Book Title: Adhyatma Kamal Marttand
Author(s): 
Publisher: ZZZ Unknown

View full book text
Previous | Next

Page 162
________________ ७४ वीरसेवामन्दिर-ग्रन्थमाला अप्रेरक-उदासीनरूपसे उनके चलने में सहायता पहुंचाता है। बुड्डको लाठी, रास्तागीरोंका मार्ग, रेलगाड़ीको रेलकी पटरी आदि धर्मद्रव्यके और भी दृष्टान्त जानना चाहिए। अधर्मद्रव्यका स्वरूपतिष्ठद्भाववतोश्च पुद्गलचितोश्चौदास्यभावेन यधेतुत्वं पथिकस्य मार्गमटतश्च्छाया यथाऽवस्थितेः । धर्मोऽधर्मसमाह्वयस्य गतमोहात्मप्रदिष्टः सदा शुद्धोऽयं शश्वदनयोः स्थित्यात्मशक्तावपि ॥३१॥ अर्थ-ठहरते हुये जीव और पुद्गलोंके ठहरनेमें जो उदासीनभावसे हेतुता है-सहायककारणता है वह अधर्मद्रव्यका धर्म है-उपकार है, ऐसा गतमोह-जिनेन्द्र भगवान्ने कहा है। जैसे मार्ग चलते हुये पथिक-मुसाफिरके ठहरनेमें वृक्षकी छाया उदासीन भावसे-अप्रेरकरूपसे कारण होती है। यद्यपि गतिशक्तिकी तरह जीव और पुद्गलोंमें स्थितिशक्ति-ठहरनेकी सामर्थ्य भी एक साथ निरन्तर विद्यमान रहती है तथापि उनके ठहरने में सहकारी कारण अधर्मद्रव्य ही है। भावार्थ-जीव और पुद्गलोंके ठहरने में अधर्मद्रव्य एक उदासीन-अप्रेरक कारण है। जब वे ठहरने लगते हैं तो यह द्रव्य उनके ठहरने में सहायक होता है। पथिकोंको ठहरनेमें * 'ठाणजुदाण अधम्मो पुग्गलजीवाण ठाणसहयारी। छाया जह पहियाणं गच्छंता णेव सो धरई ॥' -द्रव्यसं० १८ 'जह हवदि धम्मदव्वं तह तं जाणेह दव्वमधम्मक्खं । ठिदिकिरियाजुत्ताणं कारणभूदं तु पुढवीव ।।' --पंचास्ति०८६ Jain Educationa International For Personal and Private Use Only www.jainelibrary.org


Page Navigation
1 ... 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196