Book Title: Sukta Ratna Manjusha Part 07 Gyansara Adhyatmasara Adhyatma Upnishadadi
Author(s): Bhavyasundarvijay
Publisher: Shramanopasak Parivar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/034010/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zruta - ratna - nidhi graMthamALA puSpa - 7 jJAnasAra adhyAtmasAra adhyAtma upaniSadAdi -maMjUSA (sArtha) Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjJA ane AzIrvAda : siddhAMta divAkara gacchAdhipati pa. pU. A. bha. zrImad vijaya jayaghoSasUrIzvarajI ma. sA. rAjaprabhAvaka pa. pU. A. bha. zrImad vijaya ratnasuMdarasUrIzvarajI ma. sA. saMpAdaka : muni bhavyasuMdaravijaya prakAzaka : zramaNopAsaka parivAra A/301, heriTeja holI epArTamenTa, javAharalAla neharu roDa, muluMDa (vesTa), muMbaI - 400080. kizorabhAI Mo. 98691 48094 shraman.parivar@gmail.com AvRtti : prathama varSa : vi. saM. 2072 (c) zramaNapradhAna the. mU. pU. (tapA.) jaina saMgha Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhavodadhitrAtA saMyamadAtA grahaNa-AsevanazikSApradAtA gurudeva pravacanaprabhAvaka pa. pU. A. bha. zrI vijaya ratnasuMdarasUrIzvarajI ma. sA.nA saMyamajIvananI suvarNajayaMti (50 varSa) prasaMge teozrInA pAvana caraNakamalamAM sAdara samarpaNa... muni bhavyasuMdaravi.. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAptisthAna muMbaI prakAzaka amadAvAda zrI bAbulAla saremalajI zAha siddhAcala' baMgalo, hIrA jaina sosAyaTI, rAmanagara, sAbaramatI, amadAvAda - 380005. phona. 079-2750 5720. (mo.) 94265 85904. surata zrI parezabhAI kAMtilAla zAha E-1/403, nIlakaMTha resiDensI, nyu krosa roDa, amarolI, surata - 394107. phona. (mo.) 93235 59466. anya sthaLo (kuriyarathI maMgAvavA mATe) bhAvezabhAI (mo.) 94288 32660 vizAlabhAI (mo.) 98985 08480 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ svAha yano vA di= 2 bha thai che kA2ne 2 3khavuM - 2 kapa, Htm vinA ja na thAne le hama rAkha, a katha, 62ane jannata cha vi) mane dharA para e 5 25khavuM gna karyA, na , e na thA ye 2vA hA hA vinA 4 tha = ina - 4 / 2AkhavuM, dha a ka huM rAkha che, 1 1 ya, na na 2-13 nA nA ra tha mAM che jJA dayA tha da =na 3 no na jamA sabhA kai nadI che, arza vA aa mAne e che ? hA data8 2sa cha ki . hathe muni 3ja zrI bhavya vijaya 2jU karI to che ke jene jotA haina - e ne nA ro ) le vAnuM ane aA za za ta ra che vA nuM mana thayA vinA na rahe . ba0 jeTalA che jemAM 5000 jeTalA loko ane gA vAo ane e ma che la 1 lai 3000 gAthAe Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pasaM0- , ce ora sabha91 25bAna) bholA l ceta 21nes sonA ago -1 2bAmA sabhA) 0 dhokA '3) 022 -pAsa la 4 .se mAtA ho. 4 0 0g 11, sabhI yo hegi sava 664 kimI RITEere maaren| svAhira 2sayA 1- 20 te 30o yA ine mana nulA ere Aweneral Tona /20vAno sA so 1-40, kAle 2d ze. RATEene 1-1 mAyA) RA-40 18 11-42 micascera P4 SO Rela he. sAne - 12-0 S10) sAla 22sAra Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthA guMjana... vairAgyanA upadezane. AcAranA anuSThAnone. adhyAtmanA bodhane.. dravyAnuyoganA padArthone. AtmalakSI bhAvanAone. AtmAnA vikAsakramane... yoga ane adhyAtmanA tattvone. prAkRta gAthAo ke saMskRta zlokomAM gUMthIne jJAnI mahApuruSoe ajaba-gajabano upakAra karI dIdho che. adhyAtmanI ucca bhUmikAe pahoMcelAe mahApuruSoe je nirmaLa ane durlabha zubha bhAvono sparza karyo..vairAgyanA je saMvedano anubhavyA.. Agamika - zAstrIya padArthone guru-paraMparAthI jhIlyA.. te bhAva sauMdaryane temaNe suMdara gAthAomAM ke zlokomAM maDhI lIdhuM. ATha-nava gAthAnA koI aSTakathI mAMDIne seMkaDo ane sahastrAdhika zlokothI samRddha evA virATakAya adbhuta graMtho Aje paNa upalabdha che. gAthAo kaMThastha karavAnI pAvana paraMparA cheka prabhuvIranA samayathI Aja sudhI caturvidha saMghamAM cAlI rahI che. AmarAjA pratibodhaka zrI bappabhaTTasUri ma. sA. rojanI 1 hajAra gAthA kaMThastha karatA hatA. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMbhaLyuM che ke pU. AtmArAmajI ma. sA. rojanI 300 gAthA kaMThastha karatA hatA. pethaDamaMtrI rAjadarabAramAM jatA-AvatA pAlakhImAM besIne upadezamALA graMtha kaMThastha karatA hatA. Aje paNa aneka zramaNa-zramaNI bhagavaMto evA che ke jemane 5 hajAra ke 10 hajArathI paNa vadhu gAthAo kaMThastha che. zrAvaka vargamAM to be pratikramaNa ke paMca pratikramaNathI AgaLa gokhavAnuM calaNa ghaNuM ochuM che. zramaNa-zramaNI vargamAM paNa gAthAo kaMThastha karavAnI pravRttimAM oTa AvatI jAya che ane kaMThastha karyA pachI niyamita punarAvartana dvArA tene upasthita rAkhavAnuM to vadhu maMda banyuM che. gAthA kaMThastha karavAnA ane TakAvavAnA lAbho aparaMparA che. te chatAM te bAbatanI je upekSA dekhAya che tenA kAraNo tapAsIe to eka mahattvanuM kAraNa tarata UDIne AMkhe vaLage che - te che... sUtra graMthonA vizALa kada. upadezamALA graMtha vairAgyano adbhuta graMtha che. pU. gurudeva zrI vi. bhuvanabhAnusUrIzvarajI ma. sA. upadezamALA kaMThastha karavAnI khAsa preraNA karatAM. paraMtu tenI 544 gAthAno AMkaDo joIne ja hiMmata bahu ochI thAya. tethI saMpUrNa graMtha gokhavAno jemane utsAha na hoya temane cUMTelI gAthAo gokhavA kahetAM. jaina sAhityamAM sAroddhAranI paNa eka suMdara paraMparA jovA maLe che. saMkSeparucivALA jIvo vizALakAya graMthanA arkane sArodvAra dvArA prApta karIne pacAvI zake. sAroddhAranI paraMparAne najara sAme rAkhIne vidvadvarya, Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakhara zAstrAbhyAsI ane adhyApanakuzala munipravara zrI bhavyasuMdaravijaya ma. sA.e graMtho kaMThastha karavAnI pravRtti jora pakaDe te umadA bhAvanAthI vizeSarUpe kaMThastha karavA lAyaka aneka graMthonI cUMTelI gAthAo saMgrahita karI che, je pustikArUpe prakAzita thaI rahI che. temanI pAse pasaMdagIno viveka khUba sAro che. coTadAra ane vizeSa upayogI gAthAone temaNe cUMTI kADhI che. te mATe temaNe kevo bhavya ane suMdara parizrama uThAvyo haze, te samajI zakAya che. mane atyaMta vizvAsa che ke temano A bhavya-suMdara parizrama lekhe lAgaze. A nAnI-namaNI pustikAonA mAdhyamathI caturvidha saMghamAM gAthAo kaMThastha karavAnI pravRtti khUba vega pakaDaze. have cAreya bAju gAthAonA ghoSa gUMjI uThaze. munizrIne hArdika dhanyavAda. muktivallabhasUri zrAvaNa suda 1, 2072 sAbaramatI. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdakIya jinazAsananA zrutajJAnarUpI sAgaramAM agaNita graMtharatno che, je vairAgyAdi bhAvothI jhaLakI rahyA che.. paMcama kALanA prabhAve smRtizakti ghaTatI javAne kAraNe vartamAnakAlIna zramaNo A graMthone kaMThastha karI zakatA nathI ke kaMThastha karyA pachI yAda rAkhI zakatA nathI, kAraNa ke graMtho vizALa che. AvA abhuta graMthonA abhuta bhAvothI alpa kSayopazamavALA zramaNo sarvathA vaMcita na rahe te mATe, A graMthonI viziSTa vairAgyAdisabhara gAthAone pasaMda karIne tenuM arthasahita prakAzana thaI rahyuM che. pUrvakAlIna mahApuruSoe paNa AvA prayatno karyA ja che. jema ke upamiti sAroddhAra (devendrasUrijI), upamiti sAra samuccaya (vardhamAnasUrijI), kuvalayamAlA saMkSepa (ratnaprabhasUrijI), triSaSTi sAroddhAra (zubhaMkarasUrijI), laghupravacana sAroddhAra (caMdraSi), samarAditya saMkSepa (pradyumnasUrijI), laghu triSaSTi (meghavijayajI), haima laghu prakriyA (maho. vinayavijayajI) vagere... jema saMkSipta te graMthothI mULa vistRta graMthonuM mahattva ghaTyuM nathI ke lopa thayo nathI; tema A saMkSipta prakAzanathI mULa graMthonA lopa thavAnI ke mahattva ghaTavAnI saMbhAvanA rahetI nathI. joke viziSTa kSayopazamavALA zramaNa bhagavaMto to saMpUrNa mULa graMtho bhaNe ja, tevI mArI khAsa bhalAmaNa che.. gAthAonI pasaMdagImAM vairAgyAdi-jananazakti uparAMta vividhatA, gokhavAnI saraLatA, arthanI subodhatA vagere najaramAM rAkhyA che. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mULagraMthagata kramane pradhAna na karatAM, sarakhA viSayavALI gAthAo ekasAthe Ave te rIte krama lIdho che. mULa graMthano gAthAkrama, dareka gAthAnI pUrve lakhelo che. gAthAnA aMte kramika krama Apelo che. gokhavAnI saraLatA tathA subodhatA mATe kyAMka saMdhino vigraha karyo che. saMpUrNa graMtha kaMThastha nahIM karI zakanArA zramaNa zramaNI bhagavaMto A graMthone kaMThastha kare, rAkhe, tenA artha sahita parAvartana dvArA AtmAne vairAgyAdi bhAvothI bhAvita karIne zIdhra muktigAmI bane e ja A prakAzanano uddezya che.. saMpAdana-arthasaMkalanamAM koI kSati rahI hoya to jaNAvavA bahuzruta gItArthone vinaMtI che. graMthamAM jinAjJA viruddha / graMthakArazrInA Azaya viruddha kAMIpaNa pratipAdana thayuM hoya to micchA mi dukkaDam. | bhavyasuMdaravi. vi. saM. 2072, zrA. su. 10, mahAvIranagara, hiMmatanagara. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zruta - ratna - nidhi graMthamALA puSpa graMtho 1. | vairAgyazatakAdi, kulako bhAga-1, kulako bhAga-2 2. | upadezamALA, puSpamALA, bhavabhAvanA 3. | prakaraNAdi, pravacana sAroddhAra, piMDavizuddhi AvazyakaniryuktiAdi, paMcavastuka, yatidinakRtya 5. | saMbodha prakaraNa, saMbodhasittari-paMcasUtra zAMta sudhArasa, prazamarati, adhyAtmakalpadruma jJAnasAra, adhyAtmasAra, adhyAtma upaniSad Adi SoDazaka Adi, yogabiMdu Adi, dvAnniza dvAaizikA vItarAga stotra, stutisaMgraha yogazAstra, yogasAra Adi, yatilakSaNasamuccaya Adi Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ RNa svIkArI mULa graMthonA kartA - jJAnI pUrva maharSio AzIrvAda - preraNA - protsAhana - mArgadarzana ApanArA siddhAMta divAkara gacchAdhipati pa. pU. A. bha. zrI vijaya jayaghoSasUrIzvarajI ma. sA. bhavodadhitAraka gurudeva pa. pU. A. bha. zrI vijaya ratnasuMdarasUrIzvarajI ma. sA. tArkika ziromaNi pa. pU. A. bha. zrI vijaya jayasuMdarasUrIzvarajI ma. sA. suMdara prastAvanA dvArA prakAzanane alaMkRta karanAra zAsana prabhAvaka pa. pU. A. bha. zrI vijaya muktivallabhasUrIzvarajI ma. sA. gAthAonI pasaMdagI ane saMpAdanakAryamAM sahAya karanAra pa. pU. muni zrI mRdusuMdaravi. ma. sA. pa. pU. muni zrI nirmaLasuMdaravi. ma. sA. 5. jhINavaTapUrvaka arthanuM saMzodhana ane prUpharIDiMga karanArA dIkSAdAnezvarIpa. pU. A. bha. zrI vijaya guNaratnasUrIzvarajI ma. sA.nA praziSyo pU. mu. zrI tribhuvanaratnavi. ma. sA. pU. mu. zrI hitArtharatnavi. ma. sA. je prakAzanomAMthI mULapATha ane kyAMka artho paNa lIdhA che, te prakAzako ane tenA saMpAdako A badhAnI kRpA preraNA - sahAyatAnA phaLasvarUpe A kArya saMbhavita banyuM che, te sahuno huM atyaMta RNI chuM. mu. bhavyasuMdaravi. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpUrNa graMthamALAnA prakAzanano lAbha 1. zrI mahesANA upanagara jaina saMgha, mahesANA. zrI zaMkhezvara pArzvanAtha zvetAMbara jaina maMdira, mAlavIyanagara, jayapura. zrI javAharanagara je. mU. pU. jaina saMgha, goregAma (vesTa), muMbaI. 5. 6. 7. zrI dahANukaravADI mahAvIranagara the. mU. pU. jaina saMgha, kAMdivalI (vesTa), muMbaI. zrI zAMtinagara . mU. pU. jaina saMgha, mIrA roDa, ji. thANA. zrI navajIvana je. mU. jaina saMgha, navajIvana sosAyaTI, muMbaI. zrI muluMDa zve. mU.pU. jaina saMgha, jhavera roDanI zrAvikA baheno, muluMDa (vesTa), muMbaI. e jJAnanidhimAMthI lIdho che. temanI bhUri bhUri anumodanA karIe chIe. - prakAzaka 'A graMthanuM prakAzana jJAnadravyamAMthI thayuM hovAthI gRhastha rUA. 30 / jJAnakhAte cUkavyA vinA mAlikI karavI nahIM.. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra sUta-1nna-eMjUSA (sArtha) : AdhAragraMthakartA : 5. pU. mahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjA Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMtha : jJAnasAra sUkta - ratna-maMjUSA (sAthe) AdhAragraMtha : jJAnasAra prakaraNa AdhAragraMthakartA H maho. zrI yazovijayajI mahArAjA arthasaMkalana : pU. mu. zrI bhavyasuMdaravi. ma. sA. ? dIkSAdAnezvarI pa. pU. A. bha. zrI vijaya guNaratnasUrIzvarajI ma. sA.nA praziSya.. 5. pU. mu. zrI hitArtharatnavi. ma. sA. : saMskRta, gujarAtI : aneka bhASA viSaya Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra sUkta- ratna - maMjUSA - pUrNatA - 1/1 aindrazrIsukhamagnena, lIlAlagnamivAkhilam / saccidAnandapUrNena, pUrNaM jagadavekSyate // 1 // indranI sAmagrInA sukhamAM magna banelAne AkhuM jagata lIlAmAM magna dekhAya che; tema sat-ci-AnaMdathI pUrNa jIvane AkhuM jagata pUrNa ja dekhAya che. 1/4 jAgarti jJAnadRSTizcet, tRSNAkRSNAhijAGgulI / pUrNAnandasya tat kiM syAd, dainyavRzcikavedanA ? // 2 // tRSNArUpI kALA sarpanA paNa jherane UtArI nAkhanAra jAMgulImaMtra jevI jJAnadRSTi jo khullI hoya, to pachI pUrNAnaMda svarUpa AtmAne dInatA rUpa vIMchInA DaMkhanI vedanA zI rIte hoya? arthAta jJAnadeSTivALo tRSNA na hovAthI kadI dIna na hoya. 1/7 parasvatvakRtonmAthA, bhUnAthA nyUnatekSiNaH / svasvatvasukhapUrNasya, nyUnatA na harerapi // 3 // parapadArthamAM "A mAruM che' evI buddhithI vyagra thayela rAjAone paNa potAnI samRddhi vagere ochI ja lAge potAnI jAtamAM ja sukha mAne che, te sukhathI pUrNa thayelA tene potAnI sukhasamRddhi indra karatAM paNa ochI lAgatI nathI. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra sUkta - ratna - maMjUSA - magnatA - 2/2 yasya jJAnasudhAsindhau, parabrahmaNi magnatA / viSayAntarasaMcAraH, tasya hAlAhalopamaH // 4 // je jJAnarUpI amRtanA sAgara samAna parabrahma (AtmasvabhAva)mAM magna che, tene manane bIjA (dunyavI/ paulika) viSayamAM laI javuM paNa jhera jevuM lAge che. 2/3 svabhAvasukhamagnasya, jagattattvAvalokinaH / kartRtvaM nAnyabhAvAnAM, sAkSitvamavaziSyate // 5 // svabhAvasukhamAM ja magna, jagatanA vAstavika svarUpane jonAra vyakti potAne koI kAryano kartA mAnatI nathI, mAtra sAkSI ja mAne che. 2/6 jJAnamagnasya yaccharma, tadvaktuM naiva zakyate / nopameyaM priyAzleSaiH, nApi taccandanadravaiH // 6 // jJAnamAM magna banelAne je sukhano anubhava thAya che, te varNavI zakAto nathI. tene priya patnInA AliMgana ke caMdananA vilepananA sukha sAthe paNa sarakhAvI zakAya nahIM. - sthiratA - 3/4 antargataM mahAzalyaM, asthairyaM yadi noddhRtam / kriyauSadhasya ko doSaH, tadA guNamayacchataH ? // 7 // Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra sUkta- ratna- maMjUSA aMtara(mana)mAM rahela asthiratA nAmanuM zalya (kAMTo) jo kADhavAmAM na AvyuM hoya, to (dharma)kriyA rUpI auSadha kaMI phAyado na kare, temAM teno zuM doSa ? - amoha - 4/1 ahaM mameti mantro'yaM, mohasya jagadAndhyakRt / ayameva hi najpUrvaH, pratimantro'pi mohajit // 8 // huM ane mAruM' A moharAjAno maMtra jagatane AMdhaLuM karanAra che. nakArapUrvakano te ja maMtra (A huM nathI, A mAruM nathI), mohane jItanAra pratimaMtra che. 4/2 zuddhAtmadravyamevAhaM, zuddhajJAnaM guNo mama / nAnyo'haM na mamAnye cetyado mohAstramulbaNam // 9 // huM zuddha Atmadravya ja chuM, bIjuM kAMI (zarIra vagere) nathI. zaddha jJAna ja mAro guNa che, bIjuM kAMI (dhana vagere) mAruM nathI. e (bhAvanA) mohane haNavA mATe dhAradAra zastra che. - jJAna - 5/1 majjatyajJaH kilAjJAne, viSThAyAmiva zUkaraH / jJAnI nimajjati jJAne, marAla iva mAnase // 10 // bhUMDa jema viSThAmAM, tema ajJAnI ajJAnamAM (parabhAvamAM) magna bane che. jJAnI to mAnasarovaramAM haMsanI jema jJAna(svabhAva)mAM ja magna hoya che. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra sUkta * ratna - maMjUSA 5/8 pIyUSamasamudrotthaM, rasAyanamanauSadham / ananyApekSamaizvaryaM, jJAnamAhurmanISiNaH // 11 // paMDito jJAnane samudramaMthana vinA ja maLeluM amRta, auSadhonA saMyojana vinA ja baneluM rasAyaNa ane parapadArthanI apekSA vinAnuM aizvarya kahe che. - zama 6/1 vikalpaviSayottIrNaH, svabhAvAlambanaH sadA / jJAnastha paripI yaH, sa zaH: parivartitaH 22aaaa vikalpothI rahita ane AtmAnA zuddha svabhAvanA AlaMbanavALo evo je jJAnano paripAka te "zama' che. 6/6 jJAnadhdhAnatapa:zIta-savindasahitogavyo ! taM nAjoti guNaM sAdhuH, yaM prApnoti zamAnvitaH // 13 // aho ! "zama'guNayukta sAdhu je lAbha pAme che, te lAbha jJAna-dhyAna-tapa-cAritra-samyatva badhAthI yukta (paNa zama vinAno) sAdhu paNa pAmI zakato nathI. 6/6 svayambhUramaNaspaddhi-vardhiSNusamatArasaH / maniryenopamIyeta, ko'pi nAsau carAcare // 14 // satata vRddhi pAmatI (ane tethI ja) svayaMbhUramaNa samudranI paNa spardhA karanAra evI samatAvALA muninI tulanA thaI zake evo koI padArtha A jaDa ke cetana jagatamAM nathI. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra sUkta- ratna- maMjUSA 6/7 zamasUktasudhAsiktaM, yeSAM naktaMdinaM manaH / kadA'pi te na dahyante, rAgoragaviSormibhiH // 15 // jemanuM mana rAta-divasa samatAbharapUra vacanonA amRtathI siMcAyeluM che, teone rAgarUpI sarpanA jheranI picakArI paNa bALI zakatI nathI. - indriyajaya - 7/1 bibheSi yadi saMsArAt, mokSaprAptiM ca kAjhasi / tadendriyajayaM kartuM, sphoraya sphArapauruSam // 16 // jo tuM saMsArathI Dare che, ane mokSa meLavavA mAMge che, to indriyo para vijaya meLavavA pracaMDa parAkramane phorava. 7/4 AtmAnaM viSayaiH pAzaiH, bhavavAsaparAGmukham / indriyANi nibadhnanti, moharAjasya kiGkarAH // 17 // saMsArathI vimukha thayelA (chUTavA icchatA) AtmAne, moharAjAnI nokara evI indriyo, viSayorUpI baMdhanathI bAMdhI de 7/7 pataGgabhRGgamInebha-sAraGgA yAnti durdazAm / ekaikendriyadoSAcced, duSTaistaiH kiM na paJcabhiH ? // 18 // jo eka eka indriyanA kAraNe pataMgiyuM, bhamaro, mAchalI, hAthI ane haraNa durdazAne pAme che, to duSTa evI pAMce indriyothI to zuM na thAya ? Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra sUkta - ratna - maMjUSA 7/8 vikiparvaH , samAdhithanata : | indriyairyo na jito'sau, dhIrANAM dhuri gaNyate // 19 // vivekarUpa hAthIne haNanAra siMha samAna ane samAdhirUpa dhanane lUMTanAra cora samAna evI indriyo vaDe je jItAyo nathI, te dhIrapuruSomAM zreSTha gaNAya che. - tyAga - 8/2 yuSmAkaM saGgamo'nAdiH, bandhavo'niyatAtmanAm / dhruvaikarUpAn zIlAdi-bandhUnityadhunA zraye // 20 // he svajano ! aniyata svarUpavALA (game tyAre badalAI janArA) tamAro saMbaMdha to anAdi kALathI che. (eTale tene tyAgIne) have huM nizcita-eka ja svarUpavALA zIla vagere svajanono Azaro lauM chuM. 8/5 gurutvaM svasya nodeti, zikSAsAtmyena yAvatA / AtmatattvaprakAzena, tAvat sevyo gurUttamaH // 21 // jyAM sudhI zikSA(abhyAsa)nA pariNamanathI AtmasvarUpanuM jJAna thaI javAthI potAnAmAM gurutva AvatuM nathI, tyAM sudhI uttama gurunI sevA karavI joIe. - kriyA - 9/1 jJAnI kriyAparaH zAnto, bhAvitAtmA jitendriyaH / svayaM tIrNo bhavAmbhodheH, parAMstArayituM kSamaH // 22 // Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra sUkta- ratna- maMjUSA jJAnI, kriyAmAM parAyaNa, upazAMta, bhAvanAothI bhAvita ane indriyane jItanAra, pote saMsArasamudra tarI gayo che ane bIjAne tAravA samartha che. 9/2 kriyAvirahitaM hanta !, jJAnamAtramanarthakam / gati vinA pathajJo'pi, nApnoti puramIpsitam // 23 // kriyA vinAnuM mAtra jJAna nirarthaka che. rastAne jANanAro paNa cAlyA vinA icchita nagare pahoMcato nathI. 9/4 bAhyabhAvaM puraskRtya, ye'kriyA vyavahArataH / vadane kavalakSepaM, vinA te tRptikAkSiNaH // 24 // kriyA to bAhyabhAva che' ema kahIne vyavahArathI je kriyArahita che, te moDhAmAM koLiyo nAkhyA vinA tRptine icchI rahyA che. 9/5 guNavadbahumAnAdeH, nityasmRtyA ca stkriyaa| jAtaM na pAtayed bhAvam, ajAtaM janayedapi // 25 // guNavAnonA bahumAna vagere ane sadA smaraNanA kAraNe sarjiyA, utpanna thayelA bhAvane paDavA nathI detI (TakAve che) ane navo bhAva utpanna paNa kare che. 9/6 kSAyopazamike bhAve, yA kriyA kriyate tayA / patitasyApi tadbhAva-pravRddhirjAyate punaH // 26 // Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra sUkta - ratna - maMjUSA kSAyopazamika bhAva hoya tyAre je kriyA karAya, tenAthI (saMyogavazAt) paDelA te bhAvanI pharI vRddhi thAya che. 9/7 guNavRddhyai tataH kuryAt, kriyAmaskhalanAya vA / ekaM tu saMyamasthAnaM, jinAnAmavatiSThate // 27 // 8 eTale guNanI vRddhi mATe ke patana rokavA mATe kriyA karavI. (kAraNake hAni-vRddhi na thAya tevuM) nizcala eka saMyamasthAna to mAtra kevalIone ja hoya che. - tRpti ~~ - 10 / 2 svaguNaireva tRptizced, AkAlamavinazvarI / jJAnino viSayai: ji tai:, vaimavet vRttiritvarI ? ra8|| jo potAnA guNothI ja kadI nAza na pAmanArI tRpti thatI hoya to pachI jenAthI kSaNika ja tRpti thAya tevA viSayonuM jJAnIne zuM kAma che ? 10/3 yA zAntaikarasAsvAdAd, bhavet tRptiratIndriyA / sA na jihvendriyadvArA, SaDrasAsvAdanAdapi // 29 // zAMtarasanA AsvAdathI je avarNanIya anubhavagamya tRpti thAya che, te jIbha dvArA SaDsanA bhojanathI paNa nathI thatI. 10/5 pudgalaiH pudgalAstRptiM, yAntyAtmA punarAtmanA / paravRttisamAropo, jJAninastanna yunyate rUA Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra sUkta - ratna - maMjUSA pudgalathI to pudgalane ja tRpti thAya. AtmA to potAnAthI(svaguNothI) ja tRpti pAme. eTale parapadArthathI tRptino bhrama karavo, te jJAnIne zobhato nathI. 10/7 viSayormiviSoddvAra:, syAdatRptasya pudgalaiH / jJAnatRptasya tu dhyAna - sudhodgAraparamparA // 31 // E je pudgalothI atRpta che, tene to viSayonI icchArUpa jherI oDakAra Ave che. jJAnathI tRptane to dhyAnarUpa amRtanA oDakAronI zRMkhalA cAle che. 20/8 sudhino viSayAtRtA, nendropendrAyogyo ! / bhikSurekaH sukhI loke, jJAnatRpto niraJjanaH // 32 // viSayothI atRpta evA indra, upendro paNa sukhI nathI. jagatamAM jJAnathI tRpta thayela niHspRha sAdhu ja ekamAtra sukhI che. nirlepatA ~~~~ " 11/2 nAhaM pudgalabhAvAnAM kartA kArayitA'pi ca / nAnumantA'pi cetyAtma-jJAnavAn lipyate katham ? // 33 // - huM pudgalanA paryAyono karanAra, karAvanAra ke anumodanAra nathI, evA AtmajJAnavALo zI rIte kyAMya Asakta thAya ? na ja thAya. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra sUkta - ratna - maMjUSA 10/6 alipto nizcayenAtmA, liptazca vyavahArataH / zuddhyatyaliptayA jJAnI, kriyAvAn liptayA dRzA // 34 // AtmA nizcayanayathI alipta che. vyavahArathI lipta che. jJAnI aliptatA joIne (tenuM dhyAna karIne) ane kriyAvAn liptatA joIne teno tyAga karIne) zuddha thAya che. - niHspRhatA - 12/1 svabhAvalAbhAt kimapi, prAptavyaM nAvaziSyate / rUtyAnaizvaryasampanno, ni:spRho nAyate muni: rUpA AtmasvabhAvanI prApti sivAya bIjuM kAMI meLavavA jevuM nathI" evo niHspRha muni, AtmAnA aizvaryane pAme che. 12/2 saMyojitakaraiH ke ke, prArthyante na spRhAvahai: ? / amAtrajJAnapAtrasya, niHspRhasya tRNaM jagat // 36 // spRhAvALA mANaso hAtha joDIne konI konI pAse yAcanA nathI karatA? (badhAnI pAse kare che). amApa jJAnanA dhAraka ane niHspRha munine to AkhuM jagata (badhA ja padArtho) taNakhalA jevuM (nakAmuM) lAge che. 12/7 bhUzayyA bhaikSamazanaM, jIrNaM vAso vanaM gRham / tathA'pi niHspRhasyAho !, cakriNo'pyadhikaM sukham // 37 // Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra sUkta - ratna - maMjUSA dharatI e ja pathArI, mAMgIne khAvAnuM, jIrNa vastro ane jaMgalamAM rahevAnuM, A badhA chatAM aho ! niHspRhane cakravartI karatAM paNa vadhu sukha hoya che. 11 12/8 paraspRhA mahAduHkhaM, niHspRhatvaM mahAsukham / tavukta samAsena, kSAM mulavu:yo: rUdrA parapadArthanI spRhA e ja mahAduHkha che ane niHspRhatA ja mahAsukha che. sukha ane duHkhanA TUMkamAM A lakSaNo kahyA che. mauna 13/4 yataH pravRttirna maNau, labhyate vA na tatphalam / atAttvikI maNijJaptiH, maNizraddhA ca sA yathA // 39 // je(maNinuM jJAna ke zraddhA)nA thavA chatAM maNine levA pravRtti na kare ke maNithI maLatuM phaLa na maLe, tevuM maNinuM jJAna ke maNi paranI zraddhA jema khoTA che... 13/5 tathA yato na zuddhAtma-svabhAvAcaraNaM bhavet / phalaM doSanivRttirvA na tajjJAnaM na darzanam // 40 // tema jenAthI zuddha AtmasvabhAvamAM pravRtti ke doSanivRtti rUpa phaLa na Ave, te jJAna ke darzana nathI. 13 / 7 sulabhaM vAganuccAraM, maunamekendriyeSvapi / pudgaleSvapravRttistu, yogAnAM maunamuttamam // 41 // Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 jJAnasAra sUkta - ratna - na bolavArUpa mauna to ekendriyamAM paNa saraLa che. manavacana-kAyAne pudgalamAM pravRtta na thavA devA te uttama mauna che. - vidyA 14/3 taraGgataralAM lakSmIm, AyurvAyuvadasthiram / adabhradhIranudhyAyed, abhravad bhaGguraM vapuH // 42 // maMjUSA nirmaLa buddhivALo, lakSmIne samudranA mojA jevI kSaNika, AyuSyane pavananI laheranI jema asthira ane zarIrane vAdaLa jevuM kSaNabhaMgura vicAre. 14/4 zucInyapyazucIkartuM samarthe'zucisambhave / dehe jalAdinA zauca-bhramo mUDhasya dAruNaH // 43 // zuci padArthane paNa azuci karavAmAM samartha ane azucimAMthI ja utpanna thayela zarIra, jaLa vigerethI zuci thAya tema mAnavuM te mUDha mANasano dAruNa bhrama che. viveka 15/2 dehAtmAdyaviveko'yaM, sarvadA sulabho bhave / bhavakoTyA'pi tadbheda-vivekastvatidurlabhaH // 44 // sulabha durlabha che. zarIra e ja AtmA che' tevo aviveka saMsAramAM sadA che. te be bhinna che, tevuM jJAna karoDo bhavomAM paNa ati Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra sUkta- ratna- maMjUSA 15/8 saMyamAstraM vivekena, zANenottejitaM muneH / dhRtidhArolbaNaM karma-zatrucchedakSama bhavet // 45 // vivekarUpI sarANathI ghaseluM ane dhRti(nizcalatA) rUpa dhArathI ghAtaka baneluM saMyamarUpI zastra, karmarUpI zatrune vIMdhI nAkhavA samartha bane. - madhyasthatA - 16/2 manovatso yuktigavIM, madhyasthasyAnudhAvati / tAmAkarSati pucchena, tucchAgrahamanaHkapiH // 46 // madhyastha mANasanA manarUpI vAcharaDuM, yuktirUpI gAyane anusare che. kadAgrahInA manarUpI vAMdaro te(yuktirUpI gAya)ne pUMchaDIthI potAnI tarapha kheMce che. (kutarka kare che.) 16/4 svasvakarmakRtAvezAH, svasvakarmabhujo narAH / na rAgaM nApi ca dveSaM, madhyasthasteSu gacchati // 47 // mANaso pote karelA karmane paravaza ane potAnA karmanA phaLane bhogavanArA che. madhyastha mANasa te koInA para rAga ke dveSa karato nathI. 16/7 svAgamaM rAgamAtreNa, dveSamAtrAt parAgamam / na zrayAmastyajAmo vA, kintu madhyasthayA dRzA // 48 // Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra sUkta - ratna - maMjUSA ame amArA zAstro rAganA kAraNe mAnIe chIe ane bIjAnA zAstro dveSanA kAraNe nathI mAnatA tevuM nathI, paraMtu madhyastha dRSTithI (parIkSA karIne) tema karIe chIe. 16/8 madhyasthayA dRzA sarveSvapunarbandhakAdiSu / cArisaMjIvanIcAra-nyAyAdAzAsmahe hitam // 49 // madhyastha dRSTithI apunabaMdhaka vagere sarva jIvonuM cArisaMjIvanI-cAra nyAyathI hita icchIe chIe. - nirbhayatA - 17/1 yasya nAsti parApekSA, svabhAvAdvaitagAminaH / tasya kina bhayabhrAnti-klAntisantAnatAnavam ? // 50 // eka mAtra AtmasvabhAvamAM magna evA jene parapadArthanI apekSA ja nathI, tene (na maLavAnA) bhaya ane (aniSTa maLavAnA) bhramathI thatA duHkhonI paraMparA kema nabaLI na paDe ? paDe ja. 17/2 bhavasaukhyena kiM bhUri-bhayajvalanabhasmanA ? / sadA bhayojjhitajJAna-sukhameva viziSyate // 51 // ghaNA bhaya rU5 agnithI baLIne rAkha thayelA saMsArasukhonuM zuM kAma che? sadA bhayarahita evuM jJAnarUpa sukha ja sarvazreSTha che. 17/3 na gopyaM kvApi nAropyaM, heyaM deyaM ca na kvacit / kva bhayena maneH stheyaM, jJeyaM jJAnena pazyataH? // 52 // Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra sUkta- ratna- maMjUSA 15 jagatamAM kazuM chupAvavA jevuM nathI, kazuM kyAMya sthAyI rAkhavA jevuM nathI, (zuddhanayathI) kazuM heya nathI, kazuM upAdeya nathI, mAtra joya che. evuM jJAnathI jANatA munine bhaya zI rIte rahe? 17/6 kRtamohAstravaiphalyaM, jJAnavarma bibharti yaH / kva bhIstasya kva vA bhaGgaH, karmasaGgarakeliSu? // 53 // mohanA zastrane niSphaLa karanAra jJAnarUpI bannara je pahere che, tene karma sAtheno saMgrAma ramata jevo lAge. temAM tene bhaya zeno ? ane teno parAjaya paNa kyAMthI thAya? na ja thAya. 17/8 citte pariNataM yasya, cAritramakutobhayam / akhaNDajJAnarAjyasya, tasya sAdhoH kuto bhayam ? // 54 // jemAM koInAthI bhaya nathI tevuM cAritra jemanA cittamAM pariNAma pAmyuM che (sthira thayuM che) ane akhaMDa evuM jJAnarUpa rAjya jene maLyuM che tevA sAdhune bhaya zenAthI hoya ? - AtmaprazaMsAtyAga - 18/1 guNairyadi na pUrNo'si, kRtamAtmaprazaMsayA / guNairevAsi pUrNazcet, kRtamAtmaprazaMsayA // 55 // jo tuM guNothI pUrNa nathI to AtmaprazaMsA (khoTI hovAthI) nakAmI che. ane jo tuM guNothI pUrNa ja che, to AtmaprazaMsAthI koI lAbha nathI. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra sUkta - ratna - maMjUSA 28/2 zreyodyumI mUtrAni, sToSa:pravAhata: | puNyAni prakaTIkurvan, phalaM kiM samavApsyasi ? // 56 // ApavaDAI rUpI pANInA pUra vaDe kalyANarUpI vRkSanA mULiyAM jevA sukRtone pragaTa karI nAkhato (ukheDI nAMkhato) tuM phaLa zuM meLavIza ? 18/3 AlambitA hitAya syuH, paraiH svaguNarazmayaH / aho ! svayaM gRhItAstu, pAtayanti bhavodadhau // 57 // potAnA guNarUpI doraDAM jo bIjA grahaNa kare to (temanA) hita mATe thAya. paNa aho ! jo pote ja grahaNa kare (ApavaDAI kare) to (potAne) saMsArasamudramAM DUbADe. 18/4 uccatvadRSTidoSottha-svotkarSajvarazAntikam / pUrvapuruSasiMhebhyo, bhRzaM nIcatvabhAvanam // 58 // pUrvakAlIna mahApuruSothI huM atyaMta hIna chuM" evI bhAvanA, potAnI vaDAI jovArUpa doSathI utpanna thayela AtmaprazaMsArUpa tAvane zamAve che. 18/5 zarIrarUpalAvaNya-grAmArAmadhanAdibhiH / utkarSaH paraparyAyaiH, cidAnandaghanasya kaH ? // 59 // jJAnarUpa AnaMdathI pUrNa evA AtmAe para(pugala)nA paryAyarUpa zarIra, rUpa, lAvaNya, indriyanA viSayo, bagIco, dhana vagere nI mAlikI)thI abhimAna zuM karavuM ? Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra sUkta - ratna - maMjUSA 18/6 zuddhA: pratyAtmasAmyana, paryAvA: paribhAvitA: 1 azuddhAzcApakRSTatvAt, notkarSAya mahAmuneH // 60 // 17 dareka AtmAmAM zuddha (jJAnAdi) paryAyo to samAnapaNe rahelA dekhAya che. ane (zarIrAdi) azuddha paryAyo to mUlyahIna hovAthI mahAmunine abhimAnanuM kAraNa banatA nathI. 18/7 kSobhaM gacchan samudro'pi svotkarSapavaneritaH / guNaughAn budbudIkRtya, vinAzayasi kiM mudhA ? // 61 // tuM guNano samudra hovA chatAM, ApavaDAInA pavanathI khaLabhaLIne guNanA samUhone parapoTArUpa karIne kema phogaTa naSTa kare che ? tattvadaSTi 19/1 rUpe rUpavatI dRSTiH, dRSTvA rUpaM vimuhyati / majjatyAtmani nIrUpe, tattvadRSTistvarUpiNI // 62 // rUpI(cakSunI) dRSTi, rUpI padArthamAM rUpa joIne moha pAme che. arUpI evI tattvadRSTi arUpI evA AtmAmAM ja magna bane che. 19/3 grAmArAmAdi mohAya yad dRSTaM bAhyayA dRzA / tattvadRSTyA tadevAntar, nItaM vairAgyasampade // 63 // Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra sUkta - ratna - maMjUSA bAhya dRSTithI jovAyelA je gAma-udyAna vagere moha mATe thAya che, te ja tattvadRSTithI jovAya to vairAgyanI prAptinuM kAraNa bane che. 19/4 bAhyadRSTeH sudhAsAra-ghaTitA bhAti sundarI / tattvadRSTestu sA sAkSAd, viNmUtrapiTharodarI // 64 // bAhya dRSTivALAne strI amRta vagere sArabhUta padArthothI banelI lAge che. tattvadRSTivALAne to viSThA ane mUtrathI bharela kothaLI rUpa peTavALI dekhAya che. 19/5 lAvaNyalaharIpuNyaM, vapuH pazyati bAhyadRg / tattvadRSTiH zvakAkAnAM, bhakSyaM kRmikulAkulam // 65 // bAhya dRSTivALo zarIrane lAvaNyanI rekhAothI suMdara jue che. tattvadRSTivALo tene kRmionA samUhathI bharela ane kAgaDA-kUtarAnA khorAkarUpe jue che. 19/6 gajAzvairbhUpabhavanaM, vismayAya bahirdRzaH / tatrAzvebhavanAt ko'pi, bhedastattvadRzastu na // 66 // bAhyadRSTivALAne hAthI ane ghoDAonA kAraNe rAjamahela vismaya utpanna kare che. tattvadeSTivALAne to rAjamahela ane hAthIghoDAthI bharela jaMgala vacce koI bheda dekhAto nathI. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra sUkta- ratna- maMjUSA 19/7 bhasmanA kezalocena, vapuSa'tamalena vA / mahAntaM bAhyadag vetti, citsAmrAjyena tattvavit // 67 // bAhyadRSTivALo zarIra para lagADela bhasma, vALano loca ane malina zarIrathI potAne ke bIjAne) mahAnuM mAne che. tattvajJAnI, jJAnarUpa sAmrAjyathI ja mahAnuM mAne che. - samRddhi - 20/1 bAhyadRSTipracAreSu, mudriteSu mahAtmanaH / mantare vAvamAso, khurA: sarvA: samRddhaya: 68aaaa bAhya dRSTino phelAvo rokAye chate mahAtmAne aMdara (AtmAmAM) ja sarva samRddhio spaSTa dekhAya che. 20/2 samAdhirnandanaM dhairya, dambholi: samatA zacI / jJAnaM mahAvimAnaM ca, vAsavazrIriyaM muneH // 69 // samAdhi e naMdanavana, vairya e vaja, samatA e indrANI ane jJAna e mahAvimAna. A muninI indratulya samRddhi che. - karma - 21/1 duHkhaM prApya na dInaH syAt, sukhaM prApya ca vismitaH / muniH karmavipAkasya, jAnan paravazaM jagat // 70 // AkhuM jagata karmane paravaza che, ema jANatA muni duHkha pAmIne dIna na thAya, sukha pAmIne lIna na bane. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra sUkta - ratna - maMjUSA 21/2 yeSAM bhrUbhaGgamAtreNa, bhajyante parvatA api / tairaho ! karmavaiSamye, bhUpairbhikSA'pi nApyate // 71 // jemanI bhrakuTI taNAvAthI parvato paNa phoDI nakhAtA hatA, te rAjAone aho ! karma pratikULa thatAM bhikSA paNa maLatI nathI ! 21/3 jAticAturyahIno'pi, karmaNyabhyudayAvahe / kSaNAd raGko'pi rAjA syAt, chatracchannadigantaraH // 72 // hIna jAtino ane buddhi vagarano paNa mANasa, karmano abhyadaya thatAM kSaNavAramAM raMkamAMthI sarvatra jenA mAthe chatra dharAtuM hoya tevo rAjA thaI jAya che. 21/5 ArUDhAH prazamazreNiM, zrutakevalino'pi ca / zrAvaoNDanAsaMsAra, do ! sujhena varmavTT II7rUA. upazamazreNi caDelA ane cauda pUrvadharo paNa duSTa karmanA kAraNe aho ! anaMta saMsAra rakhaDe che. - bhavabhaya - 22/6 tailapAtradharo yadvad, rAdhAvedhodyato yathA / kriyAsvananyacittaH syAd, bhavabhItastathA muniH // 74 // chalochala tela bhareluM vAsaNa pakaDI rAkhanAra ke rAdhAvedha sAdhanAra jema potAnA kAryamAM ekAgracittavALo thAya che, tema bhavabhIru muni (dharmakAryamAM) ekAgra thAya che. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra sUkta - ratna - maMjUSA - lokasaMjJAtyAga 21 23/1 prAptaH SaSThaM guNasthAnaM, bhavadurgAdrilaGghanam / lokasaMjJArato na syAd, munirlokottarasthitiH // 75 // saMsArarUpI durgama parvatane oLaMgI javArUpa chaThThA guNasthAnane prApta karela, lokottara AcArane dhAraNa karanAra muni lokasaMjJAmAM na rame. 23 / 2 yathA cintAmaNi datte, baTharo badarIphalaiH / haiddA ! nahAti saddharma, tathaiva nanarajjunai: //ddA are ! jema mUrkha mANasa boranA badalAmAM ciMtAmaNi ApI de, tema lokone khuza karavA mATe mUDha mANaso sAcA dharmane choDI de che. (azuddha dharma Acare che.) 23/4 lokamAlambya kartavyaM, kRtaM bahubhireva cet / tadA mithyAdRzAM dharmo, na tyAjyaH syAt kadAcana // 77 // jo lokane anusarIne, ghaNAMe je karyuM te ja karavAnuM hoya, to mithyAtvIono dharma kyAreya tyAjya nahIM bane. 23/5 zreyo'rthino hi bhUyAMso, loke lokottare na ca / stokA hi ratnavaNijaH, stokAzca svAtmasAdhakAH // 78 // laukika (anya dharmo) ke lokottara (jaina) dharmamAM kharA hitecchu ochA ja hoya che. ratnanA vepArIo thoDAM ja hoya, tema sAcA AtmasAdhako thoDA ja hoya che. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra sUkta- ratna - maMjUSA 23/7 AtmasAkSikasaddharma-siddhau kiM lokayAtrayA ? | tatra prasannacandrazca, bharatazca nidarzane // 79 // dharma AtmasAkSIe ja siddha che, to pachI lokone khuza karavAnI zuM jarUra che? A viSayamAM prasannacaMdra rAjarSi ane bharata cakravartInA daSTAMta vicAravA. - zAstra -- 24/1 carmacakSurbhUtaH sarve, devAzcAvadhicakSuSaH / / sarvatazcakSuSaH siddhAH, sAdhavaH zAstracakSuSaH // 80 // cAmaDAnI AMkha badhAne che. devone avadhijJAnarUpa AMkha che. siddhone (sarva kSetra-kALanuM jJAna hovAthI) sarvatra AMkha che. sAdhuone to zAstra ja AMkha che. 24/4 zAstre puraskRte tasmAd, vItarAgaH puraskRtaH / puraskRte punastasmin, niyamAt sarvasiddhayaH // 81 // zAstrane AgaLa karyuM eTale bhagavAnane AgaLa karyA. ane eTale niyamo sarva siddhio thAya. 24/5 adRSTArthe'nudhAvantaH, zAstradIpaM vinA jaDAH / prApnuvanti paraM khedaM, praskhalantaH pade pade // 82 // zAstrarUpa dIpaka vinA, na dekhAtA (paraloka vagere) padArtho pAchaLa doDatA mUrbo Dagale ne pagale ThebAM khAtAM atyaMta du:kha pAme che. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra sUkta- ratna- maMjUSA 24/6 zuddhoJchAdyapi zAstrAjJA-nirapekSasya no hitam / bhautahanturyathA tasya, padasparzanivAraNam // 83 // zAstra-AjJAne nahIM vicAranArane nirdoSa gocarI vagere AcAro paNa hitakara nathI, jema bhauta-saMnyAsIne mAranAranI tenA pagane na aDavAnI kALajI. 24/7 ajJAnAhimahAmantraM, svAcchandyajvaralaGghanam / dharmArAmasudhAkulyAM, zAstramAhurmaharSayaH // 84 // maharSio zAstrane ajJAnarUpI sarpa mATe maMtra, svacchaMdatA rUpa jvara mATe lAMghaNa ane dharmarUpa udyAna mATe amRtanI nIka samAna kahe che. aparigraha - 25/3 yastyaktvA tRNavad bAhyaM, AntaraM ca parigraham / udAste tatpadAmbhoja, paryupAste jagattrayI // 85 // je bAhya ane AMtara (kaSAyAdi) parigrahane tRNanI jema tajIne samatAbhAve rahe che, tenA caraNakamaLanI traNe loka sevA kare che. ra6/4 vaoNDantabhyAhane, viisthatA vRthA ! tyAgAtkaJcakamAtrasya, bhujago na hi nirviSaH // 86 // Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 jJAnasAra sUkta- ratna- maMjUSA AtyaMtara graMtha (kaSAyAdi)thI jo citta kaluSita che, to bahAranI nigraMthatA vyartha che. kAMI kAMcaLI UtAravAthI sarpanuM jhera utaratuM nathI. 25/8 mUrchAcchannadhiyAM sarvaM, jagadeva parigrahaH / mUrcchayA rahitAnAM tu, jagadevAparigrahaH // 87 // mUccha yukta cittavALAne to (kazuM pAse na hoya toya) AkhuM jagata parigraharUpa che. mUccha rahitane to AkhuM jagata (potAnuM hoya toya) aparigraharUpa che. - anubhava - 26/1 sandhyeva dinarAtribhyAM, kevalazrutayoH pRthak / budhairanubhavo dRSTaH, kevalArkAruNodayaH // 48 // paMDitoe anubhavane divasa-rAtathI judI saMsthAnI jema kevalajJAna ane zrutajJAnathI bhinna ane kevalajJAnarUpI sUryanA aruNodaya samAna kahyo che. 26/2 vyApAraH sarvazAstrANAM, dikpradarzana eva hi / pAraM tu prApayatyeko-'nubhavo bhavavAridheH // 89 // sarva zAstronuM kArya to mAtra mArgadarzana ApavAnuM ja che. saMsAra-samudrano pAra pamADanAra to ekamAtra anubhava che. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra sUkta- ratna - maMjUSA ra5 26/4 jJAyeran hetuvAdena, padArthA yadyatIndriyAH / vejonaitAvatA prAgai:, vRtta: cA tevu nizcaya: I60 jo hetu-udAharaNa vagere tarkathI atIndriya padArtho (pUrNapaNe) jANI zakAtA hota, to paMDitoe ATalA kALamAM kyAranoya temanA viSayamAM badho ja nirNaya karI nAMkhyo hota. - yoga - 27/1 mokSeNa yojanAd yogaH, sarvo'pyAcAra iSyate / viziSya sthAnavarNArthAlambanaikAgryagocaraH // 11 // badho ja (dharmano) AcAra, mokSa sAthe joDI ApanAra hovAthI yoga che. vizeSa rUpe sthAna, varNa, artha, AlaMbana ane nirAlaMbanadhyAna ema pAMca prakAre che. 27/3 kRpAnirvedasaMvega-prazamotpattikAriNaH / bhedAH pratyekamatrecchA-pravRttisthirasiddhayaH // 12 // sthAnAdi pratyeka yoganA icchA, pravRtti, sthiratA ane siddha ema cAra bheda anukrame kRpA, nirveda, saMvega ane prazamane utpanna karanArA che. 27/4 icchA tadvatkathAprItiH, pravRttiH pAlanaM param / sthairya bAdhakabhIhAniH, siddhiranyArthasAdhanam // 13 // Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra sUkta - ratna - maMjUSA yogInI vAto sAMbhaLavI game te icchAyoga. saMpUrNa yogapAlana te pravRttiyoga. vidanano bhaya paNa na rahe te sthiratAyoga. bIjAone paNa yogaprAptinuM kAraNa bane te siddhiyoga. 27/7 prItibhaktivaco'saGgaiH, sthAnAdyapi caturvidham / tasmAdayogayogApteH, mokSayogaH kramAd bhavet // 14 // sthAnAdi yogo prIti, bhakti, vacana ane asaMga ema cAra prakAre che. te badhAthI ayogayoga(caudamA guNasthAnakonI prApti thaIne anukrame mokSa thAya che. 27/8 sthAnAdyayoginastIrthocchedAdyAlambanAdapi / sUtradAne mahAdoSa, ityAcAryAH pracakSate // 15 // sthAnAdinuM pAlana na karanArane, tIrthano uccheda na thAya tevA AzayathI paNa sUtra bhaNAvavAmAM mahAdoSa che, evuM pU. AcArya zrI haribhadrasUrIzvarajI ma. sA. (yogaviMzikAmAM) kahe che. 29/8 dravyapUjocitA bhedopAsanA gRhamedhinAm / bhAvapUjA tu sAdhUnAM, abhedopAsanAtmikA // 16 // gRhasthone bhedopAsanA rUpa dravyapUjA ucita che, sAdhune to huM ja paramAtmA chuM evA dhyAnarU5) abhedopAsanA rUpa bhAvapUjA ja ucita che. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra sUkta- ratna- maMjUSA - dhyAna - 30/1 dhyAtA dhyeyaM tathA dhyAnaM, trayaM yasyaikatAM gatam / munerananyacittasya, tasya duHkhaM na vidyate // 17 // dhyAtA, dhyeya ane dhyAna e traNe jenA ekarUpa thaI gayA che, tevA (AtmasvarUpamAM) ekatAna banelA munine koI duHkha rahetuM nathI. 30/2 dhyAtA'ntarAtmA dhyeyastu, paramAtmA prakIrtitaH / dhyAnaM caikAgyasaMvittiH, samApattistadekatA // 98 // aMtarAtmA dhyAtA che, paramAtmA dhyeya che. baMnenI ekatAnuM ciMtana te dhyAna che. te traNe eka thavA te samApatti che. 31/1 jJAnameva budhAH prAhuH, karmaNAM tApanAt tapaH / tadAbhyantarameveSTaM, bAhyaM tadupabRMhakam // 19 // karmane bALanAra hovAthI jJAnane ja paMDito tapa kahe che. te tapa AvyaMtara ja icchanIya che. ane AtyaMtara tapane vadhAranAra evo bAhyatapa paNa mAnya che. 31/2 AnuzrotasikI vRttiH, bAlAnAM sukhazIlatA / prAtizrotasikI vRttiH, jJAninAM paramaM tapaH // 10 // Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra sUkta- ratna - maMjUSA badhA karatA hoya te(anukULa) karavAnI vRttirUpa sukhazIlatA ajJAnIone hoya che. sAmA pravAhe taravAnI (pratikULatA veThavAnI) vRttirUpa zreSTha tapa jJAnIone hoya che. 31/3 dhanArthinAM yathA nAsti, zItatApAdi duHsaham / tathA bhavaviraktAnAM, tattvajJAnArthinAmapi // 101 // jema dhananA icchukone (dhana meLavavAmAM) ThaMDI-garamI vagere asahya nathI lAgatA; tema saMsArathI virakta banelA tattvajJAnanA icchukone paNa (tapa vagere) kaSTo duHsahya nathI lAgatA. 31/4 sadupAyapravRttAnAM, upeyamadhuratvataH / jJAninAM nityamAnanda-vRddhireva tapasvinAm // 102 // zubha upAyomAM pravRtta thayela jJAnI tapasvIone (tapathI) prApta thatuM Atmahita gamatuM hovAthI (tapanA kaSTothI paNa) AnaMdanI vRddhi ja thAya che. 31/6 yatra brahma jinArcA ca, kaSAyANAM tathA hatiH / sAnubandhA jinAjJA ca, tat tapaH zuddhamiSyate // 103 // jemAM brahmacaryanuM pAlana, paramAtmAnI pUjA-bhakti, kaSAyono sAnubaMdha (kSaNika nahIM) huAsa ane jinAjJAnuM anusaraNa che, te ja zuddha tapa rUpe mAnya che. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra sUkta- ratna- maMjUSA 31/7 tadeva hi tapaH kArya, durdhyAnaM yatra no bhavet / yena yogA na hIyante, kSIyante nendriyANi ca // 104 // jemAM durthAna na thAya, jenAthI (svAdhyAyAdi) yogo sIdAya nahIM ane indriyonI zakti kSINa na thAya, tevo tapa 12vo. ~ 64saMhAra - upa./6 nirvikAraM nirAbAdhaM, jJAnasAramupeyuSAm / vinivRttaparAzAnAM, mokSo'traiva mahAtmanAm // 105 // vikRti ane vipna vinAnA jJAnasArane pAmelA ane parapadArthanI spRhAthI mukta thayela mahAtmAone to ahIM ja mokSa che. upa./9 klezakSayo hi maNDuka-cUrNatulyaH kriyAkRtaH / dagdhataccUrNasadRzo, jJAnasArakRtaH punaH // 106 // kriyAthI thayela karmakSaya deDakAnAM cUrNa jevo che (pharI utpanna thAya). jJAnathI thayela karmakSaya deDakAnI bhasma jevo che (pharI utpanna na thAya). upa./10 jJAnapUtAM pare'pyAhuH, kriyAM hemaghaTopamAm / yuktaM tadapi tadbhAvaM, na yad bhagnA'pi sojjhati // 107 // Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jJAnasAra sUkta - ratna - maMjUSA anya dharmanA vidvAno paNa jJAnayukta kriyAne suvarNaghaTa jevI kahe che, te yogya ja che. kAraNa ke te tUTI jAya to paNa te bhAvane (suvarNapaNAM jevA jJAnane) choDatI nathI. 30 upa./ 11 kriyAzUnyaM ca yad jJAnaM jJAnazUnyA ca yA kriyA / anayorantaraM jJeyaM, bhAnukhadyotayoriva // 108 // kriyArahita jJAna ane jJAnarahita kriyA e be vacce sUrya ane AgiyA jevuM aMtara che. tI D Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmasAra sUta-1nna-eMjUSA (sArtha) : AdhAragraMthakartA : 5. pU. mahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjA Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMtha : adhyAtmasAra sUkta- ratna - maMjUSA (sAthe) AdhAragraMtha : adhyAtmasAra prakaraNa AdhAragraMthakartA : maho. zrI yazovijayajI mahArAjA arthasaMkalana : pU. mu. zrI bhavyasuMdaravi. ma. sA. arthasaMzodhana : dIkSAdAnezvarI pa. pU. A. bha. zrI vijaya guNaratnasUrIzvarajI ma. sA.nA praziSya... 5. pU. mu. zrI hitArtharatnavi. ma. sA. bhASA : saMskRta, gujarAtI viSaya : aneka Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmasAra sUkta- ratna- maMjUSA 33 1/1 aindra zreNinataH zrImAn, nandatAnnAbhinandanaH / uddadhAra yugAdau yo, jagadajJAnapaGkataH // 1 // A yuga(avasarpiNI)nI zarUAtamAM jemaNe jagatane ajJAnarUpI kAdavamAMthI ugAryuM tevA, indronI zreNi vaDe namaskAra karAyelA nAbhinaMdana zrI AdIzvara prabhu AnaMda pAmo. 1/7 zAstrAt paricitAM samyak, sampradAyAcca dhImatAm / ihAnubhavayogAcca, prakriyAM kAmapi bruve // 2 // zAstra, buddhimAna pUrvapuruSonI paraMparA ane anubhavathI jANelI kAMIka prakriyAne huM kahIza. - adhyAtma - mAhAmya - 1/10 adhyAtmazAstrasambhUta-santoSasukhazAlinaH / gaNayanti na rAjAnaM, na zrIdaM nApi vAsavam // 3 // adhyAtmazAstrathI utpanna thayela saMtoSasukhanA svAmIo rAjA, kubera ke indrane paNa gaNakAratA nathI. 1/12 dambhaparvatadambholiH, sauhArdAmbudhicandramAH / adhyAtmazAstramuttAla-mohajAlavanAnalaH // 4 // adhyAtmazAstra e daMbharUpI parvatane toDanAra vaja, zubha pariNAmarUpa samudramAM bharatI lAvanAra caMdramAM ane ghanaghora mohajALarUpa vanane bALanAra agni che. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 adhyAtmasAra sUkta- ratna - maMjUSA 1/14 yeSAmadhyAtmazAstrArtha-tattvaM pariNataM hRdi / kaSAyaviSayAveza-klezasteSAM na karhicit // 5 // jemanA hRdayamAM adhyAtmazAstra pariNata thayuM che, temane viSaya-kaSAyanA Aveza ane kleza kyAreya thatA nathI. 1/15 nirdayaH kAmacaNDAlaH, paNDitAnapi pIDayet / yadi nAdhyAtmazAstrArtha-bodhayodhakRpA bhavet // 6 // adhyAtmazAstranA arthanA bodharUpa yoddhAnI kRpA na hoya to nirdaya evo kAmarUpI caMDAla paMDitone paNa herAna kare. 8/16 viSavallisamAM tRSNAM, vardhamAnAM manovane / adhyAtmazAstradAtreNa, chindanti paramarSayaH // 7 // manarUpI jaMgalamAM vadhI rahelI jherI velaDI jevI tRSNAne maharSio adhyAtmazAstrarUpI dAtaraDAthI kApI nAkhe che. 1/17 vane vezma, dhanaM dauHsthye, tejo dhvAnte, jalaM marau / durApamApyate dhanyaiH, kalAvadhyAtmavADmayam // 8 // jaMgalamAM ghara, muzkelImAM dhana, aMdhakAramAM prakAza ane raNamAM pANInI jema kalikALamAM durlabha evI adhyAtmanI vANI hene bhaNe, te dhanya che. 1/19 bhujA''sphAlanahastAsya-vikArAbhinayAH pare / adhyAtmazAstravijJAstu, vadantyavikRtekSaNAH // 9 // Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmasAra sUkta- ratna - maMjUSA bIjA to hAtha pachADavA ane hAtha-moMnA vikAronA abhinaya kare che, adhyAtmazAstranA jANakAro to AMkhane paNa vikRta karyA vinA bole che. 2/22 raso moLAdhi: jAme, satvaphTe monanAdhi: / adhyAtmazAstrasevAyAM, raso niravadhiH punaH // 10 // 35 indriyanA viSayano bhogavaTA sudhI ja ane svAdiSTa vastuno bhojana sudhI ja rasa rahe. jyAre adhyAtmazAstrano rasa to niHsIma che. 1 / 22 dhaninAM putradArAdi, yathA saMsAravRddhaye / tathA pANDityadRptAnAM, zAstramadhyAtmavarjitam // 11 // dhanavAnane patnI-putrAdi saMsAra vadhAre che, tema paMDitAInA abhimAna-vALAne adhyAtma vinAnuM zAstra saMsAranI vRddhi mATe thAya che. adhyAtma 2/ 2 gatamohAdhikArANAM, AtmAnamadhikRtya yA / pravartate kriyA zuddhA, tadadhyAtmaM jagurjinAH // 12 // jemanA parathI mohanuM Adhipatya cAlyuM gayuM che, tevAnI AtmAne lakSyamAM rAkhIne thatI zuddha kriyAne jinezvaro adhyAtma kahe che. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 adhyAtmasAra sUkta ratna - maMjUSA 2/5 AhAropadhipUjarddhi-gauravapratibandhataH / bhavAbhinandI yAM kuryAt, kriyAM sA'dhyAtmavairiNI // 13 // AhAra-upadhi-satkAra-Rddhi-gaurava vagerenI icchAthI bhavAbhinaMdI jIva je kriyA kare te adhyAtmanI zatru che. 2 / 6 kSudro lAbharatirdIno, matsarI bhayavAn zaThaH / ajJo bhavAbhinandI syAt, niSphalArambhasaGgataH // 14 // bhavAbhinaMdI jIva zudra, lAbhamAM AnaMdavALo, lAcAra, IrSyALu, bhayabhIta, kapaTI, mUrkha ane niSphaLa kAryanA AraMbhavALo hoya. 2/12 jJAnaM zuddhaM kriyA zuddhetyaMzau dvAviha saGgatau / cakre mahArathasyeva, pakSAviva patatriNaH // 15 // zuddha jJAna ane zuddha kriyA e rathanA paiDAM ke pakSInI pAMkhanI jema adhyAtmanA be samAna mahattvanA aMzo che. abhyAsadazAmAM azuddha kriyA paNa upAdeya 2/16 azuddhA'pi hi zuddhAyAH, kriyA hetuH sadAzayAt / tAmra rasAnuvedhena, svarNatvamadhigacchati // 16 // azuddha kriyA paNa zubha Azaya hoya to zuddha kriyAnuM kAraNa bane. tAMbu paNa rasanA vedhathI sonuM bane che. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmasAra sUkta- ratna - maMjUSA 2/17 ato mArgapravezAya, vrataM mithyAdRzAmapi / dravyasamyaktvamAropya, dadate dhIrabuddhayaH // 17 // eTale ja gaMbhIra buddhimAna mahApuruSo mArgamAM praveza karAvavA mATe mithyAtvIone paNa dravyasamyaktvanuM AropaNa karIne dIkSA Ape che. 39 2/ 18 yo buddhvA bhavanairguNyaM, dhIraH syAd vratapAlane / sa yogyo bhAvabhedastu, durlakSyo nopayujyate // 18 // je saMsAranI nirguNatA jANIne vratapAlanamAM avicaLa hoya te (dIkSA mATe) yogya che. bAkI aMtaranA pariNAma to agamya hovAthI (yogyatAnI parIkSAmAM) upayogI nathI. 2 / 19 no ced bhAvAparijJAnAt, siddhyasiddhiparAhateH / dIkSA dAnena bhavyAnAM mArgocchedaH prasajyate // 19 // " jo Ama na mAno to, 1. bhAva jANI zakAtA na hovAthI ane 2. bhAva hoya to dIkSAnI jarUra nathI ane bhAva na hoya to dIkSAnI yogyatA nathI. Ama yogyane paNa dIkSA nahIM ApavAthI mArgano ja uccheda thaze. 2/ 20 azuddhAnAdare'bhyAsAyogAnno darzanAdyapi / siddhayennisargajaM muktvA, tadapyAbhyAsikaM yataH // 20 // Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 adhyAtmasAra sUkta- ratna - maMjUSA jo azuddha (kriyA)ne nahIM svIkAro to abhyAsa ja zakya na banavAthI naisargika sivAyanuM samyagdarzana paNa saMbhavita nahIM bane, kAraNake te abhyAsajanya che. 2/21 zuddhamArgAnurAgeNAzaThAnAM yA tu zuddhatA / guNavatparatantrANAM, sA na kvApi vihanyate // 21 // guNavAnuM gurune parataMtra ane kapaTa vinAnA evA jIvone zuddhamArganA anurAgathI je zuddhi che, te to kyAMya (azuddha kriyAthI paNa) haNAtI nathI. 2/27 gurvAjJApAratantryeNa, dravyadIkSAgrahAdapi / vIryollAsakramAt prAptA, bahavaH paramaM padam // 22 // dravya dIkSA lenArA paNa aneka jIvo guvaMjJA-pArataMtrathI varSollAsa vadhatAM mokSane pAmyA che. - daMbhatyAga adhikAra - 3/3 dambhena vratamAsthAya, yo vAJchati paraM padam / lohanAvaM samAruhya, so'bdheH pAraM yiyAsati // 23 // je daMbhathI vrata grahaNa karIne mokSane icche che, te lokhaMDanI nAvamAM caDIne samudrano pAra pAmavA icche che. 3/4 vi vrajena tamirjA ?, 1zenna nirIvRadH.. kimAdarzana kiM dIpaiH ?, yadyAndhyaM na dRzorgatam // 24 // Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 adhyAtmasAra sUkta- ratna- maMjUSA jo daMbha Ubho che, to vrata ke tapathI zuM thaze? jo AMkhano aMdhApo Ubho hoya to arIso ke dIpaka zuM kAmanA ? 3/6 sutyajaM rasalAmpaTyaM, sutyajaM dehabhUSaNam / sutyajAH kAmabhogAdyA, dustyajaM dambhasevanam // 25 // rasanAnI laMpaTatA, zarIranI vibhUSA ane kAmabhogo choDavA sahelA che, daMbha choDavo ja agharo che. 3/8 asatInAM yathA zIlaM, azIlasyaiva vRddhaye / dambhenAvratavRddhyarthaM, vrataM veSabhRtAM tathA // 26 // kulaTA strInuM (divasanuM) zIlapAlana jema (rAtrinA) kuzIlanI vRddhi mATe ja che, tema veSadhArIonuM daMbhathI vratanuM pAlana paNa (bhavAMtaramAM) aviratinI vRddhi mATe ja che. 3/12 ata eva na yo dhartuM, mUlottaraguNAnalam / yuktA suzrAddhatA tasya, na tu dambhena jIvanam // 27 // eTale ja je mULa-uttaraguNo pALI zakato nathI, tenA mATe suzrAvaka banavuM sAruM che, daMbhI sAdhu rahevuM nahIM. 3/14 nirdambhasyAvasannasyApyasya zaddhArthabhASiNaH / nirjarAM yatanA datte, svalpA'pi guNarAgiNaH // 28 // zithila AcAravALo paNa jo nirdabha hoya, zuddha prarUpaka hoya, guNAnurAgI hoya, to tenI thoDI paNa (jinAjJApAlananI) yatanA nirjarA karAve che. Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmasAra sUkta- rana- maMjUSA 3/15 vratabhArAsahatvaM ye, vidanto'pyAtmanaH sphuTam / dambhAd yatitvamAkhyAnti, teSAM nAmApi pApmane // 29 // vratanA pAlananI potAnI asamarthatA spaSTapaNe jANavA chatAM je potAne "sAdhu" kahe che, temanuM nAma levuM paNa pApa che. 3/16 kurvate ye na yatanAM, samyak kAlocitAmapi / tairaho yatinAmnaiva, dAmbhikairvaJcyate jagat // 30 // je kALane ucita evo prayatna paNa samyaka rIte karatAM nathI te kapaTIo sAdhunA vezamAM jagatane chetare che. 3/19 AtmArthinA tatastyAjyo, dambho'narthanibandhanam / zuddhiH syAdRjubhUtasyetyAgame pratipAditam // 31 // eTale AtmArthIe anarthakara daMbha choDI devo. "saraLa mANasanI ja zuddhi thAya che', ema AgamamAM kahyuM che. 3/20 jinairnAnumataM kiJcid, niSiddhaM vA na sarvathA / kArye bhAvyamadambhenetyeSA''jJA pAramezvarI // 32 // jinezvaroe kazAnuM sarvathA vidhAna nathI karyuM ke sarvathA niSedha nathI karyo. daMbha vinA kArya karavuM e ja paramezvaranI AjJA Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmasAra sUkta- ratna- maMjUSA - vairAgya adhikAra - 5/4 viSayaiH kSIyate kAmo, nendhanairiva pAvakaH / pratyuta prollasacchaktiH , bhUya evopavarddhate // 33 // iMdhaNathI agninI jema, viSayothI icchA kadI zAMta thatI nathI, UlaTI vadhu zaktizALI thaIne vadhe che. 5/5 saumyatvamiva siMhAnAM, pannagAnAmiva kSamA / viSayeSu pravRttAnAM, vairAgyaM khalu durlabham // 34 // siMhomAM saumyatA ke sarpamAM kSamAnI jema viSayomAM pravRtta thayelAmAM vairAgya durlabha che. 5/6 akRtvA viSayatyAgaM, yo vairAgyaM didhIrSati / apathyamaparityajya, sa rogocchedamicchati // 35 // viSayono tyAga karyA vagara je vairAgya dhAraNa karavA icche che, te apathya choDyA vagara rogano nAza icche che. 5/21 badhyate bADhamAsakto, yathA zleSmaNi makSikA / zuSkagolavadazliSTo, viSayebhyo na badhyate // 36 // kaphamAM mAkhInI jema Asakta jIva karmathI gADha rIte baMdhAya che. paNa anAsakta jIva sUkA goLAnI jema viSayo bhogavavA chatAM paNa karmathI baMdhAto nathI. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 adhyAtmasAra sUkta- ratna- maMjUSA 5/24 viSayANAM tato bandha-janane niyamo'sti na / ajJAninAM tato bandho, jJAninAM tu na karhicit // 37 // eTale viSayo karma baMdhAve ja, evo niyama nathI. ajJAnIne tenAthI baMdha thAya, jJAnIne jarApaNa baMdha na thAya. 5/29 balena preryamANAni, karaNAni vanebhavat / na jAtu vazatAM yAnti, pratyutAnarthavRddhaye // 38 // parANe dabAvAtI indriyo vaza thatI nathI, paNa jaMgalI hAthInI jema vipharIne nukasAna karanArI bane che. - duHkhagarbhita vagere vairAgya - 6/7 gRhe'nnamAtradaurlabhyaM, labhyante modakA vrate / vairAgyasyAyamartho hi, duHkhagarbhasya lakSaNam // 39 // "gharamAM anna paNa durlabha che, sAdhupaNAmAM to lADavA maLe che' - vairAgyano Avo artha, duHkhagarbhita vairAgyanuM lakSaNa che. 6/8 kuzAstrAbhyAsasambhUta-bhavanairguNyadarzanAt / mohagarbha tu vairAgyaM, mataM bAlatapasvinAm // 40 // mithyAtvIonA zAstranA abhyAsathI jaNAyela saMsAranI nirguNatA joIne thayela vairAgya mohagarbhita che, te bALatapasvIone manAyela che. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmasAra sUkta- ratna- maMjUSA 43 6/11 amISAM prazamo'pyuccaiH, doSapoSAya kevalam / antarnilInaviSama-jvarAnudbhavasannibhaH // 41 // aMdara rahelA kaSAyarUpI viSamajvara (tAva)nA bahAra na AvavA jevo emano (mohagarbhita vairAgyavALAno) atyaMta prazamabhAva paNa doSane vadhAranAra ja thAya che. 6/12 kuzAstrArtheSu dakSatvaM, zAstrArtheSu viparyayaH / svacchandatA kutarkazca, guNavatsaMstavojjhanam // 42 // mithyAzAstromAM kuzaLatA, satu zAstramAM akuzaLatA, svacchatA, kutaI, guvAnanA sahavAsano tyAsa... 6/13 AtmotkarSaH paradrohaH, kalaho dambhajIvanam / AsravAcchAdanaM zaktyullaGghanena kriyA''daraH // 43 // ApavaDAI, bIjAno droha, kalaha, daMbhI jIvana, pApone chupAcavA, zasti pasaMta 2... 6/14 guNAnurAgavaidhuryaM, upakArasya vismRtiH / anubandhAdyacintA ca, praNidhAnasya vicyutiH // 44 // guNAnurAgano abhAva, upakArane bhUlI javA, anubaMdha (parima)no viyA2 naDI, pratizano ... 6/15 zraddhAmRdutvamauddhatyaM, adhairyamavivekitA / vairAgyasya dvitIyasya, smRteyaM lakSaNAvalI // 45 // Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmasAra sUkta- ratna- maMjUSA zraddhAnI DhIlAza, uddhatAI, adhIrAI, aviveka.. A badhA mohagarbhita vairAgyanA lakSaNo che. 6/16 jJAnagarbhaM tu vairAgyaM, samyak tattvaparicchidaH / syAdvAdinaH zivopAya-sparzinastattvadarzinaH // 46 // jJAnagarbhita vairAgya samyaka tattvanA jANanAra, syAdvAdI, mokSanA upAyane sparzanArA, tattvane jonArAne hoya che. 6/34 tadekAntena yaH kazcid, viraktasyApi kugrahaH / zAstrArthabAdhanAt so'yaM, jainAbhAsasya pApakRt // 47 // eTale AbhAsika jaina evA vairAgIne paNa je koI ekAMta kugraha che, te zAstrabAdhita hovAthI pApa baMdhAvanAra che. 6/35 utsarge vA'pavAde vA, vyavahAre'tha nizcaye / jJAne karmaNi vA'yaM ced, na tadA jJAnagarbhatA // 48 // utsarga ke apavAda, nizcaya ke vyavahAra, jJAna ke kriyA; kyAMya paNa ekAMtano Agraha hoya, to jJAnagarbhita vairAgya nathI. 6/36 svAgame'nyAgamArthAnAM, zatasyeva parAya'ke / nAvatArabudhatvaM ced, na tadA jJAnagarbhatA // 49 // jema parArtha(anaMta)mAM so AvI jAya, tema "jinAgamamAM sarva Agamo samAI jAya che tevuM jJAna na hoya to jJAnagarbhita vairAgya nathI. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmasAra sUkta- ratna- maMjUSA 45 6/38 AjJayA''gamikArthAnAM, yauktikAnAM ca yuktitaH / na sthAne yojakatvaM ced, na tadA jJAnagarbhatA // 50 // Agamika arthonuM AgamathI ane tArkika arthonuM tarkathI yogya sthAne nirUpaNa na kare to jJAnagarbhita vairAgya nathI. 6/39 gItArthasyaiva vairAgyaM, jJAnagarbha tataH sthitam / upacArAdagItasyApyabhISTaM tasya nizrayA // 51 // Ama, nakkI thayuM ke gItArthano ja vairAgya jJAnagarbhita che. upacArathI tenI nizrA(parataMtratA)nA kAraNe agItArthano paNa bhanAyo che. 6/40 sUkSmekSikA ca mAdhyasthyaM, sarvatra hitacintanam / kriyAyAmAdaro bhUyAn, dharme lokasya yojanam // 52 // sUkSmabuddhithI vicAraNA, mAdhyacya, sarvatra hitanI ciMtA, DiyAmA atyaMta mAha2, soone dharmabhAvA ... 6/41 ceSTA parasya vRttAnte, mUkAndhabadhiropamA / utsAhaH svaguNAbhyAse, duHsthasyeva dhanArjane // 53 // bIjAnA vartana pratye mUMgA-baherA-AMdhaLA jevuM vartana, daridranA dhana kamAvA jevo potAnA guNa keLavavAmAM utsAha... 6/42 madanonmAdavamanaM, madasammardamardanam / asUyAtantuvicchedaH, samatA'mRtamajjanam // 54 // Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmasAra sUkta- ratna - maMjUSA madana(kAma)nA unmAdano tyAga, abhimAnano nAza, IrSAno nAza, samatArUpI amRtamAM magnatA... 6/43 svabhAvAnnaiva calanaM, cidAnandamayAt sadA / vairAgyasya tRtIyasya, smRteyaM lakSaNAvalI // 55 // jJAna-AnaMdarUpa svabhAvathI avicalitatA... A badhAM jJAnagarbhita vairAgyanA lakSaNo manAyA che. - mamatAtyAga adhikAra - 8/2 viSayU: viM parityavatai: ?, nAmAMrti mamatA H | tyAgAt kaJcakamAtrasya, bhujaGgo na hi nirviSaH // 56 // jo mamatA UbhI che, to viSayonA tyAgathI zuM ? kAMcaLInA tyAgathI sApa kaMI binajherI nathI thato. 8/10 svayaM yeSAM ca poSAya, khidyate mamatAvazaH / ihAmutra ca te na syuH, trANAya zaraNAya vA // 57 // mamatAne vaza thaIne jetaparivAra)nA poSaNa mATe kaSTa UThAve che, teo Abhava ke parabhavamAM rakSaNa karavAnA nathI ke zaraNa ApavAnA nathI. 8/11 mamatvena bahUn lokAn, puSNAtyeko'rjitairdhanaiH / soDhA narakaduHkhAnAM, tIvrANAmeka eva tu // 58 // Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmasAra sUkta- ratna- maMjUSA mamatvanA kAraNe ekalo mANasa pote kamAyelA dhana vaDe anekane pALe-poSe che, paNa narakanA tIvra duHkhone to ekalo ja sahana karaze. 8/15 manasyanyadvacasyanyat, kriyAyAmanyadeva ca / yasyAstAmapi lolAkSI, sAdhvIM vetti mamatvavAn // 59 // jenA manamAM juduM, vacanamAM juduM, je kare kAMIka juduM.. tevI strIne paNa mamatvavALo sArI mAne che ! 8/3 kaSTena hi guNagrAmaM, praguNIkurute muniH / mamatArAkSasI sarvaM, bhakSayatyekahelayA // 60 // sAdhu ghaNAM kaSTa veThIne guNo AtmasAt kare che, tene mamatArUpI rAkSasI eka sAthe ja khAI jAya che. 8/26 dhRto yogo na mamatA, hatA na smtaa''dRtaa| na ca jijJAsitaM tattvaM, gataM janma nirarthakam // 61 // - yogo AcaryA paNa jo mamatAne haNI nahIM, samatA pAmyA nahIM, tattvanI jijJAsA na karI, to janma niSphaLa gayo. - samatA adhikAra - 9/13 dUre svargasukhaM mukti-padavI sA davIyasI / manaHsaMnihitaM dRSTa, spaSTaM tu samatAsukham // 62 // svarganuM sukha dUra che, mokSa to atyaMta dUra che. samatAnuM sukha to spaSTapaNe manamAM ja dekhAya che. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmasAra sUkta- ratna - maMjUSA 9/19 kSaNaM cetaH samAkRSya, samatA yadi sevyate / syAt tadA sukhamanyasya, yad vaktuM naiva pAryate // 63 // eka kSaNa paNa jo cittane niyaMtrita karIne samatAnuM sevana karAya, to je sukhano anubhava thAya, te bIjAne kahI paNa zakAtuM nathI. 9/26 santyajya samatAmekAM, syAd yat kaSTamanuSThitam / tadIpsitakaraM naiva, bIjamuptamivoSare // 64 // samatAne choDIne je kaMI kaSTa bhogavAya, te uSarabhUmimAM vAvelA bIjanI jema icchita phaLane ApanAra thatuM nathI. 9/22 pracitAnyapi karmANi, janmanAM koTikoTibhiH / tamAMsIva prabhA bhAnoH, kSiNoti samatA kSaNAt // 65 // sUryanI prabhA jema aMdhakArane kSaNamAM haNe, tema samatA karoDo janmomAM bhegA karelA karmone kSaNamAM ja haNe che. - anuSThAna - 10/3 AhAropadhipUjaddhi-prabhRtyAzaMsayA kRtam / zIghraM saccittahantRtvAd, viSAnuSThAnamucyate // 66 // AhAra-upadhi-satkAra-Rddhi vagerenI icchAthI karela anuSThAna, tarata ja saccittanuM nAzaka hovAthI "viSa' kahevAya Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmasAra sUkta- ratna- maMjUSA 49 10/5 divyabhogAbhilASeNa kAlAntaraparikSayAt / svAdRSTaphalasampUrteH, garAnuSThAnamucyate // 67 // devatAI bhoganI icchAthI karAyela anuSThAna potAnAthI baMdhAyela puNyanuM phaLa ApyA pachI kALAMtare saccittanuM nAzaka hovAthI "gara' kahevAya che. 10/8 praNidhAnAdyabhAvena, karmAnadhyavasAyinaH / saMmUchimapravRttyAbhaM, ananuSThAnamucyate // 68 // adhyavasAya vinAnAnuM saMmUcchima jIvanI pravRtti jevuM kArya, praNidhAna vagerenA abhAvanA kAraNe "ananuSThAna" kahevAya 10/11 zuddhasyanveSaNe tIrthocchedaH syAditi vAdinAm / lokAcArAdarazraddhA, lokasaMjJeti gIyate // 69 // zuddha kriyA ja gotavA rahIzuM to tIrthano uccheda thaze' ema kahenAranA, loko karatA hoya tevA (azuddha) anuSThAna paranA Adara ane zraddhA e lokasaMjJA che. 10/12 zikSitAdipadopetam, apyAvazyakamucyate / dravyato mAvanimuvatam, zuddhacatu kAM nathI ? II70nA zikSita vagere guNothI yukta paNa bhAvarahita evI kriyA jo dravyAvazyaka ja kahevAtI hoya, to azuddha kriyAnuM to zuM kahevuM? Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 adhyAtmasAra sUkta- ratna - maMjUSA 10/13 tIrthocchedabhiyA hantAvizuddhasyaiva cAdare / sUtrakriyAvilopaH syAd, gatAnugatikatvataH // 71 // tIrthocchedanA DarathI azuddhane ja svIkArI levAthI to gatAnugatikatAnA kAraNe sUtra ane kriyAno lopa ja thaI jaze. 10/14 dharmodyatena kartavyaM, kRtaM bahubhireva cet / tadA mithyAdRzAM dharmo, na tyAjyaH syAt kadAcana // 72 // dharmamAM udyata thayelAe jo ghaNAMe karyuM te ja karavAnuM hoya to mithyAdeSTiono dharma kyAreya tyAjya nahIM bane. (kAraNake mithyAdRSTi ghaNAM che.) 10/16 akAmanirjarAGgatvaM, kAyaklezAdihoditam / sakAmanirjarA tu syAt, sopayogapravRttitaH // 73 // ahIM (ananuSThAnamAM) kAyakleza hovAthI akAmanirjarAnI kAraNatA kahI che. sakAmanirjarA to upayogapUrvakanI pravRttithI ja thAya. 10/17 sadanuSThAnarAgeNa, taddheturmArgagAminAm / etacca caramAvarte-'nAbhogAdevinA bhavet // 74 // mArgagAmI jIvone sadanuSThAnanA rAgathI 'tahetu" anuSThAna hoya che. e zaramAvartamAM anAbhoga vagere na hoya to thAya. Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmasAra sUkta- ratna- maMjUSA 10/25 sahajo bhAvadharmo hi, zuddhazcandanagandhavat / etadgarbhamanuSThAnaM, amRtaM sampracakSate // 75 // zuddha bhAvadharma to caMdanagaMdhava, sahaja che. tenAthI yukta anuSThAna 'amRta' vAya che. 10/26 jainImAjJAM puraskRtya, pravRttaM cittazuddhitaH / saMvegagarbhamatyantaM, amRtaM tadvido viduH // 76 // jinezvaranI AjJAne anusarIne, cittanI zuddhi pUrvaka thatAM, atyaMta saMvegathI yukta anuSThAnane jJAnIo "amRta" kahe 10/27 zAstrArthAlocanaM samyak, praNidhAnaM ca karmaNi / kAlAdyaGgAviparyAso-'mRtAnuSThAnalakSaNam // 77 // sArI rIte zAstrArthanI vicAraNA, kAryamAM ekAgratA, kALa vagere vidhinuM pAlana - A badhAM amRtAnuSThAnanA lakSaNo che. 10/29 AdaraH karaNe prItiH, avinaH sampadAgamaH / jijJAsA tajjJasevA ca, sadanuSThAnalakSaNam // 78 // Adara, karavAmAM prIti, vidanano abhAva, saMpattionI prApti, AisA, zAnInI sevA.. // sahanuSThAnanA sakSa che. 10/31 icchA tadvatkathA prItiH, yuktA'vipariNAminI / pravRttiH pAlanaM samyak, sarvatropazamAnvitam // 79 // Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmasAra sUkta- ratna - maMjUSA anuSThAnakartAnI kathAmAM yogya ane nAza na pAmanArI prIti e "icchA' yoga che. sarvatra upazamayukta samyapha pAlana e pravRtti' yoga che. 10/32 satkSayopazamotkarSAd, aticArAdicintayA / rahitaM tu sthiraM siddhiH, pareSAmarthasAdhakam // 80 // sAnubaMdha kSayopazamanA prakarSanA kAraNe aticAra vagerenI ciMtAthI rahita hoya te 'sthira' yoga che. "siddhi yoga bIjAne paNa yoga siddha karAvanAra che. 10/34 anukampA ca nirvedaH, saMvegaH prazamastathA / teSAmanumAvI: yu., DrecchA vInAM yathAzcamam IITaza anukaMpA, nirveda, saMvega ane prazama anukrame icchA vagerenAM phaLa che. - manonigraha - 11/10 anigRhItamanAH kuvikalpato, narakamRcchati tandulamatsyavat / iyamabhakSaNajA tadajIrNatA'nupanatArthavikalpakadarthanA // 82 // manano nigraha nahIM karanAra kuvikalponA kAraNe taMdulamasyanI jema narakamAM jAya che. nahIM maLelA padArthonA vicAronA kAraNe thayela A kadarthanA to khAdhA vinA thayela ajIrNa jevI che. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmasAra sUkta- ratna- maMjUSA 11/15 prathamato vyavahAranayasthito 'zubhavikalpanivRttiparo bhavet / zubhavikalpamayavratasevayA, harati kaNTaka eva hi kaNTakam // 83 // pahelAM to vyavahAranayamAM rahIne, zubha vikalparUpa vratonA sevanathI azubha vikalpono nAza karavAno prayatna karo. kharekhara! kAMTo ja kAMTAne kADhe. ~ asahya ~~ 14/8 vratAni cIrNAni tapo'pi taptaM, kRtA prayatnena ca piNDazuddhiH / abhUt phalaM yattu na nihnavAnAM, asadgrahasyaiva hi so'parAdhaH // 84 // vratonuM pAlana karyuM, tapa paNa karyo, prayatnapUrvaka zuddha AhArAdi vAparyA, chatAM nidvavone kaMI phaLa na maLyuM, te asagrahano ja vAMka che. 14/14 Ame ghaTe vAri dhRtaM yathA sad, vinAzayet svaM ca ghaTaM ca sadyaH / asadgrahagrastamatestathaiva, zrutAt pradattAd ubhayorvinAzaH // 85 // Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmasAra sUkta- ratna - maMjUSA kAcA ghaDAmAM nAMkheluM pANI, potAno ane ghaTano tarata ja nAza kare che. te ja rIte asagrahathI grasta mativALAne apAyela zvetathI (zveta ane vyakti) ubhayano nAza thAya che. 14 / 18 dambhAya cAturyamaghAya zAstraM, 54 pratAraNAya pratibhApaTutvam / garvAya dhIratvamaho ! guNAnAM, asadgrahasthe viparItasRSTiH // 86 // caturAIno upayoga daMbha mATe kare, zAstrano pApa mATe, pratibhAno lokone chetaravA mATe kare. dhIratA(nizcalatA)nuM abhimAna kare. aho ! asagraha hoya to guNo paNa avaguNa mATe thAya! yoga 15/11 dehanirvAhamAtrArthA, yA'pi bhikSATanAdikA / kriyA sA jJAnino 'saGgAt naiva dhyAnavighAtinI // 87 // dehanA nirvAha mATe je bhikSATana vagere kriyA karAya te jJAnIne anAsaktinA kAraNe dhyAnamAM vighnarUpa nathI. 15/18 zrutvA paizAcikIM vArtAM, kulavadhvAzca rakSaNam / nityaM saMyamayogeSu, vyApRtAtmA bhaved yatiH // 88 // pizAcanI vArtA ane kulavadhUnA rakSaNanI vAta sAMbhaLIne sAdhu saMyamanA yogomAM niraMtara pravRtta rahe. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmasAra sUkta- ratna - * maMjUSA 15 / 24 jJAnaM kriyAvihInaM na kriyA vA jJAnavarjitA / guNapradhAnabhAvena, dazAbhedaH kilainayoH // 89 // sarvathA kriyArahita hoya te jJAnayoga nathI. sarvathA jJAnarahita hoya te kriyAyoga nathI. gauNa-pradhAnabhAvathI temano bheda hoya che. (jJAnayogamAM jJAna pradhAna che, kriyA gauNa che. kriyAyogamAM kriyA pradhAna che, jJAna gauNa che. paNa baMne hovA to joIe ja.) 55 15/46 arvAgdazAyAM doSAya, vaiSamye sAmyadarzanam / nirapekSamunInAM tu, rAgadveSakSayAya tat rgA judI judI vastumAM samatAnuM darzana zarUAtanI kakSAmAM doSarUpa che, paNa nirapekSa yatine te rAga-dveSanA nAza mATe thAya che. dhyAna - ArtadhyAna 6/4 zabdAvInAmaniTTAnAM, viyogasAyo yo: / cintanaM vedanAyAzca, vyAkulatvamupeyuSaH // 91 // aniSTa zabda vagere viSayonA (maLelAnA) viyoga ke (nahIM maLelAnA) asaMyoganuM ciMtana, vedanAthI vyAkuLatA pAmelAnuM ciMtana... 16/5 iSTAnAM praNidhAnaM ca samprayogAviyogayoH / nivAnacintanuM pApaM, Arttamistya caturvidham ||RrA Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmasAra sUkta- ratna - maMjUSA iSTa (zabdAdi)nA (nahIM maLelAnA) saMyoga ke (maLelAnA) aviyoganuM praNidhAna, niyANAnuM ciMtana e cAra prakAranuM ArtadhyAna pAparUpa che. 16/7 krandanaM rudanaM proccaiH, zocanaM paridevanaM / tADanaM luJcanaM ceti, liGgAnyasya vidurbudhAH // 13 // AkraMda, jorathI raDavuM, zoka, pIDA, chAtI-mAthuM kUTavA, vALa kheMcavA - A badhAne paMDito ArtadhyAnanA liMga kahe che. 16/8 moghaM nindanaM nijaM kRtyaM, prazaMsan parasampadaH / vismitaH prArthayannaitAH, prasaktazcaitadarjane // 14 // potAnA kAryanI phogaTa niMdA karato, bIjAnI saMpattinI prazaMsA karato, tenAthI vismita thaIne tenI mAMgaNI karato, tene meLavavAmAM pravRtta thayelo.... 16/9 pramattazcendriyArtheSu, gRddho dharmaparAGmukhaH / jinoktamapuraskurvan, ArtadhyAne pravartate // 15 // indriyonA viSayomAM rAga-dveSarUpa pramAdavALo, temAM atyaMta AsaktivALo hovAthI dharmathI vimukha, prabhuvacanane nahIM anusarato.. ArtadhyAnamAM varte che. - raudradhyAna - 16/11 nirdayaM vadhabandhAdi-cintanaM nibiDakrudhA / pizunAsabhyamithyAvAk-praNidhAnaM ca mAyayA // 16 // Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmasAra sUkta- ratna - maMjUSA atyaMta gussAthI nirdayapaNe mAravA-bAMdhavAnI vicAraNA, kapaTathI cADI-asabhya-jUThI vANI bolavAno nirNaya... 16/12 cauryyadhIrnirapekSasya, tIvrakrodhAkulasya ca / sarvAbhizaGkAkaluSaM, cittaM ca dhanarakSaNe // 97 // 57 niSThurapaNe ane tIvra gussA sAthe corI karavAnI vicAraNA, saMpattinA rakSaNanI badhA para zaMkAthI kaluSita evI vicAraNA.. 16/13 etat sadoSakaraNa - kAraNAnumatisthiti / dezaviratiparyantaM, raudradhyAnaM caturvidhaM // 98 // A badhuM - doSa sahitanA karaNa-karAvaNa-anumodanamAM raheluM cAra prakAranuM raudradhyAna dezavirati guNasthAnaka sudhI hoya che. ~~~ dharmadhyAna ~~~ 16/35 AjJA'pAyavipAkAnAM saMsthAnasya ca cintanAt / dharmadhyAnopayuktAnAM, dhyAtavyaM syAccaturvidham // 99 // bhagavAnanI AjJA, rAga-dveSAdinA apAya, zubhAzubha karmanA vipAka ane cauda rAjalokanA saMsthAnanI vicAraNAthI, dharmadhyAnavALAne cAra prakAranA dhyAtavya che. 16/6 3:leSvanudinamanA:, sudveSu vigataUH / vItarAgabhayakrodhaH, sthitadhIrmunirucyate // 100 // Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmasAra sUkta- ratna - maMjUSA duHkhamAM adIna manavALo, sukhanI icchA rahita, rAgabhaya-krodhathI rahita ane sthitaprajJa hoya te muni kahevAya che. - hitazikSA - 20/38 nindyo na ko'pi loke, pApiSTheSvapi bhavasthitizcintyA / pUjyA guNagarimA''DhyA, dhAryo rAgo guNalave'pi // 10 // 1. jagatamAM koInI niMdA na karavI. 2. pApIo upara paNa saMsArano svabhAva vicAravo. 3. guNabharapUranI pUjA karavI. 4. guNanA aMza para paNa anurAga rAkhavo. 20/39 nizcityAgamatattvaM, tasmAdutsRjya lokasaMjJAM ca / zraddhAvivekasAraM, yatitavyaM yoginA nityaM // 102 // 5. Agamatattvano nizcaya karIne, ane 6. tenAthI lokasaMjJA tajIne 7. yogIe zraddhA ane vivekane pradhAna rAkhIne udyama karavo. 20/40 grAhyaM hitamapi bAlAd, AlAparna durjanasya dvessym| tyaktavyA ca parAzA, pAzA iva saGgamA jJeyA // 103 // 8. bALaka pAsethI paNa hitakara hoya te grahaNa karavuM. 9. durjananA pralApathI gusso na karavo. 10. pArakI AzA tajavI. 11. saMyogo baMdhana jevA jANavA. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmasAra sUkta- ratna- maMjUSA 20/41 stutyA smayo na kAryaH, kopo'pi ca nindayA janaiH kRtayA / sevyA dharmAcAryAH, tattvaM jijJAsanIyaM ca // 10 // 12. loko prazaMsA kare tenAthI garva na karavo. 13. niMdA 73 to gussA na 42vo. 14. dharmAthAryanI sevA 42vI. 15. tatpanI liAsA 42vI.. 20/42 zaucaM sthairyamadambho, vairAgyaM cAtmanigrahaH kAryaH / dRzyA bhavagatadoSAH, cintyaM dehAdivairupyaM // 105 // 16. pavitratA, sthiratA, nirdabhatA, vairAgya ane AtmasaMyama karavA. 17. saMsAranA avaguNa jovA. 18. zarIrAdinI virUpatA vicAravI. 20/43 bhaktirbhAgavatI dhAryA, sevyo dezaH sadA viviktazca / sthAtavyaM samyaktve, vizvasyo na pramAdaripuH // 106 // 19. bhagavAnanI bhakti karavI. 20. strI vagerethI rahita sthaLe ja rahevuM. 21. samyaktamAM aDaga rahevuM. 22. pramAdarUpI zatruno vizvAsa na karavo. 20/44 dhyeyA''tmabodhaniSThA, sarvatraivAgamaH puraskAryaH / tyaktavyAH kuvikalpAH,stheyaM vRddhAnuvRttyA ca // 107 // Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmasAra sUkta - ratna - maMjUSA 23. AtmajJAnamAM ja pUrNatA vicAravI. 24. sarvatra jinAgamane anusaravuM. 25. kuvikalpo tajavA. 26. vaDIlone anusarIne rahevuM. 20/4 sAkSAtkArya tattva, cidrapAnameyurairmAvyam / 60 hitakArI jJAnavatAM, anubhavavedyaH prakAro'yam // 108 // 27. tattvano sAkSAtkAra karavo. 28. jJAnarUpa AnaMdamAM magna rahevuM. A badho jJAnIono anubhavagamya hitakArI upadeza che. D E Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma upaniSadAdi sUtaratna-mUMjUSA (sArtha) : AdhAragraMthakartA : pa. pU. mahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjA Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMtha : adhyAtma upaniSadAdi sUkta - ratna -maMjUSA (sAthe) AdhAragraMtha : adhyAtmopaniSadu, vairAgyakalpalatA ane mArgaparizuddhi graMthakartA : maho. zrI yazovijayajI mahArAjA arthasaMkalana : pU. mu. zrI bhavyasuMdaravi. ma. sA. arthasaMzodhana : dIkSAdAnezvarI pa. pU. A. bha. zrI vijaya guNaratnasUrIzvarajI ma. sA.nA praziSya... pa. pU. mu. zrI tribhuvanaratnavi. ma. sA. : saMskRta, gujarAtI viSaya bhapA : aneka Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma upaniSada adhyAtmopaniSad - - 63 1 / 1 aindravRndanataM natvA, vItarAgaM svayambhuvam / adhyAtmopaniSannAmnA, grantho'smAbhirvidhIyate // 1 // indronA samUha vaDe namaskAra karAyela vItarAga paramAtmAne namaskAra karIne adhyAtmopaniSad nAmano graMtha huM banAvuM chuM. 1/2 AtmAnamadhikRtya syAd, yaH paJcAcAracArimA / zabdayogArthanipuNAH, tadadhyAtmaM pracakSate // 2 // AtmAne lakSamAM rAkhIne je paMcAcAranuM suMdara pAlana thAya, tene zabdanA vyutpatti-arthanA niSNAto adhyAtma kahe che. 1/3 ruDhyarthanipuNAstvAhuH, cittaM maitryAdivAsitam / adhyAtmaM nirmalaM bAhya-vyavahAropabRMhitam // 3 // rUDhi arthanA niSNAto bAhya vyavahArathI yukta, maityAdi bhAvanAthI vAsita evA nirmaLa cittane adhyAtma kahe che. 1 / 6 manovatsa yuktigavIM, madhyasthasyAnudhAvati / tAmArSati pucchena, tucchAgraha: mana:tti: // 4 // madhyasthanA manarUpI vAcharaDuM yuktirUpI gAyane anusare che. kadAgrahInA manarUpI vAMdaro yuktirUpI gAyane pUMchaDIthI potAnA tarapha kheMce che. (kutarkathI potAnI vAta siddha karavA prayatna kare che.) Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma upaniSadAdi sUktaratnamaMjUSA 1/7 anarthAyaiva nArthAya, jAtiprAyAzca yuktayaH / hasti hantIti vacane, prAptAprAptavikalpavat // 5 // jAti (kutaka) rUpI yuktio nukasAna mATe ja thAya che, lAbha mATe nahIM. jema "hAthI mAre che (bhAgo)" ema kahevA para kone? aDelAne ke nahIM aDelAne?' (aDelAne mArato hoya to mahAvatane ja mAre, na aDelAne paNa mArato hoya to bhAgavAthI zuM thaze ?) evo tarka karIne nahIM mAganArane. 1/11 zuddhoJchAdyapi zAstrAjJA-nirapekSasya no hitam / bhautahanturyathA tasya, padasparzaniSedhanam // 6 // jema bhauta saMnyAsIne mAranAranuM tenA pagane nahIM aDavArUpa AcaraNa hitakara nathI, tema zAstranI AjJAne nahIM anusaranArane nirdoSa gocarI vagere paNa hitakara thatuM nathI. 1/72 putradArAdi saMsAro, dhaninAM mUDhacetasAm / paNDitAnAM tu saMsAraH, zAstramadhyAtmavarjitam // 7 // mohagrasta cittavALA dhanavAnone patnI-putra vagere rUpa saMsAra hoya che. paMDitone to adhyAtma vinAnuM zAstra e ja saMsAra che. 2/6 AtmajJAne munirmagnaH, sarvaM pudgalavibhramaM / mahendrajAlavad vetti, naiva tatrAnurajyate // 8 // Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma upaniSada AtmajJAnamAM magna muni, pudgalanI badhI racanAne indrajALanI jema jANe che, temAM rAga karato nathI. 2/7 AsvAditA sumadhurA, yena jJAnaratiH sudhA na jJAtyeva tattveto, viSayeSu viSepliva ArI|| jeNe jJAnamAM AnaMda rUpa amRtano sumadhura AsvAda lIdho che, tenuM citta jhera jevA indriyanA viSayomAM coMTatuM nathI. 2/9 viSayAn sAdhakaH pUrvam, aniSTatvadhiyA tyajet / 65 na tyajenna ca gRhNIyAt, siddho vindyAt sa tattvataH // 10 // sAdhaka pahelAM viSayone aniSTa mAnIne tyAga kare. siddha thayA pachI tene tattvathI mAtra jANe (dRSTAbhAvathI jue). grahaNa paNa na kare, tyAge paNa nahIM. 2/ 12 sarvaM paravazaM duHkhaM, sarvaM AtmavazaM sukhaM / tavun samAsena, lakSaLa suvavuM:jIyo: // parAdhIna badhuM duHkharUpa che, svAdhIna badhuM sukharUpa che. sukha ane duHkhanuM A TUMkamAM lakSaNa kahyuM che. 2/13 jJAnamagnasya yaccharma, tadvaktuM naiva pAryate / nopameya priyAyai:, nApi tattvadravaH // 2 // jJAnamAM magnane je AnaMda hoya che, te kahI zakAto nathI. priyAnA AliMgana ke caMdananA vilepana sAthe paNa tene sarakhAvI zakAto nathI. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma upaniSadAdi sUktaratnamaMjUSA 2/49 Adau zamadamaprAyaiH, guNaiH ziSyaM prabodhayet / pazcAt sarvamidaM brahma, zuddhastvamiti bodhayet // 13 // pahelA zama-dama vagere guNothI ziSyane bodha pamADavo. pachI ja "badhuM ja brahmarUpa che, tuM zuddha che' ema jaNAvavuM. 2/50 ajJasyArdhaprabuddhasya, sarvaM brahmeti yo vadet / mahAnarakajAleSu, sa tena viniyojitaH // 14 // ajJAnI ke ardhajJAnIne je badhuM brahmarUpa che ema kahe, te tene mahAnarakamAM pADe che. 2/51 tenAdau zodhayet cittaM, sadvikalpaitAdibhiH / yat kAmAdivikArANAM, pratisaGkhyAnanAzyatA // 15 // eTale pahelAM vrata vagere sArA vicArothI cittane zuddha karavuM. kAraNake kAmavAsanA vagere vikAro, virodhI vicArothI ja nAza pAme che. 2/56 vratAdiH zubhasaGkalpo, nirNAzyAzubhavAsanAm / dAhyaM vineva dahanaH, svayameva vinakSyati // 16 // vrata vagere zubha vicAro, azubha vicArono nAza karIne iMdhaNa vinAnA agninI jema svayaM ja nAza pAme che. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma upaniSada - jJAna - kriyA - 3/13 kriyAvirahitaM hanta ! jJAnamAtramanarthakam / gatiM vinA pathajJo'pi, nAjoti puramIpsitam // 17 // kriyA vinAnuM ekaluM jJAna nirarthaka che. rasto jANanAra paNa cAlyA vagara icchita nagare pahoMcato nathI. 3/15 bAhyabhAvaM puraskRtya, ye'kriyA vyavahArataH / vadane kavalakSepaM, vinA te tRptikAkSiNaH // 18 // kriyA to bAhyabhAva che ema kahIne jeo vyavahArathI kriyA vinAnA che, teo moDhAmAM koLiyo nAMkhyA vinA tRptine icchI rahyA che. 3/33 itthaM ca jJAnino jJAna-nAzyakarmakSaye sati / kriyaikanAzyakarmIgha-kSayArthaM sA'pi yujyate // 19 // A pramANe jJAnIne jJAnathI nAza pAmatA karmano nAza thavA chatAM, kriyAthI nAza pAmatAM karmanA kSaya mATe kriyA paNa jarUrI 3/38 tena ye kriyayA muktA, jJAnamAtrAbhimAninaH / te bhraSTA jJAnakarmAbhyAM, nAstikA nAtra saMzayaH // 20 // mATe kriyA vinAnA jeo mAtra jJAnanuM abhimAna dharAvanArA che, te jJAna-karma baMnethI bhraSTa nAstiko che, emAM koI zaMkA nathI. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 adhyAtma upaniSadAdi sUktaratnamaMjUSA 3/39 jJAnotpattiM samudbhAvya, kAmAdInanyadRSTitaH / apahvavAnairlokebhyo, nAstikairvaJcitaM jagat // 21 // amane jJAna utpanna thayuM che (eTale ame bhoga bhogavIe to ya levAtA nathI)' evuM kahIne potAnA bhogone bIjAnI najarathI chupAvanArA nAstikoe A jagatane chetaryuM che. 3/42 jJAne caiva kriyAyAM ca, yugapad vihitAdaraH / dravyabhAvavizuddhaH san, prayAtyeva paraM padam // 22 // jJAna ane kriyA baMnemAM ekasAthe Adara karanAra dravya ane bhAvathI vizuddha thaIne mokSane pAme ja che. 3/37 samprAptakevalajJAnA, api yajjinapuGgavAH / kriyAM yoganirodhAkhyAM, kRtvA siddhyanti nAnyathA // 23 // kevaLajJAna pAmelA jinezvaro paNa yoganirodha rUpa kriyA karIne ja siddha thAya che, anyathA nahIM. ___ ~ samatA - AtmapravRttAvatijAgarukaH, parapravRttau bdhiraandhmuukH| sadA cidAnandapadopayogI, lokottaraM sAmyamupaiti yogI // 24 // 4/2 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma upaniSada 69 potAnI pravRttimAM atyaMta jAgRta, bIjAnI pravRttimAM AMdhaLo-baherA-mUMgo, haMmezA jJAnAnaMdamAM masta evo yogI lokottara samatAne pAme che. 4/3 parISahaizca prabalopasarga yogAccalatyeva na sAmyayuktaH / sthairyAd viparyAsamupaiti jAtu, kSamA na zailairna ca sindhunAthaiH // 25 // samatAyukta (sAdhu) parISaha ke prabaLa upasargothI calita thato nathI. pRthvI kaMI parvato ke samudrothI sthiratAne choDatI nathI. (4tI nathI.) 4/8 vinA samatvaM prasaranmamatvaM, sAmAyikaM mAyikameva manye / Aye samAnAM sati sadguNAnAM, zuddhaM hi tacchuddhanayA vidanti // 26 // samatva vinAnuM ane mamatva jemAM prasaratuM hoya tevuM sAmAyika daMbhI che. zuddha nayo samatA ane saguNono lAbha thAya to ja sAmAyikane zuddha kahe che. 4/11 alpe'pi sAdhuna kaSAyavahnau, ahnAya vizvAsamupaiti bhItaH / / pravardhamAnaH sa dahed guNaugha, sAmyAmbupUrairyadi nApanItaH // 27 // Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 adhyAtma upaniSadAdi sUktaratnamaMjUSA (kaSAyathI) Darato sAdhu alpa paNa kaSAya rUpI agni para jarA paNa vizvAsa mUkato nathI. jo tene samatA rUpI pANInA pravAha vaDe dUra na karAya to vadhato vadhato te guNanA samUhane bALI nAMkhe che. 4/22 sAyaM vinA thI tA:kriyAH, niSThA pratiSThA'rjanamAtra eva / svardhenucintAmaNikAmakumbhAn, karotyasau kANakapardamUlyAn // 28 // samatA vinA je mAtra prasiddhi meLavavA mATe tapa-kriyA vagere kare che, te kAmadhenu-ciMtAmaNi ke kAmakuMbha jevA dharmane phUTI koDI jevo kare che. 4/14 jJAnI kriyAvAn viratastapasvI, dhyAnI ca maunI sthiradarzanazca / sAdhurguNaM taM labhate na jAtu, prApnoti yaM sAmyasamAdhiniSThaH // 29 // jJAnI, kriyAvAnuM, virata, tapasvI, dhyAnI, maunI ke sthira samyagdarzanavALo sAdhu paNa te lAbha pAmato nathI, je lAbhane samatAmagna sAdhu pAme che. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma upaniSada 4/15 duryodhanenAbhihatazcakopa, na pANDavairyo na nuto jaharSa / stumo bhadantaM damadantamantaH, samatvavantaM munisattamaM taM // 30 // je duryodhana vaDe haNAyA chatAM gusse na thayA, pAMDavo vaDe namaskAra karAvA chatAM khuza na thayA, te aMtaHkaraNamAM samatAvALA, zreSTha muni bhagavaMta damadaMtanI ame stuti karIe chIe. 4/16 yo dahyamAnAM mithilAM nirIkSya, zakreNa nunno'pi namiH purIM svAm / na me'tra kiJcijjvalatIti mene, sAmyena tenoruyazo vitene // 31 // je namirAjAe potAnI mithilA nagarIne baLatI joIne indra vaDe preraNA karavA chatAM paNa 'AmAM mAruM kaMI baLatuM nathI' ema mAnyuM; temaNe samatAthI ghaNo yaza meLavyo. 4/17 sAmyaprasAdAstavapurmamatvAH, sattvAdhikAH svaM dhruvameva matvA / na sehire'ti kimu tIvrayantraniSpIDitAH skandhakasariziSyAH ? // 32 // Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma upaniSadAdi sUktaratnamaMjUSA samatAnA prabhAve zarIra paranuM mamatva jemaNe naSTa karyuM che tevA, viziSTa sattvavALA, tIvra yaMtramAM pIlAtA skaMdhakasUrinA ziSyoe potAne (AtmAne) nitya mAnIne zuM pIDA sahana na karI ? 4/18 lokottaraM cArucaritrametad, metAryasAdhoH samatAsamAdheH / hRdA'pyakupyan na yadAcarmabaddhe'pi mUrdhanyayamApa tApam // 33 // samatAmagna metArya muninuM A lokottara suMdara caritra che ke bhInAM cAmaDAMthI mastaka baMdhAvAthI sakhata tApa thavA chatAM manathI paNa gusse na thayA. 4/19 jajvAla nAntaH zvasurAdhamena, projjvAlite'pi jvalanena maulau / maulirmunInAM sa na kairniSevyaH ? kRSNAnujanmA samatA'mRtAbdhiH // 34 // adhama sasarA vaDe mastaka para mUkAyelA aMgArA vaDe saLagAvAM chatAM je manamAM paNa saLagyA nahIM, te samatAmRtanA samudra samAna, muniomAM zreSTha kRSNanA nAnA bhAI (gajasukumALa) konA vaDe pUjya nathI ? Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma upaniSada vairAgvakalpalatA 4/20 gaGgAjale yo na jahau sureNa, viddho'pi zUle samatA'nuvedham / prayAgatIrthodayakRnmunInAM, mAnyaH sa sUristanujo'rNikAyAH // 35 // gaMgAnadImAM deva vaDe zULamAM vIMdhAvA chatAM jemaNe samatAne choDI nahIM, te prayAga tIrthano udaya karanAra, arNikAputra AcArya munione pUjya che. 4/21 strIbhrUNagobrAhmaNaghAtajAta pApAdadhaHpAtakRtAbhimukhyAH / dRDhaprahAripramukhAH kSaNena, sAmyAvalambAt padamuccamApuH // 36 // strI-garbha-gAya ane brAhmaNanI hatyAthI bAMdhelA pApathI naraka tarapha jaI rahelA deDhaprahArI vagere paNa samatAnA AlaMbane kSaNavAramAM mokSane pAmyA. -vairAgya-kalpalatA - ~ samatA - 1/126 samuddhRtaM pAragatAgamAbdheH, samAdhipIyUSamidaM nipIya / mahAzayAH ! pItamanAdikAlAt, kaSAyahAlAhalamudvamantu // 37 // Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma upaniSadAdi sUktaratnamaMjUSA he mahAnubhAvo! sarvajJanA AgamarUpI samudramAMthI uddhata karelA A samAdhirUpI amRtanuM pAna karIne, anAdikALathI pIdhelA kaSAyarUpI jherane vamI nAkho. 1/130 vinA samAdhi parizIlitena, kriyAkalApena na karmabhaGgaH / zaktiM vinA kiM samupAzritena, dargeNa rAjJo dviSatAM jayaH syAt ? // 38 // samAdhi vinA mAtra Acarela kriyAthI karmano nAza na thAya. zakti (parAkrama) vinA mAtra killAno Azraya karavAthI rAjA zatruone jItI na zake. 1/136 antaH samAdheH sukhamAkalayya, bAhye sukhe no ratimeti yogI / aTatyaTavyAM ka ivArthalubdho, gRhe samutsarpati kalpavRkSe ? // 39 // aMtaramAM samAdhinA sukhane anubhavIne yogI bAhya sukhamAM AnaMda pAmato nathI. gharamAM kalpavRkSa UgatuM hoya to koNa dhanano lobhI jaMgalamAM rakhaDe ? 1/147 itastato bhrAmyati cittapakSI, vitatya yo ratyaratisvapakSau / svacchandatAvAraNaheturasya, samAdhisatpaJjarayantraNava // 40 // Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyakalpalatA 75 je cittarUpI pakSI potAnI rati-arati rUpI pAMkhone phelAvIne ahIM-tahIM bhaTake che, tenI svacchaMdatAne rokavA mATe samAdhirUpI pAMjaruM ja upAya che. 1/156 asahyayA vedanayA'pi dhIrA, rudanti nAtyantasamAdhizuddhAH / kalpAntakAlAgnimahArciSA'pi, naiva dravIbhAvamupaiti meruH // 41 // atyaMta samAdhimagna dhIrapuruSo, asahya vedanAthI paNa duHkhI thatA nathI. kalpAMtakALanA agnithI paNa meruparvata pIgaLato nathI. 1/233 jJAnI tapasvI paramakriyAvAn, samyaktvavAnapyupazAntihInaH / prApnoti taM naiva guNaM kadApi, samAhitAtmA labhate zamI yat // 42 // jJAnI, tapasvI, zreSTha kriyAvAnuM, samyatvI paNa upazama rahita AtmA te lAbha kadI pAmato nathI, je samAdhiyukta zAMta AtmA pAme che. 1/235 nUnaM parokSaM surasamasaukhyaM, mokSasya cAtyantaparokSameva / pratyakSamekaM samatAsukhaM tu, samAdhisiddhAnubhavodayAnAm // 43 // Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma upaniSadAdi sUktaratnamaMjUSA svarganuM sukha parokSa che, mokSasukha to atyaMta parokSa che. jeNe samAdhino anubhava siddha karyo che, temanuM samatAsukha 0 ekamAtra pratyakSa che. 1/132 na doSadarziSvapi roSapoSo, guNastutAvapyavaliptatA no / na dambhasaMrambhavidherlavo'pi, na lobhasaMkSobhajaviplavo'pi // 44 // samAdhimAna AtmAne potAnA doSa jonAra para gusso na hoya, potAnA guNanI prazaMsA karavA para paNa AnaMda na hoya, daMbhano aMza paNa na hoya ane lobhano khaLabhaLATa na hoya... 1/144 lAbhe'pyalAbhe'pi sukhe ca du:khe, ye jIvitavye maraNe ca tulyAH / ratyA'pyaratyA'pyanirastabhAvAH, samAdhisiddhA munayasta eva // 45 // je lAbha ane alAbha, sukha ane duHkha, jIvana ane maraNamAM tulya dRSTivALA che, rati ke aratithI jenA bhAva naSTa thatA nathI, te munioe ja samAdhi siddha karI che. 2/254 3che vidyAre muskurAyAM, bhikSAvizuddhau ca tapasyaso / samAdhilAbhavyavasAyahetoH, kva vaimanasyaM munipuGgavAnAm ? // 46 // Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgrakalpalatA samAdhinI prApti mATenI ja pravRtti hovAnA kAraNe ugra vihAra, ati duSkara nirdoSa bhikSA ane asahya tapa para sAdhuone aruci kyAMthI hoya ? 1/149 iSTapraNAze'pyanabhISTalAbhe 'nityasvabhAvaM niyatiJca jAnan / santApamantarna samAdhivRSTividhyAtazokAgnirupaiti sAdhuH // 47 // samAdhirUpI varSothI jeno zokarUpI agni zAMta thayo che tevo sAdhu iSTanA nAza ke aniSTanA lAbhamAM paNa tenI anityatA tathA bhavitavyatAne jANato hovAthI aMtaramAM zoka pAmato nathI. 1/163 raNAGgaNe zUrapurassarAstu, pazyanti pRSThaM na hi mRtyubhItAH / samAhitAH pravrajitAstathaiva, vAJchanti notpravrajituM kadAcit // 48 // zUravIro motathI DarIne yuddhamedAnamAM pAchuM vALIne jotAM nathI. te ja rIte samAdhisaMpanna sAdhuo dIkSA choDavA kyAreya icchatA nathI. 1/175 na mUtraviSThApiTharISu rAgaM, badhnanti kAntAsu samAdhizAntAH / anaGgakITAlayatatprasaGgaM, abrahmadaurgandhyabhiyAstyajanti // 49 // Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma upaniSadAdi sUktaratnamaMjUSA samAdhiyukta sAdhuo, maLa-mUtranI kothaLI jevI strIo para rAga karatA nathI. abrahmarUpI durgaMdhanA bhayathI kAmarUpI kIDAonA ghararUpI strIno saMga paNa karatA nathI. 1 / 228 ramyaM sukhaM yadviSayopanItaM, 78 narendracakritridazAdhipAnAm / samAhitAstajjvaladindriyAgnijvAlAghRtAhutyupamaM vidanti // 50 // rAjA, cakravartI ke indrone je indriyanA viSayothI sukha maLe che, tene samAdhiyukta sAdhuo indriyarUpI saLagatA agninI jvALAmAM ghInI Ahuti jevuM kahe che. 1 / 248 janA mudaM yAnti samAdhisAmya juSAM munInAM sukhameva dRSTvA / candrekSaNAdeva cakorabAlAH, pItAmRtodgAraparA bhavanti // 51 // samAdhiyukta sAdhunA sukhane joIne ja loko paNa AnaMda pAme che. cakorapakSI, caMdrane jovAthI ja pIdhelA amRtanA oDakAra karanArA thAya che. 1/251 apekSitAntapratipakSapakSaiH, karmANi baddhAnyapi karmalakSaiH / prabhA tamAMsIva raveH kSaNena, samAdhisiddhA samatA kSiNoti // 52 // Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgyakalpalatA sUryanI prabhA jema aMdhakArano kSaNamAM nAza kare che, tema samAdhithI siddha thayela samatA icchita phaLanI virodhI evI lAkho kriyAo vaDe bAMdhelA karmane haNe che. 1/ra12 saMsArio naiva ninuM svarUpa, pazyanti mohAvRtabodhanetrAH / samAdhisiddhA samataiva teSAM, divyauSadhaM doSaharaM prasiddham // 53 // mohathI AvarAyela jJAnarUpI AMkhavALA saMsArIo potAnA svarUpane joI zakatA nathI. temanA doSane haranAruM divya auSadha, samAdhisiddha samatA ja che 1/253 babandha pApaM narakaikavedyaM. prasannacandro manasA'prazAntaH / tatkAlameva prazame tu labdhe, samAdhibhRt kevalamAsasAda // 54 // manathI aprazAMta prasannacaMdra rAjarSie narakamAM ja bhogavAya tevuM karma bAMdhyuM. paNa tarata ja upazamabhAva prApta thavAthI samAdhivaMta evA teo kevaLajJAna pAmyA. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma upaniSadAdi sUktaratnamaMjUSA 1/254 SaTkhaNDasAmrAjyabhujo'pi vazyA, yat kevalazrIrbharatasya jajJe / na yAti pAraM vacaso'nupAdhisamAdhisAmyasya vijRmbhitaM tat // 55 // cha khaMDanA sAmrAjyane bhogavanAra bharata cakrIne paNa jenAthI kevaLajJAna rUpI lakSmI vaza thaI, te zuddha samAdhisAmyano mahimA vANIthI kahI zakAto nathI. 1/255 aprAptadharmA'pi purA''dimAIn mAtA zivaM yad bhagavatyavApa / samAdhisiddhA samataiva hetuH, tatrApi bAhyastu na ko'pi yogaH // 56 // pahelAM jemaNe dharma pAmyo ja nahoto, tevA AdinAtha bhagavaMtanA mAtA marudevI mokSa pAmyA, temAM samAdhisiddha samatA ja kAraNa che, koI bAhya yoga nahIM. 1/241 niraJjanAH zaGkhavadAzrayanto 'skhaladgatitvaM bhuvi jIvavacca / viyadvadAlambanavipramuktAH, samIravacca pratibandhazUnyAH // 57 // zaMkhanI jema raMga (Asakti) rahita, jIvanI jema pRthvI para asmalita viharanArA, AkAzanI jema AlaMbana vagaranA, vAyunIbha prati vinAnA... Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgvakalpalatA 1/242 zaratsaronIravizuddhacittA, lepojjhitAH puSkarapatravacca / guptendriyAH kUrmavadekabhAvaM, upAgatAH khaDgiviSANavacca // 58 // zaradaRtunA jaLanI jema zuddha cittavALA, kamaLanA patranI jema nirlepa, kAcabAnI jema gupta indriyavALA, geMDAnA ziMgAnI bhaDImAvane pAmelA... 1/243 sadA vihaGgA iva vipramuktA, bhAraNDapakSIndravadapramattAH / zauNDIryabhAjo gajavacca jAtasthAmaprakarSA vRSabhA ivoccaiH // 59 // pakSInI jema sadA muktavihArI, bhAraMDa pakSInI jema apramatta, hAthInI jema parAkramI, vRSabha(baLada)nI jema utkRSTa zativANA... 1/244 durddharSatAM siMhavadabdhivacca, gambhIratAM mandaravat sthiratvam / prAptAH sitAMzUjjvalasaumyalezyAH, sUryA ivAtyadbhutadIptimantaH // 60 // siMhanI jevA durjaya, samudra jevA gaMbhIra, meruparvata jevA sthira-niSpakaMpa, caMdra jevI ujvaLa ane saumya vezyAvALA ane sUrya ThevI abhuta sildaamu... Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma upaniSadAdi sUktaratnamaMjUSA 1/245 sujAtarUpAstapanIyavacca, bhArakSamA eva vasundharAvat / jvalattviSo vahnivadullasanti, samAdhisAmyopagatA munIndrAH // 61 // suvarNa jevA rUpavAnuM, pRthvInI jema bhAra vahana karavA samartha ane agninI jema camakatAM.. samAdhisAmyane pAmelA munio zobhe che. 1/246 gajAzca siMhA garuDAzca nAgAH, vyAghrAzca gAvazca surAsurAzca / tiSThanti pArve militAH samAdhisAmyaspRzAmujjhitanityavairAH // 62 // samAdhisAmyane pAmelA muninI pAse hAthI ane siMha, garuDa ane sarpa, vAgha ane gAya, deva ane dAnava - badhA potAnA nityarvarane choDIne bhegA thaIne UbhA rahe che. 1/155 samAdhibhAjo'pi vipaddazAyAM, na yAnti dhIrAH karuNA''spadatvam / jAtyasya jAyeta vivarNabhAvaH, kimagnitApAdapi kAJcanasya ? // 63 // samAdhivaMta dhIrapuruSo vipattiomAM paNa dIna banatA nathI. jAtyasuvarNa zuM agninA tApathI virUpa thAya kharuM ? Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vairAgvakalpalatA 1/168 yannaiva sUtre vihitaM na cApi, nivAritaM kintu ciraprarUDham / samAhitA mArgabhidAbhiyaiva, tadapyanAlocya na dUSayanti // 64 // jenuM zAstramAM vidhAna nathI ke niSedha nathI, paNa lAMbA kALathI cAlyuM Ave che, tenuM samAdhivaMta sAdhuo mArgabheda thavAnA DarathI, vagara vicAre khaMDana karatA nathI. 1/174 kutsAM malaklinnakalevareSu, kurvanti no zuddhasamAdhibhAjaH / vrajanti nodvegamaniSTabhAvAt, nivartayantyakSi na cAprazastAt // 65 // zuddha samAdhivaMta sapuruSo malamalina zarIranI jugupsA karatA nathI, aniSTa padArthathI udvega karatA nathI, asuMdara vastuthI AMkha pheravI letA nathI. 1/229 samAhitasvAntamahAtmanAM syAt, sukhe'pyaho vaiSayike jihAsA / ko vA vipazcinnanu bhoktumicchet, miSTAnnamapyugraviSeNa yuktam ? // 66 // samAdhivaMta mahAtmAone vaiSayika sukhamAM paNa tyAganI ja bhAvanA hoya che. kayo jJAnI, ugra jheravALI evI paNa mIThAI pAva cha ? Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma upaniSadAdi sUktaratnamaMjUSA - mAparizuddha pravara pAm - aindra zreNinatAya, prathamAnanayapramANarUpAya / bhUtArthabhAsanAya, trijagadguruzAsanAya namaH // 67 // indronI zreNi vaDe namAyelA, naya-pramANanA vistArarUpa ane vAstavika arthane jaNAvanArA traNa jagatanA guru evA prabhuzAsanane namaskAra thAo. - nizcaya - vyavahAra - nizcayato nizcayabhAga, matta iva bhinatti yazcaraNamudrAm / tasya pade vyavahAro, vajramayI zRGkhalA deyA // 68 // je nizcayanayane mAnavAvALo nizcaya vaDe pAgalanI jema cAritrarUpI baMdhanane toDI nAkhe che, tenA pagamAM vyavahArarUpI vajamaya sAMkaLa bAMdhavI. avyavahAriNi jIve, nizcayanayaviSayasAdhanaM nAsti / Uparadeze kathamapi, na bhavati khala zasyaniSpattiH // 19 // vyavahAra vinAnA jIvamAM nizcayanayanA viSayane siddha karavAnuM sAdhana ja nathI. USarabhUmimAM koI paNa rIte pAka Ugato ja nathI. vyavahArapratibhAso, durnayakRdabAlizasya bhavabIjam / vyavahArAcaraNaM punaH, anabhiniviSTasya zivabIjam // 70 // Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArgaparizuddhi durrayayukta (ekAMta pakaDavALA) mUrkhano vyavahArAbhAsa, saMsAranuM kAraNa bane. paNa anAgrahInuM vyavahArAcaraNa to mokSanuM ja kAraNa che. 13 85 vyavahAravatastanurapi, bodhaH sitapakSacandra iva vRddhim / itarasya yAti hAniM, pRthurapi zitipakSacandra iva // 71 // vyavahArayuktano alpa paNa bodha, suda pakSanA caMdranI jema vRddhi pAme che. vyavahAra vinAnAno ghaNo paNa bodha vada pakSanA caMdranI jema ghaTe che. gurukuLavAsa avagatasamayopaniSad-gurukulavAsaH satAM sadA sevyaH / AcArAdau nigaditamAdyaM, vyavahArabIjamidam // 72 // sajjanoe zAsranA rahasyane jANanAra gurunA kuLano vAsa, sadA sevavo. AcArAMgasUtra vageremAM te vyavahAranuM paheluM kAraNa kahyuM che. 15 14 - asmAdeva hi caraNaM, siddhyati mArgAnusAribhAvena / gurukulavAsatyAge, neyaM bhaNitA'kRtajJasya // 73 // tenAthI (gurukuLavAsathI) ja mArgAnusAritAnA kAraNe cAritra siddha thAya che. gurukuLavAsanA tyAgamAM akRtajJane cAritranI siddhi nathI hotI. Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma upaniSadAdi sUktaratnamaMjUSA 16 sAmAnyadharmataH khalu, kRtajJabhAvAd viziSyate caraNaM / sAmAnyavirahiNi punaH, na vizeSasya sthitirdRSTA // 74 // kRtajJabhAvarUpa sAmAnya dharmathI cAritra viziSTa che. jo sAmAnya (kRtajJabhAva) ja na hoya to viziSTa(cAritra)nI saMbhAvanA 4 nathI.. 17 tasmAd gurukulavAsaH, zrayaNIyazcaraNadhanavivRddhikRte / gururapi guNavAneva, zlAghyatvamupaiti vimaladhiyAm // 5 // eTale cAritrarUpI dhananI vRddhi mATe gurukuLavAsa sevavo. nirmaLa buddhivALA mATe guNavAnuM guru ja prazaMsanIya bane che. 12 gurupAratantryasyAto, mASatuSAdeH pumarthasaMsiddhiH / sphaTika iva puSparUpaM, tatra pratiphalati gurubodhaH // 76 // eTale mApatuSa vagerene guruparataMtryathI mokSapuruSArtha siddha thayo. sphaTikamAM puSpanA raMganI jema gurupArataMtrya hoya tyAM gurunuM jJAna pratibiMbita thaIne phaLa Ape che. 113 ibhyo nRpamiva ziSyaH, seveta guruM tato vinayavRddhyA / saddarzanAnurAgAdapi, zuddhirgautamasyeva // 77 // Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArgaparizuddhi zeTha jema rAjAnI sevA kare tema ziSyae gurunI sevA karavI. tenAthI gautamasvAmInI jema vinayanI vRddhi dvArA ane saddarzananA anurAgathI zuddhi (nirjarA) thAya che. 114 gurusevA'bhyAsavatAM, zubhAnubandho bhave paratrApi / tatparivAro gacchaH, tadvAse nirjarA vipulA // 78 // gurusevAno abhyAsa karanArane paralokamAM paNa zubha anubaMdha thAya che. guruno parivAra e gaccha che. temAM rahevAmAM vipula nirjarA che. - AcAryapada - 256 vyUDho gaNadharazabdo, gautamamukhyaiH svayaM puruSasiMhaiH / yastamapAtre dhatte, jAnAno'sau mahApApaH // 79 // gaNadhara'pada gautama vagere mahApuruSoe vahana karyuM che. je apAtrane jANavA chatAM te pada Ape, te mahApApI che. 260 padadAne'yogyAnAM, gurutaraguNamalanayA parityaktAH / ziSyA bhavanti niyamAd, AjJAkopena cAtmA'pi // 40 // ayogyane pada ApavAthI, moTA guNonA nAzathI ziSyonuM avazya ahita karAya che ane AjJAbhaMgathI potAnuM paNa ahita karAya che. 281 yuSmAbhirapi ca nAyaM, moktavyo bhavavane mahAgahane / siddhipurasArthavAhaH, kSaNamapi nityaM tu saMsevyaH // 81 // Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma upaniSadAdi sUktaratnamaMjUSA "tamAre (ziSyoe) paNa mahAgahana saMsAravanamAM, siddhinagaranA sArthavAha evA A gurune kSaNavAra paNa choDavA nahIM, sadA sevA karavI. 282 AjJAkopo'parathA, syAdatiduHkhapradastadetasya / nirbhasitairapi padau, na tyAjyau kulavadhUjJAtAt // 82 // nahIM to atyaMta duHkhadAyaka evo AjJAbhaMga thaze. eTale guru kaThora vacano kahe to paNa kuLavAnuM putravadhUnI jema temanA caraNa choDavA nahIM." (A pramANe AcArya ziSyone hitazikSA Ape che.) - ziSya - 26 guNavAneva hi ziSyo, lokadvayahitakaro gurorbhavati / itarastvArttadhyAnaM, zraddhA'bhAvAt pravarddhayati // 83 // guNavAna ziSya ja gurune baMne lokamAM hitakara thAya che. bIjo (guNathI rahita) to zraddhAnA abhAvanA kAraNe (guru) ArtadhyAna ja vadhAre che. 22 utpannamAryadeze, jAtikulavizuddhamalpakarmANam / kRzatarakaSAyahAsaM, kRtajJamaviruddhakAryakaram // 84 // AryadezamAM utpanna thayela, zuddha jAti-kulavALo, haLukarmI, alpakaSAyI, alpahAsya, kRtajJa, lokaviruddha kArya na karanAra Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArgaparizuddhi 23 maraNanimittaM janma, zrIzcapalA durlabhaM ca manujatvam / na paranimittaM nijasukhaM, iti cintotpannavairAgyam // 82 // "janma maraNa mATe ja che, lakSmI caMcaLa che, manuSyapaNuM durlabha che, potAnuM sukha parapadArthane AdhIna nathI" evA ciMtanathI utpanna thayela vairAgyavALo (dIkSAne yogya che.). 25 nAnIdRzasya hRdaye, ramate jinagIrbhavAbhinanditayA / kuDkumarAgo vAsasi, maline na kadApi pariNamate // 86 // je Avo nathI, te bhavAbhinaMdI hovAthI tene hadayamAM jinavANI rucatI nathI. melA vastramAM kuMkumano raMga kadI caDato nathI. ~~hanAhiyo - 252 yaH sad bAhyamanityaM, dAnaM datte na zaktimAn lubdhaH / durddharataraM kathamayaM, bibharti zIlavataM klIbaH ? // 87 // je bAhya ane anitya evI vastunuM dAna zakti hovA chatAM lobhanA kAraNe Apato nathI, te kAyara, vadhAre kaThina evA zIlavratane kaI rIte dhAraNa karaze ? 253 nAzIlaH zaddhatapaH, kartaM sahate na mohaparatantraH / zaktyA tapo'pyakurvan, bhAvayati subhAvanAjAlam // 88 // Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma upaniSadAdi sUktaratnamaMjUSA zIla vinAno zuddhatapa karI na zake. ane mohAdhIna thaIne zakti mujaba tapa na karanAra zubha bhAvanA bhAvI na zake. 119 sadyogavRddhijananaM, sadhyAnasamanvitaM tvanazanAdi / kuryAt tapo'pi yasmAd, apaiti citamAMsazoNitatA // 89 // sadyoga vadhAranAra ane sadhyAna yukta evo anazana vagere tapa karavo ke jenAthI zarIranI) hRSTapuSTatA ghaTe. 82 yena kSudAdayaH khalu, karmakSayakAraNAni bhAvayateH / jvariNAmiha bAdhante, kaTukauSadhapAnamiva na manaH // 10 // tAvavALAne kaDavI paNa davA duHkhI karatI nathI, tema bhUkha vagere paNa karmakSayanA kAraNa hovAthI bhAvasAdhunA manane duHkhI karatA nathI. 159 asakRdapi kSArAdyaiH, prAptairaprAptavedhapariNAmaH / vedhaM zuddhiM ca yathA, jAtyamaNiryAti taireva // 11 // anekavAra kSAra vagere pAmavA chatAM paNa jeno vedha nathI thayo tevo jAtya maNi jema chevaTe tenAthI ja vedha ane zuddhine pAme che... 160 akalitavIryollAsaH, tathA zrutAdapyanantazaH prAptAt / labhate vIryollAsaM, bhavyaH zuddhi ca tata eva // 12 // Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArgaparizuddhi 91 tema anaMtavAra prApta thayela zrutathI vIrSollAsa na pAmelo bhavya jIva paNa chevaTe tenAthI ja varSollAsa ane zuddhine pAme che. - samyakta - 172 dravyAkhyaM samyaktvaM, jinavacanaM tattvamiti ruciH prmaa| bhUtArthabodhazaktyA, pariNamate bhAvasamyaktvam // 13 // "jinavacana e ja tattva che" evI atyaMta ruci e dravyasamyakta che. tattvonA arthanA jJAnanI zaktithI bhAvasamyakta Ave che. 173 ajJAtaguNe samyag, yA zraddhA bhavati sundare ratne / hanta tato'nantaguNA, vijJAtaguNe punastasmin // 14 // jenA guNanuM vyavasthita jJAna nathI evA suMdara ratna para je zraddhA hoya che, tenAthI anaMtaguNa zraddhA tenA para ja guNanuM jJAna thavA para thAya che. (eTale tattvArthanA jJAnathI bhAvasamyakta Ave che.) 134 avinizcito hi na bhaveda, apavAdotsargaviSayavit samyak / aviSayadezanayA ca, svaparavinAzI sa niyamena // 15 // Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma upaniSadAdi sUktaratnamaMjUSA jene arthano nizcaya nathI, te utsarga-apavAdanA viSayane samyak jANato nathI. ane je jeno viSaya nathI tene tevI dezanA ApavAthI tevo upadezaka avazya sva-paranuM ahita karanAra thAya che. 62 291 nirupakramakarmavazAt, nityaM mArgaikadattadRSTirapi / caraNakaraNe tvazuddhe, zuddhaM mArgaM prarUpayatu // 96 // sadA mArganuM ja lakSya rAkhavA chatAM nirupakrama karmanA kAraNe cAritra zuddha pALI na zakAya to paNa mArga to zuddha ja kahevo. 292 darzanazAstrAbhyAsAd, hIno'pi pathaprabhAvanodyuktaH / yallabhate phalamatulaM, na tat kriyAmAtramagnamatiH // 97 // cAritramAM zithila hovA chatAM darzanazAstronA abhyAsanA kAraNe zAsanaprabhAvanAmAM prayatnazIla je atula phaLa meLave che, te mAtra kriyAmAM magna buddhivALo (ajJAnI) nathI meLavI zakato. 221 zuddhetarapariNAmau nizcayato mokSabandhanopAyau / atyAjyasannidhAnAH, parapariNAmA udAsInAH // 98 // Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArgaparizuddhi | nizcayathI potAno zuddha pariNAma (adhyavasAya) mokSanuM kAraNa che ane azuddha pariNAma baMdhanuM kAraNa che. azakyaparihArarUpa anya (padArtha ke vyaktinA) pariNAmo baMdha-mokSanA kAraNa banatA nathI. 303 snehAliGgitavapuSo, reNubhirAzliSyate yathA gAtram / rAgadveSAstamateH, karmaskandhaistathA zleSaH // 19 // telathI mAliza karAyelA zarIravALAnuM zarIra jema dhULathI kharaDAya che, tema rAga-dveSanA kAraNe nAza pAmela buddhivALAne karmaskaMdho coTe che. 310 mAyodakaM yathAvat, pazyan yAtyeva tena mArgeNa / pazyannalIkarUpAn, bhogAnullaGghayatyevam // 100 // AbhAsI jaLane yathAvasthita jonAra mANasa te ja raste jAya che (aTakato nathI). tema bhogone miththArUpa jANanAra, temane oLaMgI jAya che. 311 tAMstattvena ta jAnana, magno bhAvena mohajambAle ubhayabhraSTaH spaSTaM, nirantaraM khedamanubhavati // 101 // apramatta puruSArtha chatAM azakyaparihArarUpe jIva mare topaNa hiMsAthI thato karmabaMdha thato nathI, kAraNake sAdhuno pariNAma jIvadayAno che ane yathAzakti puruSArtha paNa che. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma upaniSadAdi sUktaratnamaMjUSA bhogone sAcA mAnanAra bhAvathI mohajALamAM magna thayelo ubhaya (dharma ane bhoga)thI bhraSTa thaIne satata duHkha anubhave che. - kaSa - cheda - tApa zuddhi - 175 sUkSmo'styazeSaviSayaH, sAvakhe yatra karmaNi niSedhaH / rAgAdikuTTanasahaM, dhyAnaM ca sa nAma kaSazuddhaH // 102 // jyAM sAvadya kAryamAM sUkSma ane saMpUrNa niSedha hoya ane rAgAdinuM nAza karavAmAM samartha dhyAna hoya te kaSazuddha dharma che. 176 no kAryA parapIDA, yathA'tra manasA girA ca vapuSA ca / dhyAtavyaM ca nitAntaM, rAgAdivipakSajAlaM tu // 103 // jema ke "mana-vacana ke kAyAthI bIjAne duHkha na ApavuM ane rAga vagerenA virodhI tattvonuM dhyAna karavuM. 183 etena vidhiniSedhau, bAdhyate yatra naiva niyamena / sambhavataH parizuddhau, bruvate taM chedaparizuddham // 104 // jyAM kahelA vidhi-niSedha bAdhita na ja thAya paNa zuddha saMbhave, tene chedazuddha dharma kahe che. samitisu paJcasu ca tathA, tisRSu ca guptiSu sadA'pramattena / vidhinA yatinA kArya, kartavyaM kAyikAdyapi hi // 105 // 184 Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArgaparizuddhi jema ke, pAMca samiti ane traNa guptimAM sadA apramattapaNe sAdhue vidhipUrvaka laghunIti vagere kriyAo karavI. 185 api ca pramAdajanakAH, vyAkhyA. vAmAnya: paramparA / madhukaravRttyA bhikSA labdhyA''tmA pAlanIyazca // 106 // vaLI, paraMparAe pramAdanA janaka evA nityavAsa vagereno tyAga karavo ane madhukaravRttithI bhikSA meLavIne potAno nirvAha karavo.. 191 jIvAdibhAvavAdo, 5 dRSTeSTAbhyAM na yaH khalu viruddhaH / tAvizuddha: soDayo, dvAbhyAmapi naiva zuddhaH syAt // 107 // je jIvAdi tattvonI vAta pratyakSa ke anya AgamavacanathI viruddha na hoya, te dharma tApazuddha che. te sivAyano (tApathI zuddha nahIM tevo) dharma kaSa-chedathI zuddha hoya to paNa vAstavamAM zuddha nathI. 192 iha sadasadAdirUpe, jIve bandhAdi yujyate sarvam / nAnIdRze tu kiJcit, varazrutaM zuddhamitthaM tat // 108 // Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArgaparizuddhi sadasa vagere rUpa jIvamAM baMdha-mokSa vagere saMbhavI zake. te sivAyanA (ekAMtanitya vagere) jIvamAM (baMdha Adi) kazuM na saMbhave. Ama, jinavacana ja zuddha che.