________________
૪૨
અધ્યાત્મસાર સૂક્ત- રત્ન- મંજૂષા
५/२४ विषयाणां ततो बन्ध-जनने नियमोऽस्ति न ।
अज्ञानिनां ततो बन्धो, ज्ञानिनां तु न कर्हिचित् ॥३७॥
એટલે વિષયો કર્મ બંધાવે જ, એવો નિયમ નથી. અજ્ઞાનીને તેનાથી બંધ થાય, જ્ઞાનીને જરાપણ બંધ ન થાય. ५/२९ बलेन प्रेर्यमाणानि, करणानि वनेभवत् ।
न जातु वशतां यान्ति, प्रत्युतानर्थवृद्धये ॥३८॥
પરાણે દબાવાતી ઇન્દ્રિયો વશ થતી નથી, પણ જંગલી હાથીની જેમ વિફરીને નુકસાન કરનારી બને છે.
– દુઃખગર્ભિત વગેરે વૈરાગ્ય – ६/७ गृहेऽन्नमात्रदौर्लभ्यं, लभ्यन्ते मोदका व्रते ।
वैराग्यस्यायमर्थो हि, दुःखगर्भस्य लक्षणम् ॥३९॥
“ઘરમાં અન્ન પણ દુર્લભ છે, સાધુપણામાં તો લાડવા મળે છે' - વૈરાગ્યનો આવો અર્થ, દુઃખગર્ભિત વૈરાગ્યનું લક્ષણ છે. ६/८ कुशास्त्राभ्याससम्भूत-भवनैर्गुण्यदर्शनात् ।
मोहगर्भ तु वैराग्यं, मतं बालतपस्विनाम् ॥४०॥
મિથ્યાત્વીઓના શાસ્ત્રના અભ્યાસથી જણાયેલ સંસારની નિર્ગુણતા જોઈને થયેલ વૈરાગ્ય મોહગર્ભિત છે, તે બાળતપસ્વીઓને મનાયેલ છે.
