________________
કાઈક હનુમાન
(કર મન ભજનના વેપાર–એ રાગ)
આવે જ્યારે વિપત્તિના વરસાદ જી; વિપત્તિના વરસાદ– પછી એના કાઈ ન સાંભળે સા.........આવે— ટેક. રામવિયેાગે દશરથરાજે, રથ્રુ રામનુ નામ જી (૨); આતમ ૫ ખી ઊડી ગયા તાય [૨], છેવટે ન મળ્યા રામ. આવે૦ ૧. રાઘવ માથે દુઃખ પડયાં તે દી', માનવી નાનાં કામ જી (૨);
પ્રભુ માનીને પૂજે હવે પછી [૨], રટે દુનિયા રામ. આવે૦ ૨. વસિષ્ઠ જેવા કુળગુરુ જેને, જનક જેવા તાત જી (૨); જાનકીને વનમાં જાતાં [૨], કોઈ એ ન લ્યેા હાથ. આવે૦ ૩. કૈકેયી માતાને સંકટ સમયે, ભેટ્યા જેમ ભગવાન જી (૨);
‘કાગ' કહે કે દુઃખને ટાણે [૨], કોઈ મળે હનુમાન. આવે૦ ૪.
સમજૂતી : માણસનાં પેાતાનાં ફળરૂપી દુઃખના વરસાદ જ જ્યારે વરસવા લાગે છે, ત્યારે એને કાઈ અટકાવી શકતું નથી; એટલું જ નહિ પણ ફક્ત છત્રી બની વરસાદના છાંટા ન પડવા દેવા, આટલું રક્ષણ પણ કાઈ કરી શકતું નથી.
મહારાજ દશરથના મરણ સમયે ચાર પુત્રોમાંથી એક પણ ત્યાં હાજર ન હતા. ઉપરાંત શ્રવણનાં માતાપિતાના શાપને ટાળવા ભગવાન રામ પણ સમથ ન હતા. પ્રારબ્ધ કર્મના ફળના જ્યારે ભાગવટા કરવાનો સમય આવી પહેાંચે છે, ત્યારે એનું નિવારણ કાઈ પણ કરી શકતું નથી. પેાતાને જ ભાગવ્યે છૂટકા.
થાપણના થરને, પરમેશ્વર પહોંચ્યા નહિ, દશરથ દીકરાની કાંધે ન ચડયો કાગડા.
આપણે નવાં કપડાં સ’ઘરી રાખીએ છીએ, તે થાપણનાં કપડાં કહેવાય છે. એ કપડાં આપણે જ પહેરી ફાડવાનાં હેાય છે. મહારાજ દશરથે પણ થાપણમાં શાપ સ`ઘરી રાખેલ, તે તેમણે પાતે જ ભાગવ્યો.
ભગવાન રામને વનવાસ મળ્યેા. ભરત જેવા ભક્ત મંધુ હતા, અાધ્યાના રાજની માટી ફોજ તૈયાર હતી; દેશ ખધા શૂર, તેજસ્વી માનવીએથી ભરપૂર હતા, પણ શ્રીરામે જ્યારે લંકા પર ચડાઈ કરી, ત્યારે એમાંથી એકે એમની મદદમાં ગયેલ હાય એમ રામની કથા કહેતી નથી.
સિષ્ઠ જેવા ઋષિ જ્યાં સલાહકાર હતા, જેમની પાસે ઋષિએ ઉપદેશ ગ્રહણ કરતા એવા મહારાજા જનક જેવા પિતા હતા, છતાં સીતાજીને જ્યારે વનમાં મેાકલ્યાં ત્યારે કાઈ કંઈ ખેલ્યું જ નહિ. એ તા ઠીક, પણ પિતા, ભાઈ કે અપેાધ્યાનું એક પણ માણસ જાનકીજીના ખબર કાઢવા વનમાં ગયું ન હતું. સીતાજી વનમાં ગયાં, એટલે ગુજરી ગયાં, એવું માની બધા સૌને ઘેર લહેર કરતા હતા.
દુ:ખના સમયે કાણુ આશ્વાસનરૂપ અને છે? ભગવાન રામ જેવા જ માતા કૈકેયીને સૌ પ્રથમ પગે પડે અને એમને શાક ટાળે, એમના અપરાધને વરદાન બનાવી દે. એવા મહાપુરુષો ભગવાન તરીકે પૂજાય છે. રામને સંકટ સમયે મળેલા હનુમાન પણ એ જ ઉચ્ચ કેાટિના છે. ભક્તકવિ શ્રી દુલા ભાયા ‘કાગ’
