Aajna Sadhuo Navin Manas ne Dori Shake

Author(s): Sukhlal Sanghavi
Publisher: Z_Darshan_ane_Chintan_Part_2_004635.pdf

Page 4

આજના સાધુએ નવીન માનસને દેરી શકે?
[ ૩૮૩ સાધુ સમાજમાં જણાતી જડતા
જૈન સમાજમાં પણ આવા કડાકા મુખ્યપણે વેતામ્બર મૂર્તિપૂજકમાં જ સંભળાય છે. દિગંબર સમાજમાં તેમના સદ્ભાગ્યે સાધુએ રહ્યા જ ન હતા. અલબત્ત તે સમાજમાં હમણાં હમણું થડા નગ્ન સાધુઓ નવા થયા છે જે જૂની ઘરેડના જ છે; તેમ જ એ સમાજમાં અતિ સાંકડા મનને પંડિત, બ્રહ્મચારી અને વણવર્ગ પણ છે. એ બધા દિગંબર નવપ્રજાને નવશિક્ષણ, નવવિચાર અને વિચારસ્વતંત્રતામાં ભારે આડા આવે છે. એક રીતે તેઓ પણ પિતાના સમાજમાં મંદ ગતિએ પ્રવેશ પામતા પ્રકાશને રાધવા પિતાથી બનતું બધું કરે છે. તેને લઈને એ સમાજમાં પણ જડતા અને વિચાર વચ્ચે મહાભારત ચાલે છે. તો બેતામ્બર મૂર્તિપૂજકમાં સાધુઓને જેટલે પ્રભાવ છે અગર જેટલે અનધિકાર હસ્તક્ષેપ છે તેમ જ જેટલું ગૃહસ્થ-સાધુઓ વચ્ચે તાદામ્ય છે તેટલું દિગંબર સમાજમાં પંડિતવર્ગ અને સાધુઓ વચ્ચે ન હોવાથી શ્વેતાંબર સમાજને લોભ એ દિર્ગબર સમાજના ક્ષોભ કરતાં ઘણી રીતે વધારે ધ્યાન ખેંચે તેવા છે. સ્થાનક વાસી સમાજમાં તે સામાન્ય રીતે આવા ક્ષોભના પ્રસંગે જ ઊભા નથી થતા. તેનું કારણ સ્પષ્ટ છે. તે એ કે એ સમાજમાં શ્રાવક ઉપર સાધુઓને પ્રભાવ વ્યવહારક્ષેત્રમાં હાથ નાખવા પૂરત છે જ નહિ. ગૃહસ્થો સાધુઓને માને, વંદે, પિષે એટલું જ; પણ સાધુઓ ગૃહસ્થની પ્રવૃત્તિમાં સીધી કે આડકતરી રીતે ભાગ લેતા માલુમ પડે તો તેઓને સાધુ તરીકે જીવવું જ ભારે પડી જાય. અલબત્ત, શ્વેતાંબર સાધુઓએ ગૃહસ્થજીવનના વિકાસ વાસ્તે જે કંઈ કર્યું છે તેને શતાંશ પણ સ્થાનકવાસી સાધુઓએ નથી કર્યો, છતાં એ પણ ખરું કે તેઓએ શ્વેતાંબર સાધુઓની પેઠે ગૃહસ્થના જીવનવિકાસમાં અંતરાયના પહાડો નથી ઊભા કર્યા કે નથી એમાં રેડી નાંખ્યાં. ખરી રીતે સ્થાનકવાસી સમાજમાં પણ જૂના અને નવા માનસ વચ્ચે અથડામણી છે, પણ તે અથડામણનાં મૂળ સૂ સાધુઓના હાથમાં નથી. તેથી જ એમની એ અથડામણું લાંબો વખત નથી ચાલતી કે ઉગ્ર રૂપ ધારણ નથી કરતી. એને નિકાલ આપોઆપ, બાપ બેટા વચ્ચે, માદીકરી વચ્ચે અને ભાઈ ભાઈ વચ્ચે આવે છે તેમ, આવી જાય છે, જ્યારે શ્વેતાંબર સમાજમાં આવો નિકાલ સાધુઓ અશક્ય કરી મૂકે છે. સાધુએ અને ધાર્મિક તકરાર
હવે આપણે સહજ પાક્લી શતાબ્દીઓ તરફ વળીએ અને જોઈએ