Book Title: Suvas 1942 07 Pustak 05 Ank 03
Author(s): Suvas Karyalay
Publisher: Suvas Karyalay
Catalog link: https://jainqq.org/explore/034639/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ B E Hui [6] == gujarAte kadI na nihALyu heAya evuM ajeDa grantha-sAhasa priyadarzI yAna kara EEEEEE+ ****** samrATa saMprati jagata Aja lagI ema mAnatuM Avyu che ke priyadarzI e azAkanu upanAma che te zilAo tathA sthaMbho para kAtarAyalI vizvavikhyAta dhalipi tenI che. paNa A grantha vAMcIne tame eke avAje kabUlaze ke azAka te priyadasinI pUrve thai gayA che te zilAlekhAnA kotarAvanAra nRpati samrATa saMprati che. A granthamAM prAcIna bhAratavarSanI aitihAsika zAstrIya kALagaNanA, priyadasinI badhI mULa dhama pie utArIne tenA anuvAdo, te para judA judA vidvAneAnAM matamatAMtara| ApIne abhedya pramANA sAthe lakhAyalI vistRta noMdhA tathA priyadarzI yAne samrATa sa'pratinu vistRta jIvanacaritra samAvela che. aga granthAnA aneka akATaya purAvAothI A grantha kevaLa gujarAtanu ja nahi, paNa bhAratavanuM eka amara sapAdana khataro, ane mA yuganA itihAsanI navaracanA karIne vizvanA itihAsakramamAM te jvalaMta kranti ANo. e amA *FEE+ ******* A granya pacIza vanA satata prayatnanuM kuLa che hiMdu para AkramaNaeN karanAra alekajhAMDarane senTrekaTasa yAne caDAzAke kevA prabhAvathI pAhe vALyA hatA ane priyadarzI yAne sa Mpratie vizvabharamAM ahiMsAnA je prakAza pAthayo hatA te vAMcIne tame sAhasa, dezabhakita ane ahiMsA-vijayanuM joma anubhavaze. bhAdrapada suda paMcamIe pragaTa thaze. Hui graMthanA pAchalA bhAgamAM apAyala samajUti, sUci, keAA vagere vAcakane sahelAithI du badhI vigate samajavAmAM madadagAra thaze. saMkhyAbaMdha citrA, Dabala krAuna sAIjhanAM 500 pAnAM ane A yuddhanA aMge AvI paDelI sakhta medhavArI chatAM, agAuthI nAma noMdhAvanArane mATe kiMmata rU. 5. * prAcIna bhAratavaSa * ane Ancient India 'nA grAhakone A adbhuta grantha rU. 4-00 nI kiMmate jyAre * suvAsa *nA grAhakeAne te rU. 4-8-0 mAM ApavAmAM Avaze. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat vApInA palasara SNEEE+ Ajeja nAma nAMdhAvA-- zazikAnta enDa kuTuM rAvapurA; vaDodarA [6] ||D| |E www.umaragyanbhandar.com Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . - - - OM nArAyaNa paramahaMsa zrI svAmI rAmatIrthanA upadeza mahAgujarAtanI saMskArI prajAnuM svarUpa dhArmika mAsikapaga "utthAna taMtrI - svAmI zrI. svayaMti tIrtha joradAra lakhANanAM dara mahine pRSTha 80. varasa dahADe pRSTha 60; chatAM vArSika lavAjama mAtra rUA. 3--0 posTeja sAthe satvara lavAjama mokalI grAhaka tarIke nAma naMdhAvI . game tyAre grAhaka thanArane varSanA badhA aMke mekalavAmAM Ave che lakhe-prabandhaka : "utthAna jJAna sAdhana Azrama-choTAudepura (pUrva gujarAta) rIte varasathI A La ka kei paNa patra sAthe joDAyeluM nathI svataMtra bALaka mAsika bALako mATe ja pragaTa thAya che. sAdI ne sIdhI bhASA heI AjanA praDha-zikSaNanA jamAnAmAM akSarajJAnanI zarUAta karanArAone temAMthI kaMI kaMI maLI raheze. chatAM lavAjama varasanA phakta rUpiyA be tamArI saMsthA ke gharamAM bALaka avazya levuM joIe, kemake nirdoSa bAluDAM bALaka vAMcavA ghaNAM Atura hoya che : pragaTa thAya che navA varasathI ghaNe pheraphAra thaye che bALaka" kAryAlaya, rAvapurA-vaDodarA Arogya, vyAyAma ane taMdurastI viSayaka saMpUrNa ane sacitra mAhitI satata 26 varSathI ApatuM mAsika vyAyAma vArSika lavAjama-hiMdamAM rUA. 8-0 paradeza ziliMga-5. zarIra taMdurastI sivAya badhuM nakAmuM che. zarIrane taMdurasta, nirogI ane sazakta kevI rIte banAvavuM ane Arogya prApta karyA pachI te kevI rIte TakAvI rAkhavuM, te vyAyAma vAMcavAthI paNa jANI zakAze. ApanA gharamAM, ApanI lAyabrerImAM ke ApanI vyAyAmazALAmAM tene bolAve; te Apane yogya ane sAcI salAha Apaze. varSanA rU. 2-8-0 nA badalAmAM, varSa Akhare dAktaranAM bIla mATe, kharcAtI moTI rakamane te bacAva karaze. game te mAsathI tenA grAhaka thaI zakAya che. lakho - vyavasthApaka: vyAyAma kAcolaya, majumudArane vADa, rAvapurA, vaDodarA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - jaWwwx3works : amara - - - : - - * : : : - = T 'mA ' . * . ajJAnatimirAndhAnAM jnyaanaaNjnshlaakyaa| netramunmIlitaM yena tasmai zrIgurave nmH|| [ aMka 3 je pustaka - julAI : 1942 ********************************************************* suvAsa" nuM jIvananA pAMca varSa pUrve jyAre ame "suvAsa nuM maMgalAcaraNa karyuM tyAre amane gujarAtI prajAnI, prajAne jIvana, saMskAra ne sAhityanI, pavitra Arya saMskRtinI sevA karavAnA agaNita ane akartha keDa hatA. e koDa keTaleka aMze purAyA che. savAcAra varSanA "suvAsa" nA nirmaLa jIvana-pravAha para daSTipAta karatAM, saMskArI prajAnA hRdayamAM eNe meLavelA sthAnane vicAra karatAM, vAtAvaraNamAM eNe phelAvarAvelI suvAsanuM avalekana karatAM, patrakAritva ane sAhityanA kSetramAM eNe meLavelI siddhine dhyAnamAM letAM ame saMteSa anubhavIe chIe. paNa e keDanI puravaNImAM ame prajA pAsethI je AzA rAkhelI te ghaNuM ochI phaLIbhUta banI che. gujarAtI sAhitya ane sAmayikonI Arthika dazAthI ame paricita hatA. eTale savAsa' zarUAtathI ja Arthika daSTie svataMtra banI zakaze ke bhaviSyamAM temAMthI lAbha maLaze evI ame koI AzA na sevelI. paraMtu ame eTalI AzA jarUra rAkhelI ke pAMceka hajArane bhega ApIne cAreka varSa lagI "suvAsa calAvI zakIe te pachI te dhIme dhIme paNa Arthika daSTie svataMtra banI raheze, prajA ene hRdayathI vadhAre che te pramANe tene potAnAM Tebala para paNa vadhAvI leze ane "suvAsa" gujarAtanuM ciraMjIva patra banI saMskArakSetranuM maghamaghatuM kusuma banI raheze. paNa have amane jaNAya che ke gujarAtanuM zAya jema vANImAM ja samAyuM che, tema te kimata paNa vANIthI ja AMke che. amane seMkaDo evA vidvAna ane vidyAbhilASI sajajane maLyA che ke jemaNe "suvAsa" ne gujarAtanA prathama paMktinA mAsika tarIke oLakhAvyuM che; ghaNAye tene sAhitya', kemudI, ane "vasaMtanuM sthAna jALavanAra tarIke varNavyuM che, keTalAke tene gujarAtanA amara patra tarIke biradAvyuM che. "suvAsa'nA lekho saMkhyAbaMdha pratiSThita patromAM AbhAra sAthe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 "suvAsa: julAI 1942 udhRta thAya che. Ama chatAM tenA lavAjamanI Avaka "suvAsanA TakAva mATe jarUrI karatAM trIjA bhAganI 5Na nathI, cAre bAju yuddhane dAvAnaLa phelAya che. dareka vastunA bhAva vadhatA jAya che. khoTa jaNAtAM ja keTalAMya sAmayike pitAnuM prakAzana baMdha karI rahyAM che. paNa "suvAsa' hajI UbhuM che, ane UbhA ja rahevAnI enI abhilASA che. te naphAnA AzayathI cAlatuM ja nahatuM ke jethI oTa AvatAM te tarata aTakI jAya. paraMtu baTanI hada hoya che. "suvAsenI pAchaLa pAMca hajAra jeTalo bhAga ApavAnI ame gaNatarI rAkhelI ne te bhAga have ame ApI cUkyA chIe. paNa "suvAsanI grAhakasaMkhyA alpa che. eTale tene TakAvavuM hoya te hajI paNa bhoga jarUrI che. ne te mAge che eTale badho bhoga satata ApavAne ame asamartha chIe. eTale emAM sahakAra mATe ame prajA pAse paNa kaMIka AzA rAkhIe chIe. Aje "suvAsane cAlu rAkhavuM eTale amAre mATe hajArene prazna che. paNa suvAsanA premI ene mATe, prajAjane mATe, vAcakane mATe phakata rU. savAtraNane prazna che. ane badalAmAM temane suvAsa paNa maLavAnuM che. eka karoDanI prajAmAMthI jo traNaso evA "suvAsa-premIo nIkaLe, vidyAbhilASIo nIkaLe, ke jeo savA traNa rUpiyAmAM "suvAsane apanAvI le; athavA evA kaI saMskAra-rakSaka sakhIjane nIkaLe ke jeo "suvAsa'nI aDadhI khoTa khamavAmAM pitAne phALe seMdhAve te hajI paNa suvAsane kAyama rAkhavAnI amArI umeda che. A sthaLe dilagIrI sAthe amAre e paNa jaNAvavuM paDe che ke "suvAsane grAhakavarga paNa pitAnI pharaja bajAvavAmAM keTalIka nyUnatA darzAve che. "suvAsanA cAlu grAhakemAMthI keTalAka grAhako evA che ke jemanAM bIjA, trIjA ke cothA varSanAM lavAjama paNuM hajI bAkI che; ghaNuka grAhake evA che ke jemanAM pAMcamA varSanAM lavAjama bAkI che, ane keTalAkanAM be ke traNa traNa varSanAM lavAjama bAkI che. A badhAne svataMtra patra lakhI devAyA che. te badhAMnI pharaja khullI ja che. caDelAM lavAjama bharI devAM e temanI netika ane kAyadesara javAbadArI che. ane A sthaLe te javAbadArInA pAlananI sAthesAtha temane sAhityasevAnI paNa taka sAMpaDe che; gujarAtanA AbhUSaNa samA mAsikana TakAvamAM e rIte paNa teo pitAne phALo neMdhAvI zake che-eTale jemanAM lavAjama caDI cUkelAM che, jemane te aMge patro lakhAI cUkyA che-te grAhakabaMdhuomAMthI eka paNa sajajana pitAnI pharaja nahi visAre evI ame AzA rAkhIe chIe. "suvAsanA ekeeka grAhakane, hitecchane, premIne; gujarAtanAM prajAjIvana, saMskAra ne sAhityanA saMrakSakane; Arya saMskRtinA suputrone-ame A lekhathI "suvAsane avAja saMbhalAvIe chIeH game te saMgamAM "suvAse jIvavuM ja joIe. ane emAM amArI sAthosAtha uparanA dareka varge paNa pitAne gya pramANamAM phALe seMdhAvavo ja joIe. | "suvAsa nA A avAjane prajA kevA svarUpamAM sAMbhaLe che, grAhako kevA rUpamAM tene uttara Ape che-tenuM ame deDha mahinA lagI avalokana karavA mAgIe chIe. eTale "suvAsane have pachIne aMka ogasTa-sapTebaranA saMyukata aMka tarIke sapTebaranI pAMcamI tArIkhe pragaTa thaze. temAM ame suvAsa aMge mahatvanuM nivedana pragaTa karavAnI AzA rAkhIe chIe. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ badalAtA pravAha izvara peTalIkara narmadA paraNIne AvI tyAre patie vakhANa karatAM kaheluM: "tane joyA pachI e ke mUrto hoya ke gulAba mUkI piyaNuM levA jAya?" eTale pote patinI mAnItI che e madAra upara nirbhaya rahI, naTavara jyAre jyAre enI kaMi bhUla kADhate tyAre e sAmo eka ja javAba ApatI: "e te huM sArI chuM, nahi te koI evI maLI hota te khabara paData." ane koI koI vAra mIThuM-hRdayamAM UtarI jAya tevuM hasIne umeratI ya kharI: "mArA karatAM bIjI sArI lAvo tyAre." e kahevA pAchaLa ene abhimAna hatuM ke je grahakhAtu pitAne saMbhALavAnuM hatuM emAM pita nipuNa hatI. raI karavI, gharamAM vyavasthA rAkhavI ane potAnI ja nahi, paNa atithionI sagavaDamAM paNa e kaMi khAmI AvavA detI nahi. ane A vyavasthA naryA paisAnA bhoge ja karatI ema nahi, paNa darekanI pAchaLa karakasarane sidhdhAMta acUka bhUlatI nahi. eTale enuM gRhakhAtuM naryuM vyavasthita ja nahi paNa arthazAstranI daSTie ya caDhI jAya tevuM hatuM. paNa patine saMtuSTa karavA naryo A eka ja guNa pUrata che, e bhrama paNa narmadAne na hatA. puSa hamezAM patnI tarapha pitAne enuM sAMdarya AkarSe che ke nahi, e eka ja vRttithI jue che--jyAre strI pati managamata icchavA chatAM pitAnuM rUpa ene AkarSaze ke nahi, ene mukhya vicAra kare che. ane e daSTie patnI tarIkenI parIkSAmAM narmadA niHzaMka pasAra thaI jAya evuM enuM rUpa-sAMdarya hatuM. ' ane enI pratIti te narmadAnA zizavakALamAM jyAre e vara ane vahunA saMbaMdhamAM kaI jhAjhuM samajatI na hatI ane DhIMgalA-DhIMgalI jevI chokarIonI ramata ramatI tyAranI thaI gaI hatI. vara-vahunI ramatamAM je narmadA varanA pAThanI mAgaNI karatI tyAre bIjI chokarIo enI vAtane hasIne uDAvI detI: "A rUpALo vara te heto haze ?' ane Akhare e bAlakALanAM nirdoSa bALako ya vahu te rUpALI ja joIe e jagatane anubhava jANe-ajANe vahu-pAtra narmadAne ApI svayaM siddha karI batAvatAM. vaLI enA 25 upara vArI ja enA vara thavAnuM saubhAgya chokarA te nahi paNa koI chokarI ya javA devA taiyAra thatI nahi. ane ghaNIvAra te ItihAsamAM jema eka rUpa-suMdarI mATe puruSo mAMhomAMhe laDI mUA che tema ahIM paNa e dazya pratyakSa bhajavAtuM. chevaTa narmadA kahetI: "jAva, huM te koInI ya vahu thavAnI nathI tyAre pitAne lAbha na maLyo tene na raDatAM bIjo phAvyo te nathI ne ? evo saMtoSa mAnI ramata-yuddhanI pUrNAhuti thatI. paNa ramatamAMthI paravArI bIjI chokarIe sleTa-pena laI ekaDA ghUMTavA javA lAgI tyAre narmadAne e sadbhAgya-je ke e vakhate te enA manane durbhAgya-prApta na thayuM. mA evI maLI hatI, kadAca ene ya doSa bahu te na kahevAya, kAraNa sAta chokarAMne badhe bhAra ene ekalIne upADa paDatuM hatuM. chekarAone te dhaMdho karavAne rahyo eTale bhaNyA vagara chUTake nahi, jethI narmadAthI cAre ya meTA hevA chatAM nizALe mokalavA paDatA ne mAne ekale hAthe kAma levuM paDatuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 suvAsaH julAI 1942 eTale mAe nAnI sAta varSanI narmadAne nizALe mokalavAne badale hAtha-lAkaDI tarIke dharanuM kAma karAvavA mAMDayuM. bApane te e badhAnuM pUruM karavA dukAnamAM Akho dADo TAI rahevuM paDatuM eTale keLavaNamAM rasa levA jeTale avakAza na hatA. . . chatAM ekAda be vakhata bApe kahyuM te hazeH "narmadAne be kalAka nizALe mokalatI houM te..." nAnI uMmaramAM vadhu paDatA bojAthI cIDiyA svabhAvanI banI gayelI mA vacce ja khijAI UThatI: "mArI ekalInA jIva upara badhI heLI che ! chokarIne zu nokarI karavI 'tI, te nahi bhaNelI heya te satyAnAza vaLI javAnuM hatuM ? huM nathI bhaNelI te tamAruM zuM dIThuM paDyuM ?" bApe dhImethI kahyuM: "e badhuM ya kharUM. paNa Ajane jamAne....." mUo tamAre jamAne ! nA joyuM, jeThAbhAI amInanI subhadrAe bhaNuM bhaNI karyuM te? bApa bicAro raMganathI vepAra dhaMdhe mUkI lagana karavA Avyo tyAre e UlaTI enA A pahelAM paraNI gaI. ne dIsatI rahI je nAto joDe paraNI hota teya ! paNa koNa jANe e ya rakhaData haze-nahi te vANiyo thaIne bIjI nAtanIne paraNato haze ? nAma pramANe zANI subhadrA ja nIkaLI ne ? " chatAM bApe hItAM bItAM bIjI dalIla karI " paNa AjanA chokarA jotI nathI ? vADIlAlane sumana vivAha karela hatuM chatAM nA joyuM ? bhaNelI nathI ema kahI muMbaI enI meLe paraNI beThe. have Aja e cheDIne bApa ApaNa nAtamAM kaMIthI evaDo moTo chokaro lAvaze ? ne vivAha te ThIka che ke jyAM sudhI bApanuM cAlatuM tyAM sudhI nahetA tUTatA paNa AjanA chokarA have mAbApanuM mAne che ja kyAM ?', mAe pitAnA vicAramAM 68 rahI bIjI salAha ApI: " ApaNe evA moTA bahu bhaNelA zuM karavA zedhIe ? sarakhe sarakhuM zodhyuM hoya to kazuM duHkha nathI. huM te ke dA'DAnI kahuM chuM ke, mohanalAlanA naTavara sAthe rUpiyA ApI mUke che. paNa tamArI AMkha kyAM UghaDe che ? ema ApaNI jema dukAna karI dA'DA kADhI khAya eTale DAMsa te nA kare. mAro vivAha tamArI sAthe karyo tyAre tamArA gharamAM zuM tijorIo tUTI jatI hatI ? gharamAM ochuM vajuM haze ethI kaMi choDI duHkhI nahi thAya. paNa sonAnAM naLiyAvALAne tyAM vahelI duHkhI thaze. mULajI jeThAne tyAM zuM ochuM che? chatAM chekare evo pAko ke parI jevI vahu mUkI game tyAM rakhaDe che. mATe mAruM bairAM-zAstra mAne te bhaNAvavA-baNAvavAnI vAto mUkI tyAM besI jAva." Akhare thayuM paNa mAnuM ja dhAryuM. narmadAne vivAha naTavara sAthe thaI gayo. paNa varane AkarSavA naryA rUpa ke kAryanI ekalAnI ja nahi paNa bhaNataranI jarUra che, ene narmadAne cAra varasanI thai tyAre pUrepUro anubhava thayo. enA jevI ja abhaNu caMcaLano vivAha e kAraNe ja jyAM hoya tyAMthI asvIkArya thato. emanI jJAtimAM te chokarA suddhAM ya vivAha pahelAM chokarIne jovA jatA. paNa je hoya te rUpa, guNu ke uMmaranI vAta ryA pahelAM keTaluM bhaNelI che ? ' e ja pUchatA. ane abhaNa che e jANe moTAmAM moTI, na nibhAvI levAya tevI kheDa heya tema ene joyA vagara nA ja pADI detA. caMcaLa bicArI dharamAM mA-bApanI vAto sAMbhaLI sUnamUna banI jatI. ane enI aMtaranI vAta narmadA AgaLa kahetI : "rayA AjanA chokarAone te daI jANu zuM thaI lAgyuM che ? bhaNe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ badalAtA pravAha : 19 lIemAM ApaNA karatAM zuM vadhAre haze ? mArA mAsAnI visu pAMcamI aMgrejI bhaNatI'tI paNa eka dA'DA mArI sAthe kUve AvI te ghaDA khUDADatAM to AvaDyA ja nahi. eDu enI meLe vALI levAya nahi ke nA nadhAra laine calAya. ' na dAe peAtAnI buddhi pramANe javAba ApyA : ' bhaNelAmAM phera tA kharA . manasukha kAkAnI maMgaLA hamaNAM ahI AvI che, te ena ! eneAvara enI upara kAgaLa lakhe che. kAle TapAlIe kahyuM: ' maMgaLAbena ! lyo tamArA kAgaLa. ' te gharamAM badhAM beThAM hatAM te ya lAgalI kAgaLa levA deADI, ane tuM te jANe che ke mArI mAne TAkA vagara japa na ja vaLe. pUchyuM: kAnA kAgaLa che ? ' te eNe to zarama vagara kahyuM ya kharUM ke emane. te huM ya ena zaramAi gai. te mArI mA teA dharamAM pesatAM babaDI: ' dasa dA'DA thayA nathI teTalAmAM te sunAM paDI gayAM ke kAgaLa lakhavA mAMDyAM. bhaNelAM ne lAja-zarama heAya teA zuM joie che ! ' te thacaLa ! ena, ApaNe game tevAM DAhyAM hAIe paNa kAgaLa to nA ja lakhAya ke vaMcAya ne ? ' caMcaLa khelI: * te kAgaLa lakhyA vagara eka bIjAnu mana haze te DhAMkyu rahevAnu che ? te vakhate nareMdA kaMi na melI, paNa 'caLanA gayA pachI enAM manamAM zaMkA peThI. huM ya abhaNa chuM eTale nahi gamuM to ? na ! e rAtre ene UMdhamAM ya vAtA yAda AvI. enA e bhaNakArA vAgyA karyA. bairAM enA varanI vAta karatAM e mUrkha tuM te bhAgyazALI nIkaLI. tArA vara aMgrejI bhaNe che, eTale tane teA nAkarI maLaze eTale zaheramAM lai jaze. ' ane pahelAM je vastu ene sukha upajAvatI te atyAre kAMTAnI mAphaka khUMcavA lAgI: 'e bahu bhaNuraze eTale huM teA UlaTI jarAya nahi gamuM ' vaLI yAda AvyuM: ' zaheramAM to moTI moTI chekarIo ya bhegI bhaNe eTale mArA jevI to pachI dIThI ya zAnI game ! ' vaLI enI yAdazakita sateja thai hoya tema mA-bApanI jUnI vAta tAjI thai. vADIlAlanA sumantanA vivAha. karelA hatA chatAM abhaNa cheDI hovAthI enI meLe muMbai paraNI gayA. ane enAthI DUsaku' khavAi gayuM. jema naLarAjA damayatIne choDI cAlyA gayA hatA tema tenA vara--mAte kahetI'tI ke ziyALAmAM lagna karI nAkhavuM che--zaheranI laTakA karatI bhaNelI che|karI sAthe paraNI gaye. e vAta jANI bApa mAne rIsa caDhAvI kahetA saMbhaLAyA: huM tane pahelethI ja kaheto hatA ke nizALa meAkala paNa mArU' sAMbhaLyuM ja nahi, ' . O mA melatI jaNAI: ' sArUM thayuM. eNe paraNutAM pahelAM ja kALu' karyuM te, nahi te paraNyA pachI chekarI du:khI thAta UlaTI. ' bApa-' paNa have evaDA moTA bIjo chokarA kayAM che ? ' mA-kayAMya ThekANuM nahi paDe te chevaTa tyAM karavAmAM ze vAMdho che? bIjI Ave enA karatAM ApaNI cheADI hoya te chekarAM te duHkhI na thAya.' nadA e sAMbhaLI phaphaDI UDI. enI pheinI cheDI hamaNAM traNa chekarAM mUkIne gujarI gai hatI. enA banevI-amaracaMda ene tyAM AvatA tyAre ene kadI bIka nahAtI lAgI pazu atyAre enI kalpanA AvatAM e kaMpI UThI Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAMta, dADha ne jaDamu OM tribhuvanadAsa laheracaMda zAha [2] gayA mamAM ApaNe mukhazuddhi aMge kevaLa ' dAtaNa karavAnI ' dRSTi pUratI ja dAMta ane peDhAMnI vicAraNA karI hatI. mRtra ApaNe khArAka khAvAmAM ane tene aMge temane bhajavavA paDatA bhAganI dRSTithI vicAra karIzuM, dAMtanI racanA vize prathama vivecananI jarUra rahe paNu tenA Avazyaka bhAga lakhAI gayA che tethI te sivAyanI anya hakIkata ja jaNAvIzuM. saMkhyA:mukhanA upara ane nIce maLIne banne jaDabAmAM dhADAnA nALAkAre dAMta jaDelA hAya che. te evI rIte kramavAra vaLI mUkAyA che ke jo jaDabAnI vacceAvaccethI laIne cheDA sudhI tapAsIe tA ekadhArI gAThavaNu temAM najare paDatI dekhAze. eTale ke dareka jaDabAnA khe bhAga pADIne vaccethI jamaNe ane DAbe paDakhe jotA jazuM teA prathama nakhara, eka prakAranA e kApavAnA (Ineisors ) dAMtanA Ave che. te bAda eka zrutariyA aNuidAra kADavAnA ( Canine) dAMta, tenI pachI e mAthAvALA cAvavAnA ( Bi-cuspid ) khe ane chevaTe traNathI cAra mAthAvALI Aya hAya bApa ! kevaDuM moTuM peTa ! AgalA paDI gayelA dAMta, lamaNe dhALA dekhAtA vALa....... jema jema e vadhu yAda karatI gai tema tema enI khTIka vadhatI gai. jANe gAdaDI mAthe meDha AyA chatAM nAnA karAM bhUmA pADatAM na hoya ! 'mAsI ! mAsI ! chIcI...... bhU....mAsI ! adhA....... ane e rAtre kharekhara eNe je mAnasika vyathA anubhavI te savAramAM UThatAM paNa enu mana khATuM mAnavA taiyAra na thayuM. pUjo kADhatAM kADhatAM ya ene enA e ja vicAra AvatA hatA; zuM pote bhaNI nathI eTalA khAtara peAtAnuM jIvana dhULa thai jaze ?' vaLI nAnI bena savAramAM lezana lakhatI hatI tenI pAse besatAM na dAe sleTamAM zabda batAvI pUchyuM: 'zAntI ! mA zu lakhyu che ? * nama dA nizALe nathI gaI e teA nAnI ena jAtI hatI. paNu sAva ATaluM saheluM ya moTAM thae emane ema na AvaDe evuM te e bicArIne khyAla na hatA. eNe kahyuM : 'A te bahu sahelu che. eTaluM ya nathI AvaDatuM ? ' ene javAba ApavAne badale narmadAnA manamAM thayuM: AvaDI nAnI cheADIne ya nathI AvaDatuM e khUMce che, te e ze'ramAM rahI aMgrejI bhaNe eTale hu* nA ja gamuM ste ! ' meTIena kaMi na melI eTale zAntI zIkhavatI hoya tema khelI: jo A pahelA akSara che te na pachI 8 va ra.' zabda pUrA vAMcI e kahevA lAgI: * A tA huM pahelImAM netI AvI tyAre ya AvaDatA hatA.' 6 pazu nama dAne teA jANe potAnA naTavaranAM darzana thayAM hoya teTalA akhe! lAgyA. e vaLI vaLIne jema kanyA kutUhalathI saMtAine, lajjAsaha peAtAne ghera mahemAna tarIke AvelA varane nIrakhe tema e zabda sAmu tAkI rahI. eTalAmAM mAnA rasADAmAMthI avAja AvyAH paheAramAM e choDI joDe moTA pATalA phADI nAkhyA hoya Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat narma dA! pANI bharavA javAnuM mUkI atyAranA tema vAMcavA besI gai ?" ( cAlu ) www.umaragyanbhandar.com Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dAta, dADha ne jaDamu* : 71, vizeSapaNe cAvIne jhINuM karavAnI athavA kaheke daLavA jevI kriyA karavAnI traNa dADhA ( Molars ) mUkI che. ema kula maLI 2+1+2+ane 3=8 jamaNA ne DAbe paDakhe gaNutAM uparamAM 16 : ane te ja pramANe nIcenA 16 meLavatAM kula 32 dAMta gaNAya che. A khatrIsamAMnI upara nIce, jamaNe ane DAbe paDakhe maLIne traNa traNa maLI khAra dADhA che. temAMnI sAthI chellIne DahApaNunA dAMta ( Wisdom tooth ) tarIke paNa eLakhavAmAM Ave che. te sAmAnya rIte 20 thI 28 varSanI uMmare Ave che te Ave che tyAre tenuM kada sAthI moTuM hovAthI svAbhAvika rIte ja bahAra phuTatI vakhate tenA uparanuM vALu atizaya taMga banI kheMcAya che jethI asahya pIDA thAya che. eTale sudhI ke kavacit sAjo paNa Ave che te ATha ATha hADA sudhI mANasane khAvu paNa bhAvatuM nathI. chevaTe dAkatarane te taMga peDhA upara cappAthI kApa mUkatAM aMdara phLAi raheluM mULa, peDhAmAMthI bahAra nIkaLI Ave che te daradIne rAhata maLe che. A cAre bAjunA cAra DahApaNunA dAMtamAMthI kAi vakhata traNu, e ke eka ja Ave che te cita bilakula UgatA paNa nathI. AvI echI vadhatI sa`khyAnI dADhavALA manuSyamAM DahApaNune nyUnAdhika aMza hovAnu paNa jaNAyuM che eTale ke Wisdom tooth=oApaNuMnA dAMtanA nAmanI sArthakatA svIkAravI rahe che. jo ke manuSya mAtrane sAmAnya rIte 32 dAMta hovAnI mAnyatA pracalita che ( jethI krodhAgnimAM prajavalita thatAM kahevAya che ke evA mAra mArIza ke batrIse dAMta toDI nAMkhIza ) chatAM uparanA saMcAgAmAM 31, 30, 29 ke 28 dAMta paNa maLI Ave che. upayAga:-upara kahI gayA pramANe ATha ATha dAMtanI dareka jaDakhAmAM e be hAra che temAMnA prathamanA e kApavAnA (Incisor) kahevAya che. tenuM kAma, reTalA jevA paheALAnA ke kharI jevA ceAsalA ke lAMdAnA athavA to lADu jevA meTA daLanI vastune je narama ke jhaTa bhAMgI zakAya tevA khArAka mAMmAM mUkavAmAM Ave tene kApIne pramANasaranA kaTakA karavA pUratuM ja rahe che. paNa jo kheArAka, zelaDInA patIkAM jevA, sUkA khAkharA jevA ke kaDaka banI gayelI sUkI mIThAi jevA kaThaNu hAya tA, jema sUkA lAkaDAne prathama phADIne pachI kaTakA karI upayegamAM levAya che. tema A khArAkane paNa prathama phADavA paDe ane pachI kApavA paDe che. eTale pelA kutarIyA aNuidAra (Canine) dAMta kAme lAge che. te A e kriyAmAMthI eTale ke phADIne kApIne kaTakA thayA bAda, khArAkane e mAthAvALA (Bicuspid) pelA cAvanArA dAMta jhaDapI lye che; te tene cAvIne jhINA jhINA kaTakA karI nAMkhe che. ahI sudhImAM je khArAka zarIrapoSaka pUratA thaI gayA hoya te te, pelI lapalapa karatI navaTAMka vajananI jIbhaDI tene pakaDI karIne gaLAmAM utArI nAMkhe che. paNa pUratA narama na banyA hAya tA khArAkane vadhAre pIsAne lATa jevA thavA pelI dADha rUpI dhaTIne svAdhIna thavuM paDe che. tyAM teA game tevA apUrNa rahelA khArAkane paNu daLAi daLAIne bArIka banI jaI pASaNu rUpa banI javuM paDe che. chevaTe upara jaNAvI gayA pramANe pArakI mahenata upara tAgaDadhInA karanArI pAchI pelI chabIbAI AvIne haDapha karatI ke gaLAmAM kheArAkane dhakelI mUke che. A sa vakhata mAMmAM rahelI chUka graMthImAMthI thUMka vaLyAM ja rahe che te khArAkane pIsIne pASaNu yogya banAvavAma dAMtane sahAyaka thai paDe che. eTale sahaja samajI zakAya che ke, jeTaluM vadhAre cavAya teTaluM thai kamizraNa vizeSa saMpUNaeN bane ane teTalA ja pramANamAM khArAka paNa pAcana ceAgya mane. uparanA vivecanathI spaSTa samajAze ke, khArAka kaheNu hAya to kApavAnA, kADhavAnA, cAvavAnA ane daLavAnA--ema cAre prakAranA dAMtane kAme lAgI javu paDe che paraMtu te pAcA ke pravAhI hAya tA tene daLAvAnI jarUrIAta nIkaLI jatAM, dADhAnu kAma nathI paDatu. A kAraNa mATe ja kudarata nAnA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hire "suvAsa : julAI 1942 bALane dADha ApatI nathI. jethI bALake 32 ne badale 32-12=20 dAMtathI sarvakAma nIbhAvI zake che. tema mAMsAhArI manuSyane ke te keTInA siMha, vAgha, kutarA jevA pazuone, pitAne kherAka prathama phADavAnI AvazyakatA rahelI hovAthI vanaspati AhArI karatAM pelA aNidAra ne kutarIyA dAMta pramANamAM vizeSa moTAne aNIyALA hoya che jyAre gAya, bheMza ane hAthI jevA taddana nirAmathI AhArIne ghAsane ja khorAka hovAthI khUba cAvI cAvIne jhINo karavo paDe che ane tethI temanI dADhe bIjAnA pramANamAM vadhAre moTI ne pahoLI hoya che. A uparathI ema phalitArtha paNa kADhI zakAze ke je koI prakAranA dAMta paDI gayA hoya te, kherAkane pAcaka rUpamAM ANavA mATe te sthAne tevA banAvaTI dAMta banAvarAvavA athavA te, paDI gayelA dAMtathI karAtI kriyA na karavI paDe te ja khorAka mAtra khAdhA karo. - racanA ane goThavaNa-jaDabAmAM dareka dAMtane akeka khADAmAM zreNIbaMdha kheDavAmAM AvyA che ane dIvAla caNavAmAM jema dareka ITa ke pattharane, retI, cuno ke sImeMTa vAparI sajajaDa banAvI devAya che tema jaDabAnI aMdaranA khADAmAM dAMtane majabUta banAvavA cAre tarapha pilANamAM mAMsanA lecA jevo padArtha goThavIne tathA bahAra dekhAtA sarve dAMtane hArabaMdha banAvavA, temane parasapara peDhArUpI sAMkaLathI jakaDI lIdhelA hoya che jethI dAMta upara AMgaLI pheravatAM koIpaNa khAMca vinAnI eka sIdhI lAIna ja mAlama paDe che. A pramANe goThavAyelI dAMtanI zreNIthI ApaNuM rejanuM khAvAnuM kArya cAlyA ja kare che. kudaratanA niyamane AdhInatA-kudaratane niyama che ke dareka dareka vastune-cAhe te sajIva ke nIrjIva, nAnI yA meTI he-traNa avasthAmAMthI tene pasAra thavuM ja rahyuM; utpanna, dhruva ane laya. prathama utpanna thAya, pachI emane ema sthiratA dhAraNa kare ane chevaTe nAzane pAme. janma, AyuSya ane maraNa jevo trikALAbAdha niyamanuM nAma teno nAza thavo ja joIe. te niyama dAMtane paNa lAgu paDe che ja. dAMtanI utpattimAM tenI racanA-goThavaNa AdinuM vivecana, ahIM uparamAM temaja kAMIka aMze gatAMkamAM ApI gayA chIe athavA smaraNamAM tAjuM thAya mATe saMkSiptamAM jaNAvI daIe ke, dAMtanA be bhAga-bahAra dekhAte cakacakato dUdha je sapheda, ne tenI aMdara pico ane mRduH bahArano kaThaNa ane nirjIva jyAre aMdarane sajIva ane lehIyALa tathA jJAnataMtuthI bharapUra ane sarva dAMtane casakI jatAM ke hAlI jatAM aTakAvavA mATe tenI AsapAsa peDhAMnI saMkalanA. A pramANe utpatti thayA bAda tene te sthitimAM amuka samaya paryata dAMta TakI rahe che. jema ApaNe janma dhAraNa karyA pachI kAMIpaNu lakSa ApyA vinA ke tenA sadvyayane vicAra karyA vinA AyuSya vitAvI daIe chIe tema dAMta paNa ApaNe be darakAra rahevA chatAMye pitAnuM nirmita kAma Ape jAya che; athavA kaho ke ApaNe tenI pAsethI jema eka nokara pAsethI kAma karAvyA : karIe tema kAma kaDhAbe jaIe chIe. paraMtu jema nokaranI nImakahalAlIne paNa kAMIka hada hoya che tema dAMtane paNa tenA taraphathI kAma ApavAnI hada bAMdhelI hoya che. A hada kema oLaMgAya che tene khyAla Apa atra jarUrI che. kemake tene khyAla Ave te ja te sthiti AvatI kema aTakAvAya tenuM athavA te aTakAvavAnA prayAsa karyA chatAye kamanasIbe sthiti palaTAI gaI che, jema bane tema te echI upadravakAraka banAvI zakAya tenuM svayaM bhAna thAya. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanuM jatana 'eliyA jozI cheTha ! koI bAragAmathI maLavA AveluM se.' "keNu che kayAMnA che ?" "te te khabara nahiM. dIvAnakhanameM behADelA. heuve. chAba loka jevA lAge se. mAthe Topa paherelese." huM haju AMgaNAmAM moTarane lAvuM chuM tyAM ja kare mane khabara dIdhA. becare pUje paNa evo che ke na pUche nAma ke ThAma, na jAta ke bhAtanI khAtrI kare, ane je hoya tene be dIvAnakhAnAmAM "kahI dhakelI che. je kAkAne dIkare che te vAMdho nahIM paNa je kaI meTA sAheba hoya te AvA melA hAthe tene kema maLAya ! haju Ajeja meTaranuM muhUrta karyuM. jAte hAMkavAthI hAtha cIkaNuM, hAla ghAMcI jevA ane paMDa meluM guMdA jevuM thAya te kharuM, paNa meTara rAkhavI te pachI hAthe hAMkavAmAM ja majhA ane phAyado che. gADIne gerejamAM mukAvIne huM lAgaze snAnagRhamAM gayo. snAna karI, kapaDAM badalI, bAla sarakhA samArIne Akhare huM dIvAnakhAnA bhaNuM cAlyo. kharekhara ! suratI silakano zaTa, kebrA bhAtanI TAI tathA mAthe tAtaMrI TopI paherelI eka vyaktine meM jei. pAse henDabega paNa hatI. sAhebajI ! sAhebajI ! zeTha sAheba !" teNe mAruM kAMDuM ja kheDavI nAMkhuM. sAhebajI ! kema zuM pharamAsa che ?" meM pUchyuM. " zeTha sAheba ! Apane mArAM aMtaranAM abhinaMdana che." * abhinaMdana ! " huM camaka. AvI aparicita vyakita mane zAnI mubArakabAdI ApatI haze ! dIvALIne te haju ghaNIvAra che, eTale mAnacAMdanuM gejheTa te Aje zAnuM bahAra paDe ! zuM tyAre kalekaTara sAhebe "rAvabahAdUra nI bhalAmaNa sarakAramAM mokalI haze ! ane te zubha saMdeza devA A gRhasthane pAThavyA haze ! hAjI. abhinaMdana kema nahIM ! Ape navI zevaroleTa " kAra kharIdI te mATe huM Apane mubArakabAda, abhinaMdana ApuM chuM." emAM vaLI abhinaMdana zAnAM! moTara te Aje AlImavAlIne tyAM paNa heya che." mAro jIva have kAMika heThe beThe. te kharuM--paNa zeTha sAheba ! Apa Adhunika sukha-sagavaDanuM sAcuM mUlya AMkanArA che, te mATe ja Apa dhanyavAdane pAtra che. sikasa silenDaranI, nAiTIna TavenTInAIna meDalanI--ane vaLI kalara paNa phAMkaDo- miyima madrAsI Ape pasaMda karyo che. kharekhara Apa kalApriya che. e adabI mApha karajo-zeTha sAheba ! Apa paraNelA cho?" kema?" Azcarya pAmatAM che. mane manamAM thayuM ke vaLI A gRhastha zuM kAMI sagapaNanI vAta lAvyA haze? nahIM. zeTha sAheba ! heja prazna ApanA hita mATe ja pUchuM chuM." " hAi-pahelI bairI suvAvaDamAM svargavAsa pAmatAM, bIjuM ghara mAMDyAne Aje savAtra varSa vItI gayAM" Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 suvAsa: julAI 1942 " tyAre te ghaNAja khuzakhabara. zeTha sAheba ! bAlagopAla che ke ? " are ! AmaNe te jANe dharavaTa AdarI ! nahIM eALakhANa, nahIM pALakhANa chatAM mAre ghera pathAro mAMDaze. kema jANe che karAMonuM vasatIpatraka bharavA AvyA hoya, temaja chUTa levA mAMDI. "hA. eka putra ane eka putrI." meM uttara Apo. ghaNuja AnandanI vAta. paramAtmA sene se varasanA kare. jUo, zeTha sAheba ! eka patnInA patI tarIke ane putra-putrInA eka pitA tarIke ApanA zira upara gaMbhIra javAbadArI laTake che. te javAbadArI Ape koI divasa adA karI che ke ?" kema? zuM kahevA mAMge che?" A te jANe "mAnavadayA pracAska maMDaLIne kaI maMtra hoya ema mane te lAgyuM. " sAheba ! mApha karajo. Apane huM ThIka pUchuM chuM." . "zuM Apa ema kahevA mAMge che ke huM mArA kuTuMba pratyenI pharaja bajAvavAmAM kAMI pachAta chuM?" sAheba! huM joI zako chuM ke Apa premALa pati ane snehALa pitA che, te kharUM che, paNa kartavyaparAyaNutAmAM te haju ghaNuM uNupa mAluma paDe che." eTale ? Apa zuM AkSepa karavA mAMge che ?" nahIMcha-nahIM. AkSepa hoya ja nahIM. huM to ApanA eka sAcA hiteSI tarIke Apane salAha devA mAMguM chuM. Ape ApanA kuTuMbanI sukhasagavaDa mATe meTara kharIdI, paNa te sAthe bIje kAMi vicAra karyo ?" zuM ?" meTaranA keTalA akasmAta thAya che--te te jarA jUo Apa te harahaMmeza chApAMmAM vAMcatAja haze. mArI pAse A rahyuM-eN mabAIla abhyadaya, zeTha sAheba! prati varSe eka lAkha, ekANuM hajAra, ekane eka akasmAta ApaNuM hindImAM thAya che; temAMthI eka lAkha, ekAzIhajAra, ekAvanAne agiyAra te kevaLa A vAhanane ja AbhArI che. " paNa te badhA akasmAta to bedarakArIthI hAMkyAnA pariNAme nIpaje che; mATe ja meM te meTara hAthe hAMkavAne aTala nizcaya karyo che." ka La mApha karajo, sAheba! blara karatAM zeTha pite heMDala hAthamAM le temAM te bahu ja jokhama samAyeluM che." paNa hu to meTara dhIme houM chuM tenuM kema? : "arararara !! cha-- TakA akasmAta meTara dhIme hAMkavAthI ja bane che tenuM kema ! " , paNa-e badhA AMkaDA tamArA meTA zaheronA haze. amArA gAmamAM evI doDadhAma che ja nahIM." mApha karaje, sAheba ! paNa ApanI bhUla thAya che. mAM zahera karatAM nAnAM gAme ja phALo vizeSa hoya che; kAraNa rastA khADA-khAbaDAvALA ne kharAba, mATe jAnamAlanuM jokhama tyAM ghaNuM ja bhAre." te pachI zuM ! amAre A gAma choDI devu?"--"skuila nahIM tyAre ?" Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvanuM jatana: 75 tyAre-zeTha sAheba ! ApanA hIta jevA dAgInAnI salAmatI ane ApanA pramANamAM patnI-putrAdikanI rakSA mATe eka ja upAya che." zuM ?"-"A phoramamAM sahI kare, eja." A phormamAM sahI karyuM zuM phAyado?" "phAyadA aneka moTara bhAge ke tUTe ke cUrecUrA thaI jAya te purI vaLatara. hAthapaga bhAMge ke nAka kapAya te satvara amArI kaMpanI badale bharI Ape." che ane rAma ramI jAya te ?' te-vArasadArane pUrepUrI nukasAnI maLe. zeTha sAheba! vimA kaMpanIonA te saha... phATayA che; paNa te badhAmAM amArI Isyuransa kaMpanI sarvazreSTha gaNAya che. kalemsane turata nikAla. chatAM primiyama mAtra nAmanAM ja che. zeTha sAheba! cAle DhIla karImAM. A agiyAramA AsanamAM ApanI sahI karo; bAkInuM huM bharI laIza. kalama-balamanI Apa takalIpha rahevA vA. A mArI vaeNna pena." nahIM. e upakAranA bojA taLe huM dabAI jAuM tenA karatAM mArI kalama ane mAruM ja phoramahuM laIza." kAM-A-zeTha sAheba ?" A relave-rmamAM huM hamaNAM ja mArI kalamathI tAra karavA mAMguM chuM." tAra?" "hA-tAra kaMpanIne karuM chuM ke "tamAre saMtAnane carakhe maherabAnIthI ekadama pAcho maMgAvI lyo.' " kAM. mAbApa, zeTha sAheba ?" jAMgaDa mAla che, mATe ja." " paNa kAMi kAraNa?" "jIvanuM jatana-amAre te ThIka, paNa ApanuM avazya: AvA khADA-khAbaDAvALA gAmamAM Apa popakArArthe padhAre, ane nAhaka harakata hele khama paDe-mATe cAle sAhebajI. ' cAtakane himadUta" A (zArdUlavikrIDita) vaSane sama nehathI sukhadukhe cAhe sadAye ane enAM pUjanamAM dine virahanA vItAvate vairyathI; sAcA snehataNI anupa pratimA tuM ekalo ka bane? ene aMtara prema-pArakhataNuM eke na biMdu vase. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AryAvatanuM ati prAcIna saMrathAnamisara kizoralAla kaThArI A pRthvI-maMDaLa upara jJAna, kalA-kauzalya ane saMskRtinuM janmasthAna je kAI paNa deza hoya to te bhAratavarSa che, jenA aneka Arya mahAvIra saMtAnoe prAcIna yugamAM deza-dezAntaromAM ghumIne Arya saMskRtine pracAra karI mahAna ane prabhAvazALI sAmrAjya sthApyAM che, jenAM gairavavarNane pRthvInA ItihAsanAM pRSTho para ane eziyA, yuropa, AphrikA ane amerikAmAM keTalAMka sthaLoe smAraka-cinha rUpe adyApiparyanta mojUda che. e smAraka-ci prAcIna AryAvartanI AryajAtinAM mahAna kartavyonAM abhuta pramANe che. prasiddha yuropIya vidvAna che. pIkeke gaI sadImAM "India in Greece' nAmaka eka sundara pustaka pragaTa karIne prAcIna grIsamAM phelAyelI bhAratIya saMskRtinAM yazogAna gAyAM che. te pustakramAM prAcIna yugamAM vizvabharamAM bhAratIya saMskRtino je phelAvo thayo hato, tenAM anekavidha dAMtA ApIne pAMca hajAra varSa pUrve AphrikA jevA aMdhAriyA khaMDanI saMskRtine ujajala banAvanAra misara dezamAM je Arya saMskRtine pUrNa vikAsa thayo hato, te vize paNa keTalIka rasamaya hakIkato varNavI che. misaranI prAcIna saMskRti vize e pustakamAM lakhyuM che ke, "AphrikA temaja misaranAM prAcIna saMsthAne, maMdira tathA saritAonAM nAme AryAvartana saMsthAna, mandire temaja nadIonAM nAmo sAthe AbAda rIte maLatAM Ave che. AryAvartanI "sidhu nadI uparathI AphrikAnI nIla [ Nile | nadInuM nAma paDyuM che. prAcIna misaranivArasIo sidhu nadIne ebosina" [ Aboasin ] tarIke oLakhatA. e "e bosina' zabda "sapta sidhu' zabdanuM rUpAntara che. e zabda uparathI AphrikAmAM AvelA moTA pradezanuM nAma "ebIsiniyA " paDayuM che. AryAvartanI gaMgA nadI uparathI AphrikAmAM AvelI moTI nadI "ka"ne nAma maLyuM che. misara dezanA prAcIna rAjyakartAonAM nAme paNa bhAratavarSanA prasiddha rAjavIo joDe AbehUbe maLatAM Ave che. misaranA eka prAcIna rAjavI "rAmesisa" (Rameses) e AryAvartanA bhagavAna rAmacaMdra zabdanuM apabhraMza svarUpa che. banne mahAna rASTranI prAcIna citrakalA tathA zilpakalAmAM samAnatA che. misaradezanI prAcIna bhASA saMskRta hatI, kAraNa ke te dezanI bhASAnuM vyAkaraNa Aya bhASA saMskRta sAthe maLatuM Ave che. misarI bhASAonA keTalAka dhAtuo saMskRta bhASAnA itara dhAtuo sAthe paNa maLatA Ave che. e saMbaMdhamAM keTalAka vidvAna bhASAzAstrIo te ema paNa kahe che ke, "Arya bhASA saMskRta ane misaranI badhI bhASAo pUrve eka ja hatI. ane te judI paDayA pUrve tenuM je rUpa hatuM, te misaranI bhASAomAM adyApi paryanta jaLavAI rahyuM che.' che. hIrana nAmanA eka pratibhAzALI vidvAnanA "Historical Researeches nAmaka eka amUlya pustakamAMthI paNa misara ane AryAvarta vize keTalIka hakIkata maLI rahe che ke, " AryAvartana Aryo ane misara dezanI prajA pairANika yugamAM mULa eka ja dezanAM ane eka ja pitAnAM saMtAna hatAM. banne mahAna rASTronA rIta-rivAje, dhArmika pravRttio ane AcAra-vicAramAM pUrve AbehUba samAnatA hatI." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ misara: 77 prAcIna misaramAM aneka itihAsakAra thaI gayA che, ane te badhAja ItihAsakAroe paNa misaramAM prathama Arya saMskRti phelAyela hovAnAM aneka AdhArabhUta pramANe ApIne e hakIkata siddha karI che. prAcIna misarano evo eka prasiddha purAtattvavettA lakhe che ke, "sAtaATha hajAra varSa pahelAM bhAratavarSamAMthI AryonuM eka manuSyadaLa suejhane raste thaIne prathama AphrikAmAM nIla [ nAIla ] nadIne kinAre UtaryuM hatuM. nIla nadInuM utpatti-sthAna paNa Aryoeja zedhI kADhayuM hatuM. te vize AryAvartanA "padmapurANamAM vigatavAra varNana karavAmAM AvyuM che. nIla nadIne kinArethI A AgaLa vadhyA, ane ijIptane pradeza phaLadrupa ane rasALa jaNAtAM tyAM ja sthira thayA. bhAratavarSanA e Aryoe prAcIna misaramAM ucca prakAranI kalA ane saMskRtine pracAra karI eka meTuM prabhAvazALI sAmrAjya sthApyuM hatuM. e Arya daLamAMnA eka prasiddha Arya rAjavI mInise " I. sa. pUrve 4500 mAM misaramAM vyavasthita rAjya sthApyAnI misaranA prAcIna itihAsamAM paNa seMdha che. e Arya rAjavIe misaranI ghaNuM saMsthAnomAM vaheMcaNI karI hatI. manise sthApeluM misaranuM mahAsAmrAjave traNa hajAra varSa sudhI aNanama TakI rahyuM hatuM. lagabhaga pAMca hajAra varSa pUrve misaramAM " bANAsara' karIne eka rAjavI thaI gayA hatA. zrI kagaNanA putra anirUddhakumAranAM lagna e misaranA rAjavI bANAsuranI putrI upAdevI sAthe thayAM hatAM. jyAre bhAratamAM mahAbhAratanuM maMDANa thayuM, tyAre zrI kRSNanA saMdezAnusAra misarapati bANAsUranuM lAkho mANasonuM sainya bhAratavarSanI yuddha-bhUmi kurakSetra para UtaryuM hatuM." prAcIna misaranA e purAtattvavettAnA kathanane Teke ApatAM karnala ekaTa nAmaka eka aMgreja vidvAna paNa "prAcIna misara' nAmaka pitAnA pustakamAM lakhe che ke, " We have a right to more than suspect that India, eight thousand years ago, sent a colony of emigrants, who carried their arts and high civilisation into which is known to us as Egypt. This is what Bugseh Beg, the most modern as well as the most trusted Egyptologer and antiquarian, says on the origin of the old Egyptians.' ATha hajAra varSa pahelAM AryonuM eka daLa misaramAM gayuM, ane tyAM ucca prakAranI sabhyatA phelAvI, te vize karnala okaTe pitAnA upalA pustakamAM khUbaja lakhyuM che. AryAvartanA A misaramAM sthira thatAM teonI saMskRti uttare uttara vikAsa pAmatI gaI. AryAvartanI jema misaramAM paNa teoe jJAtiprathAne mUrta svarUpa ApIne cAra varNAzramanI prathA pracalita karI, yajJa karAvanArA paMDite prathama varga mAM, kSAtra karma karAvanArA kSatriya-rAjae bIje vargamAM, vyApArI, ve, kRSikAro ane kArIgaro trIjA vargamAM, ane zraddha-dAse cothA vargamAM gaNavAmAM AvyA. teo AryAvartanI jema misaramAM jIvanAM janmAktaramAM mAnavA lAgyA. AryAvarta mAM jema prAcIna kALamAM nAgapUjA pracalita hatI, te ja pramANe misaramAM Aryo prabhune sarSanI mUti dhArIne pUjavA lAgyA. teo agni, sUrya ane candrane deva-svarUpa mAnavA lAgyA. pazu, pakSIo tathA vRkSone devatAonuM svarUpa samajIne pavitra gaNvA lAgyA. Aryoe misarane potAnuM janmasthAna banAvyuM, te paNa teo AryAvartane vIsarI gayA nahotA. misaranA paMDita AryAvartane 5ntadeza" (paMDitane pradeza) tarIke oLakhavA lAgyA. prAcIna misaranA ItihAsamAM pattadeza vize ghaNuM lakhAyuM che. misarane prAcIna horesa-hamisayAne hAra (Horus) e AryAvatanA mahAdeva hara' athavA hari zabdanuM apabhraMza svarUpa che. misaranA dhArmika-pranthamAM vaparAte "besa' (Bes) zabda Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ % "suvAsa: julAI 1942 AryAvartanA prasiddha deva "viSaNu uparathI utpanna thAya che. vyavahAramAM besIne DAniyasa' tarIke para javela che, te anya koI nahIM, paraMtu bhAratavarSanA "deva dineza' che. Aryo misaramAM gayA tyAre sauthI prathama teoe potAnuM dhAryuM nIlanadIne kAMThe jamAvyuM hatuM. nIla nadIne kinAre teonA deva-devIonAM sthAnake hatAM. atyAre paNa temAMnAM keTalAMka smRti-cinha hastI dharAve che. nIla nadIne kinAre barela bAvaDI " nAmaka eka sthAnamAM sI asalI Topa (Queen Hoslitop ) nA samayamAM bAMdhavAmAM AveluM eka ati prAcIna mandira che. e mandiranAM bhiMtacitra upara lakhatAM cho. hIrane jaNAvela che ke, "AryAvartanI prAcIna citrakalA rUpe citrAtmaka lekho, rAma-rAvaNa vaccenA yuddhanAM alaukika do, sthApatya tathA zilpakalAdithI spaSTa jaNAya che ke, nizcaya AryonuM e ati prAcIna mandira che. vaLI e mandiramAM pattadeza" vize je varNana karavAmAM AvyuM che, te te bhAratavarSa che. ' prAcIna misaranivAsIonA dharmasiddhAnto paNuM AryAvartana dharma siddhAntamAMthI janma pAmyA che, temAM paNa keTalAMka sacoTa ane mobhAdAra pramANe che. bhAratavarSanI gaMgA nadI ane AphrikAnI nIla nadInA taTa para je prAcIna-smRti cinha che, temAM haju paNa bhArobhAra samAnatA bharI che. misaramAM zivamaMdiranI saMkhyA ghaNI che. misaranivAsIo zivamandirane "emona (Ammon) tarIke oLakhe che. misaramAM evuM "emona nAmaka eka ati prAcIna zivamaMdira che. temAM eka zilAlekha che, ane zivanI mUrti che. prAcIna kALamAM e mandiramAM rAjavaMzanI kumArikAe zivapUjA karatI; ane mahAdevanI mUrti upara kamaLanAM puSpa caDAvatI. AryAvartanI rIta rivAja pramANe prAcIna misaranA "emana' nAmaka e zivamandiramAM paNa kamaLanA phUlane pavitra gaNI sanA ci tarIke zivaliMgane adyApi paryanta pUjavAmAM Ave che. A saMbaMdhamAM misaranI baTAuna nAmanI bhaTakatI jAtinI keTalIka strIo khAsa dhyAna kheMce che. saMtAna-prApti mATe badA na strIo haju paNa e zivamandiranI AsapAsa bhaTakatI jovAmAM Ave che. temAM e mAnyatA che ke, zivabhagavAnanA AzirvAdathI ApaNane jarUra suMdara saMtAna prApta thaze. AryAvatI ane misaranA e rItarivAjo sabaMdhamAM kAunTa jonsajemA nAmaka eka prasiddha paMDita "Theogony of the Hindus' nAmaka pustakamAM lakhe che ke, . Even the symbols are the same on the shores of the Ganges and the Nile. Thus we find the Lingum of Shiva Temples of India in the Phallus of the Ammou Temples of Egypt-a symbol also met with on the head dress of the Egyptian Gods. We find lotus-flower as the symbol of the sun both in India and Egypt, and we find the symbols of the immortality of the soul in both countries. The power of rendering barren woinen fruitful ascribed to the temples of God-Shiva in India, was also ascribed to the temples of Ammon in Egypt, a belief retained to our days, for the Bedouin women may still be seen wandering around the temple of Amnion, for the purpose of obtaining this blessing.' AlamanI ajAyabImAM sthAna dharAvanArA jagaprasiddha misaranA pirAmIDe athavA stUpe vize jagatanA aneka vidvAnoe pustaka lakhyAM che. lagabhaga pAMca hajAra varSa thayA pirAmIDe aNanama UbhA hevAnuM kahevAmAM Ave che. te uparathI misara dezanI purANa-saMskRtine Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ misara : 7 kAMIka paNa khyAla AvI zake tema che. misaranA e ratUpamAM cethAthI cheka bAssA vaMza sudhInA rAjAone dATavAmAM AvyA che. e pirAmIDe paNa bhAratavarSanI sthApatyakalA ane zilpakalAnA niyamAnusAra banAvavAmAM AvyA che. pirAmIDe saMbaMdhamAM aMgreja vidhAna ebrAyane "chanA triAmIDa' nAmaka pitAnA eka puratAmAM vadhu spaSTa karyuM che ke, "misaranA vizvavikhyAta stUpe bilakula bhAratavarSanA kIrtimaMdiranI DhabachabanA che. AyaralenDamAM I. sa. pUrve 1500 mAM eka kArtisthaMbha caNavAmAM Avyo hato, te paNa bhAratavarSanI sthApatyakalAnA niyama pramANe ja banAvavAmAM AvyuM hatuM. AjathI pAMca hajAra varSa pUrve misaradezamAM nirmANa pAmelA pirAmIDonA khedakAma daramyAna I. sa. 1850 mAM eka lAkaDI maLI AvI hatI. bhAratavarSanI e samayanI banAvaTanI bIjI keTalIka cIjo sAthe sarakhAvI jotAM e lAkaDI Abehuba maLatI AvatI hatI. jagatanA bIjA pradezomAMthI evI lAkaDI vize tapAsa karAvatAM bhAratavarSanA dakSiNa samasTa sivAya samagra vizvamAM koI paNa sthaLethI evI jAtanI bIjI lAkaDI prApta thaI zakI nahotI.' jema sthApatyakalAnI sRSTimAM arvAcIna jagata samakSa misaranA pirAmIDee bhAre ukApAta macAvyo che, tema e pirAmIDemAM dATavAmAM AvelA rAjAonAM surakSita rIte AbehUba jaLavAi rahelAM zabee paNa samagra vizvanuM teTaluM ja dhyAna kheMcyuM che. "Theogony of the Hindus' prinyamAM kAunTa jonsa jemA lakhe che ke, "pirAmIDenuM nirmANa bhAratavarSanA kArIgarothI ja thayuM hatuM. pirAmIDe bAMdhavA mATe khAsa kaDiyA-salATa-ghaDavaiyA ane citrakAre bhAratavarSamAMthI misara gayA hatA. misaranA prAcIna rAjavaMzIonI mRtyazayA-kophInamAM paNa Arya saMskRtinAM cinha prApta thAya che. pAMca hajAra varSa pUrve thaI gayelA mahAna "thIbsa " [ Thebes] ane memisa' [ Memphis] nAma dharAvanArA so jeTalA rAjakartAonI khoparIo tathA dehamAM je masAlo bharavAmAM Avyo che, ane jethI Aje paNa te manuSyadeha AbehUba svarUpamAM jaLavAI hyA che, te manuSya zarIrane masAlo bharIne anaMta kALa sudhI sAcavI rAkhavAnI paddhati 5Nu bhAratavarSanA Arya kArIgaroe ja misaramAM pracalita karI hatI." sAta vAranAM nAmo gaNavAnI prathAnuM utpattisthAna AryAvarta che. jyAre Aryo misaramAM gayA, ane tyAM sthira thayA, tyAre teonI aThavADiyAnA vAra gaNavAnI padhdhatine paNa tyAM pracAra thaye havA vize TolemI nAmaka prAcIna grIka granthakAra lakhe che ke, "sema, maMgaLa, budha, guru, zukra, zanI ane ravi ityAdi sAtavAra gaNavAnI je padhdhati purANu misaramAM hatI, te bhAratavarSanA Aryo sAthe miksaramAM dAkhala thavA pAmI hatI. prAcIna misaranA khagoLazAstrane vikasAvavAmAM Aryone meM hisso hate. sUrya, candra ane bRhaspatine kema gaNavAnI prAcIna misaranI padhdhati paNa bhAratavarSamAMthI ja AvelI hatI.' * I. sa. 229mAM DAina kesiyasa nAmaka eka romana sUbo misaramAM amala calAvate hato, teNe paNa vAra gaNavAnI padhdhati saMbaMdhamAM lakhyuM che ke, "aThavADiyAnA sAtavAranA nAme gaNavAnI padhdhatinuM mULa sthAna AryAvarta che, ane tyAMthI e rIta ati prAcIna yugamAM AryAvartanA AryonA Agamana sAthe miksaramAM dAkhala thayelI jaNAya che.' saMskRta zabda "dahana ' uparathI prAcIna arabI-phArasI bhASAmAM ane rItarivAjomAM daphana ' zabda utpanna thaye che, ane te uparathI yuropanI anya bhASAomAM kanakezana' zabda dAkhala thayela che. prAcIna risaramAM sAmAnya manuSyone bALavAmAM AvatA, paraMtu rAjakatAnA dehane kAyama baLavI rAkhavA mATe ja daphanAvavAmAM AvatA, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 "suvAsa : julAI 1942 A uparAMta prAcIna misaramAM bhAratIya saMskRti phelAyela hevAnAM bIjA paNa aneka pramANe che. saMskRta zabda "achata' uparathI 'chata" nAma banyuM che. lagabhaga traNa hajAra varSa sudhI misaranA rAjAoe akhaMDa ane ekadhAruM rAjya calAvyuM hatuM. e samaye misaranuM mahA sAmrAjya koI paNa rASTrathI chatAyuM na hovAthI ItihAsakAroe ane bhAratIya paMDitoe e dezane "achata" (koIthI na jItI zakAya evuM nAma ApIne "IjIpta' dezanI zobhAmAM vadhAre karyo hato. ijIptane grIka leka ane lekhako " a sa" kahetA. A dezane yahUdI prajA "mizra" nAmathI saMbodhatI. e mizra' zabda saMskRta bhASAne che. e samayathI te jagatabharamAM 'misara' ane IjIpta ema be nAmathI prasiddha banyuM che. prAcIna kALamAM misaramAM banelI sAkara hindustAnamAM AvatI. e sAkarane hindustAnanA lake 'misarI sAkara' tarIke oLakhatA. misaramAM nilAva (nilama), ziva, merU ane arjuna (Irgin) evAM je nAme hAla paNa pracalita che, tenuM janmasthAna bhAratavarSa che te saheje kalpI zakAya tema che. aMjIra, nAraMgI, zaphatalu ityAdi phaLaphaLAdi ane himAlayamAM thatA suMdara mevAo Arya prajA misara laI gayelI. AvA nAnA nAnA viSaya upara paNa prAcIna prasiddha itihAsakAra "etheniyala ane lInI" e pitAnA aneka pustakemAM sacoTa hakIkate sAthe rasabhayAM varNana karyA che. misaranA samAja saMgaThThanamAM AryAvartanA sAmAjika rItarivAjo ane kAyadAonuM yathArtha pAlana karavAmAM AvatuM. prAcIna misaramAM "menesa" (Menes) nAmaka eka kAyadAzAstrInA ghaDelA kAyadAone rAjyazAsanamAM upayoga karavAmAM AvatA. misaranA e prasiddha kAyadAzAstrI menesa' ke jenA vyavasthita kAnUnane Aje paNa bhAratavarSane hindu-samAja upaga kare che, te misaranA menesa', arabastAnanA "Adama', bIthInIyAnA "mAnI, lIDiyAnA mensa', kITanA "mAinasa', grIsanA mensa, ramanA "mana IrITTIyAnA "mAtusa' yA "manusa', jarmanInA "mannasa', DenamArka-helAMDanA "manI, AIsalenDanA "mAnA" ane greTa briTanamAM "mena' tarIke vizvabharamAM-saMsArabharamAM je pratibhAzALI vyakitanuM nAma anAdikALathI adyApi paryata anekarUpe pracalita che, te misaranA deva "menesa' bIjA koI nahi, paraMtu AryAvatanA Adi puruSa, ane prasiddha bhagavAna "manu mahArAja che. Arya prajAo je je pradezamAM phelAI gayelI, te te dezomAM pitAne Adi puruSa manu mahArAjanuM nAma paNa sAthe letI gayelI. misaranAM purANuM dharmazAstrane "harmisa' kahevAmAM Ave che, temAM jema AryAvartanA mana mahArAjanuM nAma mokhare lakhavAmAM AvyuM che, tema harmisa yAne horesanuM nAma paNa te pachI vAraMvAra lakhavAmAM AvyuM che. misarane e dharmazAstromAM heresa ane AryAvartana deva "De ' [ buddha vacce prAcIna kALamAM thayelA saMvAdo ane temAMthI relAM AtmajJAna saMbaMdhI carcA karavAmAM AvI che. A sarva saMvAdo ane carcAo saMskRta bhASAmAM sthaLe rathaLe dRSTigocara thAya che. A uparAMta prAcIna daziyana bhASAmAM lakhAyele eka ja zilAlekha che, jemAM IjIptanA purANuM de pimenDarsa ( mahAzakita ], hamisa [ hara-hari ] ane DAgha [ budhdha ] vacce thayelA saMvAdone saMskRta bhASAmAMthI anuvAda karIne e traNe dene "TriomeTasa ' eTale ke "trimUrti " tarIke oLakhAvyA che. A traNe deva vacce thayelA saMvAdone misarI bhASAmAM anuvAda karIne misaranivAsIoe te dvArA anya vikAsa sAdhyo che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAkho mAlama DuMgarazI dharamazI saMpaTa [ gatAMka pR. 56 thI cAlu ] ahIM kenI nA che? kaI be talavAra laI Ave." tarata ja be talavAra lAvavAmAM AvI. lAkhAnA mANasoe hAthamAM AvelA sarapane chuTo na mUkavA tathA talavAra na ApavA ghaNe Agraha karyo. paraMtu lAkhe keAinI vAta upara dhyAna ApyuM nahi. kebA mAlavaNa pradezamAM AvelA keI eka gAmaDAmAM janmyo hate. tene pitA kheDUta hato. varasAdanA abhAvathI pAka ocho thayo. jamInadAra ThAkarane te kara bharI zako nahi. ugharANIe AvanAra chekeranA mANasane kebAnA moTA bhAIe mArI nAkhyo. jamInadAra potAnA mANasa laI kheDUtanA upara tUTI paDaze. vekebAnA bhAIo ane bApa maraNa pAmyA. enI mAtA, bhAbhI tathA henane jamInadAra upADI gaye. ne temanA upara bhAre trAsa gujAryo. enuM ghara saLagAvI dIdhuM. enA gharanI vastuo jamInadAranA sipAIe upAThI gayA. mAtra kebA daza varasane bALaka gaMjImAM chupAI rahyo te ba. jamInadAranA gunhegAranA bALakane koIe Azraya ApavA hiMmata karI nahi. kebAne lUTArUonI ToLImAM Azraya maLe. lUMTArUonA saradAre tene putravata pALe. hathiyAra vAparavAnI kaLA zIkhavI. jaMgalamAM hiMsaka pazuone zikAra karatAM te zIkhe. kAmaThAMthI tIra mAravAmAM te acUka gaNAya. temanuM rahevAnuM jaMgala ane gIrI-kaMdarAomAM hatuM. ociMtA AvI kaI musAphara athavA gAmaDAMne lUMTI letA. TADha, taDake, varasAdane sahana karavAnI, rAtri vacce meTI majala kApavAnI temane Teva paDI. zarIra bhAre kasAyeluM ane khaDatala thayuM. satara varasanI nAnI umare vekebA TeLIne saradAra thayo. kebAe bhAre sAhasika kAma karavA mAMDyAM. tenI TeLI paNa have majabUta ane meTI thaI hatI. eka aMdhArI rAtre saMketa anusAra teNe pitAnA kuTumbanA vairI jamInadAranA ghara upara humale karyo. agAuthI karelA prapaMca pramANe jANabhedue bAraNuM kholI nAkhyAM. kebAe jamInadAra ane tenA kuTumbane sUtAM ja kApI nAkhyAM. temanuM ghara paNuM saLagAvI dIdhuM. A atyAcArathI rAjA ane jamInadAranA mANasoe tenI pUTha pakaDI. vAraMvAranI jhapAjhapIomAM. aneka lUTArUo kAma AvyA. ekale kobA ghIca jaMgalamAM vAgha varuo sAthe jaI vasya. tenA upara moTuM inAma jAhera thayuM. teNe vastImAM AvavuM choDI dIdhuM. zikAra upara te gujarAna karate, ekavIsa varasanI umare vekebA gAvAnA lazkarI vahANamAM khalAsI tarIke nokarImAM rahyo. tenI nIDaratA, hathiyAra vAparavAnI kuzaLatA ane caturAIthI tene dezI khalAsIone uparI nImavAmAM AvyuM. pAMca varasa sudhI te phiraMgIonI yuddhakaLA zIkhe. eka oratanI bAbatamAM takarAra thatAM eNe eka khalAsIne mArI nAkhe. ene keda karavAmAM AvyuM. paraMtu kedakhAnAnI eraDImAMthI havAnI bArImAMthI rAtre te chaTakI jaI pANImAM paDyo. traNa gAunI khADI ziyALAnA barapha jevA pANImAM tarI te kinArA upara pahoMcyo. gAmaDAmAM Azraya ApanAra macchImAranA gharamAM corI karI te nAThe Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 suvAsa: julAI 194ra kebAe pitAnA jevA sAthIo zodhI kADhayA. eka rAtre eka vepArI vahANa upara sodAga tarIke jaNAvI caDI gayA. vahANa kabaje karyuM. tyArathI cAMciyAne dhaMdho zarU karyo. aneka vahANe lUTayAM. aneka atyAcAra karyA. bhayaMkara karmo ane sAhasa kheDyAM. chevaTe premasavAIe enA cAMciyApaNAne aMta ANe. premasavAInA sUtaka upara khalAsIonI medanI vacce ughADI talavAra sAthe be vyakitao paraspara AkramaNa karavA taiyAra hatI. temanA eka hAthamAM talavAra ane bIjA hAthamAM DhAlane ThekANe pheTa vITelA jeThA hatA. banne vacce kaMThayuddha zarU thayuM. banne sarasa ane anubhavI paTTAbAja hatA. emanI talavAro saryanA caLakATamAM camakArA mAratI eka bIjA upara AkramaNa karatI hatI. bane kazaLa hovAthI parasparanA ghA vyartha karatA hatA. ghaDImAM AgaLa vadhI, vaLI pAchA paDI, AsapAsa vIjaLInA vegathI ghUmatA hatA. vAraMvAra talavArane jhaNajhaNATa thato hato. bane talavAre sAthe maLatAM taNakhA jharI paDatA hatA. nIcA namI, kUdako mArI, goThaNa upara paDI taravAranA ghAvo cukAvatA hatA. hastalAghava, garUDa jevI tIkSNa saceta AMkha ane zAMta dhIrajathI jarApaNa uzkeryA vagara kaMThayuddha cAlu rahyuM. eka kalAka talavArabAjI cAlI. keInI jIta thaI nahi. bane hArI gayA hatA. thoDIvAra bannee talavAra upara visAme lIdhe. pharI laDAI cAlu thaI kaI kaIne jItI zake tevuM lAgatuM nahatuM. paTTAbAjImAM bannenI nipuNatA samAna lAgavA mAMDI. eTalAmAM lAkho asAvadha jevo thayuM. teNe have AkramaNa karavuM mukI daImAtra bacAva karavAnuM cAlu rAkhyuM. tene hAtha vIjaLInI gatithI talavAra calAvato hato te dhIme paDaze. te pAchaLa haThavA mAMDaze. tenI talavAranA camakArA ochA thavA mAMDayAM. zatrue Ane lAbha laI tenA upara varasAdanI jhaDIonI mAphaka AkramaNo karavA mAMDayAM. lAkho jANe nIce paDI jato hoya tema sarakata mAluma paDyuM. badhAone lAgyuM ke tene AvI banyuM. cAMciyAno eka pracaMDa dhA teNe tadana nIcA namI jaI cakAvI dIdhe. bIjI pa phaNadharanI pheNanI mAphaka tenI talavAra aNadhArI vidyutagatithI camakI. bIjI paLe cAMciyAnAM AMbaLAM sakAIthI kapAI gayAM hatAM. A rIza golaMdAje zIkhavelI pheMca zamazerabAjInA ? kaLAne lAkhe upayoga karyo hate. - "kUtarA ! tArA duSita lehIthI mArI talavArane bhraSTa karavA huM mAgatA nathI. dariyAnA jIvaDA ! dariyApIrane khoLe besa. vekAbAe tarata teno lAbha lIdho. cAlatA vahANanI pALa upara kUdako mArI te sAgaranA jaLamAM adazya thaye. paMdara divase vahANa muMdarAnI khADImAM AvI pahoMcyuM. kinArA upara paga mUkatAM teNe pitAnI strI nAthIbAI ane banne chokarAnAM bhUta sAmAM AvatAM joyAM. te vAraMvAra potAnI AMkho cALI digaDha je thai temane jovA lAge. kharuM ke beTuM te nakkI karI zakaze nahi. paNa jyAre nAthIbAIe tenA khabhA para hAtha mUkI tene samajAvyuM ke- " nAnA chokarAne sakhata tAva AvavAthI pote "dariyA-dalata mAM caDI zakI nahotI. eka mAsa sudhI chokare jIvana maraNanI vacce hIMcakA khAto rahyo. eTale kAMI khabara mokalI zakAI nahi. ne pAchAM muMdare AvatAM te "prema-savAI" cAMciyA pAchaLa gayuM hatuM.'-tyAre vIra khalAsInA vadana para patharAyelA hasmite prema ane prabhukRpAnI yAda sAthe chalakelAM AMsune paNa chupAvI dIdhAM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jApAnIonuM Arthika jIvana-dhAraNa narmadAzaMkara ha. vyAsa bI. e. kherAka, kapaDAM ane vAsa-e jIvananI prAthamika ane Avazyaka jarUriyAta che. koI paNa prajAnuM Arthika jIvana-dhoraNa tapAsavuM hoya te, prathama ja tenI prAthamika ane Avazayaka jarUriyAte kevA prakAranI ane kevA svarUpamAM che te jovAnI jarUra rahe che. jApAnIonuM Arthika jIvanadhoraNa tapAsavA mATe ApaNe prathama temanA kherAka, kapaDAM ane vAsanI sthiti kevA prakAranI che te kramazaH tapAsavuM paDaze. ApaNe ulTA krame pahelAM jApAnI vasAhatanI mulAkAta laIe. jApAnIjha ghara eTale lAkaDAM, naLiyAM ane kAgaLa.saikAothI A ja prakAranAM ghara jApAnamAM hoya che ane e ja prakAranAM raheze. videzI Dhaba pramANe bAMdheluM bhAgyeja ekAda makAna, mAla bharavAnI gedA ke kacerIo sivAya eka paNa makAna InuM baneluM nathI hotuM. jApAnIjha paddhatinuM makAna mAtra lAkaDAnuM ane kAgaLanuM heIne dharatIkaMpamAM jeTaluM sahIsalAmata hoya che, teTaluM ja AgamAM asahIsalAmata che. 1923mAM TekinA eka nAnA latAmAM Agane kAraNe 32000 jiMdagIonuM balidAna devAI gayuM hatuM. e ApattinI hadayadrAvaka vigate haju paNa ke nAM smaraNamAM saMgharAyelI che. ' lAkaDuM ne kAgaLa bane jApAnamAM sastAM che. jethI vasAhatane prazna jApAnamAM, bIjA rASTra jeTale, jaTIla nathI. makAna ekadama sastuM bAMdhI zakAya che. makAna karatAM paNa kherAka vadhAre sasta che. yenanI kiMmatamAM ghaTADe ke vadhAre denika kherAkatI cIjonI kiMmatane asara karI zakatuM nathI. jApAnIonA khorAkamAM mukhyatve traNa vastu hoya che. cokhA, zAkabhAjI ane samuphaLa-(mAchalI). cokhAne pAka ghaNuM ja sulabhatAthI ane saraLatAthI ochA kharce bahu meTA pramANamAM thAya che. mAtra cekhAnA kherAka upara 88 varSanuM jApAnIo taMdurasta AyuSya bhogavI zake che. hiMdIonI ane jApAnIonI cokhA rAMdhavAnI rItamAM jabarajasta taphAvata che. hidI paddhatimAM cokhAnA bAhya suMdara svarUpanI vadhAre darakAra karavA jatAM piSaNanAM to bilakula haNAI jAya che, jyAre jApAnIjha paddhatimAM cokhAnAM badhAM ja mULabhUta poSaNa ta jaLavAI rahe che. zAkabhAjI puSkaLa pramANamAM ane ghaNuM sastAM maLe che. kaMdamULane pAka vizeSa che ane temAM piSaNanAM ta paNa vizeSa che. bhAta, zAkabhAjI ane macchI upara nabhate kaIpaNa jApAnI gAma ikAzmIranA gAmaDIyA karatAM vadhAre majabUta mAluma paDe che. jApAnIne samudra sapATIe rahevAnuM hovA chatAM, 9000 phITanI UMcAIe rahetA kAzmIrInI taMdurastI sAthe te harIphAI karI jApAna-samudramAM macchIne pAka eTale badhe samRddha che ke raziyA-jApAnanA yuddha pachI trIza varSe Aje paNa macchI pakaDavAnA hakaka upara vAdavivAda thatuM ja hoya che. - kherAkanI prAthamika jarUriyAtanI vastuo rASTranI aMdara eTalA badhA vipula jaththAmAM prApta thatI hovAthI tenI kiMmata upara AMtararASTriya nANunI kiMmatane jarApaNa dhakake lAgato nathI, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ og Jepueyque bejewn MM jeins 'ejeun jepueyquekg wemseweypns ejus 84"suvAsa: julAI 1942 kapaDAMnI bAbatamAM paNa paristhiti teTalI ja sAnukUla che. jo ke A virodhAbhAsaka che, kAraNa ke huM hiMdamAMthI Ave che. samAjane upalo thara mukhyatve karIne rezamane ja upayoga kare che ane tene pAka jApAnamAMja sArI rIte thAya che. rezamanA kIDAnI ucheramAM jApAnIoe pUrNatA prApta karI che. nIcalA tharanA leke rUnAM ke keLanA rezAnAM kapaDAM vApare che. jApAnIjha paheraveza, pazcimanI paddhati pramANe zarIra sAthe joDAI rahe te nahi, paNa khule ane paheLe che. pariNAme kapaDAM vadhAre lAMbo vakhata Take che. A pramANe jIvananI prAthamika jarUriyAta tapAsatAM jApAnanA Arthika jIvana-dhAraNane vicAra karatAM jaNAya che ke tyAMnuM Arthika jIvana-dhAraNa eTaluM badhuM saMgIna ane salAmata che ke tenI upara AMtararASTriya bajAronAM AMdolane jarApaNa asara karI zakatAM nathI. - kadAca koIne e prazna udbhave ke jApAnIonuM Arthika jIvana-dhAraNa halakA prakAranuM che? A prazna bahu vivAdagrasta che. A praznane ukela lAvatAM pahelAM ApaNe jevuM joIe ke (1) UMcA prakAranuM Arthika jIvana-dhAraNa kone kahevuM? ane nIcA prakAranuM Arthika jIvanadhAraNa kone kahevuM ? (2) zuM bhUtakALamAM te UMcA prakAranuM hatuM ane vartamAnamAM nIcuM gayuM che? (3) UMcA vargomAM jIvana-dharaNuM UcA prakAranuM ane nIcA vargomAM nIcA prakAranuM che? (4) te nIcA prakAranuM che, kAraNa ke tenAmAM poSaka to ochAM che ? (5) athavA te te nIcA prakAranuM che kAraNake te jaththAmAM ane guNamAM-bemAMthI ekamAM, agarate bannemAM halakuM che ? A dareka praznane eka pachI eka, ema vicAra karazuM te kharI vastusthitine saheje khyAla AvI jaze. (1) Arthika jIvana-dharaNane UMcuM ke nIcuM kahevAmAM jeTalI arthazAstra galatI karI che teTalI bhAgye ja bIjo koI prazrana upara karI hoya. jyAre keIpaNa arthazAstrI yuropa ane hiMdanA Arthika jIvana-dhAraNane vicAra karavA bese che tyAre te ekadama kahe che ke yurepanuM (raziyA bAda) Arthika jIvana-dhoraNa UMcuM che, jayAre hiMdanuM nIcuM che. kadAca hiMda mATe Ama kahe tyAre e ghaTanAmAM kaMIka satya hoI zake kAraNake hiMda parataMtra che, gulAma che, ane tenuM Arthika jIvana dhoraNa mAtra eka zoSaNanA avazeSa rUpe ja che. paNa jyAre te ja pramANe yurepa ane jApAnanI sarakhAmaNI karatAM jApAna mATe tevo mata uccAre te te ghaTanA satya nahi kahI zakAya. koIpaNa dezanA Arthika jIvana-dhAraNane kayAsa kADhatAM pahelAM te dezanI paristhiti, pAka, AhavA, jIvananI raheNI-kaheNI badhAMne vicAra karavo joIe. yuropanI naisargika ane gelika paristhiti pramANe tyAMnuM jIvanadhoraNa nakkI thayuM che jyAre hiMdanI ane jApAnanI naisargika ane bhAgolika paristhiti pramANe hiMda ane jApAnanuM Arthika jIvana-dhAraNa nakakI thayela che. mATe be rASTranA jIvanadhoraNane vicAra karatAM ekanuM UMcuM ne bIjAnuM nIcuM, ema kahevuM bahu mukela che. (2) jApAnanuM Arthika jIvana-dhAraNa sadIothI je pramANe cAlyuM AvyuM che te ja pramANe Aja divasa sudhI TakI rahyuM che. bhAta, macchI ane zAkabhAjI yugethI temane mukhya khorAka che ane raheze. " (3) jApAnamAM hiMdanI mAphaka, prajA judI judI jJAtiomAM vaheMcAyelI nathI. paNa mukhyatve be vibhAga che, vyApArIo ane graha. A vibhAge jaDa nathI, temaja banne vibhAgamAM Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jApAnIonuM Arthika jIvana-dhAraNaH 85 e AsmAna jamInane taphAvata nathI. jo pAnanI sArAmAM sArI resTorAMmAM khANAnA je paisA bharavAnA Ave che teTalAja-lagabhaga sarakhAja-kherAka uparAMta anya sagavaDatAo bAda karatAMbIjI sAdI vIzIomAM Ave che. khAvAnuM badhI ja jagyAe, zrImaMtamAM zrImaMta kuTumbathI laIne garIba sudhI lagabhaga eka sarakhuM ane eka ja prakAranuM hoya che. vizvavidyAlayanA vidhAthIonA ane kArakhAnAmAM kAma karatA majUrenA khorAkamAM tatvanI daSTie bilakula taphAvata nathI hote. (4) jApAnI khorAkanI piSaNa-zakti ghaNI sArI che. poSaNa-zakitanuM mApa kADhavAnuM sAdhana yuddha hoya te, sane-jApAnIjha, rU-jApAnIjha, TayuTo-jApAnIjha ane AjanuM yuddha, tenI piSaNa-zakitane pratyakSa purAve che. yuddhane piSaNa-zakitanA mApa tarIke na laIe ane mAtra prajAnI utpAdana-zakitane ja tenA mApa tarIke gaNIe te paNa jApAnanI utpAdana-zakita agAdha che. jApAnane mAla duniyAnA khUNekhUNu sudhI pahoMce che. jApAnIonAM kaTu ghaNuM meTAM ane vistRta hoya che. prajA sAhasika ane khaDatala che. puruSa ane strIo khUba ja taMdurasta hoya che. pratyeka jApAnIjha mAtAnI pIThe pita nuM bALaka hoya ja che. ane e dRzya anupama giAravavALuM gaNuya che. (5) jApAnamAM kherAka puSkaLa maLe che, paNa tene talabhAra paNa te leke bagADa karatA nathI. hiMdanI mAphaka jApAnanI galIomAM bhikhArIo kayAMya paNa jaNAtA nathI. jApAnanAM devalamAM devane dharavAmAM AvatA prasAda, hiMdamAM jema theDA paMDayAo ane mahaMte ja tenI moja mANe che tema nahi, paNa najIkanI ispItAlamAM mokalI ApavAmAM Ave che. A pAMce muddAo parathI phalita thAya che ke jApAnanuM Arthika jIvana-dhAraNa nIcA prakAranuM nathI. UMcA ane nIcA, badhAnuM eka sarakhuM ja jIvana-dhAraNuM che. ane A khAsa mahattvanuM che, kAraNa ke samagra prajAnuM jIvanatatva, mukhyatve karIne temanA Arthika jIvana-dhAraNanI samAnatA upara ja AdhAra rAkhe che. kArya kuzaLatA, saMpUrNatA ane nipuNatA jApAnIonA jIvanane mudrAlekha che. teo je kaMI kare che te kuzaLatAthI ane saMpUrNapaNe ja. pratyeka bAbatamAM nipuNatA prApta karavI te temanuM jIvana dhyeya che. * kaMkALa ramaNu prabhulAla devazaMkara zukala : zikhariNI : hatI zraddhA tArA kaThina jaDa pASANa hRdaye, prabhutAnI dhIrI praNavapagalIo pragaTaze; paraMtu AyunuM stavana banatAM vyarthabhramaNA, nihALI netreye anavarata kaMkALa ramaNa ! - esa. esa. neharUnA "Money, Men and Women in Japan " nAmanA pustaka uparathI sUcita. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAtsava ApaNe tyAM jagatanA anya kAi paNu deza sAthe sarakhAvatAM rAkha, suvarNa, maNi, mANiya, ratna Adi mahAsA vadhAre ujavAya che tenu kAraNa, keTalAka vidmasa tASIe kaTAkSamAM dhArI le che tema, kevaLa e ja nathI ke ApaNe gulAma hAine anya koI mahotsavA ujavavAnA na hAvAthI ya-mahAsavAja ujavIe chIe. paNa tenI pAchaLa mahattvanuM kAraNa te e jaNAya che ke jagatanA anya dezanI sAthe sarakhAvatAM ApaNe tyAM khUbaja ochAM mAnavA evA mahAtsavanI vaya lagI pahoMcI zake che, eTale e sadbhAgyanA viSaya gaNAine maheAtsavane pAtra nIvaDe che. e sayAgemAM jagatanA anya dezonI sAthe sarakhAvatAM ApaNe tyAM eka lAkha janmela vyakitae keTalAM strI-puruSa evA mahAtsaveAtI vaya lagI pahoMce che te jANavuM jarUrI bane che. eTale chellAmAM chellA AMkaDAo mujaba te saMkhyA nIce rajU karIe chIe. e saMkhyAnA avalAkanathI ApaNane hatu paNa eka e kAraNu maLaze ke sa MkhyAdaSTie paNa ApaNA dareka vayanA puruSavarga strI--vaSa~nI vadhumAM vadhu najIka che, hiMda jApAna IMglAMDa jarmanI-- keneDA svIDana~ yu. sTe. amerikA nyujhIlenDa puruSa puruSastrI strI- 47932 puruSa strI puruSastrI puruSastrI puruSa strI puruSa strI rAmya suvarNa - mahAtsava. mahAtsava. (25-1) (50-1) puruSastrI 47787 24342 21464 }x}} 69366 85824 88133 86032 85390 84322 86572 8540 90497 80727 92596 91095 93271 Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat 54349 54285 74794 78958 76322 79620 7476 76369 78956 81106 78352 84049 82240 84959 maNamahAtsava. ( 6 varSa) 14933 13210 42283 45819 63630 70204 66293 70984 5526 68029 70044 73117 66983 74988 72353 71884 mANikaya- ratnamahAtsava. maheAtsava. (70-1) (75-1) 703 6627 24306 31544 47059 53184 43361 29665 53144 40:40 48568 12341 3848 3841 45606 56264 14813 22099 54007 59969 33479 39132 23076 40346 17326 44532 36356 40510 32134 42393 40112 46836 www.umaragyanbhandar.com Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvana jharaNA prabhA paTanAnA nadIkinAre guru goviMdasiMha bALapaNamAM gophaNa mAravAnI kalA khIlavI rahyA hatA. akasmAtathI eka murilama pANiyArIne gophaNane goLa vAge ne tenA mAthA paranA beDAnA TukaDA thaI gayA temaja bharatakamAMthI paNa lohI vahevA mAMDayuM.. | muslima nArIoe gevindasiMhane ghera jaI temanI mAtA gujarIbAIne dhamakAvI. paraMtu gujarIbAIe pitAnA zAMta mAdhuryathI pANiyArIne paTApIMDI karI saMtoSa pamADe. sAMjare goviMdasiMha vile mukhe ghera AvyA. mAtAjIe kahyuM, "beTA, tArI gophaNa mAraganI kaLAthI huM khuza chuM. paNa je rAjyamAM rahetA hoIe tenuM mana paNa pArakhavuM joIe. te murilama strIne ijA pahoMcADI. jANe che eraMgajebane svabhAva ? . "mAtAjI, " goviMdasiMhe vacce ja kahyuM, "meM eka bAIne IjA pahoMcADI che te mArI bhUla thai che. paNa mane te bAIne dharma ke rAjAnA nAmane AgaLa dharI na DarAve. vIre koIne IjA nathI pahoMcADatA te koI koma ke rAjAthI DarIne nahi, paraMtu koIne IjA pahoMcADavI e apakRtya che mATe. meM karelI bhUla mATe tame mane sajA karI zake che. paNa koI rAjA ke komane bhaya AgaLa na dharo joIe." - "siMhanA saMtAna pAsethI meM AvAja uttaranI apekSA rAkhI hatI." mAtAe premALa ne samita vadane putranA mastaka para hAtha mUkatAM kahyuM, " je prajAnAM mAtRhada putranI AvI vANI sAMbhaLIne aheniza uchaLavAnuM sadbhAgya dharAvatAM haze te prajA pRthvI para sAkSAta svarga paNa utArI zakaze." putrajanmanI khuzAlImAM guru goviMdasiMhe yajJamahatsava Adaryo. e mahatsavamAM temaNe aneka brAhmaNane ane paMDitene bhojana mATe nimaMtryA. chele divase gurujIe brAhmaNone ane paMDitene saMbodhIne kahyuM, "de, mArA mate mAMsAhAra vinA prajAmAM pUratI zakita khIlI nathI zakatI. eTale Aje meM mArA badhA ja mahemAnane mATe mAMsAhAranI vyavasthA karI che. temAM bhAga lenAra brAhmaNone ane paMDitene huM mArA hAthe harSabhera akeka senAmahora ApIza. paNa jeo ene virodha karI annAhArano ja Agraha rAkhaze temane dakSiNamAM rAtI pAI paNa nahi maLe." brAhmaNa pahelAM te A sUcanA pratye baDabaDATa karyo, paNa pachI ghaNakharA brAhmaNa goviMdasiMhanI sucanAnusAra mAMsAhAra karI levAnuM kabUla thayA. temAMthI phakta pAMca brAhmaNa evA nIkaLyA ke jemaNe mAMsAhAra karIne dakSiNa levA karatAM annAhArane vaLagI rahIne dakSiNA vinA calAvI levAne pitAne vicAra darzAvyuM. goviMdasihe brAhmaNane vizeSa AgrahapUrvaka kahyuM, "tamane lalacAvavAne ke vaTalAvavAne khAtara meM A sUcanA nathI karI. paNa huM temAM mAnuM chuM. sarve brAhmaNe mAMsAhArI bane e ja nIya che. temAM pAMca bAkI rahe te ThIka nahi, eTale e pAMca paNa jo mArI vAta mAnI le te temane akeka lAkha senAmahoranI dakSiNa maLaze." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 "suvAsa: julAI 1942 Apa game te mAne " pAMce brAhmaNoe kahyuM, "paraMtu zAstra temaja amArA pitAnA mate paNa brAhmaNe mATe mAMsAhAra jarUrI nathI. lAkha senAmahera to zuM rAjyane mATe paNa ame te na karI zakIe." tame zAstra ane aMtaHkaraNane anusaravA mAge che," goviMdasihe pAMce brAhmaNo para mAnabharI najara TheravatAM kahyuM, "eTale tamane e kSetranuM kArya seMpavAmAM Avaze. ne anya brAhmaNe senAmahorane anusaravA mAge che eTale temane e soMpavAmAM Avaze." te pachI goviMdasiMhe e pAMce brAhmaNane rAjasabhAnA paMDita tathA dharmakriyAdi mATe sAcA brAhmaNo tarIke rokI lIdhA; ane bAkI sarvane dakSiNamAM ekeka senAmahora ApIne vidAya karyA. dvAcArya Aryadeva zunyavAdI hatA, eTaluM ja nahi teo zunyavAdane Thera Thera pracAra karatA ane IzvaravAdI ke vAstavavAdI paMDitane pitAnA vAkyAturyathI mahAta karatA. dakSiNanI eka rAjasabhAmAM eka prasaMge temaNe badhA ja darzananA AcAryone hAra khavarAvI ne zunyavAdane ke vagaDAvyA. te prasaMge eka vAstavavAdI vidvAnanuM hRdaya AvA vANI-vilAsethI prajAonA kartavyadharmane pahoMcanArI kSatinI kalpanAthI kamakamI UThayuM. teNe A devane belatAM baMdha karavAno nirNaya karyo. eka prasaMge te hAthamAM talavAra sAthe je jaMgalamAM Ayadeva potAnA AzramamAM tapa, dhyAna adhyayana karatA hatA tyAM jaI pahao.ne Aryadevane saMbaMdhI lAla AMkhe bolyo, "tamAre zunyavAdane pracAra baMdha kare che ke nahi ?" " jagata eka svapna che. e ja satya che. satyano pracAra mArAthI baMdha nahi thAya." Aryadeve zAMtithI uttara dIdho. saMbhavita che ke e satya heya." paMDite hAthamAMnI talavArane nacAvatAM kahyuM, "paNa chatAM jagata e kaMIka che. ane e kaMikane svapna kahevAthI te zUnya nahi banI jAya. paraMtu tevA vicArapravAhathI prajAomAM zakitane ThekANe kAyaratA, kartavyane ThekANe ALasa, sukhane sthaLe duHkhane AnaMdane ThekANe udAsInatA vyApaze. jagatane mRgajaLa ke zUnya kahevAthI Atmasukha te lAkhe ekAdane maLatuM haze, paraMtu bAkInA hajArone mATe te e Atmasukha ja mRgajaLa samuM nIvaDe che, ane svapnasukhathI teo pahelethI ja vaMcita banela hoI temanI sthiti satvahIna trizaMku samI banI rahe che. pariName jagatamAM zUnya nAmanI mALA japatAM udAsIna ane atRpta hADapiMjaranI vasatI vadhavA mAMDe che. evA vAdane pracAra huM aTakAvavA mAguM chuM. te je mArA zabdathI nahi aTake te zUnya jagatamAM paNa vAstavikatAno paricaya karAvatI A talavArathI huM te aTakAvIza." Aryadeve paMDitanA A zabdo pratye dhyAna ApavAne badale tene paNa zunyavAdane marma samajAvavA mAMDyuM. ne khIjAyelA paMDite tarata ja AryadevanA zarIramAM talavAra hulAvI dIdhI. "beTA,Aryadeve maratAM maratAM kahyuM, "mAro zunya deha vyAkAzamAM bhaLI jAya tethI mane jarA paNa saMtApa nahi thAya. paNa tane deha priya che. ne bahAra gayelA mArA ziSyo ahIM AvatAM kadAca dedhathI tane IjA karI besaze. mATe mArAM A bhagavAM ne kamaMDaluM laI sAdhuveze . ahIMthI cAlyo jA." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ X jIvana jharaNaH 89 mane tamArA pratye talabhAra TheSa nathI." paMDite ajaba zAMtithI maratA Aryadevane saMbhaLAvyuM. " tamArA AtmAne huM parama zAMti icchuM chuM. paNa tame jagatane jema zunyavAdane pATha bhaNAvatA hatA, tema tamane meM vAstavavAdane pATha bhaNAvyuM che. tamArA ziSyothI huM jarA paNa gabharAtuM nathI. icchuM ke tamArA ziSyo tamArI najara sAme ja mArA para humale kare, jethI tame joI zako ke tamAro zunyavAda e kevaLa vANIvilAsa che ane kartavyadaSTie te te tamArA mukhya ziSyomAM paNa nathI UtarI zake. huM kabUluM chuM ke mArA deha mane priya che, kemake te bhagavAnanI bheTa che. huM tene aMta lagI bacAvIza, paNa te A mArI vAstavavAdI talavAranI madadathI. paraMtu zunyavAdI sAdhune veza laIne tene bacAvavA karatAM te huM mArI kAyAne jaMgalI jAnavaronA mukhamAM dharI devAnuM vadhAre pasaMda karuM chuM." e pramANe bolIne, AryadevanA moM mAM chelluM pANI mUkI, paMDita potAnI talavAra nacAvate nacAvate tyAMthI cAlavA mAMDe. Aryadeva chelle zvAsa letAM tenA vAstavavAdane mama vicArI rahyA. AryadevanA ziSyo AzramamAM AvI pahoMcatAM teo gurunuM vera levAne talapApaDa banI gayA. paraMtu eka bAjue maratA gurunI nA, ne bIjI bAjue paDitanI talavAra baMnenA saMyukata baLe temane tema karatAM rokI rAkhyA. barlInanA eka khristI devaLanI bArIo koI khAnagI gRharanA varaMDAmAM paDatI joI kreDarike te bArIo purI devAnI AjJA pharamAvI. devaLanA pAdarIe vadhe darzAvatAM kahyuM, "A bhagavAna jIsasanuM maMdira che. tenA svarUpamAM Dakhala karavAne rAjasattAne koI haka nathI." " paNa pAdarI mahAzaya, 'phreDarike hasatAM hasatAM kahyuM, "tame bhagavAna jIsasane keTalA vaphAdAra rahe che te to mAre jevuM ja joIene. bhagavAna jIsase bAIbalamAM kahyuM che ke, prabhunI kRpAne pAtra teo ja che ke jeo dekhatA nathI chatAM mAne che." e vAkyAnusAra tamAre bArI bahAra DokAvavAnI kazI jarUra nathI, mAnavAnI jarUra che." mahAna phreDarikane tenA eka mitre kahyuM, "nAmadAra, ApanA keTalAka maMtrIone ane aneka amaladArane lAMca khavarAvavA pAchaLa phrenca tijorI karoDo kAMka vApare che." te jANuM chuM," pheDarike hasIne kahyuM, "paNa phrenca nANuthI moja uDAvanArA e badhA ja amaladAro para mArI chUpI najara che. krAMsanI lAMca khAvAnA pariNAme teo mane ke praziyAne jarA paNa dago daI zake tevI paristhiti meM rahevA dIdhI nathI. te pachI praziyAmAM kheMcAI AvatA phenca nANAne rokavAno prayatna mAre zA mATe karavo joIe? mAMsanA nANathI jamnene moja mANavA maLe te mAre zA mATe aTakAvavI joIe ? nepaliyane paNa pitAne paradezamaMtrI yuka opha keDera jyAre eNriyA sAthe saMdhinI vATAghATomAM divase vItAvI rahyA hatA tyAre tene Thapako ApatAM kaheluM, "mI. Dayuka, huM jANuM chuM ke tame eNsTriyA pAsethI daza kareDane daMDa levA mAge che, ane e daze karoDa krAMsanI tijorImAM pahoMcavAnA che. tamArA sthaLe ja mAre Agale paradezamaMtrI TelIrenDa hatA te teNe dazane badale sAta kaDane daMDa laI eka karoDa khIzAmAM mUkyA heta,ne cha kareDa phrenca tijorImAM pahoMcADyA hatA. paraMtu te kAma evI jhaDapathI ne utsAhathI pAra pAData ke mane ane eNsTiyana zahenazAha baMnene saMteSa thAta." Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avanavAM akhabAra ka, dareka vastumAM paLe paLe kAMIka navInatA lAvavI e Adhunika jagatanuM eka AkarSaNa-baLa che. bIjA viSayonI jema dainika vartamAnapatronA viSayamAM paNa evI keTalIka navInatAo jANavA jevI che. - IsvIsana paMdaramAM yuropanI prajAe avanavI zedhAmAM bhAre pragati sAdhI, ane 1438 mAM mI. gaTembarga nAmanA eka yupIya saMzodhake chApakhAnAnI zodha karI, tyAre dhIme dhIme keTalAMka vartamAnapatro paNa pragaTa thavAM lAgyAM; te pahelAM paNa cInamAM eka vartamAnapatra pragaTa thatuM hatuM. kadAca e patra duniyAmAM jUnAmAM jUnuM haze ! A rIte vartamAnapatranA prakAzanamAM cInanuM sthAna sauthI jUnuM che. lagabhaga doDha hajAra varSa pahelAM I. sa. 500 mAM lAkaDAnA DaTTA upara citroThArA pekIMga nyUjha' nAmanuM eka akhabAra zarU karavAmAM AvyuM hatuM. e vartamAnapatra lagabhaga doDha hajAra varSa sudhI pragaTa thayA pachI hajA hamaNAM ja sane 1935 mAM cIna-jApAna vacce yuddha phATI nIkaLatAM pragaTa thatuM baMdha thayuM che. dara so varSo paikIMga nyUjhane eka aMka prasiddha thatuM hatuM. prAcIna kALamAM e vartamAnapatra phakta cInanA amaladAro ja vAMcatA hatA. chApakhAnAnI pahelI zedha cInamAM thayelI, tyAre I. sa. 1600 mAM " pekIMga nyUjha ' chApakhAnAmAMthI chapAIne bahAra paDayuM hatuM. amerikAmAM ITAliyana bhASAmAM kula 150 denika akhabAre pragaTa thAya che, jarmana bhASAmAM 135, yAdI bhASAmAM 82, pilIza bhASAmAM 80 ane spenIza bhASAmAM kula 72 vartamAnapatra pragaTa thAya che. A uparAMta amerikAmAM bhinna bhinna dharmo pracalita haidane cAInIjha, jApAnIjha, sIrI, arabI, phArasI ane aMgrejImAM paNa tyAM puSkaLa vartamAnapatro pragaTa thAya che. A sarve vartamAnapatronI saMkhyA lagabhaga eka hajAra jeTalI thavA jAya che. A vartamAnapatromAMnAM keTalAMka patro ghaNIvAra vicitra chabaraDA karI nAkhe che. nyuyorkamAMthI pragaTa thatA vartamAnapatra "jayuIsa DeIlI pharvanA lagabhaga 144,000 uparAMta grAhako che, chatAM haju paNa te vartamAnapatranA taMtrIne grAhakonI saMkhyA ochI jaNAvAthI ghaNIvAra te vartamAnapatramAM vAMcavAmAM Ave che ke amerikana bhASA samajanArA sivAya A vartamAnapatra kaI vAMcatuM nathI, mATe datara bhASA jANanArAoe paNa A akhabArane uttejana ApIne tenI prAhaka-saMkhyA vadhAravAmAM sahAyatA karavI joIe." - philADeviThyAmAMthI pragaTa thatuM "ilA pipale ITAliyana ' nAmaka vartamAnapatranA lagabhaga 63,000 vAcake che, te patra vArevAre ramUjI kATune pIrasyA kare che. AthI koinI badanakSI karavA badala ghaNIvAra te vartamAnapatrane baMdha karI devuM paDe che. paraMtu punaH trIje divase mAphI mAMgatAM te vartamAnapatrane pragaTa karavAnI sarakAra paravAnagI Ape che. vaLI te ja prAntamAM sane 1729mAM mI. kamara nAmaka eka aMgreja eka vartamAnapatra pragaTa karate. e vartamAnapatra badhI rIte vicitratAthI bharapUra hatuM. vartamAnapatranuM nAma paNa ghaNuM ja moTuM hatuM. jarA vAMcI juo: "dhI yunivarsala InsTrakaTara Ina ela phAina ArTasa, leTesTa nyUjha, phoTogrAphsa, zorTa sTorIjha-hebIjha enDa pensIlveniyA gejheTa.' lAMbA nAmavALuM eka bIjuM vartamAnapatra tyAMthI kAMkilana nAmane eka adhipati prasiddha karato. e vartamAnapatranuM nAma "e DesTa inkavAyarI ina Tu dhI necara enDa nesesITI opha e pepara karansI' hatuM. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avanavAM akhabAro : 91 keTalAMka amerikana vatamAnapatrA have evI suga'dhI jAherakhabarI chApavAM maDayAM che ke je chApanArAonA zarIra para madhamaghI rahelI sugaMdha temane bicArAone ghera jatAM ja patnIonAM vAmANunA zikAra banAvI de. jApAnanA mukhya zaheramAM mALA mATe eka khAsa vatamAnapatra nIkaLe che. pILAM citrA ane meTA akSare e te patranI viziSTatA che. tibeTamAM phakata eka ja va mAnapatra pragaTa thAya che, ate tenI nakala pazu phakata 50 jeTalI ja chapAya che. akhabArI AlamamAM vicitratA te navInatA dAkhavatuM uTIkelana DAka' nAmaka eka sAptAhikapatra huMgarI nivAsI marepIka' prasiddha karatA. A vamAnapatranI keTalIka vigato jAvA jevo che. uTIkelana DAka' zabdanA artha raste cAlatu vartamAna ' evA thAya che. marepIka e ThavADika khAsa kAI zahera ke kAi sthaLethI prasiddha karatA nathI, parantu dara aThavADIe judAM judAM gAmeAmAM jaine e sAptAhika chapAve che. imarepIka dhADA upara besIne gAmeAgAma kare che. ane dheDA upara beThAM beThAM samAcArA meLave che. sAptAhikanI prasidhdhinA chellA divase je gAmamAM te hoya te gAmanA chApakhAnAmAM peAtAnuM patra chapAvI nAMkhe che. A patra jyAre presamAM chapAtu hAya che, tyAre marepIka grAhakonAM nAmanAM parakhIDiyAM taiyAra karI nAkhe che. jevu patra chapAIne taiyAra thai jAya ke tarata ja te ja gAmanI TapAla opIsethI uTIkalana DAka' ne ravAnA karI dai tarata ja tenA tatrI navA samAcAreAnI zodhamAM khIjA gAmemAM upaDI jAya che, amerikAmAM 'vAlsejha sTAra' nAme eka dainika patra pragaTa thAya che, tenA taMtrI-maMDaLamAM badhAM bALake ja che, ane tenAM khUda taMtrI zrI Derethiyana homsana eka agyAra varasanI bAlikA che. dhaNA vakhata pahelAM perIsamAM eka vartamAnapatra pragaTa thatuM hatuM. te vamAnapatramAM sarva samAcAra, jAherakhabara temaja agralekhA kavitA rUpeja pIrasavAmAM AvatAM. dareke dareka vAte kavitA rUpe ja temAM dekhA detI. A rIte e va mAnapatra lAgalAgaDha padara varSa sudhI kAvyanI suMdara sevA bajAvIne phula 325000 kAvyomAM samAcAra, agralekhA temaja jAherakhabaro chApyA pachI avasAna pAmyuM hatuM. A uparAMta perIsanagaramAM aneka jAtanAM vartamAnapatra pragaTa thAya che. temAM aneka tatrIe avanavA akhatarA karyA ja kare che. thoDAM varSo agAu eka sAhasika taMtrIe rabbaramAMthI banAvelA kAgaLa upara vartamAnapatra chApIne prasiddha karyuM hatuM. A dainika akhabAranI khAsa khUbI teA e hatI ke harakoi mANasa snAnagRhamAM snAna karatAM karatAM e rabbaramAMthI banAvelA kAgaLAmAM chapAyelu vartamAnapatra khuzIthI vAMcI zakatA. tyArabAda eka khIjI kaMpanIe pelA rakhkharavALA patranuM anukaraNa karIne pANI--cusa [vATara pruz] kAgaLA khanAvIne te upara chApIne eka chApu pragaTa karyuM hatuM. e vartamAnapatranI khAsa khUbI to e hatI ke dhAdhamAra varasatA varasAdamAM paNa rastAmAM cAlatAM cAlatAM, harakoi khuzIthI vAMcI zakatuM. atyAre perIsamAM gejheTa-menDIanTasa nAme dainika akhabAra kevaLa bhikhArIo mATe ja cAle che. kadamAM pazu navInatA ne vicitratA dAkhavatAM e vamAnapatro atyAre vizvamAM hastI dharAve che. kadamAM vizvamAM moDAmAM meTuM vartamAnapatra hyumIneTeDa kupara kaeNAnsTalezana' che, je vartamAnapatranuM kada lagabhaga 85 thI 9 phuTa jeTaluM' lAMbu ane cha phuTa jeTaluM paheALu che. e dainika Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "sugrAsaH julAI 1942 vartamAnapatranA dareka pAnAmAM kula tera kalama heya che. e akhabArane prathama aMka I. sa. 1859 mAM prasiddha thayo hato. enA prakAzAe e vartamAnapatra dara se varSe ja pragaTa karavAne nizcaya karyo hovAthI e sekA-patra have pachI 1959 nI sAlamAM pitAno bIjo aMka pragaTa karaze. 1859 mAM e vartamAnapatrane prathamaka jyAre prasiddha thayuM tyAre e patranA pAnAM banAvatAM cAlIsa mANasane kula cha mahinA lAgyA hatA. jema duniyAmAM kadamAM meTAmAM moTuM patra "ilyumIneTeDa kopara konTelezana che, te pramANe duniyAmAM kadamAM nAnAmAM nAnuM eka vartamAnapatra amerikAmAM AvelA bahAmA beTamAMthI pragaTa thatuM. e akhabAranI laMbAI sADAcAra Ica ane pahoLAI sADA traNa IMca jeTalI hatI. ogaNIsamI sadInA AraMbhamAM yuropamAM kAgaLanI bhAre achata hatI. kAgaLa banAvavAno uga haju bAlyAvasthAmAM hatA. A kAgaLanI eMghavArInI muzIbatamAMthI bacI javA mATe eka cabarAka akhabAranaveze "grInekanyujha kalAuTa' nAme eka chApuM zarU karyuM. AthI ghera ghera e vartamAnapatranA taMtrIe kAgaLane badale kapaDAM upara e patra chApavA mAMDayuM. AthI ghera ghera e vartamAnapatra vaMcAI rahyA pachI leke te patra nakAmuM dhArIne pheMkI na detAM, jamyA pachI hAtha lUchavAmAM nepakIna tarIke teno upayoga karatA. kapaDAMno kAgaLa upara chapAtA e vartamAnapatra uparathI perIsanA eka mAletujAra taMtrIe "rUmAla' nAmaka eka dainika-akhabAra zarU karyuM e "rUmAla' patranI khAsa khUbI ane navInatA temaja vicitratA te e hatI ke, Abedaba khIssAmAM rahI zake evaDA rUmAla jevaDuM ja te patranuM kada hatuM. AthI te vartamAnapatra vaMcAI rahyA pachI "rUmAla' akhabArano upayoga rUmAla tarIke ja vAcaka karatA. yuropanA vartamAnapatranA taMtrIoe akhabArI AlamamAM kharekhara avanavA akhatarAo temaja tukkAo ajamAvI vAcakonAM dilane harI lIdhAM che. IglAMDamAM aziSTa bhASA bolanArA bhikhArIoe paNa pitAnuM bahebo vIkalI' nAmanuM eka sAptAhika pAMca varSa thayAM zarU karyuM che. e vartamAnapatra aneka bhikhArIonA hAthamAM jAya che. bhikhArIo sivAya e akhabAranI bhASA bIjuM koI bhAgye ja ukelI zake che. e patranI khAsa bhASA che. e vartamAnapatranI bhASA ukelavAnA badhA ja prayatno A agAu lagabhaga niSphaLa nIvaDayA che. e patra kyA gAmamAM keTalI dharmazALAo, sadAvrata, kayA gAmamAM keTalA pilIsa keTalA rakhaDu bhikhArIone trAsa Ape che, ityAdi rasapUrNa mAhitIthI bharapUra hoya che. bhikhArIonuM e vartamAnapatra IglAMDanI pilIsa mATe viSa samAna nIvaDayuM che. jyAre bhikhArIone te amRta samAna lAge che. bhikhArIonA kaheba vIkalI' patranI pragati nihALIne laMDananA rakhaDuoe paNa, pAchaLa na rahetAM tarataja "la kumA" nAmanuM eka rakhaDuonuM khAsa vartamAnapatra zarU karI dIdhuM. je patramAM vizvanA khAsa pharatA-ramatA rAme, rakhaDuo, bhamatAtmAone upayogI thaI zake tevI avanavI mAhitI pIrasavAmAM AvatI. e vartamAnapatra lanDananA kayA bhAgamAMthI, kaNa-kyAre kyAM pragaTa kare che, tenI mAhitI haju sudhI te tyAMnI polIsane prApta thaI zakI nathI. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chUTAM phUla 1941 mAM thayelI vasatI-gaNutrIne lagatA paMjAba, sarahadI prAnta, kurga, vaDodarA rAjya Adi vibhAganAM ahevAla bahAra paDI cUkyA che. temAM vaDodarA rAjya sivAyanA traNa vibhAgomAM muslima temaja khristI vasatImAM behada vadhAre mAlama paDe che; jyAre jaina temaja hiMdu vasatImAM satata ghaTADe che. vaDodarA rAjyamAM hiMdu vasatImAM sAmAnya vadhAro najare paDe che, paNa eTale, vadhAro te tyAM muslima vasatImAM paNa che, jyAre jene vasatImAM satata ghaTADeja najare paDe che. paMjAbanI kula 34309861nI saMkhyAmAM 18259744 muslimo, 9984ra10 hiMduo, 512466 khristI, ne 45475 jene che. te cAre komenuM pramANa 1901 thayAM nIce pramANe vadhaghaTa thatuM rahyuM cheH 1901, 1911, 1921, 1931, 1941. hiMdu- (daza hajAre) 4127 3578 3506 3018 2911 muslima che , 4961 5107 5105 5240 5322 khristI- , , ra7 82 133 148 : 149 jaina 19 18 16 15 13 e ja pramANe kurgamAM paNa hiMdu-jainane ghaTADe ne murilama-khristI vadhAre najare caDe che 1921. 1931. 1941. hiMdu- (daza hajAre) 8998 8940 7749 muslima- >> >> 795 * 843 873 khristI- - 194 210 204 sarahadanI 54156 66nI vasatImAM 2810765 muslima, 197631 hiMduo, 17300 khristIo ne 2 jaina che. temAM hiMdu ane jaina vasatImAM satata ghaTADe ne muslima ne khristI pramA NamAM satata vadhAre najare caDe che. vaDodarA rAjayamAM hiMdu ane muslima vasatImAM saheja saheja vadhAre mAlama paDe che paNa jene vasatImAM satata ghaTADe ( rAjyamAM Aje jenI kula vasatI 46866 che )jaNAya che- 1901, 1911. 1921. 1931, 1941. jene (daza hajAre) 247 214 203 198 164 jena vasatImAM A satata ghaTADAnA kAraNa tarIke vasatI-gaNatrI khAtAnA kamIzanara jaNAve che ke-- "keTalAka jene hiMdu rASTravAdanA caDatA juvALathI pitAne hiMdu tarIke oLakhAvavAnuM pasaMda kare che, ane jene vaiSNane pitAnI kanyAo Ape che paNa veSNa temane kanyAo para khAvatA nathI-e bane kAraNethI satata dhaTADe jaNAya che.' A mahine gujarAte be neMdhapAtra puruSe gumAvyA che. eka gujarAtI' patranA mAcha taMtrI maNilAla IcchArAma desAI ne bIjA saradAra rA. ba. bhImabhAI desAI. gujarAtI' patra temaja tenA Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 - suvAsa: julAI 1942 kanya-prakAzanane varelI kIrtinA mULamAM mahatte hisso zrI. maNilAla desAine che. jyAre rA. be. bhImabhAI eka samaye gujarAtanA jAhera jIvanamAM mahatvanuM sthAna dharAvatA. teo muMbaInA dhArAsabhya hatA temaja surata jillA kala berDane jillA skula barDanA te mAjI pramukha hatA. temanA saMbaMdhamAM vizeSa seMdhapAtra hakIkata te e che ke temaNe pitAnA vIlamAM savAlAkhanI sakhAvata jAhera karI che. IMglAMDanA esTronomara rIyala De. eca spensare tAjetaramAM puravAra karyuM che ke, pRthvI sUryanI AsapAsa barAbara aMDAkAra svarUpamAM bhamatI nathI, paraMtu candra ane pRthvInAM gurutvAkarSaNa binduo saMyukatapaNe e pariNAma nIpajAve che." atyAralagI sAyansamAM apAyela 120 bela prAijhamAM 37 jarmanIne phALe gayAM che, ne 21 IglAMDa, 15 krAMsa, 15 amerikA, 9 helenDa, svIDana, 6 oNsTriyA, pasvIjhaleMnDa, 3 ITalI, 2 keneDA ne 1 hiMdane phALe Avela che. yuddhanI zarUAtamAM-1939 nA oNgasTamAM-hiMdamAM eka abaja eMzI karoDanI neTo pharatI hatI.1941 nI zarUAtamAM be ajaba pacAvana karoDanI ne pharatI hatI. 1941 nA memAM te be ajaba paMcAzI kareDa jeTalI hatI. ane 1942 nA me mahinAmAM cAra abaja, aThThAvIza karoDa, chabIza lAkhanI noTo pharI rahI che, amerikAe 1942 mAM 60 hajAra vimAne, 45 hajAra Teke, 20 hajAra enTI era kAphaTa gana ne 80 lAkha TananAM vyApArI jahAjo bAMdhavAne tathA 1943 mAM savA lAkha vimAne, 75 hajAra ke, 35 hajAra enTIera krAphaTa gana ne eka karoDa TananAM vyApArI jahAje bAMdhavAne kAryakrama hAtha dharyo che. atyAre te yudhdha pAchaLa pratidina daza kareDa Dolara kharce che. paNa have pachI vaza kareDa Dolara kharcaze. che. rUjhavere koMgresa samakSa yudhdha mATe kula pacIza hajAra abaja DolaranI mAgaNI karI che. suvAsanI phAIla suvAsa' nAM gata varSonI phAIle amArA pAse khUbaja maryAdita pramANamAM che. chatAM jene tenI jarUra hoya ne maMgAvaze te temane eka varSanI bAMdhyA vagaranI phAila rU. 3-4-0 mAM ne bAMdhelI rU. 4-0-0 mAM, jyAM lagI zilikamAM haze tyAM lagI, ApavAmAM Avaze. "suvAsa" nA nIcenA aMkonI theDIka nakale zilikamAM che. temAMthI jene je aMkanI jarUra hoya te aMka dITha pAMca AnAnI TikiTa bIDavAthI mokalI ApavAmAM Avaze. varSa paheluM-aMka-1. 2. 3. 4. 5, 6. 7. 8. 10. 11. 12. varSa bIjuM , -1. 3. 4, 56789, 10, 11, 12. varSa trIjuM- , -4. 11. varSa cothuM- -1. 2. 3. 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 12. varSa pAMcamuM-, -1, 2, 3, Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalA-sAhitya-vijJAna-samAja-vaDodarA-sAhityasabhAnA Azraye zrI kanaiyAlAla munazI kavivara nhAnAlAla dveSabhAve paNa temanuM satata smaraNa karI rahyA che te mATe AnaMda darzAvatAM kavivara hAnAlAlane mahAna gUrjara kavi tarIke oLakhAve che; vaDedarA, pATaNa, sidhdhapura Adi sthaLe mULarAja-jayaMtI ujavavAnI salAha Ape che ane nATaya-ayogenI bhalAmaNa kare che. kavivara nhAnAlAle nA. vAIsaroyane "sArathI " ane "rAjyasUtranI kAvyatripuSTi' nAme potAnI be kRtio bheTa mokalAvIne sAthe ja gujarAtamAM 20000 nuM gRhasaMrakSakadaLa UbhuM karavAnI potAnI mahatvAkAMkSA darzAvato patra lakhyo che. AcArya AnaMdazaMkara dhruvanuM rU. 50000 nI kiMmatanuM pustakAlaya temanA vArasAe gujarAta varnAkayulara sosAITIne arpaNa karyuM che. vaDodarAmAM purAtatvakhAtAnA vaDA zrI hIrAnaMdazAstrI ane kolejamAM tattvajJAnanA vaDA prephesara zrI atisukhazaMkara trivedInI nivRtti ane te baMnene sthaLe anukrame mI. gadde ane pro. bucanI thayelI nimaNuka. hiMdI sarakAranA purAtatvakhAtAnA DAyarekaTara janarale "suvAsanA agAunA sahakAryakara zrI amRtalAla va. paMDayAnI pitAnA khAtAmAM prAgaitihAsika purAtattvanA madadanIza tarIke kAmacalAu nimaNUka karI che. nAMdoda tAlukAnA lAcharasa gAmanA zrI nagInabhAI mAdhavabhAI paTelane amerikAnI yunIvarsITI taraphathI khetIvADI aMge pIeca. DI. nI mAnada padavI enAyata thaI che. Thera Thera ujavAyalI hajarata ImAma husenanI 1300 mI jayaMtI. gujarAtI sAhitya-pariSada patrikAmAM kavivara khabaradAre AvatI 21 mI oNgasTe sva. kekhuzare navarejI kAbarAjInI semI janmajayaMtI ujavavAnI sUcanA karI che, muMbaInA sAhityapremI varga dI. ba. kaNalAla mohanalAla jhaverIne maNi mahotsava (75) ujavavAnI taiyArI karI rahyo che. vaDodarA sAhityasabhAnA Azraye zrI ramaNalAla va. desAIne survaNa-jayaMtInAM abhinaMdana apIya che. mahAna vikramAdityanI be hajAranI jayaMtInA upalakSyamAM ujajenathI "vikrama" nAmanuM mAsika pragaTa thaze. pRthvIsiMha sAthe mahAtmAjIno virodhane malADa vyAyAmasaMdhane devAyaluM tALuM. zrI. saradAra paTelanA hAthe muMbaImAM chalAkhanI kiMmatanA bhavya snAnagRhanI thayelI uddadhATana-vidhi cAlu varSanI meTrikanI parIkSAmAM 29060 vidyArthIomAMthI 15035vidyArthIo pasAra thayA che, temAM jenalekhaka zrI mohanalAla dIpacaMda cokasInA putra kAMtilAla prathama naMbara varela che. lAheranA paMcolI ArTa pIkacarse mazahUra naTI zAntA ApTe sAme karArabhaMgane dAvo mAMDayo che. 1941-42 nA varSa daramiyAna muMbainI phIlma sensara borDane tapAsa mATe 1845 phIlma maLelI, ne temAMthI 796 pasAra thaI che. jayapuramAM traNa strIo satI thaI che. gujarAtI patranA mAcha taMtrI zrI maNilAla icchArAma desAI, rA. ba. bhImabhAI raNachoDajI desAI, sara IbrAhIma rahImatulA, tAmIla bhASAnA mahA vidvAna 3. vI. svAmInAtha Ayara, vAisaroyanI kArobArInA sabhya zrI rAghavendrarAva AdimAM avasAna. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 suvAsa : julAI 1942 yudha-rAjakAraNa- mI. phajhalula hakaka baMgIstAna sthApavAnI yojanA vicArI rahyA che, dakSiNa hiMdanA vinitene drAvikistAna sthApavuM che ane janAba jhINanA anuyAyIo pAkIstAnanI bAMga pokArI rahyA che: [ sApa pitAnAM baccAMnA TukaDA karIne tene gaLI jatA haze, paNa mAtAnA TukaDA karIne tene gaLI janArI jAti te pazuomAM paNa nathI.] zrI rAjagopAlAcAriya muslima sAthe samAdhAnI para AvavAne gAMdhIjInI anumati sAthe janAba jhINA sAthe vATAghATa calAvI rahyA che. zrI. munazI kahe che ke pAkistAnanA bhUtane zAMtithI vaza nahi karI zakAya. hiMdamAM nA. vAIsaroyanA pramukhapade nimAyalI yuddha sAdhana samiti. hiMdI sarakAre zrI. subhASa bAbue sthApita karelA pharvarDa blekane gerakAyadesara Thera che. "sanDeekasapresa" nA jaNAvyA pramANe hITalare zrI. subhASa bojhane hiMdanA yuhararane khetAba enAyata karyo che. sainike sAmenI phariyAda pragaTa karavA sAme sarakAre vartamAnapatrone pharamAvelI manA. luTaphATa Adi mATe motanI sajAnI sarakAre karelI jogavAI. muMbaImAM aMdhAdhUMdhI phelAya che tevA saMgane lAbha laI lUTaphATanI AzAe AvelI 300 paThANanI ToLInI polIse karelI dharapakaDa. gAyakavADa-sarakAre vevIza lAkha rUpiyAmAM bharuca-jaMbusara relave kharIdI lIdhI che. jayapura rAjyanA vaDA pradhAna tarIke sara mIrajhA ismAilanI thayelI nimaNUka. zahenazAhanA bhAI Dayuka epha yusenTara hiMdanI mulAkAte. siMdhamAM dUranI trAsavAdI pravRtti vadhI paDavAthI lazkarI kAyade ne seMkaDonI dharapakaDa, DhAkAnA ramakhANamAM 8 meta ne 44 jakhamI. nijhAma rAjyanA eraMdazAhajahAnI gAmamAM komI chamakaluM. naDiyAdamAM kemI chamakalA daramiyAna polIsanI goLIthI hiMdu yuvAnanA thayelA meta sAme prajAmAM UhApeha. lAhera temaja rAjakoTanA relave sTezane dhADanA prayatna. sImalA-kAlakA TreIna-lUTaphATa ne goLIbAramAM polIsa amaladAronAM thayelAM maraNa. amadAvAda, vaDodarA, sImalA, gopAlapurA Adi sthaLe AganA prasaMge. muMbaI IlAkAmAM sthaLe sthaLe jasabharI varSanAM darzana. muMbaImAM jaMgI ImArata tUTI paDavAthI saMkhyAbaMdha meta. kAneDa, khAnapura, gyAsapura, cehara, jalAlapara, jakSI, jetapura, dudhALA, dela, dhArI, pAnatalAvaDI, bhAta, meraiyA, lakhatara, vaNI, vizeja, zivagaMja, sahaja, sAthaLa, selAgAma Adi sthaLe cerI, lUTaphATa ke sazastra dhADanA prayatna. dakSiNa amerikA ne karAMcImAM dharatIkaMpa. nA. vAisaoNyanI kArobArIne vistAra ne Do. AMbeDakarane temAM maLeluM sAthI. briTiza yuddha-samitimAM be hiMdIone sthAna maLaze. vadhumAM mahAsabhAnuM sukAna pharIthI mahAtmAjInA hAthamAM saMpAze. nyukesala, sIDanI vagere esTreliyana baMdara para jApAnane bebamAre ne amerikAnA mIDave, elyusiyana Adi TApuo para hale. cInamAM jApAnane maMda chatAM makkama dhasAre. menaraheImanI 75mI varSagAMThe hITalara phileDanI mulAkAte, gelekiyAmAM thayelA hekanA khUna badala jarmane e 790jhekenI karelI katala. tebrukanuM patana ne senApati ramelane maLela phIlDa mArzalane IlakAba. ijIptamAM ramelanI AgekUca. ijIptamAM briTananA vaDA senApatipade hiMdanA mAjI senApati ezI lekanI nimaNUka jarmanInA kelena, zremena Adi sthaLe briTanane bebamAre. raziyA ne briTana vacce saMdhi. mI. carcAla amerikAnI mulAkAte. amerikana phoje yuropamAM Utare che. jarmana daLa kekesasamAM tarIne pAchuM phare che. sebApalanuM patana. jApAne gerIlA pravRttithI khIjAIne phIlIpAInsanuM zabU gAma jamInadesta karyuM che. Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat www.umaragyanbhandar.com