Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'tana apaMga, mana aDIkhama kumArapALa desAI
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ tana apaMga, mana aDIkhama [divyAMgonI saMgharSakathA] kumArapALa desAI prAptisthAna gUrjara sAhitya bhavana ratanapoLanAkA sAme, gAMdhImArga, amadAvAda 380001 phona : 079-22144663, 22149660 e-mail: goorjar@yahoo.com, web : gurjarbooksonline.com gUrjara sAhitya prakAzana 102, laeNnDamArka bilDiMga, TAiTeniyama, siTI senTara pAse, sImA haoNla sAme, 100 phUTa roDa, prahalAdanagara, amadAvAda 380015 phona : 26934340, 98252 68759 - gurjarprakashantgmail.com :
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ arpaNa apAra zArIrika muzkelIo chatAM daDha manobaLa ane paoNjhiTiva vicAradhArAthI jIvananA kaparA jaMgamAM AnaMdabhera hiMmatapUrvaka jIvanAra caMdreza prANalAla zAha ane aDaga dharmazraddhAthI apUrva samatA dhAraNa karanAra uSAbena caMdrezabhAI zAhane sasneha arpaNa kiMmata : rU. pahelI AvRtti : 2016 Tan Apang, Man Adikham by Kumarpal Desai Published by Gurjar Granth Ratna Karyalaya, Ahmedabad-1 ( kumArapALa desAI pRSTha : 8+152 ISBN : 978-93 nakala : 1250 prakAzaka : gUrjara graMtharatna kAryAlaya amarabhAI ThAkoralAla zAha : ratanapoLanAkA sAme, gAMdhImArga, amadAvAda-380001 phona : 22144663, e-mail: goorjar@yahoo.com mudra ke : bhagavatI oNphaseTa sI/16, baMsIdhara esTeTa, bAlaDolapurA, amadAvAda-380 004
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekhakanI vAta AjathI 43 varSa pUrve cheka I. sa. 1973mAM samAjamAM apaMgonI thatI avagaNanA ane emane vize cotarapha prasareluM ajJAna joIne zarIrabaLano jemAM savizeSa mahimA che evA ramatavizvamAM apaMgoe saMgharSa kheDIne meLavelI siddhinA prasaMgo dharAvatA 'apaMganAM ojasa' pustakanI racanA karI. mAtra divyAMgonI duniyAmAM ja nahIM, paraMtu sarvatra e pustakane uSmAbharyo AvakAra maLyo. keTalIka zALAomAM ene pAThyapustaka tarIke svIkAravAmAM AvyuM. breila lipimAM rUpAMtara thatAM prajJAcakSuone eno lAbha prApta thayo. hiMdI anuvAdanI oNDiyo kaeNseTa paNa taiyAra karavAmAM AvI. gujarAta sarakAranI guNavattAvALAM pustakonI sAhitya-spardhAmAM ene pAritoSika prApta thayuM. 'apaMganAM ojasa' pustakanI gujarAtImAM ATheka AvRtti pragaTa thaI. e pachI hiMdImAM 'pradina tena, kina mana' nAme anuvAda karyo, tenI traNa AvRtti pragaTa thaI cUkI che ane e ja pustakano 'The Brave Hearts'ne nAme aMgrejImAM anuvAda karatAM enI cAra AvRtti pragaTa thaI che. e pachI avAranavAra divyAMgo vize vaktavyo ApavAnuM ane 'IMTa-imArata' ane 'pArijAtano parisaMvAda' kaoNlamamAM prasaMgo lakhavAnuM banatuM hatuM, paraMtu thoDA samaya pUrve prajJAcakSu zrI raNachoDabhAI sonI ane aMdhajano mATe umadA kalyANakArya karanAra zrI jasubhAI kavie AgrahapUrvaka kahyuM ke have ghaNo vakhata thaI gayo che. 'apaMganAM ojasa' jevuM bIjuM pustaka Apo. ene pariNAme A pustakanuM sarjana karyuM. jANItA DaoNkTara zilIna zukla pAsethI meDikalanI paribhASA samajyo. zrI janakabhAI zAhe AmAMnI ghaNI sAmagrI mokalAvI, jene pariNAme A pustakanuM sarjana thayuM. divyAMgonI kSamatA ane sAmarthyano AmAMthI khyAla Avaze. gurjara graMtharatna kAryAlayanA zrI manubhAI zAhe enuM prakAzana karavAnuM svIkAryuM te badala AbhArI chuM. A pustaka mAtra divyAMgo mATe ja nahIM, paraMtu pratyeka vyaktine jIvanasaMgharSa sAme mathAmaNa karavAnI dRSTi ane zakti Apaze ane muzkelIo sAme jhajhUmanArAM lokone preraNA Apaze tevI AzA rAkhuM chuM. 30-8-2016 kumArapALa desAI amadAvAda anukrama 1. amara khuzabo 2. apaMga, nathI saheje azakta 3. janmavAno hetu ne jIvananuM dhyeya 4. vijetA bhulAI gayA ! 5. hiMmate mardA, to... 6. muskAnanuM hAsya 7. karNAnI devI 8. sAhasa pADe sAda 9. jiMdagI mANavAno tarIko 10. jIvI jANanAro 11. nivRttine namAvanAro 12. jene zakya karatAM thoDo vadhu samaya lAge te azakya ! 13. kadI hArI khAvuM nahIM ! 14. halesAM vinA cAlatI hoDI 15. jhUke te jemI nahIM ! 16. 'haeNpI phiTa' 17. AphatonI AMdhI vacce 18. aTakavuM e Adata nathI 9 17 27 33 41 53 65 77 82 93 97 sshi nndd nndd zl-btth waa 113 120 131 136
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ tana apaMga, mana aDIkhama a kumArapALa desAI 9 sAhityasarjana vivecana : zabdasaMnidhi * bhAvana-vibhAvana * zabdasamIpa * sAhityika nisabata caritra : lAla gulAba " mahAmAnava zAstrI apaMganAM ojasa "vIra rAmamUrti * sI. ke. nAyaDu * phirAka gorakhapurI * lokhaMDI dAdAjI * lAlA amaranAtha * AphatonI AMdhI vacce samRddhinuM zikhara * mAnavatAnI maheMka * jIvataranI vATe, akSarano dIvo * tana apaMga, mana aDikhama * mATIe ghaDyI mAnavI patrakAratva : akhabArI lekhana * anuvAdaH navavadhU (Aphrikana lekhaka oNsTina bukanyAnI nATyakRtino anuvAda)* navalikAsaMgraha : ekAMte kolAhala saMpAdana : sAhitya ane patrakAratva narmadaH AjanA saMdarbhamAM * bALasAhitya saMgoSThi * ekavIsamI sadInuM bALasAhitya + adAvata vinAnI adAlata eka divasanI mahArAmI * huM pote (nArAyaNa hemacaMdra) * 'The unknown life of Jesus Christ + caMdravadana mahetA nATyazreNI bhA. 1 thI 5 ciMtana : jhAkaLa bhInAM motI 1-2-3 motInI khetI * mAnavatAnI maheka tRSA ane tRpti * zraddhAMjali + jIvananuM amRta * duHkhanI pAnakharamAM AnaMdano eka Tahuko * maheMka mAnavatAnI + jhAkaLa banyuM motI + kSaNano sAkSAtkAra * phUlanI AMkhe, jhAkaLa motI + kSaNano utsava * prasannatAnAM puSpo " zraddhAnAM sumana * jIvananuM javAhira * mananI mirAta * zIlanI saMpadA bALasAhitya : vatana, tArAM ratana * DAhyo Damaro * keDe kaTArI, khabhe DhAla + birAdarI + motane hAthatALI * jhabaka dIvaDI * haiyuM nAnuM, hiMmata moTI * nAnI uMmara, moTuM kAma * bhIma + cAlo, pazuonI duniyAmAM 1-2-3 + vahetI vAto * motInI mALA *vAtonAM vALa Dhola vAge DhamADhama "sAcanA sipAhI katharoTamAM gaMgA hiMdI pustako : pAdina tana, ke mana ke AnaMdhana ke aMgrejI pustako : Jainism * The Cosmic Vision The Brave Heart A Pinnacle of Spirituality Our life in the context of five Anuvrat and Anekantwad Influence of Jainism on Mahatma Gandhi * Tirthankara Mahavir Glory of Jainism * Non-violence: A way of life * Stories from Jainism (tathA saMzodhana, saMpAdana temaja hiMdI ane aMgrejImAM anya trIsa pustako) kumArapALa desAI
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ amara khuzabo roga to ghaNA thAya, paNa sauthI jIvaleNa roga gaNAya kensara. e jamAnAnI vAta che jyAre kaeNnsaranuM nAma paDatAM ja bhayathI kaMpArI chUTatI hatI. lAkaDAne UdhaI lAge ane aMdarathI korAI jAya, ema kaeNnsara thatAM zarIra gaLavA mAMDe. pIDA dhIre dhIre vadhatI jAya, saghaLA ilAja nAilAja bane, vedanAno koI pAra nahIM. ribAI ribAIne mota maLe. Avo roga thAya eTale bhalabhalAnA hAMjA gagaDI jAya. game tevo kaThaNa hRdayano mAnavI mINa jevo poco banI jAya. 2Atadivasa potAne bAraNe jamarAjane TAMpIne sAme UbhelA ja jue ! 1956nI 27mI sapTembare avasAna pAmelI amerikAnA sporTsa jagatanI mahArANI gaNAtI 'beba' jhahariyAsanuM smaraNa thAya che. ramatanA medAna paranI enI 'beba' jhahariyAsa
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAmiyAbInI sAthosAtha jIvana saMgharSa khelavAnI enI apratima tAkAta yAda Ave che. eka nahIM paNa aneka ramatomAM bhavya siddhio hAMsala karanAra beba jhahariyAsa eka evI khelADI hatI ke e je ramatamAM jhukAve emAM sarvazreSTha banIne ja jaMpe. jyAM sudhI e ramatamAM navA vikramo sarje nahIM tyAM sudhI e becena rahetI, athAga prayatno karatI ane eka siddhi maLe eTale pharI pAchI bIjI ramatamAM jhaMpalAvatI. AvI beba jhahariyAsa bImAra paDI ane niSNAta DaoNkTaroe enI DaoNkTarI tapAsa karyA bAda kahyuM, "amane kahetAM ghaNuM duHkha thAya che ke tamane kensarano roga lAgu paDyo che. have tamAre ghaNAM sAvadha banIne jIvavuM paDaze. zramabharyuM jIvana tyajIne saMpUrNa ArAma levo paDaze." "eTale " beba jhahariyAse pUchyuM. eno artha e ke have tame koI paNa ramatamAM bhAga laI zakazo nahIM. are ! thoDAya thAka lAge tevuM kAma karavAnI tamane sakhata manAI che. A roga jIvaleNa che. Ane vadhato aTakAvavA hajI amAre 'kaoNlosTomI' (moTuM AMtaraDuM kApIne peTa para kRtrima gudA banAvavI) nAmanuM eka moTuM ane gaMbhIra gaNAtuM oparezana karavuM paDaze. Izvarane prArthanA karo ke emAM ame saphaLa jaIe." paNa golphanI ramatamAM nipuNa banavAnI mArI tIvra mahecchAnuM zuM ? huM badhuM choDI zakuM, paNa mArI pyArI golphanI ramata khelavAnuM choDI zakuM nahIM." DaoNkTare spaSTa zabdomAM kahyuM, "zrImatI jhahariyAsa, have e saghaLuM bhUlI jAva. tamAre tamArI pyArI ramata choDavI ja paDaze. have tame kyAreya gaoNlphanI ramatanAM khelADI tarIke nahIM, paNa mAtra prekSaka tarIke ja rahI zakazo. mAnavInI icchA eka cIja che, enI zakyatA bIjI bAbata che." beba jhahariyAsanA mukha para ciMtAnuM mojuM pharI vaLyuM. e UMDA vicAramAM paDI gaI. DaoNkTarone thayuM ke nI A ramatanI mahArANI roganA mahArAjA kaeNnsarathI mUMjhAI gaI. beba jhahariyAsanA pati ane jANItA kustIbAja jyorja jhahariyAsa ene hiMmata ApavA lAgyA. bebane jIvaleNa kaeNnsarano Dara na hato. ene gaMbhIra oNparezananI phikara nahotI. ene ciMtA eTalI ja thatI hatI ke zuM e have potAnI ati priya evI gaoNlphanI ramata nahIM khelI zake ? emAM nAmanA meLavavAnuM potAnuM svapna sAkAra nahIM thAya ? e badhuM choDI zake ema hatI, paNa golpha nahIM. golphamAM pAraMgata thavAnI icchA AgaLa e prANanI paravA kare tema na hatI. enA manamAM eka pachI eka dRzya pasAra thavA lAgyAM. enI jiMdagI kyAreya suMvALI seja samI na hatI. ene 1932nI laoNsa enjalisanI oNlimpika spardhAmAM khudane ezaArAma ke bhAlApheMkamAM vizvavikrama noMdhAvI suvarNacaMdraka meLavanArI ALapaMpALa kadIya beba jhahariyAsa pasaMda na hatAM. jIvananA mArgamAM Dagale ne pagale kaMTakono ane paDakArono sAmano karavo paDyo hato. AvI Apatti ane yAtanAmAMthI mUMjhavaNa thavAne badale eno AnaMda ora vadhato hato. enI siddhinA mArge cAlatI kUca bevaDA joza ane jhaDapathI cAlavA mAMDatI. TekasAsanA eka atyaMta garIba kuTuMbamAM bebano janma thayo hato. bALapaNamAM e bAskeTa bola ramavA gaI ane evI to majA AvI ke AkhI jiMdagI ramatagamatanI pAchaLa nyochAvara karI devAno niradhAra karyo. ramatamAM tAkAta TakAvavA mATe pauSTika khorAka levo paDe. enA ghera eka TaMka bhojananAM ja phAMphAM, tyAM vaLI pauSTika khorAkanI to vAta ja kevI ? manamAM satata eka 2TaNa cAlyA kare. judI judI ramatamAM bhAga lauM ane emAM AgaLa AvuM. bhale game teTalI mahenata karavI paDe, game teTalAM saMkaTo sahevAM paDe, paNa je ramatamAM jhukAvIza emAM nipuNatA meLavIza. na maLe tyAM sudhI ArAma harAma ! eka vAra enA koce kahyuM ke bhAlApheMkanI spardhAmAM amerikAnI mahilAno amara khuzabo * 3 2 * tana apaMga, mana aDIkhama
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ amuka vikrama che. basa, pachI to bhAlo laIne medAna para AvI. satata tAlIma letI rahI. vikrama tuTe nahIM tyAM sudhI paga vALIne besavAnI vAta ja kevI ? amerikAnI rASTrIya spardhA thaI. agAuno vikrama toDIne navo vikrama racI dIdho. amerikAnI vizvavikhyAta bAskeTa bolanI TImanA khelADI tarIkenI potAnI ramata yAda AvI. sophTa bolanI ramatamAM oNla amerikana TImamAM sthAna meLavyuM. svimiMgamAM kAbela banI. TenisamAM moTA moTA khelADIonAM mAna jhukAvyAM hatAM, jeTalI kuzaLatA ghoDesavArImAM meLavI, eTalI ja kAbeliyata tIraMdAjImAM hAMsala karI hatI. mAtra sattarame varSe UMcA kudakAmAM sthApelA vizvavikramanI siddhi najara AgaLa taravaravA lAgI. aDhArame varSe oNlimpika spardhA mATenI pUrva taiyArIrUpa harIphAImAM bhAga lIdho. AmAM khelakUdanI TIma thaI nahIM, AthI lagabhaga ekalI enI ja TIma banI. AmAM judI judI khelakUdanI spardhAmAM bhAga laIne trIsa poiMTa meLavyA. eNe ekalIe ATalA paoNiMTa meLavIne potAnI TImane caeNmpiyanazipa apAvI hatI ! beba pAMca spardhAmAM vijetA banI, paNa ene oNlimpikanI traNa spardhAmAM ja bhAga levAnI paravAnagI ApI ! 1932mAM losa enjalisamAM khelAnArI oNlimpika spardhAno samaya Avyo. tAlIma levAnI koI sagavaDa nahIM. garIbI eTalI ke sAdhana lAvavAnI koI zakti nahIM. paDozIne vinaMtI karI ke enA gharanI pAchaLanA vizALa khullA bhAgamAM doDavAnI paravAnagI Ape. paDozIe rajA ApI ane e kharabacaDI jamIna para eNe doDavAnI zarUAta karI. potAne to vipnadoDamAM UtaravuM hatuM. A samaye strIonI 80 mITaranI vipnadoDa (harDalsa) ramAtI hatI. AmAM dareka vina(harDala)nI UMcAI be phUTa ane cha iMca rAkhavAmAM AvatI. 80 mITaramAM ATha vijJa (harDalsa) hoya che. AthI nAnakaDA choDane kudI kudIne vinadoDanI tAlIma levA lAgI. koI sAdhana nahIM. koI sagavaDa nahIM, chatAM eNe eMsI mITaranI vipnadoDamAM jhukAvyuM. 1932nI losa enjalisanI A oNlimpika spardhAmAM jagatanA cunaMdA ramatavIro medAne paDyA hatA. A samaye eNe agiyAra miniTa ane sAta sekanDamAM eMsI mITaranI vipnadoDamAM navo vizvavikrama noMdhAvyo ane sAthosAtha prathama AvanAra mATeno suvarNacaMdraka meLavI gaI. e pachI ekaso teMtAlIsa phUTa ane cAra iMca jeTalA aMtare bhAlo pheMkIne vizvavikrama noMdhAvyo ane suvarNacaMdraka 4 * tana apaMga, mana aDIkhama hAMsala karyo. A samaye tenuM nAma | (e samaye enuM nAma milDareDa DiDriksana) ramatavizvamAM comera gAjavA lAgyuM. ene khUba nAmanA maLI. bAskeTa baoNla, UMco kUdako, vidanadoDa ane bhAlA-pheMka jevI taddana judI judI spardhAomAM nAmanA meLavyA pachI eka navI ja ramata para hAtha ajamAvavAnuM ene mana thayuM. e ramatanuM nAma hatuM golpha. enI laganI kaho to laganI, Adata kaho to Adata ane vyasana kaho to vyasana. paNa jene golphanuM gheluM lAge e enI golphanI spardhAmAM beba jhahariyAsa " pAchaLa dIvAnuM banI jAya. bebane gaoNlphanI ramata sAda pADavA lAgI. eNe golphanI ramata zIkhavAnI zarU karI. laganI evI ke je ramatamAM jhukAve, temAM zreSTha banIne ja jaMpe. TekasAsa rAjyanA phorTavartha zaheramAM khelAyelI gaoNlpha spardhAmAM vijaya maLyo. A pachI eka pachI eka golpha spardhAmAM khelatI jatI ane vijaya meLavatI rahetI. naeNzanala golphanI (opana) spardhAmAM vijaya meLavyo. mahilA gaoNlphanA tamAma vikrama toDI nAkhyA. puruSonI golphaspardhAmAM ene khelavAnI manAI pharamAvavAmAM AvI, paNa e pachI eka emaeNcyora (zokhIna khelADInI) spardhAmAM ene ramavAnI taka maLI. AmAM bena hogAna, bAyarana nelsana ane zAma sneDa jevA potAnA samayanA jANItA golpharone pAchA pADI dIdhA. paNa kaeNnsaranA nidAne enI vijaya-paraMparA aTakAvI. pote golpha nahIM khelI zake enI ciMtA bebane satAvavA lAgI. bebanA jIvanamAM vicitra paLa AvI hatI. ATaluM badhuM mAna meLavyuM, amara khuzabo * 5
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ dezane gaurava apAvyuM. dareka spardhAmAM navA vizvavikrama racyA ane jyAre parAkASThAe pahoMcI tyAre ? tyAre ene kensarano jIvaleNa roga lAgu paDyo. AvI yuvAna, ATalI zaktizALI ane ATalI badhI prasiddhi meLavanArI nArIne koI kahe ke tamane kensara che, have tame lAMbuM nahIM jIvI zako, kadAca A gaMbhIra oNparezanamAM paNa kaMIka azubha banI jAya, tyAre enA dilane keTalo UMDo AghAta lAge ? sadAya jhajhUmavAmAM mAnanArI beba jhahariyAse paLavAramAM AvA bhIru, kAyara vicAro khaMkherI nAkhyA. ene oparezana ke motano Dara na hato. manomana gAMTha vALI ke eka divasa huM pharIthI jarUra golpha khelIza. mAtra e ramata ja nahIM kheluM, paNa vijetAnuM mAna meLavIne ja jaMpIza. I. sa. 1953mAM "kaoNlosTomI'nuM gaMbhIra Aparezana karavAmAM AvyuM. beba jhahariyAsa motathI DaratI na hatI. e zAMtithI prabhuprArthanA karatI hatI. enA mananI majabUtAI polAdI hatI, eno nirdhAra acaLa hato, enA AtmAnI tAkAta anerI hatI. oNparezana saphaLa thayuM. DaoNkTaroe jaNAvyuM ke have e golphanI ramatamAM mAtra prekSaka tarIke ja bhAga laI zakaze ane e paNa saheje thAka na lAge enI pUrepUrI takedArI sAthe kyAreka ja ramata jovA jaI zakaze. AvA gaMbhIra Aparezanane hajI pUrA traNa mahinA vItyA na hatA ane beba jhahariyAsa golpha korsa para ghUmavA lAgI. e mAtra golpha nihALatI na hatI, paNa A ramatanI rasAkasIbharI spardhAmAM bhAga laI rahI hatI. eNe zikAgomAM unALAnI adhavacamAM khelAtI Tayama osenTara amerikana spardhAmAM bhAga lIdho. dhIme dhIme beba enI tAkAta pAchI meLavatI hatI. oNparezanane hajI cha mahinA thayA hatA ane beba jhahariyAse phloriDA rAjyanI serabina gaoNlpha spardhAmAM jhukAvyuM. AmAM suMdara ramata khelIne vijaya meLavyo. 1954mAM baMba jhahariyAse rASTrIya mahilA (opana) gaoNlphaspardhAmAM jIta meLavI. pharI kaeNnsaranuM darda parezAna karavA lAgyuM. jhahariyAsane bIjI vAra parezana karAvavuM paDyuM. pharI gaoNlphanA medAna para pAchI AvI. ene TAma osenTara amerikana spardhAmAM jIta meLavavAnI hatI. AmAM vijaya hAMsala kare to ene 'bhavya sanmAna' (grAnDa slAma) maLe. A to enuM sapanuM hatuM. e sAkAra karavA jAnanI bAjI lagAvI jhajhUmatI hatI. be gaMbhIra oNparezanane kAraNe ghaNI azakti AvI gaI hatI. hajI jIvaleNa roga to ghara karIne beTho hato eTaluM ja nahIM, paNa zarIramAM enI asara vadhArato hato, paNa A AnaMdI nArI potAnA AtmabaLathI bhayAnaka rogane mahAta karatI hatI. sahu koI A ramatanI mahArANIne manobaLanI samrAjJI tarIke oLakhavA lAgyA. beba jhahariyAse potAnI tamAma AvaDatathI spardhAmAM jhukAvyuM. zarIra thAkyuM hatuM, paNa mana gaoNlphamAM grAnDa slama hAMsala karI TraoNphI makkama hatuM. deDha manobaLa AgaLa nirbaLa zarIranI zI meLavanArI beba jhahariyAsa gaNanA ? e bicAruM to mananI majabUtAI kahe tema kare, dore tyAM jAya , doDAve tema doDe. TAma osenTaranI spardhAmAM jhahariyAsane jIta maLI. gaoNlphanI duniyAmAM enA nAmano DaMko vAgI gayo. jhahariyAsanA zarIramAM roga hato, paNa mana nIrogI hatuM. sadAya hasatIkUdatI jhahariyAsane jonArane khyAla paNa na Ave ke A nArInA dehamAM Avo jIvaleNa roga ghara karI beTho haze ! jeTalA utsAhathI ramata khelatI, eTalA ja AnaMdathI jIvana jIvatI. pharI eka jhaMjhAvAta bebanA jIvana para pharI vaLyo. potAnA be mitro sAthe TeksAsanA dariyAkinAre moTaramAM ghUmavA nIkaLI. jhaDapabhera jatI moTara retImAM ghasaDAI gaI. beba jhahariyAse khUba prayatna karIne, vALIne moTarane rastA para lAvI dIdhI. Ama karavA jatAM enI karoDarajjune nukasAna thayuM. golphamAM to vAraMvAra vAMkA vaLavuM paDe. vAMkA vaLIne ja daDo phaTakAravAno hoya. karoDarajjumAM sakhata vedanA thatI hatI, paNa baMba jhahariyAsa hiMmata hArI nahIM. amara khuzabo * 7. 6 * tana apaMga, mana aDIkhama
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ apaMga, nathI saheje azakta je kaeNnsarane gaNakAre nahIM ene vaLI AvI vedanAno zo bhaya ? eNe golphanI traNa spardhAomAM bhAga lIdho. ekamAM to vijetA paNa banI. Akhare beba jhahariyAsane davAkhAnAmAM dAkhala thavuM paDyuM. enI karoDarajjunuM oNparezana karavAmAM AvyuM. eka jhajhUmatI jiMdagInA aMtano AraMbha thayo. jIvananI aMtima paLe beba jhahariyAse potAnA patine hasatAM hasatAM kahyuM, "tamane jarUra mArA jeTalo prema rAkhanArI anya strI maLI raheze." beba hariyAsanA A zabdo sAMbhaLIne eno pati codhAra AMsue raDavA lAgyo. A samaye beba hariyAse potAnA patine hiMmata ApatAM kahyuM, "Ama na karo. AvuM raDavuM zA mATe ? A bImArI daramiyAna mane eka vAta zIkhavA maLI. mAnavInA AkhA jIvanamAM AnaMdanI to ekAdI paLa ja Ave che, jyAre mAruM jIvana to AnaMdathI bharapUra che. emAM keTalI badhI ghaTanAo AnaMdadAyaka rahelI che !" kensaranuM darda bhayaMkara pIDA ApatuM hatuM. vAraMvAra oNparezana thavAthI AkhuM zarIra azakta banI gayuM hatuM. jagatabharamAM nAmanA meLavI, paNa mAtra beMtAlIsa varSanI vaye ja mota mAgaNI karatuM UbhuM hatuM, chatAM potAnA jIvananI A sauthI karuNa ghaTanAne bebha jhahariyAse kevA AnaMdathI khAvakArI ! motanI mUMjhavatI paLe A nArI jIvananA AnaMdanI vAta karatI hatI ! I. sa. 1956 mAM beMtAlIsa varSanI vaye beba hariyAsanuM avasAna thayuM. taddana kaMgALa sthitimAMthI Apattione oLaMgIne mahAna mahilA ramatavIra bananArI beba hariyAsa jevI bIjI khelADI strI jovA maLaze kharI? sAva judI judI ramatamAM ATaluM badhuM prabhutva dharAvanArI nArI thaze kharI? gaoNlphanI ramatamAM eNe je TalA vikrama noMdhAvyA, evI nipuNatA A ramatamAM koI strI batAvI zakaze kharI ? kadAca A badhuMya zakya bane, paraMtu zarIramAM AvA jIvaleNa rogane saMgharIne golphanI mahenatabharI sattara-sattara spardhAmAM satata vijaya meLavanArI daDha manobaLavALI bIjI beba hariyAsa to jovA nahIM ja maLe ! musIbatone pAra karanArA javAMmarda mAnavatAnI maheka phelAve che! AsAnIthI jhUkI javAne badale jaMga kheDanArA javAMmardo ja jagatamAM itihAsa race 2008nuM e varSa hatuM. amerikAnI sukhasAhyabI tyajIne spensara vesTa mAnavasevA kAje pahelI vAra pUrva AphrikAnA keniyA dezamAM Avyo. enI pAse amerikAnI ucca padavI hatI. komyunikezansa jevA bahoLI mAMga dharAvatA viSayamAM snAtaka thayo hato. vaLI kaoNrporeTa kaMpanImAM UMcA pagAranI nokarI hatI. enI jiMdagInuM hara khvAba pUruM thayuM hatuM. enI pAse potAnuM makAna hatuM, moTara hatI ane sArI evI saMpatti ekaThI karI hatI. mAnavIne bIjuM joIe zuM ? badhuM hatuM, pensara vesTa 8 * tene apaMga, mana aDIkhama
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ chatAM ene kazuM khUTatuM-khUMcatuM lAgatuM hatuM. kaMIka na hovAno ahesAsa enA dilamAM zuLanI mAphaka bhoMkAto hato. dhanika hato, chatAM bhItaramAM khAlIpAno anubhava karato hato. ghaNuM pAmyo hato ane chatAM kazuM pAmyo nathI, evI muMgI vedanA hRdayamAM hatI. enA manane aharniza eka ajaMpo pajavato hato. e vicArato hato ke moTI rakamano pe-caeNka ane bhautika cIja-vastuonI sImAmAM ja jIvananI itizrI nathI. jIvana to potAnA sukhane pele pAra pArakAnA sukhamAM vase che ! enA eka mitre ene duSkALagrasta AphrikAnA keniyAno pravAsa kheDavA kahyuM. e samaye pUrva AphrikAmAM sauthI vadhu bhISaNa duSkALa paDyo hato. spensara vesTa keniyAno pravAsa kheDavAnuM nakkI karyuM, tyAre manomana vicAryuM ke mAre e lokone evI vAta karavI nathI ke je meM kadI karI na hoya ! mAre emane kazuMka karIne batAvavuM che, jenI emaNe kalpanA paNa karI na hoya ! spensara vesTa janasevA mATe keniyA pahoMcyo ke enI AsapAsa melAMghelAM, garIba Aphrikana bALako vIMTaLAI vaLyAM. keTalAMkanAM zarIra hADapiMjara jevAM hatAM, to keTalAMke zarIra DhAMkavA mAtra eka nAnuM adhovastra paheryuM hatuM. A azveta bALakone zveta varNa dharAvatA spensara vesTane joIne apAra jijJAsA jAgI UThI. Aphrikana bALako svAhilI bhASAmAM enI AjubAju ThaThThA-majAka karatAM ghUmavA lAgyAM. eNe amerikAthI keniyAnI eka nizALamAM sahAya karI hatI, tyAre nizALanI bahAra ghAsanA medAna para e beTho ane bALako ene gherI vaLyAM. baMne pagavihoNA spensarane eka bALake pUchavuM, are, tamArA paga kyAM khovAI gayA che?" to bIjAe kutUhalathI savAla karyo, 'tame amerikAthI Avo cho, to amerikAmAM paga bhUlIne to AvyA nathI ne !' spensara vesTe kahyuM, 'nA, evuM nathI. huM kazuM bhUlyo nathI. huM jabhyo, tyAre vArasAgata rogane kAraNe mArA baMne paganI zakti gumAvI beTho hato. paga kharA, paNa jora nahIM, paga kharA, paNa saheje cAle nahIM ! mAre AgaLapAchaLa khasavuM hoya, to be hAtha jamIna para mUkIne DhasaDAtA DhasaDAtA AgaLapAchaLa mAMDa khasI zakato. huM mAtra traNa varSano nAnakaDo bALaka hato, tyAre A pravacana Apato pagavihoNo spensara vesTa rogane kAraNe DhIMcaNathI nIcenA mArA baMne paga DaoNkTaroe oNparezana karIne kApI nAkhyA ane pAMca varSanI uMmare to kamarathI nIcenA bAkInA mArA baMne paga DaoNkTaroe oNparezana karIne kApI nAkhyA ane nirAza vadane emaNe kahyuM ke have tAruM jIvana kazA kAmanuM nathI, tuM tArA jIvanamAM samAjane upayogI evuM kazuMya kAma kyAreya karI zakIza nahIM.' bALakothI gherAyelA spensara vesTanI bAjumAM UbhelI chokarIe AMgaLI UMcI karIne pUchayuM, 'ene e samajAtuM nathI ke kharekhara gorA loko paNa AvI rIte paga gumAvI zake che." e chokarInA A eka vAkya spensara vesTanA jIvanamAM samULaguM parivartana karI nAkhyuM. gorA-kALAnI vikarALa khAIno ene khyAla Avyo ! A garIba bALako gorI prajAne svargamAM rahenArI ane sarva vAte sukhI prajA mAnatAM hatAM ! pagavihoNA spensare sevAkArya mATe amerikAnI UMcA pagAranI nokarI phagAvI dIdhI. eNe janasevAnI zakyatA joIne amerikA choDI keneDAmAM vasavAnuM pasaMda karyuM ane e "mI TU vI' nAmanI saMsthAmAM joDAyo. paheluM kAma apaMga, nathI saheje azakta * 11 10 * tana apaMga, mana aDIkhama
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ e karyuM ke judAM judAM sthaLoe jaIne A baMne pagavihoNo yuvAna jIvanamAMthI avarodho pAra karavA mATe jarUrI puruSArtha vize pravacano ApavA lAgyo. enI vANImAM enuM jIvana vahetuM hatuM. eNe kahyuM ke e janmyo, tyAre ja DaoNkTaroe enAM mAtA-pitAne ema kahyuM hatuM ke emanA dIkarAnA paga eTalA azakta che ke sAva nakAmAM gaNAya. eno koI artha ja nathI. eNe jiMdagI gharanA khUNe besIne, nasIbane doSa daIne pasAra karavAnI raheze. sAthosAtha evI sonerI salAha paNa ApI ke A bALaka koI halanacalana karI zake tema nathI, mATe enI nirAdhAra jiMdagIne jIvavA mATe koI AdhAra to joIze ne ! bIjuM to zuM karI, zIkhI zake, paNa enAmAM vAcana ane saMgItano zokha keLavajo, jethI enuM jIvana kaMIka sAruM jAya ane sArthaka bane. potAnA dIrdha anubhavone AdhAre DaoNkTaroe A salAha ApI hatI, kAraNa ke emaNe AvI vyaktine kyAreya kazuM karato joI nahotI. be varSanA zizu spensara vesTa para sarjarI karavAmAM AvI ! DaoNkTaroe eka zakyatAnI khoja karavAnuM nakkI karyuM. A bALakanA DhIMcaNathI enA nIcenA pagane kApI nAkhavAmAM Ave to kadAca e kRtrima paga dvArA harI-pharI zake. be varSanA nAnakaDA zizu para oparezana to thayuM, paNa sadaMtara niSphaLa bALake spensara vesTane kRtrima pagathI to vadhu muzkelI thavA lAgI. pahelAM to e be hAtha nIce rAkhIne ghasaDAIne cAlI zakato hato, have eya aTakI gayuM ! aMte DaoNkTaroe pAMca varSanA A bALakanA kamara nIcenA bAkInA baMne paga oNparezana karIne kADhI nAkhyA. spensaranA pitA TaoNneTa ane mAtA kaeNnI atyaMta nAnA zizunI AvI duHkhada dazA joIne bhAMgI paDyAM nahIM, balle emaNe emanI putrI enInI mAphaka spensarane paNa svataMtra rIte jIvatA zIkhavyuM. spensare parAvalaMbI banavAne badale potAnI jAte potAnI saMbhALa laI zake ema karavAno prayatna karyo. enI mAtA kaeNnIe evAM vikalAMga bALakone joyAM hatAM ke je potAnI apaMgatAne kAraNe niSkriya banIne lAcArIthI anya para nirbhara banI jatAM, bIjAnI madada ke sahArA vinA eka kSaNa paNa jIvI zakatAM nahIM. mAtA kaeNnIe manomana nakkI karyuM ke mAre mArA dIkarAne Avo parAvalaMbI banAvavo nathI, balka, e svAvalaMbanathI zuM karI zake e ene zIkhavavuM che. emaNe A zizu jAtamahenatathI potAnAM kAma kare, evo prayatna karyo. ene jAte kapaDAM paheratAM zIkhavyuM. AmAM vAraMvAra prayatna karavA paDe. kenI saheje thAkI nahIM ane spensara saheje pAcho paDyo nahIM ! potAnI saMbhALa pote jAte ja kaI rIte laI zake, enA pATha zIkhavyA. bIjAM bALako bhAMkhoDiyAMbhera cAle, ema potAnA pagavihoNA bALakane paNa bhAMkhoDiyAMbhera calAvavA lAgI. enA dhaDane - bAkInA dehane - uchALIne kaI rIte khurazI ke sophA para besI zakAya. te zIkhavyuM ane ene ramavAnI saghaLI mokaLAza ApI. mAtA-pitAnA AvA uttama ucherane pariNAme spensara vesTanI duniyAmAM cotarapha AnaMda phelAyelo hato. enA caherA para satata hAsya pharakatuM rahetuM. ene kalpanA paNa na hatI ke e bIjA lokothI taddana judo che. enI to ene tyAre jANa thaI ke jyAre e gharanI bahAra nIkaLyo ane loko ene vicitra najare jovA lAgyA ! spensara vesTane bahAra cAlato joIne loko ekabIjA sAthe kAnamAM gusapusa karavA lAgyA. keTalAka ene tAkI tAkIne joI rahetA hatA. ekAda vAra evuM paNa banyuM ke e vhIlaceramAM besIne nizALe jato hato, tyAre koI chokarAe enI hIlacaeNrane jorathI pAchaLathI pakaDI. pelA chokarAne khyAla nahoto ke sensara UthalI paDaze. spensara enAM pustako sAthe vahIlacaeNramAMthI gabaDI paDyo ! pelA chokarAe ene madada karavAnI koziza karI hota, paraMtu e badhuM kaI rIte karavuM enI samaja na hovAthI e bhAgI gayo. A ghaTanAne pariNAme sensara du:khI du:khI thaI gayo, paNa e hAryo nahIM. e raoNka sprijha hAIskUlanI ciyaralIDiMga maMDaLImAM dAkhala thayo. enA manamAM to evI icchA hatI ke Aje ciyaralIDiMga maMDaLImAM rahIne khela khelatA khelADIone protsAhita karavA ane eka divasa e khuda ramatavIra banaze ane bIjAo ene harSadhvanithI vadhAvaze ! paraMtu Ama karavA jatAM e ghaNI vAra paDI gayo. chatAM enI TIma jyAre rAjyamAM pahelI AvI, tyAre enA AnaMdano pAra na rahyo. koI paNa bAbatamAMthI 'zreSTha'ne kaI rIte zodhavuM, e spensara vesTanI 12 * tene apaMga, mana aDIkhama apaMga, nathI saheje azakta * 13
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ khAsiyata che. koI enI sAme dayAmaNI najare AvIne kahe ke "beTA spensara, tuM paga vinAno che, bhAre duHkhanI vAta che.' tyAre enI vAtane hasIne uDADI detA. e kahe che ke e enA paga ghera enA bIjA penTamAM bhUlIne Avyo che! athavA koIne ema paNa kahe che ke zArka mAchalI mArA baMne paga khAI gaI, zuM karuM ? eka samaye DaoNkTaroe ema mAnyuM hatuM ke A chokaro mAtra eka ja sthaLe rahIne beThADuM niSkriya jiMdagI pasAra karaze, paNa eNe 1999mAM hAIskUlano abhyAsa pUro karyo ane pachI solTa leka siTInI vesTaminisTara kaoNlejamAM joDAyo. ahIM snAtaka thayo, kaoNrporeTa jagatamAM UMcI nokarI meLavI. e samaye eNe sukhasAhyabImAM potAnuM jIvana nirAMte vitAvavAne badale sAva judo ja vicAra karyo. duniyA dIvAno kahe, tevuM kAma karyuM. ene lAgyuM ke meM bALapaNamAM baMne paga gumAvyA hatA ane chatAM jiMdagImAM ATalI apAra samRddhi ane AnaMda pAmyo chuM, virATa paDakAro ane pracaMDa muzkelIono hasate mukhe sAmano karyo. tenuM kAraNa e che ke AvI muzkelI anubhavatI vyaktionuM huM kaMIka RNa pheDI zakuM ane emane preraNA ApI zakuM. divasane aMte e eTalI ja AzA rAkhato ke huM jarUriyAtamaMda lokone madada karuM. vaLI e mAnato ke ApaNA sahune mAthe sAmAjika RNa hoya che ane pachI to spensara vesTe eka sUtra banAvyuM, 'bIjAne pAchuM ApavAmAM ApaNane sauthI vadhu sukha maLe che ane e sukha sevAkAryothI pAmI zakAya che.' pachI to spensara vesTa kaeNneDA ane amerikAmAM ghUmavA lAgyo. eka vAra eNe amerikAnA pUrvapramukha ala gore, dalAI lAmA, nobela pAritoSika vijetA ilika viselanI hAjarImAM 18 hajAra lokone potAnI paDakArakathA kahI, tyAre sahu koI bhAvavibhora banI gayA hatA. evAmAM AphrikAmAM paDelA bhISaNa duSkALanA samAcAra AvyA, tyAre eNe e vicAryuM ke pote zuM karavuM joIe ? kilabargara saMsthAnA sthApaka krega libargara AphrikAnA kilimAMjAro parvata para ArohaNa karIne AvyA hatA. emaNe eka vakhata vAtavAtamAM spensara vesTane kahyuM ke tuM A UMcA parvatane AMbI zake kharo ? krega kilabargara jANatA hatA ke spensarane mATe A zakya 14 * tana apaMga, mana aDIkhama CONGRATULATIONS! YOU ARE NOW AT UHURU PEAK 5895 M-AME TANZANIA 20 AFRICA'S HIGHEST POINT&C WORLD'S HIGHE TANDING MOUNT WORLD HERITAGE SITE kilimAMjAro parvatanA zikhara para spensara vesTa nahotuM, paNa emano irAdo to enA manamAM A vicAra mUkavAno hato ane jo spensara A vicArane lakSamAM rAkhIne parvatArohaNa karavAno vicAra kare, to e dvArA janasevA kAje sArI evI rakama ekaThI karavAno hato. A mATe ArohaNanI ghaNI tAlIma levI paDe, be mAIla jeTaluM ekasAthe doDavuM paDe. spensarane mATe A zakya nahotuM, paraMtu bhArottolana, puza-apa ane pulapsa karI zakato hato, AthI parvatArohaNanI tAlIma levAnuM zarU karyuM. kilimAMjAro parvatanA pAchaLanA bhAgathI 19341 phUTa UMce caDavAnuM hatuM. parvatanI UMcAInA badalAtA vAtAvaraNa sAthe anukUlana sAdhavAnuM hatuM. apaMga, nathI saheje azakta * 15
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ janmavAno hetu ne jIvananuM dhyeya spensarane mATe khAsa prakAranI ochA vajanavALI majabUta hIlacera taiyAra karavAmAM AvI. AkhIya TImanI racanA thaI. AphrikAnA sauthI UMcA kilimAMjAra parvata para caDavA mATe agAu pacIsa hajAra Arohakoe prayatna karyo hato, emAMthI dasa hajAra niSphaLa gayA hatA. spensara vesTa saheje nirAza thayo nahIM. enuM hAsya saheje karamAyuM nahIM. vaLI e ema mAnato ke ene mATe dhyeya nahIM, paNa pravAsa ane prayAsa mahattvanAM che. vaLI eNe vicAryuM ke jo ApaNe prayatna nahIM karIe, to ene jANIzuM kaI rIte ? spensare potAne mAthe jIvasaTosaTanuM kAma lIdhuM hatuM. bALapaNamAM DaoNkTaroe roganA nidAnanI sAthe ema paNa kahyuM hatuM ke e samAjane upayogI evuM koI kAma karI zakaze nahIM. spensara e vidhAnane khoTuM TheravavA mATe sAhasa karato hato. eNe potAnI 'phrI dha cilDrana' nAmanI ceriTI saMsthA mAraphate AphrikA ane anya garIba dezomAM svaccha pANInI yojanAo ane nizALo zarU karI hatI. 31 varSanA spensare AphrikAnA 19314 phUTa UMcA parvata kilimAMjAronA zikhara para enA sAthIo sAthe mAtra be hAthe cAlIne ghasaDAtAMghasaDAtAM AphrikAnA sarvocca parvatanuM zikhara sara karyuM. A samaye potAnI saMsthAnAM sAmAjika kAmo mATe pacAsa hajAra DaoNlara karatAMya vadhu phALo ekatrita thayo. eNe enI javAMmardI sAthe khumArIbharyA nIcenA zabdo kahyA, 'kilimAMjAra parvatanuM ArohaNa karavAnI pAchaLa mAre mArI kSamatA mApavI nahotI, paraMtu anya mAnavIo potAnA avarodho ane paDakArono sAmano karI zake ane jarUriyAtavALA lokone madada karIne sAmAjika RNa cUkavI zake te jIvaMta rUpe darzAvavuM hatuM. kilimAMjAra parvata caDavAnuM mAre mATe mAnasika ane zArIrika rIte ghaNuM paDakArabharyuM banyuM, paraMtu ema karIne meM sahune eka evo majabUta saMdeza Apyo ke tame tamArAmAM AtmavizvAsa rAkho ane bIjAmAM zraddhA ropo.' putrajanmanA AnaMdathI utsAhita pitA jemsa bujIsike pracaMDa AghAta anubhavyo. ene mATe putrano janma e aneka AzAonA udaya samAna hato, paraMtu putranuM prathama darzana ja AzAonI saghaLI imAratone bhasmIbhUta karanAruM nIvaDyuM. eNe manomana kalpanA karI hatI ke khilakhilATa ane kilakilATa karIne hAtha-paga pachADatuM zizu joIne enuM jIvana dhanya banI jaze, paraMtu ene badale eNe joyuM ke ekeya hAtha ane paga vagaranuM e zizu hatuM. eno dekhAva joIne ja jemsa eTalo badho hataprabha thaI gayo ke jANe enA mAthA para ekAeka vIjaLI trATakI na hoya ! ethIya vizeSa ene A bALaka eTaluM badhuM beDoLa ane vicitra lAgyuM ke e A khaMDa choDIne doDyo. ene UbakA AvavA mAMDyA ane najIkamAM vaoNzabesina hatuM tyAM gayo ane jemsane vaoNmiTa thaI. nikolasa lyusika 16 * tana apaMga, mana aDIkhama
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ vicitra dehAkRti dharAvatA potAnA zizuno dekhAva enA manamAMthI khasato nahoto. jemsa akaLAyo, mUMjhAyo. osTreliyAnA melaborna zaheramAM vasato A sarbiyana jAtino mULa vatanI prabhunuM smaraNa karavA lAgyo. vaLI manomana chaLI gayo ke AvA bALakane ucheravuM kaI rIte ? jene joIne AvI jugupsA thAya che, enuM pAlanapoSaNa karavuM kaI rIte ? jeno dekhAva mAtra bihAmaNo lAge che, enI saMbhALa levI kaI rIte ? ekAunTanTa ane kamyuTara progrAmara tarIke AMkaDAono ane 2kamono meLa besADI zakatA jemsane enuM jIvana aMdhakAramaya lAgyuM. dhIre dhIre e svastha banyo ane pachI eNe ane enI patnIe nizcaya karyo ke bALaka e prabhunI dena che. prabhue ApelI e bheTa jatanathI jALavavI joIe ane mATe baMnee A bALakanuM tamAma prakAre pAlanapoSaNa karavAnuM nakkI karyuM. emAM sahejeya cUka na thAya eno khyAla rAkhyo. ema paNa vicAryuM ke Izvare ene ApaNe tyAM mokalyo haze, enuM kAraNa ja e ke ene ApaNA para vizvAsa haze ke ApaNe enI pUrepUrI saMbhALa laIzuM. AthI jemsa ane enI patnI emanA hAtha ane paga vagaranA putra nikolasane bahAra pharavA laI jatAM. gharamAM sAcavIne calAvatAM ane doDheka varSe to jemsa putra nikolasane taratAM paNa zIkhavyuM. mAtA-pitA to khUba dhyAna rAkhe, paraMtu Aju bAju nA samAjanuM zuM ? ane eno pahelo AghAta bALaka nikolase nizALamAM pravezatAMnI sAthe ja anubhavyo. bIjAM bALakone mATe nikolasa e majAka karavAnuM vicitra ramakaDuM banI gayo. bALako ene herAna-parezAna karavA mAMDyAM. baMne hAtha ane baMne paga vagarano nikolasa kaI rIte pratikAra karI zake ? koI bALaka enI majAka kare, to koI ene dhakko lagAve AvI paristhitithI ATha varSano nikolasa eTalo badho akaLAI gayo ke eNe eka vAra to AtmahatyA karavAnuM nakkI karyuM hatuM. nizALamAM goThiyAo dvArA thatI pajavaNIthI e satata parezAna raheto. dasa varSanA nikolase to nakkI karyuM ke Aje taravA jatI vakhate hojamAM DUbI javuM che ! AvI yAtanAmaya jiMdagIno have koI paNa rIte aMta ANavo che ! AvI majAkamazkarI, maheNAM-ToNA, TIkhaLa ane zArIrika pajavaNI sahana karIne kyAM sudhI jIvI zakAya? paraMtu mAtA-pitAnuM heta nikolasane ApaghAtanA mArge jatAM aTakAvI gayuM. mAtApitAnI sArasaMbhALa e kaI rIte vIsarI zake? dIvAla para goThavelA braza dvArA mAtApitAnI hAtha-paga vihoNo kapyuTara progrAmara madadathI e dAMta sApha karatAM zIkhyo. paMpa-saoNpa vaDe mAthuM dhovAnuM zIkhyo. bALaka nikolasa kyAreka Izvarane prArthanA karato ane kAkalUdIbharI AjIjI karatAM kaheto ke koI evo camatkAra karo ke mArA hAtha ane paga vikasavA lAge. atyAre to enA hAtha enA khabhAnA samAMtare hatA ane paga nahotA. e paganA paMjA paNa nahotA. mAtra teno thoDo DAbo paga hato ane e DAbA paga para be AMgaLIo hatI. manomana vicArato ke prabhu jarUra enI prArthanA sAMbhaLIne ene hAtha-paga Apaze. hakIkatamAM nikolasane TeTrA-ameliyA-sinDroma nAmanA janmathI baMna hAtha ane baMne paga na hoya tevo bhAgye ja jovA maLato varasAgata roga thayo hato. A roga lAkhomAM koI ekAda vyaktine thAya che ane e roganuM lakSaNa * TeTrA-ameliyA-sinDroma e mAtA-pitA baMnenA WNT3 nAmanA janInanI vikRtithI udbhavatA A rogamAM cahero, khoparI, prajanananA avayavo, gudAmAM kuracanA thayelI jovA maLe che. avikasita phephasAMne kAraNe A zizuo mRta janme che ke alpAyuSI hoya che. janmavAno hetu ne jIvananuM dhyeya * 19. 18 * tene apaMga, mana aDIkhama
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAthAthI phUTabolane mArato (heDara) nikolasa e ke AvI vyakti be paga-be hAtha vagara janma. pote AvI vikalAMgatA sAthe janmyo ene pariNAme e kyAreka potAnI jiMdagI pratye sAva udAsIna ke kaTutA dharAvanAro banI jato. mota ene AvA khArA jIvana karatAM vadhu mIThuM lAgatuM. to vaLI kyAreka e Izvarane dhikkAravA lAgato ke enI sRSTimAM mAtra anyAya ja nathI, paraMtu sAva aMdhera ane krUratA paNa che. zA mATe bIjAM badhAM bALakone hAtha ane paga ApyA ane potAnA hAtha ane paga baMne chInavI lIdhA. ema paNa vicArato ke ekAda hAtha ke ekAda paga na hota to cAlata, paNa baMne hAtha-paga vagara to AkhI jiMdagI lUMTAI gaI ! dhIre dhIre nikolasa Izvara tarapha napharatanI lAgaNI sevavA lAgyo. A te kevo Izvara, jeNe mane A dharatI para mokalyo, paNa AvI dazA karIne ! A te kevo Izvara ke je karuNAnuM jharaNuM kahevAya, e mAre mATe krUratAno dhodha banyo. AvA aneka vicAro nikolasanA manamAM AvatA hatA. emAM paNa adhUrAmAM pUruM enA pitAe ene meinasTrIma skUlamAM bharatI karyo. enA pitA jemsa ene AvI sAmAnya nizALamAM praveza maLe, te mATe moTI laData calAvI hatI. e samaye oNsTreliyAnA vikToriyA rAjyano kAyado evo hato ke AvI meinasTrIma nizALamAM AvAM vikalAMga bALakone praveza maLI zake nahIM. nikolasa mAnasika rIte to pUrepUro svastha, skUrtivaMta ane capaLa hato, paraMtu zArIrika maryAdAo dharAvato hato. enA pitAno spaSTa Agraha hato ke ene AvI sAmAnya vidyArthIonI zALAmAM mUkavo. emaNe vikToriyA rAjyano A kAyado dUra karAvyo, eTaluM ja nahIM, paNa nikolasa e AvI meinasTrIma skUlamAM bhaNanAro vikToriyA rAjyano prathama vidyArthI banyo. eka vAra nikolasanI mAtAe ene akhabArano eka lekha batAvyo, jemAM zArIrika maryAdA dharAvato mAnavI saMkalpabaLathI jIvanamAM anokhI pragati sAdhe che. A lekha vAMcIne nikolasanA manamAM vicArono jhaMjhAvAta jAgyo. ene thayuM ke Aja sudhI meM mAro samaya Izvarane AjIjI karavAmAM ke enA pratye dhikkAra dAkhavavAmAM vitAvyo. nizALamAM satata e vicArato rahyo ke bIjA vidyArthIo pAse hAtha ane paga baMne che ane mArI pAse be hAtha ke be paga ekeya nathI, paNa AvA baLApo kADhavAno artha kharce ? duniyA pratye game teTalI kaTutA ke tiraskAra dAkhavIza, paNa enAthI mAro koI vikAsa thaze kharo ? A baLApo e mAtra baLApo ane haiyAukALo banIne aTakI jaze. prArthanA mAtra prArthanA thaIne thaMbhI jaze. Ane badale mAre kharo saMgharSa to mArI zArIrika maryAdAone pAra karavAno khelavAno che. kaI rIte mAruM rojiMdu jIvana mArI rIte jIvI zakuM? kaI rIte mArAM divasabharanAM kAryo mArI jAte karI zakuM ? eno vicAra karavAno che. Ama nikolasanI duniyA badalAI gaI. ene potAnI maryAdAone pAra karavI hatI ane tethI tene mATe eka navA saMgharSanI eNe taiyArI zarU karI. kaI rIte A zArIrika maryAdAone pAra jaIne AgaLa vadhI zakAya enI mathAmaNa karavA lAgyo. AmAM ghaNI vAra ene niSphaLatA maLatI. kyAreka sAva nAsIpAsa thaI jato. koIka kSaNa evI paNa AvatI ke ene ema thatuM ke amuka kAma jAte karavAno prayatna choDI dauM, paraMtu pelo lekha nikolasane satata 20 ke tenuM apaMga, mana aDIkhama janmavAno hetu ne jIvananuM dhyeya * 21
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ prerato hato ke tame tamArI vikalAMgatA sAme laDo ane e tamArI laDAI ja tamArI vizeSatA banaze. mArI pAse A nathI enI ciMtA choDI do ane je che enAthI kAma lo. "A mArAthI zakya nahIM bane" evo aphasosa choDIne "A mAre zakya karavuM che? evI aMtaranI UlaTa sAthe AgaLa vadho. Aja sudhI Izvarane yAcanA karanAro ke enI para phiTakAra varasAvanAro nikolasa have vicAre che ke zA mATe duniyA ane deva tarapha ATalI badhI kaDavAza rAkhavI ? Izvare ApyuM te kaMI ochuM che? eNe eka evuM saMkalpabaLa paNa ApyuM che ke jene kAraNe jIvananI AphatonI pAra jaI zakAya che. to pachI eno to AbhAra mAnavo joIe, tiraskAra nahIM. nikolasa dhIre dhIre enA kAmamAM DUbI gayo. eNe potAnA rojiMdA kAmamAM nipuNatA hAMsala karavAno pahelo prayatna karyo. eNe joyuM to enI pAse thoDo DAbo paga ane e paga para be AMgaLIo hatI. manamAM vicAryuM ke pena bharAvavAnI AnAthI vadhu sArI bIjI jagA kaI hoya ! eNe DAbA paganI be AMgaLIo vacce pena TekavIne lakhavAnuM kAma zarU karyuM. enA pitA kamyuTara niSNAta hatA, to nikolasa paNa DAbA paganI thoDI dekhAtI eDI ane paMjA vaDe kamyuTarano upayoga karavAnuM zIkhavA lAgyo. e cha varSanI uMmarano hato, tyAre enA pitA pAse besIne e paga vaDe TAipa karatAM zIkhyo hato. ane pachI to nikolasa zArIrika maryAdAonA eka pachI eka zikhara para kaparuM ArohaNa karIne vijaya hAMsala karavA lAgyo. e jAte pANIno glAsa laIne bharavA lAgyo. braza vaDe vALa oLavA lAgyo. AvatA Teliphonano javAba paNa ApavA lAgyo. kyAreka moja mAM ene Drama vagADavAnuM mana thatuM, to Drama vagADato ane pachI to sarDiMga ane svimiMga, gaoNlpha ane phUTabaoNla jevI ramata paNa khelavA lAgyo. badhAM kAma jAte ja karavAno eNe dRDha nirdhAra karyo ane tethI e sAtamA dhoraNamAM vidyArthImaMDaLanI cUMTaNImAM Ubho rahyo. bIjA badhA khUba doDadhAma kare, jItavA mATe mahenata kare, sahAdhyAyIonAM ToLAM ekaThAM kare, tyAre nikolasa pravacana Apato nikolasa enI skUrti, tAjagI ane mahenatathI vidyArthIomAM priya banI gayo ane nizALanA janarala sekreTarI tarIke cUMTAyo. eka samaye e nizALanuM vAtAvaraNa ane AtmahatyA karavA preratuM hatuM, e ja vAtAvaraNa enA jIvanamAM navo utsAha preravA lAgyuM. tyArabAda e vidyArthI-pravRttiomAM umaMgabhera bhAga levA lAgyo. je vidyArthIonI ThaThThAmajAkathI nikolasa bhayabhIta thato hato, have e ja vidyArthIo sAthe ene gADha bhAIbaMdhI thaI gaI ane emanA prazno ukelanAro vidyArthInetA banI gayo. e vidyArthI pariSadamAM joDAyo ane emAM sAmela thayA pachI eNe sthAnika kalyANa kAryo mATe ugharAvAtA phaMDamAM temaja apaMgo mATe thatI jhuMbezamAM bhAga lIdho. nikolasane thayuM ke enI jiMdagIno kharo hetu to bIjAne madadarUpa thavAno che. pote je yAtanA, yaMtraNA ane muzkelIomAMthI pasAra thayo che, emAMthI bIjAone ugAravAnA che. AthI eNe eka saMsthA zarU karI ane enuM 22 * tene apaMga, mana aDIkhama janmavAno hetu ne jIvananuM dhyeya * 23
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAma rAkhyuM, 'lAipha vidhAuTa lijha'. 17 varSanA nikolasanI A saMsthAne apAra prasiddhi maLI. enuM kAraNa e ke vikalAMgonI zakti batAvavA mATe ene vyAkhyAna karavAnI jarUra nahotI. enuM jIvana ane enuM AcaraNa ja eno jIvato-jAgato purAvo hatuM. have nikolasane jiMdagInAM navAM navAM zikharo para Daga mAMDavAno vicAra jAgyo. AvI zArIrika muzkelIonI sAthe nikolasane mAnasika paDakAro paNa jhIlavAnA hatA ane ene sauthI moTo paDakAra e hato ke e kaI rIte enA jIvanamAM paLe paLe AvatI hatAzAthI gherAI javAne badale ene pAra karI jAya. ene mATe jIvana e koI mUMjhavaNa pachInI moja nahotuM, paraMtu jIvananI pratyeka kSaNa ane mUMjhavanArI hatI. AvI paristhitimAM kyAreka e sUnamUna paDyo raheto ane dhIre dhIre ekalatA enI AsapAsa vIMTaLAvA lAgI. zArIrika muzkelIo ochI hoya tema A mAnasika muzkelIo paNa tene pajavavA mAMDI ane A badhAnI sAme mAtra mAtApitAnA snehanA baLe nikolase jIvanano jaMga Adaryo. AjubAjunA potAnA goThiyAone joIne e vicArato hato ke zA mATe A badhAM bALakothI e taddana judo che ? kyAreka ema paNa vicArato hato ke A badhAne hAthapaga che ane pote kema hAtha-paga vihoNo jabhyo? AvA prazno A bALakane satata pajavatA hatA. Izvare kayo hetu siddha karavA mATe ene janma Apyo haze ? potAnAthI sAmAnya kArya paNa thaI zakatAM nathI, to bIjA kayA hetu e siddha karI zake ? mAtApitA jyAre ene ema kahetAM ke Izvare ApaNane ApelA jIvananI pAchaLa eno koI hetu hoya che, tyAre nikolasa manomana gaDamathala anubhavato ke enA AvA vyartha jIvananI pAchaLa te vaLI Izvarano kayo hetu hoya ! Ave samaye enAmAM Izvara zraddhA jAgI ane e IzvarazraddhAnA baLe eNe AgaLa vadhavAnuM nakkI karyuM. prArthanAnA baLano ene khyAla Avyo. | nizALano abhyAsa pUrNa karIne nikolase kaoNlejano abhyAsa zarU karyo ane ahIM griphitha yunivarsiTImAMthI ekAunTiMga ane phAinAnziyala plAniMgamAM e snAtaka thayo. eNe snAtakanI be padavI meLavI ane 19mA varSe to e potAnA svajIvana AdhArita preraNAdAyI vyAkhyAno ApavA lAgyo. IzvarazraddhAe enuM jIvana badalI nAkhyuM ane enAmAM ujvaLa bhaviSyano prabaLa AzAvAda jagAvyo. pachI to nikolasa kaheto, 'mArA jIvavAnuM dhyeya ane AvA saMjogo pAchaLano hetu mane maLI gayo che.' enA cittamAM navA navA vicAro jAgavA mAMDyA. ene samajAyuM ke ApaNA jIvanamAM AvatI pratyeka muzkelIonI pAchaLa koI hetu rahelo che ane tethI e muzkelIo pratye ApaNe kevA jhajhUmIe chIe ane tene mATe kevI Izvara-zraddhA dAkhavIe chIe e mahattvanI bAbata che. e hasatAM hasatAM ema kahe che, "jo Izvara hAtha ane paga vagaranA mANasane potAno hAtha ane paga banAve che, to e koI paNa zraddhAvAna hRdayane ajavALe che.' eNe 'lAipha vidhAuTa DrImsa' nAmanI saMsthAnI sthApanA karI. vizvanA pAMca khaMDanA covIsa dezomAM lAkho zrotAjano samakSa eNe vaktavya ApyuM. vyakti AkhI jiMdagImAM jeTaluM pAmI zake nahIM teTalI siddhio nikolase meLavI. 2007mAM e osTreliyAnuM brisabena zahera choDIne amerikAnA kaeNliphaoNrniyA zaheramAM vasavA Avyo. ahIM e 'lAipha vidhAuTa lijha' saMsthAnA pramukha ane sI.I.o. banyo. 19me varSe potAnI jIvanakathA kahenAro nikolasa Aje vidyArthIo, zikSako, yuvAno, vepArIo, mahilAo, udyoga sAhasiko ane carcanI sabhAomAM preraNAdAyI vaktavya ApI cUkyo che. eNe potAnI jIvanagAthA rajU karI che ane vizvabharamAM Telivijhana para enI mulAkAto rajU thaI che. potAnA zALAjIvananAM smaraNo kahetAM enA para philma paNa UtarI che. eno 'samathiMga mora' nAmano myujhika vIDiyo paNa maLe che ane TUMkI philmomAM eNe abhinaya karIne zreSTha abhinetAno khitAba meLavela che. 43 dezomAM pravAsa kheDanAra nikolasa bhArata paNa AvI cUkyo che. potAnAM vyAkhyAnomAM zALAnA divasonuM smaraNa karatAM e kahe che, "e atyaMta pIDAjanaka samayanI vedanA avarNanIya che. tamArA jIvanamAM evo 24 * tana apaMga, mana aDIkhama janmavAno hetu ne jIvananuM dhyeya * 25
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ vijetA bhulAI gayA ! samaya Ave ke jyAre tame jamIna para paDI jatA ho ane UbhA thavA mATe sakSama na ho, AvI ghaDIe tame mArA tarapha jojo. huM bhAMkhoDiyAMbhera cAlato bALaka hato tyAre meM seMkaDo vakhata sthira UbhA rahevAno prayatna karyo hato. emAM mane niSphaLatA maLatI hatI paraMtu ethI meM kaMI mAro prayatna choDyo nahIM, balka dareka samaye mane koI vizeSa tAkAta prApta thaI che. huM mArAmAM rahelI tAkAta ane mArI TenikanI sUjhathI sabhAna banyo.' | nikolasa mAne che ke sauthI paDakArabharI paristhitimAM potAnA uddezo prati pratibaddhatA keLave e ja sAco zUravIra kahevAya. enA A kAryathI to ekAda vyakti paNa protsAhita thaze to e potAnI jei dagIne sArthaka mAne che. nikolase jIvananI maryAdAone navI navI zakyatAo ane UjaLI takomAM pheravI nAkhI. e AvatI musIbatone AtmavizvAsathI AvakArato hato ane avarodhonI paravA karyA vinA potAnI sImita zaktine asImamAM pheravI deto hato. prabaLa puruSArtha ane UMDI IzvarazraddhA dharAvanAra nikolasa ema mAne che ke jo ApaNe ApaNI jAtanuM pramANikatAthI pRthakkaraNa karIe to cokkasa ApaNane khyAla Avaze ke Izvarano kevo moTo AzIrvAda ApaNane maLyo che. eNe 'lAipha vidhAuTa lijha ' nAmanuM eka pustaka pragaTa karyuM, jemAM eno jIvana pratyeno viziSTa dRSTikoNa jovA maLe che. pitAne mATe AnAthI vadhu bIjI koI kaparI kSaNa hoI zake kharI, sAme cAlIne putrIne prANaghAtaka roganA samAcAra ApavAnA hoya ? covIsa varSanI korInAnA jIvanamAM mAtra be ja bAbata hatI. eka abhyAsa ane bIjI TenisanI ramata. A sivAya bAhya jagatathI sAva ajANa ane taddana alipta. AvI korInAne enA DaoNkTarapitA elbina morArIune putrIne jaIne kahevuM paDyuM ke tArI TenisanI mahattvAkAMkSAo para have tAre pUrNavirAma mUkavuM paDaze. have tAre jIvavA kAje yAtanAbharI cikitsA levI paDaze. korInA mATe madhurAM zamaNAMnI rAkha banI jAya evI sthiti AvIne UbhI rahI. hajI jIvanamAM siddhinA zikhare paga mUkyo korinA morArIpha 26 ke tenuM apaMga, mana aDIkhama
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ hato, tyAM ekAeka sAva taLeTImAM AvI gaI ! | DaoNkTarapitAe 1978nI chavvIsamI jAnyuArIe janmelI korInAne kahyuM ke tArI zArIrika tapAsa ane badhA TesTa karatAM evuM tAraNa nIkaLyuM che ke tane ekyuTa promilonTika lyukemiyA thayo che. lyukemiyA eTale lohInA koSo utpanna karatI pezInuM kensara. korInAe enI jiMdagImAM kyAreya roganuM AvuM aTapaTuM nAma sAMbhaLyuM nahotuM. ene A prakArano roga lAgu paDatAM AmAM dardIne kevI kevI bImArIo bhogavavI paDe che, tenI jANa thaI. pitAe AzvAsana ApatAM kahyuM ke A rogamAM paMcoterathI eMzI TakA dardI jIvI jAya che. mAtra enI sAravAra ghaNA lAMbA samaya sudhI cAle che ane te atyaMta vedanAbharI hoya che. A ghaTanA pUrve korInAne mAtra eka ja phariyAda hatI ane te e ke avAranavAra enA nAkamAMthI lohI paDatuM hatuM ane zarIra para ekAeka cakAmAM thaI jatAM hatAM. enA pitAne eNe A vAta karI. Tenisa khelavAnI sAthosAtha zArIrika TesTa karAvavAnI hAramALA cAlI. pAMca mahine roganuM nidAna thayuM. mAmUlI rogane badale mahAroga nIkaLyo ! korInAnI duniyA rAtorAta palaTAI gaI. vIseka mahinA pUrve to e strIonI DabalsanI spardhAmAM samagra vizvamAM prathama sthAne birAjatI hatI. 2001nI oNsTreliyana opana Tenisa spardhAmAM elisa pharerA nAmanI yuvatI sAthe eNe mahilAonI 'Dabalsa'nuM TAiTala jItyuM hatuM. korInAnI pragati vaNathaMbhI cAlatI hatI ane enA utsAhathI taravaratA caherA para kAyama hAsya pharakatuM rahetuM. e hAsya lUchIne tyAM AMsu mUkavAnuM kAma enA pitA elbinane karavuM paDyuM. atyAra sudhI TenisanA korTa para sUryaprakAzamAM Tenisa baoNlane phaTakAratI korInA mATe have e sUryaprakAza vilIna thaI gayo. gharanA vAtAvaraNamAM ane te pathArImAM paDyA rahevAnuM aMdhAragheruM durbhAgya AvyuM. TenisanI ramatanI bolabAlA eTalI ke duniyAbharamAM keTalIya Tenisa spardhAo khelAya ane emAMthI khelADIne mabalakha kamANI maLatI hatI. utkRSTa khelADI to badhe pahoMcI vaLavA mATe potIkuM jeTa vimAna rAkhe ane gharanA AMgaNAmAM e taiyAra ja hoya, korInAnA jIvanano moTAbhAgano samaya A rIte deza-videzamAM spardhAo khuzakhuzAla korInA morArI; khelavAmAM gayo hato. ghera rahevAnuM bahu ochuM banatuM. Ave samaye korInAne ekAeka gharanI cAra dIvAlomAM rahevAnuM pharajiyAta banyuM. jIvananA A Azcaryajanaka parivartana tarapha jotI korInAnA deha para paNa parivartananA paDachAyA paDavA lAgyA. enA bhUkharA TUMkA vALa dhIre dhIre kharavA lAgyA, hasamukho cahero ane TUMkA bhUkharA vALathI jANItI korInA sAva badalAI gaI. kaMmotherApI levA jAya tyAre pratyeka samaye enI keTalIya ADaasaro anubhavavA lAgI. kensaranI vedanA enA zarIrane yAtanAnAM AMsu sAthe macaDI nAkhatI hatI ane Tenisa khelADI tarIke majabUta masalsa dharAvatI korInAnA masalsa gaLavA lAgyA. A samaye korInA manomana vicAratI ke zuM huM have pharI kyAreya svastha nahIM banI zakuM ? TenisanI vAta to dUra rahI, kiMtu dasa miniTa cAlavuM hoya topaNa korInAne pArAvAra pIDA thatI ane vAraMvAra nabaLAIne kAraNe vacce 28 * tana apaMga, mana aDIkhama vijetA bhulAI gayA * 29.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ besI jaIne thAka khAvo paDato. TenisanA koTa para eka cheDethI bIje cheDe haraNInI mAphaka UchaLatI-kUdatI korInAne mATe e divaso, e zakti, e jhaDapa - badhuM ja jANe atItanuM svapna banI gayuM. Tenisano lagAva eTalo ke e pachIya amerikana opana spardhA khelAtI hatI, tyAre ene nihALavA mATe gaI. ene joIne sahu koI stabdha banI gayA. A korInA ! TenisanI 'miksa DabalsanI spardhAmAM virodhInI ekeeka cAlane niSphaLa banAvanArI korInA sAva nirbaLa ane azakta banI gaI ! e be divasa sudhI amerikana opana Tenisa spardhA jovA AvI. enA nirbaLa deha ane gaMbhIra rogane jonArAoe eTaluM to pAke pAye mAnyuM ke have pachI teo korInAne kyAreya Tenisa khelatI joI zakaze nahIM. korInAe nakkI karyuM ke game te thAya paNa TenisanA medAna para pAchA AvavuM che. enuM A svapna joIne enA svajano hasatA hatA. enA sAthIo enI A vAta svIkAravA haragija taiyAra nahotA. enA DaoNkTarapitA ene eTalI hiMmata ApatA ke tuM jarUra svastha thaIza, paraMtu koI ema mAnatuM nahotuM ke korInA pharI Tenisa khelavA pAchI Avaze. 2001nA navembara sudhI to korInAnI kaMmotherApInI sAravAra cAlu rahI. vIsa mITara cAlavuM hoya topaNa ene AkaruM paDatuM hatuM. vacce thobhIne, thAka khAIne AgaLa cAlI zakatI. A hAlata pachI dasa mahinA bAda korInA Tenisa koTa para dekhAI. eNe sAbita karI ApyuM ke saMjogo mANasane ghaDatA nathI, paNa mANasa saMjogone ghaDe che. A pachI korInA 2002nI amerikana opana TenisamAM bhAga levAnA manasUbA sAthe khelavA lAgI. enI najara sAme evA kissA hatA ke jeoe apratima hiMmata dAkhavIne muzkelIone mahAta karI hatI. eNe pharI Tenisa khelavAnuM zarU karyuM, tyAre pArAvAra musIbata AvI. mAtra dasa miniTa khele ane eTalI badhI thAkI jAya ke jANe sADA traNa kalAka khelI haze. korInAnA punarAgamane Tenisa jagatane vicAratuM karI mUkyuM. korInA vizvavikhyAta serenA viliyamsa sAme khelavA UtarI. serenA vizvanI prathama-dvitIya kramanI utkRSTa mahilA khelADI gaNAya. AvI serenA pAsethI eNe bIjA seTamAM vijaya meLavyo. serenA sAthenI maeNca pUrI thatAM korInAno parAjaya thayo, paraMtu korInAno 6-2, 6-3thI thayelo parAjaya vijaya karatAM paNa mahAna hato. eka taddana azakya sthitimAMthI eNe dRDha manobaLathI e zakya karyuM hatuM. Ameya ramata e hArajItanI bAbata nathI. mAtra kheladilIpUrvaka khelavuM e ja eno mahAmaMtra che. korInAe TenisanA khelADIone navA vizvano paricaya Tenisa khelatI korInA morArIka karAvyo. TenisanA khelADIonI duniyA Aje ajAyaba duniyA che. potAnA jeTa vimAnamAM aMgata kAphalA sAthe A khelADIo jagatabharamAM ghUmatA hoya che. emanA kAphalAmAM koca hoya, pALelo kUtaro hoya, AhAravid hoya ane manocikitsaka paNa hoya. AvA khelADIone jIvananA saMgharSono koI paricaya hoto nathI. mAtra kaI rIte ramatamAM vijaya meLavavo te eka ja dhyeya hoya che ane AvA vijayothI maLatI kamANInI gaNatarI jIvanamAM hoya che. korInA amerikana opananA medAna para AvI, tyAre eka navuM ja vAtAvaraNa jAgyuM. emAM kayo khelADI ramatamAM vijaya meLave che tenuM mahattva nahotuM, paraMtu jIvananA saMgharSamAM je vijetA banyA che tenuM abhivAdana hatuM. Aje korInA saheja vyAkuLa ke pachI thoDI hatAza thAya tyAre 2001mAM je medAna para eNe jIta meLavI hatI, e medAna para jAya che ane enAM 30 * tene apaMga, mana aDIkhama vijetA bhulAI gayA * 31
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ smaraNone yAda karIne romAMcita bane che. korInA jyAre amerikana opanamAM khelavA mATe jatI hatI tyAre enA DaoNkTarapitAno saMdezo Avyo. pitAe samAcAra ApatA kahyuM, "tArA kensaranuM jora ghaTI rahyuM che." jiMdagInI ajAyabI paNa kevI che ! je pitAe pratyakSa rUpe kaeNnsara thayAnA samAcAra ApyA hatA, e pitAe phonathI kensaranuM jora ghaTyAnI jANa karI. - je spardhAmAM korInA pahelA rAunDamAM ja parAjaya pAmI, e ja spardhAmAM badhA vijetAo bhulAI gayA ane korInA jIvana-vijetA banI rahI. hiMmate mardA, to... 5 bhISaNa yuddhane kAraNe cotarapha motanuM tAMDava khelAtuM hatuM. AkAzamAMthI aphaghAnistAnanAM tAlibAnI saMsthAno para avirata baoNmbavarSA thatI hatI ane bhUmi para pazcimanA sAthI dezonA sainiko zastrasaMrajAma sAthe AgaLa vadhI rahyA hatA. svAbhAvika rIte ja duzmananI ajANI dharatI para cotarapha bhayano mAhola hoya che. koI aNadhAryo humalo thAya, ekAeka TekarI ke jhADImAM chupAyelA sainiko bahAra AvIne aMdhAdhUMdha goLIono varasAda varasAve. kyAreka videzI sainika ke dArUgoLo bharelI TaeN saheja AgaLa cAle ke dharatImAM chupAyelo dArUgoLo pracaMDa dhaDAkA sAthe vAtAvaraNane dhrujAvIne sarvanAza vere. senAnuM eka eka kadama e vijaya taraphanI AgekUca banI zake che, e ja rIte jemsa simpasana 32 * tene apaMga, mana aDIkhama
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ enuM pratyeka kadama e pachInI kSaNe motano paigAma paNa banI rahe. aphaghAnistAnanI dharatI para pazcimI dezonI senA sAvadha banIne AgaLa dhapatI hatI. sAva ajANyA pradeza para humalo, e khAMDAnA khela gaNAya. aphaghAnistAnanA saMgina zaheramAM briTiza raoNyala ArTilarInI pAMcamI rejimenTamAM pharaja bajAvato javAna jemsa simpasana peTroliMga karIne pagapALA pAcho pharato hato. pAchA vaLatAM enA paga duzmanoe chupAvelA adyatana prakAranA visphoTaka para paDyA ane e sAthe pracaMDa dhaDAko thayo. jemsa simpasana dUra phaMgoLAI gayo. 2009nI navembaranI A ghaTanA jemsa simpasanane mATe abhizAparUpa banI gaI. enA ghUMTaNathI nIcenA baMne paga mAtra kapAI ja na gayA, paNa sAva chuMdAI gayA. enA be hAtha para IjA thaI. haoNspiTalanI pathArImAM paDelo simpasana manomana vicAra karato hato ke e have pharI kaI rIte cAlI zakaze ? ene adyatana sAravAra maLI. lazkarI punarvasavATanI Adhunika paddhatine kAraNe jemsa simpasane thoDA ja samayamAM kRtrima paga prApta karyA ane tvarAbhera cAlavAnI nipuNatA hAMsala karI. potAnuM rojiMduM kAmakAja svayaM karavA lAgyo. senAnI kAmagIrI saMbhALavA lAgyo, eNe vicAryuM ke have koI doDamAM bhAga levo che. A ja khamI sainikanuM dila bIjA jakhamI sainiko mATe atyaMta karuNA dharAvatuM hovAthI eNe IjAgrasta sazastradaLanA sainikonA lAbhArthe yojAtI doDamAM bhAga levAnuM nakkI karyuM. A doDanuM nAma che 'voriara geimsa'. yoddhAo mATe yojAtI A doDhaso mITaranI doDamAM A hiMmatavAna yoddhAe bhAga lIdho. ene mATe A virATa paDakAra hato. vaLI A doDa e koI sIdhI sapATa, samataLa jamIna paranI doDa nahotI. kAdavathI khIcokhIca bharelA rastA para A doDa yojAtI hatI. keTalAka mahinA sudhI eNe cAlavAnI tAlIma lIdhI. kRtrima page kAdavamAM cAlavuM ati muzkela gaNAya. kyAreka sarakI javAya. kyAreka gabaDI paDAya, vAraMvAra samatolana cUkI javAya, paraMtu jemsa simpasananI dRDhatA ane sAhasa sadAya enI vahAre AvatAM hatAM. eNe akasmAtanI ghaTanA pUrve kyAreya doDa aMge vicAryuM nahotuM, eNe A spardhAmAM bhAga levAnuM nakkI karyuM eTale doDavAnuM zarU karyuM. potAnI A pahelI doDamAM jemsa simpasanane atyaMta AnaMda Avyo. AnI sAthosAtha enI lazkarI kAmagIrI paNa cAlu hatI. lazkaranA sainiko sAthe e kAma karato hovAthI eno jusso barakarAra rahyo. potAnA sAthIo sAthe e utsAhabhera lazkarI Ayojano karato hato ane e rIte atyaMta sakriya ane uttejanApUrNa jiMdagI jIvato hato. evAmAM eNe kRtrima paga sAthe jemsa simpasana Telivijhana para potAnA keTalAka sAthIo amerikAnI spArTana resamAM bhAga letA hoya evuM dRzya joyuM. A spardhAmAM bhAga levA mATe e kRtanizcayI banyo. A 'spArTana resa' e koI sAmAnya doDaspardhA na hatI. A doDa-spardhAne to loko 'smArTana Detha resa' tarIke oLakhAve che. ema kahevAya che ke A spardhAmAM bhAga letI vakhate khelADIne asahya pIDA sahana karavI paDe che. prasavanI pIDA karatAMya A spardhAmAM khelADIne vadhu pIDA thatI hoya che. emAM mAtra zArIrika tAkAtano ja mahimA nathI, zarIrabaLa hoya eTale vijaya maLe tevuM nathI, paraMtu atyaMta dRDha manobaLa ane capaLa citta hovuM joIe tathA muzkelIone pAra karIne motanI vaccethI jIvatA rahevAnI adamya jijIviSA hovI joIe. 34 * tene apaMga, mana aDIkhama hiMmate mardA, to... + 35
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'spArTana resa' e mAtra doDa nathI, paraMtu judA judA prakAranI musIbatono sAmano karavAnI vividha aMtaranI, vividha prakAranI vipnadoDa che ane A aMtara eTale keTaluM ? cheka eka mAIlathI mAMDIne chavvIsa mAIlanI merethona doDa sudhInuM. emAM traNa mAIla, ATha mAIla, bAra mAIla ane chavvIsa mAIlanI vidanadoDa yojAya. emAMya vaLI eka mAIlanuM aMtara. amuka maryAdita samayamAM ja pAra karavAnuM hoya. paraMtu A badhA karatAM sauthI vadhu agharI bAbata to emAMnA avarodho che. e avarodho kAM to spardhakoe pAra karavA paDe ane niSphaLa jAya to enA daMDa rUpe amuka kavAyato karavI paDe. jema ke, spardhAnA AraMbhe 'phAyajimpa' hoya che, jemAM spardhaka AgamAM jhaMpalAve che, to vaLI kAMTALA tAramAM spardhakoe sarakavAnuM hoya che. kAMTALA tAranI IjAthI bacavA mATe ene kAdavamAM khuMpI javuM paDe che ane AvI rIte vIsathI ekaso vAra jeTaluM aMtara pasAra karavuM paDe che. dasathI vIsa vAranA aMtare doDIne vAMsano bhAlo nizcita nizAna para pheMkavAno hoya che. lAkaDAnI cArathI ATha phUTanI vADa oLaMgavAnI hoya che ane A vADa kramazaH goThavavAmAM Ave che. to vaLI dIvAla uparathI, nIcethI ane aMdarathI pasAra thavuM paDe che. dIvAlanI spardhA to bhAre kaparI ! pahelAM dIvAla caDIne oLaMgavAnI hoya, pachI dIvAlanI nIce rAkhelI jagAmAMthI pasAra thavAnuM hoya ane aMte TAyara ke corasa bAkorAmAMthI bahAra nIkaLavAnuM hoya. AvuM traNa ke cAra vakhata karavAnuM hoya. AmAM eka spardhA evI ke trIsathI sittera pAunDa jeTaluM vajana dharAvatI retInI thelI ke retI bharelI Dola UMcakavI paDe, to harakyuliana hoisTa spardhAmAM bhAga lenAre simenTano moTo vajanadAra bloka ke vajanadAra Dola thAMbhalA para doraDAnI madadathI dhvajanI jema UMce caDAvavAnI hoya che. moTI muzkelI to e hoya ke Ane mATenI dorI atyaMta kAdavavALI ke evI lIsI hoya che ke satata hAthamAMthI sarakI javAno bhaya rahe. TAyarolIna TrAvarsa nAmanI spardhAmAM to be jhADanI vacce samAMtare laTakAvelA doraDA para sarakIne nizcita dhyeya para pahoMcavAnuM hoya che. A laTakAvelA doraDA nIce pANI hoya che. jo spardhaka doraDA para AgaLa sarakI na zake, to e pANImAM paDI jAya che. koca pAse tAlIma meLavato jemsa simpasana 'sarakaNI dIvAla' nAmanI spardhA to evI che ke jemAM 45 aMzanA DhoLAva upara baMdhAyelI dIvAla para sAbu ke tailI padArtha lagADelo hoya ane tenA para cAlIne ane kadAca jarUra paDe to doraDAnI madada laIne dIvAla oLaMgavAnI hoya. gleTieTara eriAnA spardhA evI che ke jemAM mukkAbAjo spardhakane pachADavAnA peMtarA karatA hoya ane emAMthI spardhake hemakhema vijayarekhA sudhI pahoMcavAnuM hoya che. 'hobI hopa" spardhAmAM baMne paganI ghUMTI AjubAju baMne pagane joDatI jADI paTTI bAMdhIne vIsathI vadhAre TAyaranI haroLa vIMdhavAnI hoya che, jyAre lAMbA kudakAmAM sIdhesIdho lAMbo kUdako hoto nathI, paraMtu vAMkIcUkI ke sarpAkAra goThavAyelA lAkaDAnA avarodhane jamInane sparza karyA vinA kudI javAnA hoya che. 'roka klAimba" spardhAmAM pANI ke kAdavanAM khAbociyAM upara doraDA sAthe ghaMTa bAMdhavAmAM Ave che ane AmAM bhAga lenAre doraDA parathI UtaratAM pahelAM e ghaMTa vagADavo paDe che. AvI eka ekathI judI ane vizeSa, kaThina ane muzkela che. A spardhAo. 'spArTana resanI A tera jeTalI spardhAo e mAnavanA mana ane tananA baLanI sarvocca kasoTI gaNAya che. capaLatA, tvaritatA, skUrti, sUjha, zakti, 36 * tana apaMga, mana aDIkhama * 36 hiMmate mardA, to.. * 37
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturAI ane sAhasa - e badhAMnI AmAM agniparIkSA hoya che. AvI teratera spardhAomAMthI koI eka spardhAmAM paNa saphaLa thavuM muzkela gaNAya che. Ane pariNAme to majabUta zarIra ane kadAvara bAMdho dharAvanAra sainiko paNa AmAM bhAga letAM pUrve ghaNo lAMbo vicAra kare che. evuM paNa bane ke ghaNI taiyArI karyA pachI khare vakhate A yoddho pIchehaTha karI jAya ! enuM kAraNa e che ke AmAM spardhAnA yojako kayA kayA avarodho pAra karavAnA che tenI pUrve koI yAdI ApatA nathI, AthI kyAre karyo paDakAra tamArI sAme Avaze athavA to AvanArA paDakArono krama kevo che enI koI spardhakane lezamAtra jANa hotI nathI. jemsa simpasane potAnA keTalAka sAthIone AvI doDamAM bhAga letA joyA ane ene paNa mana thayuM ke A spardhAmAM huM paNa jhaMpalAvuM. enA gharanI najIka AvelA jaMgalanA pradezomAM jaIne e pote AvA avarodho taiyAra karIne oLaMgavAnI tAlIma laI Avyo. doDavA mATe perAlikipsa Trekane upayogamAM letI vakhate enI bleDane nAnI, moTI ke TUMkI karavAno upayoga karavAnuM zIkhavA mAMDyo. enI sAme paDakAronI zRMkhalA hatI. kRtrima paga sauthI moTo avarodha hatA. vadhu to jyAM UMcAInI jarUra hoya, tyAM enA kRtrima pagane kAraNe e ThIMgaNo banI jato hato. pariNAme mAtra bAvaDAM ane TUMkA paga para AdhAra rAkhIne ene avarodho pAra karavAnA hatA. jemsa simpasane iMglenDanI spArTana resamAM bhAga laIne eka navIna vikrama sthApyo. e pahelo vikalAMga ramatavIra banyo, ethIya vizeSa A spardhAmAM bhAga lenAra mATe e Adarza udAharaNa banI cUkyo hato. keTalAka spardhako A spardhAmAM bhAga levAno prAraMbha kare, paraMtu teramAMthI traNa-cAra ramata mAMDa khele ane pachI pIchehaTha kare. AvA spardhakone mATe jemsa preraNArUpa banI gayo. adhavaccethI tAlIma choDIne jatA ramatavIro jemsanuM makkama manobaLa joIne pAchA pharyA che. jemsanI sAhasikatA to evI che ke enA kuTuMbIjano paNa A javAMmardanA dimAgane oLakhI gayA che. apAra zArIrika maryAdAo hovA chatAM ene pAra karavAnA enA khamIrane e barAbara jANe che, AthI jemsanA dareka 38 * tana apaMga, mana aDIkhama sAhasane e loko sahajatAthI svIkAratA thaI gayA che. mAtra jemsane eTaluM ja kahe ke tame A maMgaLavAre sAhasanI zarUAta na karazo, kAraNa ke ame e sAMje tamAre tyAM bhojana mATe AvI rahyA chIe. e pachI jyAre sAhasa karavuM hoya tyAre karajo. potAnA vesTa yorkazAyaranA ghara pAsenI vanarAjIomAM avirata tAlIma letA jemsane jovo, e paNa eka parama AnaMda che. potAnI hiMmatathI e potAnI maryAdAone oLaMgavAno bakhUbI prayAsa kare che. A spardhAmAM e be nAnAmAM nAnI kadanI bleDa paherIne doDavAno che, je ene gurutvAkarSaNanA niyama mujaba samatolana pUruM pADaze. doDavAnI bleDathI jo potAnA avarodhabharyA rastAo pAra thaI zake tema nahIM hoya, to e enI sAthe bIjA thoDAka kRtrima pago paNa rAkhaze. e kahe che 'spArTana resa'ne mATe huM sakhata tAlIma laI rahyo chuM. zakya teTaluM lAMbuM doDavAnuM dhyeya rAkhuM chuM. doDa pUrve mArI IjAnI darakAra karyA vinA huM doDamAM AvatA ekeeka avarodhane vIMdhIne mArI jAte aMtima rekhA oLaMgavAnI khvAhiza dharAvuM chuM, pachI bhale ene mATe mAre game teTalI mahenata karavI paDe ane game teTalo samaya Apavo paDe. PA spArTana resanI taiyArI karato jemsa simpasana vacce AvatA avarodho pAra karavAnI bAbatamAM evuM paNa bane ke koI avarodha mAtra trIsa sekaMDamAM pAra thaI jAya, to koI avarodha oLaMgatAM dasa miniTa lAge. paNa A dareka avarodhane pAra karavA mATe jemsa aDaga hoya che. hiMmate mardA, to... * 39
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ muskAnanuM hAsya Avo avarodha pAra karatI vakhate tene potAnA paga badalavA paDaze, to tene badalIne paNa te potAnI jAte ja potAnA mArgane pasAra karaze. koI jemsane kahe che ke 'zA mATe e A jIvanane choDIne motanI doDa mATe taiyAra thayo che.' to e javAba Ape che ke "mAre mota sAthe bAtha bhIDIne duniyAne batAvavuM che ke bhale tamArI pAse kRtrima pago hoya, to enAthI jIvananI ke spardhAnI doDamAM thobhI javAnI jarUra nathI. - jemsanI A javAMmardI joIne eno mukhya koca mAikala kohena kahe che ke A jemsa sAthe kAma karato houM, tyAre enI pAsethI huM preraNA pAmuM chuM. kAdava-kIcaDathI bharapUra, lapasI javAya tevA DhALa oLaMgato ane badhI hadane vaTAvato joIne enuM adbhuta manobaLa ane daDha saMkalpa mane koI avarNanIya AnaMdanI anubhUti karAve che.' jemsa simpasana AvI motanI doDamAM bhAga levAno che, tenI pAchaLa tenuM eka dhyeya paNa che. eNe joyuM ke cheka dvitIya vizvayuddhathI mAMDIne Adhunika yuganA aphaghAnistAnamAM jaMga khelI rahelA sainiko mATe kAma karatA maMDaLane sArI evI sakhAvatanI jarUra che. enuM dhyeya potAnI spardhA dvArA A maMDaLamAM moTI rakamanI sakhAvata ApavAnuM che ane tethI ja A javAMmarda potAnuM dhyeya siddha karavA mATe musIbato sAme beparavA banIne ane motane hAthatALI ApIne A sapTembaramAM senAmAMthI nivRtta thayA bAda potAnuM dhyeya siddha karavA bhagIratha prayAsa karaze. daMpatInA jIvanamAM AnaMdano sAgara UchaLavA lAgyo. bhAvi sukhanI kalpanAe aruNabhAI ane jaiminI devatAnA jIvanamAM avanavA raMgo pUrI dIdhA. AvanArA saMtAnanA saMketo mAtA-pitAnI AjanI duniyAne palaTAvI nAkhe che. varSonI vAraMvAranI prabhuprArthanA phaLavatI banatI hatI. samagra parivAra hRdayamAM chAnIchAnI khuzIo laIne pharato hato. sukhanA A vaDalA para ekAeka vajAghAta samI vIjaLI trATakI. keTakeTalIya AzAonAM toraNa ekasAthe karamAI gayAM. adhUrA mahine dIkarIno janma thayo. enA caherA para satata relAtuM hAsya joIne sahue enuM nAma 'muskAna' pADavuM. bALaka janme tyAre vahAluM to lAge, paNa ethIya vizeSa khilakhilATa hasatuM bALaka muskAna devatA 40 * tana apaMga, mana aDIkhama
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathama kRti 'Ai DrIma' sAthe sahu koInuM mana harI le. muskAnanAM mAtApitA harakhaghelAM banI gayAM, paraMtu DaoNkTaro ati parezAna hatA. muskAnanA zarIranI ceSTAo ane halanacalana vicitra lAgyA. jarA jhINavaTabhera tapAsyuM to adhUrA mahine janmelI muskAna hemiplejiyA (pakSaghAta : zarIranA DAbA ke jamaNA bhAgano lakavo. jyAre nAyunI akSamatA (azakti) apUrNapaNe ghaTI hoya tyAre tene cetAghAta (Paresis) kahe che ane jyAre teno lakavo thaI gayo hoya tyAre tenA cetAghAta (Paralysis athavA plegia) kahe che. tethI eka bAjunA (DAbA ke jamaNA) hAthamAMnA snAyuonI apUrNa sakSamatA (azakti, Weakness) thaI Ave tyAre tene pakSAlpaghAta (hemiparesis) kahe che. baMne pagano lakavo thAya to tene dvipAdaghAta (Paraplegia) ane cAreya gAtro (baMne hAtha ane baMne paga)no lakavo thAya tene caturgAtrI cetAghAta (quadriplegia) kahe che.) nAmanA dardathI pIDAtI hatI. dardanAM lakSaNo evAM hatAM ke enuM DAbuM aMga lakavAgrasta banyuM hatuM ane A prakAranI sthitine AMzika hemiplejika kahevAya. A rogane pariNAme dardI ekasAthe anekAneka vyAdhiothI gherAI vaLe . dardInA zarIranI jamaNI bAju lakavAgrasta banI jAya. eTaluM ochuM hoya tema phephasAM sAva avikasita rahe, emAM AMkho nabaLI thaI gaI hoya ane hRdayamAM eka chidra paDI gayuM hoya. parivArajano para pracaMDa AghAta thayo ane emAM paNa DaoNkTare jyAre ema kahyuM ke AvI bALakInuM AyuSya ati maryAdita hoya che. enI jIvanarekhA sAva TUMkI hoya che, e pUrA ekaso divasa paNa jIvI zakaze nahIM. bALakInI sthiti evI hatI ke enuM magaja enAM phephasAMne zvAsa levA mATe ane hRdayane dhabakavA mATe koI saMdezA ApatuM nahotuM. jyAM magaja ja saMdezA Ape nahIM, tyAM zI sthiti thAya? potAnI putrInI sthiti joIne mAtApitA dravI UThayAM. emanI AzAnA minArAo to bhAMgIne dhULa bhegA thaI gayA hatA. have karavuM zuM ? jiMdagInA jaMgamAM e hAra svIkArI levI ke pachI enI sAme Akhara sudhI laDI levuM ? aruNabhAI ane jaiminIbahena ema saMjogothI parAsta bane, tema nahotAM. saMjogo emane dore, tene badale teo saMjogone ghaDavA cAhatAM hatAM. emaNe manomana nirdhAra karyo ke muskAnanuM hAsya vilIna thavA devuM nathI. game teTalo kharca thAya, toya dIkarInI hiphAjatamAM pAchuM vaLIne joyuM nathI. ene uttama DaoNkTarI sAravAra maLe te mATe videzamAM javAnuM vicAryuM. jyAM utkRSTa meDikala sAravAranI sAthosAtha putrIne hUMphALuM, samabhAvI vAtAvaraNa paNa maLI rahe. muskAna pAMca varSanI thaI, tyAre enA pitAe bhArata choDIne nyUjhIlaeNnDa javAnuM nakkI karyuM. gaMbhIra bImArI dharAvatI muskAna nyUjhIlenDa gaI, paNa enA caherA paranuM hAsya saheje ochuM thayuM nahotuM. pArAvAra muzkelIo hatI, moTA bhAgano samaya palaMgamAM sUtAM sUtAM pasAra karavo paDato hato. satata judI judI sAravAra levAnI rahetI, chatAM muskAna AnaMdathI jIvatI hatI. jANe dadathI eka pachI eka AvatI muzkelI sAme moja thI hasatI na hoya ! nyUjhIlaeNnDanA oNkalaeNnDa zaheramAM vilsana haoNma nAmanI bALako mATenI sevAbhAvI saMsthAno saMparka thayo. muskAnanuM devatA kuTuMba oNkalaeNnDa zaheramAM AvyuM. muskAna varSamAM traNathI cAra vakhata enA vilsana homamAM jatI hatI. ahIM oNrthopeDika sarjana TerI biDavela enI sAravAra zarU karI. biDavela muskAnanuM hAsya * 43 42 * tana apaMga, mana aDIkhama
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAravAra ApatA hatA, paNa dardInA caherA paranA AnaMdathI emanA caherA paranA AnaMdamAM umero thato hato. muskAna vilsana homanI lADakI banI gaI. TerI biDavele kahyuM, 'are, A hasamukhI muskAna to badhA ja DaoNkTaro ane narsa mATe preraNAstrota banI gaI. potAnA svAthya aMgenA paDakAra jhIlatAM jhIlatAM e ghaNI pAkaTa banI gaI che.' muskAna mATe jiMdagIno AnaMda jALavI rAkhavo atyaMta kaparo hato. ene jhAMkhI dRSTine kAraNe jADA kAcanAM cazmAM paheravAM paDatAM. jamaNA page paTTA bAMdhavA paDatA, enI cAla paNa vicitra prakAranI hatI. vaLI bIjAM bALako jhaDapathI cAlI zakatAM, tyAre muskAna eTalI jhaDapathI thoDuM halanacalana paNa karI zakatI nahIM, AthI bIjAM bALakone muskAnanuM halanacalana vicitra lAgatuM. ghaNA ene tAkI-tAkIne joI rahetA. laMcanA samaye koI enI sAthe ramavA icchatuM nahIM. Ave samaye e ekalI jAte nizALanA prAMgaNamAM laTAra mAratI hatI. koNa enI pAse Ave ? koNa enuM mitra bane ? eka bAju AvI upekSA hatI, ekalatA hatI, sahaja rIte ja udAsInatAmAM sarI paDAya tevuM vAtAvaraNa hatuM, paNa muskAna potAnA zarIranI sthiti joIne vicAratI ke jyAre huM ja mArI jAtane svIkArI zakatI nathI, tyAre bIjA mAro svIkAra kare tevI apekSA kevI rIte rAkhI zakuM ? muskAnanuM hRdaya magajanA saMdezA dhAryA pramANe jhIlatuM nahotuM. tema chatAM enI saMvedanAno taMtu hRdaya sAthe joDAyelo hato. paristhitithI hatAza thavAne badale ene vize potAnI rIte vicAra karatI hatI. e bIjAnI mAphaka doDI zakatI nahIM, sakhIo sAthe ramI zakatI nahIM. AvI ekalI nAnakaDI muskAna hatAzA dUra rAkhIne jiMdagInuM hAsya jALavIne jIvatI rahI. prAthamika zALAnI vidyArthinI tarIke muskAna pAse koI pravRtti nahotI. enI zArIrika sthitie enI AsapAsa eka killo racI dIdho hato. eve samaye muskAna pustakanI duniyAmAM DUbI jatI. ene mATe roja savAra e navI utsAhabharI AzAno saMcAra hatI. uSAnI lAlimA sAthe enA hoTho paranuM hAsya khIlI UThatuM. divasano AraMbha ja evA utsAhabhera karatI ke jagata AkhuM ene jIvavA jevuM lAgatuM. potAnAM du:kha-dardanI koI phikara ke ciMtA karatI nahIM. enA parivArajanone paNa thatuM ke jIvananA avarodho sAme jhajhUmatI A nAnakaDI vIrAMganA che. zarIranI maryAdAone sAthe rAkhIne ene pAra karatI parvatArohaka che. e navamA dhoraNamAM AvI, tyAre vesTaleka hAIskUlamAM TI-zarTa ane zorTa paherIne taravarATa bharelI chokarInI mAphaka nizALe jatI hatI. pratikULatAothI bharelI A jiMdagInI raphatAramAM apAra zArIrika baMdhanonI vacce muskAna jiMdagInuM joza jALavIne jIvatI hatI. kyAreka e vicAra karatI ke DaoNkTaroe kahyuM hatuM ke vadhumAM vadhu ekaso divasanuM enuM AyuSya che. AyuSyanI A dorI kevI majAthI laMbAtI rahe che ! kyAreka ema paNa vicAratI ke kadAca jiMdagInA AnaMdane kAraNe ja AyuSyanI dorI laMbAtI haze ! udAsInatA ane hatAzAmAMthI bacavuM enuM nAma ja muskAna. jiMdagImAM ajavALuM ane aMdhAruM ApaNe ja banAvIe chIe, ema mAnatI muskAna pahelethI ja hemiplejiyAnA rogathI saheje ciMtita nahotI. kALA AkAzamAM koI vIjaLIno camakAro thAya, e rIte 2005nI 9mI jUne muskAnanI duniyA badalAI gaI. ene tyAM enA bhAIno janma thayo ane bhAInA janma sAthe janmathI ja zArIrika maryAdAo dharAvatI muskAnano 'navo janma' thayo. muskAne potAnA bhAI amanane khoLAmAM lIdho, tyAre ene judA prakArano romAMca thayo. enI mammI jaiminIe nAnakaDI muskAnane kahyuM, 'have tAre tArA nAnA bhAI amanane saMbhALavAno che." A sAMbhaLIne muskAnane pote moTI thaI gaI hoya tema lAgyuM, ethIya vizeSa jiMdagImAM pahelI vAra javAbadArIno ahesAsa thayo. muskAnane mATe eka navI duniyA sarjAI gaI. bIjAM bALako jyAre enAthI dUra bhAgatAM ke aLagAM rahetAM, tyAre amana muskAnanI pAse doDI doDIne AvavA lAgyo. amanane enI A hasamukhI bahena khUba pasaMda paDI gaI. muskAnano AtmavizvAsa vadhI gayo ane te enA bhAInI vadhu ne vadhu saMbhALa levA lAgI. basa, pachI to muskAnanI duniyAmAM eka navo artha umerAyo. enA AnaMdamAM navo raMga bhaLyo. ene eka evo sobatI maLyo ke je ene sAme A * tene apaMga, mana aDIkhama muskAnanuM hAsya * 45
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAI-bahenanI joDI cAlIne vahAla Apato hato. potAnAthI aLagA rahevAne badale pote jevI hatI tevI eNe svIkArI lIdhI hatI. ene mATe eka navI duniyAnuM sarjana thayuM. ene lAgyuM ke bhagavAna musIbato Ape che, paNa sAthosAtha enI sAme laDavAnI tAkAta paNa Ape che. pahelAM potAnA sAthIonI upekSAthI muskAnanA dilamAM kyAreka du:kha thatuM hatuM. emanI avagaNanAthI kyAreka AghAtanI thoDI lAgaNI thatI hatI. kyAreka ekalatA DaMkhatI, to kyAreka sAva aTUlI paDI gaI hoya tema jaNAtuM hatuM, paraMtu have bhAI maLatAM muskAna jANatI hatI ke nizALamAM bhale koI enI sAthe ramekhele nahIM, paNa gharamAM to enI sAthe khelakUda karavA mATe eno bhAI amana kyAranoya rAha joIne beTho haze ! Ama bhAI-bahenanA hetanI kaDI vadhu ne vadhu majabUta banavA lAgI. vaLI mAtA-pitAnI satata maLatI preraNAne kAraNe muskAna AgaLa vadhatI gaI. e samaye muskAna potAnA abhyAsano moTA bhAgano samaya zALAnA pustakAlayamAM gALatI hatI. vakhata maLe e skAyapInI madadathI bhAratamAM vasatAM potAnAM kAkA-kAkI ane pitarAIo sAthe vAta karatI hatI. enuM eka kuTuMba nyUjhIlaeNnDamAM vasatuM hatuM ane bIjuM bhAratamAM. nava varSanI muskAne vilsana homanI mulAkAta samaye jANyuM ke e saMsthAne kasarata mATenI eka bAikanI jarUra che. manomana vicAryuM ke mane madada karanArI saMsthAne mATe madada karavI te mAruM kartavya che. saMsthAne bAika bheTa ApavAnI enA manamAM tIvra icchA jAgI. ghera pAchA pharatI vakhate enI mAtA jaiminIne kahevA lAgI ke kaI rIte vilsana homanA phijhiyotherapisTa joM vAMkarane ApaNe upayogI banI zakIe ? kaI rIte ApaNe emane jarUrI evI bAika ApI zakIe ? nizALethI pAchA AvatI vakhate mAtAne satata A prazna pUchatI rahI. muskAne vicAra karyo ke mAre bheTa ApavI che, to enI rakama paNa mAre ja ApavI joIe. muskAnane thayuM ke pote doDIne koI sevAnuM kAma to karI zake tema nathI, paraMtu e jAte kaMIka lakhI zake tema che. Ameya nizALamAM abhyAsa pachIno moTA bhAgano samaya e pustakonI duniyAmAM gALatI hatI. ghera hoya tyAre paNa pustaka enAM sAthI hatA, tethI manomana vicAryuM ke koI eka pustaka lakhI tene vecI rakama meLavuM ane emAMthI jo vAMkarane bAika bheTa dharuM. dAdImAe kahelI eka paurANika kathA ene khUba gamI gaI hatI. dAdImAe ene gaNezajInI kathA kahI hatI. kaI rIte buddhi ane saphaLatAnA deva vipnahartA gaNezajIe hAthInuM mastaka meLavyuM hatuM tenI vArtA lakhavAnuM nakkI karyuM. nava varSanI muskAna nyUjhIlenDamAM besIne gaNezajI vize paurANika kathA lakhavA mAMDI ! ene AmAM khUba AnaMda Avyo ane potAnI vArtA taiyAra thayA pachI eNe enuM zIrSaka ApyuM, 'dha sTorI oNpha gaNezA'. eka nava varSanI chokarI AvI kathA lakhe, tenAthI saghaLe AnaMda vyApI gayo, nyUjhIlenDamAM rahetA enA pitA aruNabhAInA bhAratIya mitromAM ane amadAvAdamAM vasatA enA parivArajanomAM. A vArtA nyUjhIlenDamAM zALAnA sAmayikamAM paNa prakAzita thaI. AmAMthI muskAnane vilsana homanA jarUrI sAdhano kharIdavA mATenI rakama maLI gaI. Ane kAraNe muskAnano AtmavizvAsa vadhyo ane ethIya vadhu bIjAne madada karavAnuM mulya zuM che tenI anubhUti thaI. enI mAtAe kahyuM, 'muskAna e evI nAnakaDI bALA che ke je bIjAne madada karavA haMmezAM tatpara hoya." paNa hajI muskAna zaramAtI hatI. sAmAjika 46 * tana apaMga, mana aDIkhama muskAnanuM hoya * 47
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ svIkRti pAmavAnI jhaMkhanA rAkhatI hatI. A nAnakaDI bAra pAnAMnI pustikA vimocana mATe taiyAra thaI, tyAM vaLI muskAnanA nAnakaDA manamAM thayuM, "AnI pahelI nakala bhagavAna gaNezane ja arpaNa karuM to !' nyUjhIlaeNnDanA pApAkUrA zaheramAM AvelA gaNezamaMdiramAM gaNezajInI pustikAnuM vimocana nakkI karyuM ane muskAne potAnI pahelI prata potAnA mAnItA devanA caraNamAM arpaNa karI, tyAre saMskRta zlokonuM paThana guMjatuM hatuM. eka anokhuM vAtAvaraNa sarjAyuM hatuM. hAjara rahelA svajano ane bhaktajanoe A nAnakaDI chokarInI pustikAne aMtaranA bhAvathI vadhAvI lIdhI. muskAnanuM jamaNuM aMga lakavAgrasta hatuM, enAM phephasAM mahAmahenate zvAsa letAM hatAM. AMkho thoDI nabaLI hatI ane hRdayamAM eka hola paDI gayo hato. paraMtu A kAme muskAnane enI vedanA bhulAvI dIdhI ane upasthita sahu koI enA para prasanna thaI gayA. muskAnanI Atmazakti ane bhItaranI bhaktinAM darzana thatAM sahunA hRdayamAM bhAvabhInAM saMcalano jAgI UThyAM. A samaye upasthita eka bhaktajane to evI bhAvanA vyakta karI ke "he prabhu ! mAre muskAna jevI dIkarI hota to kevuM sAruM !' muskAnanI A vAto nyUjhIlenDanA 'reDiyo tarAnA' para hajAro zrotAjanoe sAMbhaLI ane sahunAM hRdaya gadgadita banI gayAM. gaNezajInI pustikA garNazacaturthInA divase ja pragaTa thAya, te kevo pAvana yoga ! e divase ja A pustikAnI ekaso nakala vecAI gaI ane muskAne enI saghaLI Avaka vilsana homane arpaNa karI. muskAna hajI zALAmAM saMkoca anubhavatI hatI. badhAM bALako sAthe haLIbhaLI zakatI nahotI. enA zarIranI sthitine kAraNe AsapAsanAM bALako paNa ene hetALu vahAla karatAM nahotAM. vaLI muskAna paNa mitro banAvavA mATe koI prayatna karatI nahIM. enuM aMgrejI bhASA paranuM prabhutva sAruM hatuM. hiMdI to e chaTAdAra rIte bolI zakatI. muskAne reDiyo tarAnA para Apelo inTaravyuM zrotAjanonI anerI cAhanA pAmyo. A joIne bhAratIya samAjanA reDiyo sTezana 'reDiyo tarAnAe muskAnane eka kAryakramanI enkara banavA mATe prastAva mUkyo. jyAre reDiyonA adhikArIoe muskAnane mulAkAta mATe bolAvI, tyAre eno hiMdI bhASA parano kAbU joIne progrAma menejara prasanna thaI gayo ane I. sa. 2012mAM nyUjhIlaeNnDamAM muskAna sauprathama sauthI yuvAna reDiyo jokI banI. eNe bALakone anulakSIne kAryakrama ApavAno hato. vizvabharamAMthI enA A kAryakramane bAvana nyUjhIlaeNnDanA reDiyo tarAnA para kAryakrama hajAra jeTalAM zrotAjanoe ApatI muskAna sAMbhaLyo. Ane kAraNe to muskAnano dara aThavADiye 'yu enDa muskAna" nAmano kAryakrama prasArita thavA lAgyo. e judA judA viSayo para reDiyomAM vArtAlApa ApavA lAgI. bALako taraphathI maLelA janmadivasanA saMdezAo ane gItonI vinaMtI prasArita karatI hatI. potAnA kAryakramanI pahelAM pUrI samaja meLavI letI ane pachI ene potAnI AgavI rIte prasArita karatI hatI. bAra varSanI muskAne enI AvaData batAvI. evAmAM eka patrakAre muskAnanI mulAkAta lIdhI ane enI bhItaramAM paDelI zaktio oLakhIne ene samAjanA samAcArapatranI sauthI yuvAna kaoNlamalekhikA banAvI. basa, Ama muskAnanI saphara AgaLa vadhatI rahI. A sapharamAM AvatA avarodhonI muskAna kyAreya paravA karatI nahIM. banyuM evuM ke reDiyonA progrAmanirmAtA ane akhabAranA patrakAroe muskAnamAM eka zakti joI ane ene kAraNe enA sahAdhyAyIo paNa enAthI prabhAvita thayA. vijJAna ane bhASAnA viSayamAM e UMcI kakSA meLavavA lAgI, eTaluM ja nahIM paNa enI 48 * tene apaMga, mana aDIkhama muskAnanuM hoya 49
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjAne madadarUpa thavAnI vRtti abhyAsamAM paNa pragaTa thavA lAgI. AnuM kAraNa e ke muskAnane eka jIvanamaMtra maLI gayo ke bIjAne madada karavAthI potAne anero AnaMda Ave che ane jemane madada karI hoya te enA tarapha sAcA dilathI cAhanA ane prema rAkhe che. emane mATe muskAna 'khAsa' banI jAya che ane potAnI AsapAsanA samAjamAM 'khAsa' banavAnuM e muskAnane game che. enI mAtA jaiminI kahe che, 'te zALAmAM tenA varganA sahAdhyAyIonI khUba saMbhALa le che. laMcanA samaye e bIjAM bALakone emanA abhyAsamAM madadarUpa bane che ane Ama karavA jatAM ghaNI vAra eno nAsto ema ne ema ghera pAcho Ave che.' muskAna tera varSanI thaI. oNkalaeNnDamAM AvelI sTArazipa haoNspiTale enA jamaNA pagane sIdhA karavA mATe ane paganI piMDInA snAyuone laMbAvavA mATe sarjarI karavAnuM nakkI karyuM. Ane pariNAme enuM halana-calana ochuM thaI gayuM. Ave samaye karavuM zuM ? pathArImAM besI rahevuM, to game kyAMthI? AvI sthitimAM paNa e koI sarjanAtmaka ane utpAdaka kArya karavA cAhatI hatI. ene thayuM ke lAva, pharI kalama calAvuM. kaI vAta lakhavI ? gaNezanI kathAthI lekhanakAryano prAraMbha karyo hato. have zuM lakhavuM ? eNe potAnI AtmakathA lakhavAnuM nakkI karyuM ane zArIrika maryAdA dharAvanAra bALaka tarIke potAnI jiMdagInI kathA lakhavA-AlekhavAno vicAra karyo. ATha mahinAmAM to enI e kathA Ai DrIma' taiyAra thaI gaI. vaLI pAcho muskAnane eka vicAra Avyo. A pustakanA vecANamAMthI je kaMI Avaka Ave, te A sTArazipa haoNspiTalane ja dAnamAM ApI dauM. banyuM evuM ke muskAnanI mAtA jaiminI jyAM kAma karatAM hatAM te beMka oNpha nyUjhIlaeNnDe A pustakane sponsara karavAno prastAva mUkyo ane enA pitA aruNabhAI jyAM kAma karatA hatA, te phAsTa-ve kuriyarse koI paNa mUlya lIdhA vinA A pustaka kharIdanArane pahoMcADavAnI taiyArI batAvI. A pustaka prakAzita thayuM ane thoDA ja mahinAmAM aDhIso DaoNlara ekaThA thayA. muskAne potAne sAravAra ApanArI sTArazipa haoNspiTalane A rakama dAnamAM ApI. muskAnanA A pustakane oNkalaeNnDanI vesTaleka garlsa hAIskUlanA 50 * tene apaMga, mana aDIkhama sTeja para giTAra vagADatI muskAna devatA navamA dhoraNanI vidyArthinIo 'kareja' zIrSaka heThaLa bhaNe che. enI Avakano bIjo tabakko muskAne 'dha brekaphAsTa klaba' nAmanI saMsthAne Apyo. A saMsthA sAmAjika ane Arthika rIte pachAta vistAranI zALAnAM bALakone apAtA bhojana mATe kalyANakArya kare che. vaLI muskAna 'eTiTyUDa lAiva' mATe bloga paNa lakhe che ane enI be saMkSipta vArtAo 'baeNMka oNpha nyUjhIlaeNnDa liTararI eNvaoNrDa'nI vividha kaeNTegarImAM samAveza pAmI che. eka vaktA tarIke paNa muskAna dhIre dhIre prabhAvazALI banatI rahI che. kaparI jiMdagInI vacce eno AnaMda akSata rahyo che. enI icchA to e che ke bhAratanA orisAmAM AvelA nAnA gAmaDAmAM eka kanyAzALA bAMdhavA mATe phALo ekatrita karavo. jIvana pratye sadAya utsAhI evI muskAna mAne che ke e ghaNuM bole che, ghaNuM lakhe che ane ghaNI vAra pustakAlayamAM koI uttama pustaka vAMcavAmAM ghaNI mazagula banI jAya che.' svAsthya sAmenI asaMkhya laDAIo laDIne ene pAra UtaranAra muskAna vaLI haLavAzathI potAnI vAta kahe che, 'jema huM vAta karuM chuM, tema lakhuM chuM. mane vAto karavI khUba game che. huM mArI jiMdagInI sapharanI vAta karIza, jethI meM veThelA saMgharSo, jIvanamAM AvelI caDatI-paDatInI to lokone jANa thaze, paraMtu ethIya vizeSa emAMthI huM kaI rIte pAra nIkaLI e vAMcaze ane sahu koI protsAhana pAmaze.' e kahe che ke 'huM vAstavikatA svIkAravAthI DaratI nathI, nikhAlasapaNe muskAnanuM hAsya * 51
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ karuNAnI devI mArA alaga hovAnI hakIkatano svIkAra karuM chuM. mArI jiMdagI paDakArabharI hatI, paNa kuTuMbanA sAtha ane nirNayazaktithI mArI jIvananaiyA calAvI zakuM chuM. Aje huM je kAMI chuM, te mArA AzAvAda ane protsAhanane lIdhe chuM.' vaLI pAchI enA pagane sIdhA karavA ane snAyuone laMbAvavA mATe pharI sarjarI karavI paDI. tera varSa pachI muskAne tapakhIriyA raMganAM seDala paheryA ane AtmavizvAsathI bharelI muskAna kahe che ke, 'tamArAmAM rahelI alaga bAbata ja tamane ajoDa banAve che.' Ama muskAna lekhana ane patrakAratvanA mArge dhIre dhIre AgaLa vadhI rahI che. ene eTaluM ja batAvavuM che ke koI vyakti zArIrika kSamatA dharAvatI na hoya, to te koI bIjI duniyAnuM prANI banI jatI nathI. Aje muskAnanI sAphalyagAthA vAMcIe tyAre lAge ke bhale vidhAtAe ene aneka paDakAro jhIlavA mATe majabUra karI hoya, paraMtu potAnA manobaLa ane saMkalpazaktithI eNe evI siddhinAM zikharo hAMsala karyo che ke samartha vyakti paNa vismayamAM DUbI jAya ! - nyUjhIlenDamAM vasatI paMdara varSanI muskAna enA pitA, mAtA ane bhAIne mATe to muskAna banI rahI che, paraMtu jiMdagImAM zArIrika maryAdAone kAraNe lAcArI anubhavatA ke pachI saMjogothI gherAIne zaraNAgati svIkAratA athavA to aphasosa ane nakArAtmakatAthI jIvatA lokone mATe e cetanavaMta navajIvananI muskurAhaTa banI gaI che, kAraNa ke A muskurAhaTanI pAchaLa eka nAnakaDI bALakIe adamya utsAha, AtmavizvAsa ane AnaMdabhera kheDelA jIvanasaMgharSanI kathA che. mAnavajAtinI AMdhaLI zastraghelachAe A duniyA para kevA kevA dAnavo UbhA karyA che ! potAnI sattA jALavavA icchato mAnavI kevAM vikarALa kRtyo kare che ! enA manamAM hiMsA phATaphATe thAya che, zarIrathI hiMsA ane hatyA karyuM jAya che, jIvana AkhuM hiMsAbharyA vartanothI khadabade che. hiMsAnI Toca para duniyA mAMDa mAMDa zvAsa letI dhrujI rahI che, paNa hajI ene A aniSTanAM ghora pariNAmo jovAnA bAkI che. tAjetaramAM irAkamAM thayelA yuddha daramiyAna manuSyajAtie sarjelAM sauthI bhayAnaka zastrono prayoga thayo. irAke kemikala zastronI ajamAyaza karI, paNa te ajamAyazane pariNAme jAgelA pradUSaNa ane sarjAyelI pArAvAra Apattie evAM pizAcI rUpa lIdhAM ke mAtAnA garbhamAM rahelAM ke pachI moIrA kelI 52 * tene apaMga, mana aDIkhama
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ pRthvI para AMkho kholatAM zizuonA jIvanane tabAha karI nAkhyuM. kyAreka jiMdagI evo raMga batAve che ke jene koI vijJAnI paNa samajI zakato nathI. kyAreka mANasa sAthe takadIra evo khela-prapaMca khele che, ke jene mAnavI bebasa banIne svIkAre che. mAnavI para AvelI Apattiono zAstragraMtho uttara ApI zakatA nathI. vicArako ane anubhavIo paNa ene joIne khAmoza banI jAya che. jiMdagInA raMga ane takadIranA khelanAM vAvAjhoDAMno irAkamAM 1991mAM janmela ahemada ane imenyula nAmanA be bhAIone tatkALa anubhava thayo. vidhAtAe A nAnA bhUlakAMonI zI dazA karI tenI to vAta zI karuM ! paramANu zastronI pratikULa asarane pariNAme A baMne bALako hAtha-paga vagaranA janmyA ! mAtApitA vicAravA lAgyAM ke hAtha-paga vagaranAM A bALakone gharamAM kaI rIte rAkhI zakAya ? emano uchera ApaNe karI zakIzuM kharAM ? AvAM bALakone janmatAMnI sAthe ja enAM mAtApitA emane irAkanA bagadAda zaheramAM AvelA eka anAthAzramamAM choDI gayAM. moTA ahemadane anAthAzramanA daravAje tyajI dIdho ane nAnA imenyulane bAjumAM AvelA eka udyAnamAM eka nAnakaDI peTImAM mUkI dIdho. mAnavInI zastraghelachAe nirdoSa zizuo para berahama sitama varasAvyo. anAthAzramanA saMcAlakone be tyajAyelAM zizuo maLyAM. emane mATe paNa A moTo paDakAra hato. hAtha ane paga vinAnAM bALakonI saMbhALa levI kaI rIte ? paraMtu jenuM koI nathI eno Izvara hoya che ane e rIte A bALakone 1998mAM moirA kelI nAmanI eka dayAnI devI maLI. moirA kelIe duniyAbharanAM bALakone madada karavAno bhekha lIdho che. enI saMsthAnuM nAma ja 'cilDrana pharsTa phAunDezana'. e bagadAdanA anAthAzramamAM AvI. eNe ahemada ane imenyulane ati durdazA vacce narakanI jiMdagI jIvatAM joyA. sAta varSanAM A bALako anAthAzramamAM arerATIbharI jiMdagI jIvatAM hatAM. moirA kelIe AjathI bAra varSa pahelAM I. 2000mAM A be bALako 54 + tana apaMga, mana aDIkhama ahemada ane imenyula sAthe ApavAnI anAthAzramane vinaMtI karI. bALako atyaMta badatara sthitimAM anAthAzramamAM jIvatAM hatAM, paraMtu AvAM bALakone paNa bIjAne dattaka ApavAnI anAthAzramanI koI taiyArI nahotI. moirA kelInA prayatno para pANI pharI vaLyuM. enI vinaMtIo anAthAzramanA saMcAlakonA baherA kAna para athaDAI. game te thaze, paNa ame haragija A bALakone ApIzuM nahIM, evo uttara maLyo. moirA kelInA manamAM to eTalI ja icchA hatI ke A bALakone sAcavIne oNsTreliyA laI jAuM. osTreliyAnA vAtAvaraNathI A bALakone jIvavAnI AzA maLaze. oNsTreliyAnI atiAdhunika cikitsA-paddhatino lAbha meLavI zakaze ane takadIranI balihArI haze to emane jiMdagI jIvavAnuM AzAkiraNa sAMpaDaze. saMsthAnI upekSA ane janasamUhano upahAsa moirA kelI sahana karatI hatI, paNa manamAM to ema hatuM ke game te thAya, paNa A be bALakone mATe kazuMka karI chUTavuM che. emane hAtha ane paga nathI paNa evuM haiyuM ApuM ke jethI e potAnA paga para jIvI zake. Akhare moirA kelIe adAlatanAM bAraNAM khakhaDAvyAM ane anAthAzrame A yuvatIne hAtha-paga vinAnA be zizuo ApyA. emane laIne moirA kelI osTreliyA AvI. moirAne mATe A kAma karuNAnI devI * 55
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ ati kaThina hatuM, paraMtu manamAM hiMmata paNa eTalI ja hatI. e A baMne bhAIone hiMmatabhera ucheravA lAgI. moTA bhAI ahemadanA paganA nIcenA bhAga ati vikRta hatA. ene Akho paga to nahoto, mAtra DhIMcaNanI AgaLa labaDato beDoLa, vicitra nAnakaDo paga hato. AvA pagane pariNAme e Ubho thaI zakato nahIM, pachI cAlavAnI to vAta ja zI ? paraMtu A paristhitithI moirA saheje hiMmata hArI nahIM. eNe ahemadanA paganuM oparezana karAvyuM. enI e vikRti dUra karI ane pachI kRtrima paga laI AvI. ahemadane dhIre dhIre A kRtrima paga paherIne cAlatAM zIkhavyuM. pahelI vAra eNe dharatI para Daga mAMDyA, tyAre hRdayamAM ati romAMca thayo. eNe anubhavyuM ke oha ! dharatI kevI kaThaNa che ! enI pAse paganI pAnI nahotI, paganAM taLiyAM nahotAM, pagano paMjo nahoto, paraMtu enA zarIrano bAkIno bhAga dharatI para paga mUkavAthI thato ahesAsa ane romAMca anubhavI rahyo. Ama kRtrima pagathI ahemada dhIre dhIre cAlavA lAgyo. samaya jatAM potAnI cAla vegIlI banAvI. tyArabAda doDavA lAgyo ane manamAM vicAravA lAgyo ke medAnamAM doDavA lAge to kevuM ? tavArIkha to kahetI hatI ke vikalAMga mAnavI kadAca zikSaka ke saMgItakAra banI zake, paraMtu khelanI duniyAno khelaMdo nahIM. ahemadanA dilamAM to eka ja bhAva hato ane te 'hiMmate mardA to madade khudA'. muzkelI Ave eTale pAchA vaLI javuM nahIM, Aphata dekhAya eTale aTakI javuM nahIM, paraMtu jiMdagInuM tamAma joza jagADIne eno sAmano karavA mATe taiyArI karavI. A jozane AdhAre ja , ahemada jIvato rahyo hato. A jozane kAraNe ja e tamAma muzkelIone paDakAra mAnato hato. evo paDakAra che jene pahoMcI vaLavAmAM bhAre AnaMda Ave. be kRtrima pagathI ahemada doDavA lAgyo. enI jiMdagInuM A joza joIne ene bagadAdanA bisamAra anAthAlayamAMthI osTreliyA laI AvanAra hiMmatabAja moirA kelI AnaMdathI jhUmI UThI. vikToriyA rAjyanI A mahilAe evAM bALakonI hiphAjata karavAnuM nakkI karyuM hatuM ke je bALakone motane havAle karI devAmAM AvyAM hoya. e zvAsa e mATe letAM hoya ke emane mAtra aMtima zvAsanI ja rAha hoya. moirA kelI AvAM bALakonI mAtA banIne emane ucheratI hatI ane tethI moirAe ahemadane nAsIpAsa thayA vinA kArya siddha karavA protsAhana ApyuM. baMne kRtrima pagathI Telstra barAbara doDavA lAgelA paganA paMjA vinAno ahemada ahemadane eka navI icchA jAgI. enA manamAM thayuM ke jo phUTabaoNla ramavA maLe to kevuM sAruM ! jene 'phUTa' nathI, e phUTabaoNla kaI rIte ramI zake ? paNa moirA enA hoMsalAne vadhAvatI rahI, preraNA ApatI rahI ane dhIre dhIre ahemada vikToriyA rAjyanI kilamore nAmanI phUTabaoNla klabamAM joDAyo. phUTabaoNlanI ramata krikeTanI ramata karatAM vadhu thakavanArI gaNAya, kAraNa ke emAM khelADIne satata doDatA rahevuM paDe. ahemada virodhIono joradAra mukAbalo karato hovAthI tathA enI 'nakha jevI sakhata' ramavAnI zailIne kAraNe ahemada 'neilsa' tarIke phUTabaoNlanA sAthI khelADIomAM jANIto thayo. phUTabaoNlamAM to paDavAnuM, AthaDavAnuM, TakarAvAnuM, lAta mAravAnI ane lAta khAvAnI - e badhuM ja hoya. ahemada potAnI dRDha saMkalpazaktithI A badhAne pAra karato gayo. eNe kAbeliyatathI potAnA harIphone thApa ApavA mAMDI ane TImanA khelADIomAM A paga vagarano khelADI enI phUTabaoNlanI ramatane kAraNe cAhanA pAmyo. e pachI AjathI cAra varSa pUrve 2008mAM eNe vaLI navo dAva ajamAvyo. enA manamAM thayuM ke taraNa spardhAmAM paNa bhAga levo joIe. 56 * tene apaMga, mana aDIkhama karuNAnI devI ... 57
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ bagadAdanA anAthAlayamAM jenI kalpanA paNa na karI hoya tevI bAbato oNsTreliyAnA vikToriyA rAjyamAM sAkAra thavA lAgI. potAnA vistAramAM AvelA snAnAgAramAM ahemada taravAnI tAlIma meLavavA lAgyo. be kRtrima paga dharAvanAra mAnavI prabaLa icchAzakti hoya, to ja pANImAM taravAnuM sAhasa vicArI zake. ahemadanI dRDha icchAzaktine pariNAme ja e satata AgaLa vadhato rahyo ane pachI eNe vicAra karyo ke have taraNa spardhAmAM paNa bhAga levo joIe. jema dara cAra varSe ramatavIro mATenI oNlimpika spardhA yojAya che, e ja rIte vikalAMga ramatavIro mATe eka judI ja oNlimpika spardhA yojAya che. A spardhAmAM judI judI aneka ramatomAM duniyAbharanA vikalAMgo potAnuM hIra kasavA mATe medAnamAM Utare che. ahemadane AvI oNlimpikamAM bhAga levAnAM svapnAM AvavA lAgyAM. e Ane mATe sakhata ane satata tAlIma levA mAMDyo. mAtra eka varSa agAu jeNe gaMbhIra rIte taravAno prayAsa karyo hato tevo ahemada 2009mAM to osaniyA perAlimpika cempiyanazipamAM taraNabAja tarIke bhAga levA Avyo ane tyArabAda eNe vikalAMgonI oNsTreliyana cempiyanazipamAM (2010-2011) 100 mITara bresTasTrokanI spardhAmAM bhAga levA gayo ane A spardhAmAM ahemade navo vizvakIrtimAna racyo.. enI pAlaka mAtA moirA kelInA AnaMdano pAra na rahyo. eno bhAI imenyula to gIta gAIne potAnI khuzI pragaTa karavA lAgyo. mAtA moirA kelInI sAthe enI be dattaka pAlaka putrIo tRSNA ne kriSnA paNa ahemadanI siddhi para mITa mAMDIne beThI hatI. A tRSNA ane kriSnA baMnenAM mAthAM janmathI ja ekabIjAnA aMga sAthe joDAyelAM hatAM. emanI sthiti paNa ahemada ane imenyula jevI banI hatI. A baMne bahenone emanA pitAe janma ApatAMnI sAthe tyajI dIdhI hatI. premanI devI moirA kelI emane laI AvI. baMnenAM mAthAM joDAyelAM hovAthI emanI jIvavAnI AzA paNa ghaNI ochI hatI. 32 kalAka sudhI sarjarI karIne DaoNkTaroe baMne bahenonAM mAthAM judAM pADyAM ane A baMne baheno paNa ahemadanI siddhi meLavatI vakhate AnaMdita banI gaI. Aje 17 varSanI uMmare pahoMcelo ahemada kahe che, 'tame aDaga ho ane tamArA lakSyane siddha karavA mAgatA ho, to tamArI muzkelIno kadI vicAra karatA nahIM, tame tamArA lakSyane siddha karavA mATe satata mathyA raho ane tene siddha karavA mATe je kaMI karavuM paDe te karo. A ja che lakSyasiddhinuM rahasya.' ahemadanI A siddhi joIne enA bhAI imenyulanA dilamAM paNa kaMIka karI chUTavAnAM aramAna jAgyAM. osTreliyAmAM AvyA pachI imenyula sAravAra ane sAdhanonA sahAre navajIvanano prAraMbha karyo. eNe abhyAsa zarU karyo. enA manamAM pahelethI ja eka tamannA hatI ke mAre kAmayAba gAyaka banavuM che ane Ane mATe e athAga prayatna karavA lAgyo. moirA kelI enA A saMtAnasamAM bALakane enI icchAnA kSetramAM AgaLa vadhavA mATe avirata utsAha ApavA lAgI. vyavasAyI gAyaka banavAnI potAnI icchAne lakSya banAvIne AMtarika baLa ane saMkalpazaktithI imenyula potAno mArga karato gayo. gaye varSe 2011nI 29mI sapTembare riyAliTI zo 'dha eksa phekTara'nI khUlatI rAtrIe eNlbornamAM imenyule potAnI racanA prastuta karI. enI A racanA sAMbhaLIne sahu koInI AMkhamAMthI azrudhArA vahevA lAgI. e samaye utkRSTa gAyakanI nirNAyaka samitinA eka sabhya ronAlDa kaeNTiMga to imenyule prastuta karelI iMglenDanA vikhyAta gAyaka ane gItalekhake jhona lenonanI klAsikala racanA 'imejinanI hRdayasparzI rajUAtathI evA to dravI gayA ke emaNe nirNaya ApatAM pUrve nikhAlasapaNe svIkAra karyo ke jiMdagImAM Aja sudhI kyAreya koI prastuti sAMbhaLIne huM ATalo badho dravita thayo nathI. e rAtre tALIonA gaDagaDATa ane jozIlA harSadhvani sAthe imenyulane sahue vadhAvI lIdho ane enI "dha eksa phekTara nA oNDizana daramiyAnanI vIDiyonI vIsa lAkha lokoe samIkSA karI ane mAtra cha mahinAnA gALAmAM to eka karoDa ane dasa lAkhano virATa janasamudAya imenyulanA gAna para vArI gayo. pachI to imenyula kelIe eka ja varSamAM traNa karoDa lokonA hRdayamAM sthAna meLavyuM ane phesabuka para enA cAhakono dhasAro thavA lAgyo. 58 + tana apaMga, mana aDIkhama karuNAnI devI ... 59
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ gIta gAto imenyuala mahAna klAsikala racanA 'imejinanA racayitA sva. jhona lenonanI patnI ane 1971mAM A gItanA AlabamanAM sahanirmAtrI yoko ono to A gIta sAMbhaLIne eTalAM badhAM prabhAvita thayAM ke emaNe kahyuM ke Aje jhona lenona nathI, paraMtu tArI A racanA sAMbhaLIne e jyAM haze, tyAM gaurava anubhavatA haze. eka gAyaka tarIke imenyulanI cAhanA jagatavyApI banatI gaI. A imenyule potAnAM be gIta rajU karyA ane enuM paheluM gIta eNe enI pAlaka mAtA moirA kelIne arpaNa karyuM. ene pUro ahesAsa che ke jo moirA kelInuM vAtsalya ene maLyuM na hota, to e Aje zvAsa leto na hota ane kvacit zvAsa leto hota, to lAcAra jiMdagI mATe mAtra satata niHzvAsa nAkhIne jIvana basara karato hota. moirA kelI pAsethI ene jIvana maLyuM, paNa ethIya vizeSa moirAne tyAM bIjAM vikalAMga bALakone joIne imenyulane lAgyuM ke enI vikalAMgatA to A anya bALakonI vikalAMgatAnI sarakhAmaNImAM kazI visAtamAM nathI. enI paDakAra jhIlavAnI hiMmata vadhI gaI. eNe joyuM ke moirA A sahu bALakone agAdha prema karatI hatI. A samaye imenyule anubhavyuM ke eka gAyaka tarIke suMdara avAja prApta karavA mATe prayatna kare che, paNa A jagatamAM sahune maMtramugdha kare tevuM koI saMgIta hoya to te premanuM saMgIta che. prema sahu koIne jItI le che. imenyulane mATe jiMdagI eTale saMgharSa. satata avarodho AvatA jAya ane avarodhono paDakAra jhIlavA prayatna karato jAya, e mAne che ke UMcAM svapno siddha karavA mATe mahAkAya viSamatAono sAmano karavo joIe. enA jIvananI mathAmaNa, mUMjhavaNa, prayAso e badhuM enI A vAtano jIvaMta citAra Ape che. jyAre saMgItathI imenyula e saMdezo ApavA mAge che ke A eka evI kalA che ke je sarahada, deza, dharma ane saMskRtinA sImADAone oLaMgIne vizALa janasamUha para asara kare che. jagata AkhuM citAnA bojathI dabAyeluM che. mANasanAM mana mAnasika tanAvathI atyaMta kSubdha rahe che, tyAre menyula AtmavizvAsathI kahe che ke taravarato yuvAna hoya ke AdheDa vayano AdamI hoya, e badhAne jagADI jAya evo sparza enA saMgItamAM che. imenyulanI ApavItI e mATe anokhI che ke A mAnavIe vizvabharanA saMgIta-cAhako para ajabanuM kAmaNa karyuM che, paraMtu e kahe che ke kadAca mAro avAja ke dekhAva utkRSTa na hoya, paNa mArAmAM eka prakAranuM duniyA kAje gAvAnuM joza ane joma che. e kahe che ke mArA saMgIta dvArA hajAro vyathita lokonA hoTha para mAre smita lAvavuM che ane svapnazIla bALako ane yuvAnone ema batAvavuM che ke tame svapna sevo cho, temAM kyAreya pAchA paDazo nahIM. jiMdagInuM mukhya dhyeya to UMcAM svapno jovAnuM, ene sAkAra karavA mATe parizrama karavAnuM ane aMte mahAna siddhi pAmavAno adhikAra prApta karavAnuM che. potAnI jIvana saMgharSanI vAta karatAM imenyula potAnI karuNAmayI mAtA moirA kelInuM e smaraNa kare che. A osTreliyana yuvatI moirA kelI paNa alaga mijAja, alaga aMdAja ane AgavuM khamIra dharAvatI nArI che. 1964nI 31mI 60 * tene apaMga, mana aDIkhama karuNAnI devI ... 61
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAnyuArIe oNsTreliyAnA maeNlaborna zahe2mAM janmelI moirA kelIne mAtra ATha varSanI vaye ja potAnA AdarzanI prApti thaI. e samaye eNe madhara TeresA paranuM dastAvejI citra joyuM ane e DokyumenTrIe moirAnA manamAM aneka saMcalano sarjyo. e nizALamAM abhyAsa karavA mATe jatI tyAre enI prAthamika zALAnI bAjumAM ja vikalAMgo ane azakta bALako mATenI zALA AvelI hatI. ATha varSanI moirA potAnI prAthamika zALAno koTa kUdIne bAjumAM AvelI zALAmAM jatI ane risesanA gALAmAM samAjathI bahiSkRta bALakonI pAse jaIne emane potAne hAthe nAsto karAvatI hatI. AvAM bALakone vadhu ne vadhu madadarUpa thavA mATe enA manamAM emane vize jANavAnI vadhu utkaMThA jAgI. eNe khAsa madadanIza zikSikA banavAno abhyAsakrama pasaMda karyo ane e pachI moirAe sAdhvI banavAne badale sevikA banavAnuM pasaMda karyuM ane paheluM kAma potAnA ja vatana oNsTreliyAnAM garIba AdivAsI bALakonI sahAya mATe karyuM. vikAsanI teja raphatAra dharAvatA oNsTreliyAmAM AdivAsI prajAnI ghora upekSA thaI. emane emanI bhUmithI vegaLA karavAmAM AvyA. Ane pariNAme enAM bALakonI sthiti to evI badatara banI ke jenI kalpanA karavI muzkela bane! 18 varSanI moirA pazcima oNsTreliyAnA AdivAsIo vacce rahIne kAma karavA lAgI. 21mA varSe enA manamAM thayuM ke eka vAra mArA jIvananA Adarza samAna madhara TeresAne pratyakSa maLIne jIvanapaMtha nakkI karuM. emanI nikaTa rahIne sevAbhAvanAnA marmane pAmuM. paraMtu oNsTreliyAthI bhArata AvavA mATe moirA pAse paisA nahotA. eNe enI moTara vecIne bhAratanI TikiTa kharIdI, madhara TeresAnA AzramamAM cha mahinA sudhI rahIne sevA ane mAnavatAnA pATha zIkhI. enA vijhAno samaya pUro thatAM, cha mahinA bAda e oNsTreliyA pAchI pharI, paraMtu have enI AMkhamAM navI camaka hatI ane manamAM anokhI murAda hatI. samAjanA tarachoDAyelAM, rakhaDatAM, tiraskRta, avikasita aMgovALAM ane vikalAMga bALako mATe kAma karavAnuM zarU karyuM. AvAM bALakone 'nobaDI'jha cilDrana' kahevAmAM Ave. eNe AvAM anAtha bALakone madada karavA mATe 62 * tene apaMga, mana aDIkhama boniA ane herajhegovinAmAM AvelI nirvAsitonI chAvaNImAM kAma karavAnuM zarU karyuM. yuddha samaye A baMne dezo vacce sAmasAme thayelA topamArAne kAraNe aneka loko mAryA gayA hatA. emanAM makAno kATamALa banI gayAM hatAM ane emanAM bALako rajhaLatAM hatAM. AvAM bALakone Arogya, zikSaNa ane AnaMda ApavAnI javAbadArI moirAe saMbhALI ane pAMceka varSa sudhI anAtha bALako aMgenA prAdezika kAryakramanI DAyarekTara tarIke kArya karIne anubhava meLavyo. A samaya daramiyAna yuddhane pariNAme gaMbhIra rIte ghavAyelA athavA to sAravAranA abhAve mAMdagIne kAraNe pIDAtA lokone dariyApAranI haoNspiTalamAM mokalavAnI vyavasthA karavAno prAraMbha karyo. moirA kelInI anokhI vAta e che ke e je koI sthaLe sevAkArya mATe jAya, tyAM jo pUratAM sAdhana-sagavaDa na hoya to emane oNsTreliyAmAM lAvIne potAne tyAM vasAve che. A bALakone jIvana arpavAnuM hatuM ane te paNa kazAya phaLanI AzA vinA. moirAe joyuM ke judA judA dezamAMthI bALakone lAvIne oNsTreliyAmAM ekatra karavAM e thoDuM muzkela hatuM. AthI eNe amerikA, kaeNneDA ane AyarlenDanI haoNspiTalo ane DaoNkTaro sAthe neTavarkiMga zarU karyuM, yuddhagrasta ane behAlImAM jIvatA dezamAMthI ArogyanI gaMbhIra samasyA dharAvatAM bALakone lAvIne emane sAravAra ApavAnuM Ayojana karyuM. DaoNkTaro ane haoNspiTaloe moirA kelInI sevAbhAvanAno hRdayapUrvaka svIkAra karyo ane AvAM bALakone emanA dezamAMthI lAvavA-laI javA mATe thato vAhana kharca upADavA mATe ghaNA dAtAo sAme cAlIne AvyA. moirA kelInA AvA asAdhAraNa Ayojana badala ene oNsTreliyA ane vizvasamAjanI sevAnA saMdarbhe 'oNnara oNpha oNsTreliyA'nA khitAbathI sanmAna ApavAmAM AvyuM, eTaluM ja nahIM paNa enA janarala DivijhananA oNphisara tarIke moirAnI nimaNUka thaI. Aje to moirAnA kArya aMge taiyAra thayelI traNa DokyumenTrI philma enA sevAkAryano jIvaMta citAra Ape che. emAMnI eka philmamAM enA AlbeniyAnA sevAkAryanI vAta che ane bIjI philmomAM hAthapaga vagaranA be karuNAnI devI * 63
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAnakaDA irAkI chokarAo ahemada ane imenyulanI kathA che. tenuM nAma che 'bradharma ina Armsa'. moirAnuM phAunDezana jagatanA dezomAMthI gaMbhIra bImArImAM ke zArIrika maryAdAomAM sapaDAyelAM bALakone ekaThAM kare che. have e bIjA dezomAM bImArIthI pIDAtAM bALakone mATe meDikala TIma paNa mokale che. Aje madhara TeresA nathI, paraMtu moirAmAM loko emane nihALI rahyA che ! sAhasa pADe sAda kSitija para Ugato sUrya hajI AkAzamAM uSAnI lAlimA pragaTAvato hoya ane tyAM ja ene astAcaLe DUbI javAno bhaya satAvavA lAge, tyAre zuM thAya ? bALapaNanA dhIMgAmastInA divasono hajI prAraMbha thayo hoya ane enI mugdha duniyAmAM mojathI jIvatA hoIe, e samaye ekAeka mRtyuno bhaya mukhomukha dekhAya, to zuM thAya ? 1968nI 23mI sapTembare janmelA eNrika vehenameyaranA jIvanamAM bALapaNanI mojamastI sAthe ja mana para satata eka bhaya jhabUbavA lAgyo. e janmyo tyArathI jhAjhuM joI zakato nahoto. mAMDa mAMDa enI najara sAmenI cIjavastuo joI zake. dUranI vastuo jovAmAM ane atyaMta kaSTa paDatuM. e camAM lAvyo. vAMcavAno prayatna karyo. thoDe eNrika vehenameyara 64 * tene apaMga, mana aDIkhama
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ dUrathI e vAMcI zakato na hato. vAMcavA mATe cheka nAkane aDADIne pustaka rAkhe, tyAre mAMDa asaro ukelI zake. cotarapha kALo aMdhakAra jAmyo hato, tyAre eNrikanA dilamAM eka dIvo jhaLahaLato hato. sAhasa e aMrikano svabhAva hato. AMkhonI pArAvAra takalIpha hovA chatAM e sAikala savArI karato. potAnI pasaMda samI bAskeTabolanI ramata khelato. thoDuM dUranuM aMtara mAMDa mAMDa e enI eka AMkhathI joI zakato hato, paNa sAhasanA zokhIna A bALakane sauthI vadhu majA to kustI khelavAmAM AvatI hatI. e kustInI spardhAmAM UlaTabhera bhAga levA mAMDyo. manamAM evI murAda paNa kharI ke A AphatonI AMdhI pAra karatA rahIneya jiMdagInA khelamAM kAmayAbI hAMsala karavI che. AMkhonI jyota ochI thatI hatI, paNa himmatanA ajavALe e medAna para khelato raheto ane manamAM evI tamannA hatI ke duniyAne batAvI devuM ke bhale mArI najarane maryAdA haze, paraMtu mArA sAhasane koI sImA nathI. kustInI tAlIma leto tyAre bIjA kustIbAjonI jema ja jozabhera majabUta mukkA lagAvato hato. e kaheto paNa kharo ke mane kSatigrasta mAnazo nahIM, huM anya sAmAnya bALako samAna chuM ane emanA jema ja khelanA medAna para kAmayAbI meLavavA cAhuM chuM. eNrika virodhI kustIbAja sAme barAbara dAva bhiDAvato, ene haMphAvato. kyAreka enA kapALe mukko vAgato to DhImacuM UpasI AvatuM, to kyAreka enuM nAka sUjI jatuM, paraMtu aMrike potAnI maryAdAone evI rIte meLavI hatI ke jethI jIvananI pragatimAM e avarodharUpa bane nahIM. kustInA daMgalamAM eNrika nipuNa banI gayo. eNrika naMzanala juniyara phrIsTAila resaliMga cempiyana banyo. kustInI duniyAmAM sauthI khuMkhAra evI phrI-sTAila kustImAM bhalabhalAne cita karavA lAgyo. kustInA nirdhArita samaya pUrve e virodhIne pachADI deto ane vijayano AnaMda anubhavato. e veLAe ekAeka enI mAtA kyAMkathI pragaTa thatI ! ene dIkarA para akhUTa vahAla hatuM ane ethI eNrika jevo vijaya meLavato ke enI mAtA eNrikanA bIjA keTalAya goThiyAo sAthe hAjara thaI jatI. sAthIo eNrikane sadA protsAhana ApatA. mAtA ene vahAlabharI zAbAzI ApatI. bIjI bAju DaoNkTaroe eNrikanI AMkhanI jAMcapaDatAla zarU karI. enI mAtAe DaoNkTarane pUchavuM, tyAre DaoNkTare kahyuM ke eNrikanA netrapaTala para ratinoschisis nAmano roga thayo che. ema kahevAyuM ke Ane pariNAme jhAMkhI dRSTi dharAvato eNrika dhIre dhIre dRSTihIna thaI jaze. A sAMbhaLIne bebAkaLI banelI mAtA carca tarapha doDI gaI. carcamAM jaIne eNe pAdarIne kAkalUdIbharI vinaMtI karI. ema kahevAtuM ke A pAdarI camatkAra sarje che. aMrikanI mAtA pAdarInA AgamananI rAha jotI hatI, tyAre enI AMkhamAMthI AMsu varasatAM hatAM ane te bALaka eNrikanA mastakane bhIMjavatAM hatAM. mAtRvAtsalya enI jIvanavedanAne visArI detuM hatuM. aMrikanI jhAMkhI thatI duniyAmAM mAtAno prema e eno sauthI moTo sahAro hato. e samaye eNrika avakAzanA samaye Telivijhana para "dheTa ijha inveDibala' nAmaka kAryakrama joto hato ane emAM eNe TerI phoksanI kathA nihALI. kaeNneDAnA 25 varSanA doDavIra TerI phoksa kaeNnsaranI bImArI sAthe potAnA kRtrima pagathI I. sa. 1980mAM 3339 mAIlanuM aMtara pasAra karyuM ane kensaranA saMzodhana mATe 17 karoDa rUpiyA ekatrita karyA hatA. TerI phoksanI smRtimAM dara varSe 19mI sapTembare AvI doDa vizvabharamAM yojAya che. A kAryakrama joIne eNrikanA sAhasane navo utsAha maLyo. * Ratinoschisis eTale piTala-vikalana : dRSTipaTala (ratina)nA cetAsaMvedI staro ekamekathI chUTAM paDI jAya ane tenAthI thato dRSTivikAra. AMkhanA pAchaLanA bhAgamAM prakAza-saMvedI paDado Avelo che. tene dRSTipaTala kahe che. temAM vividha prakAranA koSo ane taMtuonAM keTalAMka stara (layers) AvelAM che. temAMnuM eka stara bAhya saMjAla racanA stara (outerplexiform layer) kahevAya che. te tathA tenA ghaTako viSama prakAre anya starothI chUTA paDe tyAre tene vidalana (splitting) kahe che. Ama dRSTipaTalanA staro ekabIjAthI alaga paDI jAya tene dRSTipaTalanuM vidalana kahe che. tene kAraNe je te vistAramAM vidalana thayuM hoya tene saMbaMdhita dRSTikSetramAM dRSTinI khAmI udabhave che. A samagra vikArane dRSTipaTala-vidalana (ratinoschisis) kahe che. 66 * tene apaMga, mana aDIkhama sAhasa pADe sAda * 67
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ gahana vicAra karIne potAnI maryAdAone eNrika avarodharUpa banavA deto nahoto. pratikULatAne aLagI rAkhIne anukULatA sarjavAnI enI pAse AgavI kuneha hatI. sAthosAtha potAnA dilamAM baLatI sAhasanI mazAlane satata prajvalita rAkhato hato, paraMtu vidhie kaMIka juduM ja nirmANa karyuM hatuM! dhIre dhIre e dRSTi gumAvato hato, paraMtu enAthIya vadhu pracaMDa AghAta to eNrikane e lAgyo ke moTara akasmAtamAM enI mAtAnuM karuNa mRtyu thayuM. ghImA chatAM makkama pagale AvI rahelA aMdhatva karatAM vahAlasoyI mAtAnA avasAnano AghAta ene anekagaNo lAgyo. jhAMkhI paDatI dRSTi sAme jIvana jIvavAnA enA prayAsamAM kUvAthaMbha DhaLI paDyo. dhIre dhIre aMdhatva ene gherI vaLyuM. pahelAM to ene lAgyuM ke aMdhatva e aMdhAriyA kArAvAsanI AjIvana keda che. e gharanI bahAra nIkaLato ane barapha AcchAdita rastA para cAlatAM vAraMvAra gabaDI paDato. ene nAnI nAnI vastuo zodhavAmAM bhAre muzkelI paDavA lAgI. AvI hAlatamAM mitro pAsethI UMcA UMcA parvatonAM ramya varNano sAMbhaLIne enI hatAzAmAM vadhAro thayo. ene e parvato jovAnI prabaLa icchA jAgI hatI. mitro ane A parvata paranAM dazyonuM manorama varNana karatA hatA, paNa ene nihALavAnI icchA enA aMdhatvanI sAthe AthamI gaI ! enI sAme muzkelIono pahADa Ubho thaI gayo. eNe joyuM ke loko dRSTivAna ane prajJAcakSu vacce Abha-jamInanuM aMtara jotA hatA. enuM sAhasa ene pokArI pokArIne kahetuM hatuM ke baMne vacce Avo koI bheda che ja nahIM. parvatonA ArohaNanA enA sAhasane joIne ghaNA ema kahetA ke 'tame tamArI vikalAMga sthiti aMge pahelAM pUrepUro abhyAsa karo' tyAre hasatAM hasatAM eNrika kaheto ke 'huM icchuM chuM ke tame kharekhara tamArI jAta vize kazuM samajI zakyA cho kharA ? eno abhyAsa karo.' parvatonA ArohaNanI enI icchA have sAhasanI parAkASThA sarjavA para pahoMcI hatI. eNe manamAM vicAra karyo ke have AMbavo to duniyAno sauthI UMco eNvaresTa AMbavo, paraMtu enI sAme pahelo savAla e hato ke Ane mATe parvatArohaNanI tAlIma meLavavI kaI rIte ? e amerikAnA erijhonA 68 * tane apaMga, mana aDIkhama mAunTa maeNkinzenA zikhara DenAlI para ArohaNa karato prajJAcakSu eNrika vehenameyera vistAramAM raheto hato ane tyAM parvatArohaNanA tAlImanI koI vizeSa sagavaDa nahotI. Ama chatAM eNrikane evuM AkarSaNa hatuM ke samaya maLe e dUra dUra nIkaLI jato ane UMcA UMcA khaDakonI Toca para caDavAno prayAsa karato. e samaye erijhonAnI skUlamAM aMdha eNrika gaNita ane aMgrejI viSayanA zikSaka hatA. dhAryuM hota to zikSaka tarIke nirAMte jiMdagI pasAra karI zakyA hota, paraMtu emanA bhItaramAM rahelI sAhasanI vRtti emane jaMpavA detI nahotI. enA pitA ane enA bhAI ramatavIro hatA ane tethI eNe UMcA khaDako para caDavAnA kAmano prAraMbha karyo. e mAnato hato ke mAnavInI tAkAta ane mahecchA prabaLa saMgharSa ane niSphaLatAnI kSaNomAM ja kharI prajvalita thaI UThe che. jyAM sudhI vyakti pote svayaM saMgharSanI AgamAM potAnI jAtane jhIMke nahIM ane jyAM sudhI ene lagAtAra niSphaLatAno anubhava thAya nahIM, tyAM sudhI ene potAnI tAkAtano aMdAja Avato nathI. AvA anubhavo dvArA ja vyaktinI tAkAta, kSamatA ane dRSTi ghaDAya che. eNe potAnA jIvanane atyaMta kaThina anubhavo vaccethI pasAra karavAno nirdhAra karyo. bosTana kaoNlejanA aMgrejI mukhya viSaya sAthe snAtaka sAhasa pADe sAda * 69
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ thanArA aMrike pahelo vicAra karyo tAkistAnanA pAmila parvatonuM TrekiMga karavAno. AmAM eNe saphaLatA hAMsala karyA pachI 1993mAM uttara pAkistAnanA korAkorama parvatamALAmAM AvelA baTurA gleziyarane pasAra karavAnuM nakkI karyuM. A samaye mAdhyamika zALAnA zikSaNa mATe eNe ema.e.nI padavI paNa meLavI ane phiniksa kAunTI De skUlamAM insTrakTara tarIkenI nokarI paNa meLavI. enuM sAhasa ene pokAra karatuM hatuM. evAmAM 'amerikana phAunDezana phaoNra dha blAinDa' enI madade AvyuM. eNe uttara amerikAnA sauthI UMcA mAunTa maeNkinvenA zikhara DenAlI para ArohaNa karavAno nirdhAra karyo. oNrika pAse musIbatabharyA anubhavono bhaMDAra hato. e pahelI vAra moTA parvata para ArohaNa karavA gayo, tyAre mArgadarzaka kUtarAo sAthe doDyo hato. enI tAlImano A pahelo pATha hato. e samaye sAMkaDA rastAmAMthI pasAra thatAM eNrika kAMTALI jagyAmAM paDyo hato ane ene tAtkAlika sAravAra ApavI paDI hatI. Ama 'prathama grAse makSikA" thaI hovA chatAM eNrika ema mAnato hato ke A Aphato ane musIbato ja ene mATe UMcA parvatono paDakAra jhIlavAnI preraNA banaze. eNe erijhonAnA dariyAnA sapATIthI vIsa hajAra phUTa UMce AvelA hima nadIothI AcchAdita mAunTa mekinvenA gaganacuMbI zikhara DenAlI para ArohaNa karavAno nirdhAra karyo, tyAre enA manamAM koI bhaya ke Dara nahoto. dimAgamAM mAtra eTaluM ja hatuM ke AvI siddhi hAMsala karanArA mATe sarvaprathama prajJAcakSu banIne jagatane jaNAvavuM che ke bahAranI najara karatAM aMdaranI dRSTi vadhu kAmayAba che. Ane mATe eNri ke 'rokI'nA parvatonuM ArohaNa karavAnuM nakkI karyuM. mAunTa maeNkinvenI parIkSAmAM uttIrNa thavA mATe 'rokI'nA parvato ene mATe praveza parIkSA samAna hatA. 'rokI'nA parvata para ArohaNa karIne mAunTa maeNkinvenA parvatArohaNa mATe taiyAra thaI gayo. UMcA parvato AMbavAno eno A pahelo prayAsa hato. baraphathI chavAyelI enI TekarI para ArohaNa karatI vakhate ghaNI vAra lapasI paDyo, UthalI paDyo aMrika vehenameyera no parivAra ane havAnA kAtila jhaMjhAvAtono eNe sAmano karyo. ArohaNanA ogaNIsamA divase eNe siddhi meLavI. 27 jUna, 1995no e divasa hato. aMrikanAM preraNAmUrti helana kelarano paNa e janmadivasa ane A divase athAga zArIrika ane mAnasika saMgharSa kheDIne eNe 20,320 phUTanI UMcAI para AvelA mAunTa maeNkinvenA DenAlI zikhara para paga mUkyo hato. agAu eNrikane TekarIo para pahoMcavAnA prayatnomAM vAraMvAra niSphaLatA maLI hatI, pariNAme e kyAreya zikhara para pahoMcI zakyo nahoto. mAunTa mekinvenI saphaLatAe enI agAunI niSphaLatAo bhUMsI nAkhI ane jagatamAM kiMcit mahattvapUrNa kArya karavAnA enA manorathane vega ane utsAha maLyo. enA manamAM evo vicAra jAgyo ke jagatanA sauthI UMcA zikhara mAunTa eNvaresTane sara karIne duniyAmAM kazuMka karI batAvavuM che. enI pAse eNvaresTa ArohaNamAM niSphaLa janArAo ane jAna gumAvanArAono dIrdha itihAsa hato. enI UMcAI ane ArohaNanI DarAmaNI vAto eNe sAMbhaLI hatI. ene vizenI daMtakathAo ane 70 * tene apaMga, mana aDIkhama sAhasa pADe sAda * 71
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ lokoktiothI paNa e vAkepha hato. mAunTa maeNkinvenA zikhara para pahoMcyA pachI satata ene ema lAgatuM ke eNvaresTanuM zikhara ene sAda pADe che. enA sAhasane lalakAra Ape che. eNe vicAra karyo ke eNvaresTanI Aphato jANyA pachI emane ema jhukAvavuM nathI, badhe emAM AvanArA avarodho vize vAstavika vicAra karavo che ane e rIte A aMdha mAnavIe eNvaresTanI UMcAI sara karavAnuM eka svapna sAkAra karavA mATe mRtyuno bhaya tyajIne saMgharSa karavAnI taiyArI sAthe Ayojana zarU karyuM. e samaye koIe kalpanA paNa karI nahotI ke koI aMdha vyakti eNvaresTa para ArohaNa kare, eNri ke vicAryuM ke A paDakAra jhIlIne e sAbita karaze ke aMdhajano vizenA duniyAnA khyAlo keTalA galata che ! vizvane aMdhajanonI agAdha zaktine samajavAnI navI dizA maLaze. A samaye eNrikanI putrI imA ATha mahinAnI thaI hatI. ene khabara paNa nahotI ke enA pitA koI lAMbA saMgharSamaya ArohaNa mATe jaI rahyA che ane aMri ke eNvaresTa para ArohaNa zarU karyuM. A ArohaNano eNri kane virala anubhava thayo. e jema bahAra ArohaNa karato hato, e rIte enA bhItaramAM paNa navIna anubhava thato hato. kyAreka bhayAvaha tophAnone kAraNe thoDI pIchehaTha karavI paDatI hatI. vAraMvAra bImArI gherI vaLatI hatI ane eka pachI eka DagaluM sAvadha banIne AgaLa bharavuM paDatuM hatuM. manamAM kyAreya kUdakAno vicAra Ave, to te motanI khINamAMno kUdako ja banI rahe ! A samayagALAmAM eNe ghaNA khitAbo paNa meLavyA hatA. 1996mAM oNlimpika mazAla dhAraNa karavAnuM ene sanmAna maLyuM hatuM, to 'naeNzanala resaliMga haoNla oNpha pheima'mAM eka samartha kustIbAja tarIke ene sthAna maLyuM ane ene sAhasa mATeno sarvaprathama caMdraka prApta thayo hato. paraMtu A siddhio enI sAhasanI icchAne rokatI lamaNarekhA banI zakI nahotI ane Akhare eNrika vizvanA sauthI UMcA zikhara mAunTa eNvaresTane AMbanAro pahelo ane ekamAtra aMdha mAnavI banyo. 2001nI pacIsamI meno e divasa hato. A divase eka mahAna sAhasika ramatavIra tarIke AkhI duniyA eNrikanI adamya tAkAta sAme jhUkI 2007pa phUTanI UMcAIe AvelA mAunTa eNvaresTanA lobuce zikhara para gaI. Adhunika zodhoe aMrikane sahAya karI. 'breina porTa' nAmanI TaeNkanolaoNjInI ene anokhI sahAya maLI. sanaglAsa sAthe joDelo A kaeNmerI e mAthA para pahere che ane enI jIbha para e koI paNa chabI ke citrano anubhava karI zake che. enA dvArA e cIjavastuone joI zake che. eNrika Ane aMdha vyaktionA jIvanamAM prakAza lAvanArI vijJAnanI eka mahAna siddhi gaNAve eNri kanI jiMdagI eNvaresTanA ArohaNathI badalAI gaI. eNe AkAzamAMthI kUdako lagAvanAra tarIke, lAMbA aMtara sudhI sAikala calAvanAra tarIke, merethona doDavIra tarIke, parvatArohaka tarIke, barapha ane khaDaka para caDanArA sAhasika tarIke khyAti meLavI. eNe aMdhajano mATe hastadhUnananI eka AgavI paddhati zodhI, je paddhati dvArA hastadhUnana karIne e mahilAnAM sauMdarya ane dekhAvanuM varNana karI zakato hato. eno eka sAthI to tarApAmAM besIne nAila nadInA pravAhamAM cAraso mAIla sudhI saphara kheDI nAila ane sAgaranA saMgama sudhI pahoMcyo. eNvaresTanA prathama ArohaNa pachI enI TukaDI dasa dasa vakhata ArohaNa karavA gaI. A TukaDImAM eNrikanI sAthe lazkaramAM ghavAyelA sAhasa pADe sAda * 73 72 * tana apaMga, mana aDIkhama
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane nivRtta evA agiyAra lazkarI adhikArIo hatA. mAunTa evaresTanI bAju mAM dariyAnI sapATIthI vIsa hajAra ne paMcotera phUTanI UMcAIe AvelA mAunTa lobuce zikhara para ArohaNa karavAnuM sahue nakkI karyuM. lazkaramAM gaMbhIra IjA pAmelA mATe A ghaNo kaparo paDakAra hato, paraMtu aMrikane joIne A paDakAra jhIlavA mATe sahu utsAhita banyA. tibeTanAM aMdha bALakonA jUthane eNe navI dRSTi ApI. A bALakonI maMDaLIe mAunTa evaresTa para ArohaNa karavAno vicAra karyo. eNrikano irAdo to e hato ke A bALakomAMthI laghutAgraMthi dUra karIne AtmavizvAsa keLavavo. eNe A aMdha bALakonI TukaDIne madada karI. eNe A bALakone samajAvyuM ke ApaNI pAse AMkho nathI, paNa sarjana karI zake tevAM svapnAM che ane e svapnAMne siddha karI zakIe tema chIe. aMrika ane enA cha sAthIo bhegA maLIne eNvaresTanI uttara bAjue AvelA rombaka gleziyara para ArohaNa karyuM. varSothI jemane mAtra upekSA maLI hatI evAM bALakomAM navI dhagaza jovA maLI ane A aMdha bALakonI maMDaLI 21500 phUTa UMcA parvata para sAthe maLIne pahoMcI gaI. jagatanA itihAsamAM eka navo adhyAya racAyo. sTIvana hApha nAmanA nirmAtAe enA para banAvelA dastAvejI citrae laMDana, laoNsa enjalasa ane ToranTonA philma mahotsavamAM darzakoe philmane aMte UbhA thaIne tALIonA gaDagaDATathI ane harSadhvani sAthe ene vadhAvI lIdhI hatI. eka samaye dhIme pagale AvanArA aMdhatvamAM motano pagarava sAMbhaLanAro eNri ka Aje aMdhatvane abhizApane badale AzIrvAda mAnavA lAgyo. e kahe che ke ene Aje jiMdagInI haraeka bAbatamAM AzIrvAdano anubhava thAya che. ATalI Aphato chatAM jivAyuM, e keTalo moTo AzIrvAda gaNAya ! sAmAnya rIte jiMdagIne loko naphA ane nukasAnathI vicAre che. potAnA zakti ane azaktinA trAjave toLe che, jyAre eNrika jiMdagInI tAkAtano vicAra karIne romAMcaka vastuo sarjavAmAM mAne che. tame khuda tamArI jiMdagIne AzIrvAdarUpa banAvI zako. duniyA AkhI sAta mahAsAgara taranArA ke sAta zikharo AMkhanArA A sAhasikane sadA salAma kare che. eNrike eNvaresTa vijaya hAMsala karyA pachI tibeTanI aMdhajano mATe 'breila vidhAuTa borDara' skUlamAM zikSaNa ApavAnuM nakkI karyuM. Ameya aMrike bALapaNamAM aMdha thayA pachI breilano ke lAkaDIno upayoga karavAno inkAra karyo hato. eNe tibeTanI A aMdhazALAnAM bALakone khaDaka caDavAnA ane parvato para ArohaNa karavAnA pATha bhaNAvyA. eNrikanAM pustakoe duniyAne navI dRSTi ApI. 'Taca dha TaoNpa oNpha dha varlDa" nAmaka enuM pustaka hRdayasparzI ane sAhasika ghaTanAothI bharapUra che. duniyAnA daza dezomAM ane cha bhASAomAM prakAzita thayelA A pustakanI kathAnuM philmAMkana paNa thayuM. enuM bIjuM pustaka "dha eDavarsiTI eDavAnTeja'mAM enI sAta vijayonI kathA AlekhAI che, jyAre 'phardhara dhena dha Ai kena sI" nAmanI eNrikanI philma ogaNIsa philmotsavamAM prathama pAritoSiko prApta karyA. eNrikanuM sAhasa ane bIjAmAM sAhasa jagADavAnI sadA preraNA ApatuM rahyuM che. AjathI bAreka varSa pahelAM eNe eka navI tripuTInuM sarjana karyuM. traNa hajAra phUTa UMcA ela kaeNpiTAna zikharane AMbavArA mArka vilanane potAnI sAthe lIdhA, ane e ja rIte hArvarDanA vijJAnI ane baMne kRtrima paga dharAvanAra haoNpha herane sAthe lIdhA. baMne sAthe rike uTAhamAM AvelA 800 phUTa UMcA khaDakanA TAvara para ArohaNa karyuM. A traNeya vikalAMga sAhasavIroe sAthe maLIne karelA ArohaNane aMte 'no beriyarsa' nAmanI saMsthAnI sthApanA karI. A saMsthA sarjanAtmaka vicArone uttejana Ape che. zArIrika vikalAMgatA dharAvatA lokone mATe upayogI evI TaeNkanolaoNjInA saMzodhanamAM sahAya kare che. vikalAMga vyaktione emanI azaktiomAMthI bahAra lAvIne emane saMpUrNa ane sakriya jIvana jIvavAnA upAya paNa sUcave che. eNrike hoMgakoMgathI mAMDIne sviTjharlaeNnDa sudhI aneka dezomAM pravacano ApyAM ane e dvArA vyaktine enAM svapna sAkAra karavA mATenA sarjanAtmaka vicAro darzAvyA. 29029 phUTa UMcA himAlayanA mAunTa eNvaresTa zikharane AMkhanArA erike vizvanAM sAteya UMcAM zikharo sara karavAnI siddhi 2008nI vIsamI oNgasTe meLavI. uttara amerikA, dakSiNa amerikA, AphrikA, yuropa, enTArkaTikA ane osTreliyA ema sAta khaMDomAM AvelA dezanA sauthI UMcAM zikharo para vijaya meLavanAro eNrika prathama aMdha ramatavIra banyo. AvI siddhi | 74 * tana apaMga, mana aDIkhama sAhasa pADe sAda * 75
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ jiMdagI mANavAno tarIko meLavanAra dekhatAonI duniyAmAM paNa ekaso jeTalA Arohako nathI. eNrika jiMdagInA prayojana vize kahe che ke A jiMdagI badhAne mATe suMdara ke niSpakSa nathI. tame AphrikAmAM janmelA bALaka ho, to eka mahinAmAM tamane UdhaI khAI jAya. athavA to tame janmAMdha ho ke bIjI kamanasIbI sAthe janmyA ho, te bAbata temane anyAyakartA banI rahe che. tamane jIvavA mATe ThIka ThIka pramANamAM samayanI taka maLI hoya to, tame mArI jema cokkasa paDakAro, avarodho ane musIbatono sAmano karIne jIvI zako cho. tamane maLelA samayamAM tame zreSTha kartavya karIne athavA to tame vicAro cho tenAthI paNa vadhu umadA kArya karI zako cho ane tamane maLelI takane sAmarthya sAthe jhaDapIne bIjA karatAM kAMIka judA thaIne duniyAne tamAro prabhAva darzAvI zako cho. vizvanA A sauthI mahAna ramatavIra ane sAhasavIrane kaI vyaktine maLavAnI icchA haze ? e kahe che ke, "ene abrAhama liMkanane maLavAnI icchA che. je sAmAnya mAnavIe duniyAne badalavAnI zakti batAvI. eNe dareka paDakArane jhIlIne potAnuM kauvata batAvyuM ane aMte enuM vaLatara paNa cUkavavuM paDyuM. mahAtmA gAMdhI ane mArTina lyuthara kiMgamAM paNa AvI hiMmata hatI. yuddhamAM janArA loko paNa AvI hiMmata dharAvatA hoya che. mane AvI hiMmata dharAvatA lokone maLavuM game che.' Aje paNa sAhasa eNrikane sAda pADe che ane eNrika e sAhasane sAkAra karavA mATe doDI jAya che. jagatamAM keTalIka vyakti zakti ane samRddhinA varadAna sAthe janmatI hoya che ane koI durbhAgI abhizApa sAthe! koIne janmajAta kAramI garIbI maLe che, to koIne janmathI ja aDhaLaka amIrImAM ALoTavAnuM bane che. paNa keTalAka mAnavI evA hoya che ke je emanI lAcArIne sAhasamAM, vikalAMgatAne vIratAmAM ane muzkelIone mojamAM badalI nAkhe che. kudaratanA pracaMDa abhizApa sAme jhajhUmanArI linDAnI jiMdagI sAce ja Azcaryajanaka lAge. enA janma pUrve enAM mAtApitAne garbhamAM rahelA bALakanI sthiti vize koI aMdAja nahoto. linDA haoNlTahorama nAmanI vyAdhi sAthe janmI. A eka evI vyAdhi hatI ke je vyaktinuM jIvana ati badatara banAvI nAkhe che. AmAM enAM linDA haoNlTa-horama 76 * tana apaMga, mana aDIkhama
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ TImIne kapaDAM paherAvatI linDA loTa bAMdhatI linDA hADakAMnA vikAsane pratikULa asara thAya che ane adhUrAmAM pUruM hRdayanI samasyA UbhI thAya che. linDA janmI, tyAre ene ekeya hAtha nahotA, Ama chatAM enA parivAre ene eTalo badho prema Apyo ane gharanAM bIjAM sabhyo jevo ja eno uchera karyo. linDAnAM cAra nAnAM bhAI-bahenoe linDA pratyenA vartAvamAM koI bhedabhAva rAkhyo nahIM, balka enAM nAnAM bhAIbaheno hAtha vagaranI linDAne hoMze hoMze kapaDAM paheravAmAM ane cAlavAmAM madada karatAM hatAM. enI A zArIrika vikalAMgatA ochI karavA mATe enAM mAtA-pitAe prostheTika hAtha lagADyA, paNa e ene barAbara 'phiTa' thaI zakyA nahIM ane enI parezAnI cAlu rahI, bAra varSa sudhI to linDA enuM dareka kAma pagathI karatI hatI. e nizALe javA lAgI. koI sahAdhyAyI ene cIDavatA, paraMtu moTA bhAganA enA sAthI vidyArthIo ene sAtha ane hUMpha ApatA hatA. zArIrika muzkelIo chatAM linDA enA abhyAsamAM pragati sAdhatI rahI. e snAtaka banI ane eNe prAthamika zALAmAM zikSikA tarIkeno vyavasAya svIkAryo. jiMdagImAM cotarapha muzkelIo hatI, chatAM linDA enI saheje paravA karatI nahotI ane AnaMdabhera potAnuM jIvana vyatIta karatI hatI. vaLI enA jIvanamAM eka navo vaLAMka Avyo. e jimamAM kasarata karavA gaI hatI ane tyAM ricArDa nAmanA yuvaka sAthe eno meLApa thayo. baMne vacce gADha dostI thaI, je samaya jatAM premamAM pAMgarI. A premane vikalAMgatA avarodharUpa nahotI, balka ricArDane kaparA saMjogo sAme jhajhUmatI A yuvatInI mukti ane mokaLAza gamI gayAM. 2004nA julAImAM emanAM lagna thayAM ane thoDA samaye linDA garbhavatI banI. DaoNkTaroe kahyuM ke janmanAra bALakamAM enA jevAM vArasAgata lakSaNo AvavAnI pacAsa TakA zakyatA che. ene vicAra thayo ke AvuM jokhama vahorIne huM sAce raste jaI rahI chuM kharI ? paNa ricArDane potAno eka parivAra joIto hato, tethI baMnee kSaNabhara paNa garbhapAta karAvavAno vicAra karyo nahIM. linDAe bALakane janma Apyo, paraMtu janma sAthe ja DaoNkTare kahyuM ke A navajAta zizunA hRdayamAM chidra che. ene be mahinA haoNspiTalamAM rAkhavAmAM Avyo. enA para sarjarI thaI. tyArabAda e ghera pAcho Avyo, tyAre linDA mAtA tarIke ene vahAla varasAvavA lAgI. 78 * tana apaMga, mana aDIkhama jiMdagI mANavAno tarIko * 79.
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ TImI sAthe pati ricArDa ane linDA linDAnA jevI ja sthiti tenA putra TImInI hatI. ene paNa baMne hAtha nahotA, Ama chatAM linDAe pote je rIte jiMdagInI rojiMdI Aphatone oLaMgI hatI, e pATha TImone bhaNAvavA lAgI. eno eka ja makasada hato ke TImI koIno oziyALo thaIne jIve nahIM. potAnI jAta para ane potAnA paga para Ubho rahe ! jiMdagImAM paDakAro to AvavAnA, hAtha vinA nAnI-moTI keTalIya muzkelIo samasyArUpa banIne sAme UbhI rahevAnI, paraMtu e samasyAothI saheje hatAza thayA vinA ene oLaMgavAnA athAga prayatno karavA ane utsAhathI karelA e pratyeka prayatnamAMthI AnaMda meLavavo. linDAne mATe vAsaNa ane kapaDAM dhovAM, pathArI taiyAra karavI ke sAMjanuM bhojana banAvavuM - e badhAM kAryo hAtha vinA karavAM muzkela hatAM, paraMtu enI kazIya ciMtA karyA vinA eNe sahaja rIte A paristhitino sAmano karIne eno ukela meLavavA lAgI ane samaya jatAM A saghaLAM kAmo paganI madadathI saraLatAthI karavA lAgI. pote je khamIrabharyA raste cAlI hatI, te raste potAnA putrane laI javAno prayatna karavA lAgI. eNe paheluM kAma to e karyuM ke e TImInA mAthA para enI vikalAMgatA saheje savAra thAya nahIM evo prayatna karyo. bIjA o pAse hAtha che ane potAnI pAse nathI evI lAcArIno bhAva enA manamAM saheje praveze nahIM tenI takedArI rAkhI. ene samajAyuM ke hAtha nathI, tethI zuM thayuM, paga to che ne ! vaLI hAthanAM AMgaLAM nahIM hovAthI e kazuM pakaDI zakato nathI, paNa tethI zuM? hAthanI mAphaka pagane Amatema halAvI zake che ane paganAM AMgaLAMthI hAthanI AMgaLIonI jema vastune pakaDI zake che. linDAe nirAzA, lAcArI ke parataMtratAne TImI pAse AvavA dIdhI nahIM. pariNAme ene bIjAM bALakonI mAphaka svimiMga pUlamAM taravA mokalyo. enI pAse hAtha nahotA, paNa e paganI tAkAtathI taravA lAgyo. e bIjA kizoronI jema vIDiyo gema ramavA lAgyo, ethIya vadhAre enA paMjAnI pakaDa eTalI majabUta karI ke hAthanAM AMgaLAM hoya, te rIte ja e paganAM AMgaLAMthI kapyuTara calAvavA lAgyo. ene mArzala ArTa zIkhavavA mokalavA lAgI ane Aje TIma TekavonDonA vargo niyamita rIte bhare che. linDA benana jAte paganA paMjA vaDe sivaNakAma karatI hatI. eTaluM ja nahIM, paNa bhojana samaye charI, cappA, kAMTA, camacA ityAdi Tebala para paganI sahAyathI goThavatI hatI. pote je kalA zIkhI, eno vAraso putrane Apyo. paganA paMjAno TImI AbAda upayoga karavA lAgyo. linDA benana pAse eka ja sUtra hatuM, 'mAro TImI bIjA svastha chokarAo je Talo kAbela ane hoziyAra che. e koIno oziyALo banI rahe nahIM, evI meM ene keLavaNI ApI che." potAnA paga vaDe TImI gRhakArya kare che, enI mAtA sAthe lego (eka prakAranAM plAsTikanAM ramakaDAM) rame che, potAnA khaMDane jAte sApha kare che. linDA benana vicAre che ke jema ricArDa sAthenuM enuM dAmpatyajIvana sukhI che, ema bhaviSyamAM TImInuM paNa sukhI dAmpatyajIvana kema na hoya ! linDA benana have vikalAMga loko mATe protsAhaka vaktA banavAnI yojanA ghaDI rahI che. mAtra vAtothI nahIM, paNa potAnA pratyakSa anubhavothI e sahune preravA mAge che. potAnI muzkelIone kAraNarUpa banAvI jidagIne lAcAra banAvanArA lokone emAMthI bahAra AvIne jiMdagI mANavAno tarIko zIkhavavA mAge che. 80 * tane apaMga, mana aDIkhama jiMdagI mANavAno tarIko * 81,
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIvI jANanAro to kyAreka jUnA klinsalaeNnDamAM pUrva kaeNmpa hilamAM vasavATa karyo. basa, navAM navAM sAhaso karyo ja javAM e emano zokha. A daMpatInA jIvanamAM Abhane aDakatI AnaMdanI choLo UchaLatI hatI. Ama to kaoNlejanA abhyAsakALa daramiyAna kheMcyuM emsa ane DAyanenI mulAkAta thaI hatI ane baMne lagnanI gAMTha baMdhAI gayAM hatAM. lAMbo vakhata gharamAM, gAmamAM ke zaheramAM paga vALIne besavuM e keyane pasaMda nahIM, AthI kyAre ka parvatanA zikharanuM ArohaNa karavA pahoMcI jAya, to kyAreka dariyAnI sahelagAhe nIkaLI paDe. jiMdagImAM sAhasanI pUrepUrI lijjata mANatAM hatAM. maithya oNrijina eNnarjI vibhAgamAM kAma karato hato. eNe yunivarsiTI oNpha kvinsalaeNnDamAM eNnvAyaramenTala enjiniyariMgano abhyAsa karyo hato. cotarapha ullAsano mahAsAgara UchaLato hato, tyAre viSAdanuM eka mojuM saheja paga bhIno karI jAya, tevo maithyane anubhava thayo. vAta to kaMI moTI nahotI. sAva sAmAnya evI lUnI bImArI hatI. gaLAmAM thoDo sojo Avyo hato, paNa samaya jatAM snAyuomAM satata pIDA zarU thaI ane sAMdhAomAM asahya vedanA thavA lAgI. pahelAM to AzA hatI ke A bImArI thoDA kalAkanI mahemAna che, paraMtu pachI to e bImArI vadhatI cAlI. maithUe keTalAka divasanI rajA lIdhI. ene judA judA DaoNkTara pAse cikitsA mATe javuM paDatuM hatuM. maithyanuM darda vadhatuM gayuM. DaoNkTaro saheje roganuM nidAna karI zakatA nahotA ane eka divasa evo Avyo ke e saheje cAlI zakato nahoto. hRdayamAM jANe pracaMDa dharatIkaMpa thayo hoya, evuM lAgyuM. AkhI duniyAne pagapALA AMbavAnI tamannA rAkhanAra cAra DagalAM paNa cAlI zakato nahIM ! jANe vAdaLo gherAyA vinA AkAzamAMthI ekAeka vIjaLI kaDAkA sAthe trATakI ! have karavuM zuM? 2012nI 14mI jUna ane budhavAranA roja ene sAutha brisabenanA meTara insenTiva kaeNra yuniTamAM dAkhala karavAmAM Avyo. ahIM ene saghaLI DaoNkTarI sahAya upalabdha thaI. DaoNkTaro satata enI hAlata para najara rAkhI rahyA hatA, paraMtu athAga prayatno chatAM saphaLatAnuM koI kiraNa paNa dekhAtuM nahotuM. bIje divase to maithya kaoNmAmAM jato rahyo, ene tatkALa venTileTara para oNsTreliyAnA brisbana zaheramAM vasatA maiy emsa ane DAyanenA jIvanamAM comera abIla gulAla uDADatuM vasaMtI vAtAvaraNa hatuM. bAvIsamA varSe maithya epsa DAyane sAthe lagnagraMthithI joDAyo. A yugalane navA navA pradeza khUMdavAno ane UMcAM UMcAM zikharo AMbavAno samAna zokha. emanA A zokhe oNsTreliyAmAM vasatAM maithya ane DAyanene cheka tAMjhAniyAnA mAunTa kilimAMjAra parvatano sAda saMbhaLAyo. A daMpatI doDIne tyAM pahoMcI gayuM ane baMnee sAthe maLIne AphrikA khaMDanA A sauthI UMcA zikhara para ArohaNa karyuM. vaLI peru dezanA DuMgarAo temane bolAvavA lAgyA. baMne sAthe maLIne mayupiyunA DuMgarAo ghUmI AvyAM. vakhata AvyuM najIkanA nyUjhIlenDa dezanA vhAiTa vaoNTaramAM tarApAmAM besIne sahelagAhanI majA mANI, 10 maisU emsa jIvI jANanAro * 83
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUkavAmAM Avyo. enI jiMdagInA dhabakArA cAlu rAkhavAno prayatna karyo. enuM blaDaprezara aniyamita thaI gayuM. kiDanI kAma karatI baMdha thaI gaI ane AkhuM zarIra viSamaya banI gayuM. bIje divase savAre insenTiva kera yuniTamAM rahelA maithya egsanA invekzananI jagAne kholIne sApha karavAmAM AvI ane thayuM ke Ama karavAthI kadAca eno roga prasarato aTakaze, paraMtu enI koI asara thaI nahIM ane enA zarIramAM jhera prasaravA lAgyuM. trIje divase zukravAre to eno koNIthI nIceno DAbo hAtha kApI nAkhavo paDyo. AkhA dehamAM viSa prasaratuM aTakAvavA mATe DaoNkTaroe A upAya karyo, paraMtu maithya emsanA dehamAM to viSe prasaratuM aTakyuM nahIM. dhIre dhIre enA AkhA zarIramAM jhera prasaravA lAgyuM. enI hAlata gaMbhIra banI gaI ane zukravAre sAMje to kahevAmAM AvyuM ke maithya mAMDa mAMDa AvatIkAla zanivAranI savAra joI zakaze. kuTuMbIjanone AghAta thayo. enI patnI DAyanene lAgyuM ke eka aThavADiyAmAM to vasaMtanI mahekathI phUlelA-phAlelA jIvanamAM jANe pAnakhara sadAne mATe besI gaI. jIvanano saghaLo AnaMda to kyAMya dUra thaI gayo, paraMtu luka, baeNna, vila ane eNmilI e cAra saMtAnonuM bhAvi DAyanene aMdhakAramaya lAgyuM. jiMdagInuM nAva majhadhAramAM DUbI rahyuM hatuM. TaoNksika zaoNka sinDromane kAraNe maithya emsa paLepaLe mRtyu tarapha dhasI rahyo hato. Akhare eNe zanivAranI savAra to joI. meDikala TIma Ai.sI.yu.nA mulAkAtI rUmamAM hAjara thaI. emaNe mota sAme jaMga khelatA maithUno citAra Apyo. emaNe kahyuM ke "maithya bhale kaoNmAmAM hoya, paNa motane saheje macaka Apato nathI.' enAM kuTuMbIjano jiMdagI mATe mota sAme jhajhumI rahelA sAhasika maithyanI kalpanA karavA lAgyAM, paNa sAthosAtha meDikala TIme kahyuM ke maithyanA dehamAM roganuM jhera hajI prasaratuM aTakyuM nathI. e jIvavA mATe jaMga kheDe che te kharuM. emAM hArI jaze e pariNAma paNa nizcita che. mAtra e saheje zaraNAgati svIkArato nathI. DaoNkTaroe kahyuM, 'jo have enA baMne hAtha ane baMne paga tatkALa oNparezana karIne kApI nAkhavAmAM nahIM Ave, to eno Akho deha viSagrasta banIne nirjIva thaI jaze. e nizcitapaNe mRtyu pAmaze." DaoNkTaroe kuTuMbIjanonI anumati mAgI. kuTuMbIjanonI najara sAme eka bihAmaNuM dRzya khaDuM thayuM. emane thayuM ke baMne hAtha ane baMne paga vagarano maithya. kevo thaI jaze ! A vicAre sahune kaMpAvI nAkhyAM, paNa sAme eka evI AzA paNa hatI ke jo A cAreya avayava kApI nAkhyA bAda maithya jIvanamaraNanA jaMgamAM kadAca jIta meLave, to enAM cAra saMtAnone emanA vahAlasoyA pitA gumAvavA nahIM paDe ! cAra oNrthopeDika sarjanonI TImanA eka DaoNkTara meka menimane kuTuMbIjanone cokhkhA zabdomAM kahyuM. "maithyane bacAvavA mATe avayavo kApavA sivAya bIjo koI upAya nathI." DAyane mATe A bhAre vimAsaNano samaya hato. Aja sudhI potAnA pratyeka nirNaya eNe maithya sAthe maLIne karyA hatA. A eno pahelo nirNaya hato ke je ene kahyA vagara, pUchayA vagara ke enI anumati meLavyA vagara karavAno hato, paNa sAthosAtha DAyane jANatI hatI ke A savAlano maithUe kayo uttara Apyo hota ! vaLI, maithUnI saMtAno mATenI apAra cAhanAno DAyanene khyAla hato, ethI eNe vicAryuM, 'saMtAno emanA pitAne je rIte cAhatAM hatAM, te vicArIne game te thAya, topaNa maithyanuM jIvita rahevuM jarUrI che.' DAyanee oNparezana mATe saMmati ApI. kuTuMbIoe enA A nirNayane Teko Apyo. Akhare maithyanAM cAre aMgo kApI nAkhavA mATe TImanA cAra oNrthopeDika sarjano ene oparezana thiyeTaramAM laI javA AvyA. maithya komAmAM hato. sahunI AMkhamAM AMsu hatAM. hRdaya para du:khano bhAre boja hato. cotarapha AMsu ane udAsI hatAM. enI sauthI nAnI dIkarI aMmilI gAtI hatI, 'bAya bAya, DeDI." ane eNe potAnA pitAnA caherAne cUmIothI navaDAvI dIdho. e manamAM ema ja mAnatI hatI ke e enA pappAne thoDA samaya mATe pharI pAchI maLavAnI na hoya ! DAyane hAthathI mukha DhAMkIne vahetI azrudhArAne rokavA prayAsa karatI hatI. A dazya jonArI narsonA caherA para paNa viSAdanI gherI chAyA chavAI gaI hatI. maithyane oparezana thiyeTaramAM laI javAmAM Avyo. madhyAhna pachI oNparezana zarU thayuM ane madharAte pUruM thayuM. oNparezana pUruM thatAM ja narse bahAra 84 * tana apaMga, mana aDIkhama jIvI jANanAro * 85
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvIne samAcAra ApyA ke "maithyanA cAreya avayavonuM oNparezana karavAnI sarjarI saphaLatApUrvaka pUrNa thaI che.' A zabdoe sahunA manamAM "hAzakAro" janmAvyo, paraMtu sAthosAtha emane e vicAra kaMpAvI mUkato hato ke have hAtha ane paga vinAno maithya kevo lAgato haze ? have enuM jIvana kevuM vyathApUrNa ane kaparuM banaze ? vaLI sauthI vadhu to sahunA manamAM e saMzaya hato ke maithya jyAre kaoNmAmAMthI jAgaze, tyAre ene zuM thaze ? e AMkho kholaze, tyAre enA hAthapaga nahIM hoya, e samaye kevo bhayAvaha anubhava karaze ! oNparezana karAvavAnA kuTuMbanA nirNaya sAthe e saMmata thaze ke pachI motathI badatara hAlata karavA mATe svajanone sadAkALa phiTakAra ApIne jiMdagI jIvato raheze. DaoNkTaro ane maithUnAM svajanone A ciMtA korI khAtI hatI. DaoNkTara meka menimana paNa mAnatA hatA ke potAne hAtha ane paga vagarano joIne maithya kopAyamAna thAya, bUmabarADA pADe ke chAtI phATa rudana paNa kare kharo ! enA AvA pratyAghAtane zAMta pADavAnuM kAma ghaNuM kaparuM banaze. traNeka aThavADiyAM sudhI judA judA upacAra cAlyA. Akhare eka divase maithyae AMkho kholI. DAyanene mATe jANe AzAno sUraja Ugyo. e pahelAM eNe rAtonI rAto ujAgarA karyA hatA. e UMdhI zakatI nahotI. ATaluM karyA pachI paNa maithya zuM pratibhAva Apaze, eno savAla muMjhavato hato. maithUe jyAre AMkha kholI, tyAre eno parivAra ane hospiTalano Akho sTApha eka najare joI rahyo. paNa e bolI zakato nahoto. mAtra mAthuM dhuNAvIne uttara Apato hato. DAyanee maithune AkhI paristhitino khyAla Apyo. A samaye maiy. DAyanenI sAme joI rahyo hato. enI AMkho parathI DAyanene lAgyuM ke mAro maithya pAcho AvI gayo che. e bhale atyAre hAtha ane paga vagarano hoya, paraMtu e mAro maithya che. DAyane je vAta karatI hatI, eno maithya mAthuM dhuNAvIne svIkAra karato hato ane enA caherA paranA bhAvo vAMcIne DAyanene lAgyuM ke maithya enI vAtane dhyAnapUrvaka sAMbhaLI rahyo che. sahunA hRdayamAM dhrAsako hato ke have thaze zuM? potAne hAthapaga vagarano joIne maithya cIso pADaze, krodhe bharAze ke pachI jAtane, kuTuMbane, jagatane ke 86 * tana apaMga, mana aDIkhama Izvarane phiTakAra Apaze ? maithUe DaoNkTaranI upasthitimAM DAyarnae kahelI vAta sAMbhaLyA pachI khUba zAMtithI kahyuM, 'khuza chuM ke tame A aMtima upAya ajamAvyo ane have mAre e vicAravAnuM che ke huM je paristhitimAM atyAre sapaDAyo chuM emAMthI kaI rIte bahAra nIkaLe ? AvanArI akathya muzkelIothI mahAta nahIM thAuM, paNa ene hakArAtmaka prayatnothI mahAta karIza.' maithyanA A zabdoe viSAdamaya vAtAvaraNane sAva haLavuM karI nAkhyuM. DaoNkTaro enI vAta sAMbhaLIne haLavAza anubhavI rahyA. kuTuMbIjanonA "maithu potAne hAthapaga vagarano joze tyAre" manamAM zAMti thaI ane DAyanenA mana parano boja ekAeka UtarI gayo. parvatArohaNanA zokhIna evA maithyane mATe have jiMdagInAM kaparAM caDANa zarU thayAM, motane haMphAvIne jIvanAro maithya have navA jIvanano zilpI banavA cAhato hato. eNe to mAtra eTalo nirdhAra karyo ke ekAeka trATakelI A asaMkhya muzkelIothI leza paNa mahAta nahIM thAuM, balka daDha saMkalpabaLathI puruSArtha kheDIne parAjita karIza. enA baMne hAtha ane paganI jagAe rolsa implAnTa karavAmAM AvyA hatA. oNsTreliyAnA brisabena zaheranA A bahAdure mota para vijaya meLavyA pachI have navA jIvanano jaMga jItavA cAhato hato. ene mATe jIvI jANanAro * 87
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ dareka divasa eka navo paDakAra hato. nAnI nAnI bAbato ene mATe moTA parvata jevI avarodharUpa banI gaI. hAtha ane paga vinAnA eno dekhAva sAvA badalAI gayo. eNe joyuM ke enAM bALako paNa eno dekhAva joIne chaLI jatAM hatAM. khuda maithya paNa emanI sAthe vAta karavAnI hiMmata karI zakato nahIM. rojiMdA jIvananI rojiMdI muzkelIo enI sAme agniparIkSA karatI ane maithya emsa hiMmatabhera eno sAmano karato. ene sAravAra ApanArA DaoNkTarone paNa maithyanI ghaNI zArIrika maryAdAonI vacce kAmagIrI bajAvavI paDatI hatI. maithUe cAra mukhya aMgo to gumAvyAM hatAM, paNa sAthosAtha enI kiDanI kAma karatI baMdha thaI gaI hatI. e pUrNa rUpe DAyalisIsa para hato. pariNAme meDikala sAyansanA graMthomAM lakhyA pramANe sAravAra zakya nahotI. maithyanI zArIrika maryAdAo joIne DaoNkTaroe sAravAranA navA navA rastA khoLavAnA hatA. jiMdagInA Dagale ne pagale yuddha khelatA maithUnA svabhAvamAM saheje kaTutA AvI nahotI. enA caherA para hAsya vilasatuM hatuM ane enI patnI DAyane paNa maithya sAthe philma jovA nIkaLI hoya tevAM suMdara vastro paherIne haoNspiTalamAM sevAzuzruSA karatI hatI. maithyanI sAme be moTA paDakAra hatA. pahelo paDakAra zvAsocchavAsa niyamita karavA mATeno ane bIjo paDakAra zarIranAM kapAyelAM aMgonA jakhama rUjhavavAno. jo zvAsocchavAsa niyamita na thAya to ene pArAvAra muzkelImAMthI pasAra thavuM paDe ane jo kapAyelAM aMgone rUjha na Ave, to enA para kRtrima aMgo joDavAmAM muzkelI paDe. meTara rihebiliTezana yuniTanA siniyara niSNAta sola jephenanI saMbhALa heThaLa maithyanI sAravAra zarU thaI. sola je phenane mATe paNa A eka moTo paDakAra hato. emaNe paMdara varSa pUrve AvI ja rIte cAra avayavo gumAvanArI vyaktinI saMbhALa lIdhI hatI, paNa e samaye teo juniyara DaoNkTara hatA ane have siniyara DaoNkTara tarIke kAmagIrI bajAvavAnI hatI. emano eka ja maksada hato ke maithya emsane mArI AvaDatathI pharI Ubho karavo che. sola je phena maithyanA parivArajanone maLyA. emanI sAthe carcAvicAraNAmAM thoDo samaya vitAvyo. e badhA hakArAtmaka abhigama dharAvatA hatA ane ethI ja sola jephene AtmavizvAsa sAthe A kArya siddha karavAno potAno saMkalpa darzAvyo. DaoNkTaronI moTI TukaDI maithu emsanI saMbhALa letI hatI. phijhiyotherApisTamAM sauthI mukhya evI jekvI rAiTe maithya emsanA avayavono abhyAsa karyo. eNe maithUnA bAkInA avayavomAM rahelI zakti vikasAvIne ene sakSama banAvavA tarapha dhyAna kendrita karyuM. zarUAtamAM enA snAyuomAM tIvra nirbaLatA hatI. ene enAM kapAyelAM aMgathI khasavuM paDatuM hatuM, besavuM paDatuM hatuM ane gabaDavuM paDatuM hatuM. jyAre jeklI rAiTanI prAthamikatA e hatI ke maithya emsa khasI zake evo ene sakSama banAvavo. evAmAM vaLI navI Aphata UbhI thaI. ekAeka maithUnA netrapaTalamAM khAmI UbhI thaI ane saghaLI sAravAra choDIne netrapaTala para dhyAna ApavuM paDyuM. jekvI rAiTanuM dhyeya hatuM ke maithya besI zake. dAdarA para ekAda iMca je Talo paga potAnI jAte UMco karI zake ane chevaTe navA paga sAthe cAlI zake . enI sAme cotarapha paDakAra hato, paNa jekvI rAiTe sAravAra zarU karyA pachI eka paNa divasanI rajA lIdhI nahIM. eNe maithyanI sAthe hasIne, kyAreka thAkIne paNa dhyeyasiddhi mATe parasevo pADyo ane aMte e zakya banyuM. maithya paNa majabUta manathI sAravAra leto hato. kyAreka paDI javAnI sthiti hoya tyAre mukhamAMthI saheje cIsa nIkaLI paDe, paraMtu maithu e vakhate potAnI jAtane saMbhALI leto. ene jekvI rAiTamAM zraddhA hatI ane je kvI rAiTe e pramANe kAma karIne ene Ubho karyo. pharI jIvavAnuM joza ane UbhA rahevAnI zakti meLavavAno prabaLa vizvAsa ane daDha saMkalpa maithya dharAvato hato. koI paNa paristhitithI hArI javAne badale eno hasIne sAmano karato hato. Ane pariNAme to sola je phene kahyuM ke, "maithya jevo dardI to lAkhomAM eka maLe. ATalI badhI zArIrika maryAdAone AvI rIte sahana karato ane makkamatAthI eno sAmano karato koI dardI meM Aja sudhImAM joyo nathI. akhUTa dhairya, aDaga vizvAsa, daDha saMkalpa, abhedya manobaLa ane sakArAtmaka prayatno ja maithya emsanA jIvanamAM sukhano avasara lAvyA.' haoNspiTalanI lAMbI sAravAra bAda maithya jyAre ghera pAcho Avyo tyAre 88 * tene apaMga, mana aDIkhama jIvI jANanAro * 89
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ putra vila ane putrI eNmilI sAthe maithu emsa enAM kuTuMbIjanoe ene mATe bhoMyataLiye rahevAnI sagavaDa karI. maithya besI zake evI rIte enI kAramAM pheraphAra karAvyA. gharanA pAchaLanA bhAgamAM DhoLAvavALo rasto taiyAra karyo, jethI maithyane ochI musIbata paDe. Ama gharamAM to maithyane mATe vyavasthA thaI gaI, paNa sAthosAtha maithUe paNa gharanAM kAryomAM madadarUpa thavAnuM zarU karyuM. potAnA meDikala senTaramAM javA-AvavAnA krama vacce maithya enAM saMtAnone zALAe lAvavA-laI javAnA kAmamAM madadarUpa thavA lAgyo. vAMdasa eNkTiveTI sophTaveranI madadathI Imeila karavA lAgyo. bALakone gharamAM abhyAsa karAvavA mAMDyo ane potAnA gharanI pAchaLanA medAna para ramAtI krikeTamaeNca jovA lAgyo. A paristhitimAM maithya ane DAyanee mAtra potAno ja vicAra karavAne badale saMtAnono paNa vicAra karyo. bALako para kevuM vItatuM haze? kyAreka sAravAra letA maithya sAthe rAtavAso karavAnI bALakone taka maLatI. bALako enI paristhitithI paricita thayAM ane dhIre dhIre emanAmAM evuM parivartana AvyuM ke kaMIka ataDo raheto eno putra baeNna maLatAvaDo thavA lAgyo. pati-patnIe dhyAna rAkhyuM ke emanA paranI A pIDAmAM bALakonuM suMdara majAnuM mugdha bALapaNa chInavAI jAya nahIM. maithyane madada karavA mATe A bALakone paNa mahenata karavI paDatI. emanI javAbadArI paNa vadhI gaI, paraMtu pitAne sahAya karavAnI javAbadArI bajAvatAM teo gaurava anubhavatAM hatAM. eno putra vila potAnA pitA maithyane enI zALAmAM laI gayo ane varganAM bALako samakSa maithUe potAnI vArtA kahI. enI nAnI dIkarI eNmilIe eka vAra maithyane kahyuM, 'tamArI AMgaLIo UMcI karo, DeDI." 'paNa aMmilI, mAre AMgaLIo ja nathI.' maithUe yAda apAvyuM. 'huM... to pachI evuM karo, tamArA hAtha UMcA karo.' 'paNa aMmilI, mAre koI hAtha nathI.' pharI vAra thoDI zAMtithI eNmilI bolI, 'bhale, cAlo ! ApaNe kaMIka bIjuM ramIzuM.' traNa varSanI nAnakaDI eNmilIne pitAnI gaMbhIra prakAranI bImArIno khyAla nahoto. aMmilI sarasa citra doratI. tyAre enA pappAnA kapAyelA hAtha enA gaLAnI AsapAsa vIMTaLAI vaLatA. maithya sAravAra kendramAM jato, tyAre bIjA dardIo ene mAnadaMDa tarIke jotA hatA. eka vyaktie zarIranI nIcenA avayavo gumAvyA hatA, paNa maithyane joyA pachI potAnI jAtane bhAgyazALI mAnavA lAgyo. AnAthI maithya saheje parezAna nathI. e kahe che, "mAnavIno svabhAva ja evo che ke teo mane tAkI tAkIne joze athavA to mAro mAnadaMDa tarIke upayoga karI potAne nasIbadAra samaja che. bhale tema mAne.' maithya mAne che ke jiMdagI jIvavI agharI che ane temAMya AvI navIna prakAranI jiMdagI jIvavI e loDhAnA caNA cAvavA jevI che, paraMtu kuTuMbIjano, mitro ane keTalAya ajANyA loko taraphathI maithyane hUMphALo sAtha ane sahakAra maLyo che. e kahe che ke AjanA jamAnAnA loko svArthI che, ema mAnavuM te ApaNo pUrvagraha che. dareka saccAIne loko madada karavA Atura hoya che. potAnI vikalAMgatAno maithya emsa hasate mukhe svIkAra karyo che. arIsAmAM enI jAtane jue che, tyAre Azcarya sAthe AghAta pAme che. have enAM cAreya kapAyelAM aMgo para hAtha-paganAM hADakAM sAthe dhAtunA joDANa mATenuM Osseo-integration* nAmanuM implAnTanuM oparezana karavAnuM nakkI karyuM. vizvanuM A prakAranuM paheluM oNparezana thaze ane jo e saphaLa jaze, to e 90 * tana apaMga, mana aDIkhama jIvI jANanAro * 91
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ nivRttine namAvanAro tenA avayava para majabUta pakaDa meLavIne kAma karI zakaze. e potAnA paga para Ubho rahI zakaze ane kapAyelAM aMgo sAthenI ochI thayelI laMbAInI khAmI dUra thaze. maithyane AzA che ke A navA prakAranA oNparezanathI ene jIvanamAM vadhu svataMtra rIte kArya karavAnI suvidhA prApta thaze. atyAre to kRtrima hAtho sAthe joDAyelA hUkanA saMdarbhamAM joIe to ene halanacalana karavA mATe koI madadanIzanI jarUra paDe che. baMne kRtrima hAtha ane baMne kRtrima pagano sumeLa sAdhIne anurUpa kArya karavuM te ene mATe sAce ja thakavI nAkhe tevuM che. hajI e cAlIsIe pahoMcyo che. sAravArano ghaNo moTo kharcA enI sAme Ubho che. vaLI, koI kAra akasmAtane kAraNe A ghaTanA banI nathI ke jethI eno vImo pADI zake. ene mATe hajI kRtrima avayavone svataMtra rIte calAvavAnI lAMbI laDAI khelavAnI bAkI che. Aje maithya navI hIlacera laIne gharanI bahAra harIpharI zake che. loko ene sahakAra ApavA mATe Atura che. kyAreka enI patnI DAyane ene kahe che ke bahu vedanA thatI hoya to pathArImAM thoDo samaya sUI raho, tyAre maiy kahe che, 'huM sUI jaIza to kadI Ubho thaI zakIza nahIM, AthI UThI javuM ja vadhu hitAvaha che. roja game teTaluM darda hoya, topaNa jIvita rahevuM e mAre mATe sauthI vadhAre jarUrI che. agAu mArI pAse zreSTha jIvana hatuM ane sahuno prema hato. have mArA jIvanamAM koI parivartana Ave, topaNa e jIvana ane cAhanA to sadA sAthe ja rahevAnAM che, pachI phikara zAnI ?' 11 uMmara pUrI copana varSanI. mAthe dhoLA vALa, hajI ekatAlIsa varSanI umare paga mUke tyAM to hRdayarogano gaMbhIra humalo gherI vaLyo. thanaganatA rega herisane pathArImAM paDyA rahevuM paDyuM. thoDo samaya kAmadhaMdho choDI devo paDyo. paNa ethIya vizeSa to sAikalanI rasAkasImAM khelavAnI moja jatI karavI paDI. eka jamAno hato ke rega herisanI sAikalaspardhAmAM bolabAlA hatI. Aja thI cAlIsa varSa pahelAM raMga herise sAikalaspardhAmAM eka pachI eka vikramo sarjIne sanasanATI macAvI dIdhI hatI. tevIsa-tevIsa varSa sudhI rega herisa sAikalaspardhAomAM jhaMpalAvato rahyo. vijaya ane vikramo hAMsala karato rahyo. pAMca vakhata * Osseo-integration oseo-inTIgrezana - hADakAM ke sAMdhAnI racanAnI ke kriyAlakSI kSati athavA UNapa hoya to tenI pUrti karavA mATe bhAravahana karatuM kRtrima-upAMga (aMtarapa-implAnTa). kRtrima nAka, kRtrima AMkha, kRtrima kAna jevAM upAMgone caherA para sthApita karavAmAM, hADakAmAM ropI devAya tevA implAnTamAM athavA zravaNa-sahAyaka (hiyariMga eiDa) sthApita karavAmAM tathA kRtrima sAMdhA besADavAmAM vaparAya che. rega herisa 92 * tene apaMga, mana aDIkhama
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ spardhAmAM mokhare rega herisa to e jagatano sAikaladoDano vizvavijetA banyo. A samaye raMga herisanI UMcAI pAMca phUTa hatI. rasAkasIbharI sAikalaspardhAo choDyA pachI hRdayarogano humalo paNa rega herisanI mulAkAta laI gayo. paraMtu rega herisanA jIvanano mahAmaMtra hato: paheluM sukha te jAte naryA. AthI raMga herisa satata kasarata karato. bIjA ramatavIro karatAM ane prAraMbhathI ja vyAyAmamAM UMDI zraddhA hatI. kasaratathI potAnA zarIrane barAbara kasAyeluM rAkhato. pariNAme sattara varSa pahelAM enuM jeTaluM vajana hatuM emAM mAtra pAMca ratalano ja umero thayo che. apUrva siddhi meLavanArA raMga herise je rIte potAnuM zarIra keLavyuM ane jALavyuM che e to enI eka apratima siddhi ja gaNAze. rega herisanI DaoNkTarI tapAsa karavAmAM AvI. enI tabiyata eTalI badhI svastha hatI ke khuda DaoNkTaroe kabUlyuM ke ATalI moTI vayanA mAnavInI AvI zArIrika taMdurastI akathya ja gaNAya. hRdayarogano humalo thayA pachI thoDe samaye rega herise pharIthI sAikalanI spardhAmAM jhaMpalAvavAno vicAra karyo. vizvavijetAnA A vicArane sahue hasI kADhayo. eka vAra jene hRdayarogano humalo thayo hoya e dehane kAcanI zIzInI jema jALave. saheje vadhu zrama le nahIM ane jIvana jANe roganI maryAdAthI gherAI gayuM hoya tema pravRttio sadaMtara ochI karI nAkhe. - raMga herisane enA kasAyelA zarIra para | etabAra hato. eno ramatazokha enA hRdayamAM paDakAra karato hato. Akhare raMga herise gaMbhIratAthI sAikala-vIranI laganI sAikalaspardhAmAM jhukAvavAnuM nakkI karyuM. DaoNkTare khUba dhImethI ane zarIra sAcavIne sAikala calAvavAnI tAkIda karI. raMga herisa dhIre dhIre aMtara vadhAravA lAgyo. pachI to eka aThavADiyAmAM doDhaso mAIlanuM aMtara kApavA lAgyo. ATaluM aMtara kApatAM enA hRdayane koI avarNanIya AnaMdano anubhava thato hato. traNa varSa pahelAM herise sAikalaspardhAmAM jhaMpalAvyuM ane trIjuM sthAna meLavyuM. jyAre 197panA oNgasTanAM be aThavADiyAM agAu ja raMga herise strInTa caeNmpiyanazipamAM bhAga levAnuM nakkI karyuM. spardhAnA aThavADiyA pahelAM eNe potAnI navI sAikala choDIne agAu jenAthI vijaya meLavyo hato te purANI sAikala sAthe jhaMpalAvavAnuM nakkI karyuM. - 1975nI sattAvIsamI julAIe eka hajAra mITaranI briTiza prophezanala sAikliga Treka strInTa caeNmpiyanazipamAM rega herise jhaMpalAvyuM. potAnAthI pacIsa varSa nAnA juvAna khelADIone harAvIne raMga herisa vijetA banyo, iMglenDanA lisesTara paragaNAmAM yojAyelI A spardhAmAM chellA baso mITara to raMga herise mAtra 12.6 sekanDamAM kApI nAkhyA. raMga herisa enI yuvAnInA divasomAM paNa lagabhaga ATalI ja jhaDapa dharAvato hato. A rega 94 * tene apaMga, mana aDIkhama nivRttine namAvanAro * 95
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ herisa vepAramAM paNa eTalo ja kuzaLa che. e selsa ane mArkeTiMgano salAhakAra hovA uparAMta cAra kaMpanIonA DAyarekTara tarIke paNa kAma karato hato. rega herisane eka prazna mUMjhavato hato. e vicArato hato ke have pachInI sAikalaspardhAmAM bhAga levo ke pote vijetA banyo hovAthI Toca para rahIne ja vidAya levI ? paraMtu raMga herisa nirAzAne nabaLAI gaNe che ane nivRtti jevI koI vAtanI ene khabara nathI. rega herise kasAyelA tananI tAkAtano paricaya Apyo. mananI majabUtAIthI e roganA bhayane oLaMgIne siddhinI Toce pahoMcyo, paraMtu rega herisane ramatanI duniyAmAM to nivRttine namAvanArA tarIke sadAya yAda karAze. jene zakya karatAM thoDo vadhu samaya lAge te azakya ! zIlA 2DajhavIjhano janma thayo, tyAre koIe ema vicAryuM ke A chokarI janmI ja zA mATe ? janmI ja na hota, to bahu sAruM thAta ! are ! janmatAM sAthe mRtyu pAmI hota, to e ati sabhAgI gaNAta. koIne ema paNa thayuM ke have e janmI che, to enA nasIbamAM mAtra taraphaDIne thoDA samayamAM mRtyu lakhAyuM che ! AvI vikalAMga chokarI ApaNA dezamAM janmI hota, to koIe A bALakInI vikalAMgatA mATe gata janmonAM pApakarmone puSkaLa doSa Apyo hota, to koIe vicAryuM hota ke have jaladIthI enA zvAsa chUTI jAya to sAruM ! AvI bALakIne janma ApanArAM enAM mammI-pappA paNa ApaNe tyAM prArabdhane doSa ApIne duHkhI thatAM thatAM lamaNe hAtha daIne dIkarInA mRtyunI rAha joIne beThAM hota ! zIlA rajhavIjha 96 * tana apaMga, mana aDIkhama
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ AnuM kAraNa e hatuM ke zIlA evI vikalAMgatA sAthe janmI hatI ke eno dekhAva ja DarAmaNo lAgato hato. A bALakIne koNIthI poMcA sudhI bemAMthI ekeya hAtha nahotA. Ano artha e ke hAtha vihoNI jiMdagI jIvavAnuM sadAne mATe enA lalATe lakhAyuM hatuM. | durbhAgya jyAre Ave tyAre AMkho mIMcIne ekadhAruM trATake che. zIlA pAse bemAMthI ekeya hAtha nahotA ane je be paga hatA, te paNa ghaNA vicitra hatA. enA paga evA hatA ke je sAmasAmA goLa pharyA karatA hatA. bosTananI mAlDana haoNspiTalamAM janmelI zIlAne mAthe ATalI Aphata ochI hoya tema DaoNkTarI tapAsamAM jANavA maLyuM ke enA hRdayamAM chidra hatuM ane lohInA koSonI saMkhyA alpa hatI. enI zArIrika tapAsa bAda DaoNkTaroe jAhera karyuM ke A bALakI "TAR (Thrombo-cytopenia-absent radius)'nA TUMkA nAme oLakhAtA roga sAthe janmelI che. Ama hRdayamAM chidra, eka dizAmAM dRDhapaNe cAlI nahIM zakatA paga ane hAtha vinAnI A bALakIne mATe jIvavAnuM hospiTalamAM ane mRtyu pAmavAnuM alpakALamAM hatuM. AvI paristhitimAM enAM mammI-pappAe nirdhAra karyo ke putrI para muzkelIo to muzaLadhAra varasI che, paraMtu e muzkelIothI saheje DaravuM nathI. AnAthI vadhu moTuM banasIba kayuM hoya, paraMtu e badanasIbInAM rodaNAM raDavAne badale ene sadnasIbamAM palaTAvavuM che. Ane pariNAme baMnee makkama nirdhAra karyo ke jiMdagImAM kyAreya zIlA vize koI nakArAtmaka vicAra karavo nathI, balake paoNjhiTiva abhigamathI ene satata preraNA ane protsAhana ApavAM. janma pachI ghera AvelI zIlAne tatkALa punaH haoNspiTalamAM laI javI paDI. be varSa sudhI haoNspiTalamAM sAravAra meLavI ane je uMmare bALako gharamAM khilakhilATa hasatAM hoya, AMgaNAmAM khelatAM hoya, Amatema bhAMkhoDiyAbhera cAlatAM hoya evuM mugdha bALapaNa zIlAe haoNspiTalanA bichAnA para vitAvyuM. jiMdagInAM pahelAM dasa varSa zIlA thoDo samaya ghera rahI ane vadhu samaya haoNspiTalamAM rahI ! enA pappAe A chokarIne satata protsAhana ApyuM ane ene mAtra be ja zabdo kahyA ane te "1Can', zIlA zArIrika maryAdAne kAraNe kyAreka bhAMgI paDatI, raDavA lAgatI athavA to niSphaLa jatI, tyAre enA pappA ene satata A be zabdo kahetA ane e zabdo zIlAmAM navIna cetanAno saMcAra karatA. pappAnA A preraNAdAyI zabdo sAMbhaLIne zIlA enI hatAzA ane niSphaLatA khaMkherI nAkhIne ramavA lAgatI. hAthavihoNI ane asthira paga dharAvatI zIlA kyAreka enI mammIne ema kahetI ke A kAma mAre mATe azakya che athavA to bolI UThatI, 'A huM karI zakIza nahIM.' eve samaye enI mammI zIlAne samajAvatI ke zakya ane azakyano artha samajavAnI jarUra che. zakya e che ke je tame saraLatAthI karI zako cho ane azakya e che ke je kArya siddha karavA mATe tamAre thoDo vadhu samaya ane thoDI vadhu mahenata karavI paDe. Ama azakya e sadAkALa TakanArI bAbata nathI, paraMtu mAtra thoDIka kSaNo rahenArI ghaTanA che. thoDI vadhu mahenata karIe eTale azakya zakyamAM pheravAI jAya che. zIlAnAM kuTuMbIjanoe paNa sabaLa sAtha Apyo ane hasamukhA kuTuMbIjanone kAraNe zIlA hasatI hasatI jiMdagInI pA pA pagalI bharavA lAgI. daseka varSa pachI eNe vikalAMga bALakone vinAmUlya sAravAra ApatI saMsthAmAM praveza meLavyo. e pAMca varSanI thaI, tyAM sudhI ene cAlavA mATe paga para paTTo lagAvavAnI ane vaoNkaranI jarUra paDI. kyAreka to e A baMneno sahAro le, tyAre mAMDa mAMDa cAlI zakatI. eka vAra pagane barAbara goThavIne e thoDuM cAlatI hoya ane pachI pharI vAra cAlavAnuM Ave, tyAre pharI pAchA ene yogya rIte paga goThavavA paDe. Ama jyAre jyAre e enA pagano upayoga karIne cAle, tyAre ene cAlavA mATe dara vakhate navesarathI mathAmaNa karavI paDatI, paNa A mathAmaNanoya A chokarIne AnaMda hato. ene vikalAMgonI saMsthAmAM praveza maLyo, tyAre Aja sudhI mammI-pappA ane kuTuMbIjano vacce rahenArI zIlAne judA ja loko sAthe vasavAnuM AvyuM. parivAramAM eNe hUMpha joI hatI. ahIM cotarapha hAMsI thatI joI. ghaNA enA zarIrane jANe vicitra hoya te rIte tAkIne joyA karatA, koI enI cAlavAnI. niSphaLatA para ThaThThA-mazkarI karatuM, to koI enI AvI zArIrika hAlatane mATe 98 * tene apaMga, mana aDIkhama jene zakya karatAM thoDo vadhu samaya lAge te azakya ! * 99.
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ enA tarapha dayAmaNI-rahema najare jotuM. nAnakaDI zIlA eka navI duniyAmAM AvI hatI. ahIM enI majAka karanArAonI saMkhyA ghaNI moTI hatI, tyAre zIlAe dayAmaNA banavAne badale hAMsI uDAvanArAone hAsyathI pratyuttara ApavAno vicAra rAkhyo. ene khyAla Avyo ke enI vedanA, viphaLatA ane vikalAMgatA e badhAMne enA caherA parathI ane jIvanamAMthI aLagAM rAkhavAM hoya to, hAsya e ja ekameva upAya che. Ama, e satata hasatI rahI, paraMtu bIjAo enI lAgaNIne je Thesa pahoMcADatA, enA jakhama enA dilamAM UMDuM darda pedA karatA hatA. vAstavikatA e jiMdagInI sauthI moTI pAThazALA che ane zIlAne mAthe vAstavika jIvanamAM vyavahAru kAryo karavAnuM AvyuM. hAtha nahIM, paganI sthiratA nahIM evI paristhitimAM dareka kArya e ene mATe pracaMDa paDakAra banI raheto. jiMdagInA pratyeka kAryamAM ene Dagale ne pagale pArAvAra muzkelIono sAmano karavo paDyo. AvA roga sAthe janmelI vyaktine mATe bIjAne sAva AsAna lAgatI evI bAbato paNa muzkela banatI hoya che. bIjAe kalpanA paNa na karI hoya ke AvuM karavAmAM muzkelI Ave che, tyAM zIlA sAme muzkelIono pahADa Ubho thaI jato hato. AvA paDakArane joIne pachaDATa pAmavAnuM enA svabhAvamAM nahotuM. A samaye pappAnuM e vAkya 'Ai kena" enA manamAM guMjatuM hatuM ane sAthosAtha mammInI e zikhAmaNa ke azakya kAma ene kahevAmAM Ave che ke jene zakya karavA mATe thoDo vizeSa samaya Apavo paDe che. eno upAya zodhavo paDe ane zIlA A upAya zodhavA lAgI. enI vikalAMgatA sAthe e kArya kaI rIte siddha karI zakaze enuM Ayojana karavA lAgI. kyAreka vicitra paristhiti paNa UbhI thatI. zIlA koI kAma karavA mATe jAte prayatna karatI, tyAre koI jANe paropakAra karatuM hoya tema ene madada karavA doDI AvatuM. je kAma e mahenata karIne siddha karavA mAgatI hoya, te kAma karI ApavAnI tatparatA dAkhavatuM. AvI vyaktio madadarUpa banavAno bhAva sevatI hoya, paraMtu enAthI vikalAMga vyaktinuM jIvana vadhu duSkara ane lAcAra banatuM hoya che. enI paristhitine vadhu muzkela banAvI de che ane pariNAme dhIre dhIre mArzala ArTamAM blekabelTa meLavanArI zIlA raDajhavIjha enI vikalAMgatA enA para chavAI jatI hoya che. koI parvatArohaka eka zikhara para ArohaNa karIne vijaya meLavato hoya, e pachI bIjA zikhara para ArohaNa karavA jato hoya tyAre enI je sthiti thAya evI sthiti koI paNa navA vAtAvaraNane anukULa thavA mATe zIlAnI thatI hatI. je koI sthaLe jIvavAnuM Ave, te sthaLa ene mATe paDakArarUpa banI rahetuM, kAraNa ke e sthaLanI paristhiti sAthe ene enI zArIrika maryAdAono meLa pADavAno hato. jema ke e hamaNAM je epArTamenTamAM vasavA AvI tyAM kAunTaracaoNpa DizavaoNzara nahotuM. AvuM DizavaoNzara ghaNA lokone tyAM nahIM hoya, paraMtu ene tyAM na hoya to te moTI muzkelI sarjI. vaLI have e enA 100 * tana apaMga, mana aDIkhama jene zakya karatAM thoDo vadhu samaya lAge te azakya ! * 101
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ epArTamenTamAM ekalI rahe che, koI saMbhALa lenAra paNa enI sAthe nathI, paraMtu enAthI enuM khamIra saheje ochuM thayuM nathI. eka samaye rasoDAmAM pahoMcavA mATe ene muzkelI paDatI hatI, rasoDAnuM pleTaphorma ghaNuM UMcuM hoya, evuM paNa banatuM ke pachI ene judAM judAM kAmo karavA mATe rasoDAmAM thoDI moTI javAnI jarUra paDe tevuM hatuM, paraMtu eTalI jagA to kyAMthI maLe ? AvI nAnI jagAmAM agavaDa sAthe kAma karavAnuM eNe svIkArI lIdhuM. zIlAno jIvanamaMtra hato ke svataMtrapaNe jIvavuM ane dhIre dhIre e svataMtrapaNe jIvatAM zIkhI gaI. vikalAMga vyaktine mATe AvuM svataMtra jIvana keTalAkane to kalpanAtIta lAge, paraMtu zIlAe e kalpanAne vAstavamAM pheravI nAkhI. have savAla Avyo nokarI meLavavAno. ene nokarI Ape koNa ? vaLI, amuka prakAranI nokarI to e karI zake tema nahotI. zArIrika maryAdAoe tene cotaraphathI bAMdhI dIdhI hatI, paraMtu koInIya sahAya vinA svataMtrapaNe jIvana gALavAno hetu dharAvanArI zIlAe svataMtrapaNe vyavasAya meLavavAnuM nakkI karyuM. koNa nokarI Ape A chokarIne ? keTalAke kahyuM ke eNe AvA badhA khyAlo ane svapnAMo choDIne maryAdAo svIkArI jIvavuM joIe. koIe kahyuM ke tamArA jevAM vikalAMgane nokarI ApavAmAM ame mAnatA nathI. enuM kAraNa eTaluM ja ke tame bIjAnI jema skUrti ane capaLatAthI kAma karI zakazo nahIM. mahAmahenate epArTamenTa meLavanArI zIlAe Akhare nokarI paNa meLavI. aDhAra varSanI zIlAe eka mUvI thiyeTaramAM keziyaranI javAbadArI saMbhALI. e jyAre ene mATe inTaravyuM ApavA gaI, tyAre thiyeTaranA menejarane kaMI rasa na paDyo, mAtra sahAnubhUti darzAvavA mATe eNe evI zaMkA pragaTa karI ke mUvI thiyeTaranA keziyara tarIke jhaDapathI rakama gaNavI paDe. bIjAM nAnAM-moTAM kAma karavAM paDe. A sthAne e kazuM karI zake ema nathI. zIlAe nokarI mATe na koI lAcArI karI ke na koI AjIjI batAvI, paNa maeNnejarane gauravabhera kahyuM, "juo, A zIlAe arajI karI eno artha ja e ke A javAbadArI e pUrepUrI bajAvI zake tema che. jo emAM koI muzkelI lAgI hota ke potAnI ayogyatA jaNAI hota to eNe arajI ja karI na hota." zIlAno AtmavizvAsa maeNnejarane sparzI gayo. Akhare mUvI thiyeTaramAM zIlAne keziyaranI nokarI maLI. mammInA e zabdo yAda AvyA ke jIvanamAM koI kAma azakya nathI, mAtra thoDo samaya rAha jovI paDe. Ama samaya jatAM zIlA ekalI epArTamenTamAM rahetI thaI gaI ane ApabaLe kamAtI thaI gaI. keziyara tarIkenI nokarI e svataMtrapaNe AjIvikA khamIravaMtI yuvatI raLavAno eno pahelo prayAsa hato ane zIlAe eTalI badhI niSThAthI A kAma bajAvyuM ke enI pALImAM kAma karatA keziyaromAM e sauthI jhaDapI rakamanI gaNatarI karatI keziyara banI gaI !. bALapaNamAM hospiTalanA palaMganI bAjumAM ja mRtyu beThuM che ema kahenArA lokone samajAyuM ke zIlAe potAnA svataMtra jIvanano nakazo AgavI rIte doryo che. have e anusnAtaka padavI meLavavAnA ane kaparA dAvapeca dharAvatI mArzala ArTamAM AgaLa vadhavAno vicAra karI rahI che. sAva azakya lAge che. ne ! azakya ane zakya vacce keTaluM aMtara ? eTaluM che ke zakya tatkALa sAkAra thaI zake che, jyAre azakyane sAkAra karavA mATe thoDo vizeSa samaya joIe ! savAla mAtra samayano che ! bAkI azakya jevuM kazuM che ja nahIM ! enI icchA kaparA dAvapeca dharAvatI 'TI kvona Do' nAmanI mArzala ArTamAM bleka belTanI carama siddhi meLavavAnI hatI. AnuM kAraNa e ke jiMdagImAM ghaNI nirAzAjanaka ane bhayajanaka paristhitimAMthI pasAra thayelI zIlAne erijhonA rAjyanI 102 * tana apaMga, mana aDIkhama jene zakya karatAM thoDo vadhu samaya lAge te azakya ! * 103
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ nizALamAM vividha prakAranI mArzala ArTa zIkhavA maLI. AmAM tene UMDo rasa paDyo ane pachI grejyueTa skUlamAMthI ghera pAchA AvIne mArzala ArTanI vividha zailIono abhyAsa karavA lAgI. kaI mArzala ArTa ene vadhu phAvaze, teno UMDo vicAra karavA lAgI ane A badhAmAM 'TI kvona Do' sauthI vadhu gamI gaI. enuM kAraNa eTaluM ja ke AmAM enA zarIranuM kArya zarIranA nIcenA bhAga para vizeSa kendrita karavAnuM banatuM ane tethI A ramata tene pasaMda paDI gaI. zIlA rajhavIjha A ramatano upayoga mAnasika tanAvane dUra karavA mATe karatI hatI. zIlA jema anokhI, e rIte enI jIvanakauzalyanI pasaMdagI paNa apUrva ! eNe 'kriminala jasTisa' viSaya para posTa grejyueTanI padavI meLavavAnuM nakkI karyuM. Ane mATe puSkaLa abhyAsa karavo paDe. kalAkonA kalAko sudhI vAMcana karavuM paDe, ghaNI mAhitI ekatrita karavI paDe ane e mATe khUba doDadhAma paNa karavAnI rahe. Ane kAraNe enA para mAnasika tanAva paNa raheto. A tanAvane dUra karavAno enI pAse rAmabANa ilAja hato ane te 'TI kvona Do' nAmanI mArzala ArTa. e mArzala ArTathI game tevI kaparI ane uzkerATabharI paristhiti sAme e enA manane svastha ane samatola rAkhI zakatI. enA paga goLa goLa pharatA hovAthI samatolana ene mATe ghaNI mahattvanI bAbata banI. tame ja kalpanA karo ke tame kyAreya paganA ghUMTaNane vALyA vinA dAdarA caDyA ke UtaryA cho kharA ? zIlA prAthamika zALAmAM abhyAsa karatI hatI, tyAre zALAmAM uparanA mALe javA mATe liphTa to kyAMthI hoya? A samaye e enA paga TekavatI TekavatI eka eka pagathiyuM caDatI hatI. eka DagaluM e ene mATe keTalIya vedanA ane aMgonI goThavaNa pachI siddha thatI bAbata hatI. e janmathI ja khabhAnAM hADakAM vagaranI, koNIthI nIcalA hAthanAM nAnAM jADAM hADakAM vagaranI tathA koNI ane kAMDA vaccenAM be hADakAMmAMnAM moTAM ane pAtaLAM hADakAM vagaranI temaja ghUMTaNanA sAMdhA paranI DhAMkaNI vagaranI hatI. enA paga aMdaranI bAju goLagoLa pharyA kare, enA nitaMbo sAMdhAmAMthI UtarI gayA hatA. AvI chokarIe trIjA varSe pappAnI AMgaLI pakaDIne paheluM DagaluM bharyuM, 104 * tene apaMga, mana aDIkhama cAra varSe jAte khAtAM ane paganA paTTA tathA vaoNkaranI madadathI cAlatAM zIkhI. ramatanA medAnamAM hIMcakA khAtAM ane mArzala ArTathI pagane majabUta banAvatAM zIkhI. nizALamAM rolara skeTiMga zIkhI ane e zIkhatI vakhate eNe be bAbata aMge manamAM gAMTha vALI. eka to e ke IjA pAmyA vagara kaI rIte paDavuM ane bIjuM e ke koInIya madada vagara paDyA pachI kaI rIte UbhA thavuM. e pachI juniyara skUlamAM to sokara (phUTabaoNlanI ramata) zIkhI ane hAIskUlamAM ghoDesavArI zIkhI. Ama jiMdagInA paDakAro sAme cUpa banIne besI rahevAne badale ke ene svIkArI levAne badale zIlA satata eno sAmano karatI rahI. dasa varSanI uMmare pagano upayoga karIne eNe vALa dhotAM zIkhI lIdhuM. paganA upayogathI mAthuM dhovuM te jevI tevI vAta nathI. DresiMga kiTa vagara jinsanI jhipa kevI rIte baMdha karavI te paNa zIkhI lIdhuM ane eka hAthe potAnA bUTanI dorI bAMdhavA lAgI. sAmAnya mAnavI AvI rIte jIvavAno prayatna kare, to e niSphaLa ja javAno. zIlAno eka ja hetu hato ke svAvalaMbI rIte jIvana gALavuM ane ene pariNAme potAnuM ghara choDIne abhyAsane mATe kaeNmpamAM rahevAnuM AvyuM to saheje gabharAI nahIM. A samaye sahAdhyAyIonI upekSAno kaDavo anubhava thayo. duniyAnI kaThora-naThora vAstavikatAno paricaya thayo. ghaNI vyaktioe to enI ghora upekSA karI, to keTalAke enI bhAre majAka uDAvI, paraMtu AmAMnI ekeya bAbata zIlAne enA dRDha nirdhAramAMthI caLAvI zakI nahIM. eNe 21 varSanI uMmare nokarI meLavavA prayAsa karyo, mUvI thiyeTaramAM saphaLapaNe keziyaranI nokarI karI cUkelI zIlAne mahenata karavA chatAM bhedabhAvano sAmano karavo paDyo. e potAnAM saghaLAM kAryo jAte karatI hatI ane ethIya vizeSa samAjamAM potAnA udAharaNathI vikalAMga vyaktione mATe svamAnabhera jIvavAnuM vAtAvaraNa UbhuM thAya tevA lekho lakhatI hatI. Ane pariNAme samagra dezamAM zIlAnI AgavI oLakha UbhI thaI gaI. kriminala jasTisano abhyAsa karavAnI sAthosAtha eNe gharelu hiMsAno bhoga banelA loko mATe kAma karavuM zarU karyuM. zIlAnI saMgharSayAtrA cAlatI rahI. mesecUseTsa punaHrutthAna kendre potAne jene zakya karatAM thoDo vadhu samaya lAge te azakya | * 105
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAM bolAvIne ene enI sAhasikatA mATe dhanyavAda ApyA, eTaluM ja nahIM, barlDa kAra bheTa ApI. trevIsa varSanI uMmare zIlA pagathI kAra calAvatAM zIkhI gaI ane Aje e nirAMte potAnA DAbA pagathI kAra calAve che. Ane mATe ene khAsa lAisansa paNa ApavAmAM AvyuM. A badhAnuM pariNAma e AvyuM ke ene badhe pharavAnI mokaLAza maLI gaI. e erijhonA rAjyamAM kriminala jasTisanA abhyAsane mATe gaI, tyAre vaLI eka navo paDakAra Ubho thayo. amerikAnA dareka rAjyamAM vAhana aMge potapotAnA alAyadA niyama hoya che ane tethI ahIM kAra calAvavAnuM lAisansa meLavavuM hoya to zIlAne TesTa Apavo paDe tema hato. e vikalAMga hovAthI enI arajI nAmaMjUra karavAmAM AvI. traNeka mahinA sudhI eNe mahenata karI, paraMtu koIe enI vAta kAne dharI nahIM. AthI aMte eNe nyAyAlayano Azaro lIdho ane erijhonA rAjyamAM kAra calAvavAnuM lAisansa meLavyuM. e abhyAsanI sAthosAtha mArzala ArTa zIkhatI rahI ane aMte 2010mAM ene 'bleka belTa' maLyo. enI mArzala ArTanI skUla zIlAne mATe gaurava anubhavavA lAgI. mAtra be varSamAM ja zIlAe mArzala ArTano samagra abhyAsakrama pUro karyo. A abhyAsakramamAM jarUrI TAipiMga eNe paoNinTaranI madadathI karyuM. vaLI A mArzala ArTa zIkhavAmAM ene khUba AnaMda Avato hato ane enI hAra nahIM svIkAravAnI dhagaze bleka belTa meLavavAnI ghaNI lAMbI prakriyAmAM ene saphaLatA ApI. anusnAtaka padavI ane mArzala ArTamAM nipuNatA meLavyA pachI zIlAe eka navI dizAmAM padArpaNa karyuM. potAnI jiMdagIno jaMga jItI gayelI zIlAe AvI rIte saMgharSa kheDI rahelA anya vikalAMgone sahAyabhUta thavAno vicAra karyo. enI pAse jIvanamAM AvatA paDakAronI lAMbI suci hatI ane e paDakArone oLaMgavAnI varSonI mahenata pachI meLavelI siddhi paNa hatI. eNe vicAryuM ke pote padavI ane nokarI to meLavI che, paraMtu have bIjI vyaktionI AMkhanAM AMsu lUchavAM che. potAne asahAya mAnIne lAcAra ane nirAdhAra banI gayAM che, temane svataMtrapaNe jIvatAM zIkhavavuM che. mArzala ArTano dAva zIkhatI zIlA raDajhavIjha polenDanA eka yuvake gaMbhIra akasmAtamAM baMne hAtha gumAvI dIdhA hatA. have karavuM zuM? hAtha vinA potAnI jiMdagIne nirAdhAra ane majabUra mAnanArA e yuvaka pAse zIlA pahoMcI gaI ane eNe paga pAsethI hAthanuM kAma kevI rIte levuM te zIkhavyuM. enI sAthe kalAko sudhI vAto karI ane enA AtmavizvAsane jagAvavAnI sAthosAtha eNe keTalIya yukti-prayuktio zIkhavI. AvI ja rIte eka vAra zIlA pote je lakSaNothI pIDAtI hatI te 'TAra'nI vyAdhithI pIDAtuM eka bALaka AvyuM. zIlAe ene AzvAsana ane mArgadarzana ApyuM. A roganI sAme laDatAM zIkhavyuM ane vizeSa to zIlAe e bALakamAM jIvana jIvavAnI navI AzA jagAvI. Aje batrIsa varSanI uMmare zIlA bharyuM bharyuM jIvana jIvI rahI che. zArIrika maryAdAone pAra karIne eNe aneka kSetromAM potAnuM kauzala hAMsala karyuM che. koIne kalpanA paNa na Ave evAM kAryo karavAno zIlA manasUbo ghaDe che ane pachI e manasubo pAra pADavA mATe athAga puruSArtha kare che. AmAM nirAzAnAM keTalAMya vAvAjhoDAM Ave, keTalIya Apattio mAthA para vIMjhAya, vaNakaghelI keTalIya muzkelIo enI sAme moM phADIne UbhI rahe, tyAre zIlA e joIne nAsIpAsa thavAne badale potAnA bhItaranA khamIrane pokAra kare che. 106 * tana apaMga, mana aDIkhama jene zakya karatAM thoDo vadhu samaya lAge te azakya ! * 107
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ kadI hArI khAvuM nahIM ! TIMES enI aMdara rahelA adamya laDAyaka jussAne e jagADe che. jenA paga sthira rahI zakatA nahotA evI zIlA nirAMte laTAra lagAvI zake che ane jarUra paDe potAnA vAhanane 'kika' paNa mArI zake che. zikSaNa ane ramatagamatamAM kAmayAbI meLavyA pachI zIlAne sAva navo zokha jAgyo. ene sTeja para nRtya karavuM hatuM. vAdya vagADavAmAM nipuNatA meLavavA mATe saMgItamaMDaLImAM sAmela thaI. Aje emAM oNsTreliyAnA AdivAsIonuM pracalita vAdya DIDagerIr3a zIlA vagADe che, eTaluM ja nahIM paNa samaya maLe belI DAnsa paNa kare che. ethIya AgaLa vadhIne mArzala ArTa zIkhanArI A sAhasika chokarIe saLagatI mazAla sAthe nRtya karavAnI AgavI siddhi hAMsala karI che. zIlAnI jiMdagI e ja preraNAno dhodha che ane tethI te aneka sthaLoe jaIne preraNAdAyI vaktavyo Ape che. khAsa karIne potAnI jema 'TAra'nA bhayAvaha vyAdhithI pIDAtAM lokone protsAhita kare che, paNa sAthosAtha e mAne che ke enI jiMdagInI AvI saphaLatAno mukhya yaza to enAM mammI-pappA, parivArajano, mitro ane vikalAMgone sahAya karatAM dhArmika kendro che. e kahe che ke A badhA vinA e jiMdagImAM kadAca kyAreya cAlI zakI na hota. DrAiviMga karavAnI kalpanA svapnavat hota ane svataMtra rIte jIvana jIvavAnI vAta to azakya ja banI gaI hota. Aje batrIsa varSanI zIlA mAtra vikalAMgo mATe ja nahIM, balake nirAza, niSphaLa, hatAza evAM lokone mATe paNa zakti ane kauzalya jagADatuM preraNAsthAna banI gaI che. 13 roja prabhAta Uge ane joge navA utsAha sAthe divasano prAraMbha kare che. AvuM romAMcaka jIvana pAmyAno anugraha anubhave che. jIvavAno adamya ullAsa ane skUrtivaMta, cetanavaMta ane paoNjhiTiva rAkhe che. savAre UThe, tyAre ene khabara hotI nathI ke AkhA divasamAM ene 'paMtha zI Aphata khaDI che ?" kAraNa ke ene mATe jIvananI pratyeka samasyA e harSabhera doDIne hastadhUnana karavAnI prakriyA che. enA caherA para savAre je hAsya hoya che, te ja Akho divasa game tevI kaparI paristhitimAM paNa ramatuM rahe che. mAtra 18 mahinAno hato, tyAre panAmAmAM vasatA jorgene evA gaMbhIra invekzanano sAmano karavo paDyo ke tAtkAlika enA baMne hAtha ane baMne paga oNparezana karIne kApI nAkhavA paDe te jarUrI hatuM. nahIM to enA jorTe Diksana 108 * tana apaMga, mana aDIkhama
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ zarIranuM rudhirAbhisaraNa taMtra sthagita thaI jAya tema hatuM. jogee oNparezana karAvyuM. kiMtu panAmA vasatAM enAM mAtApitA A bALakanI viziSTa jarUriyAto ane yogya jALavaNI rAkhI zake tema nahotAM, Ama chatAM emaNe peTe pATA bAMdhIne bALakane ucheravAnI koziza karI, jorge emanA traNa putromAM sauthI nAno putra hato. enA kRtrima paga ja satyAvIsa hajAra DaoNlaranA AvatA hatA. panAmAmAM vasatAM enAM mAtApitAe 'hIliMga dha cilDrana nyUjarsI" nAmanI saMsthAne madada karavA mATe vinaMtI karI. A saMsthA dvArA jorgenA jIvanamAM eka navo vaLAMka Avyo. Ameya jorgenA jIvanano siddhAMta hato 'nevara gIva apa' (kadI hArI khAvuM nahIM). nyUjarsImAM vasatA Diksana kuTuMbe jorgane dattaka levAnuM nakkI karyuM. jhona ane pAye Diksana daMpatI e evuM yajamAna kuTuMba hatuM ke je khAsa jarUriyAtavALAM vikalAMga ke anAtha bALakone dattaka letuM hatuM. A agAu emaNe Dominikana ripablika rAjyanI be bALakIone paNa dattaka lIdhI hatI. jyAre jorgane dattaka levAno prastAva emanI sAme Avyo, tyAre e thoDA vicAramAM paDyAM. hAtha ane paga vinAnA bALakane jALavIzuM kaI rIte ? ene eraporTa para levA gayAM, tyAre A daMpatInA mana para ciMtAno moTo boja hato, paraMtu e boja tarata ja dUra thaI gayo, kAraNa ke A daMpatIne jorge sAthe jANe 'pahelI najare prema ' thaI gayo. Diksana daMpatIne ghera e vasavA lAgyo. dattaka levAnI prakriyAmAM traNeka varSa pasAra thaI gayAM. soLamA varSamAM joge praveze te pahelAM enI aTakamAM parivartana thayuM. garjAlesane badale e Diksana banyo. Ama chatAM Aje paNa e potAnA panAmAmAM vasatAM mAtApitAne bhulyo nathI ane emanA tarapha paNa e Adara dharAve che, kAraNa ke emaNe paNa ene dattaka ApIne potAnA premanuM samarpaNa' karyuM che. emaNe ene dattaka ApavAnA karelA vicArane mATe e mAtApitAnI pasaMdagIne dAda Ape che ane temano AbhAra mAne che. joge jahona DiksananAM pAMca bALakonA kuTuMbano sabhya banyo ane dhIre dhIre enI nizALamAM e enI mahenata ane skUrtithI mAMcesTara rijiyonala hAIskUlanI phUTabaoNla TImano agraNI khelADI banI gayo. be hAtha ane be paga vinA phUTabaoNlanI ramatamAM pahelI vAra jyAre e koca sAMcejha pAse zIkhavA Avyo, tyAre khuda kocane Azcarya thayuM hatuM ke jorge kaI rIte phUTabaoNla ramI zakaze ? paraMtu eNe kahyuM ke 'tame mane 2mato jozo, tyAre mArAmAM vizvAsa mUkazo.' eno koca sAMcejha paNa enI ramata para khuza thaI gayo ane e pachI jarge juniyara yunivarsiTI TImanA phoravarDa khelADI tarIke jozabharI doDa lagAvIne gola noMdhAvavA lAgyo. enI ramatanI sauthI moTI vizeSatA e che ke e paristhitine potAnA para hAvI thavA deto nathI, balake e pratyeka kaparI paristhitine paoNjhiTiva dRSTie joIne emAMthI eno ukela zodhato hoya che. Aje koca sAMcejha kahe che ke eNe gayA varSe jeTalA gola karyA hatA, enAthI vadhAre gola A vakhate karyA che. A uparAMta navarAzanA samayamAM e bAuliMga nAmanI ramata paNa khelato hoya che. atyAre kaoNlejano abhyAsa karato jorge saMskRtino abhyAsa karavA mATe jApAna javAno ane bArselonAnI potAnI manapasaMda TImanI ramata jovA mATe spena javAno irAdo seve che. ane samaya jatAM e baMne hAthapaga vinAnA vijIsIsanI mAphaka preraNAdAyI (moTivezanala) vaktA banavA mAge che. paNa 110 * tana apaMga, mana aDIkhama kadI hArI khAvuM nahIM ! * ill
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ halesAM vinA cAlatI hoDI sAthosAtha e potAne sahejeya vikalAMga mAnato nathI, kAraNa ke badhA loko enI sAthe sAmAnya mAnavI jevo ja vartAva rAkhe che ane e paNa saunI sAthe samAna bhAva ane saMbaMdha rAkhIne potAnuM kAma kare che. vaLI phUTabaoNlanI mecamAM paNa jorge jyAre laoNkara rUmamAM potAnA khelADIo sAthe hoya, tyAre eno utsAha enA sAthI khelADIomAM navI preraNAno saMcAra kare che. enA sAthI khelADIo ene 'rola mAMDala' mAne che. lokone te kahe che, ke ApaNo pratyeka divasa e ApaNA para varaselo AzIrvAda che ane tethI ene AnaMdabhera mANavo joIe. jorgenI hAIskUlanA AcArya Tima svikArTa paNa potAnA A priya vidyArthI vize ema kahe che ke, 'eka vAra e manamAM nakkI karI le che, pachI koI paNa bAbata ene aTakAvI zakatI nathI.' eka vAra phUTabaoNlanI eka ramatamAM jorganA katrima pagamAM bIjA khelADInA paganI AMTI AvI gaI. ene pariNAme enA kRtrima paga nakAmA thaI gayA. e samaye e kRtrima paga mATeno phALo DiksananA kahevAthI carcanA bhAIbahenoe ekatrita karI Apyo. A badhuM banyuM tema chatAM joge eka kSaNa paNa vhIlacaeNramAM besIne jIvavAno vicAra karyo nathI. Aje phUTabaoNlanA medAna para joge chavAI gayo che. jiMdagIno pratyeka divasa kaoNlejanA vargakhaMDamAM hoya ke pachI phUTabaoNlanA medAna para hoya, paNa ene utsava tarIke UjavI rahyo che. jiMdagI tamane cheka AkAzamAM UMce uchALIne UMdhe mAthe dharatI para paTakI de ke pachI saMjogo ja evA sarjAya ke AkhuM jIvana aMdhakAramaya banI jAya, tyAre paNa e pachaDATa khAIne UbhA thavAno ane AgaLa vadhavAno hoMsalo dharAvanAra koI ne koI mArga zodhI kADhe che. copAsa ghora aMdhAruM hoya, tyAre kyAMka ekAda ajavALAnuM kiraNa dekhAI Ave ane ene pakaDI laIne je AgaLa vadhe, to enA jIvanamAM prakAza relAto hoya che. AjathI paMdara varSa pahelAM cInanI kIyAna hoMgayAna nAmanI nAnakaDI bALA jhuAMgabhaMga zaheranA khIcokhIca rastAne oLaMgatI hatI. A samaye ekAeka purapATa doDatI Traka AvI ane kIyAna para pharI vaLI. enI sAthe enI mAtA jhahu hyuna kIyAna hoMgayAna 112 * tana apaMga, mana aDIkhama
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ piMge potAnI cAra varSanI dIkarI parathI masamoTAM paiDAM pasAra thatAM joyAM ane e dhrUjI UThI. e kSaNe e TrakanI bIjI bAju hatI ane ene aTakAvI zake evI koI zakyatA nahotI. kIyAnane haoNspiTalamAM dAkhala karavAmAM AvI. eNe baMne paga gumAvI dIdhA hatA, ethIya vadhAre jIvananI saghaLI AzA khoI beThI hatI. kIyAna jAgI tyAre ene ema lAgyuM ke enA paga barapha jevA sAva ThaMDAgAra banI gayA che. eNe enI mAne bUTa paherAvavAnuM kahyuM. mAtAnI baMne AMkhomAMthI AMsunI dhArA vahetI hatI, e kazuM bolI zakI nahIM. dhIre dhIre kIyAnane samajAyuM ke enI hAlata evI che ke have ene mojAM ke bUTa paheravAnAM nathI. are ! penTa paheravAnI paNa jarUra nahIM paDe. baMne paga kapAI gayA pachI e pahere kyAM ? paraMtu kIyAnanA manamAM eka vAta satata ghUmarAtI hatI. e mAnatI ke tamArI pAse je kaMI che temAMthI sukha meLavavAno prayatna karazo to sukha maLI raheze. be varSa sudhI to e besI zakatI nahotI. vahIlacaeNramAM besI zake eTalI zakti paNa enA zarIramAM nahotI, e kasmAta pachI enI kamaranA sAMdhA ane pAMsaLInA sAMdhAne dUra karavAmAM AvyA ane enA aNiyALA thApA sAthe e bahAra AvI hatI. paga to kApI nAkhavA paDyA hatA ane mAtra potAnA thApAnA sahAre e ghasaDAIne mAMDa mAMDa cAlavAnI mathAmaNa karatI hatI. jiMdagIbhara e have jAte cAlI zake evuM rahyuM nahotuM. eka jhAMkhI zakyatA hatI ane te e ke jo e prostheTika avayavo lagAve, to cAlI zake kharI, paraMtu Ane mATe keTalAMya parezana karAvavAM paDe. jyAre kIyAnanA kArakhAnAmAM kAma karatA pitAno mahine vIsa DaoNlara jeTalo pagAra hato ! AvuM garIba sAmAnya kuTuMba kyAMthI eka miliyana DaoNlara jeTalo kharco karIne oNparezana karAve ? garIba kuTuMbanuM ATaluM gaju nahotuM, paraMtu emanA dilamAM dIkarI mATe apAra mamatA hatI. e kaI rIte hAlIcAlI zake eno vicAra karatA hatA. evAmAM enA dAdA yuAne bALakone bAskeTa-baoNlathI khelatA joyA ane enA manamAM eka camakAro thayo. dAdAe vicAryuM ke dIkarIne mAre game te bhoge cAlatI karavI che. emaNe nakAmA banI gayelA bAskeTabaoNlane aDadhethI kApyo, ene UMdho karyo, aMdaranA khADAvALA bhAgamAM paMDa mUkIne kIyAnane paherAvI kamarathI paga vagaranI kIyAna hoMgayAna joyo. kIyAnane potAnA zarIranA nIcenA bhAgamAM kazuMka saLavaLatuM lAgyuM. eNe heja cAlavAno prayatna karyo, paraMtu tarata ja gabaDI paDI. pharI UThI, eNe bIjI vAra cAlavAno prayatna karyo. A vakhate eNe samatolana gumAvyuM nahIM ane dhIre dhIre khasIne cAlavAnI zarUAta karI. evAmAM dAdA yuAne vicAryuM ke cAlavA mATe to baMne paganuM samatolana jarUrI che. AthI emaNe lAkaDAnA heMDalavALI be joDI banAvI, jenAthI hAtha pakaDIne samatolana rAkhI zakAya ane pachI daDo UchaLe ema UchaLIne AgaLa khasI zakAya. kIyAna cAlI zakaze e bAbatamAM meDikala sAyanse to niSphaLatA svIkArI lIdhI hatI, paraMtu dAdAnI sAmAnya buddhie eka navo ja camatkAra saryo. kIyAna bAskeTa baoNlanA sahAre UchaLatI - kUdatI mitro sAthe haravA-pharavA lAgI. enAmAM prabaLa AtmavizvAsa hato ane e AtmavizvAsane kAraNe ja aMdhAragherI jiMdagImAM AzAbharI AgaLa vadhatI hatI. e ghasaDAIne cAlavA lAgI eTale ene nizALe javAno vicAra Avyo ane dhIre dhIre nizALe javA lAgI. bAskeTa bola kIyAnane bahu gamyo. vaLI A bAskeTa baoNlane kAraNe to e thoDIka cAlatI thaI hatI. AthI eNe vicAryuM ke mAre bAskeTa baoNla khelavuM halesAM vinavA cAlatI hoDI * 115 1l4 * tana apaMga, mana aDIkhama
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAskeTa baoNlathI cAlatI 'bAskeTa baoNla garla' kIyAna hoMgayAna che ane pachI hAtha vaDe kUdatI ane hAthathI baoNlane uchALIne bAskeTa baoNla ramavA lAgI. AmAM ghaNI vAra e gabaDI paDatI, paraMtu enAthI saheje mUMjhAyA vinA manobaLathI mArga kADhatI hatI. dAdAe banAvelA bAskeTa baoNlane AdhAre kIyAna Aje paNa cAlI rahI che ane hasatAM hasatAM kahe che ke atyAra sudhImAM eNe cha jeTalA bAskeTa baoNla ghasI nAkhyA che ! | mitro sAthe khelatI kIyAnane emanI jema nizALe javAnuM mana thatuM, paNa nizALe javuM kaI rIte ? kIyAna 11 varSanI thaI. eNe nakkI karyuM ke game te thAya, paNa nizALe to jaIza ja. koIne ema thatuM ke kIyAnanI hAlata kevI thaze? vighArthIonI ThaThThA-majAkano kevo bhoga banaze ? enI lAcArIthI e akaLAI to nahIM jAya ne ? paNa kIyAnamAM ajaba utsAha hato, aDaga manobaLa hatuM. paristhitithI parAjita thavAmAM saheje mAnatI nahIM. eno adamya utsAha be paga kapAI gayA, chatAM jaLavAI rahyo hato. e ja utsAhathI kIyAna nizALe javA taiyAra thaI. eNe nakkI karyuM hatuM ke game te thAya paNa mAre. nizALe bhaNavA to javuM che. jiMdagI bhale game teTalI muzkela ane kaThina hoya, tema chatAM jo AzA choDyA vagara sAmano karIe, to svapnasiddhinAM dvAra kadI biDAtAM nathI. 2005mAM cInanAM akhabAromAM abhuta hiMmata dAkhavanArI kIyAnanI jIvanakathA tasavIro sAthe pragaTa thaI. A samaye bejiMganA risarca senTare vinAmUlya ene kRtrima paga besADavAnI taiyArI batAvI. kIyAnane rihebiliTezana kendramAM kRtrima avayavo besADavA mATe lAvavAmAM AvI, tyAre enA mananI makkamatA joIne sahu koI khuza thayA. prostheTika paga besADyA pachI to kIyAna cInanI eka prasiddha vyakti banI gaI. bAskeTa baoNla khelatI kIyAnane vaLI eka navuM svapna AvyuM. ene svimiMga karavAnI icchA thaI. 2007nA me mahinAmAM cInano sAtamo rASTrIya khelakUda mahotsava yojAyo, tyAre kIyAna roja e ramato jovA jatI hatI. A samaye eNe adamya himmata ane daDhatAthI khelatA vikalAMgone paNa joyAM. potAnI zArIrika maryAdAo pAra karIne vikramI siddhio meLavanArA lokone joIne eNe manamAM svimiMgamAM jhukAvavAno aphara nirNaya karyo. enAM mAtA-pitA jANatAM hatAM ke paga vagara taravuM, e kIyAnane mATe moTA paDakAra samI bAbata che. halesAM vinA hoDI cAlI zake kharI? kIyAne khAsa prakAranI TreniMga lIdhI. e taratI hatI ane enA khabhA para zarIranuM samatolana rahetuM hatuM. taraNa spardhAmAM AgaLa dhapavuM e koI jevItevI vAta nahotI. roja cAra kalAka jeTalI mahenata karatI, dhIre dhIre vikalAMgo mATenI spardhAomAM bhAga levA mAMDI ane pachI to dezane gaurava apAve evA caMdrako prApta karavA mAMDI. kIyAnanI saphaLatAe cInanA lokonI vicAradhArA badalI nAkhI. cInamAM apaMgonI upekSA thatI hatI. emane bIjI kakSAnA nAgarika gaNavAmAM AvatA hatA. apaMgone lAcAra dazAmAM jIvavuM paDatuM hatuM. A samaye kIyAnane joIne sahune khyAla Avyo ke vikalAMgomAM paNa akhUTa zakti bharelI che. emanI zakti pragaTa karavA mATe madada karavAnI jarUra nathI. mAtra utsAhanI emane jarUra hoya che. prostheTika paga sAthe jAgelA AtmavizvAsathI kIyAna saphaLatAnAM eka halesAM vinavA cAlatI hoDI * 17 116 * tana apaMga, mana aDIkhama
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ keTalAka ene 'supara vumana' kahe che. ane e 'supara vumana' e rIte ke kAramI garIbI hoya, sAravAra mATe kazI Arthika sagavaDa na hoya ane tema chatAM kAdavamAMthI kamaLa pragaTe, e rIte e viparIta paristhitine bAjue haDaselIne kamaLanA phUla jevI tAjagIbharI ane sadAya hasatI kIyAna hoMgayAna Aje e sAbita karI rahI che ke badhA avayavo dharAvanAra saMpUrNa svastha vyakti jeTalI kAbeliyata enAmAM che ane enAthIya vadhAre to azakyane zakya karanAruM pracaMDa manobaLa enI pAse che. pachI muzkelIonI zI visAta ? pachI eka zikharo sara karavA lAgI. 2009mAM cInamAM yojAyelI vikalAMgo mATenI rASTrIya taraNa spardhAmAM kIyAne bhAga lIdho. 2009mAM eNe vikalAMgo mATenI rASTrIya taraNa spardhAmAM cempiyanazipa meLavI ane sAthe traNa caMdrako paNa prApta karyA. paraMtu enI icchA to limpika gemsamAM kAmayAbI meLavavAnI hatI. rASTrIya taraNa spardhAmAM cempiyanazipa ane caMdrako meLavyA, paNa have vizvakakSAe siddhi meLavavI hatI. - taraNa spardhAmAM vijaya meLavavA mATe eNe AkarI mahenata zarU karI. paga vinAnI A chokarI divasanA be hajAra mITara jeTaluM taratI hatI. vaLI zarIrane barAbara kasavA mATe kasarata, Dambelsa ane UThabesa karatI hatI. jiMdagI pratyeno eno hakArAtmaka abhigama joIne bIjA khelADIo utsAha anubhavatA. kIyAnanuM zamaNuM to pirAlimpika (vikalAMgo mATenI oNlimpika) spardhAmAM bhAga laIne vizvavijetA banavAnuM hatuM. potAnA A svapnane sAkAra karavA mATe eNe rAtadivasa eka karyA. eka samaye 1.27 mITaranI UMcAI dharAvatI kIyAna A prostheTika pagone kAraNe 1.64 mITaranI UMcAI dharAvatI thaI gaI ane akasmAtanAM cauda varSa bAda to duniyA AkhI vikalAMga kIyAnanI siddhio para khuza thavA mAMDI. kaI sthitimAM kIyAna bhAga le che e kalpavuM paNa muzkela che. keTalI niSphaLatAo sAme AvatI haze ? keTalIya vAra lAcArIno ahesAsa thato haze ? amuka kAma na thAya to e choDI devAno irAdo paNa jAgato haze, paNa A badhI bAbatone pAra karanArI kIyAna mAnavIya manobaLamAM rahelA zreSTha sAmarthyanuM eka jIvaMta udAharaNa banI gaI. kyAreya kIyAnanA caherAne juo to e saheje nirAza ke nisteja nahIM hoya, enA caherA para madhura hAsya sadAya ramatuM hoya che. durghaTanAmAM potAnA baMne paga gumAvanArI kIyAna para Aje AkhuM cIna vArI gayuM che. cInanA yunAna prAMtamAM rahetI kiyAnuM pahelAM e 'bAskeTa baoNla garla' tarIke oLakhAtI hatI. Aje e rASTrane AMtararASTrIya kSetre gaurava apAvanArI khelADI tarIke mazahUra che. 18 * tana apaMga, mana aDIkhama halesAM vinavA cAlatI hoDI * 119.
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 jemI eNnDryu jhUke te jemI nahIM ! kyAreka bhUtakALano dora cheka vartamAnakALa sudhI laMbAto hoya che. AjanI koI ghaTanA gaIkAlanA banelA prasaMganI yAda manamAM punaH jagADe che. bhUtakALanA paDadAne jarA UMcakIe! e samaye phrAMsanA lazkarI salAhakArano hoddo dharAvatA nepoliyananA netRtva heThaLa oNsTriyA, praziyA vagere yuropIya sattAo sAthe gharSaNamAM AvyuM hatuM. 1796mAM sAdhanasAmagrIno abhAva hovA chatAM nepoliyane oNsTriyAnA sainyone parAjaya Apyo. e pachI e Alpsa parvatanI pAse chAvaNI nAkhIne paDyo hato. potAnI vizALa senA sAthe Alpsa parvata pAra karIne AgaLanA pradezo jItavAnI mahattvAkAMkSA sAthe e AgaLa vadhato hato, paraMtu A atyaMta UMco ane atizaya ThaMDuM havAmAna dharAvato dakSiNa-madhya yuropamAM kamAna AkAra dharAvato e vizALa parvata kaI rIte pAra karavo, eno ene koI aMdAja Avato nahoto. copAsa ghUmatA nepoliyanane A parvatanI najIka AvelA eka gAmaDAnI nAnI sarakhI jhUMpaDI dekhAI. nepoliyane e jhUMpaDInuM bAraNuM khakhaDAvyuM. emAMthI eka vRddhA bahAra AvI. nepoliyane potAnI oLakha ApatAM kahyuM, "huM phrAMsanA lazkarano salAhakAra nepoliyana Alpsa parvata pAra karIne mArI vijayakUca AgaLa dhapAvavA cAhuM chuM, paraMtu A parvatane pAra karavAnA koI AsAna mArganI tamane khabara hoya, to tame kaho. huM hajI gaDamathalamAM chuM ke kaI rIte A Alpsa parvatane oLaMgavo ?" garIba vRddhAe nepoliyana sAme dayAbharI dRSTie joIne kahyuM, "juo ! atyAre ja Alpsa pAra karavAno tamAro vicAra mAMDI vALo. keTalAya lokoe koziza karI, paNa pariNAmamAM ghaNAe prANa gumAvyA che. jo tane tAro ane tArA sainikono jIva vahAlo hoya, to pAcho pharI jA, nahIM to AlpsanI parvatamALA para tuM kamote marIza." vRddhAnA zabdo sAMbhaLIne nepoliyana utsAhathI UchaLI UThyo. eNe kahyuM, "mAjI ! tamArA zabdoe to mArA irAdAne lokhaMDI banAvI dIdho. AvI musIbato jANIne Alpsane oLaMgavAno mAro paDakAra vadhu dRDha banI gayo. muzkelIonA varNane mArAmAM jabaro jusso jagADI dIdho. paDakAra mane game che. azakyane zakya banAvavuM e mAro zokha che. have huM Alpsane oLaMgIne ja rahIza." potAnI vAtano Avo vicitra ne aNadhAryo pratibhAva sAMbhaLIne vRddhA AzcaryamUDha thaI gaI. eNe to vicAryuM hatuM ke, "A nepoliyana to enI salAha sAMbhaLIne senA sAthe pAcho pharI jaze, pIchehaTha karaze, paNa ene badale to enAM vacanoe enI vIratAne lalakArI dIdhI. nepoliyananA zabdo sAMbhaLIne vRddhAe A sAhasika yuvAnane AzIrvAda ApatAM kahyuM. jhUke te jemI nahIM ! + 121
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ beTA, tArI hiMmata ane tAro AtmavizvAsa bemisAla che. tAre mATe koI kAma azakya nathI. tArA nirdhAramAM tuM sadAya aDaga raheje. tuM tArA abhiyAnamAM saphaLa thAya, evA mArA AzIrvAda." nepoliyana potAnI chAvaNImAM pAcho pharyo ane vRddhAnI zikhAmaNane dhyAnamAM rAkhIne sAvadhAnI ane hiMmata sAthe Asano mArga zodhavA lAgyo. sAhasa ane AtmavizvAsathI senA sAthe Agsa parvata oLaMgavAmAM saphaLatA hAMsala thaI. nepoliyana jIvananI aMtima kSaNo sudhI vRddhAnAM vacano bhUlyo nahIM. e vacanonA smaraNathI enAmAM paDakArano sAmano karavAno navo jusso jAgato hato. AsanA paDakArane jhIlIne AtmavizvAsathI saphaLa thanAra e nepoliyanano bodhapATha Aje iMglenDanA jemI enDrayue sAkAra karI dIdho. 1969nI bIjI ogasTe iMglenDamAM janmelo jemI glAsagonI bahAra AvelI bersaDananI skUlamAM abhyAsa karato hato. zALAnuM zikSaNa pUrNa karIne eDinabarga yunivarsiTImAM praveza meLavIne ilekTrikala enjiniyariMgamAM snAtakanI padavI hAMsala karI. e pachI ema.esasI.no abhyAsa pUrNa karyo ane eDinabarga pAchA AvIne vasavATa zarU karyo. 1995mAM eNe navo paDakAra jhIlavAnI taiyArI karI. enjiniyariMganI kArakirdIne choDIne inDasTriyala ropa esesa Tekaniziyana tarIkeno vyavasAya apanAvyo. UMcI imAratonA bAMdhakAma ane jALavaNI mATe doraDAMnI madadathI AmAM caDavA-UtaravAnuM rahetuM. kyAreka koI brijanI UMcI kamAnanuM samArakAma karavAnuM hoya, kyAreka pAvara sTezananAM UMcAM bhUMgaLAMone svaccha karavAnuM hoya, to koI tela-kUvA banAvavAnuM ke relavenA pula banAvavAnuM kArya paNa karavAnuM hoya. dhIre dhIre iMglenDanA eDinabarga zaheranI A kaMpanImAM e padonnati pAmato gayo ane AgaLa vadhato rahyo. jemInA dilamAM sadAya parvatano sAda guMjato hato. jANe pote pahADanuM bALaka hoya te rIte satata judA judA dezamAM jaIne parvatArohaNa karato hato. enI prAraMbhika tAlIma samAna TekarIo paranI spardhAtmaka doDamAM, skIiMgamAM ane bIjI AuTaDora ramatomAM paNa e bhAga leto hato. enI jhINI AMkho, hasamukhA hoTha ane mahenata karavAnI adamya tamannAthI eNe saphaLa parvatArohaka tarIke nAmanA hAMsala karI. sau prathama e najIkanA skoTalenDa dezamAM jaIne pahADomAM ghUmI vaLyo. e pachI bIjA pahADomAM paNa ghUmavAnuM zarU karyuM. Asa parvata ene sAda pADato hato. 1200 ki.mI. lAMbI parvatonI hAramALAmAM zikharonI sarerAza UMcAI 1800thI 2000 mITaranI hatI. ghaNAM zikharo to 3000thIya vadhu UMcAI dharAve ! 1999nI 25mI jAnyuArIe parvatArohaNanA zokhIna jemIe mAM blAnDa (4,807 mITara) parvatamALAmAM AvelA lesa DroiTasanA UMcA zikhara para ArohaNa karavAnuM bIDuM jhaDapyuM. enA sAthI tarIke phleTamAM enI sAthe rahenAro najIkano mitra jImI phizara hato. emaNe saraLa mArge caDhANa karavAne badale kaparo mArga pasaMda karyo. mA~ blAnDa parvatamALAno uttara bhAga atyaMta suMdara hato, paNa ArohaNa mATe ati kaThina hato. baMne javAMmarda mitroe kaparA mArgathI caDavAnuM nakkI karyuM, ane teya thijAvI nAkhe evI ThaMDI dharAvatI ziyALAnI RtumAM. bhalabhalA parvatArohakane mATe A bevaDI muzkelIono sAmano karavo atyaMta kaThina gaNAya. ArohaNano prathama divasa to sukhethI pasAra thayo. bIjA divasane aMte parvatanA zikhara taraphanI bAjue pahoMcI gayA. parvatanI Toca najIka AvelI sAMkaDI chAjalI jevA bhAgamAM A baMne parvatArohako pahoMcyA ane aNadhAryo jhaMjhAvAta Avyo. gAtro thijAvI nAkhe evI barphIlI havA kalAkanA 90 mAIlanI jhaDape phUMkAvA lAgI. parvata para TakI rahevuM muzkela banyuM. ahIM pAMcapAMca rAta sudhI kAtila ThaMDImAM khAdhA-pIdhA vinA mota sAme jhajhUmatA rahyA. bhAre ThaMDI, baraphanAM tophAna ane jIvavA mATe koI Azaro nahIM. 31mI jAnyuArIe akhabAromAM samAcAra pragaTa thayA ke baraphanAM tophAno vacce phasAI gayelA ArohakonA prANa bacAvavA mATe helikaoNpTara mokalAI rahyAM che, paNa helikaoNpTara Ave te pahelAM pAMca divasa barphIlA tophAno vacce jhajhUmanArA dosta jImI phizaranuM mRtyu thayuM. bacAva TukaDI jemI enDrayune baraphanAM tophAno vaccethI bahAra lAvI, paNa enA hAtha ane paga baMne ThaMDIthI sAva thIjI gayA hatA. emAM koI cetana rahyuM nahotuM. sAravAra ApatA DaoNkTare 122 * tana apaMga, mana aDIkhama jhUke te jemI nahIM ! * 123
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApatA ke have parvatArohaNanI vAta eNe bhUlI javI joIe. A parvatArohaNamAM to eNe eno jiMdAdila mitra gumAvyo ane sAthosAtha potAnA hAtha-paga paNa gumAvyA, paraMtu jemI enA saMkalpamAMthI pAcho phare tema nahoto. paNa kahyuM ke hAtha ane paga kApavA sivAya bIjo koI Aro ke ovAro nathI. jemI hasate mukhe oNparezana mATe taiyAra thayo. oNparezana thayuM. have karavuM zuM ? hAtha ane paga vagara jIvavuM kaI rIte ? eNe kRtrima hAtha-pagathI jIvavAnuM nakkI karyuM ane oNparezananA sADA traNa mahinA bAda to jemI kRtrima pagathI cAlatAM zIkhI gayo. ene haoNspiTalamAMthI rajA maLI. e keTaluMka kAma have jAte karI zakato hato. dhIre dhIre kRtrima hAtha-pagathI potAnI jIvanazailI goThavavA lAgyo, paNa parvatano sAda jemIne jaMpavA deto na hato. pharI manamAM vicAryuM ke hAre te jemI nahIM ! jhuke te jemI nahIM ! manamAM gAMTha vALI ke e ja parvata para ArohaNa karyuM, jenA zikhare pahoMcavAmAM ghora niSphaLatA maLI hatI. potAnA dilojAna dosta phizaranAM smaraNo je kaparA mArga para patharAyelAM hatAM, e parvatane pAra karavo ja che. e ja jiMdAdila mitrane apAyelI sAcI aMjali kahevAya ! jemInI jiMdagImAM joza evuM hatuM ke kRtrima pagothI cAlavA mATe sakSama banatAM ja akasmAta pahelAM je kAma karato hato, te ja kAma zarU karyuM. emAM tarakkI sAdhato gayo, pUrNa samayano menejara banyo ane thoDA ja samayamAM maeNnejamenTa TImano eka mUlyavAna kAryakuzaLa sabhya banI gayo. jiMdagInI A badhI ja pragatinI sAthosAtha pelA pahADano paDakAra bhulAto nahoto, AthI ene AMbavAno manasUbo eNe jAhera karyo. parvatonI TekarIo pa2 jozabhera doDa lagAvanAro ane parvatArohaNanI keTalIya pravRttiomAM UchaLatA umaMga sAthe bhAga lenArA jemI enDrayune have kRtrima hAtha-pagane sahAre jIvavAno vAro Avyo. enI jiMdagI bhAre kazmakazabharI banIe medAna para doDanI spardhAomAM jhaMpalAvanAro ane baraphanA DhoLAva para AbAda skIiMga karanArA ke parvatanAM gaganacuMbI zikharone sara karanAra jemInI sAme moTo paDakAra Ubho thayo. enI pAse potAnA hAthapaga nahotA, paraMtu vaja samAna haiyuM hatuM ane e haiyAnI hAmanA AdhAre e pharI judI judI khela spardhAomAM bhAga levA mAMDavo. e svimiMga, doDa, skIiMga, sno-borDiMga, perAglAiDiMga ane seiliMga jevI spardhAomAM bhAga levA mAMDyo. enA ghaNA sAthIo ene yAda 124 * tana apaMga, mana aDIkhama parvatono sAda jemIne | jaMpIne besavA deto nahoto. eNe gharanI AsapAsa AvelI TekarIo para caDavAnuM zarU karyuM. e pachI eDinabarga zaheranI ane tyArabAda skoTalenDa dezanI Apsa parvatanuM adamya AkarSaNa TekarIo para paNa ghUmI Avyo. potAnA deza briTananA sauthI UMcA parvata bena neviza para vijaya meLavyo. have enI hiMmata raMga lAvatI hatI. jemI duniyAne mAtra eTaluM ja batAvavA cAhato nahoto ke eka hAtha ane paga vinAnI vyakti paNa kuzaLa Arohaka banI zake che ane duniyAnA UMcA parvatonAM kaparAM caDANa caDI zake che. enuM dhyeya enAthIya vadhu mahAna hatuM. sAmAnya mAnyatA evI che ke vikalAMga vyaktine bIjAnA sahAre jIvavuM paDe che. e vicArane phagAvI daIne jemIe eka navo vicAra vaheto karyo ke vikalAMga vyakti paNa bIjAno majabUta sahAro banI zake che. anyanA jIvanane potAnI zaktithI ajavALI zake che. jemI je koI spardhAmAM bhAga leto, tene mATe ceriTInuM Ayojana karato. emAMthI maLatI rakama dvArA sevAbhAvI saMsthAone madadarUpa banato hato. jhUke te jemI nahIM ! * 25.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20OOnA jUna mahinAmAM eNe briTananA UMcA parvata bena neviza para ArohaNa karyuM. A samaye eNe ceriTI mATe paMdara hajAra pAunDa ekaThA karyA. jemInI anokhI hiMmatanI sAthosAtha enI mAnavatA paNa jANItI thaI. skoTalenDa, iMglenDa, velsa ane phrAMsanA keTalAya pahADo e khuMdI vaLyo. hAthapaganuM gaMbhIra oNparezana karAvyA bAda bIje varSe 2001mAM to jemIe kosmaksa ereTe parvata para ArohaNa karavAnuM zarU karyuM. jemIne doDano bhAre zokha hato. kArakirdInA prAraMbhathI ja doDanI spardhAmAM jhaMpalAvavAno zokhIna hato. ene thayuM ke have koI doDamAM bhAga levo joIe, ane kRtrima paga sAthe jemIe laMDananI merethona doDamAM bhAga lIdho. deza Akho jemInA joza para vArI gayo. eNe A merethona doDa dvArA ceriTI mATe bAvIsa hajAra pAunDa jeTalI moTI rakama ekaThI karI. pharI ene pelo pahADono sAda saMbhaLAyo. Alsa parvata ene paDakAra pheMkato hato, parvatamALAnA sauthI UMcA zikhara mAM blAnDa (4,807 mITara) para ArohaNa karyuM. AmsamAM unALo sAva TUMko ane ziyALo ghaNo lAMbo hoya che. AvA ziyALAmAM thIjavI de tevI kaDakaDatI ThaMDI hoya. baraphanAM bhayAnaka tophAna hoya. vaLI sauthI vizeSa to Alsa parvatanA DhoLAva khUba sIdhA hoya che, tyAre AvA parvatanA sauthI UMcA zikhara maoN blAnDane AMbavAno jemIe vicAra karyo ane saphaLa thayo. e hAra mAnavAmAM mAnato nahoto. iMglenDanA sauthI UMcA bena nevizane ane AmsanA sauthI UMcA mAM blAnDa para ArohaNa karyA pachI jemI eyue traNa vikalAMga parvatArohako sAthe 2004nA jAnyuArImAM AphrikAnA sauthI UMcA parvata kilimAMjAro para ArohaNa karyuM. A ArohaNa karavAnI pAchaLano eno hetu TAnjhAniyAmAM AvelA eka raktapitta nivAraNa kendrane madada karavAno hato. enA A ArohaNamAMthI raktapitta nivAraNa kendrane e pAMca hajAra pAunDano phALo ApI zakyo. Ama jemI eka pachI eka ArohaNa karato rahyo ane keTalIya sevAbhAvI saMsthAo mATe moTI rakama dAnamAM Apato rahyo. eNe aMdAje 42,OOO pAunDa jeTalI rakama briTananI reDakrosa ane bIjI saMsthAone ApI. A vikalAMga 2003mAM briTiza reDakrosanI sahAyathI AMtaravigrahathI pAyamAla thayelA oMgolA dezanI musApharI karI. ahIM eNe yuddhamAM kapAyelAM aMgovALA sainiko, ghAyala khANiyAo ane sAmAnya lokonA anubhavo jANyA. 2012mAM pharI ene AgsanA parvato yAda AvyA. enA meTarahone zikharane AMbavAno vicAra karyo, paNa enA sAthI tarIke AvanArA rojara peinanI koIe hatyA karI. jemIne khUba AghAta lAgyo, paraMtu hiMmata hAryo nahIM. 2013nA gasTa mahinAmAM jemIe eka bIjA briTiza Arohaka sTIva jonsa sAthe ArohaNa karavA prayatna karyo. parvatArohaka jemI rAtrI pahelAM vadhu ne vadhu aMtara kApI zakAya te mATe paroDha thAya te pUrve mAthA paranI TorcanA prakAzanA ajavALe parvatArohaNa zarU karato hato, AthI eNe jyAre AraMbha karyo tyAre cotarapha ghora aMdhAruM hatuM. saghaLuM nirava ane bhayAvaha paNa lAgatuM hatuM. AvA aMdhArAmAM jemI enDrayune kRtrima pagathI cAlavAnuM hatuM. vaLI A paga khAsa TrekiMga mATe banAvelA hovAthI e jhaDapathI AgaLa vadhI zakato nahoto, paraMtu sUryodaya thatAM jemImAM AtmavizvAsanuM teja jhaLakyuM. zikharathI 950 phUTanA aMtare hatA, tyAre baMnene pAchA javuM paDyuM, kAraNa ke AgaLa vadhavAmAM bhAre jokhama hatuM. copAsa jAmI gayelA aMdhakArane bhedavo muzkela hato. jemInA manamAM potAnA svapna ane potAnA dhyeya vacceno prabaLa saMgharSa cAlato hato, paNa eNe vicAryuM ke salAmatInI upekSA karavI e to kadAca enA abhiyAnano sadAkALane mATe aMta sarjI jaze. AthI jemIe thoDI vAra to vicAra karyo ke atyAre pAcho vaLI jAuM. pharI bIjI vAra prayatna karIza. evAmAM ene potAnA mitra jImI phizaranuM smaraNa thayuM. e mitra je jagAe baraphamAM samAdhi pAmyo hato, te sthAne javAnI adamya icchA jAgI. eka parvatArohakane potAnA sAthIne aMjali ApavAno manasUbo thayo ane jemI potAnA pracaMDa saMkalpabaLe hAtha ane paga vinA athavA to cAra cAra kRtrima avayavonI madadathI pinAila AsanA sauthI UMcA meTarahonuM zikhara. bhaNI cAlyo. Asa parvatanA cAra vibhAga paDe che. phreMca ATsa, svisa Amsa, pri-Alsa ane pinAila Alsa. 126 * tana apaMga, mana aDIkhama jhUke te jemI nahIM ! * 127
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agsa parvata para ArohaNa karato hAtha-paga vihoNo jemI enDrayu A pinAila AlsanI parvatamALAnuM sauthI moTuM zikhara meTarahone (4,475 mITara) para jemIe saphaLa ArohaNa karyuM ane AvI rIte kRtrima avayavothI A parvata caDhanAra jagatano pahelo parvatArohaka banI rahyo. jemI jyAre sazakta ane sudaDha hato, enA hAtha ane paga pUrepUrA sAjA ane cetanavaMtA hatA, tyAre paNa eNe ATalI UMcAI kyAreya pAra karI nahotI. enI sAthe philma-nirmANa mATeno kAphalo paNa hato. eNe je mInI A sAhasakathAne kacakaDAmAM keda karI lIdhI. potAnA A sAhasa vize jemAM kahe che ke jo vikalAMga vyakti dhAre to e A zikharo sara karI zake che. ghaNI vAra vyakti pote ja potAnA para niyaMtraNa lAvI de che. 'Ama nahIM thaI zake" evI mAnyatAne phagAvI devI joIe ane yAda rAkhavuM joIe ke jIvanamAM koI vastu azakya nathI. AsanA parvatamAM daphanAI gayelA enA mitra jImI phizara vize jyAre jemI enDrayune koI pUche to e kahe che, 'jImInuM mRtyu eka karuNa ghaTanA kahevAya, paNa eNe ApelI jiMdagInuM balidAna vyartha gayuM nathI. e jImI phizara haMmezAM kaheto ke gheTAnI jema hajAra varSa jIvavA karatAM vAghanI jema eka divasa jIvavuM vadhAre sAruM. e kaheto hato te ja pramANe jIvyo.' jemIno abhyAsakhaMDa kRtrima hAtha-paganuM kalekzana dharAve che. enA abhyAsakhaMDanA vividha khAnAmAM e A badhuM rAkhe che. emAM vadhArAnA plAsTika paga hoya che. tAra vALavAnA pakkaDanI sAthe kRtrima hAthanI joDI hoya che. biliyarDanA daDAne phaTakAravAnI khAsa prakAranI kiTa ane golpha-klaba pakaDI rAkhavAnuM haoNlDara paNa maLe che. bALapaNamAM jemI enI hAthacAlAkIthI jAdunA ghaNA khela karato hato. have e jAdunA khelanA jevI cAlAkIthI potAnA kRtrima hAthano upayoga kare che. enA beThakakhaMDamAM suzobhano mATe mUkyA hoya tema enA baMne kRtrima hAtha-paga rAkhe che ane kahe ke, 'tamane e vAta vicitra lAgaze, paNa tame mane mArA hAtha-paga pAchA ApavAno prastAva karazo, to huM tamane ghasIne nA pADIza. hAtha-paga gumAvyAno mane koI raMja nathI. mane mArI rojiMdI jiMdagI saheje muzkela lAgatI nathI. premALa patnI ane traNa bALakonA parivAra sAthe jIvato eka saMpUrNa sukhI mAnavI chuM. parvata para ArohaNa karatI vakhate mane lAge che ke huM jIvaMtatAthI bharapUra evI jiMdagI jIvI rahyo chuM. ArohaNathI mAruM AkhuM aMtara haryuMbharyuM banI jAya che. emAM bhale jokhama rahyuM hoya, paraMtu parvatArohaka tarIke e jokhama sAme sAvaceta rahevuM te sAmAnya vAta che, paraMtu parvatArohaka tarIke jiMdagI jIvI levI eno AnaMda kaMI ocho che? jemIe potAnA Tekaniziyana tarIkenA kauzalyano upayoga ghaNI bAbatomAM karyo. eNe supa mATenA camacAo ane chIbAonI madadathI 'bAyonika bAika' banAvyuM. hAtha-paga gumAvanArA vikalAMgo calAvI zake tevI sAikala banAvI ane teya 44 varSanI uMmare. AvI sAikala banAvavAno moTo paDakAra enI sAme hato, paraMtu rasoDAmAM paDelAM charI. cakhAM, camacAnA khAnAmAM dhADa pADIne eNe navA prakAranI resiMga bAika banAvI. AmAM breka mAravA mATe upayogamAM levAyelA traNa vaparAyelA camacA goThavyA, peDala para kRtrima paga barAbara coMTI rahe te mATe chIbA para megneTano upayoga karI tene peDala para goThavyA. enA bIjA vadhArAnA bhAgone zreSTha prakAranA guMdarathI 128 * tana apaMga, mana aDIkhama jhUke te jemI nahIM !* 129
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ haipI phiTa' coMTADyA ane AvI rIte eNe resiMga bAika banAvI. jagatamAM vikalAMgo mATenI oNlimpika khelAya che, je perAlimpiksa tarIke oLakhAya che. enA zubhAraMbhane mATe jemIe oNlimpika sTeDiyamamAM caDavAnI navI mikenikala paddhati zodhI kADhI ane e dvArA kRtrima hAthapaga hovA chatAM mAtra dasa miniTamAM doraDAthI jAte 160 phUTa caDIne enuM hubahu pradarzana karyuM. hajI jemInI khoja cAlu che. e ghaNI siddhi meLavI zakyo che, paNa hajI ghaNI meLavavAnI bAkI che. e nirAMte bhojana banAvI zake che, paraMtu zarTa paranuM baTana jAte baMdha karI zakato nathI. e plaganI sAthe vAyara joDI zake che, paNa e bhIMtamAM khIlI lagADI zakato nathI. e kAra calAvI zake che, paNa bAika para savArI karI zakato nathI. jIvanano jusso hajI Aje paNa aNanama che. ene parvatonAM paDakArabharyA zikharo para ArohaNa karavuM che. merethona jevI sauthI lAMbI doDaspardhAmAM harIphomAM mokhare rahevuM che. e kahe che ke AkarA paDakAro jhIlI levA temAM bahAdurI nathI, paNa AkarA nirNayo levA, temAM sAcI bahAdurI samAyelI che. tamArI himatane kyAreya ema kahezo nahIM ke tamArI sAme kevo moTo paDakAra che, paNa tamArI sAmenA paDakArane e batAvo ke tamArAmAM keTalI pANIdAra himata che ! copAsa kAramI garIbI AMTA mAratI hoya, tyAre baMne hAtha vagaranI bAlikA janma, to zuM thAya ? vidhAtA ene mATe eka ja pheMsalo rAkhe che ane te garIba mAtApitA koI anAthAlayanA bharose ene choDI Ave ane besahArA banIne e bALakI mRtyunI vATa jotI zeSa AyuSya pUrNa kare. merI gemananuM bALapaNa AvI rIte ja pasAra thayuM. anAthAzramanuM enuM jIvana kevuM haze enI kalpanA ja karavI rahI. bIjAM bALako mAtApitAnI chatrachAyA vinAnAM hatAM. paNa merI to mAtApitAnA AzarA vinAnI ane be hAthanI sahAya vinAnI sAva majabUra nAnI bALA hatI. koIe ene khavaDAvavuM paDe, koIe jALavavI paDe, hAtha vinA bhAMkhoDiyAMrbhara cAlI paNa kema zake ? bALaka AnaMdita thAya, tyAre hAtha uchALIne kilakilATa vyakta kare, paraMtu bALakI merI na hAtha uchALI zake, na merI gemana 130 * tana apaMga, mana aDIkhama
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ kilakilATa karI zake ! pArAvAra lAcArIbharyuM enuM jIvana hatuM, paNa e samaye amerikAnA ohAyo rAjyamAMthI eka kuTuMba AvyuM. emane eka bALaka dattaka levuM hatuM. sAmAnya rIte dattaka levA AvanAra hRSTapuSTa bALakane pasaMda kare. jo ene vaMzavelo vadhAravAnI icchA hoya, to e chokarIne badale chokarA para pasaMdagI utAre. ohAyonA A daMpatIne buDhApAnI sevA mATe koI bALaka joItuM nahotuM, paraMtu emaNe to koI bALakane upayogI thaIne enA aMdhakAramaya jIvanamAM UjaLI AzAo jagAvavI hatI. sAta varSanI A be hAthavihoNI merIne ohAyonA parivAre pasaMda karI. dattaka lIdhI. e merI have merI gemana banI ane pachI dhIre dhIre e ohAyonI nizALamAM abhyAsa karavA lAgI. hAtha vinAnuM bhaNatara keTaluM duSkara hoya, e kalpI zakAya tevuM che. jyAM hAthathI khAvAnuM muzkela hoya, tyAM bhaNavAnuM kaI rIte thaI zake? paNa merI gemane vicAryuM ke hAtha nathI, to zuM thayuM ? haiyuM to che ne ! jiMdagIno prathama padArthapATha e zIkhI hatI ke "zuM nathI' enI ciMtA na karavI, paNa 'zuM che" eno upayoga karavo ane eTale ja e khaMtapUrvaka ApattiomAMthI mArga kADhIne abhyAsa karavA lAgI ane samaya jatAM ene thayuM ke huM zikSikA banuM to kevuM sAruM ! eka to potAnA jJAnano vidyArthIone lAbha ApI zakAya ane bIjuM potAnI jIvanazailI ane kAryapaddhatithI e bIjAne udAharaNarUpa banI zake. A samaya daramiyAna keTalAka loko merInI dayA khAtA hatA. koI aphasosa pragaTa karatuM ke merIne hAtha nathI, koI vicAratuM ke kevI lAcAra enI jiMdagI che, paNa merI kyAreya potAne bIjAM bALakothI 'DipharanTa' (judI) mAnatI nahotI. e kahetI ke huM bIjAM bALako jevI ja chuM. hA kadAca ekAda-be kAma huM nathI karI zakatI, paraMtu huM koI 'DipharanTa' chuM ema mAnavuM e to baeNgeTiva pUrvagraha che. merInI A vAta ane vicAra jANIne mane bhAratanA mahAna krikeTara ane vikalAMgo mATe puSkaLa kArya karanAra vijaya marcanTanuM smaraNa thAya che. AjathI varSo pahelAM meM 'apaMganAM ojasa' nAmanuM pustaka lakhyuM, jenI 132 + tana apaMga, mana aDIkhama hAtha vagara zikSaNakArya karAvatI merI gemana gujarAtImAM ATheka AvRtti prasiddha thaI. e pachI eno 'apAhija tana, aDiga mana' tarIke hiMdI anuvAda karyo, jenI cAreka AvRtti pragaTa thaI ane tyArabAda eno aMgrejImAM anuvAda karyo ane te 'The Brave Hearts'nI paNa cAreka AvRtti pragaTa thaI. A pustakanA prAraMbhe enuM Amukha lakhatAM vijaya marcanTe lakhelA e zabdo yAda Ave che. emaNe kahyuM, "apaMga' kone kahevA ? zuM je loko janmathI ja athavA jamyA bAda koI apaMganI khoDavALAM banyAM hoya, temane apaMga gaNavAM ? AvAM apaMgo ApaNe mAnIe chIe tevA asahAya hoya che kharAM ? huM tema mAnato nathI. mane to haMmezAM lAgyuM che ke jemane jovA mATe AMkho ja nathI, te loko aMdha nathI, paraMtu jemane AMkho che. chatAMya joI zakatA nathI te ja aMdha che. te ja pramANe upara je bIjA prakAranA 'apaMgo' gaNAvyA te loko kharekhara apaMga nathI. kharekhara to A spardhAbharyA jagatamAM paNa TakI rahevA A loko je makkama sAmano karatA hoya che tene na jonArAM, na samajanArAM ane kadara na karanArAM evAM ApaNe sAmAnya loko ja 'apaMga' kahevAvAne pAtra chIe. koI paNa hepI phiTa' +133
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ sazakta zarIravALo mANasa karI zake tevAM ghaNAM kAmo teo karI zake che. keTalIka vAra to A kAma teo ApaNAthI vadhAre sArI rIte paNa karatAM hoya che. amArI hindustAna milsamAM mInAkSI bhaTTa nAme eka paraNelI yuvatI che. e pote to saMpUrNapaNe aMdha che ja, paNa eno pati odhavajI bhaTTa paNa aMdha che. temanA lagnajIvananAM paNa nava varSa vItyAM che. temane be suMdara dekhAtI dIkarIo che. lagna thayAM tyArathI mInAkSI koI dekhatA mANasanI madada vagara gesa upara potAno zAkAhArI khorAka (ta custa zAkAhArI hovAthI) jAte rAMdhe che. ene madada karanAra ekamAtra vyakti che te eno aMdha pati. meM jAte mInAkSIne rAMdhatAM joI che ane teNe taiyAra karelA bhojanano svAda paNa mANyo che. A nava varSamAM dAjhavAnI to vAta zI, UnuM pANI paNa tenA zarIra para paDyuM hoya tevuM banyuM nathI. A batAve che ke ApaNA jevA dekhatA loko karatAM paNa te salAmatInA niyamonI bAbatamAM vadhu samAna che. to have mane kaho ke koNa sAcesAcuM aMdha ? A ja vAta bIjA prakAranAM apaMgone lAgu paDe che." vijaya marcanTanI e bhAvanA merI gemanamAM Aje sAkAra thAya che. eNe abhyAsa karyo. lokone upayogI thavAnuM satata vicAratI merI gemanane lAgyuM ke ene mATe zikSaNa e ja sauthI yogya mArga che ane tethI ja gaye varSe eNe madadanIza zikSikA tarIke praveza lIdho ane Aje cha-sAta ane ATha greDamAM pUrNasamayanI zikSikA tarIke kAma kare che. - klAsanA samaya pahelAM AvIne merI enA pagathI borDa para enuM lesana lakhI nAkhe che ane vidyArthIo AvatAM bhaNAvavAnuM zarU kare che. e gaNita ane vijJAnanI zikSikA che ane enA vidyArthIo kahe che ke merI gemanane joIne emanA manamAM evo AtmavizvAsa jAge che ke teo jIvanamAM koI paNa avarodhono sAmano karI zakavAne samartha che. chaThThA dhoraNamAM abhyAsa karato jaDena jhonsana kahe che ke merI pAsethI e abhyAsamAM ekAgratA zIkhyo ane e ekAgratAne pariNAme gaNitanA viSayamAM e nabaLo hato, enI e nabaLAI dUra thaI. bahAdura merI gemana nizALanA madadanIza AcArya jo TAskasa kahe che ke vidyArthIo ene joIne vicAre che ke "jo' e karI zake, to ame kema nahIM ?' merI gemana potAnA paga vaDe blekaborDa para lakhe che, kayUTara para TAipa kare che ane eka paga vaDe e potAnI moTara paNa calAve che ane e kahe che, "jo tame tamArA lakSyo pratye imAnadAra ho, to duniyAnI koI paNa tAkAta tamane te lakSya prApta karavAthI aTakAvI zakaze nahIM.' merI enA varkazITa enA paganA aMgUThAthI kADhI zake che. paganA aMgUThA vacce pena bharAvIne lakhI paNa zake che. AThamI greDamAM bhaNatA enA eka vidyArthI kebrI grIphine kahyuM, 'enI pAsethI e zIkhavA maLe che ke tame game te sthitimAM ho, topaNa tame je iccho te karI zako cho.' hArkiMga mAdhyamika zALAnI A zikSikA jeTaluM paoNjhiTiva rIte vicAre che eno khyAla to tamane tyAre Ave ke ene enA hAthano aphasosa nathI, kiMtu paga hovAno AnaMda che. eNe enI moTaranI lAisansa pleTa para lakhyuM che 'haeNpI phiTa. 134 * tana apaMga, mana aDIkhama hepI phiTa* 135
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ AphatonI AMdhI vacce eTalA ghA mAryA ke mariselanA kAkA tyAM ne tyAM DhaLI paDyA. agiyAra varSanI marisela khUba gabharAI gaI. A dRzya joIne hebatAI gaI. enAM aMgo tharathara kAMpavA lAgyAM. AMkho phATI gaI. zuM karavuM, te sUjhatuM nahotuM. pelA tophAnIo marisela tarapha dhasI AvyA. e nirdayI lokothI jAna bacAvavA mATe marisela muThThI vALIne bhAgavA lAgI. nAnI bALakInuM te zuM gajuM ? thoDI doDI, paNa pelA cAre juvAnoe ene pakaDI pADI. marisela jorazorathI cIso pADatI hatI, 'mane choDI do, mane mAro nahIM, mArA para rahema karo." paNa pelA yuvAno to marIselane paNa enA kAkAnI mAphaka haNI nAkhavA mAgatA hoya, tema enI Doka para jorathI charo hulAvI dIdho. pITha para charAnA ghA karyA. hAtha para paNa charo vIMjhayo, mariselanA zarIramAMthI lohInI dhArA vahevA lAgI. e lathaDiyAM khAvA lAgI ane thoDI kSaNomAM to bebhAna thaIne jamIna para DhaLI paDI. duSTa yuvAnoe mAnyuM ke A chokarI paNa enA kAkAnI pAchaLa svargamAM sidhAvI gaI ! thoDI vAre marisele saheja AMkha kholI, paNa pelA hatyArAone AsapAsa ghUmatA joyA eTale tarata ja AMkho mIMcI dIdhI. marI gaI hoya, ema nisteja banIne paDI rahI. hatyArAo ene mRta mAnIne nirjana rastA para choDIne cAlatA thayA. thoDI vAra pachI marisele joyuM ke AjubAju hatyArAo nahotA. eTale e saghaLI hiMmata ekaThI karIne UbhI thaI. lohIthI lathabatha enuM zarIra hatuM. AMkhanI AgaLathI e krUra khUnI, hatyArAo khasatA nahotA. e UbhI thaIne mAMDa mAMDa ghara tarapha doDavA lAgI. vaLI adhavacce e bebhAna banIne paDI jatI. zarIramAMthI lohI paNa ghaNuM vahI gayuM hatuM, paNa jevI bhAnamAM Ave ke mana makkama karIne doDavA lAgatI hatI. paNa A zuM ? doDatAM doDatAM eNe joyuM ke enA baMne hAtha kAMDAthI kapAIne labaDatA hatA. Ama chatAM e saheje chaLI UThI nahIM. jamIna para besIne 2DavA lAgI nahIM, paNa hiMmatabhera potAnA ghara tarapha doDavA lAgI. ghara pAse pahoMcatAM ja mAtAne jozabhera bUmo pADavA lAgI. gharamAMthI enI mA doDI philipAinsanA jAmboAgAmA nAmanA nAnakaDA gAmamAM vasatI marisela apatAnane mAthe agiyAra varSanI kumaLI vaye ekAeka aNadhAryuM AkhuMya AkAza tUTI paDayuM. enI paDozamAM rahetA cAra tophAnIo eno satata pIcho karatA hatA, ene herAnaparezAna karatA hatA. enI pAchaLa badairAde ghUmatA hatA. eka vAra marisela enA kAkAnI sAthe pANI bharavA gAma bahAra nIkaLI hatI. pelA cAre tophAnIoe emane nirjana rastAmAM AMtaryA. emanA hAthamAM charI hatI ane emano irAdo bhayAvaha hato. e tophAnIoe mariselanA kAkAne kahyuM, 'AMkho baMdha rAkhI, mAthuM nIcuM DhALIne cUpacApa UbhA raho.' tophAnIone mATe mariselanA kAkAnI hAjarI e kAMTA samAna hatI. AthI jevuM mariselanA kAkAe mAthuM namAvyuM ke eka hiMsaka yuvake temanA para tUTI paDyo. charAnA uparAuparI ghA mAryA ane 17 marisela apatAna AphatonI AMdhI vacce 137
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvI ane dIkarInI AvI hAlata joIne enuM haiyuM dhrujI UThyuM. enA zarIra parathI lohI vahetuM hatuM ane be kapAyelA hAtha mAMDa mAMDa labaDI rahyA hatA. agiyAra varSanI phUla jevI sukomaLa dIkarInI AvI sthiti joIne mAtAthI A AghAta jIravI zakAyo nahIM ane e bebhAna banIne dharatI para DhaLI paDI. bhAnamAM AvatAM ja eNe lohInIMgaLatI dIkarIne blenkeTamAM vIMTALI dIdhI ane tarata ja sAravAra mATe dIkarIne Teko ApIne haoNspiTala javA nIkaLI. paNa haoNspiTala kaMI gharanI sAme nahotI! tyAM pahoMcavA mATe pagapALA javuM paDe. A garIba pAse vAhana to kyAMthI hoya ? eTale enA gherathI nIkaLIne bAra kilomITara sudhI pagapALA cAlIne hAI-ve para AvelI haoNspiTala para pahoMcI. ahIM AvatAM sudhImAM cAreka kalAkano samaya vItI gayo. e samaya daramiyAna mariselanA zarIramAMthI ghaNuM lohI vahI gayuM. vedanA puSkaLa thatI hatI, paNa ene bhUlIne marisela mAtAnI sAthe hiMmatabhera cAlatI hatI. DaoNkTaroe enI hAlata joI. enA zarIra para charInA ghA vAgyA hatA. eka ghA pITha para hato, eka ghA garadana para hato ane be ghA be hAthanA kAMDA para hatA. kAMDA para e hAtha labaDI rahyo hato. DaoNkTarone bahu AzA nahotI ke A chokarI jIvaze. emaNe ene tAtkAlika sAravAra ApavAnuM nakkI karyuM. enI pITha, garadana ane kAMDA pAse oparezana karavAmAM AvyuM. pacIseka jeTalA TAMkA lIdhA. labaDato hAtha kApI nAkhavo paDyo. marisela AMgaLAM ane hatheLI vinAnI banI gaI ! mAMDa mAMDa e jIvatI rahI, vidhinI vakratA to evI ke e divase eno bAramo janmadivasa hato. A janmadivasa eno mRtyudivasa bane tema hato, paraMtu DaoNkTaronI jahemata, mariselanI hiMmata ane enI mAtAnI zuzraSAe A chokarIne jIvatI rAkhI. Apatti Ave che, tyAre kyAreya ekalI nathI AvatI enI senA laIne Ave che. vaLI garIbanI Aphata to anekagaNI bevaDAtI hoya che. ene mATe du:khanI eka kSaNa eka yuga barAbara banI jAya che. enA AkhA jIvana para sadAne mATe bharaDo laI le che. hajI tophAnIoe A majabUra garIbono pIcho be hAthanAM kAMDAM vagaranI marisela apatAna choDyo nahoto. A bAju mAtA sAthe marisela haoNspiTalamAM sAravAra levA AvI ane pachInA divase pAchA AvIne joyuM to keTalAka guMDAoe emanuM ghara lUMTI lIdhuM hatuM. vaLI emaNe mAtra gharavakharI luMTIne ja saMtoSa mAnyo nahoto. nirdayatAne kyAM koI sImA ke tRpti hoya che eTale luMTa karyA pachI mariselanA gharane Aga lagADIne bhasmIbhUta karI dIdhuM hatuM. haoNspiTalamAM marisela para ATalAM badhAM oNparezana karavAmAM AvyAM. DaoNkTaroe ene bacAvavA mATe puSkaLa jahemata uThAvI. keTalAya prakAranI meDisIna ApavAmAM AvI. have e haoNspiTalamAM rahevAno ane sAravArano kharco kyAMthI kADhavo ? gharanA movaDI evA mariselanA kAkAnI to nirdaya hatyA thaI hatI. marisela khuda lAcAra motanA mukhamAM beThI hatI. gharavakharI ja nahIM, paNa AkhuM ghara bhasmIbhUta thaI gayuM hatuM. AthI have karavuM zuM? mAthe Abha ne nIce dharatI sivAya A mAdIkarI pAse potAnuM kazuM nahotuM. have javuM kyAM ane rahevuM kyAM ? 138 * tana apaMga, mana aDIkhama AphatonI AMdhI vacce je 139
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharatI baLabaLatI hoya ane acAnaka koI vAdaLuM AvIne varasI jAya ! jiMdagI para kamanasIbIe bharaDo lIdho hoya, tyAre koI vidhAtAnI koI aNadhArI mahera UtarI Ave ! kALA ghanaghora AkAzamAM kyAMka AzAnI vIjaLI jAge, e rIte riselane enA dUranA sagA evA Arkabizapa madade AvyA. Arka bizapa enToniyo ledesmA mAnavabaMdhuonI yAtanA jANatA hatA. karuNA e emane dharmathI maLelA saMskAra hatA. mAnavasevA e emano mahAmaMtra hato. A kuTuMba para AphatonI aNadhArI tsunAmI AvI hatI ane emAMthI bacAvanAra bIjuM koI nahotuM, paNa jene koI bacAvanAra na hoya teno bhagavAna hoya che' e nyAye Arkabizapa enToniyo leghesmA jAte haoNspiTalamAM gayA ane sadhaLo kharco bharapAI karyAM. risela ane enI mAtA nana (khristI sAdhvI) sAthe rahevA lAgyAM. ghara maLyuM, Azaro maLyo ane sAthe jIvana jIvavAnI tamannA jagADe evA Arkabizapa maLyA. Arkabizape A hatyArAone pATha bhaNAvavAnuM nakkI karyuM. emaNe polIsamAM phariyAda karI ane tatkALa gunegAronI dharapakaDa karavAmAM AvI. adAlatamAM kAryavAhI cAlI ane lAMbo kArAvAsa bhogavavAnI sajA thaI. riselanA e labaDatA hAtha pharI sAMdhI zakAya tevA nahotA, tethI DaoNkTaroe ene kApI nAkhyA hatA. hAtha vagaranI riselamAM koI adbhuta khamIra hatuM. bAra varSanI A chokarIe jiMdagImAM evAM bhayAvaha dRzyo joyAM hatAM ke jenI vedanAnA sAgaramAM AkhuM jIvana DUbI jAya. evI durdazA thaI hatI ke jenI kadI kalpanA paNa karI na hoya ! AghAta AvatAM mAnavI IzvaranA astitvane paDakAra pheMkavA doDI jAya che. jIvanamAM aNadhArI ke AghAtajanaka ghaTanA banatAM vyakti potAnuM zeSajIvana e ghaTanAnAM duHkhada smaraNonA boja taLe jIvatI hoya che. kAkA gayA, mA ghavihoNI banI ane pote be hAtha vinAnI. paNa risele na to Izvara sAme Akroza ThAlavyo ke na to potAnA bhAgyane doSa Apyo. enAmAM eka ajaba khamIra hatuM ane e khamIra ene jIvanamAM 140 * tene apaMga, mana aDIkhama paDakArono sAmano karavAnuM baLa ApatuM hatuM. jANe du:khe enA dilamAM zakti pedA karI na hoya ! bAra varSanI bALakI e samaye potAnI mAtA para saMpUrNapaNe nirbhara hatI. mA khavaDAve, mA pANI pAya, mA rojiMdI kriyAo karAve, mA kapaDAM paherAve. AvI dazA hovA chatAM hAtha vinAnI marisele haiyAnI hAma gumAvI nahotI. ene rahevAnI Arkabizape vyavasthA karI ApI. manilAmAM vikalAMgo mATe eka punarutthAna ane TreniMga senTara hatuM, tyAM ja riselane rahevAnuM ane abhyAsa karavAno. zarUAtamAM e zALAe jatI, tyAre ghaNA mitro enI pajavaNI paNa karatA. kyAreka enI AMkhamAM AMsu AvI jatAM. potAnA bhAgya vize sheja vicAravA paNa lAgatI, paraMtu manamAM nakkI karatI ke mAre jIvavuM che, bhaNavuM che ane AgaLa vadhavuM che. duHkhanAM gANAM gAvAM nathI. saMjogonA gulAma banavuM nathI. duHkhothI duHkhI thavuM nathI, e ja duHkhone dukhita karavAno mArga che. vikalAMga bALakonI zALAmAM marisele sauthI pratibhAzALI ane vivekI vidyArthinI tarIke nAmanA meLavI. zikSako enI prazaMsA karavA lAgyA. virodhInI vyUharacanA joIne avanavA dAva ajamAvatA kuzaLa senApatinI jema marisela enI jiMdagImAM paLe paLe AvatI pratikULatAone pAra karavAno jaMga khelI rahI hatI. enI zArIrika maryAdAone kAraNe UbhI thatI samasyAothI e majabUra banavAne badale eno makkama banIne sAmano karatI hatI ane ukela meLavavAnI hatI. A tAlImakendramAM rahIne eNe pahelI tAlIma e meLavI ke jIvananI rojiMdI kriyAo e kaI rIte potAnI jAte karI zake. eNe bIjI tAlIma e meLavI ke gharanAM judAM judAM kAma kaI rIte karI zakAya ? eNe trIjI tAlIma e meLavI ke A be hAtha vagara kaI rIte lakhI-bhaNI zakAya? A prayatno karatI vakhate ene kyAreka ghaNI mahenata karavA chatAM niSphaLatA maLatI, kyAreka hArI thAkIne paristhitinI majabUrI svIkArI levAno vicAra karatI. paraMtu manamAM Izvara pratye zraddhA hatI. Aphatoe AtmabaLa ApyuM hatuM. e mAnatI ke A Izvare mane jivADI che ane e ja AphatonI AMdhI vacce 141
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ Izvara mane umadA jIvana bakSavAno che, evA umadA jIvananI zodha mATe pUrI laganIbhera e abhyAsa karavA lAgI ane dhIre dhIre marisele mAdhyamika zikSaNa pUruM karyuM. sAta varSanI uMmaranI hatI, tyArathI ja mariselane mAtAnI sAthe rahIne rasoI karavAmAM khUba AnaMda Avato hato. rasoI e enI gamatI kaLA hatI ane e hoMze hoMze karatI. be hAtha gumAvavAne kAraNe eno rasoIno AnaMda chInavAI gayo hato. paNa manamAM ema dhAryuM hatuM ke game tyAre paNa mAre mArA jIvanano AnaMda pAcho meLavavo che. gharakAmamAM ene bhAre majA AvatI ane eTale ja manomana Izvarane prArthanA karatI ke jema tame mane mAruM jIvana pAchuM ApyuM, tema mArA jIvanano AnaMda paNa pAcho Apo. marisele vicAra karyo ke rasoIkaLAmAM nipuNa banuM to ? e samaye enA nizALanA vargamAM keMkane suMdara rIte suzobhita karavAnI spardhA thatI hatI. bIjI chokarIo pAse AMgaLAM hovAthI e kaiMka para suMdara suzobhano karatI hatI, enA para jAtajAtanI cIjavastuo ane phaLo lagADatI hatI. mariselane paNa mana thayuM ke e paNa kema kaiMka suzobhita karavAnI spardhAmAM bhAga na le ? bhale hAtha na hoya, tethI zuM thayuM ? ane eNe kazIya zarama anubhavyA vinA kaeNka DekoreTa karavAnI spardhAmAM bhAga lIdho. riselanI mahenata ane lagana joIne badhA khuza thatA ane protsAhana paNa ApatA. vadhu abhyAsa mATe marisela manilA AvI ane moTA zaheramAM AvelI mariselanI hiMmatanA samAcAro akhabAromAM pragaTa thavA lAgyA. enI vAta sAMbhaLIne sahu Azcarya pAmatA. kAMDA vinA e kaI karAmatathI kaiMka kare che te jANavA-jovA sahu koI Atura rahetA. e tenAM baMne kAMDAMnI pakaDathI ja charI pakaDe. aMdara taraphanI DAbI koNInI enI pakaDa majabUta rAkhe che ane pachI DAbA kAMDAthI drAkSa, cIlI, sTroberInI evI nAnI nAnI slAisa kare che ke e nAjuka ane namaNI slAisa joIne sahu khuza thaI jAya. emAM paNa jyAre ema kahevAmAM Ave ke A slAisa AMgaLI ke hatheLInA upayoga vinA kapAI che, tyAre to sahu koI AzcaryamAM garakAva thaI jatAM. A kaI rIte zakya banyuM haze 142 * tana apaMga, mana aDIkhama pAkakaLAmAM kuzaLa risela apatAna ene vize emanA manamAM aneka prazno jAge che. mariselanI rasoIkaLA khIlI UThI. bALapaNano zokha ene ghaNI avanavI vAnagIo banAvavA prerato hato. enAM mAtApitA to gAmanuM khetara saMbhALatAM hatAM, paraMtu riselanI traNeya nAnI baheno philipAinsanI rAjadhAnI manilA AvI. enI kAmayAbInI vAta dhIre dhIre manilAmAM phelAvA lAgI ane loko azakyane zakya karanArI mariselane savAla karatA, tyAre risela hasatAM hasatAM kahetI, 'lakSya sAdhavuM ghaNuM agharuM che, paNa meM kyAreya AzA nathI gumAvI. huM mAnuM chuM ke tame svapna sevo cho, koI paNa vastu azakya nathI. sakhata mahenata karo ane Izvarane prArthanA karo.' A vAta karavI sahelI hatI ane A vidhAna ApaNA manane gamI jAya tevuM paNa kharuM ! kiMtu mariselane mATe svapna ane vAstava vacce AbhajamInanuM aMtara hatuM. nAnI bAbato gaMjAvara muzkelI banatI. jANe uMbaro oLaMgavo e evaresTa oLaMgavA barAbara banatuM hatuM. kaI rIte zAka samAravuM, zAka samAryA AphatonI AMdhI vacce 143
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ pachI ene kaI rIte goThavavuM ane pachI ene gesa para mUkIne enI vAnagI banAvavI e svaye mariselane mATe mahAbhagIratha puruSArtha hato. ene mATe jiMdagImAM koI bAbata AsAna nahotI. paNa e dareka muzkela bAbatane AsAna mAnatI hatI. potAnA prayatnamAM e niSphaLa jatI, to pachI e prayatna mAMDI vALIne pAchuM pharI jatI nahIM, balka, e muzkelIne samajIne eno ukela zodhatI. mANasa jema jIvanamAM bIjI vyakti sAthe vyavahAra rAkhavA mATe ukela zodhato hoya che, e ja rIte mariselane potAnAM kAmo siddha karavA mATe ukela zodhavA samAdhAnano mArga khojavo paDato. paraMtu A badhA prayatnonI vacce enA caherA para kyAreya hatAzAnI eke lakIra pharakatI nahIM. saMkalpabharI AMkho ane sadA hasato cahero e enI oLakha banI gaI ane pachI to marisela potAnI A vAnagIne viziSTa banAvavA mATe avirata puruSArtha karavA lAgI. AmAM keTalI mahenata karavI paDe e to vAnagI banAvanAra ja jANe. eka vAra vAnagI banAvyA pachI ene cAkhavI paDe. emAM koI umeraNa karavuM paDe, umeraNa karyA pachI pharI cAkhavuM paDe ema ghaNA prayatno ane bhUlo karatAM rahIne vAnagIne vadhu ne vadhu utkRSTa banAvavI paDe. koIne bhAgye ja kalpanA AvatI ke A be hAtha vagaranI chokarI AvI sarasa vAnagI banAvI zake che. potAnA A kAryamAM nipuNatA hAMsala karavA mATe eNe be varSanA hoTala enDa resToranTa menejamenTa korsamAM praveza paNa meLavyo. manilA mahAnagaramAM mariselanI apratima hiMmatanI jeTalI vAta thatI, eTalI ja enI anokhI vAnagInI vAta thavA lAgI. kyAreka ene garama kITalI ke moTA pravAhIthI bharapUra tapelAne sTava parathI UMcakavAnI jarUra paDe athavA to hAtha parathI sarakI jAya evI baoNTalanuM DhAMkaNuM kholavAnI jarUra paDe, tyAre e bAjumAM UbhelAnI madada mAgatI, paraMtu vAnagI banAvavAnI vAta Ave ane mariselanA kapAyelA hAthanuM sauMdarya pragaTa thavA lAge che. marisela Telivijhana para judI judI vAnagIo banAvavAno kAryakrama ApavA lAgI. Ane kAraNe merisela ghera ghera jANItI thaI gaI. gRhiNIo A vAnagI banAve ane mariselane yAda kare. muzkelIo sAme jhajhUmanArI e yuvatIno manomana AbhAra mAne, eNe Telivijhana para zIkhavelI umadA vAnagIoe aneka lokonA jIvanamAM AnaMda phelAvI dIdho. mariselane iDasA zAMgrI-lA haoNTalanA maeNnejare Telivijhana para vAnagI banAvatI joI. e vAnagInI judI judI resipionI vAta sAMbhaLI, hoTalanA menejarane thayuM ke ApaNI A vizALa hoTalamAM marisela hoya to kevuM sAruM ! A samaye hoTala dvArA 'kaMra oNpha pIpala projekTa' nAmano eka projekTa cAlato hato. A projekTamAM emaNe mariselane nokarI ApI ane marisela enI kuzaLatAthI AgaLa vadhavA lAgI. A haoNTala philipAinsanI rAjadhAnI manilAnI ati vikhyAta hoTala. evA vAtAvaraNamAM e AkhI hoTalanI racanA thaI hatI ke vyaktine judAM judAM udyAnomAM laTAra mArato hoya evI AnaMdanI anubhUti thAya. Ama to duniyAbharamAM A haoNTala enI caoNkaleTa mATe jANItI hatI. eNe keTalIya vAra Tripa eDavAijhara sarTiphikeTa AMpha eksalansanuM sanmAna meLavyuM hatuM. ka00thI vadhu rUmsa dharAvatI A hoTalamAMthI jema svargIya udyAnano AnaMda maLato hato, e ja rIte rAtre avakAzI najAro jovA maLato hato. AvI hoTalamAM nokarInI taka maLI ane mariselanuM jIvana ane kaLA mahekI UThyAM. dhIre dhIre marisela je vAnagI banAvatI hatI ane 'ispirezanala resipi ' evI oLakha maLI ane Ama manilAnI vizvazreSTha hoTalamAM loko mariselanI 'ispirezanala resipi' dvArA banAvelI vAnagIo mATe AvavA lAgyAM. bAvIsa varSanI marisela hoTalanA rasoIgRhanI mukhya zepha banI. eNe taiyAra karelI cIjha-kaika evI svAdiSTa hoya che ke e khAnArA enI resipi jANavA mATe marisela pAse doDI Ave che. potAnA aDadhA kAMDAnI kaLAthI kaMkamAM ane kaMkanI AjubAjumAM goThavelA sukA mevA ane phaLo joIne pahelI ja najare pravAsIne enuM AkarSaNa thAya. vaLI e kaMka upara sarasa majAnA zobhAyamAna evA cokaleTanA vAMkAcUMkA AkAro kekane vadhu mohaka banAve che. pesTrI zaMpha mATe to A kAma roje rojanuM hoya che paNa marisela e kAmamAM evo 14 * tana apaMga, mana aDIkhama AphatonI AMdhI vacce je 145
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ charI vaDe zAka samAratI risela apatAna jAdu jagAve che ke eNe banAvelI vAnagIo mATe hoTalanA mulAkAtIo sadAya Atura rahe che. mAtra vAnagI banAvIne lokonAM manane tarabatara karavAM eTalo ja riselano uddeza nathI. ene to potAnI vAnagIo dvArA asaMkhya lAcAra mANasomAM hiMmata preravI che. jIvanamAM copAsathI nAsIpAsa thaI janArano hAtha pakaDIne emane UbhA karIne jIvanapaMthe AgaLa calAvavAno che. e potAnAM duHkhonAM gANAM gAvAmAM mAnatI nathI. paNa bIjAnAM duHkho dUra karavA mATe sadAya tatpara hoya che. seribrala pAlsInA rogathI pIDAtI 21 varSanI ronelIna kolampianoe Telivijhana para mariselanI inspirezanala resipi najare nihALI. potAnA A rogane kAraNe ronelIna mAtra vhIlacara para potAnuM jIvana gujAratI hatI. gherathI bahAra kyAreya nIkaLI nahotI. kadI zALAe gaI nahotI. paNa eNe Telivijhana para riselane joI ane utsAhathI bolI UThI, 'jo e ATalA AtmavizvAsathI vejiTebala salADa banAvatI hoya ane enuM nidarzana ApatI hoya, to mAre paNa mArAmAM AtmavizvAsa jagADavo joIe.' ane ronelIna Aje pagathiyAM vagaranA gharamAM rahe che. eNe kampyUTara kSetramAM nokarI karavAno manasUbo rAkhyo che ane thoDAka samayamAM e vargomAM hAjarI Apaze. 146 * tane apaMga, mana aDIkhama 2008mAM risele hoTala maeNnejamenTamAM snAtakanI padavI meLavI. hAtha na hoya tethI zuM ? haiyAmAM kalA to che ne ! ane marisele hastazilpa ane kaLAmAM suvarNacaMdraka prApta karyo. 2011mAM zaeNpha tarIkeno eno abhyAsa pUro thayo. nokarI maLI gaI. hAtha vagaranI zaeNpha hoI zake kharI ? hA, e azakyane marisele zakya karI batAvyuM. eNe kyAreya potAnA svapnane sAkAra karavA mATe kadI pAchIpAnI na karI. saphaLa zaeNpha banavA mATe dareka vAnagIne svAdiSTa ane kalAmaya banAvavAnuM kauzala hovuM joIe. hAtha vinAnI marisela Aje zreSTha pesTrI oNpha tarIke sarvatra jANItI banI gaI. eNe potAnA mATe koI khAsa prakAranI sagavaDa mAgI nahIM. bIjAonI mAphaka ja e kAma karatI hatI, paraMtu kAmamAM evo jIva reDatI hatI ke je mANasa be hAthathI paNa karI zakato nahoto athavA to e karavA mATe muzkela hatuM, e kAma be hAtha vagaranI risele karI batAvyuM. AphatonI AMdhI vacce * 147
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ aTakavuM e Adata nathI kAMDA vagaranI phoTogrAphara 18. mAtra bAra varSanI vaye moTara akasmAtamAM rUsidAnAM baMne kAMDAM kapAI gayAM. kAMDA vinAnI A chokarIne mATe inDoneziyAnA nAnakaDA gAme jIvavuM duSkara hatuM. A gAmamAM je chokarIonAM AMgaLAM nahotAM, te rastA para Thokara khAtI bhIkha mAgatI pharatI hatI, tyAre rUsidAnAM to baMne kAMDAM kapAyelAM hatAM. enAM mAtApitAe ene nizALamAMthI uThADI lIdhI. emanI sAme bIjo koI vikalpa paNa nahoto. e pachI inDoneziyAnA solo zaheramAM AvelA apaMgo mATenA 'vyavasAyI punarutthAna kendramAM rUsidAe praveza meLavyo. ahIM kAMDAMvihoNI rUsidAe sivaNa ane phoTogrAphI zIkhavAnuM zarU karyuM. baMnemAM hAthanA paMjAnI jarUra. paNa e lAvavA kyAMthI ? enI zArIrika hAlata joIne badhA enI tarapha dayAmaNI najare jotA hatA, paraMtu rUsidA to potAnA avarodhone avagaNIne svanone sAkAra karavA mATe ati utsAhI hatI. ene azakyane zakya karavuM hatuM. koIe kahyuM na hoya tevuM karI batAvavuM hatuM. game te thAya, paNa ene phoTogrAphara banavuM hatuM. sahue kahyuM ke A to ene mATe koI kALe zakya ja nathI. kAMDAM vinAnI vyakti kaI rIte phoTogrAphI karI zake ? tasavIra jhaDapavAnI vAta to dUranI vAta thaI, paNa kaeNmero hAthamAM pakaDI zakAze kaI rIte ? paraMtu rUsidAnA pitAe putrInI icchAne saMtoSavA ene phoTogrAphInI kalA zIkhavA mATe mokalI ane ahIM e atyaMta dhagazathI sakhata mahenata karavA lAgI. AjanA yugamAM phoTo philma sAthe kAma karavAmAM Ave che. DijiTala philma sAthe nahIM. pariNAme hAtha vagaranI vyaktine mATe A kAma ghaNuM paDakArarUpa banI rahe che. enA zikSake enI phoTogrAphInI laganI joIne ene penaTeksa kaeNmero bheTa Apyo. rUsidAe A kemerAmAM potAnI jarUriyAta pramANe pheraphAra karyA ane pachI to e kAMDA vagaranI saphaLa phoTogrAphara banI gaI. aTakavuM e Adata nathI !* 149 rUsidA banAvI
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAMDAM vagara potAnA gharanAM dareka kAma karatI rUsidA kyAreka rUsidA vicAra paNa che ke jo eNe bAvaDAM na gumAvyAM hota, to te kevI hota ? enA jIvanamAM koI sAhasa ke romAMca hota kharAM ? kadAca phoTogrAphI mATe roTalI utsukatA paNa na hota ! rUsidA lagna-samAraMbhomAM vyavasAyI phoTogrAphara tarIke jAya che. moTI pArTIomAM paNa kAma kare che. eNe potAnA gAmamAM eka nAnakaDo TuDiyo banAvyo che. have e potAnA boTorejho gAmamAM thoDAka samayamAM potAnA gharanI najIka vizALa sphaDiyo karavAnI icchA dharAve che. aTakavuM e rUsidAnI Adata nathI, ethI 2010 pUrve e penaTeksa kaeNmerAno upayoga karatI hatI, tyAra pachI DijiTala kaeNmerA ane pa50 DI ane phleza kaeNmerAno Aje upayoga kare che. enI kalA evI che ke AsapAsanA sthAnika loko ane sattAvALAo mahattvanA prasaMgonI tasavIra jhIlavA mATe rUsidA Ave, tevo khAsa Agraha rAkhe che. enA pati surADI kahe che, "mane AzA che ke mArI patnInI pravRttio tenA jevAM anya vikalAMgo ane nirAzAvAdI loko mATe udAharaNarUpa ane preraNArUpa banaze. ApaNe jANIe chIe ke vikalAMgatAnA phAyadA ane geraphAyadA ghaNA che. enI pAse pUrA hAtha nathI, chatAM sazakta lokonI jema ja e badhAM kArya kare che.' 150 * tene apaMga, mana aDIkhama potAnA kaeNmerAne taiyAra karatI rUsidA emAM paNa rUsidAne vIDiyo utAravI joIe, tyAre to ene dhanyavAda ApyA vinA rahI zakAya nahIM. eNe potAnA kAmamAM AvatA pratyeka avarodhone avagaNyA che ane svapnone sAkAra karavA mATe prayatnazIla rahI che. jo dareka vyakti enI mAphaka mahenata ane saMkalpathI jIve, to A duniyAno nakazo badalAI jAya. chellAM vIsa varSathI inDoneziyAnA A nAnakaDA gAmamAM rUsidA phoTogrAphI kare che. enAM kAMDAM kapAI gayAM hovA chatAM e ene mATe koI samasyArUpa nathI. nirAMte kAMDAM vinAnA hAthathI potAnA putranA vALa paNa oLe che ane ene vALa oLatI joIne loko Azcarya anubhave che ke kapAyelAM kAMDAMthI bIjAnA vALa oLI zakAya kharA ? tyAre rUsidA evo bhAva darzAve che ke, "mAtAne mATe kazuM azakya nathI." potAnI zArIrika maryAdAne kAraNe rUsidAne ghaNuM sahana karavuM paDyuM. paNa sahevuM e eno svabhAva banI gayo. sau prathama to ene AsapAsanA gaMgeTiva vAtAvaraNano sAmano karavo paDyo. sahu koIe enA nAmanuM nAhI nAkhyuM hatuM. aTakavuM e Adata nathI !* 151
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhAratA hatA ke have rUsidAne AkhI jiMdagI oziyALA banIne jIvavI paDaze ane enAM mAtApitAne ema lAgatuM hatuM ke AkhI jiMdagI A dIkarIno boja mAthe uThAvavo paDaze. evAmAM nizALethI UThI jatAM rUsidAne sakhIono sAtha gumAvavo paDyo ane verAna jiMdagI vadhu ekalavAyI banI gaI. A saghaLI avarodharUpa paristhitio vacce paNa rUsidA saheje DagI nahIM. enA manamAM makkama nirdhAra hato, tethI eNe kAma zarU karyuM tyAre sauthI pahelAM to ene kaeNmerAne eDajasTa karavo paDyo. enA hAtha paMjA vinAnA hovAthI kapAyelA hAthanI vacce kemero rAkhIne calAvavo paDato. kaeNmerAnuM baTana paNa amuka rIte goThavavuM paDatuM hatuM. vaLI nAnA TuDiyonI paNa jarUra hatI. A samaye eno pati ghaNI madada karato hato. AnuM kAraNa e ke enA patine rUsidAne pAmyAnuM gaurava hatuM. rUsidAnI kAmayAbI joIne rAjya sarakAre ene 'velphara empAvaramenTamAM nokarI ApI che. e kaeNmero calAvavAmAM jeTalI kAbela che, eTalI ja kAbela rojiMdAM kAryo karavAmAM che. e potAnAM saMtAnane zALAe javA mATe taiyAra kare che. gharamAM vasatA enA eka apaMga bhatrIjAne snAna karAvavAnuM ane kapaDAM paherAvavAnuM kAma paNa saMbhALe che ane A uparAMta gharagRhasthI to kharI ja ! rUsidAnI phoTogrAphInI khUbI joIne ene Adhunika TaeNkanolaoNjIvALA kaeNmerA paNa maLatA jAya che ane e enAthI jaladI paricita thaI gaI che. koI paNa paristhitimAM AzA gumAvavI nahIM, e eno jIvanamaMtra che. 152 * tana apaMga, mana aDIkhama