Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIra rAmamUrti - thaI zake che Eaa DI kokana karatA nAka + na = dara che A Mr. : karI , . A B relI - na
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIra rAmamUrti lekhaka kumArapALa desAI puSpa-11, bAla bhAratI TrasTa bAla bhAratI pustakazreNI karNAvatI
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzaka : bAlabhAratI TrasTa 'rAmanivAsa" baLiyAdevanA maMdira pAse kAMkariyA karNAvatI 380 028 tRtIya AvRtti : 1999 kiMmata : pAMca rUpiyA mudraka : sAdhanA mudraNAlaya TrasTa khamAsA polIsa cokI pAse karNAvatI 380 001
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ manogata sArAM pustakono saMgAtha bALakone maLI rahe e jovAnI eSaNA mAbApa sameta saune hoya ane sahaja che. evo saMgAtha racIne bAlajagatamAM ame eka zikSaNa ane saMskAranI paraba mAMDI che. e paraba eTale ja bAlabhAratI pustakazreNI. kalpanAlokamAM viharavAnuM bALakizorone sahaja AkarSaNa rahe che. A kalpanAvihAranI sAthosAtha tejasvI jIvananI preraNA paNa maLe evuM vAcana jIvanaghaDatara mATe eTaluM ja jarUrI che. hajAro varSonA ApaNA rASTrIya itihAsanAM pAtronA jIvanaprasaMgomAM zikSaNa ane saMskAra pUrAM pADe evI apAra vAto paDelI che. UgatI ane UcharatI peDhIne AvuM preraNAdAyI sadsAhitya sahaja, bAlabhogya, rocaka zailImAM maLI rahe evA hetuthI bAlabhAratI TrasTe A pustakazreNI dvArA ApaNA rASTrajIvananAM tejasvI caritrone bALako samakSa mUkyAM che. ApaNA rASTrajIvanamAM jhaLahaLI rahelA zUravIro ane mutsaddIo, saMto ane sAdhuo, vIrAMganAo ane
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIraputro, vijetAo ane krAMtikArIo, kaLAkAro, lekhako, vijJAnIo ane ramatavIrone pustakazreNImAM samAvI levAno amAro prayAsa che. bhaviSyanuM sapanuM AMkhomAM sajAvI ucca kalpanAzIlatA, vijayI tejasvitA ane preraNAno puMja bALakone prApta thAya evI amArI manokAmanA che. pustakazreNInI mAga varSovarSa vadhatI ja rahI che e bAlabhAratI TrasTa mATe harSajanaka che. atyAra sudhI prasiddha karAyelI 60 pustikAone bhAre AvakAra sAMpaDaco che. enI pAMceka lAkha nakalo khapI gaI che. zALAo, pustakAlayo ane parivAromAM ene umaMgapUrvaka vadhAvI levAmAM AvI che. bALa-kizoranAM jIvana vividha jIvanamUlyothI sabhara banI rahe ane svastha bALamana thakI svastha samAjaghaDataramAM ApaNe sau sahabhAgI banIe evI kAmanA che. dUradarzana, kaeNseTo, kaoNmiksa ane parIkathAonI dhUma vacce sadsAhityano saMga ane raMga bhAgye ja jAmato hoya che. parIkSAlakSI ane cIlAcAlu vAcana ghaDIka bAjue mUkI bAlabhAratI pustakazreNInI pustikAono saMgAtha bALakone karAvI Apo. bALako mATe te cokkasapaNe uttama bheTa banI raheze enI amane zraddhA che. saMpAdaka
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIra rAmamUrti vIra rAmamUrti gAmaDA gAmanI mAtA. thoDuM bhaNelI. kAmakAjathI paravArI mAtA rAmAyaNa vAMce. sAme eka damiyala bALaka mAtAnuM moM joI oziyALuM banI besI rahe. mAnuM A trIjuM bALaka hatuM. be bALaka to motInA dANA jevAM pADyAM. emanAM zarIra majabUta, vaLI kamAtAM paNa kharAM. kamabhAgye A trIjuM bALaka bahu kamajora hatuM. vAraMvAra tAvanA jhapATe caDI jAya. zaradI to enI sadAnI sAthI. phephasAM to kaphathI bharelAM ja rahe. bAkI hatuM te nAnI uMmaramAM ja damano roga lAgu paDyo. sAthe bhaNavAmAM pUro "Dha' ! A chokaro lAMbuM jIvaze evI mAne AzA nahIM. AkhuM ghara enI dayA khAya - jANe maravAne vAMke jIvato na hoya ! gharamAM enI sthiti aNamAnItA jevI hatI.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIra rAmamUrti mAyakAMgalA, rakhaDela ane rogiSTa chokarA para kone prema hoya ! paNa mA te mA ! A nabaLA bALaka para eno adhika pyAra varase ! AvA bALakane mA uparAuparI kapaDAM paherAvI nizALe mokale, paNa kho-kho karavAmAMthI navaruM paDe to bhaNe ne ! koI vAra A bALaka aDadhe raste rahI jAya. koI purANI kathA karatA hoya to sAMbhaLavA besI jAya ! ene rAmAyaNa sAMbhaLavuM bahu game. mahAbhArata sAMbhaLatAM to thAke ja nahi... paNa ene joI sahu kahe "A kho-kho zuM sAMbhaLavA beThuM haze !" bApa polisa jamAdAra. evA khaDatala jIvana jIvatA mANasane to A bALaka para rahema Ave. UcharyuM tyAre sAcuM, ema kahe. keTalAMka rogiyAM-sogiyAM chokarAMmAM amuka khAsiyata hoya che. A bALakamAM paNa evI eka khAsiyata hatI. kyAMya jhagaDo cAlato hoya to tyAM jaIne Ubho rahe. AMdhranA velora zaheramAM aMgrejonI lazkarI chAvaNI * Ano artha che "vIronI nagarI' .
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIra rAmamUrti hatI. aMgreja soljaro ADe divase vIraghaTTama* gAmamAM caDhI Ave. raste maLe e strInI cheDatI kare. nirdoSa bALakone mAra mAre. vinA kAraNe sahune herAna kare. Ane kAraNe gAmamAM tophAna jAme ! AvAM tophAna thAya tyAre TIMToDInA baccA jevuM A bALaka tyAM hAjara ja hoya, UbhuM UbhuM ekITaze joyA kare. nizALe javAne badale A jhaghaDo jovAnI ene bhAre majA paDe. koI oLakhItuM Ave to samajAvIne ghera pahoMcADe ! kyAreka palaTaNanI kavAyata ke dezI sipAIonA akhADAmAM pahoMcI jAya. zarI2 sAva mAMyakAMgaluM, paNa bIjAnI jorAvarI jovI khUba game. enI mAtA kahe : "mArA rAmamUrtine be zokha che, eka to pArakA kajiyA jovAno ane bIjo rAmAyaNa-mahAbhArata sAMbhaLavAno." eka divasa bIjAnA bAhubaLe rAjI thatuM A damiyala bALaka mAtAne kahevA lAgyuM, "mA, mA, mane rAmAyaNa ane mahAbhAratamAMthI cAra jaNA bahu game." "koNa koNa beTA ?" "eka to kIcaka ane duryodhanane mAranAra bhImasena, bIjA sItA mAtA kAje AkhI laMkA bALanAra hanumAna,
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) vIra rAmamUrti trIjA bANazayyA para sUtelA akhaMDa brahmacArI bhISma ane cothA Indrajitano vadha karanAra vIra lakSmaNa." - mA A damiyala bALakanA DahApaNane joI rahI. ene pAse kheMcI vALa suMdhatAM kahyuM - beTA, A cAra jaNA tane zA mATe game che ?" kAraNa ke temaNe strInA zIla khAtara, strI sanmAnanI jALavaNI mATe parAkrama karyA hatAM. mA, jo ne, huM paNa evo thaIza ne ApaNA gAmanI bahena-dIkaraonI AbarU lUMTatA ekeeka gorA soljaranI khabara laI nAkhIza. mArA bhIma, bhIkha, hanumAna ane lakSmaNane aMgreja sipAIo sAme mokalIza ane emano kaccaraghANa kADhI nAkhIza." ATaluM bolatAM to bALake jANe aDaga nizcacaya batAvato hoya tema potAno mukko ugAmyo. mA khUba jorathI hasI paDI. eNe bALakane kalAvatAMkalAvatAM kahyuM - beTA, emAM to zarIra baLavAna banAvavuM joIe. TIMToDInA mAthA jevA tArAthI kaMI na thAya. tane to e maccharanI jema masaLI nAkhe." "nahIM mA, huM jarUra baLavAna banIza. huM rAmAyaNano hanumAna banIza, huM mahAbhAratano bhIma thaIza."
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIra rAmamUrti 9 mAe bolavAnA jorathI khAMsI khAtA bALakanA mukhane pyArathI cUmI lIdhuM ! e divase jamatI vakhate mAe nAnA rAmamUrtinA bhISmanirNayanI sahune vAta karI. badhA khUba hasyA, paNa e divasathI damiyala rAmamUrti gaMbhIra ane ThAvako banI gayo. kadIka sAgaranA kinAre e pharavA nIkaLato ane ene hanumAnano meLApa thato. hanumAne jema sItA mAtAne bacAvyAM ema bhAratamAtAne ugAravA prArthanA karato. zarIra nirbaLa paNa kalpanA ghaNI samartha. bhAratanA vIra puruSonAM ciratrothI enuM aMtara dhabakatuM hatuM. vIra puruSonAM bhavya parAkramonI gAthAthI enAmAM aDaga manobaLa keLavAtuM hatuM. eka divasa e kaccha lagAvIne sipAIonA akhADAmAM pahoMcI gayo, majabUta manobaLa sAthe baLavAna banavAno nizcaya karyo. eNe kasarata karavI zarU karI. zarUAtamAM zarIra sAtha na Ape. khAMsI moM ja baMdha thavA na de. kasarata AkarI lAgavA mAMDI. kyAreka thAkane lIdhe adhavacce ja kasarata choDI devAno vicAra karyo. kyAreka zarIre sAtha na ApatAM raDI paDavA lAgyo. eka vAra to A chokarAe vicAra karyo ke AnA karatAM to maravuM bahetara che. e ApaghAta karavA gayo paNa kharo paNa aMtaramAMthI avAja Avyo : "are ! bhIma ane bhISmano bhAIbaMdha
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ [10] vIra rAmamUrti ATalo badho bheru ! hanumAna ane lakSmaNano dosta ATalo badho nirbaLa ! hAre e to mAnavI ja nahIM !" AvI nirAzA ane nirbaLatA upara mananI makkamatAthI vijaya meLavyo. roja savAre vahelAM UThIne nava kilomITara doDa lagAve ane lazkarI chAvaNI sudhI pahoMcI jAya. ahIM sipAIo sAthe kustI laDe, kustInA avanavA dAvapeca zIkhe ane vaLI pAchI nava kilomITaranI doDa lagAvIne ghera pAcho Ave. ghera AvIne kazo ArAma karavAno nahIM. ghera paNa akhADo banAvyo. emAM doDhaso jeTalA juvAniyA kustI khelavA Ave. e badhAnI sAthe barAbaranI kastI cAle ane pachI taravA nIkaLI paDe. tarIne bahAra nIkaLe tyAre to eTalo thAka lAge ke potAnA paga para Ubho paNa na rahI zake. enA sAthIo ene upADIne ghera laI jatA. thoDo thAka khAIne sAMja thatAM pAchI enI kasarata cAlu thatI. paMdarasothI traNa hajAra daMDa ne pAMca hajArathI dasa hajAra beThaka kare. basa, rAtadivasa eka ja raTaNa... zarIra kema vadhu baLavAna bane enI ja laganI. rAtre svapnAM paNa kustInAM ja AvatAM.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIra rAmamUrti (11) eka vAra svapnamAM kustI cAlatI hatI ane temAM evI bagalI lIdhI ke kUdIne potAnA khATalAmAMthI bIjAnA khATalAmAM! cAre kora bumarANa macI gaI. gharanA mANasone lAgyuM ke rAmamUrtine kaMI vaLagADa lAgu paDyo che. bhUvAne paNa bolAvyo. Akhare rAmamUrtie potAne lAgelA zarIravikAsanA vaLagADanI vAta karI tyAre sahunAM mana heThAM beThAM. e pachI to A juvAna akhADAmAM ja rahevA ane sUvA lAgyo. TUMka samayamAM to e damiyala chokarAe, kAcaMDo raMga badale ema zarIrano raMga badalI nAkhyo. kyAreka hanumAnajI sAme Ubho rahI kUdakA mAre, kayAreka bhImanI jema hoMkArA karato gadA pherave. mA bALakanuM A parivartana joI rahI. enI khAMsI cAlI gaI, zaradI bhulAI gaI, kapha ke tAva to bicArA enI pAse pharakatA ja nahIM. have to e cAle tyAre pRthvI dhamadhame ! sahuno aLakhAmaNo damiyela bALaka pAMca varSamAM to vIra rAmamUrti tarIke oLakhAvA lAgyo. kyAM pelo damiyala bALaka ane kayAM ajaba zarIrabaLa dharAvato rAmamUrti ! pAMca varSanA sakhata parizrama pachI soLa ja varSanI umare e eTalo jorAvara banyo ke nALiyeranA jhADane e jorathI khabho mAre ane uparathI TapoTapa be-traNa nALiyera tUTI paDe (juo citra pAnAM naM. 12) tamannA
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ vira rAmamUrti - Nil JI m I' DEC 18 NR all rAmamUrti nALiyeranA jhADane khabho mAre ane TapoTapa be-traNa nAyiyera tUTI paDe.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIra rAmamUrti 13] ane parizrama kevo jAdu karI zake che enA udAharaNarUpe sahu rAmamUrtinI vAta karatA. A samaye emano khorAka paNa ajaba hato. emane sauthI vadhu dahIM bhAve. savAranI kustI ane kasarata pUrI thayA pachI bapore badAmanI ThaMDAI pItA. pachI bazera-traNazera dahIM, zAka, bhAta ane aDadho zera ghI khAtA. rAtre mAtra thoDo bhAta ke bhAkharI ane dahIM letA. AkhA divasamAM doDhazerathI bazera badAma ane ghaNI vAra ekAda zera mAkhaNa sonAcAMdInA varakha sAthe khAI jatA. barAbara soLa varSanI umare ja eka evo banAva banyo ke AkhA varaghaTTama gAmamAM rAmamUrtinA baLano DaMko vAgI gayo. eka vakhata gAmanI gaTaranA ughADA pALi yAmAM eka moTI jADI bheMsa bharAI gaI. vIsa-trIsa mANaso ekaThA thaIne mahenata karavA lAgyA paNa nIkaLe ja nahIM. eTalAmAM rAmamUrtine emanA bhANeje AnI khabara ApI. rAmamUrti tyAM AvyA. emaNe lokone dUra khaseDyA ane nIcA vaLIne bheMsanAM be ziMgaDAM pakaDyAM. eka ja AMcakAthI bheMsane uThAvIne evI to kheMcI kADhI ke be-traNa goThamaDAM pAtI bheMsa dUra jaIne paDI. rAmamUrti to jANe kaMI ja banyuM na hoya ema potAne raste cAlatA thayA ! A samaye baLavAna rAmamUrtinA manamAM bhAre
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ H chAtI para hAthI Ubho rAkhavAno adbhuta prayoga karatA. rAmamUrti 14 vIra rAmamUrti
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIra rAmamUrti manomaMthana cAlatuM hatuM. e samayanA vicArone AlekhatAM teoe kahyuM che, "have ja mArA jIvananI kharekharI zarUAta hatI. bhISaNa prayatnothI meM apratima baLa meLavyuM hatuM. ghaNA mane ema pUchatA ke amAnuSI zaktino upayoga zo, tyAre huM hatAza thaI jato. Ama chatAM mane evo daDha vizvAsa hato ke mAruM bhAvi kaMIka apUrva che. niyati mArI vizeSa gati karaze ja." - zarIra ane mananA vikAsa mATe rAmamUrtinI rakhaDapaTTI cAlu ja hatI. himAlayamAM ghUmI vaLyA. samAdhino abhyAsa karyo. teoe bIjI siddhi to na meLavI paNa ekAgratAnuM jabaruM baLa jamAvI zakyA. saMkalpazaktine sahAre potAnA zarIranA koI eka sthAnamAM eka ja snAyumAM paLavAramAM mahAbhArata baLano saMcAra karI zakatA - AthI e snAyu aparAjeya banI jato. A ja emanI vasamI gaNAtI zarIrazaktinuM rahasya ! zarIrazAstrIo kahe che ke mAnavInAM hADakAM game teTalAM majabUta hoya tema chatAM jo enA para eka hajAra ratalanuM vajana Ave to te cUrecUrA ja thaI jAya, jyAre rAmamUrti to divasamAM eka vAra ane kayAreka to be vakhata
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ vira rAmamUrti cha hajAra ratalano hAthI potAnA zarIra para Ubho rAkhatA hatA. (citra juo pAnAM naM. 14) teo vAraMvAra kahetA ke ekAgratA ane ajeya manobaLa e mArA vijayanI cAvI che. - I.sa. 1905nA me mahinAmAM AkhA yuropamAM potAnA zarIrabaLathI DaMko vagADanAro malla yujina senDo madrAsamAM khela karavA Avyo. A seDonI nAmanA ApI duniyAmAM phelAyelI hatI ane enI kIrti eTalI hatI ke Aje paNa koI jabaro baLavAna pAke to ene senDo'nuM upanAma apAya che. rAmamUrtine lAgyuM ke A senDonI sAthe baLanI parIkSAmAM pote jItI jAya to jagatabharamAM nAmanA thaI jAya ! bhAratamAM gorAnuM rAja, AthI A gorA pahelavAnano jayajayakAra thaI rahyo. chApAM to enA baLanAM vakhANa karatAM marI paDe. enA baLanI vAta sAMbhaLIne bhalabhalAnI hiMmata bhAMgI jAya. rAmamUrti vicAravA lAgyA ke A gorA mallane jo baLanI bAbatamAM harAvI dauM to moTuM kAma thaI jAya. senDonI nAmanA khUba hatI eTale pahelAM to hiMmata na cAlI. roja ciMtA kare ke ene paDakAra Apavo ke nahIM. Akhare temaNe eka yukti karI. senDonA nokara sAthe dostI
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIra rAmamUrti 17 karI. eka vakhata ene mAdaka padArtha khavaDAvIne, tenA khissAmAMthI cAvIo kADhI senDonA taMbumAM jaIne enA DaMbelsa tapAsI lIdhA. emane khAtarI thaI ke senDo jarUra baLavAna che paNa enAM vakhANa thAya che teTalo baLavAna nathI. pA zera baLa che paNa enA sAta pAzeranI jAherAta thAya che ! emaNe senDone enA baLanI tAkAta batAvavA paDakAra pheMkyo. koNa nIkaLyo A mAthAno ? senDone to pagathI mAthA sudhI jhALa lAgI gaI. eNe rAmamUrti mATe khAnagI tapAsa calAvI. khabara paDI ke enA karatAM to rAmamUrti bamaNuM-traNagaNuM vajana uThAve che. senDo chAtI upara cAra hajAra ratala vajana UMcakI zakato jyAre rAmamUrti to cha hajAra ratala vajana AsAnIthI UMcakI zakatA. have thAya zuM ? senDonI kharI vizeSatA ja 'vajana UMcakavAnI enI tAkAta' gaNAtI hatI. ene thayuM ke rAmamUrtinI sAme harIphAI karavI eTale sAme cAlIne hAra meLavavA jevuM ja gaNAya; AthI eNe jAhera karyuM "kALA mAnavI sAthe huM harIphAI karato nathI." rAmamUrti nirAza thayA. emane AzA hatI ke senDo jevA vikhyAta gorA mallane harAvavAthI emanA baLanI
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIra rAmamUrti 18 kiMmata thaze paraMtu senDonA inkAre rAmamUrtinA haiyAne valovI nAkhyuM. raMganA bahAne tAkAtanA medAnamAMthI e chaTakI jAya e mATe temane khUba lAgI AvyuM. A samaye duniyAmAM sauthI vadhu vajana UMcakanAra rAmamUrti hatA. ekAda varSa sudhI 'sAutha inDiana eNthlITika eNsosiezana'nA Azraya nIce emaNe madrAsamAM aMgabaLa nA prayogo batAvyA. A samaye lokamAnya TiLakanI najara emanA para paDI. e mahAna rASTrapremInI AMkhamAM A baLavAna juvAna vasI gayo. emaNe nirAza rAmamUrtine bolAvIne jabaruM protsAhana ApyuM. emaNe kahyuM Camcomm "tame. svataMtra sarakasa jamAvo, hiMdusthAna ane hiMdusthAna bahAra jAo. badhe bhAratanI kIrta prasarAvo. gorA samAjamAM jAo ane emane tamArI zaktino paraco ApI batAvo ke ApaNAM rAmAyaNa ane mahAbhAratamAM che evA vIro hajI pAkI zake che." pratApI dezanAyakanI preraNA sAthe rAmamUrtie dezavidezamAM Thera-Thera ghUmavA mAMDyuM. emanA khelothI dezaparadezanI janatA daMga banI gaI. cha hajAra ratalano hAthI chAtI para Ubho rAkhavo,
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ vira rAmamUrti I ! chAtI phulAvIne sAMkaLa toDavAnA khelanuM dazya , k)
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20) vIra rAmamUrti pacIsa horsapAvaranI be moTarane sAmasAmI jatI rokI rAkhavI, chAtI para traNathI cAra hajAra ratalano paththara mukAvI enA para ghaNanA ghA karAvavA ane pachI eka ja AMcakAthI traNa-cAra goThaDAM khavaDAvIne paththarane dUra pheMkI devo. be gADAMmAM cALIsa mANasone besADI chAtI, peTa ke sAthaLa parathI gADuM kheMcAvavuM. chAtI para sAMkaLa viTIne cAra majabUta mANasone sAMkaLanA cheDA pakaDAvI potAnI bAjumAM UbhA rAkhe, pachI jorathI chAtI phulAve ne sAMkaLanA TukaDA thaI jAya. yuvAvasthAmAM emanI chAtIno gherAvo 48 iMca hato. khAlI chAtI 37 Ica hatI jyAre emanI phulAvelI chAtI chappana ica jatI ! ardhA ica jADI gajavela eka ja AMcakAthI toDavI e to emano AsAna khela hato. ghoDAne trAjavAmAM rAkhI, pote UMcakI letA. rAmamUrtinA prayogoe lokone herata pamADI dIdhA. enI kharI khUbI to najare joIe tyAre ja samajAya. rAmamUrti badhe ja jANItA thayA. paMjAbamAM to navarAtrimAM lattela emanAM gIta gavAtAM. rAmamUrti potAnuM baLa batAvavA dezavidezamAM pharavA lAgyA. bhAratIya sAmarthyano jayajayakAra bolAvyo. aMgreja sarakArane A gamatuM na hatuM. eNe Dagale ne pagale emanA
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIra rAmamUrti 21 mArgamAM avarodha UbhA karavA mAMDyA. aMgreja sarakArane ema hatuM ke kALI cAmaDIvALA gorI cAmaDIvALA karatAM dareka rIte UtaratA hoya che ane temaNe UtaratA rahevuM joIe. rAmamUrti nirbhaya vIra hatA. emanI nasenasamAM bhAratabhUminuM gaurava vahetuM hatuM. e samaye dezAbhimAna e aparAdha mAnavAmAM Avato; AthI aMgreja sarakAra emane avAranavAra najIvA kAraNasara khUba pajavatI rahetI. eka vAra lAhoramAM emanA khela cAlu hatA ane sa2kAre mAtra covIsa kalAkamAM ja paMjAba choDI javAno hukama karyo. bhAre moTI muzkelI UbhI thaI. A samaye paM. mAlavIyajI ane lAlA haMsarAja jevA netAoe virodha karyo. emanA prayatnone pariNAme laoNrDa minToe e hukamano amala aTakAvyo hato. rAmamUrti sarakAranI viruddha lokone uzkere che ema kahIne emane sarahadanA pradezamAM jatA aTakAvavAmAM AvyA hatA. iMglaeNnDamAM aMgabaLanA adbhuta prayogo batAvyA pachI rAmamUrtie tyAMthI osTreliyA javAnI paravAnagI mAgI. aMgreja sarakAre so mANasone badale pacIsa mANasonI ja paravAnagI ApI. AthIya vizeSa to rAmamUrti jyAM-jyAM khela karavA jatA tyAMnA musalamAnone chUpI polisa khAtuM emanI viruddhamAM uzkeryA ja karatuM paraMtu uzkerAyelA musalamAnone
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIra rAmamUrti jyAre khabara paDatI ke rAmamUrtinA ziSyomAM to jema hiMdu che tema musalamAna paNa che tyAre emano Ubharo zamI jato. rAmamUrtinA ziSyomAM vikhyAta pahelavAna gAmA ane ImAmabakSa jevAno samAveza thAya che. khuda nijhAma sarakAre rAmamUrtinuM bhavya svAgata karyuM hatuM ane emane sonAno cAMda Apyo hato. rAmamUrtie jIvana sAthe yuddha AdaryuM hatuM eTale teo kadI mUMjhAyA nahIM. jema emanI zakti apUrva hatI ema emanA para AvelI Aphato paNa anokhI ja hatI. videzanI dharatI para to Dagale ane pagale jIva jokhamamAM mUkavo paDato. I.sa. 1910mAM malakAmAM emane babbe vAra chAnI rIte somala (jhara) ApavAmAM AvyuM. pahelI vakhatanuM jhera to A bhImasenane pacI gayuM paNa bIjI vakhata to eka ghoDo marI jAya eTaluM jhera ApavAmAM AvyuM hatuM. bacavAnI koI AzA na hatI chatAM rAmamUrti nirAza thavAnuM jANatA na hatA. tarata ja laMgoTa mArI pAMca hajAra daMDa kheMcI kADhayA ane parasevAmAM ghaNuMkharuM jhera bahAra kADhI nAkhyuM. paraMtu A pachI dasa mahinA pathArIvaza rahevuM paDyuM. teo phAMsa gayA. pheMca prajAe hiMdanA vIra puruSano premathI satkAra karyo. ahIM emanA yuropiyana maeNnejare dago karyo. rAmamUrti chAtI para pATiyuM mUkIne enA para hAthI
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ ri3) vIra rAmamUrti Ubho rAkhatA. e pATiyuM ja koIe aradhuM kApI nAkheluM. khela zarU thayo. hAthIe pATiyA upara caDIne jevo eno paga mUkayo ke tarata ja pATiyAnA TukaDA thaI gayA. hAthIno paga rAmamUrtinI chAtI upara paDyo. emanI traNa pAMsaLIo bhAMgI gaI ane te bebhAna banI gayA. phrAMsanA kuzaLa DokaTaronI sAravArane kAraNe rAmamUrti motanA mukhamAMthI UgarI gayA paraMtu emane cha aThavADiyAM davAkhAnAmAM rahevuM paDyuM. spenamAM bhayaMkara sAMDhayuddha thAya che. spenamAM AvuM sAMDha yuddha karAvanArA maMDaLe rAmamUrtinA baLanI parIkSA karavA vicAra karyo. A samaye rAmamUrtie kahyuM, "game tevo bhayaMkara sAMDha mArI sAme khaDo karo, enAM ziMgaDAM pakaDIne ja ene jamInamAM dabAvI daIza, eka DagaluM paNa AgaLa vadhavA nahIM dauM - paNa A prayoga mATe mane paMdara hajAra pAunDa ApavA paDaze." e saMsthA A mAgaNI svIkArI zakI nahIM ane pariNAme rAmamUrti spena gayA nahIM. e samaye bIjAM sarakasa cAlatAM paNa rAmamUrtinA sarakasane jovA mATe jeTalI janamedanI ekaThI thatI eTalI bIje kayAMya thatI na hatI. AnuM mukhya kAraNa hatuM rAmamUrtinA vyaktitvanuM prabaLa AkarSaNa. zarIrabaLa ane
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 vIra rAmamUrti AtmabaLanA emanA apUrva prayogoe rAmamUrtine lokamAnasamAM advitIya sthAna apAvyuM hatuM. baLanI vAta thAya tyAre rAmamUrtinuM nAma yAda AvyA vinA rahe ja nahIM. eka vAra baherAmapurAmAM rAmamUrti potAnuM sarakasa laIne gayA hatA. gAmane pAdara sarakasanA DerAtaMbu taNAyA hatA. nitya kAryomAM sahu mazagula hatA. rAmamUrti saMdhyAM karI rahyA hatA. evAmAM eka lokhaMDanuM pAMjaruM vAghanI bhayAnaka garjanA sAthe dhaNadhaNI UThyuM... sarakasano sauthI bhayAnaka vAgha koInI bhUlathI pAMjarAmAMthI bahAra nIkaLI gayo. chalAMga mArIne e sarakasanA medAna para Avyo. cotarapha hohA thaI gaI. vAgha AsapAsanAM pazuo para tUTI paDayo. roja to Apelo khorAka khAvo paDato, Aja ene nirAMte zikAranI moja maLI. thoDI vAramAM to cAra-pAMca bakarAMne mArI nAkhyAM. AkhAya sarakasamAM kAgAroLa macI gaI. Thera-TherathI kAramI cIsa UThavA lAgI. vIjaLInI cAbuka, tIkSNa bhAlA ke baMdUka zodhavAno samaya nahoto. sahu koI motanA bhayathI bebAkaLA banIne nAsatA hatA. rAmamUrti jAnavaro tarapha bhAre dayALu hatA. jaMgalI prANIone kadI bhUkhe mAratA nahIM, emane peTa bharIne khavaDAvatA.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIra rAmamUrti saMdhyA karI rahelA rAmamUrtine motanA tAMDavanA samAcAra maLyA. hathiyAra zodhavAno to samaya nahoto. pratyeka paLa eka-eka prANI ke pazune motane ghATa utAranArI hatI. Ave samaye hathiyAra kayAM zodhavA javAya ? rAmamUrtinI najIkamAM ja eka jADo daMDo paDyo hato. daMDo uThAvIne e doDyA. sarakasanA medAna vacce ane zikAra karelAM bakarAMnI AsapAsa ghUmato vAgha ghUrakI rahyo hato. rAmamUrti enI sAme AvyA. khUMkhAra vAgha ane vIra rAmamUrtinI AMkho sAthe AMkho maLI. A bhayAnaka jAnavara paNa "zerane mAthe savAzera" jevA rAmamUrtine pArakhI gayuM... tarata ja e bhayAnaka vAgha tabelA tarapha nATho. bhalabhalAnI hiMmata bhAMgI jAya tevo A prasaMga hato. motane sAme cAlIne tAlI ApavAnI hatI paNa rAmamUrti to bIka ke motane kyAM oLakhatA hatA? vAgha tabelA bhaNI doDyo ane rAmamUrti pUrA jozathI enI pAchaLa doDyA. vAgha tabelAmAM ghUsyo to pote paNa tabelAmAM dAkhala thayA ane vAghanI pITha para pAMca-cha daMDA lagAvI dIdhA. potAno zikAra chInavI lenArA ane A rIte daMDo lagAvanArA rAmamUrti para humalo karavA mATe vAgha jhanUne
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ (26) vIra rAmamUrti I s!! rAmamUrtino eka Azcaryajanaka khela : S koTa ::. II III . S ITI, Ty HI ,
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIra rAmamUrti bharAIne pAcho pharyo. rAmamUrti ema gAMjyA jAya tevA nahotA. vAdhano sAmano karavA sAmI chAtIe enI tarapha cAlyA. sAmethI dhasI AvatA vAghane emaNe tarata ja potAnI bAthamAM pakaDI lIdho ane jamIna para dabAvI dIdho. vanavIra para naravIvijaya meLavyo. bhayAnaka vAgha pharI vAra pAMjarAnuM niyamapAlaka prANI banI gayo. eka pachI eka Aphato AvatI jatI hatI. akasmAtano pAra nahoto. paradezI sarakAranI parezAnIno koI aMta nahoto. Ama chatAM jIva saTosaTanAM saMkaTo veThIne rAmamUrti hiMdanI zaktino paraco batAve jatA hatA. hiMdusthAnIonAM nirbaLa ane nAjuka zarIranI vAto karanArAone rAmamUrtie potAnA kAryathI cUpa karI dIdhA. rAmamUrtinA pahelavAnoe yuropanA aNanama gaNAtA pahelavAnone harAvI dIdhA. pahelavAna gAmA ane ImAmabakSa to ajeya banIne yuropathI pAchA pharyA. rAmamUrti kahetA ke niSphaLatA to pote joI ja nathI. koI kAma eka vAra pAra na paDe to bIjI vAra karavuM paNa ene pAra pADyuM ja chUTako. "kArya sAdhayAmi vA deha pAtayAmi e emanuM sUtra hatuM. teo kahetA -
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ ri8 vIra rAmamUrti "bhale marI javAya paNa rAmamUrti niSphaLatA to bhogavavAno ja nahIM." eka vAra prAMgadhrAmAM ekaso ne bAra kilomITaranI jhaDape jatI pacIsa horsapAvaranI moTara rokavA prayatna karyo. rAmamUrti petaro jamAvIne barAbara UbhA rahe e pahelAM to hAMkanAre moTara hAMkI dIdhI. moTarano AMcako AvatAM emanA paganI piMDI UtarI gaI, teo bebhAna thaI gayA. tarata dAkatarane bolAvavAmAM AvyA. emaNe bebhAna rAmamUrtine zuddhimAM ApyA. (citra juo pAnAM naM. 26) emano paga barAbara karyo. pagamAM asahya vedanA thatI hatI chatAM pATo bAMdhIne laMgaDAtAM- laMgaDAtAM rAmamUrti medAna para AvyA. loko to nirAza thaIne vIkharAI rahyA hatA evAmAM rAmamUrtine medAna para AvelA joIne badhA AbhA ja banI gayA. badhAe emane nA pADI paNa emaNe kahyuM, "bhale ahIM mAruM mota thAya paNa pAcho nahIM paDe." apUrva manobaLathI ekAgratA sAdhIne pacIsa horsapavaranI ekaso ne bAra kilomITaranI jhaDape jatI moTarane eka vAra nahIM, be vAra nahIM, paraMtu tera vakhata rokI ! - I.sa. 1907mAM muMbaImAM dAMtathI trAjavAmAM mUkelA ghoDAne uThAvavAnA prayogamAM temaNe be dAMta gumAvI dIdhA. trAjavAmAM ghoDAne Ubho rakhAvI rAmamUrti UMce UbhA
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIra rAmamUrti 29) rahetA. AkhuM trAjavuM dAMtathI pakaDIne jamInathI be phUTa adhdhara karatA. muMbaInA A prayoga vakhate emano mAnIto osTreliyana ghoDo bImAra paDyo hato. enI jagyAe eka navA ghoDAne lAvavAmAM Avyo. vIjaLIno prakAza, baeNnDano moTo avAja ane tAlIonA gaDagaDATathI trAjavAmAM Ubhelo ghoDo bhaDakI gayo. eNe samatolapaNuM gumAvatAM rAmamUrtinA be dAMta paDI gayA. rAmamUrtinI apratima tAkAtane jovA mATe garIba ke amIra, bALaka ke vRddha, hiMdI ke videzI sahu koI bhegA thatA. sahue A Adhunika yuganA bhImasenanI kadara karI. pAdukoTAnA mahArAjAe emane prAcIna kSatriya paddhati pramaNe ratnajaDita evuM suvarNanuM "vIrakaMkaNa' enAyata karyuM hatuM. eka rAjavIe sonAnI mUThavALI zirohI talavAra ane makhamalanuM mAna ApyuM hatuM. zivAjI chatrapatinI "bhavAnI" talavAra paNa emane maLI hatI. A sivAya pAMcasothI paNa vadhu sonAnA cAMda, jarInAM selAM, pozAka vagere maLyAM hatAM. rAmamUrti hiMdavAsIo mATe zarIrabaLano sarvocca jIvaMta Adarza banI rahyA. dezI ane videzI dareka prakAranA vyAyAmamAM teo pAraMgata hatA. prAcIna ane arvAcIna praNAlikAnI dRSTie emaNe vyAyAmanAM vividha sAdhano
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIra rAmamUrti cakAsI joyAM hatAM. emane ApaNA dezanI purANI paddhati ja zreSTha lAgI hatI. teo to kahetA ke ApaNA vyAyAmanuM sudhareluM svarUpa ja pazcimanA vyAyAmamAM jovA maLe che. yuropa karatAM ApaNA dezanI kaLA koI rIte UtaratI nathI eTaluM ja nahIM paNa keTalIka bAbatamAM to ApaNI vyAyAma-praNAli vadhu caDiyAtI che. rAmamUrti majabUta zarIra karatAM nIrogI zarIrane vadhu mahattva ApatA. emane yoganAM AsanomAM to apAra zraddhA hatI. daMDa, beThaka, doDavAnI ane taravAnI kasarata to sahu koIne mATe jarUrI lekhatA. svAthya jALavavA mATe emaNe keTalIka khAsa kasaratonI himAyata karI hatI. AhAramAM teo rojanA bhojana uparAMta khUba cAvavAnuM kahetA hatA. tAkAtavAna rAmamUrtino potAno khorAka ghaNo viziSTa hato. sAmAnya rIte zAkAhArI hoya tevo koI paNa zaktizALI mAnavI potAnI tAkAta jamAvavA mATe dUdhano bahoLA pramANamAM upayoga karato hoya che jyAre rAmamUrtine dUdha saheje pasaMda nahotuM. emanA jIvanamAM emaNe bhAgye ja dUdha pIdhuM hatuM. dUdha tarapha emane jeTalI napharata eTalo ja dahIM tarapha
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ vira rAmamUrti emane pyAra. emanA AhAramAM bIjuM kaMI hoya ke na hoya paNa dahIM to hoya ja. bapore badAmanI ThaMDAI pItA. e pachI traNa zera dahIM, zAka ane bhAta khAtA... vaLI sAthe aDadho zera ghI pItA hatA. - rAtre teo bhAkharI letA athavA to thoDoka bhAta paNa khAtA, paNa e sAthe dahIM to joIe ja. divasamAM lagabhaga zera-bazera badAma to judI-judI rIte bhojanamAM ArogAI jatI. kayAreka ekAda zera mAkhaNa jhApaTI jatA. enA paranAM sonA-cAMdInA varakha paNa cATI jatA. rAmamUrti brAhmaNetara jAtinA hovAthI rivAja mujaba mAMsa khAvAnI chUTa hatI. pahelavAna tarIke paNa tevI chUTa laI zakatA hatA, paraMtu jIvanabhara rAmamUrti mAMsa, macchI ke dArUne aDyA nahIM. mAMsa khAvAthI baLa vadhe che tevuM kiMI nathI ema teo mAnatA. pIvAnA pANIno chUTathI upayoga karavA para ane ekAdazI jevA upavAsa karavA para emaNe bhAra mUkyo. teo kahetA ke mitAhAra, saraLa ane sAduM jIvana, pAko laMgoTa, niyamita mahenata ane aMtaHkaraNanI pavitratA e ja jIvananA utkarSanI cAvI che. mana, vacana ane zarIranuM aikya sAdhavAno Adarza khoLavA paradeza bhaNI mITa mAMDavAnI jarUra nathI, ApaNA ja dezamAM enAM javalaMta
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ [32] vira rAmamUrti daSTAMto kyAM ochAM che! tame hanumAna bano, bhISma ke bhIma bano, lakSmaNa bano. hasamu cahero hajAra auSadhio karatAM sAro che ema kahIne ciMtA ane viSAdathI gherAyelA AjanA yuvakone teo cImakI ApatA. nAnAMmoTAM aneka saMkaTo rAmamUrti para AvatAM hatAM. ajoDa manobaLa ane zarIrabaLane sahAre e tamAmane te pAra karI jatA... paraMtu Akhare AvA ja eka saMkaTane kAraNe rAmamUrtine potAnuM kSetra choDavuM paDyuM. I.sa. 1925mAM simalAmAM teo potAnA aMgabaLa nA prayogo batAvI rahyA hatA. chAtI para hAthI Ubho rAkhavAno e prayoga hato. temAM hAthIno paga emanA DAbA paga para paDyo, eTalo bhAga chuMdAI gayo, pariNAme ghUMTI AgaLathI DAbo paga kapAvI nAkhavo paDyo. A akasmAta thatAM rAmamUrti have potAnA aMgabaLanA prayogo darzAvI zake tema nahotA paraMtu A samaye kaMThIrava tilakakoDI rAmamUrti nAyaDu trIjA rUpamAM dekhAyA. bhAratavarSanA yuvakono uddhAra' e emanuM jIvanasUtra banyuM. AvA juvAnone dezanA khUNekhAMcarethI zodhIne emaNe tana, mana ane dhanathI sahAya karI. yuvakazaktine ajeya
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIra rAmamUrti 3i3] banAvavAno emano saMdeza cotarapha gUMjI rahyo. emaNe zarIra ane mananI ekAgratA mATe yuvakone hAkala karI. zarIra ane mana baMnethI namAlAM ane kamajora yuvakayuvatIone joIne emanuM aMtara kakaLI UThatuM hatuM. emanA jIvanano eka ja abhilASa hato ane te bhAratanAM kumAra ane kumArikAono utkarSa. dezanA juvAnonuM jIvana praphulla bane, emanI yuvAnI tamannA, tAkAta ane taMdurastIthI khIlI UThe tevI rAmamUrtinI jhaMkhanA hatI. nIrogI ane majabUta zarIramAM ja teo baLa, dravya ane buddhinI sArthakatA jotA hatA. rAmamUrtie mAtra dehanI tAkAta para bhAra mUkyo nathI, emaNe dilanI tAkAtano paNa vicAra karyo. zarIramAM tAkAta ekaThI karavI eTaluM ja emanuM dhyeya nahotuM, emaNe to kahyuM ke "jeTalI zarIranI keLavaNI eTalI ja mananI keLavaNI. zarIra ane mana e baMnenI ekAgratA sadhAvI joIe. aMgabaLa ane AtmabaLano subhaga sumeLa thavo joIe." rAmamUrtie potAnA jIvanamAM aMgabaLathI sahu koIne AzcaryamAM DubADI de tevA prayogo batAvyA jyAre potAnA daDha AtmabaLathI A baLavAna mAnavIe jIvanamAM AvelI eTalI ja jabarajasta ane bhayAnaka Apattiono sAmano karyo.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3i4| vIra rAmamUrti emanA digvijayanI cAvI hatI aDaga AtmabaLa mAM. teo kahetA ke bhAratamAM ke videzamAM, Aje athavA to bhUtakALamAM je-je mahArathIo thayA ane jagatabharamAM emanAM zakti ane sAmarthyanI je nAmanA thaI, e badhAMnA mULamAM emanuM daDha ane aparAjeya manobaLa hatuM. rAmamUrti pote paNa e ja AtmabaLane potAnA vijayanI cAvIrUpa mAnatA hatA. AvA AtmabaLane sahAre rAmamUrtie aMgreja sarakAra dvArA vAraMvAra karavAmAM AvatAM vighnono sAmano karyo, e ja AtmabaLathI khUMkhAra vAghane vaza karyo. parAdhIna bhAratavAsIonA hRdayane rAmamUrtie gheluM karyuM. e samayanA yuvAnonA to e Adarza banI gayA. jevI rIte pazcimanA dezomAM seDonI upAsanA thatI hatI evI rIte bhAratamAM rAmamUrti pUjAvA lAgyA. pRthvIrAja, pratApa ke zivAjInA zauryathI romAMca anubhavanArA bhAratanA kizoro rAmamUrtimAM evI tAkAtanuM pratibiMba jotA hatA. bakhtaravALA paThANane enA ghoDAnI sAthe bhAlAthI vIMdhI nAkhI jhADamAM pIlAnI mAphaka khoDI denAra pRthvIrAja ke eka ja jhATakAthI bakhtaradhArI savAra ke enA ghoDAnA janoIvADhathI be TukaDA karanAra pratApanI diMga karanArI tAkAta eka kavikalpanA nahi paNa hakIkata che te rAmamUrtie potAnA jIvananA pratyakSa pramANathI batAvI ApyuM.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIra rAmamUrti 3i5) bhAratavAsIonA aMtaramAM emaNe aneruM sthAna meLavyuM ane tAkAtanI potAnI IjArAzAhInAM guNagAna karatA aMgrejonAM pANI utArI dIdhAM. potAnuM AkhuMya jIvana teoe pote ja ghaDyuM. emanuM zikSaNa paNa eTaluM ja sIdhuM, sacoTa ane garabaDa vinAnuM hatuM. ucca vicAra ane sAdI raheNIkaraNI emanAmAM jovA maLatAM hatAM. moTAIno daMbha ke khoTA ADe pAse koI sthAna nahotuM. lokamAnya TiLakanI pAsethI emaNe svarAjyanI maMtradIkSA lIdhI. gulAmInI kAramI jaMjIromAM phasAyelA dezane nirmAlyatA khaMkheravA mATe rAmamUrtie Thera-Thera pharIne hAkala karI - "dehamAM tAkAta to dezamAM tAkAta. jeno AtmA baLa vAna e vyakti baLavAna. jIvanamAM niSThA ane valaNamAM ekAgratA haze to azakaya paNa zakya banaze." rAmamUrtinA A saMdeze dezanA taruNomAM navacetanano saMcAra karyo. emanI bhAvanAoe sUtelAonAM haiyAMne DhaMDhoLI nAkhyAM. emanI tAkAta keTalAMya kizora ane kizorIo mATe Adarza banI gaI. rAmamUrtie zArIrika tAlIma ApavA mATe eka abhyAsakrama paNa ghaDayo hato.
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ (36) vIra rAmamUrti pote je meLavyuM te sahune ApavAnI emanAmAM anerI dhagaza hatI.. - I.sa. 1926mAM muMbaImAM eka moTuM krIDAmaMdira sthApavA prayatna karyo paraMtu dhananA abhAve emAM emane saphaLatA na maLI. I.sa. 1935mAM teo amadAvAdane AMgaNe AvyA. emano vicAra zArIrika sauSThavanI keLavaNI mATe koI saMsthA sthApavAno hato paraMtu emAM paNa temane niSphaLatA maLI. jo rAmamUrtine AmAM saphaLatA maLI hota to AjanA gujarAtanAM yuvakayuvatIonA caherA para judI ja lAlimA hota. chelle emane himAlaya ke viMdhyanI aTavIomAM eka bhavya kriIDAMgaNa sthApavAnI umeda hatI.... dezanA khUNekhUNethI e vyAyAmazALAmAM tAlIma levA mATe yuvaka ane yuvatIo Ave ane mAyakAMgalAmAMthI marda bane e emanI khvAhiza hatI. rAmamUrti aMgreja sarakArano prakhara virodha karatA hatA. baLavAna prajA tarIke garva letI aMgeja prajAnA abhimAnano emaNe potAnA baLathI cUrecUro karI nAkhyo. lokamAnya TiLakanA saMdezavAhaka tarIke emaNe Thera-Thera yuvakomAM tAkAta ane tamannA jagADI ane bhAratIya yuvakasenA taiyAra karavA mATe bhagIratha prayAsa karyo. zarIra-vikAsanI keLavaNI mATe
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIra rAmamUrti emaNe eka anupama yojanA ghaDI ane hiMdusthAnanI vidyApIThomAM e dAkhala karavA mATe prayatna karyo. jIvananI pAchalI avasthAmAM paga bhAMgI gayo hato, kAyA nabaLI paDI hatI, kayAreka mAMdagI gherI vaLatI hatI. bhalabhalA mahArathIne mAta kare evA emanA "masalsa" kamajora banyA hatA chatAM tana para bhale ghA paDyA paNa mana to eTaluM ja aDaga ane utsAhI hatuM. daDha IcchAzakti ane ekAgra saMkalpazakti saheje kSINa banI nahotI. navajuvAnone hAkala karatA rAmamUrtimAM emanA aNanama vyaktitvano prabaLa TaMkAra saMbhaLAto hato. bhAratavarSanA bhUtakALanI vIra vyaktionI vAto karatA tyAre emanI AMkhamAM teja camakI UThatuM. teo yuvAnonA preraNAmUrti banI gayA. rAmamUrtie jIvanabhara brahmacarya pALyuM. yuvAnone saMyamano upadeza ApatAM teo kadI thAkyA nahIM. teo kahetA - "eka baLavAna yuvakasenA A dezamAM utpanna thAya ke mAruM manorAjya che. A dezanA khUNekhAMcarethI meM vidyArthIone yuvakone zodhI kADhI protsAhana ApyuM che. mana, vANI, zarIra ane dhanathI rAmamUrti hiMdusthAnanA
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ (38) vIra rAmamUrti juvAnono sevaka banyo che. rAmamUrti jaze - ghaNAya gayA che - paNa huM maratAM-karatAM sAMtvana laIza ke mArAthI banatI sevA bhAratamAtAnA pAlavamAM nAkhI che. taruNo ! mAro eTalo saMdeza che ke bhAratanI kharI sevA to brahmavIra-brahmacArI banavAthI thaze, mana, vacana ane zarIranuM aikya sAdhavAthI ja thaze. ApaNA ja dezamAM AnA javalaMta daSTAMto kayAM ochAM che ! " rAmamUrtino jevo saMdeza hato evuM ja emanuM jIvana hatuM. emanA zabdomAM anubhavanI tAkAta hatI. khoTA ADaMbarane temAM sthAna nahotuM. AthI ja rAmamUrti ekAgratA'nA upAsaka tarIke Aje paNa yAda karAya che. 1930nI 20mI jAnyuArIe baporanA 2-50 kalAke bAlanagaranI janarala haoNspiTalamAM rAmamUrtinuM avasAna thayuM paraMtu ajoDa AtmabaLathI pracaMDa aMgabaLa meLavanArA rAmamUrti hiMdanA juvAnonA Adarza banI gayA. baLanI vAta thAya ane "rAmamUrtinuM nAma AvyA vagara rahe ja nahi. damiyela zarIramAM daivI zakti pragaTAvanArA rAmamUrtie bhAratanA sapUtomAM UjaLuM sthAna prApta karyuM.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ - je ra bAla-bhAratI pustaka vRttimAM prasiddha thayela pustakonI yAdI zrI mahAvIra deva pa-00 zakArI vikramAditya pa-00 saradAra vallabhabhAI pa-00 chatrapati zivAjI pa-00 svAmI rAmatIrtha pa-00 6. zyAmajI kRSNavarmA pa-00 bhagavAna zrIkRSNa pa-00 - rANI lakSmIbAI pa-00 DaoN. vikrama sArAbhAI pa-00 che. Do. rAdhAkriSNanuM pa-00 11. vIra rAmamUrti pa-00 12. gurugoviMdasiMha pa-00 13. svAmI dayAnaMda sarasvatI pa-00 14. vIra arjuna pa-00 15. bhagni nivedItA pa-00 16. maharSi araviMda pa-00 17. saMta tulasIdAsa pa-00 18. vIra narmada pa-00 19. subhASacaMdra bojha pa-00 20. sI. ke. nAyaDu pa-00 21. zrI mAtAjI pa-00 22. DaoN. AMbeDakara pa-00
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23. caMdrazekhara AjhAda 24. kRSNadevarAya 25. pu. moTA 26. vIra bharata 27. jhaveracaMda meghANI 28. madanalAla dhIMgarA 29. mahArANA pratApa 30. guru nAnakadeva 31. svAtaMtravIra sAvarakara 32. lAla bahAdura zAstrI 33. svAmI vivekAnaMda 34. vIra bhagatasiMha 35. cArkaya 36. De. heDagevAra 37. kepTana lakSmI 38. khAravela 39, hemacaMdrAcArya 40. rASTravIra chelabhAI 41. paM. dinadayALa upAdhyAya 42. mahAkavI kALIdAsa 43. rAmakRSNa paramahaMsa 44. zrI madrarAja caMdra 45. jagadaguru praNAvAnaMdajI 46. ravIndranAtha TAgora 47. saMgIna mArTaDa paM. omakAra nAthajI pa-00 pa-00 pa-00 pa-00 pa-00 pa-00 pa-00 pa-00 pa-00 pa-00 pa-00 pa-00 pa-00 pa-00 pa-00 5-00 pa-00 pa-00 5-00 pa-00 pa-00 pa-00 pa-00 pa-00 5-00
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAla bhAratI, pustaka- zreNI 'bAlabhAratI TrasTa 'rAma nivAsa' baLiyAkAkA mArga, jUnA Dhora bajAra sAme kAMkariyA, karNAvatI 380028 phona : 5351549