Book Title: Adhyatma Kamal Marttand
Author(s): 
Publisher: ZZZ Unknown

View full book text
Previous | Next

Page 167
________________ अध्यात्म-कमल-मार्तण्ड ७६ भावार्थ-आकाश अनन्तप्रदेशी और अखण्डद्रव्य है । जीवादि पाँच द्रव्योंका आश्रय है। इन द्रव्योंको अवकाश देना उसकी विशुद्ध पर्याय है और अगुरुलघु गुणोंके निमित्तसे जो परिणमन होता है वह उसकी धर्मसंज्ञक पर्याय है। _ 'आकाश' द्रव्यकी द्रव्यपर्यायका कथनगगनानन्तांशानां पिण्डीभावः स्वभावतोऽभेद्यः । पर्यायो द्रव्यात्मा शुद्धो नभसः समाख्यातः ।।३६ ॥ अर्थ-अनन्त आकाश-प्रदेशोंका पिंड, जो स्वभावसे अभेद्य है. जिसके प्रदेश अलग अलग नहीं हो सकते हैं, आकाशद्रव्यकी शुद्ध द्रव्यपर्याय है। ____ भावार्थ-इससे पूर्व पद्य में आकाश-द्रव्यकी धर्मपर्याय कही गई है और इस पदा में उसकी शुद्ध द्रव्यपर्याय बताई गई है। इस तरह आकाशद्रव्यका वर्णन हुआ। (६) काल-द्रव्यका निरूपण कालद्रव्यका स्वरूप और उसके भेदकालो द्रव्यं प्रमाणाद्भवति स समयाणुः किल द्रव्यरूपो लोककैकप्रदेशस्थित इति नियमात्सोऽपि चेकैकमात्रः । संख्यातीताश्च सर्व पृथगिति गणिता निश्चयं कालतत्त्वं भाक्तः कालो हि यः स्यात्समय-घटिका-वासरादिः प्रसिद्धः॥३०॥ ___ अर्थ-'काल' एक स्वतन्त्र द्रव्य है और वह प्रमाणसे सिद्ध है तथा द्रव्यरूप कालाणुओंके नामसे प्रसिद्ध है। और यह द्रव्य * 'प्रोक्तं' मुद्रित प्रतिमें पाट । Jain Educationa International For Personal and Private Use Only www.jainelibrary.org

Loading...

Page Navigation
1 ... 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196