________________
૧૨૮
આચારાંગસૂત્ર પરંતુ, જ્યાં સુધી સાધક પગલિક પદાર્થો અને બાહ્ય સંબંધની માયાજાળમાં વળગેલે રહે છે ત્યાં સુધી આત્માના સાક્ષાત્કારથી તે વંચિત રહે છે,
આત્મદર્શન માટે સાંસારિક પદાર્થો, ધન ધાન્ય, માતપિતા તથા સ્ત્રીપુત્ર પરિવારનો ત્યાગ કર્યો પછી પણ તેની મમતા છેડવી જરૂરી હેવાથી તે દૂર કરવાનો પ્રયત્ન કરતા રહેવા તથા તે દરમ્યાન જાગ્રત રહેવા જણાવ્યું છે.
માતપિતાદિ સ્વજનોનો સંબંધ આ ભવ પૂરતું જ છે, વળી તે સ્વાર્થસભર છે. કેઈપણ વ્યક્તિ એકબીજાને દુઃખમાંથી બચાવી શકે તેમ નથી, વળી મોહવશ; માયા જાલ અને જૂઠ પ્રપંચોથો એકત્ર કરેલ ધન. માંથી પરભવે કાંઈ પણ સાથે લઈ જવાતું નથી. તેને તે અહિંજ અનેક રીતે વિનિમય થાય છે અને બંધાયેલા કર્મોનું ફળ ભેગવવા જીવ એકલે. જ દુર્ગતિમાં ચાલ્યા જાય છે. | માટે, તેની મેહ જાલમાં ન ફસાતાં આશા-તૃષ્ણાને ત્યાગ કરી સંયમી જીવન જીવવું. શરીર સ્વસ્થ હોય ત્યાં સુધીમાં સાધકે પ્રમાદ તજી, કષાયે ઉપર વિજય મેળવી, સમભાવ કેળવવો જોઈએ. પૂર્વભવના દુષ્કૃત્યને કારણે તુચ્છજીવન મળે છે એ સાચું, પરંતુ- સત્કૃત્યથી મહાન પણ થઈ શકાય છે.
–એ હકીકત સમજી ઊંચ-નીચ વર્ણ કે જ્ઞાતિમાં જન્મ થવાના કારણે રાગ-દ્વેષ ન કરતાં યોગ્ય પુરુષાર્થ કર.
માનવીય દુર્બળતાને કારણે સાધક ક્યારેક માનના પ્રવાહમાં તણાઈ. જાય છે. તેને પોતાના જ્ઞાન-તપ-સાધના-કુળ-રૂપ-કે સંપત્તિને ગર્વ થઈ જાય છે, આ પણ પતનનું કારણ બતાવ્યું છે. ઉચ્ચ કે નીચ ગોત્ર કર્મ જન્ય અવસ્થા છે. આત્માને તે સાથે કોઈ સંબંધ નથી.
પિતે ઊંચ છે. બીજા નીચ છે.-એમ સમજી તેને મનમાં બીજા પ્રતિ. ઘણા-તિરસ્કારભાવ જન્મે છે, જ્ઞાનાદિ હિનકેટિના મળતાં જીવ દીનતા અનુભવે છે. પરંતુ સાધકે આ બેય ભાવો દૂર કરવાની જરૂર છે. | મોજે માં......ભોગોથી તૃપ્તિ થતી જ નથી, ઊલટું તેથી રે ઉત્પન્ન થાય છે એ સમજવી ભગાસક્ત જીની દુર્દશાનું વર્ણન કરેલ છે. વળી ભોગોની પૂર્તિ થવી તે તે ભાગ્યાધીન છે અને પરિણામે તે દુખકર છે.
