કેવી રીતે થઈ શકે? અને થતો હોય તે એ નભી કેવી રીતે શકે? એક બાજુ સ્વદેશી માલ ખરીદવાની આપણી - ઉદાસીનતા અને બીજી બાજુ રાજ્યકર્તાઓ તેમ જ બીજા પરદેશી વ્યાપારીઓ તરહ્યો આપણે ધધો કચરાઈ જાય તેવી થતી બધી જ હિલચાલે–આ બે કારણથી આપણે ધંધે જાગે છે કેવી રીતે ? અને જે દેશમાં ઉદ્યોગ કે ધ ન જાગે તે આપણે દાન અને સખાવતથી હંમેશાં આપણું દેશના કરડે માણસને કેવી રીતે અને કેટલા વખત સુધી નિભાવી શકવાના ? દાન અને સખાવત એ તો માત્ર મલમપટા જેવું છે. મલમપટાની જરૂર હોય છે, પણ જ્યારે શરીરમાંથી લેહી જ ચુસાતું અને નિચેવાતું હોય ત્યારે પહેલાં તે એ લેહી ભરેલું કાયમ રહે એવી વ્યવસ્થા કરવી જ આવશ્યક છે. માતૃભૂમિ હિંદના શરીરની એકેએક નસમાંથી આજે લેહી વહી જાય છે અને શરીર ખાલી પડી નિસ્તેજ થઈ ગયું છે. એ વહી જતું લેહી અટકાવી તાજું લેહી ભરવું આપણા હાથમાં છે. એક માણસ લાખો રૂપિયાની મોટામાં મોટી સખાવત કરે અને બીજી બાજુ તે જ માણસ ફર્નિચરમાં, લુગડાંલત્તામાં વાસણસણમાં અને બીજી એવી નાની-મોટી હજરે ચીજોમાં લાખો રૂપિયા હમેશને માટે પરદેશમાં મોકલ્યા કરે છે એની એ સખાવત આજે બહુ કીમતી --નથી; અથવા એમ કહે કે એને સખાવત અને પરદેશીત્યાગ એ બેમાંથી માલભૂમિની સેવા માટે એકની જ પસંદગી કરવાની હોય તે આજે પરદેશીત્યાગ અને દેશને સ્વીકાર એની જ પસંદગી લાભદાયક લેખાશે, કારણ કે તે માણસ મોટામાં મેટું દાન આપે તો પણ તે અમુક વખતે જ અને અમુક કામ પૂરતું જ આપી શકે, બધાં ક્ષેત્રમાં એની વહેંચણી થઈ ન શકે, જ્યારે એ માણસ સ્વદેશીની ખરીદ અને પરદેશીના ત્યાગ મારફત બધાં જ ક્ષેત્રોમાં
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
