Book Title: Prabuddha Jivan 2009 02
Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Catalog link: https://jainqq.org/explore/526007/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 vArSika lavAjama rUA. 125/- tA. 16 phebruArI, 2009 chUTaka nakala rUA. 10/- i ** *zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra * * * prabuddha jIvana vikrama saMvata : 2065 vIra saMvata : 2535 mahA vada - tithi - 7 jina-vacana lAbha ane lobha jahA lAbho tahA lobho lAbhA lobho pavaDDhaI domAsakayaM kajjaM koDIe vi na niTThayaM / / -3ttarAdhyayana-8-17 jema jema lAbha thAya tema tema lobha thAya che. lAbhathI lobha vadhato jAya che. be mAsA sonAthI je kAma pAra paDI zake, te kAma karoDathI paNa pUruM thatuM nathI. jaise jaise lAbha hotA hai vaise vaise lobha hotA hai / lAbha se lobha baDhatA hai / do mAse sone se pUrNa honevAlA kArya karoDa se bhI pUrNa nahIM hotA | Where there is gain, there is greed; greed grows as one gains more. A work which could have been done with two grams of gold is then not done even with ten million grams of gold. (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita bina-vana'mAMthI) Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Amana cUpAtano puramata phrAnsano sarvasattAdhIza nepoliyana bonApArTa potAnA sainya sAthe kUcakadama karato hato. duzmananA killA para trATakavAnI enI vyUharacanA hatI. Ane mATe eka-eka paLa kImatI hatI. vilaMba thAya to enI vijayAtrA parAjayamAM palaTAI jAya tevuM hatuM. nepoliyananuM sainya lAMbA vakhata sudhI kUcakadama karatuM rahyuM. sainikoe thoDA virAmanI mAgaNI karI, paraMtu AvI virAmanI vArtA kAne dhare to nepoliyana zAno? nepoliyane to lazkarane samayasa2 pahoMcavA mATe jozabhera AgaLa vadhavA kahyuM ane sainyane javAba ApatAM bolyo, 'ApaNe ArAma karIzuM, paNa samaya kadI ArAma nahIM kare. samaya to satata AgaLa vadhato ja raheze, thAka khAvAnI ke thobhavAnI koI vAta bhUlI jAva.' nepoliyananA vaphAdAra sainye enI A prabuddha vana vAta svIkArI ane AgekUca cAlu rAkhI. ghoDA para nepoliyana savAra hato. lAMbI daDamajala thaI cUkI hatI. sainya khUba thAkI gayuM hatuM. eze nepoliyanane dhUmrapAna mATe vinaMtI-AjIjI karI. Akhare nepoliyane emanI vAtano svIkAra karIne trA miniTano ArAma jAhera karyo. sainye dhUmrapAna karIne pharI sphUrtivaMta thaI javAnI icchA karI hatI. A sainika javAnI icchA karI hatI. A sainiko tA. 16 phebruArI, 2009 dhUmrapAna karavA lAgyA. traNa miniTa thaI ane nepoliyanano pharI hukama saMbhaLAryA. sainye kUcakadama zarU karI. killA sudhI pahoMcavAmAM nepoliyanane mAtra traNa miniTanuM moDuM thayuM. lazkare karela dhUmrapAnanI sajA bhogavavI paDI ane hArIne nepoliyanane pIchehaTha karavI paDI. e samayathI nepoliyana dhUmrapAnano kaTTara duzmana banI gayo. saujanya : vizvavihAra sarjana-sUci kartA krama kRti (1) dhasa vI ke...' obAmA (2) je. kRSNamUrti ane prema DaoN. dhanavaMta zAha DaoN. raNajita paTela (3) ekavIsamI sadImAM jainonuM yogadAna zuM hoya zake ? kAkubhAI chaganalAla mahetA (4) 'bhakti yAtrA' eka ananya anubhUti (5) jeno ane ladhumatI dineza va. zAha hiMmatalAla zAMtilAla gAMdhI (6) phaMDa reIjhiMga abhiyAnamAM prApta thayela anudAna (7) jaina kathAsAhitya - eka vihaMgadarzana (8) jayabhikhkhu jIvanadhArA (9) zrI jaina mahAvIra gItA : eka darzana-4 (10) sarjana svAgata (12) jaina pAribhASika zabdakoza (13)paMce paMthe pArtha rikSAvALo pRSTha chaMda 3 6 8 11 12 15 DaoN. kAntibhAI bI. zAha 16 DaoN. kumArapALa desAI 20 pa. pU. AcArya zrI vAtsalyadIpa 23 DaoN. kalA zAha 26 27 DaoN. jItendra bI. zAha harSada dozI 28 prabuddha jIvana : grAhaka yojanA 1 varSanuM lavAjama rUA. 125/-(U.S. $ 15) 0 3 varSanuM lavAjama rUA. 350/-(U.S. $ 40) 0 5 varSanuM lavAjama rUA. 550/-(U.S. $ 65) 0 10 varSanuM lavAjama rUA. 1000/-(U.S. $120) * kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rUA. 2000/-(U.S. $ 150) * kyAreya paNa jAXkha na levAnI pratijJA sAthe 1929thI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM A mukha patra 'prabuddha jIvana' pratyeka mahinAnI 16mI tArIkhe avirataparNa pragaTa thAya che ane gujarAtI prajAne preraNAtmaka ciMtana pIrasanuM rahe che. * zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA peTUno, AjIvana sabhyo ane gujarAtanA saMto tema ja vaicArika mahAnubhAvone 'prabuddha jIvana' vinA mUlye pratyeka mahine arpaNa karAya che. Arthika rIte nukasAnImAM pragaTa thatA A 'prabuddha jIvana'ne sadgu2 ka2vA 'prabuddha jIvana nidhi'nI sthApanA karela che jemAM dAnavIro yathAzakti potAnA dAnano pravAha mokalI rahyA che. vicAradAnanA A yajJamAM Apane paNa ApanA taraphathI dhanadAna mokalavA vinaMtI che. *'prabuddha jIvana nidhi' ane 'kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama' ApanArane AvakaverAnI 80 G kalama anvaye karamuktanuM pramANapatra ApavAmAM Avaze. OM ceka 'zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha'nA nAme mokalazo.koI paNa mAsathI grAhaka banI zakAya che. * zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI betavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400 004. TeliphonaH 23820296 Website : www.mumbai_jainyuvaksangh.com @menejara email : info@mumbai_jainyuvaksangh.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 ( 7 varSa : (50) + 1900 aMka : 2 0 0 tA. 16 phebruArI, 2009 0 0 0 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra 0 0 00 prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 50 varSa0 0 vArSika lavAjama rU.125/-0 0 chUTaka nakala rUA. 10/-0 0 mAnad maMtrI : dhanavaMta ti. zAha yasa vI kena..." obAmA svataMtra amerikAnA 219 varSanA ItihAsamAM pahelI vAra zyAma mArTina lyuthara kiMganI laData asahakAranI ahiMsaka laData 4 oNgaSTa 1961nA roja honoluluM, havAI amerikAmAM zveta hatI ane A Adarza emane gAMdhIjI pAsethI prApta thayo hato. amerikI kethalika mAtA ena DanahAma ane kenyana mULa dharAvatA mArTina lyuthara kiMganuM svapna obAmAe Aje sAkAra karyuM zyAma muslima pitA husenanA putra barAka husena obAmA nAmadhArI ane A mArTina lyuthara kiMganuM A zuM baI jaina yuvaka saMghe eka zyAma mAnavano amerikAnA 44mA pramukha tarIke pramukhAbhiSeka tA. 28-2-1959nA roja muMbaImAM svAgata karyuM hatuM. thayo, ane jyAM atyAra sudhI kevaLa zveta mAnavIno ja praveza thato gAMdhIjInI jema A mArTina lyuthara kiMganI paNa 1968mAM hatyA hato evA vhAITa hAusa mahelamAM A zyAma mAnave parivAra sahita thaI hatI. praveza karI eka cirakAlIna aitihAsika ghaTanAne AkAra Apyo tA. 16-3-1959mAM e samayanA "prabuddha jIvana'nA taMtrI che. zrI paramAnaMda kuMvarajI kApaDiyAe prastuta karela ahevAla ahIM ApaNI pAse zveta ane zyAma jevA uttama zabdo che. pachI zyAma akSarasaha prastuta karuM chuM. mATe azveta zabdano upayoga DaoN. mArTIna lyuthara kiMganuM karI emAM nakArAtmaka bhAvane A aMkanA saujanyadAtA svAgata : pravezAvI zyAmanA gaurava - tA. 28-2-59nA roja zrI kAntilAla ramaNalAla parIkha-dilhIvALA bhAvanuM hanana zA mATe karavuM? | zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha ane zvetane potAnuM gaurava che. to smRtiH sva. zrImatI kaMcanabena kAntilAla parIkha gAMdhI smAraka saMgrahAlaya taraphathI zyAmane paNa potAnuM gaurava kvInsa roDa upara AvelA che ja. kRSNane ApaNe 'zyAma suMdara tArI mohinI lAgI re' kahIe roksI thIeTaramAM revaraDa DaoN. mArTIna lyuthara kiMganuM kAkAsAheba chIe tyAre ApaNA manamAM kevA uttama bhAvo sarjAya che! A kAlelakaranA pramukhapaNA nIce jAhera sanmAna karavAmAM AvyuM hatuM. azveta zabdane ApaNe jAkAro Apavo joIe ja. roksI thIeTaramAM baheno temaja bhAIo ghaNI moTI saMkhyAmAM - A obAmA ane zrI muMbaI jaina yuvaka saMghane bAdarAyaNa saMbaMdha upasthita thayA hatA. zarUAtamAM muMbaInI vidhAna pariSadanA sabhya che! bAdarAyaNa saMbaMdha eTale dUra dUrano saMbaMdha. dehasaMbaMdha bhale nahi so. madinA bahene "vaiSNava jana to tene kahIe" e pada saMbhaLAvyuM paNa bhAvasaMbaMdha ke saMjogasaMbaMdha to kharo ja. hatuM. muMbaI rAjyanA majura pradhAna ane gAMdhIsmAraka saMgrahAlayanI amerikAmAMthI raMgabheda nAbUda karavA jabaradasta laData calAvanAra muMbaI zAkhAnA pramukha zrI zAMtilAla zAhe amerikAthI bhAratamAM zyAma mArTina lyuthara kiMge svapna joyuM hatuM ke potAnA saMtAno eka mAsanA pravAse padhArelA tyAMnI habasI komanA AgevAna eka divasa evA mukta amerikI samAjamAM zvAsa letA haze jyAM DaoN. kiMgane ane temanA patnIne AvakAra Apyo hato. tyAra bAda temanI oLakha cAmaDInA raMgathI nahi paNa cAritra ane vyaktitvanA kAkAsAheba kAlelakara DaoN. kiMgano vizeSa paricaya karAvyo. thoDA AdhAre thaze. samaya pahelAM teo amerikAnA pravAse gayelA tyAre teo DaoN. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16 phebruArI, 2009 kiMganA pratyakSa samAgamamAM AvelA, ane Do. kiMga habasI komanA joie, paNa ApaNA samagra mana, vANI ane karma te bhAvanAthI svamAnanI rakSA arthe, alAbAmA DisTrIkTamAM cAlatI jAhera basomAM prerita ane prabhAvita banavA joIe. Izu khriste A mATe amane gorA kALAno je bheda karavAmAM Avato hato te sAme, 381 preraNA ApI che ane mahAtmA gAMdhIe A vRttine amalI banAvavA divasa sudhI satyAgrahanI laData calAvI hatI te viSe sIdhI mAhitI mATenI amane paddhati zIkhavI che." dharAvatA hatA. A smaraNo temaNe rajU karyA ane gAMdhIjInA tyArabAda misIsa kiMga je bahu sArA saMgItakAra che temaNe satyAgrahano vicAra dUra dUra dezomAM kevI rIte phelAto jAya che teno aMgrejI bhASAmAM racAyelA be pado saMbhaLAvyA, jemAMnuM eka pada khyAla Apyo. DaoN. kiMga gAMdhIjInI vicArasaraNInA uMDA abhyAsI hatuM: 'Lead, kindly Light, amid the encircling gloom, Lead che, eTaluM ja nahi paNa, teo potAnA samAjanA AvA prazno hala thou me on!' (premaLa jyoti tAro dAkhavI mAro jIvanapaMtha karavAmAM te vicArono pratyakSa amala karI rahyA che. Ama jaNAvIne ujALa) ane bIjuM pada hatuM: 'By and by, Lay my burden temanuM, temanA patnInuM ane temanI laDatanA anya eka habasI down.' madhurakaMThe gavAyelA A bhAvanAvAhI pado sAMbhaLIne soe sAthI DaoN. reDIkanuM puSpahAra vaDe temaNe sanmAna karyuM. UMDI prasannatA anubhavI. DaoN. kiMge A rIte temanuM jAhera sanmAna karavA badala bane tyAra bAda A avasara upara khUba takalIpha laIne dilhIthI khAsa saMsthAono aMtaHkaraNapUrvaka AbhAra mAnatA je basa satyAgrahanA AvavA badala kAkAsAheba kAlelakarano zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA pote sUtradhAra hatA teno ullekha karyo ane e matalabanuM jaNAvyuM pramukha zrI khImajI mAMDaNa bhujapurIAe AbhAra mAnyo ane temanuM ke "amerikAmAM cAlI rahelA raMgabhedane lagatA anyAya sAme puSpahArathI sanmAna karyuM. pachI "jana mana gaNa adhinAyaka jaya he laDavAnI A paddhati amArA mATe navI hatI. A laData daramiyAna bhArata bhAgyavidhAtA' e rASTragIta so. madinA bahene gAI ame habasIoe 381 divasa sudhI tyAM cAlatI basono bahiSkAra saMbhaLAvyuM ane sanmAna sabhA pUrI thaI. karyo hato ane amArA nivAsasthAnathI phekTarIe pahoMcavAnuM game A bAdarAyaNa saMbaMdhe zrI muMbaI jaina yuvaka saMghe obAmAne teTaluM dUra hoya to paNa ame pagapALA cAlIne javA AvavAnuM zarU AvakAravA ane abhinaMdavA ja joIe. karyuM hatuM. paNa A sAme amArI sAme baLajabarI sArA pramANamAM ItihAsano karizmo to jUo ke je obAmAnA zyAma pitAne vAparavAmAM AvI hatI ane bhAre apamAnabharI vartaNUka calAvavAmAM AjathI 60 varSa pahelAM amerikAnI koI resToraMTamAM praveza maLato AvI hatI. mArA ghara para boMba pheMkIne gharane uDADI devAmAM AvyuM na hato eno ja zyAma putra Aje amerikAnA sarvocca pada upara hatuM; paNa ame badhA aNanama ane ahiMsaka rahyA hatA. Akhare birAjI rahyo che. mAnava saMskAra ane saMskRtinI pragatinI A 1956nA navembara mAsamAM amerikAnI suprIma korTe-mukhya sAbitI che. adAlate-jAhera vAhanavyavahAramAM kALA gorAne alaga besADavAnI kacaDAyelA mAnavInA saMkalpono A vijaya che. kudarata ane nItine gerakAyadesara jAhera karI. Ama kAyadAnI dRSTie itihAsa A banne tattvo saMkalpono kevo bhavya Adara kare che e vAhanavyavahAramAMthI temaja jAhera nizALomAMthI paNa gorA kALAnA satyanI A pratIti che. vacce dAkhavavAmAM Avato bhedabhAva nAbuda thayo che, ema chatAM obAmA eTale chalochala Atma zraddhA. emanI vANImAM buddha, paNa parasparanA vartana vyavahAramAM haju ghaNuM ghaNuM karavAnuM bAkI rahe mahAvIra, mArTina lyuthara kiMga ane gAMdhIjI che. che. A bhedabhAva tyAMnA cAlu jIvanamAMthI nAbuda thatAM haju daza pramukhapada grahaNa karyA pachInI emanI koThA sUjha, dizA sUjha paMdara varSa lAgavA saMbhava che. paNa kALA mANaso virUddhanA je ane dhAradAra etihAsika ane hRdaya sparzI temaja saMmohita vANInA pUrvagraho tyAMnI gorI prajAmAM varSothI jaDa ghAlIne beThA che ane keTalAMka zabdo joIeHjenI AsapAsa eka prakAranI jIvana paraMparA ghaNA lAMbA samayathI "yAda rAkho ke ApaNI sattA (lazkara) ja ApaNuM rakSaNa karI nahi jAmelI che te nAbuda thavA mATe A daza paMdara varSanI mudata bahu zake. yAda rAkho ke ApaNI pAsenuM lazkarI baLa hoya to te kAMI manasvI lAMbI na gaNAya. paNa e to have nizcita che ke A kALA rIte bIjA deza upara vaparAya nahi. jyAre sattAno DahApaNabharyo upayoga gorAno-habasI amerikanano-bhedabhAva haMmezAne mATe thAya che tyAre ja mAnava kharo zaktizALI bane che. ApaNI salAmatI rojabarojanA vyavahAramAMthI nAbuda thavo ja joIe. zemAM che? ApaNe mAtra nyAyika rIte ja vartIe tyAre ja ApaNe salAmata | 'amArI laData koI eka yA bIjA mANasa sAme nathI, paNa eka thaI zakIe. ApaNI sattAnA baLanA ahaMkArane badale ApaNe saMyama prakAranI jIvanapaddhati sAme che, ane A nAbUda karavAmAM ahiMsaka ane namratA sAthe vartavuM joIe." satyAgraha anupama upAya che e amArA nAnA sarakhA AMdolanathI obAmAnI pAchaLa dhasamasatI lokapriyatA doDatI AvI che. paNa siddha thayuM che. A ahiMsAno mAtra sAme upasthita thayelI eka obAmAmAM evuM te zuM che ke gorI cAmaDIne ja sarvasva gaNatI e yA bIjI paristhitino sAmano karavA pUrato upayoga thavo na prajA rAtorAta eka zyAmavarNI mAnava upara vArI gaI? ane potAnA Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 phebruArI, 2009 sarve sarvA emane banAvI dIdhA! A obAmAne A gAdI ApaNe tyAM bane che ema vaMzaparaMparAthI nathI maLI. ApaNo ahobhAva to e paraMparAmAMthI hajI chuTyo nathI. javAharalAla neharu, IndirA gAMdhI, rAjIva gAMdhI, soniyA gAMdhI ane have rAhula gAMdhInA nagArA!! ane AvatI kAle priyaMkA gAMdhInI jhAlaro jarUra vAgavAnI ja. nakkara jIvananI karuNa vAstavikatAno jemane sparza paNa nathI thayo evI vyaktine abhAvamAM ane asurakSitatAnI zaMkAmAM saDabaDatA mAnavInA saMvedanonI dhUrA ApavAnI? amerikAnA bhautikavAdanI ApaNe vAre vAre niMdA karIe chIe ane ApaNI AdhyAtma vicAradhArAnA nagArA bajAvyA karIe chIe tyAre e prajAe navA ItihAsane eka moTo vAMka dardIne potAnI saMskArapratibhA ja nahi, svaccha ane khullI buddhinuM jagatane pramANa ApI dIdhuM. prabuddha jIvana saMskAra saMskRtinI moTI moTI vAto karanAra ApaNA dezanA takasAdhu rAjakAraNIo Aje paNa bhASAvAdane AgaLa karI bhAratanI ekatAmAM bhaMgANa paDAve che. khAlIstAnane ApaNe mAMDa mAMDa nAthya to ApaNA rAjabhAI mAtra marAThI mANusanA ja lAbhanI vAta laIne AvyA. bhAratamAM janmelA bhAratIya nAgarikane bhAratanI rajeraja jamIna upara jIvavAno haka che. dalita zabdane ApaNe hajI jAkAro ApI zakyA nathI. cUMTaNI mATe jemane rAjakAraNanuM zUnya jJAna che evA lokapriya abhinetAone saMsadamAM laI jaI emane mAtra potAnI bahu saMkhyAmAM besADI devA che! AdhyAtmanI ane AtmAnI carcA-ciMtana karanAra dharmadhUraMdharo sAmAnya mAnavI mATe keTalA pragatizIla che e vicAra koIe kadI karyo che kharo ? zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanI vArSika sAmAnya sabhA zanivAra tA. 7-3-2009nA roja sAMjanA 5-00 kalAke mAravADI vidyAlaya hAIskUla, sa2dA2 vI. pI. roDa, muMbaI-400004 khAte maLaze je vakhate nIce pramANe kAmakAja hAtha dharavAmAM Avaze. 5 jagatanI ati vikaTa paristhitinA kALe obAmAe nirAza thayela potAnA deza bAMdhavone mAtra eka vAkya ApyuM, 'yasa vI kena'...ane emanA dezavAsI emanA upara oLaghoLa thaI gayA, phidA thaI gayA. A vAkya eka maMtra banI gayuM. emAMno 'vI' zabda to 'sAtha' ane 'AtmiyatA'nA ghaMTanAda jevo che. e nAda prajAnA romaromamAM pravezI gayo. ApaNA mahAnubhAvo to 'garIbI haTAvo'nA Dhola nagArA pITI sattArUDha thayA paNa garIbI nahi 'garIbo' haTyA, ApayAno thayA, khatama thayA. 'garIbAI" to haju maraka maraka hasatI tyAM ne tyAM ja UbhI che ane bAkI hatuM te enA pradarzano karI kalAne nAme 'vAha' 'vAha' meLavI emAMthI abajonI kamANI thAya che ane pelA asahAya jIvo to hajI tyAM ne tyAM ja sabaDe che! oskAra ke anya evorDanuM dhana AvA jIvonA punaHnirmANa mATe vAparo to e ja sAcI saMskArItA che. vArSika sAmAnya sabhA (1) gata vArSika sabhAnI miniTsanuM vAMcana ane bahAlI. (2) gata varSa 2007-08nA zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha temaja zrI maNilAla mokamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlayanA vRttAMta tathA oNDiTeDa thayelA hisAbo maMjUra karavA. (3) sane 2008-09 nI sAla mATe zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA padAdhikArIo tema ja kAryavAhaka samitinA 15 sabhyonI cUMTaNI. (4) sane 2008-09 nI sAla mATe zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha tema ja zrI maNilAla mokamacaMda zAha sArvajanika vAcanAlaya ane pustakAlayanA aMdAjI bajeTane maMjUrI ApavI. (5) sane 2008-09 nI sAla mATe saMgha tema ja vAcanAlaya ane pustakAlayanA oNDiTarsanI nimaNUka karavI. obAmAnI jema bhAratIya prajAe paNa nAro lagAvavo joIe ke yasa. vI kena sAcarcA, sArAM ane vicAravaMta bauddhikone saMsadamAM mokalI eka svaccha, raLiyAmaNA, koI paNa raMgabheda ane bhASA bheda vagaranA bhAratanI racanA karIzuM. bahAra ke aMdaranA koI paNa AtaMkavAdano zaktipUrvaka sAmano karI zakIzuM ane A Arthika maMdIno hiMmatathI sAmano karI bhAratane ujaLA divaso pAse laI jaIzuM. bhAratano pratyeka nAgarika khamIravaMto che, enI pAse saMyamanA saMskAro che, tattvajJAnanI samaja che. bhaktinI garimA che. obAmA! A maMtra mATe jagata tamAruM AbhArI che. vizvane tamArI pAsethI ghaNI apekSAo che, e apekSAone pUrNa karavA kALadevatAnI kRpA tamArA upara varaso, e kALa devane amArI prArthanA! DdhanavaMta zAha (6) pramukhazrInI maMjUrIthI anya rajUAta. upara jaNAAvelI vArSika sAmAnya sabhAnA anusaMdhAnamAM jagAvavAnuM ke saMgha tema ja vAcanAlaya ane pustakAlayanA oNDiTa thayelA hisAbo zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA kAryAlayamAM rAkhavAmAM AvyA che. tA. 2-32009 thI tA. 4-3-2009 sudhInA divasomAM bapo2nA 3 thI 6 sudhImAM saMghanA navA kAryAlayamAM koIpaNa sabhya tenuM nirIkSaNa karI zakaze. koIne A sAmAnya sabhAmAM hisAbo aMge prazna pUchavAnI IcchA hoya to vArSika sAmAnya sabhAnA be divasa agAu lekhita mokalavA teone vinaMtI. je sabhyone oDiTa karelA kisAnonI nakala joIe to temanI lekhita arajI maLatAM nakala mokalavAmAM Avaze. vArSika sAmAnya sabhAmAM sarva sabhyone upasthita rahevA vinaMtI che. kAryAlayanuM navuM saranAmuM : 33, mahaMmadI mInAra, bhoMyataLiye, 14mI khetavADI, A.B.C.TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400004, nirubahena esa. zAha DaoN. dhanavaMta TI. zAha maMtrIo Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 prabuddha jIvana je. kRSNamUrti ane prema - DaoN. raNajita paTela (anAmI) bauddhika-vizvamAM je. kRSNamUrtine nahIM oLakhanArA virala ja haro, thiyosophInuM nAma paDe eTale enI bisanTa, gheDa biTara sAthe ja je. kRSNamUrtinuM smaraNa thAya ja. mAnavajAtanI mULabhUta aneka samasyAonI chaNAvaTa temaNe aneka graMtho ane pravacana dvArA maulika rIte karI che. AlDasa haskalInI prastAvanA sameta eka briTIza prakAzake First & Last Freedom nAme pustaka pragaTa karyuM che jemAM che. 'lava enDa lasTa' 'prema ane moha'nI bhedarekhA lekhake spaSTa karI che. 'jAtIyavRtti'nI carcA karatAM teo kahe cheH 'ApaNe Izvarane praznarUpa banAvyo che...ApaNe premane praznarUpa banAvyo che. jAtIyavRtti e kharekhara prAsaMgika prazna che. (pR. 204)...e pavitra nathI ke apavitra paNa nathI. duniyAnA atyAranA gAMDapaNanuM, duniyAnI atyAranI dhelachAnuM parivartana prema ja karI zake. (pR. 211) mana je. kRSNamUrtinA lakhANa ane dhvani mudrita vArtAlApanA saMgraha-premano anAdara kare che ane prema vinA pavitratA AvatI nathI. mAMthI cayana karelA vArtAlApone mudrita karavAmAM AvyA che je graMthano gujarAtI anuvAda zrI hIrAlAla bakSIe 'muktajIvana' nAme pragaTa karyo che, jemAM je. kRSNamUrtinA prema-viSayaka vicAronI paryeSaNA karavAmAM AvI che. prema nathI mATe ja jAtIyavRttine praznarUpa banAvyo che. (pR. 208) jAtIyatAnA A virodhabhAvane spaSTa karatAM lakhe cheH ' sinemAmAM javuM ane paDadA para strIone nIrakhavI, viSayI vicArane uttejita kare evAM pustako ke ardhanagna citrovALAM mAsiko vAMcavAM, strIo tarapha dRSTi karavAnI tamArI rIta,arasaparasanAM kapaTI nayano...A saghaLuM ahamane prabaLa banAvavAmAM manane khoTI rIte uttejana ApI rahyuM che ane sAthe sAthe tame mASALu, premALa ane namra banavAno prayAsa karI rahyA cho. A be sAthe banI zake nahi...jAtIya bhoganI kriyA praznarUpa nathI paNa mana praznarUpa che. (pR. 207). kavivara ravIndranAtha ThAkure svanA vikAsa mATe ne vyaktitvane vikasAvavA mATe mAnavasaMbaMdhonI himAyata karI che. jIvanano artha samajAvatAM, e zIrSakavALA lekhamAM je. kRSNamUrti lakhe cheH ' jIvana eTale saMbaMdha. saMbaMdhamAM thatuM kArya e jIvana. premane zodhavAthI tamo prema meLavI zakazo ? prema keLavI zakAya nahIM, premane tame saMbaMdhanI bahAra nahIM paNa saMbaMdhamAM ja pichAnI zako. ane ApaNAmAM prema nathI mATe ja ApaNe jIvanano hetu jANavA mAgIe chIe. premane potAnI anaMtatA che ane jyAM prema che tyAM IzvaranI zodha rahetI nathI kAraNa ke prema e ja prabhu che. (sarakhAvI nhAnAlAla; 'parama prema parabrahma'). je mANasa cAhato nathI e ja jIvananA hetuno je prazna pUche che. prema kAryamAM eTale saMbaMdhamAM ja prApta thAya che. (pR. 260) A ja bhAva-vicArane vadhu spaSTa karatAM, 'Izvara' nAmanA lekhamAM kahe cheH 'prema darzAvavA mATe koI sAthI meLavavo ghaNuM ja vasamuM che. (pR. 242), enI carcA karatAM lakhe cheH ApaNI badhI carcAomAM ApaNe kharekhara ekabIjAne cAhIe to tatkSaNa saMbaMdha thAya...ane jo prema haze to ajJAtane tame samajazo, Izvara zuM che e tame jAkAro. ma pote ja anaMtatA che. ApaNAmAM prema nathI ane ApaNe sukhI nathI ja mATe vastuomAM ApaNe sukha meLavavAnI AzA rAkhIe chIe. Izvara paNa AvI eka sukha meLavavAnI vastu che. (pR. 243). 'satya ane asatya' nAmanA lekhamAM premanuM pRthakkaraNa karatAM lakhe cheH 'jyAre huM ema kahyuM ke, huM tone cA chuM tyAre emAM IrSA, adekhAI, ciMtA, bhaya samAyelAM che...ane ItanA hI samaja lIjo Ika AgakA dariyA hai, aura DUbake jAnA hai.' izke mijAjI ne izke hakIkI-beu rItie premanuM nirUpaNa thayuM e ja asaMgati che.' (pR. 240) 'nUtana ane purAtana' nAmanA aDhI akSarano A zabda (prema) zastra ane zAstra beu che. atyAra sudhImAM vadhumAM vadhu rimA prApta karanAra ne vadhumAM vadhu badanAma thanAra koI zabda hoya to te prema che. kabIra ane kamAle, pitA-putre A zabdano sAryakapaNe kAvyAtmaka prayoga karyo che. kabIra kahe che. pothI paDI paDI jaLa mu. bhayA na paMDita koI, DhAI acchara, prema kA paDhe so paMDita hoI kabIra kahe cheH jagatanAM badhAM ja thothAMpothAM pheMdI nAkhyAM paNa koI sAcA arthamAM paMDita thaI zakyA nahIM. paNa jemaNe aDhI akSaranA A zabdanA sAcA arthane ane dharmane jANyo teo pothI paMDino' karatAM AgaLa nIkaLI gayA ne 'sAcA premapaMDita" banI gayA. eka bhajanamAM kabIra karyo che premanagarameM hani mArI, bhalI banI AI sabUrImeM. to saMta bhakta kavi kabIrano putra kamAla kahe che: 'kahata kamAla prema ke mAraga tA. 16 phebruArI, 2009 sInna diyA phira cenA kyA?" kavi prItame premanA ne karinA mArgane 'zUrAno mAraga' kahyo. che. prema-paMtha e to pAvakanI jvAlA che. emAM 'parathama paheluM mastaka mUkI vaLatI levuM nAma jone' evo ghATa che. kavivara nhAnAlAla emanA eka kAvyamAM parama premane parabrahma karyA che, jyAre jigara murAdAbAdIe kahyuM che. yaha Izka nahIM AsAM Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 phebruArI, 2009 lekhamAM kharekhara prema e zuM che tenI carcA karatAM lakhe che, 'prema avazeSa nathI, prema anubhava nathI, e che eka avasthA, prema che sadAkALa navo ja che. prema e Teva nathI, smaraNa nathI, prema sadA nUtana ja che.' (pR. 226) . 'parivartana' nAmanA lekhamAM satyanA AvirbhAvanI carcA karatAM lakhe cheH 'e satya kharIdI zakAtuM nathI, vecI zakAtuM nathI, enuM punarAvartana thaI zakatuM nathI. pustakomAM ene pakaDI zakAtuM nathI...to ene kyAM zodhavuM ? koI kavinI adAthI lakhe cheH 'AnaMdamAM, AMsumAM, sUkA pAMdaDAmAM, bhaTakatA vicAromAM ne aMte samApanamAM kahe cheH 'premanI bharapUratAmAM ene paLe paLe zodhavuM rahyuM.' prema satyathI jUdo nathI, prema evI avasthA che jemAM kALarUpe vicAranI kriyAno saMpUrNa rIte aMta Avyo hoya che. jyAM prema che tyAM parivartana che. prema vinA krAntino koI artha nathI, kAraNa ke evI kAnti phakta vinAza, saDo, vadhatuM jatuM bhAre ne bhAre duHkha ja che. jyAM prema che tyAM krAnti che, kAraNa ke pratikSaNe parivartana e ja prema.' (pR. 266). prabuddha jIvana 'manano gUMcavADo' nAmanA lekhamAM premanI sAcI anubhUti thatAM kevo AzcaryakAraka Ilama sarjAya che te samajAvatAM lakhe cheH 'prema te zuM che e ApaNe kadI jANyuM na hoya, paNa niraMtara kajiyA, duHkha, gharSaNone ja jANatAM hoIe to je prema A saghaLuM nathI te premano anubhava ApaNane kevI rIte thaI zake ? paNa eno ekavAra anubhava karyA pachI e bene saMbaMdha zo che e jANavAnI mAthAkUTa karavI paDatI nathI. pachI to prema, samaja, kArya kare che. mananI svalakSI kriyAmAMthI para javuM e kharekhara jIvanano hetu che...pachI jo prema ho to koI sAmAjika prazna raheto nathI. jyAM prema che tyAM koIpaNa prakArano prazna raheto nathI. ApaNane cAhatA AvaDatuM nathI eTale ja ApaNA jIvanamAM sAmAjika prazno tathA ApaNA praznono niveDo kema lAvavo enI philasUphIo hoya che.' (pR. 263). je. kRSNamUrtinAM aneka lakhANomAM 'saMbaMdha'nI vAta Ave che...e saMbaMdho vyApa amuka vyaktio purato sImita nathI. kintu samaSTigata, vizvavyApI che. e pote ja 'vizva-mAnava' che. rASTravAda ke dezabhaktinI sImAne atikramIne emano prema akhilAIne AvarI leto hoya che. 'saMbaMdha' saMbaMdhe teo kahe cheH ' saMbaMdha vinAnuM koI jIvana ja nathI. jIvana eTale ja saMbaMdha ane saMbaMdha vinAnuM jIvana ja nathI." 'tame jene kuTuMba kaho cho e zuM che? spaSTa che ke e nikaTano, ekatAno saMbaMdha che. saMbaMdha eTale bhaya vinAnI ekatA.' (pR. 155). saMbaMdha e potAne oLakhavAnuM sAdhana che. saMbaMdharUpI arIsAmAM tame kevA cho e joI zako cho.' (pR. 84), Apo bhale premanI vAto karatA hoIe paNa e prema para nathI ja racAyelo e kArA ke jo prema hota to jagatamAM vyavasthA, zAMti, tamArI ne mArI vacce sukhanI lAgaNI hota paNa ApaNA saMbaMdhamAM to moTe bhAge duzmanAvaTa ja hoya che. (pR. 18), 'premane aham sAthe saMbaMdha nathI. aham premane oLakhI zake niha. tame kaho cho ke 'huM cAhuM chuM' paNa e kahevAmAM ja, enA anubhavamAM ja premanuM astitva rahetuM nathI. jyAre tame premane pichAno cho tyAre aham hoto nathI. jyAM prema che tyAM ahamanuM astitva ja nathI. (pR. 62). jyAre prema pragaTa thAya tyAre kevI ajAyabI sarjAya tenI vAta karatAM, vicAro ApaNA praznonuM nirAkarA karI zake ?' nAmanA lekhamAM kahe cheH 'jyAM sudhI mananI kriyA cAlu che tyAM sudhI prema hoya ja nahIM, jyAre prema pragaTa thAya tyAre ApaNA sAmAjika prazno raheze nahIM. paNa prema koI evI bAbata nathI je prApta karI zakAya. eka navA vicAranI jema, mana ene prApta karavA prayatna kare paNa jyAM sudhI vicArathI prema prApta karavAno prayatna che tyAM sudhI mana premanI avasthA prApta karI zake nahIM. jyAM sudhI mana, premanI avasthA anubhavavA mATe khvAhiza rAkhe che, icchA seve che, niyamana kare che tyAM mana e avasthAno InkAra karI rahyuM che.' (pR. 93). emanA aneka lekhomAM prema-viSayaka aneka ciMtana kaNikAo verAyelI paDI joI zakAya che. dA. ta.H- (i) evA kharekhara zAMta mananI sthira avasthAmAM ja prema pragaTa thAya che ane ApaNA saghaLA mAnava praznono ukela kevaLa prema ja lAvI zake.' (pR. 94). (ii) buddhinA mArgo ApaNe jANIe chIe, premano mArga ja ApaNe jANatA nathI. premano mArga buddhi vaDe samajAto nathI. (pR. 98). (ii) satya koI prApta karavAnI bAbata nathI. jeone saMcaya karavAnI vRtti che, agara jeo enI sAthe ekarUpa thavAnuM pasaMda kare che teo premathI vaMcita ja raheze.' (pR. 105). () kALanI AkhI kriyAnI jAkA thAya to e sabhAnatA ja caitanya ke je prajJAbuddhi che, je prema che te zaktine pragaTa kare che. (pR. 110), (4) prema zuM che te ApaNe che jANatA nathI. 'huM'nuM kendra mana jyAM sudhI che tyAM sudhI prema zakya ja nathI.' (pR. 120), (vi) jyAM prema che tyAM ja sAco saMbaMdha thaI zake, paNa saMtoSanI zodha e prema nathI. jyAre "aham nuM vismaraNa thAya, jyAre eka-be sAthe nahIM paNa paramatattva sAthe saMpUrNa ekatA thAya tyAre ja prema astitvamAM Ave che. (pR. 158). (vii) saMbaMdhane samajavA mATe zAMta avadhAnatA hovI joIe. AthI saMbaMdho aMta Avato nathI, balke AthI saMbaMdha vadhAre rahasyapUrNa bane che. evA saMbaMdhamAM sAcA snehanI zakyatA che. emAM hUMpha che, emAM nikaTapaNuM che je manobhAva ke saMvedana nathI...saMbaMdhamAM je saghaLuM che ke samAyeluM che enI jANa thavI e kArya che. e kArya vaDe sAcA saMbaMdhane enA mahAna UMDANane, enA UMDA rahasyane tathA prema zuM che ene samajavAnI zakyatA che.' (pR, 181) () 'jyAre prema pragaTa thAya tyAre ja vicArano aMta thAya." (pR. 35), 'jyAre prema hoya che tyAre kArya thAya che. prema ane kArya vacce samayano gALo raheto che nathI. (pR. 360. (4) jo ApaNA jIvanamAM mAnyatA na hota pA zubhecchA, prema ane bIjAnI lAgaNIno vicAra hota to vigraho thAta ja nahIM. (pR.1600. Ama vAta AvI vizva prema sudhInI je emane sadaiva ne sarvathA abhipreta che. e Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16 phebruArI, 2009 ko'ka sAdhake emane prazna karyo: 'premano Apa zo artha karo atyAranA gAMDapaNanuM, duniyAnI atyAranI ghelachAnuM parivartana cho?' tyAre temaNe anvayavyatireka-nyAye sodAharaNa vigate kevaLa prema ja karI zake, nahIM ke vicArazreNIo. samApanamAM e kahe samajAvyuM, "jyAre ApaNe kahIe chIe ke amukane huM cAhuM chuM cheH "premano vicAra thaI zake nahIM, premanI khilavaNI thaI zake nahIM, tyAre ApaNe mAlikIbhAva rAkhIe chIe....e ja kahevAno artha premanI tAlIma laI zakAya nahIM, premano abhyAsa, baMdhubhAvano che. e mAlikIbhAvamAMthI IrSA janme che, kAraNa ke jo e vyakti abhyAsa, e paNa mananA kSetrano ja che, mATe e prema nathI, to mArI pAsethI jatI rahe to zuM banavA pAme che? huM khAlIpaNuM prema zuM che? "premanuM pramANa sAthe nahi paNa prakAra sAthe saMbaMdha che. anubhavuM chuM, huM nirAdhAra banI jAuM chuM. mATe e mAlikIpaNuM tame ema kahetA nathI ke "AkhI duniyAne cAhuM chuM, paNa ekane kAyadesara gaNAya ema huM karuM chuM. huM e strIno, puruSano mAlika kema cAhavo e jANo cho tyAre saghaLAMne kema cAhavA e paNa banuM chuM. e vyaktino mAlika banavAthI IrSA utpanna thAya che. emAMthI tamo jANo cho, paNa ekane kema cAhavo e ApaNe jANatA nathI, bhaya ane mAlikIbhAva mAMthI utpanna thatAM aneka aniSTo utpanna mATe ja mAnavajAti mATeno ApaNo prema kalpita che. jyAre tamo thAya che. kharekhara Avo mAlikIbhAva prema na ja kahevAya." (pR. cAho cho tyAre eka ke anekano prazna raheto nathI, pachI to kevaLa 209). vizeSamAM, bhAvAveza (Sentiment) e prema nathI, mano- prema ja rahe che. jyAre prema pragaTa thAya tyAre ja ApaNA saghaLA bhAvavALA ke lAgaNIvaza thavuM e paNa prema nathI, kAraNa ke e to praznonuM nirAkaraNa thAya ane pachI ja premano AnaMda ane premanuM ahamUzno vistAra ja che. A saghaLI mananI kriyAo che. jyAM sudhI sukha ApaNe jANI zakIe." (pR.212). nirNaya karanAra mana hoya che tyAM sudhI prema hoto nathI. mane premane dveSa, vaira ke a-bhAva ja nahIM paNa prema ja prANano ne samaSTino azuddha banAve che. e premane janma ApI zakatuM nathI. e pachI AdhAra che, eTale ja kavi oDene kahyuM: Love each other or samAjanA bhinna bhinna kakSAnA mANaso sAthenA saMbaMdha ane Perish.' IzvaranI deNa, kRpA vinA prema prApta thato nathI. vyavahAranuM pRthakkaraNa karI kahe cheH "ApaNAmAMthI keTalA thoDA ja * * * udAra, kSamAvAna, dayALu che!' kazAnI apekSA vinA A saguNo 22/2, aruNodaya sosAyaTI, alakApurI, vaDodarA-7 sAhajika rIte ApaNAmAM vyakta thAya to prema pragaTe. duniyAnA phona naM. : (0265) 6621024 ekavIsamI sadImAM jainonuM yogadAna zuM hoya zake ? 1 kAkubhAI chaganalAla mahetA ApaNe mAnava, vizvanuM sarvazreSTha prANI jene buddhinuM varadAna oNkTobarane ahiMsA-dina manAvavAno TharAva karIne ahiMsAnA maLeluM che evA ApaNe Aje ApaNA jIvanane vinAzaka evI mahattvano nirvivAda svIkAra karyo che. dharmanA prasAra mATe maMdiro, hiMsAnA bharaDAmAM lapeTAI gayA chIe. jANye-ajANye ApaNe masjido ane anya dharmonA navA nirmANa thaI rahyA che. Ama chatAM ApaNA astitvane ja hoDamAM mUkI beThA chIe. A rojabarojanA cArotarapha hiMsAno phelAvo thato paNa ApaNe nihALI rahyA chIe. baoNba viSphoTa, akALe ane taddana nirdoSa mAnavanA thatAM mRtyu, samasta vizva Aje hiMsAthI trasta che. mAnavasaMhAra ke pazu-paMkhIno mAnavIe ja vikasAvelI saMpattino vinAza, khIla-khIlu thatA saMhAra eTalAmAM ja hiMsA sImIta nathI. mAnavajIvananA vikAsa bALa-bALAonA upara thatA atyAcAra, vyabhicAra ane khUna, mATe Avazyaka evA jJAna ane ArogyathI ke zoSaNa dvArA bALakonA hAthe mAbApanA ane mAbApanA hAthe thatAM bALakonA jIvananirvAhanA sAdhanothI koIne vaMcita rAkhavAmAM Ave e paNa khUna, lAgaNIzIlatAno ane naitikatAno abhAva, uparathI nIce hiMsA ja che. sudhI phelAyelo bhraSTAcAra ane evuM badhuM chellA be dAyakAmAM je prazna thavo svAbhAvika che ke ahiMsAnA mahattvano ATalo svIkAra banyuM che te tarapha sarakAranuM to dhyAna ja nathI ane prajA niHsahAya ane dharmano ATalo pracAra chatAM dina-pratidina hiMsAno prabhAva banIne joI rahI che. kudarate A vizvanuM nirmANa manuSyajAtinA vadhI rahyo che tenuM kAraNa zuM? hiMsA to vizvabharamAM ane bhAratamAM vikAsa mATe karyuM che eja kudaratanuM ApaNe nikaMdana kADhI rahyA chIe. paNa vadhI rahI che e to ApaNA rojiMdA anubhavanI vAta che. jANe ke ApaNe bhAna bhulI gayA chIe. kAraNa eja ke hiMsA haMmezA pratihiMsAne janma Ape che. zoSaNa vizvabharanA labdhapratiSThita lekhako, vicArako, vivecako, dvArA jyAre mAnavIne jJAna, Arogya ane jIvananirvAhanA vijJAnIo, zikSaNazAstrIo vagere e vAtano svIkAra karI cUkela sAdhanothI vaMcita karavAmAM Ave tyAre pratihiMsA janme che. che ke ahiMsA sivAya vizvane mUMjhavatA praznono ukela zakya nathI. AtaMkavAda ane naksalavAdano phelAvo enuM ja pariNAma che. vikasIta rAjyonA zAsanakartAoe paNa A vAtano svIkAra karyo vikAsanA nAme jyAre vaMcitono vinAza zarU thayo tyArathI hiMsAnA che. saMyukta rASTra saMghe paNa mahAtmA gAMdhIjInI janmatithi bIjI pagaraNa zarU thayA che. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 phebruArI, 2009 prabuddha jIvana 'lIga opha nezansa'nI niSphaLatAne kAraNe bIjA vizvayuddhanA eka dANo pAke tyAre sogaNAthI paNa vadhAre anAja maLI rahetuM. aMte enuM visarjana thayuM ane navI vyavasthArUpe saMyukta rASTra saMghanuM dhana-dhAnyathI bharelI bhAratabhUmi upara raheto dareka mANasa sukha, nirmANa thayuM. vizvaaikyanI bhAvanAne samarpita rASTrasaMgha ane enI zAMti ane saMtoSamaya jIvana vitAvato. paccIsaso varSa pahelA racelI judI judI saMsthAo-varlDa heltha orgenIjhezana, yunisepha, mahAvIra ane buddhanA samayamAM satya ane ahiMsAno khUba ja pracAra AI.ema.epha, varlDa beMka, yunesko, sikyuriTI kAuMsIla-vageremAM ane prasAra thayo. mahAvIranA samayamAM kahe che ke pAMca lAkha zrAvako phakta gaNyAgAMThyA vikasita dezonuM ja varcasva che ane A saMsthAo evA hatA jemaNe maryAdita parigraha (saMgraha)nI pratijJA lIdhelI. mAraphata aNavikasita, ardhavikasita ke vikAsa sAdhI rahelA dezo pariNAme ochAmAM ochI rakama rAkhIne bAkInI rakama zrAvako para ane emanI kudaratI ane mAnavazakti ane arthavyavasthA para samAjanA hitArthe, kuvA, vAva, dharmazALA, maMdiro ane bIjA potAnuM prabhutva jALavI rAkhavAno joradAra prayAsa cAlI rahyo che dharmasthaLonA nirmANa mATe vAparatA. kArIgarone varSonA varSo sudhI e paNa jANItI vAta che. bhArata sarakAra paNa AvA dabANa nIce kAma maLI rahetuM. kadI, dUdha, chAza, koI vecatuM nahi. jene joIe kAma karI rahI che evI eka sarvasaMmata mAnyatA pravartI rahI che. emane e maphatamAM maLatuM. zayadAe gAyuM: saMyukta rASTrasaMgha keTalAka vakhatathI e vAta para ciMtA karI rahela nadIo vahetI dUdhanI tyAM chAza paNa maLatI nathI; che ke thoDIka (kadAca hajAreka) vizvavyApI kaMpanIo vizvanA ghI to maLe ja kyAMthI, ghInI vAsa paNa maLatI nathI. utpAdananA 80% no upabhoga kare che jyAre pUrA vizvanA bhAge to bIjA kavIe paNa gAyuM ke mAtra 20% ja Ave che. AmAM vaNakathI vAta e che ke A jahAM DAla DAla para sonekI cIDIyAM karatI hai baserA; vyavasthAmAM trIjA vizvayuddhanA bIja vavAI cUkyA che. aphasosanI vo bhArata deza hai merA, vo bhArata deza hai merA. vAta e che ke khuda rASTrasaMgha paNa lIga opha nezansanI jema pote madhyakAlina samaya: kacchanA jagaDuzAha pAse eTaluM anAja hatuM lAcAra hovAno anubhava karI rahela che. ahiMsAnA sArvatrIka ke teramI sadInI madhyamAM jyAre bhayaMkara duSkALa paDelo tyAre traNa svIkAra chatAM paristhiti Aja che. kAraNa ke vizvanI mahAsattAo varSa sudhI saurASTra, kaccha ane gujarAta mATe emaNe potAnA badhA ahiMsAnA maukhIka svIkArathI AgaLa vadhavA taiyAra nathI. emano ja bhaMDAro khullA mUkI dIdhelA ane samagra prajAne bacAvI lIdhelI. AMtarika vizvAsa hiMsaka zaktimAM ja sacavAyelo rahyo che. hajAro e jAhojalAlInuM kAraNa hatuM khetInI pedAza ane eTale ja bhArata zaktizALI boMbanA Dhaga para beThela sattA paNa eka aNaghaDa bombanI khetIpradhAna deza banyo ane gaNAya che. zakyatAthI dhruje che ane chatAM aNu zaktino tabakkAvAra nAza IsvIsananI agyAramI sadImAM gujarAtanA rAjA bhImadevanA karavAno vicAra vinimaya karavA paNa taiyAra nathI. Aje ApaNe samayamAM vimala maMtrI ane bAramI-teramI sadImAM vastupAla ane bArUdanA Dhaga upara ubhA rahIne vizvanA vinAza tarapha gati (pragati !) tejapAla uparAMta bhAmAzA, pethaDa zAha, dedazAha vagere aneka jaina karI rahyA chIe. trIjuM yuddha e mahAbhArata nahi paNa vizva-mahAyuddha mahAnubhAvoe jaina dharmanuM custa pAlana karatA karatA rAjya ane banIne mahAbhAratanA aMte banyuM tema sarvasvano nAza notarIne ja prajAnA kalyANa mATe aneka kAryo karelA emane kema bhUlI zakAya? raheze evo bhaya asthAne to nathI ja. vastupAla-tejapAle to lATanA saMgrAmasiMhe khaMbhAta para humalo AgaLa vicAratA pahelA ApaNe bhUtakALa tarapha eka dRSTi karelo tyAre laData ApIne ene harAvelo. Ama rAjya saMcAlanamAM eTalA mATe karIe ke bhUtakALamAM je thayuM temAMthI ja vartamAnanuM jainonuM AgavuM yogadAna vidita che. sarjana thayuM che ane vartamAnamAM je karIe ke thaI rahyuM che tenAthI pAchalI sAta-ATha sadImAM ApaNA rAjA-mahArAjAo bhaviSyanuM nirmANa thavAnuM che. aMdaroaMdara laDatA rahyA tyAM sudhI ke harIphane-harAvavA mATe bahAranA bhavya bhUtakALaH hajAro varSa pahelAno ApaNo kALa adbhuta dhADapADuono sAtha levA mAMDyA. jenA pariNAme ApaNe AjhAdI hato. kRSNanA samayamAM enI pAse aDhAra akSauhiNI sainya hatuM. gumAvI ane gulAmI svIkArI. A vAta jANavA chatAM ApaNe eka akSohiNI eTale 21870 ratha, 21870 hAthI, 656 10 kAMI dhaDo lIdho hoya evuM lAgatuM nathI. ApaNI nabaLI manodazAnuM ghoDA ane 109350 pAyadaLanuM baneluM lazkara. Ane aDhArathI kAraNa paNa Aja che. guNo. AvaDA moTA lazkarano nibhAvakharca keTalo Avato haze? vIsamI sadInA pUrvArdhamAM AphrikAthI saphaLa satyAgraha karIne hAthI-ghoDAno nibhAva to jaMgala ane medAnamAM banatA ghAsa ane AvelA gAMdhIjIe bhAratanuM sukAna hAthamAM laIne, satya ane vanaspatithI thato. eTalA mATe ene pazudhana kahevAmAM AvatuM. ahiMsAnA AdhAre laData ApIne briTiza sAmrAjyanI cuMgAlamAMthI A to thaI rAjA-rajavADAnI vAta. nAgariko gAya-baLadane bhAratane mukta karAvyuM e to ApaNI najaramAM cheja. satya ane pALatA jeno nibhAvakharca nahivat Avato ane ethI ja gAyane ahiMsAno A prayoga vizvabharanA Aja sudhInA yuddhanA gaudhana kahevAtuM. baLadano upayoga khetI karavAmAM thato. A rIte ItihAsamAM eka ajoDa prayoga hato eTaluM ja nahi paNa mAnava vinA mUDI jIvananirvAha thato. eTaluM ja nahi paNa khetImAM vAvelo jIvanane yuddhamAMthI sadaMtara mukti apAvavAnI e zakti paNa dharAve Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 10. prabuddha jIvana tA. 16 phebruArI, 2009 che evo eka ahesAsa paNa karAve che. svArtha dabANa lAvIne ane zakya eTalA pramANamAM anukULa banIne paraMtu vIsamI sadInA uttarArdhamAM ApaNe mArga bhUlyA. AjhAdI sAdhI lya che jyAre moTA bhAgano asaMgaThIta varga lAcAra banIne pachI e vikasita dezonuM AMdhaLuM anukaraNa viSamatAno vistAra sahana karato rahe che. prajAnA hitArthe prajAnuM kahI zakAya evuM eka, karI rahI che. dekhIto vaibhava ane vikAsa e to vastInA be TakAthI rAjya sarakArathI svataMtra saMgaThana hovuM jarUrI che je sarakAramAM joDAyA paNa ochA ane mukhyatve zaheramAM vasatA lokone mATe bhale hoya vinA sarakAra upara potAno prabhAva pADI zake. AjanA yuganI paNa e badhuM to sAmAnya mAnavInA zoSaNamAMthI ja prApta thayela mAga che eka evA samAjanA nirmANanI ke jyAM dareka manuSyane che. zaheranI vastIno paNa moTo bhAga to jhUMpaDapaTTImAM ja vase che upArjananA sAdhano, zikSaNa ane svAthya sevA upalabdha hoya. jayAM zvAsa paNa ruMdhAya jAya che. samAjamAM svamAnapUrvaka jIvI zake e mATe roTI, kapaDA ane makAna ApaNuM rAjya saMvaidhAnika dRSTie prajAsattAka kharuM paNa vAstavika upalabdha hoya. vilAsa vaibhavanA sAdhano nahi paNa Avazyaka rIte prajAsattAka nahi paNa pakSasattAka che. umedavAra tarIke kone jarUriyAta prApta hoya. AvA samAjanuM nirmANa kevaLa ahiMsAnA UbhA rahevA TikiTa ApavI e pakSa nakkI kare. prajAe to e vyaktine pAyA upara ja thaI zake. ja mata ApavAno rahe temAM prajAno avAja kyAMrahyo? ane pakSane A hAlatamAM ahiMsAmAM ananya zraddhA dharAvanAra jenonuM A joIe che sattA ane saMpatti ane enAthI bIjuM je kAMI sampanna ekavIsamI sadImAM yogadAna zuM hoI zake e vicAravAno ane thAya che. Aje be mukhya pakSa kevaLa sattA mATe ja laDe che ane bIjA AcaravAno samaya pAkI gayo che ema lAgyA vagara rahetuM nathI. nAnA nAnA pakSo emanA pUMchaDe laTakI rahIne potapotAno svArtha jaina dharmane jo koI bIjuM nAma ApavuM hoya to ApaNe ene samajIne potAno mArga zodhI lya che. cUMTaNI adhikArInuM sUcana mAnavadharma athavA alaukika jIvanazailI kahI zakIe. jaina dharmanA AmAMthI koI nahi' eno ullekha matapatrakamAM karavAmAM na Ave pAMca siddhAMtomAM satya ane ahiMsA be mukhya siddhAMto che. A be tyAM sudhI cUMTaNI e eka mAtra daMbha ane daMbha ja banI rahe che. A siddhAMtone gAMdhIjIe bhAratamAM ja nahi paNa vizvabharamAM Avazyaka pheraphAra na thAya tyAM sudhI prajAsattAkanA nAme pakSasattAna sAmAnyajana sudhI pahoMcADIne jaina dharma prati eka mahAna yogadAna rAjyanuM saMcAlana karatI raheze. Ama kahevAtI lokazAhI keTalI Apela che. ahiMsA eTale kIDI-maMkoDAne mAravA nahi ke bIjA hade niSphaLa gaI che tenA ApaNe sAkSI banI rahyA chIe. jIvone duHkha na ApavuM evI je sAmAnya mAnavInI mAnyatA che pramukhazAhI paddhati mATe sUcano Ave che paraMtu amerikAe e ethI ghaNo vizALa artha emAM samAyelo che. jaina sArI rIte jANe paddhati apanAvI baso varSa pahelA e vakhatanA emanA saMjogo che ke ahiMsA eTale prema, kSamA ane karuNA evo vyApaka bhAva anusAra je ApaNA judA ja saMjogomAM, ApaNo ItihAsa, emAM rahelo che. ahiMsAmAM raheluM A viziSTa tattvajJAna ja hiMsAthI bhUgoLa, zikSaNa, saMskRti, dharma, arthavyavasthA, jIvanazailI, thatI khuvArIne DAmavA mATe sakSama thaI zake tema che, bIjo koI AzAo ane apekSAone anukULa nathI. Araba dezomAM pramukhanA upAya nathI. jainono eka bIjo mahattvano siddhAMta che "aparigraha' hAthamAM sarvoparI sattA hoya che je paNa ApaNI jarUriyAtone (asaMgraha). maryAdita saMgraha athavA tyAganI vRtti jenonA anukULa nathI. ApaNI paddhati evI hovI joIe ke je ApaNI saMskAramAM sacavAyelI che ethI ja jeno A viSama paristhitimAM saMskRtinA AdhAre banelI hoya ane ApaNI e AzA apekSAone paNa mahAna yogadAna ApI zake tema che ane jainonuM samAjamAM pUrI kare. AgavuM sthAna paNa e ja kAraNe che. AvuM yogadAna ApavuM e komavAda, dharmavAda, bhASAvAda, pradezavAda, AtaMkavAda, ApaNI pharaja che eTaluM ja nahi paNa evI pharaja bajAvavAnI laghumatI, bahumatI vagerene kAbumAM levA mATe ApaNane anukULa lAyakAta paNa jaina samAja dharAve che. lokasabhAnI cUMTaNI AvI evI navI paddhatine vikasAvIne ja ApaNe sAco vikAsa sAdhI rahI che. pariNAma je Ave che. paNa arAjakatA nizcaya phelAvAnI zakIzuM anyathA nahi. ApaNe e paNa anubhavI cUkyA chIe ke che. prazna che pahela karavAno. vAtAvaraNa vizeSabhAve anukULa che. sAmyavAda niSphaLa gayo; kAraNa ke tyAM mAnavIne mAnavI nahi paNa upara joI gayA tema bhUtakALamAM rAjakAraNamAM jainoe mahattvanuM sattAnuM ja eka aMga mAnavAmAM AvyuM ane zoSaNa paNa thayuM ane yogadAna ApyuM ja che to zuM ApaNe vyApAra ja karatA rahIzuM ke bhayaMkara hiMsA paNa. pUMjIvAdamAM vyaktine sarvoparI mAnavAmAM AvI. rAjakAraNamAM jhaMpalAvIne deza ane duniyAne pAyamAlImAMthI mAnavI e samAjanuM eka aMga che ane samAja pratye emanI bacAvavA AgaLa AvazuM? deza taraphathI A eka AlvAna che, javAbadArI che e vAta bhUlI javAmAM AvI. samAjavAdamAM majUranA jeno ene jhIle eja abhyarthanA. A rIte ApaNe dharmanuM rakSaNa hakkane ja vadhu mahattva ApavAmAM AvyuM. paNa sAthe sAthe paNa karI zakIzuM ane mahAvIrano saMdeza pahoMcADI zakIzuM. ** javAbadArInuM nahi. enuM pariNAma sAme che. A badhA prayogo (vAcaka bhAI-bahenonA maMtavyo ke TIkA TippaNI AvakArya) ekAMgI ke AtyaMtika hovAne kAraNe niSphaLa gayA che. 1704, grIna rija TAvara-2, 120 liMka roDa, cikuvADI, Ajano yuga saMgha zaktino yuga che. saMgaThIta varga potapotAno borIvalI (pa.), muMbaI-400092. phonaH (022) 28988878 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 phebruArI, 2009 prabuddha jIvana bhakti yAtrA' eka ananya anubhUti Bdineza va. zAha zrI muMbaI jaina yuvaka saMghe potAnA astitvanA 80mA prabuddha to...'nI padAvalimAM zodhavo hoya, to 'aDhAra pApasthAnakomAM' varSamAM padArpaNa karyuM! ghaDAyelA, kasAyelA ane samarpita evA anukramita pApono anukrama jALavavo upayogI thaI paDaze. saMsthAnA adhikArIo-padastha evam bhUtapUrva-hitecchuo, alabatta, "pahele prANAtipAtano sAMgopAMga saMdarbha e zubhecchako ane dAnavIroe potAnuM hIra darzAvyuM ane enI suyogya bhakti-racanAmAM jaDato nathI. paraMtu te pAtikanI nisbata rUpe "je ujavaNI rUpe bhajanayAtrAno kAryakrama prayojyo; e mArA jevA pIDa parAI jANe re....', kaMIka aMze ghaTAvI zakAya. A prathama padanI saMsthAnA AjIvana sabhyane eTalo arthasabhara ne manabhAvana lAgyo AMzika dUrI najaaMdAja karatAM, tyArabAdanA pApasthAnakonA ke tene varNavavA-mUlavavA, mArI pAse zabdo nathI. bhAIzrI nitIna sevanathI eka pApabhIrU AtmA keTalo vegaLo rahe che, tenuM bayAna sonAvAlAnI maMcasakkA ane vizeSe 'bhajanayAtrA'nI parikalpanA prastuta bhakti racanAmAM keTaluM hubahU thayuM che, te joIe. "bIje ziramora rahI. temane mArA aMtaranA abhinaMdana! mRSAvAda'nuM varyapaNuM " jihvA thakI asatya na bole', 'trIje bhAratanA vividha cAra rAjyonuM pratinidhitva karatA cAra sumadhura adattAdAna'no tyAga, 'paradhana nava jhAle hAtha re', "cothe maithuna' kaMThonA mAlikone, eka ja maMca para eka sAmaTA rajU karavA, e kaMI ane "chaThTha krodha" ne sAthasAtha letAM, kAma krodha nivAryA re-parastrI jevI tevI vAta nathI. e sarva gAyakoe paNa, potAnA haiyAnA jene mAta re'; "pAMcame parigraha' tyAganuM samAnArthI 'tRSNAtyAgI', bhAvone temanA kaMTha dvArA pravAhita karyA. samayanA vaheNa sAthe "sAtame mAna'-mithyAbhimAna vagaLatAM, "paraduHkhe upakAra re to sabhAgRhamAM bhaktibhAvanA pUra umaTyAM, jemAM koI bhIjAvAmAMthI ye, mana abhimAna na ANe re', 'AThame mAyA'thI dUrI eTale ja bAkAta rahI gayuM hoya, te mAnI zakAya ja nahIM. Ama paNa "moha mAyA vyApe nahi jene'; "navame lobha' rahitapaNuM eTale bhajana-bhakti mAtramAM, evuM kauvata raheluM che, ke e jyAre saMgItane 'vaNalobhI', 'dasame rAga'no pratibhAva, 'daDha vairAgya jenA manamAM sathavAre rajU thatuM hoya, to prakAMDa nAstika paNa enI bhAvormithI re', 'agiArame dveSa, bArame kalaha, terame abhyAkhyAna ane codame aspRSya rahI na zake. bhale e pratyakSapaNe pragaTa kare ke potAnI paiSunya', e cAre pAponuM nivAraNa, prAyaH "samadRSTi'vAnapaNuMnabaLAI na darzAve! ' arthAt jena pAribhASika "samyagdaSTi'vAna hovuM, "paMdarame rati A samagra yAtrAmAM, mane je vizeSe abhibhUta karI gaI, tevI arati'nI sAme, roga, zoka vyApe nahi jene', "soLame ekAda-be bhaktiracanAo viSe lakhavA huM IcchuM chuM - kadAcita e paraMparivAda'no paDagho, eTale "sakaLa lokamAM sahune vaMde, niMdA na veLA upasthita sujJa ane bhAvika zrotAgaNanI paNa A ja anubhUti kare tenI re', 'sattarame mAyAmRSAvAda'nA uttara rUpe, "vAca kAcha haze, evuM huM mAMjalapaNe mAnuM chuM. | mana nirmaLa rAkhe-kapaTa rahita che" ane aDhArame mithyAtvazalyano AmAMnI pahelI racanA je zrI kumAra ceTarajIe atyaMta pratidhvani, A samagra bhaktiracanAmAMthI garbhita rIte e uThe che, bhAvapUrNarUpe gAI saMbhaLAvI, te Adya bhaktikavi ne (saMgItakAra) ke deva-devI-mAtAnA maMdiro, A jIvatI-jAgatI pAparahita kRSNabhakta narasiMha mahetAnI, "vaiSNava jana to.." enA samagra vyaktimAM ja samAviSTa che. jAmanagaranA jovAlAyaka smazAnane padomAM, mane jaino dvArA dainika pratikramaNanI Avazyaka kriyA daramyAna, chevADe, jyAM agnidAha devAya che, tyAM eka kamAna para prastuta che tenA eka zaktizALI aMgarUpa, 'aDhAra pApa-sthAnako'nA saMbhAvya e sonerI vAkya, pavitratA evI jaNasa che, jene dhAraNa karanArane sevananI AlocanA karavAmAM Ave che, tenuM AbehUba pratibiMba pagale pagale maMdira AkAra pAme che', (zabdomAM taphAvata hoI zake dekhAyuM-jANe ke aDhAra pApasthAnakono ullekha bhale vyaktitvamAM che paNa teno bhAva upara jaNAvyA mujabano abhipreta che) arthAt thayo hoya, paNa enuM gAna, e aDhAra pApasthAnakone AlovanAra aMdhazraddhAno parityAga karavA dvArA AtmakalyANamAM zalyarUpa ane ethI AgaLa vadhIne; te pApothI aLagA rahevAnI tamannA mithyAtvanuM nirasana. dharAvanAra, vyaktivizeSanI nItimattAnI-mAnavatAnI uttuMga ahIM jyAM bhaktakavi jyAre uccAre che ke "rAmanAma zuM tALI re jIvanayAtrAnuM yathocita jIvana kavana che, jemAM phakta ne phakta vAgI, sakaLa tIratha tenA tanamAM re..', tyAre ghaDIbhara manamAM jhabakI bhaktibhAvanA paryAyarUpa bhakta narasaiyo paNa, evI pAparahita jAya che, 'jaMkiMci nAma tirthaM, sagga, pAyAli, mANase loe, vyaktivizeSanA 'darzana'nI mahecchA darzAve che. jAI jiNa biMbAI, tAI, savAI naMdAmi.' AvI saMsArI chatAM aDhAra pApasthAnakomAMnA pratyeka pApano ullekha, "vaiSNava jana pAparahita vyaktine tIrthakarapade sthApI devI-AgIyAmAM dhRvanA Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 2 prabuddha jIvana tA. 16 phebruArI, 2009 tArAnuM AropaNa karavuM-alabatta aucityanI sarAsara avahelanA bIjI eka bhAvavAhI racanA rajU karavAmAM AvI, te "jo bhaje gaNAya, paraMtu ahIM je doSarahitapaNuM darzAvAyuM che, tenI uMcAI hari ko sadA, vo hI paramapada pAvatAM." e sAMbhaLatAM mane mArA jaina dharmamAM prarUpelI guNa sthAnakonI siDInA kayA sopAnane sparze 93 varSIya zvasura, 70 lAkha navakAramaMtrajApa pUrNa karI, temanI che, te kevaLa sarvajJa ke gItArtha mahAnubhAva ja ApaNane samajAvI eka koTi jApasaMkhyAne AMbavAnI abhipsAne paripUrNa karavA, zake. anyathA A anucitatAne kSaNArdha mATe paNa kSamya TharAvavI temanI kSINa thatI jatI cetanAne jANe ke koI saMjIvanIno pAsa hoya, to kevaLa jaina dharmamAM prarUpAyelA syAdvAdanA trAjave teno ApatA jaNAya che. kahyuM che ke, tola karavApaNa thaI zake. jIvAtI jiMdagImAM ApaNane AvI vyakti "nizAnacUka mApha, nahi nIcuM nizAna'. suSu kiM bahunA! svapnamAM paNa dRSyamAna thAya, to koNa tenI samakSa natamastaka thayA prAMte, 'mile sUra merA-tumhArA..." e samUhagAne, "prabuddha vagara rahe! A to sAMpratakALanI vAta thaI. narasaiyAnA jIvanakALa jIvana'nA rUpAMtaraNane, jaina-jainetaranA vADAonI vADa miTAvI daramyAna, pAponuM Ajane mukAbale keTaluM ane kevuMka nyUnatama sevana sarve prabuddha ciMtako-vicArakone mATe temanI kalama prasAdInA Ama AdamI karato haze? ane chatAMye narasiMha mahetAe e sarva svAgatArthe; potAnA dvAra khullA mukavAnI saMghanA te veLAnA dIrdhadaSTi avaguNone sarvathA aLagA karanArane, "vaiSNava jana' kahyo che. nathI ane udAracaritatAnA mazAlacI, evA suyogya sukAnIo evam lAgatuM ke narasaiyAnI bhAvukatA, tenA paMDyanA aNajANapaNe, taMtrI mahAzayanI yazogAthAne mUrtimaMta karI. ApaNane 'vaiSNava-jaina' kahevA prere che? A bhAvAnubhUtinuM bIjuM zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dIrdhAyu thAo-vizvavyApI banI raho! nAma ja "prabuddha mAnava jIvana', jene devo paNa aharniza vAMche che evI zubhakAmanA! asta! ane evI "dhana dhana janInI'nI ratnakukSie avataravA mATe vihvaLa 701, suri rAjendra TAvara, Ara. ke. sIMga mArga, che. khacita ja narasaiyo, tenI A prAtaHsmaraNIya advitIya kRtimAM, sonA udyoga pAse, aMdherI (pUrva), muMbaI-400 069. jainatvano samartha ugAtA thaI nikharyo che. phona naM. : 28265598 jaino ane laghumatI' 2 hiMmatalAla zAMtilAla gAMdhI jainono laghumatImAM samAveza e nyAyano viSaya che, eka hakIkata laghumatI tarIke gaNavAmAM Avela che. (1) zIkha, (2) boddha, (3) che-satya che. A praznane rAjakIya ke sAmAjika svarUpa ApavAnI pArasI, (4) IsAI (krizciyana), (5) jaina ane (6) IslAma. jarUra nathI. bhArata svataMtra thayA bAda paNa eja rIte gaNavAmAM AvatA hatA. keTalAka AgevAno adhUrI mAhitI tathA gerasamajanA kAraNe dezanI vasatI gaNatrImAM paNa jainonI alaga ja gaNatrI thatI hatI to keTalAka sthApita hitethI doravAIne jenonA laghumatI tarIkenA ane Aje paNa thAya che. je AMkaDA nIce mujaba che. hakonI virUddha kArya karI rahyA che ane jaina samAjane gumarAha karI varSa lAkhamAM vastI dezanI vasatInA TakA rahyA che. 1881 12.22 0.49 sau prathama to laghumatI-alpa saMkhyaka-Minority eTale zuM? 1891 14.27 0.5 1 bhAratanA baMdhAraNa mujaba tathA kAnunI rIte be prakAranI laghumatI 1901 13.34 0.47 svIkAravAmAM Avela che. (1) dhArmika laghumatI, (2) bhASAkIya 12.48 0.41 laghumatI. laghumatI kone kahevAya? laghumatI aMge baMdhAraNamAM koI 1921 1 1.77 0.39 spaSTa vyAkhyA nathI. paraMtu suprIma korTanA tathA anya korTonA cukAdA 1931 1 2.5 1 0.37 mujaba-je te rAjyamAM temaja samasta dezamAM je te dharma pALatA 1941 14.40 0.37 lokonI saMkhyA vastInA 50% karatAM ochI hoya te laghumatI 1951 18.1 8 0.45 gaNAya; teja rIte je te bhASA bolatA (mAtRbhASA) lokonI saMkhyA 1961 20.27 0.46 50% thI ochI hoya te laghumatI gaNAya. eTale bahumatI ke 1971 26.05 0.47 laghumatI e saMkhyA AdhArIta che. A hisAbe bhAratamAM briTiza 1981 31.93 0.48 zAsananA samayathI nIcenA cha dharmanA anuyAyIone dhArmika 1991 33.52 0.41 1911 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 phebruArI, 2009 (1991mAM dezanI kula vastI 83.86 karoDanI hatI.) eTale dezamAM jeno dhArmika laghumatI ja che, je satya hakIkata sarakAre tathA jainoe svIkAravI ja rahI. prabuddha jIvana bhAratanA baMdhAraNanI 13 thI 30 sudhInI kalamo bhAratIya nAgarikonA mULabhUta adhikArI-phaMDAmeMTala rAITsa aMge che. AmAM sarva nAgarikone koIpaNa jAtanA bhedabhAva vagara sarakhI tako tathA sarakhuM saMrakSaNa ApavAnI che. dareka dharmanA lokone dhArmika ane dharmAdA saMsthAo sthApavAnI, teno vahIvaTa karavAnI svataMtratA ApavAmAM AvI che. A uparAMta dhArmika ane bhASAkIya laghumatIo mATe baMdhAraNamAM khAsa adhikAro ApavAmAM Avela che. bhAratanA baMdhArAmAM mULabhUta adhikAro (|Fundamental Rights)mAM (ArTikala) anuccheda, 29 tathA 30 mAyoriTI aMge che. je mujaba mAyanoriTInI mAnyatA meLavela dharmane nIce mujabanA saMrakSaNa tathA lAbha maLe che. (1) te dharmanA siddhAMto mujaba AcaraNa ka2vA, temanA dharma-sthAnakono temanA nIti-niyarmA mujaba vahIvaTa karavAno adhikAra Apela che. (2) rASTrIya hitanA mAmalA sivAya temanA A adhikAramAM kendra ke rAjya sarakAra koI jAtano hastakSepa karI zakatI nathI ke vahIvaTa laI zakatI nathI. dA. ta. sammetazikharajI mATe jyAre 1994mAM vaTahukama lAvavAno prayatna karavAmAM Avela ane digaMbaroe e vakhatanA pradhAnamaMtrI zrI narasiMharAva upara khUba dabANa kareluM tyAre te vakhatanA gRhapradhAna, hAlanA mahArASTranA mukhyamaMtrI zrI azoka cavhANanA marahuma pitAzrI, zrI zaMkararAva cavhANe ema lakhIne mokalyuM ke A laghumatI komanI dhArmika saMsthA che eTale sa2kAre vacce AvavuM joIe nahIM. nyAyAlaya je nakkI kare te mujaba vartavuM joIe. A kAraNathI vaTahukamane amalamAM mUkavAmAM Avyo na hato. A rIte laghumatInI mAnyatAthI bahumatI saMpradAya tarIke gaNAvAthI thatAM nukazAnothI saMrakSaNa maLI zake che. (3) A uparAMta dareka laghumatI dharmone potAnI zaikSaNika saMsthAo sthApavAno tathA tenuM saMcAlana karavAno saMpUrNa adhikAra Apela che. A saMsthAomAM sITonA 50% sudhInI saMkhyAmAM potAnA dharmanA anuyAyIone eDamizana ApI zake che. AmAM sarakAra kazI ja dakhala karI zakatI nathI. Aja adhikAra dareka rAjyamAM bhASAkIya laghumatIne paNa maLe che. (4) mAyanoriTInA dharmasthAno, saMsthAo tathA anuyAyIonA jAnamAlanA rakSAnI vizeSa javAbadArI kendra tathA rAjya sarakAranI bane che. uparokta adhikAronI viruddhano agara to temAM hastakSepa karato koIpaNa kAyado kendra ke rAjya sarakAro ghaDe to te voIDa (Void) 13 temaja alTrA-vAyarala gaNAya che. kAnUnI pagalA laIne tevA kAyadAne kensala temaja bina-baMdhanakartA banAvI zakAya che. A uparAMta alpa saMkhyakonA kalyANa mATe nakkI karela vaDApradhAnanA 15 muddAnA kAryakramo aMtargata zikSaNa mATe eka khUba ja mahattvanI upayogI sophTa lona (haLavA vyAjanI lona)nI yojanA che. je Aje vadhatI jatI moMghavArI tathA ucca zikSaNanA AsamAnane aDatA phInA dhoraNomAM atyaMta upayogI banI zake tema che. A yojanA aMtargata, 16 thI 32 varSanA alpasaMkhyaka samAjanA yuvaka-yuvatIne abhyAsa pUrNa karavA, abhyAsakramanA pUrNa kALa mATe varSe 3 TakAnA vyAjanA dare, rUpiyA aDhI lAkha jeTalI lona upalabdha karavAmAM Avaze. A lona guNavattAnA dhoraNe apAze. lonanI cukavaNI abhyAsa pUro thAya te pachI cha mahinA pachI athavA nokarIe lAge te paikI je pahelA nakkI thAya tyArathI 3 (traNa) varSamAM lona parata karavAnI raheze. laghumatInI tarapheNa ke virodha karanArA moTA bhAganA jaina AgevAno, sAdhu-bhagavaMto tathA lokomAM eka khoTI gerasamaja pravarte che ke laghumatImAM javAthI sarakArI nokarIo tathA zALAkaoNlejonA eDamizanamAM kvoTAno lAbha maLe che. A lAbha phakta baMdhAraNa mujaba mAnyatA pAmela pachAta varga, pachAta janajAti, anUsucita jAti tathA anUsucita jana-jAti (B.C., OBC, ST and SC) ne ja maLe che. koIpaNa laghumatI A lAbha meLavavAne hakadAra nathI. agAu Apela vigato mujaba-jainonI saMkhyA samasta dezamAM temaja koIpaNa rAjyamAM phakta eka TakA jeTalI ja hoIne jeno laghumatI che jeno koI InkAra karI zake nahIM. sUrya sAme AMkho baMdha karavAthI dharatI para aMdhakAra chavAI jato nathI, mATe jeno laghumatI che--te satya hakIkata che, jeno svIkAra sahue karavo ja rahyo. korTonA cukAdA, baMdhAraNa tathA kAyadA mujaba laghumatI e saMkhyA AdhArita hoIne jaino mATe laghumatImAM javuM ke na javuM te pasaMda karavAno koI paryAya (Choice) nathI. A nirNaya kendra sarakAre karavAno hoI ne paNa ApaNI pAse koI vikalpa nathI. jo jeno laghumatI hatA ane che, to pachI mAyanoriTInI mAnyatA meLavavAno prazna kema upasthita thayo ? aMgrejonA samayathI mULa cha dharmanA anuyAyIone laghumatI gaNAtA AvyA che. jemAM (1) bauddha, (2) zIkha, (3) jaina, (4) IsAI, (5) pArasI tathA (6) muslima. svataMtratA pachI paNa bhAratIya baMdhAraNe A cha dharmanA anuyAyIone laghumatI golA tathA baMdhAraNamAM laghumatIne ApavAmAM AvelA dareka ramo teo bhogavatA hatA. 1950 thI 1992 sudhI jaina laghumatI aMge koI ja prazna ubho thayo na hato. paraMtu 1992mAM bhArata sarakAre Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 prabuddha jIvana tA. 16 phebruArI, 2009 rAjakIya dabANa tathA kAraNosara "dhI nezanala kamizana phora svIkArela che te nyAyano vijaya che-A bAbata svIkAravA mATe mAyanoriTIjha ekTa 1992'no dhAro pasAra karyo. A dhArA mujaba sarakArano AbhAra. kendra agara rAjya sarakAra je komanadharmanA anuyAyIone ke bhASA A hakIkatano koIpaNa vyakti, saMsthA ke samudAya sthApita bolatI prajAne laghumatI tarIke noTIphAya kare te laghumatI gaNAze. hitothI doravAIne virodha kare to jJAni-gitArtha guru-bhagavaMto, e vakhate kendra sarakAre koI agamya kAraNosara agAunI cha dhArmika saMgho tathA samaju zreSThioe teno yogya pratyuttara ApIne pratikAra laghumatIomAMthI bauddha, pArasI, zIkha, isAI tathA muslima dharmanA karavo joIe, to ja jaina zAsananI sAcI sevA thaI zakaze. anuyAyIone noTIphAI karyA, ane jenone bAkAta rAkhyA. e digaMbara samAje to 100 varSa pUrve paNa mAyanoriTImAM zAmela ekTanI kalama 2 (sI) (ka) pramANe dezamAM mAyanoriTI tarIke thavA mAMgaNI karela che. Aje paNa teo saMpUrNa tarapheNamAM che. noTIphAya karavAno adhikAra kendra sarakArano che. 1978mAM bhAratIya jANa mujaba sthAnakavAsI samAja paNa saMpUrNa tarapheNamAM che. zvetAMbara saMsadamAM mAyanoriTI kamizana sthApavA aMge bIla rajU karavAmAM mUrtipUjaka samAjanuM pratinidhitva karatI mukhya saMsthAo jema ke Avela tyAre temAM paNa uparokta pAMca dharma sAthe chaThTho jaina dharma (1) zeThazrI ANaMdajI kalyANajInI peDhI, (2) zrI ola iMDiyA zAmela hato. jaina zvetAMbara konpharansa, (3) tIrtha rakSA samiti vi.e to A dhArA mujaba uttarapradeza, madhyapradeza, uttarAMcala, jArakhaMDa, ladhu matInI tarapheNamAM saMmati ApI dIdhela che. zrI jaina chattIsagaDha, mahArASTra, hariyANA tathA vesTa beMgAla sarakAroe esosIezana opha iMDiyA paNa laghumatInI tarapheNamAM che. bhArata potAnA rAjyomAM jaina dharmanA anuyAyIone laghumatI tarIke jaina mahAmaMDaLanA adhyakSe paNa tarapheNamAM nivedana Apela che. zrI noTIphAya karyA che ja. jaina zvetAMbara terApaMthI sabhA, muMbaInA adhyakSe paNa tarapheNamAM laghumatImAM noTIphAya na hovAnA kAraNe jaina tIrtho tathA nivedana karela che. tulasI mahAprajJa prajJA bhAratIya TrasTanA adhyakSa anuyAyIone anya rAjyamAM muzkelIno sAmano karavo paDe che tathA kacchI visA ozavALa derAvAsI mahAjananA pramukhe paNa jemAM rAjasthAna, gujarAta tathA karnATaka mukhya che. jo kendra sarakAra tarapheNamAM nivedano Apela che. AthI sAbita thAya che ke samasta jaina dharmanA anuyAyIone laghumatI tarIke noTIphAya kare to e jaina samAja laghumatI tarIke mAnyatA prApta karavAnI tarapheNamAM che. rAjyomAM ubhA thayela praznonuM nirAkaraNa AvI jAya. * * * 1997mAM jayAre nezanala kamizana phora mAyanoriTIjhe jainone 404, suMdara TAvara, TI. je. roDa, zivarI (vesTa), laghumatI tarIke noTIphAI karavA bhalAmaNa karela tyAre paNa keTalAka muMbaI-400 015. phona : 022-24131493 sthApita hitoe tathA viSNa-saMtoSIoe virodha karatAM jainone mo. : 09323331493 nyAya maLato rahI gayo hato. e vakhate lokasabhA 11 mArca, 1997nA roja sabhyazrI vijaya goyalanA praznanA uttaramAM kalyANa jJAnasAra ane samarAditya mahAkathAnuM vitA mUlya vitaraNa maMtrI zrI bI. esa. rAmuvAlIyAe jaNAvela ke kamIzane bhalAmaNa pa. pU. AcArya zrI bhadraguptasUrIzvarajI dvArA lakhAelA ane karela che, kAraNa ke jaina dharmanA siddhAMto, philasuphI tathA ethIksa; zrI vizvakalyANa prakAzana-mahesANA dvArA pUrva prakAzita ane temanA pUjAnA uddezo tathA paddhati hiMduo karatAM taddana alaga che. AcAryazrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira, zrI mahAvIra jaina dhArmika kriyAomAM jenIjhama hiMduothI judu che te hakIkata che. ArAdhanA kendra, kobA dvArA punaH prakAzita zrI mahesANA upanagara, baMdhAraNanA anuccheda 25 (2) (bI) mujaba jaina dharmane bauddha tathA je. mU. pU. jaina saMgha-mahesANAnA saujanyathI jJAnasAra tathA zIkha dharmanI jema gaNavAmAM Avela che. judI judI hAI korToe samarAditya mahAkathA bhAga 1 thI 3 sarva maLIne kula cAra pustako paNa jaina dharmane hiMduIjhama karatAM judo dharma gaNela che. vasatIgaNatrI zruta bhakti svarUpe vitarita thanAra che. ApazrIne je pustakonI mujaba paNa 1971 tathA 1981mAM jainonI vasatI bauddha tathA AvazyakatA hoya te mATe nIcenA saranAme patra ApanA saMpUrNa pArasInI vastI mAphaka ja hatI. saranAmA sAthe lakhI maMgAvavA vinaMtI. eka varSa pahelAM rAjyasabhAmAM eka sabhya pUchelA praznanA pustaka maMgAvavAnuM saranAmuM : javAbamAM laghumatI maMtrAlayanA mAnanIya maMtrI zrI e. Ara. vyavasthApakazrI aMtulejIe paNa jaNAvela ke bhAratamAM jainonI vasatI phakta 46 AcAryazrI kailAsasAgarasUri jJAnamaMdira lAkha ja hoIne teo laghumatI gaNAya. moDe moDe paNa kendra zrI mahAvIra jaina ArAdhanA kendra, sarakAranI kebineTe jainone laghumatI tarIke mAnyatA ApavAnuM kobA-gAMdhInagara-382007, gujarAta Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 phebruArI, 2009 prabuddha jIvana 15 zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha phaMDa reijhIMga abhiyAnamAM prApta thayela anudAnanI yAdI A yAdImAM ApatuM pUNyazALI nAma hovuM ja joIe. eka saMsthAne saddhara karI anya mAnava sevA saMsthAne jIvatadAna Apo zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha 80mAM varSamAM praveza kare che. A saMsthAe atyAra sudhI mAnava sevA karatI gujarAtanA pachAta vistAranI 25 saMsthAone rUA. traNa karoDa sudhInuM dAna pahoMcADI e saMsthAone pragatine paMthe caDhAvI che. pratyeka varSe paryuSaNa vyAkhyAnamALA daramiyAna A dAna yajJa avirata yojAya che ane dAtAonA sahakArathI yojAto raheze ja. eTale A saMsthAne saddhara karazo to mAnava sevA karatI anya saMsthA paNa saddhara thaze ja. 80mA varSa daramiyAna 80 lAkhanuM sthAyI bhaMDoLa ekatrita karavAno amAro lakSyAMka che. 'bhakti yAtrA' kAryakrama ane 'prabuddha'nA prakAzana dvArA nIce mujaba rakamano dAnano pravAha A saMsthA tarapha vahyo che. e sarve puNyazALI dAtAne amArA vaMdana-abhinaMdana. A saMsthAnI anya sevA pravRttithI Apa paricita cho ja. ceka zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA nAme mokalavA vinaMti. ApanA taraphathI anudAna maLatA 80-G sarTiphikeTa Apane mokalI zakAze. 1 phaMDa reIjhiMga kamiTi ane zrI muM. jaina yuvaka saMghanI kAryavAhaka samitinA sabhyo 11,00,000 me. jvaleksa InDiyA prA. li. 11,000 me. jUoTarIka InpharameTIka lI. haste zrI pIyUSabhAI zAMtilAla koThArI 11,000 zrImatI ramAbena vI. mahetA 2,50,000 zrI lAlajI velajI ceriTebala TrasTa 10,001 zrImatI mInala vI. paTela 2,00,000 me. eziana sTAra ku. lI. 10,000 zrI ghelANI ceriTebala TrasTa 2,00,000 zrI praviNabhAI zAMtilAla koThArI 10,000 zrI eka sagRhastha 2,00,000 zrI rojhI bla DAyamaMDa 10,000 zrI yazomatIbena zAha 2,00,000 me. eca. dipaka enDa ku. 10,000 zrI ThAkoralAla kezavalAla mahetA 2,00,000 me. phAIna velarI lI. 10,000 zrI kalAvatI hasamukhalAla vorA ceriTebala TrasTa 1,21,000 zrI bhaNazAlI TrasTa 10,000 zrI nItinabhAI kAMtilAla sonAvAlA 1,00,000 zrI onavarDa phAunDezana haste hareza mahetA 10,000 zrI rAjena caMdrakAMta zeTha 1,00,000 me. jayazrI enjiniyariMga ku. 9,225 zrImatI biMdu zrIkAMta zAha 1,00,000 zrI bipInabhAI kAnajIbhAI jaina 9,225 zrI zrIkAMta pramodacaMdra zAha 1,00,000 zrI kAntilAla nAraNadAsa zAha (ke. ena. zAha ceri. TrasTa) 5,800 zrImatI nainAbena bAbulAla cunIlAla cokasI parivAra 51,000 zrI rasikalAla laheracaMda zAha 5,000 zrImatI tArAbena mohanalAla zAha ceri. TrasTa 51,000 zrI kamalAbena gaMbhIracaMda zAha ceriTebala TrasTa 5,000 zrI anIza zaileza koThArI 51,111 zrImatI savitAbAI nagInadAsa TrasTa 5,000 zrImatI bhAratIbena dilIpabhAI zAha 50,000 zrImatI AzAbahena hasamukhabhAI 5,000 me. eDavAnsa Tekano TAIma InDasTrIjha 50,000 zrImatI kaMcanabena zAha 5,000 zrI suzIlAbena ane sevaMtIbhAI kapAsI 51,000 zrI guNavaMta bhAIlAla dozI 5,000 zrI lInA vI. zAha 51,000 zrImatI uSAbena praviNabhAI zAha 5,000 zrI zivAnaMda mizana 25,000 zrImatI ramAbahena je. vorA 5,000 zrI tarUlatAbena nAnajI zAha 25,000 zrI arUNabhAI gAMdhI 5,000 sva. ramaNIkalAla pUjAbhAI parIkha 21,000 me. minala velarsa haste atula parIkha ane nItina parIkha 21,000 zrImatI nirmaLA caMdrakAMta zAha 5,000 me. kusuma IlekTrIkala enDa enjiniyarIMga ku. 21,000 zrI jugarAja kAMtilAla enDa ku. 5,000 me. hemA rUpA velsa 21.000 zrI maNIlAla cunIlAla sonAvAlA TrasTa 5,000 me. maphatalAla bhIkhAcaMda phAunDezana 15,750. zrI pramodacaMdra somacaMdra zAha 3,000 sva. guNavaMtIbena rasikalAla zAha 15,000 zrImatI nIrUbahena subodhabhAI zAha 3,000 zrI ramaNikabhAI gosalIyA 15,000 zrImatI kusumabena bhAu 3,000 zrI hIrajI vasanajI gosara 15,000 zrI amIcaMda Ara. zAha 1,500 zrI devacaMda jI. zAha 15,000 zrI cImanalAla cakubhAI mAnavarAhata TrasTa 1,100 zrImatI gIrAbena zAha 15,000 zrI vinoda vasA enDa ku. 1,001 zrI prakAza modI 11,111 me. kogresara pArTasa ku. 6,00,000 prabuddha smaraNikA dvArA prApta 11,000 me. vI. guNavaMta enDa kuM. 42,71,824 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 prabuddha jIvana jaina kathAsAhitya-eka vihaMgadarzana ghaDaoN. kAntibhAI bI. zAha kathAsAhitya vizenA A nibaMdhano AraMbha paNa nAnakaDAM dRSTAMtothI ja karuM. eka dharmAnurAgI zreSThIno putra atyaMta nAstika. nagaramAM jaina AcArya padhAryA. zeThanI vinaMtIne dhyAnamAM laI mahAtmAe pelA zreSThIputra samakSa zAstrakathita siddhAMto ThAlavavA mAMDyA. pelAe eka kAnethI sAMbhaLI bIje kAnethI kADhI nAMkhyA. mahAtmAne thayuM ke 'ujjaDa dharatI para meghavarSA vyartha che.' thoDA samaya pachI bIjA eka mahAtmAe e bIDuM jhaDapyuM. emaNe pelA zreSThIputrane pAse besADI eka rasika kathAthI AraMbha karyo. nAstika putrane rasa paDavA mAMDyo. cotrIsa divasa sudhI mahAtmAe roja ekekI kathA kahI ane zreSThIputra nAstikamAMthI Astika-dharmAnurAgI banI gayo. A che 'vinoda cotrIsI'no kathAdo2. X X X saMskRtanI eka jANItI kathA 'zukasaptati'mAM videza gayelA yuvAnanI patnI jArakarma arthe rAtre bahAra javA nIkaLI. pALelA popaTe strIno IrAdo pArakhI jaIne ene eka kathA sAMbhaLavA kahyuM. strIne kathAmAM rasa paDyo. rAta vItI gaI. strIe enI bhogecchA kAla upara mulatavI. pelA popaTe pratyeka rAtrIe ekekI kathA kahIne 70 rAto sudhI ene rokI rAkhI. pati pAcho Avyo. enI patnI zIlabhraSTa thatI bacI gaI. X X X zaivadharmI kumArapALa rAjAne hemacaMdrAcArye jaina dharmathI avagata karAvavA 54 kathAo kahI. e kathAzravaNa dvArA kumArapALa rAjA jaina dharmathI prabhAvita ane pratibodhita thayA. pahelA dRSTAMtamAM joI zakAze ke sIdhI siddhAMtacaryA ke sIdhA dharmopadeza je na karI zakyAM te kathAe karI batAvyuM. bIjA dRSTAMtamAM kathAzravaNa AgaLa pelI strInuM jArakarmanuM prayojana gauNa banI gayuM. kathArase ene zIlabhraSTatAmAMthI ugArI lIdhI. trIjAmAM kumArapALa rAjAne ahiMsA, dAna, devapUjA, cAritravratanI kathAoe palaTAvI dIdhA. tA. 16 phebruArI, 2009 kathAnuM mAdhyama : A che kathAnA mAdhyamanI prabaLatA ane sakSamatA. e mAnavInA hRdayane soMsarI sparze che. marmasthalane coTa ApI vIMdhI nAMkhe che. hA, zarata eTalI ke A kathAmAdhyama zubha IrAdAthI prayojAyuM hoya to enI sattvazIlatA ane asarakArakatA nirapavAda che. ane tethI ja jaina, brAhmaNa ke bauddha paraMparAmAM dharmakathAnuM mAdhyama pracura mAtrAmAM prayojAyeluM jovA maLe che. jaina kathAsAhityano AdhArasrota : jema jaina darzana ane jaina jIvanazailIno AdhArasrota ApaNAM Agamo che tema jaina kathA sAhityano mukhya AdhArasrota paNa ApaNuM AgamasAhitya che. ApaNAM AgamasUtro samajavA mATe cAra anuyogo prasthApita thayA che. caraNakaraNAnuyoga, dravyAnuyoga, gaNitAnuyoga ane dharmakathAnuyoga. Ama ApaNA zrutAbhyAsamAM dharmakathAnuM pAsuM eka mahattvanuM paribaLa banI rahyuM che. ApaNI dvAdazAMgImAM chaThThuM aMga 'jJAtAdharmakathAMga' che. jema AcArAMgasUtramAM caraNakaraNAnuyoganI mukhyatA svIkArAI che tema A chaThThA aMgamAM dharmakathAnuyoganI mukhyatA che. paNa eno artha e nathI ke anya AgamagraMthomAM dharmakathAnuM Alekhana nathI thayuM. tIrthaMkaro, cakravartIo, sAdhumahAtmAo, sAdhvIjIo, rAjAo, maMtrIo, zreSThIo, satI strIo Adi nijI jaina paraMparAnI temaja brAhmaNadhArAnI purANakathAothI mAMDIne laukika svarUpanI kathAo ApaNAM ekAdhika AgamomAM samAviSTa thaI che. prathama aMga 'AcArAMgasUtra'nI trIjI cUlikAmAM cyavanathI mAMDI nirvANa sudhInI zrI mahAvIranI jIvanaghaTanA prApta thAya che. pAMcamA aMga 'vyAkhyAprajJapti'mAM jamAli ane gozAlakanAM caritrakathAnako maLe che. 'jJAtAdharmakathAMga' nAmaka chaThThA aMgamAM mahAvIramukhe kahevAtI kathAo che. dRSTAMtakathAo, rUpakakathAo, sAhasazauryanI kathAo, purANakathAothI e Agama-aMga sabhara banyuM che. sAtamA aMga 'upAsakadazA'mAM mahAvIraprabhunA AnaMda, kAmadeva, culaNIpiyA, surAdeva Adi daza zrAvakonI kathAo upalabdha che, jeo vividha pralobhano ane bhUta-pizAco dvArA pedA karAyelAM vighnone pAra karIne devatvane prApta kare che. A zrAvako potAnA bhoga ane vyavasAyanI maryAdA svIkArIne emanuM sAttvika jIvana jIvyA che. AThamA aMga 'aMtakRtadazA'mAM jemaNe karmono ane enA phalasvarUpa saMsArano nAza karyo che evA 10 aMtakRta kevalInA caritronuM Alekhana thayuM che. emAM gajasukumAla, arjunamAlI, sudarzana vagerenI rocaka kathAo che. navA aMga 'anuttaropayAtikadazA'mAM potAnAM tapa-saMyama dvArA anuttara vimAnalokamAM pahoMcelA vAriSaNa, abhayakumAra, dhanyakumAra Adi 33 rAjakumAronAM kathAnako nirUpAyAM che. agiyAramA 'karmavipAka' aMgamAM karmavipAkanI kathAo che. duHkhavipAkanI kathAomAM pUrvabhavamAM karelAM duSkRtyonA mAThA pariNAma darzAvAyA che. emAM AvatI mRgAputranI kathA to rUMvADAM UbhA karI nAkhe evI che. A mRgAputra atyaMta durgaMdha mAratA, dehAkRti vinAnA kevaLa mAMsapiMDa rUpe janmyAM che. Agama-aMgonI jema enAM upAMgomAM paNa ajAtazatru, ariSTa nemi, pradezI rAjA ane kezI gaNadharanA kathAnako temaja Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 phebruArI, 2009 devadevIonA pUrvabhavonI kathA maLe che. anya AgamomAM 'uttarAdhyayanasUtra' je mULasUtra gaNAyuM che temAM nami nAme pratyekabuddhanI pravrajyAkathA, kapilamuninuM caritra, harikezabala sAdhunuM caritra, ikSukAra rAma, mRgAputra, anAtha muni, samudrapAla, rathaneminI kathAo temaja pArzvanAthaziSya kezIkumAra ane mahAvIraziSya gautama vaccenI saMvAdakathA prApta thAya che. prabuddha jIvana samAveza thAya che. vivaraNagraMtho ane dharmagraMtho aMtargata : samayAMtare vividha gItArtho dvArA A AgamagraMtho upara niryuktio, bhASyo, cUrNio, TIkA ane vRttionI racanA thaI. AgamagraMthomAM ullekhAyelI kathAono AdhAra laIne judAjudA vRttikAroe e kathAone vistRtarUpe AlekhelI che temaja anya pUraka kathAnako paNa A TIkAgraMthomAM 17 kathAkozo : saMskRta-prAkRtamAM keTalAka kathAgraMtho evA maLe che je kathAkozanI garaja sAre che. hariSaNano 'bRhatkathAkoza' prAcIna kathA koza che; jemAM 157 kathAo che. emAM bhadrabAhunI kathA noMdhapAtra banI che. vimalasUrinuM 'paumacariya', jinasenanuM 'harivaMzapurANa', zIlAMkanuM 'caupannamahApurisacariyuM', bhadrezvara kRta 'kathAvali', hemacaMdra'nuM triSaSTizalAkApuruSa caritra', zubhazIlagaNinI 'bharatezvara-bAhubali vRtti', somaprabhAcAryakRta 'kumArapAla-pratibodha', vijayalakSmI kRta 'upadezaprAsAda' temaja upa2 jeno ullekha karyo te 'upadezamAlA', 'upadezapada', 'zIlopadezamAlA' vagere kathAkoza prakAranA kathAgraMtho che. 'triSaSTi'mAM 63 zalAkApuruSonAM caritro che, jemAM 24 tIrthaMkaro, 12 cakravartIo, 9 vAsudeva, 9 baLadeva ane 9 prativAsudevanA caritrono samAveza che. A graMthanA 13mA parvamAM mahAvIracaritranI sAthe sAthe zreNika, koNika, cellaNA, mRgAvatI, dhannA-zAlibhadra, dardazaMka deva ane jAsA sAsAnI kathAo paNa saMkaLAyelI che. sthAna pAmyAM che. jemake 'uttarAdhyayana' paranA TIkAgraMthomAM 22 parISahonI kathAo vistArathI maLe che. 'naMdIsUtra' paranI malayagirinI 'naMdI-adhyayanavRtti'mAM buddhinA cAra prakAro paranI buddhicAturyanI rasika laukika kathAo upalabdha che. jema Agamika vivaraNagraMthomAM tema Agametara dharmagraMtho ane te-te dharmagraMtho paranA TIkAgraMthomAM paNa thokabaMdha kathAo samAveza pAmI che. jemake dharmadAsagaNino 'upadezamAlA', haribhadrasUrino 'upadezapada', jayakIrtino 'zIlopadezamAlA', maladhArI vijayalakSmInA 'upadezaprAsAda'mAM 357 kathAnako che. jemAM 348 dRSTAMtakathAo ane 9 parvakathAo che. zubhazIlagaNinI hemacaMdrasUrinuM 'puSpamAlA prakaraNa', zAMtisUrinuM 'dharmaratnaprakaraNa''bharatezvara-bAhubali vRtti' e mULamAM to 13 gAthAnI vagere graMthomAM aneka kathAo nirdiSTa che. A dharmagraMtho para racAyelA TIkAgraMthomAM e kathAono vyApa vistare che. dharmadAsagaNinA 'upadezamAlA' upara 10mIthI 18mI sadI sudhImAM vIseka jeTalI saMskRta TIkAo lakhAI che. emAM siddharSigaNi kRta 'heyopAdeya' TIkAmAM saMkSepamAM jaina paraMparAnA caritra-kathAnako maLe che. pAchaLathI vardhamAnasUrie prAkRtamAM bIjA kathAnako emAM umeryAM che. 'bharatezvara-bAhubali sajjhAya'mAM nirdezAyelA dharmAtmAo ane satI nArIonA caritrAtmaka kathAnakono saMgraha che. jemAM bharatathI meghakumAra sudhInA 53 puruSo ane sulasAthI mAMDI reNA sudhInI 47 satI strIonI kathAo che. haribhadrasUrinI prAkRta racanA 'upadezapada' para vardhamAnasUrie ane municaMdrasUrie TIkAo lakhI che. A graMthomAM manuSyabhavanI durlabhatAnAM dasa dRSTAMto apAyAM che temaja cAra prakAranI buddhi - autpattikI, vainayikI, kArmikI ane pAriNAmikI - ne lagatI 83 jeTalI dRSTAMtakathAo maLe che. emAM naTaputra bharata rohAnI autpattikI buddhinAM apAyelA dRSTAMto atyaMta rasika che. 'puSpamAlA prakaraNa'nA 20 adhikA2omAM ahiMsA, jJAna, dAna, zIla, tapa, bhAvanA, cAritrazuddhi vagerenI puSTi arthe dRSTAMtakathAo ApavAmAM AvI che. jayakIrtiracita 'zIlopadeza-mAlA'nI somatilakasUri racita 'zIlataraMgiNI' vRttimAM 39 kathAo upalabdha che. kalikAlasarvatra hemacaMdrAcArye racelA 'yogazAstra' ane enI svopajJa TIkAmAM RSabhadeva, mahAvIra svAmI vagere tIrthaMkaro, brahmadatta, bharata, subhUma, sanamAra Adi cakravartIo, cilAtIputra, daDhaprahArI, sthUlibhadra Adi sAdhu mahAtmAo, AnaMda, culaNIpiyA vagere zrAvako, sudarzana zreSThI vagerenA kathAnakono svataMtra jaina kathanAtmaka kRtio/rAsAo : ahIM sudhImAM to ApaNe samUhamAM ekAdhika kathAo saMgrahAI hoya evA Agama ane Agametara saMskRta-prAkRta kathAgraMtho ane kathAkozonI vAta karI. paNa jaina paraMparAnI A badhI caritrakathAo nirUpatA svataMtra graMtho paNa saMskRta-prAkRtamAM pracura mAtrAmAM racAyA che. eka ja viSaya upara aneka graMtho racAyA hoya enuM pramANa paNa sAruM evuM che. jUja apavAda sivAya moTA bhAganA tIrthaMkara caritro mahadaMze prAkRtamAM racAyA che. emAMye 'saMtinAha cariya' ke 'mahAvIracariya' to aneka kavione hAthe racAyA che. jUnI gujarAtImAM praveza karIe to e sAhityano AraMbha ja zAlibhadra kRta 'bharatezvara-bAhubali rAsa' ane vajrasenasUrikRta 'bharata- bAhubaligho2'thI thayelo che. prAcIna-madhyakAlIna ApaNA jaina sAdhukavione mATe to jaina paraMparAnA caritrAtmaka kathAnakoe emanI rAsAkRtio mATe moTo khajAno kholI Apyo che. jUja apavAda sivAya lagabhaga madhyakALanA badhA ja jaina kavioe kathanAtmaka rAsAracanAo ApI che enI ahIM yAdI ApavI e paNa samudra ulecavA jevuM kaparuM kAma banI jAya. kevaLa rAsA-kRtiomAM ja nahIM, phAgu, bAramAsI, Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 phebruArI, 2009 'naladamayaMtI rAsa' maLe che. e ja rIte nayasuMdarano 'pAMca pAMDavacaritra rAsa', samayasuMdarano 'sItArAma copAI rAsa', ane 'draupadI copAI', zAlisUrinuM virATaparva', dharmasamudrano 'zakuMtalA rAsa' racAyAM che. Ama paM.rAmAyaNa-mahAbhAratanI kathAonI jaina paraMparA vyApaka svarUpe UbhI thaI che. prabuddha jIvana 18 sajjhAya jevA laghu padyaprakAromAM paNa A kathAnako saMkSipta svarUpe nirUpAyAM che. zAlibhadrasUri, lAvaNyasamaya, sahajasuMdara, jayavaMtasUri, kuzalalAbha, nayasuMdara, samayasuMdara, RSabhadAsa zrAvaka, jinaharSa, upA. yazovijayajI, jJAnavimala, udayaratna, padmavijaya, vIravijaya, uttamavijaya vagere jaina kavioe ghaNA moTA pramANamAM AvuM kathanAtmaka sAhitya ApyuM che. emAM jaina paraMparAnA tIrthaMkaro, gautamasvAmI, sudharmAsvAmI vagere gaNadharo, zreNika, abhayakumAra, pradezI rAjA, prasannacaMdra rAjarSi vagere rAjapuruSo, jaMbUsvAmI, sthUlibhadra, naMdiSaNa, caMdrakeli, IlAcIkumAra, vajrasvAmI, metAryamuni vagere sAdhubhagavaMto, sudarzana zeTha, dhannA-zAlibhadra Adi zreSThio, caMdanabALA, aMjanAsatI, mRgAvatI, RSidattA vagere satInArIo jevA caritrakathAnako samAviSTa che. keTalAka mULabhUta siddhAMto paratve jaina ane bauddha mata samAna valaNa dharAvatA hoI, bauddha dharmanI jAtakatathAo ane avadAna sAhityanI kathAo paNa jaina kathAsAhityamAM samAveza pAmI che. laukika kathAdhArA : bhAratIya kathAsAhityanI eka dhArA laukika kathAonI che ane te khUba ja vyApaka banelI che. A kathAsAhityano prAcInatama AkAragraMtha guNAtmyanI 'bRhatkathA' che. paNa e graMtha lupta thayo che. emAMno moTo bhAga 'bRhatkathA zlokasaMgraha', kSemendrakRta 'bRhatkathAmaMjarI' ane somadevakRta 'kathAsari- sAgara'mAM saMgrahIta che. A graMtho e pAchaLathI racAyelI laukika kathAono moTo AdhArasrota gaNI zakAya. jenetara brAhmaNadhArAnI purANakathAo : ahIM sudhImAM ApaNe mukhyatve nijI jaina dhArAnA ja kathAsAhityanI vAta karI. paNa ApaNA jaina sAdhu kavioe brAhmaNadhArAnI jainetara purANa-kathAo, jevI ke rAma, kRSNa ane pAMDavakathAone paNa vyApaka rIte rUpAMtarita karI jainAvatAra Apyo che. A silasIlo cheka AgamakALathI jovA maLe che. dA. ta. 'jJAtAdharmakathAMga'mAM draupadI ane tenA pUrvabhavanI kathA maLe che. pUrvajanmanI sukumAlikAe judA judA pAMca puruSone bhogavatI gaNikAne joIne pote paNa AvA sukhanI mRtyusamaye IcchA karI, je bIje bhave draupadI rUpe avatarI pAMca patine pAmI. kRSNa ane nAradanA ullekho paNa ahIM thayA che. 'aMtakRtadazAH''naMdIsUtra' ane 'naMdIadhyayanavRtti'mAM buddhicAturyanI laukika nAmaka AgamamAM paNa kRSNakathA Ave che. kathAo maLe che vardhamAnasUriSkRta 'maNo2mA kahA', zubhazIla AgamagraMthothI mAMDI pachInA aneka kathAgraMthomAM A laukika vArtAo praveza pAmI che. hA, pAtro, pAtranAmo ke pariveza badalAyAM hoya paNa eno kathAghaTaka eka sarakho hoya. 'jJAtAdharmakathAMga'mAM sasarA potAnI cAreya putravadhUonA buddhicAturyanI kasoTI kare che. zeTha ane coranI, kAcabAnI kathA paNa ahIM jovA maLe che. 'upadezapada' ane enI vRttimAM temaja jenetara paurANika racanAomAM vimalasUrinI 'paumacariyuM'gaNinI 'vikramAditya caritra', vijayabhadranI 'haMsarAja vaccharAja prAkRtamAM racAyelI sauthI prAcIna kRti che. emAM rAmanuM nAma padma copAI', hIrANaMdanI 'vidyAvilAsa pavADu', malayacaMdranI 'siMhAsana che. ahIM rAmakathAno jenAvatAra thayo che. A kRtimAM rAvaNa, batrIsI caupaI', siMhakuzalanI 'naMdabatrIsI caupaI', jinaharSa, kuMbhakarNa, sugrIva, hanumAna Adi pAtrone rAkSasa ke pazu rUpe nahIM rAjasiMha Adi pAMca kavioe racelI 'ArAmazobhA', matisAranI paNa manuSya rUpe nirUpavAmAM AvyA che. A ja prAkRta kRtinI chAyA 'karpUramaMjarI', kuzaLalAbhanI 'mAdhavAnala-kAmakaMdalA rAsa' tathA jevI raviSeNanI saMskRtamAM 'padmacarita/padmapurANa' racanA maLe che. 'mAru-DholA cupaI', hemANaMdanI 'vetAlapaMcaviMzati rAsa', jinasenanA 'harivaMzapurANa'ne jaina mahAbhArata kahI zakAya evI ratnasuMdaranI 'zukalahoterI', kIrtivardhananI 'sadayavatsa sAvaliMgA racanA che. emAM neminAthanuM caritra maLe che. paNa A dhArAnI atyaMta rAsa' - A badhI laukika dhArAnI vArtAo che; je jaina sAdhu lokapriya banelI kathAkRti che saMghadAsagaNinI 'vasudeva-hiMDI'. emAM kavionI kalame madhyakALanA vividha tabakke racAyelI che. jaina kRSNapitA vasudevanI dezadezAMtaranI bhramaNayAtrAnuM varNana che. paNa sAdhukavi harajI munie 'bharaDaka batrIsI' ane 'vinoda-cotrIsI' A kathA sAthe jaina dhArAnI temaja laukika kathAo paNa moTI e be hAsya-vinode rasAyelI laukika kathAone AvarI letI saMkhyAmAM samAveza pAmI che. A kRtino bIjo khaMDa dharmadAsagaNie padyavArtAo ApI che. racyo che. dharmopadezanA prayojanavALI jaina parivezayukta vArtAo : jaina kavione hAthe, jaina pariveza pAmelI ane dharmopadezanA prayojane racAyelI vArtAracanAomAM pAdalipte racelI 'taraMgavatI' ane enA saMkSipta rUpa samI prAkRta kathA 'taraMgalolA', haribhadrasUrie prAkRta gadyamAM racelI 'samarAIcca kahA' temaja padyamAM racelI 'dhUrtAkhyAna' mANikyadeve 'nalAyana' kathAgraMthamAM naLa-damayaMtInuM caritra jaina paraMparAgata rIte prastuta karyuM che. saMskRta-prAkRtamAM ja naLadamayaMtI viSayaka 13 jeTalI racanAo thaI che. A uparAMta jUnI gujarAtImAM RSivardhana, nayasuMdara ane megharAja jevA kavio pAsethI Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19. tA. 16 phebruArI, 2009 prabuddha jIvana kathAo maLe che. 'taraMgavatI' mULa rUpe upalabdha nathI, paNa jaina-jainetara laukika paraMparAnI kathAone saMgrahIta karatA kathA'taraMgalIlA'mAM eka zRMgArakathA rUpe e maLe che. suvratA sAdhvI saMgraho - kathAkozo racAyA che tema saMskRta-prAkRta dharmagraMtho eka zrAvikAne potAnI jIvanakathA kahe che e prakAranI enI uparanA jUnI gujarAtImAM racAyelA bAlAvabodhoe paNa kathAkoza kathanarIti che. saMsArI avasthAnI A vaNikaputrIe jAtismaraNathI banavAnuM kAma karyuM che. jANyuM ke pUrvabhavamAM te haMsayugala hatI ne eka zikArIe haMsane dharmadAsagaNinA prAkRta graMtha 'upadezamAlA' upara somasuMdaramArI nAkhatAM pote baLI mArI hatI. pUrva bhavanA enA patine A sUrie saM. 1485mAM racelA bAlAvabodhamAM nAnI-moTI thaIne bhavamAM khoLIne enI sAthe lagna kare che. aMtamAM banne saMsAra tyajI 83 kathAo maLe che. 'upadezamAlA'nI gAthAmAM jeno mAtra TUMko dIkSA grahaNa kare che. ullekha ja hoya tyAM bAlAvabodhakAre te te gAthAnA bAlAvabodhanI "samarAIthya kahA'mAM samarAditya ane girisenanA nava nIce vistArIne kathA kahI che. emAM munimahAtmAonI caritramAnavabhavonI kathA kahevAI che; jemAM aneka avAMtarakathAo paNa kathAonuM pramANa savizeSa che. te uparAMta rAjAo, mahAsatIo, Ave che. emAMthI cothA bhavanI avAMtarakathA 'yazodharacarita' upara zreSThIo, devo, bhIla, mAtaMga, rathakAra, dhUrta, brAhmaNa, temaja to 24 thI vadhu kRtio saMskRta-prAkRta-apabhraMzamAM racAI che. pazupaMkhInI kathA, rUpakakathA, anyokti kathA, samasyA ane enA emAM hiMsAno niSedha ane vyabhicAranuM duSpariNAma darzAvAyA che. ukela samI kathA maLe che. nikaTanAM sagAM ja sagAMno anartha kare e 'dhUrtadhyAnamAM' dhUrtavidyAmAM pAraMgata evA pAMca dhUrtonI kathA che prayojanavALI kathAonuM to AkhuM guccha che; jemAM mAtA putrane, jemAM eka strI-dhUrta paNa che. e strI caturAIthI bAkInA dhUrtone pitA putrane, putra pitAne, bhAI bhAIne, patnI patine, mitra bhojana karAve che. badhA enI pratyutpannamatinI prazaMsA kare che. mitrane, sago sagAne anartha kare che. siddharSigaNinI 'upamitibhavaprapaMcAkathA' jaina paraMparAmAM A ja rIte "puSpamAlA prakaraNa', 'SaDAvazyaka sUtra', 'bhavaatyaMta suprasiddha banelI kathA che. te saMskRta gadyakathA che. nArakI, bhAvanA', "zIlopadezamAlA' jevA graMthonA bAlAvabodhomAM AvI tiryaMca, manuSya ane devagati - e cAra bhavonI vistArakathA ahIM kathAo maLe che. rUpakakathAnI zailIe kahevAI che. DaoN. yAkobIe A kathAnI aMgrejI jena kathAsAhityanuM prayojana : A kathA sAhityanuM mukhya prayojana prastAvanAmAM kahyuM che ke, 'It is the first allegorical work in Indian dharmopadezanuM rahyuM che. A kathAsAhitya bhAvakanA kathArasane paNa Literature.' A kathAnA aneka saMkSepo thayA che. jUnI gujarAtImAM poSe che, sAthe dharmopadezane miSTatApUrvaka hRdayastha karavAmAM sahAyaka AvI eka rUpakakathA jayazekharasUrinI 'tribhuvana dIpaka prabaMdha' nAme bane che. pUrvabhavonAM karmono vipAka ane enA sArA-mAThAM phaLa maLe che. A kavie ja saMskRtamAM racela 'prabodha ciMtAmaNi' graMthanuM darzAvavAnA prayojanavALI bhavabhavAMtaranI kathAonI vipulatA jaina e gujarAtI rUpAMtara che. kathAsAhityamAM vizeSa dhyAnArya banI rahe che. udyotanasUrinI "kuvalayamAlA" e prAkRtamAM racAyela gadyapadya manuSyabhavanI durlabhatA, zIla-cAritra-tapa-saMyamamizrita kathA che. bhavabhramaNanA kAraNarUpa krodha, mAna, mAyA, lobha, vairAgyano mahimA, kAmakrodhAdi kaSAyonA mAThAM phaLa, parISaha, moha Adi kaSAyone sAMkaLatI A paNa eka rUpakakathA che. haLukarmI ane bhArekarmI jIvo vacceno bheda, niSkAmatA, guru pratyeno pUrvabhavano mAnabhaTTano jIva A bhave kuvalayacaMdra ane pUrvabhavano viveka-vinaya, supAtra dAnano mahimA, abhayadAna, jIvadayA, mAyAdattano jIva A bhave rAjakuMvarI kuvalayamAlA tarIke janme che. jayaNA, devapUjA, vaiyAvRtyAdi tapa, navapadanI ArAdhanA-jevAM banne lagna karI, samaya jatAM putra pRthvIsArane rAjya soMpI dIkSA prayojanavALI dharma ane vairAgyapreraka jIvanabodhaka nAnImoTI grahaNa kare che. jUnI gujarAtImAM RSidattA, narmadAsuMdarI, surasuMdarI, kathAothI jaina kathAsAhitya atyaMta samRddha che. manoramA, malayasuMdarI vagere nArIpAtrovALI jaina dharmopadezane AvA sAhityanuM vadhu ne vadhu zravaNa-vAcana thAya, e pratyenA baMdhabesatI kathAkRtio racAI che. jayavaMtasUrie "zRMgAramaMjarI' rasaruci keLavAya, ane emAMthI phalita thatA marma-bodhane ApaNe nAmaka kRtimAM zIlavatInI kathA AlekhI che. mANikyasuMdare hRdayamAM grahaNa karIe. enA phalasvarUpa ApaNuM jIvana zreyaH pRthvIcaMdracaritra' nAme gadyakathA ApI che jemAM paIThANa nareza pathagAmI banI raho. pRthvIcaMdra ane ayodhyAnI rAjakuMvarInA thatAM lagna vacce aneka (pUnA-'vIrAlayam" khAte yojAelA 19 mA jaina sAhitya vipno naDe che ane enuM camatkArayukta rIte nivAraNa paNa thAya che. samArohamAM tA. 14-2-08nA roja "jaina kathA sAhitya'nI puNyano prabhAva darzAvatI ane jUnI gujarAtI bhASAnI 'kAdaMbarI" beThakonA pramukhasthAnethI rajU thayelo nibaMdha.). kathA samI A kathA nodhapAtra banI che. 'nizigandhA', 7, kRSNa pArka, khAnapura, amadAvAda-380 001. bAlAvabodho-aMtargata kathAo : jema saMskRta-prAkRtamAM aneka phona naM. : (079) 25502348 Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 prabuddha jIvana jayabhikhkhu jIvanadhArA : 3 I DaoN. kumArapALa desAI sarjakanA bAjajIvanamAM ane AMtarajIvanamAM keTalAya palaTA AvatA rahe che. prasiddha sAkSara zrI jayabhikhkhunI janmazatAbdIe emanA bhAjapAnA prasaMgone AlekhatuM emanI vanayAnuM A trIjuM prazna2] svapnAM paNa jANe sonAnAM! tA. 16 phebruArI, 2009 aMdhArI rAtre cAra varSano bALaka bhIkho ('jayabhikhkhu'nuM hulAmaNuM choDavAno vAro Avyo. mAsInA avasAne samasyA UbhI karI : nAma) AkAzamAM camakatA tArAo tarapha mITa mAMDIne besI raheto.have javuM kyAM ? kayA gAmamAM rahIne nizALano abhyAsa calAvavo ? divasa Akho to nizALamAM, goThiyAo sAthe pasAra thato, paNa konI sAthe have rahevA maLaze ? mAsInuM avasAna thatAM e mAmAne divasa karatAM rAtanI ene vadhu iMtejArI rahetI. e vicArato ke tyAM AvyA. pahelI vAra jiMdagImAM evI koI vyakti joI ke jeno Aje rAtre to jarUra tArAomAM vasatI mArI bAno cahero jovA doradamAma anokho hoya. mAmA pAse e jamAnAmAM sArI gaNAya maLaze! pratyeka rAta bhIkhAne mATe AzAbharyuM prabhAta banI rahetI eTalI saMpatti hatI; samAjamAM emanuM mobhAdAra sthAna paNa hatuM. hatI. AkAzamAM tAI-tAkIne bALakanI AMkho thAkI jatI tyAre bALaka bhIkhAne mAmAmAM kAryadaLa puruSanA darzana thayA. te vicArato ke A virATa AkAzamAM kyAM haze mArI bAno cahero ? kyAreka dUra dUra sudhI jue to kyAreka mAthA paranA AkAzane jue. AvI keTalIya rAtrio tenI ujAgarA sAthe pasAra thatI. jhINImoTo Delo hato. A Delo baMdha karo eTale AkhuM ghara baMdha thaI mAmAnuM ghara ghaNuM moTuM hatuM. enI bAMdhaNI saurASTranA ghara jevI hatI : mAmAnA gharanI AgaLa moTuM phaLiyuM hatuM ane enI AgaLa najare keTalAya tArAone tAkItAkIne teNe nIrakhyA hatA. aneka vAra AkhuM AkAza eNe pheMdI nAkhyuM hatuM, paNa kyAMya bAno cahero jovA nahIM maLyo! cAra varSanI vaye mAtA pArvatInuM avasAna thayuM hatuM ane manamAM sadAya vismaya rahetuM ke eno cahero kevo haze ?! vaLI-evuM pUchavA mATe paNa tenuM mana talapApaDa thayA karatuM hatuM. "mane tuM Ama A duniyAmAM reDhI mUkIne kema cAlI gaI?" mAtAnuM heta ApanArI vahAlasoyI mAsInuM avasAna thayuM. AthI bALaka bhIkho vicAra karato ke A badhA ahIMthI vidAya laIne AkAzamAM jaIne tArA kema thatA haze ?! emane zuM pAse rahIne jovA karatAM dUra dUra UMce rahIne jovAnuM vadhu pasaMda paDatuM haze ?! bALakanA manamAM AvA to keTalAya tarkavitarka thatA. AkAzamAM ghUmatI cakaLavakaLa AMkhonI sAthe enuM mana paNa cakarAvA letuM hatuM. emAMya vahAlasoyA mAsInI vidAye to enA jIvanamAM moTo khAlIpo sarjyo hato. AjathI ekaso varSa pUrvenA saMyukta kuTuMbanA e jamAnAmAM mAtAvihoNA bALakane zILo chAyaDo sadAya maLI raheto hato. kuTuMbamAM potAnA saMtAna ane pArakAnA saMtAna evI koI bhedarekhA nahotI. badhAya eka kuTuMbanA saMtAna tarIke, ekasAthe, sarakhI rIte UcharatAM hatAM. mAmI, mAsI, phaibA jevA saMbaMdho sAthe mAtAnuM vahAla joDAyeluM hatuM, AthI mAtAvihoNA bALakane kyAreya mAtAnA vAtsalyano abhAva khUMcato nahIM. mAnuM sthAna khAlI rahetuM nahIM, koI ne koI e sthAne besI jatuM. mAsInuM apAra vAtsalya meLavanArA bhIkhAlAlane pharI dhara jAya. A DelA pAse vaDIlonI beThaka jAmatI. gAmanA gharaDA, DAhyA ane anubhavIo mAmAne maLavA; emanI salAha levA ke emanI sAthe vepAranA kAmakAja mATe AvatA. keTalAkano to savArasAMja ahIM AvIne besavAno nityakrama hato! AmAM bhAtabhAtanA ane jAtajAtanA gAmagapATA cAlatA hoya ane saunI vacce rahelo sonAnI nALavALo hokI te eka pachI eka vyakti dvArA gaDha gaDa avAja kADhyA karato hoya! mAmAne ghera ghaNI gAmya hatI, roja varNoNAM thatAM, AthI roja savAre bhIkhAne zirAmaNa (savArano nAsto)mAM bAjarAnA roTalA 52 lagADavA mATe ghaNuM mAkhaNa maLatuM. roTalA para mAkhaNanuM thara barAbara jamAve ane pachI mojathI Aroge ! vaLI potAnA Dhorane sArAmAM sAruM khAvA maLe enI mAmAne bhAre cIvaTa, kyAreka ema lAge ke mANasane na maLe tethIya sAruM khANuM Dhorane maLe che! Dhorane khAvA mATe zeraDInA bhArA Ave, ToparAMnAM kAcalAM Ave ane ethIya vadhu bAjarAnI dhUdharI (kaMsAra) raMdhAIne Ave. DhoranA A bhojanamAMthIya bhIkho ane bIjA bALako bhAga paDAvatAM A te kevuM ? sAmAnya rIte mAsano khocaka vo hoya te Dhorane maLe, ahIM Dhorano khorAka mANasa khAtA hatAM ! are ! mahinAmAM eka-be vakhata to baLadone ghI pIvaDAvavAmAM AvatuM hatuM. vaLI ghoDInA jogArA mATe AvelA caNAnA kothaLA DelAmAM pannA ja hoya. gAjaranI RtumAM rADiyA (gAjara) ane unALe mIThImadha cADiyo (chAsaTha divasa pANI pAIne ugADelI juvAra) Ave. bALapaNanA e suMdara majAnA divaso hatA. bhIkhAnuM jIvana Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 phebruArI, 2009 ramata ane tophAnamAM AnaMdabhera pasAra thatuM hatuM. e samaya evo hato ke svapnA paNa jANe sonAnA Ave. ene svapnamAM suMdara vastro paridhAna karIne AkAzamAM ahIMtahIM UDatI parIo dekhAtI hatI. sonAnA parvato, rUperI paMkhIo ane dUdhanI moTI moTI nadIo svapnamAM AvatI hatI. mAmAnA gharanuM sukha bhIkho svapnasRSTimAM paNa anubhavavA lAgyo. mAmAnA gharamAM sAhyabI badhI hatI, mAtra duHkha e vAtanuM hatuM. ke kuLane ujALe evo dIpaka nahoto. AjathI zatAbdI pUrvenA samayamAM saMtAna na hoya enA jevo bIjo moTo zApa nahoto. niHsaMtAna nArIne satata maheNAM-ToNAM sAMbhaLavA paDatAM. e hIna ke upakSita hoya ema enA pratye tiraskArayukta najare jovAtuM ane apamAnajanaka vartana karAtuM. ene vAMjhiyApaNA mATe kaTu veNa sAMbhaLavA paDatAM. saMtAnaprApti mATe keTalIya bAdhA-mAnatAo rAkhavAmAM AvatI. bhUvAo AvIne dhuNAvatA hatA. e samaye ema kahevAtuM ke vAMjhiyAnA gharanuM caNya calakAM paNa na caNe. saMtAnaprApti e ja strInA jIvananuM mukhya lakSya. niHsaMtAna strIne mATe jIvavuM jhera samuM banI jatuM. mAmAne lagna karyA gho samaya vItI gayo, paraMtu mAmIne koI saMtAna thayuM nahIM. moTA moTA vaidyarAjo pAse keTalAMya auSadha lIdhAM, dorA-dhAgA karAvyA. kyAMka koI nAnakaDI AzA batAve eTale doDI jAya; paraMtu saMtAna na thayuM te na ja thayuM. prabuddha jIvana bhalAbhoLA mAmI para eka strIne bhAre dAjha hatI. e dAjha dveSamAM pariNamI ane dveSa eTalo badho vakarI gayo ke e strIe bhoLI mAmIne bharamAvIne enuM kAsaLa kADhI nAkhavAno prayatna karyo. saMtAnabhUkhI mAmIne eNe ThAvakuM moM rAkhIne saMtAnaprAptino siddha upAya batAvatAM kahyuM, 'vAMjhiyApaNuM dUra karavA mATe eka rasAyaNa batAvuM, morathUthuM chAzamAM ghoLIne naraNA koThe pI jajo eTale dalamAM dIvA thaze, roga-doga, saMtApa jaze ane dIkarA raheze.' mAmIne saMtAnanI tIvra lAlasA hatI. samAja paNa te vakhate evo hato ke niHsaMtAnane mATe jIvana dohyaluM banI jatuM. saMtAnaprAptino upAya batAvanArI strInA manobhAvane bhalAMoLAM mAmI pArakhI zakyAM nahIM. enA hRdayano dveSa jIbha para heta banIne Avyo hato. mAmIe enA hetane joyuM ane ene pariNAme eka divasa korI bharIne peluM 'rasAyaNa' gaTagaTAvI gayAM, pachI to peTamAM vADha ArU thaI, bhAre doDAdoDI thaI, eTalI badhI UlaTIo thaI ke mAmIno jIva nIkaLI gayo. saMtAnaprAptinI tIvra jhaMkhanAe emanA prANa harI lIdhA. e pachI mAmAe bIjA lagna karyAM. durbhAgye, bIjIvAranA patnIne paNa saMtAna thayuM nahIM. AvA niHsaMtAna mAmAnA ghe2 bhIkho AvatA ghara khIlI UThyuM. saMtAnanI khoTa ochI lAgavA mAMDI ane bhIkho mosALamAM sahuno mAnIto 21 banI gayo. cAra varSanI vaye mAtAe vidAya lIdhI hovA chatAM bhIkhAlAlane vAtsalyano zILo chAMyaDo sadAya maLato rahyo, paNa banatuM evuM ke A bALakano jIva koI jagAe thoDo TharIThAma thAya, tyAM vaLI bIje javAnuM banatuM, domadoma sAhyabI dharAvatA mAmA ekAeka bImAra paDyA ane thoDA divasomAM to avasAna pAmyA. emano vepAra ghaNo bahoLo hato. e Akhoya vepAra ekAeka sameTAI garyo. ugharANIno lAMbo-pahoLo pathAro ema ne ema rahyo. bALaka bhIkhAnA AnaMdanA svapno AthamI gayA. mAmA vinAnuM ghara khAvA dhAtuM hoya ema lAgyuM. eka samaye je gharamAM lokonI satata avarajavara rahetI, tyAM have badhuM sUmasAma banI gayuM. potAnuM zuM? bhIkhAne thayuM ke A gAma choDIne javuM paDaze. pharI koI bIje gAma vasavuM paDaze. A bhUmi bhIkhAne atyaMta priya banI gaI hatI. svapnAnI A sonerI bhUmi choDatAM jIva cAlato nahoto, eka bAju mAmAM vinAnA gharamAM goThatuM paNa nahotuM, to bIjI bAju A priya bhUmine choDavI nahotI! paNa kare zuM ? pitAno saMdezo Avyo hato ane teo emanI pAse varasoDA kholAvavA mAgatA hatA. bhIkhAne vijApura tAlukAnA varasoDA gAme mokalavA mATe mAmI koI sAro sathavAro zodhavA lAgyAM. eka divasa sArA sathavArA sAthe bhIkhAe potAnI priya bhUminI vidAya lIdhI. gAmanuM e pAdara, nizALanA e goThiyAo ane mAmAnA gharanA e DhoraDhAMkhara - badhAnI yAda bhIkhAnA manamAM satata ghUmatI hatI; paNa pachI banyuM evuM ke pharI bALapaNanI e priya bhUmimAM jaI zakAyuM. bhIkhAlAla varasoDA AvyA. pitA vIracaMdabhAInI chatrachAyAmAM rahevA lAgyA, paNa koNa kema vIMchiyA ane boTAda bhulAtA nahotAM. varasoDAmAM badhI vAte sukha hatuM, chatAM mana satata udAsa rahetuM hatuM. emane vIMchiyA ane boTAdanA svapnAM AvatA hatA. ema lAgyA karatuM ke A gAma e mAruM gAma nathI, A ghara e mAruM ghara nathI, A sagAM mArA sagAM nathI, huM to bahArathI Avelo koI paradezI chuM. vIMdiyAnA tophAno ane boTAdano rajhaLapATa yAda AvatA hatA ane jANe pote koI aAgamanI bhUmi para AvI gayA hoya evo bhAva anubhavatA hatA. manamAM bhAre boja hato, gAmamAM kyAMya goThatuM nahotuM. samaya pasAra thato gayo tema tema dhIre dhIre mana vaLavA lAgyuM. nizALamAM navA navA goThiyAo maLyA; emanI sAthe bhIkhAlAla aneka prakAranI ramata khelavA lAgyA. pitA vIracaMdabhAI putra upara sneha varasAve. dhIre dhIre bhIkhAlAlane e satya samajAyuM ke AkhI pRthvImAM mAruM kAyadesaranuM saranAmuM to A ja che. A ja mAruM potAnuM ghara Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 prabuddha jIvana tA. 16 phebruArI, 2009 kahevAya; bIje rahevAno koI artha nathI. bhIkhAne mAthe jANe dhoLe divase vIjaLI paDI. enA gaLAmAM bALaka bhIkhAnuM mana ekAeka badalAI gayuM. pahelAM je parAyuM DUmo bAjhI gayo; e kaMI bolI zakyo nahIM. eNe vicAryuM, A lAgatuM hatuM, te have potIkuM lAgavA mAMDyuM. varasoDAnI aNagamatI phaIbA kyAM jatA haze ? bA, mAsI ane mAmI gayAM tyAM ? bhUmi vahAla varasAvatI lAgavA mAMDI. pAdaranAM vRkSo enI sAthe (kramaza:) vAto karavA lAgyAM. ahIMnI havA hUMpha ApanArI lAgI, nadInA 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhuM mArga, kotaro gamavA lAgyAM ane emAM bhamavA lAgyA, rastAnI vekura pAlaDI, amadAvAda-380007 (jhINI kAMkarIovALI moTI retI) jANe vahAlabhera paMpALatI hoya phona : 079-26602675; mo. : 09824019925: tevuM lAgyuM. A sAva navI duniyA potAnI duniyA banI gaI. | paMtha paMthe pAtheya abhAvane sthAne bhAvano ane upekSAne badale AnaMdano anubhava (anusaMdhAna pRSTa chellAnuM cAlu) thayo. thoDA samayamAM to A bALaka ahIMno rahevAsI banI gayo. hRdayamAM paDelI mAsInI chabI Aja sudhI taravaratI hatI. have ene upara bhAra sAthe doDato haze? sAthe e paNa yAda rAkhavAnuM ke rikSAne breka nathI hotI. tenA paga tenI breka che. sthAne phaIbA AvIne beThAM. kALI majUrI ane hADamArImAM jIvato rikSAvALo pramANika che. te bALako mAnuM heta gumAvanArA bhIkhAne mAsI ane mAmInuM heta maLyuM ane vRddhono sahAro che. chatAM kolakatAnA rastA upara sauthI vadhu haDadhUta hatuM, have phaIbAnuM heta anubhavavA lAgyo. A bALakane koI ne thato mANasa paNa rikSAvALo che. dhImI gatine kAraNe te moTaragADIne ADo koInI vAtsalyanI chAyAnI bhUkha rahetI hatI ane e bhUkha koI ne Ave che. TrAphika polisa mATe teno kaMTALo ane krodha utAravAnuM nimitta koI rUpe tRpta thatI hatI. enuM mana AvA vAtsalyane pAmavA mATe paNa rikSAvALo che. nAnA evA TrAphikanA niyamanA ullaghana mATe tenA sadeva vyAkuLa rahetuM hatuM. ughADA vAMsA upara soTI viMjhatA ke tenI rikSA japta karatAM polisa acakAto nAnapaNamAM vidhavA thayelA phaIbA potAnA bhAI vIracaMdabhAIne nathI. garIbothI cUMTAyelI ane garIbo mATe banelI mArksavAdI sarakAranA tyAM rahetA hatA. svamAnanA e pUjArI hatA, koInuM eka veNa paNa rAjamAM A banI rahyuM che. sAMkhI letA nahIM. bALaka bhIkhAne emanuM paDakhuM ghaNuM hUMphALuM lAgyuM. sarakArane hAtharikSA upara pratibaMdha mUkavo che, kAraNa ke te jhaDapI vAhana A phaIbA eka divasa bhIkhAne mATe nAnakaDI vIMTI laI AvyAM. A vyavahAramAM bAdhArUpa che, nahi ke mAnavatAnI dRSTie. sarakAra pAse bALakane jANe kohinUra hIro na maLyo hoya! emanA AnaMdano hAtharikSAvALA mATe koI vikalpanI yojanA nathI. sarakAra dhAre to oTorikSA pAra na rahyo. e vIMTImAM mANeka hato. eno caLakATa A bALaka ApIne temanI sthiti sudhArI zake che. kolakatAmAM hajAro oTorikSA che, camakatI AMkhe joI rahyo. bhIkho to phaIbA para khuza thaI gayo. paNa koI hAtha-rikSAvALAne oTorikSA apAvyAnuM jANamAM nathI. bihArathI jamavAnuM paNa emanI sAthe ane sUvAnuM paNa emanI pAse. A AvelA hovAne kAraNe temanuM voTa beMkamAM koI sthAna nathI. bALakane ghuvaDa ane cIbarInI bahu bIka lAge. e bole tyAre bhayathI A upekSita ane samAjanA kacaDAyelA varga upara paNa kyAreka koInI DarI jAya. Ave samaye phaIbA pAse pahoMcI jaIne temanA paDakhAmAM anukaMpAbharI najara paDe che. mArA mitra bulabulabhAI zAha haMmezA tenI lAI jAya roja rAtre kaIbA avanavI vAto che. kaNalAla gADImAM thoDI caMpalanI joDI rAkhe che. jyAre paNa koI ughADA pagavALA kAgaDAnI, phUlaNazI deDakAnI ane gaMgArAma popaTanI ! kyAreka rikSAvALAne jue ke tarata ja tene eka joDa caMpala Ape che. kolakatAnA sonabAInI kathA ane rUpabAInI vArtA paNa kahe. ApakarmI ane rikSAvALAnI samasyA jotAM aneka bulabulabhAInI jarUra che. bimala royanI 'do bighA jamIna' philmamAM balarAja sahAnIe rikSAvALAnuM bApakarmInI vAta saMbhaLAve. phaIbA hoMze hoMze gAI UThatAM: 'ThAgATheyA karIe chIe, pAtra bhajavyuM hatuM. doDatI moTara sAthe tenA rikSAne hoDamAM utArIne bimala roye zaherI jIvananI visaMvAditAne AbehUba rajU karI hatI. Deminika lepiare cAMcuDI ghaDAvIe chIe; paNa tenI navalakathA ane pachIthI philma 'siTI opha joya'mAM rikSAvALAnI jAva re kAbarabAI, dardabharI dAstAna rajU karI hatI. evI koI vArtA, koI philma, thoDI kSaNanI ame amAre AvIe chIe." zaherI sahAnubhUtithI alipta ane ajANa e be TAMgavALo ghoDo e ja pharI bhIkhAnA hRdayamAM jhaMjhAvAta jAge che. eka divasa phaIbA raphtArathI Aja paNa kolakatAnA nAgarikono bhAra vahana karI rahyo che. emano sarasAmAna bAMdhavA lAgyAM. emanI pAse rahelo bhIkhAno * * * sAmAna judo tAravI tAravIne mUkavA lAgyAM. sAmAna laIne phaIbA jaina ekADamI kalakattA, 32-B, cittaraMjana evanyu, kolakAtA-700012. bahAra nIkaLyAM. emaNe bhIkhAne paDakhAmAM lIdho, gAla para cUmI Teli. : (033) 22120201. sAthe khUba vahAla karyuM ane kahyuM, "beTA, rAjI raheje. huM jAuM chuM." gharaH 24753971- 24863890. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 phebruArI, 2009 prabuddha jIvana 2 3 zrI jaina mahAvIra gItA-eka darzana:4 . pU. AcAryazrI vAtsalyadIpa caturtha adhyAya : dharma coga koyala Tahuke AMbA DALe, aMga na toDe, kaMTha na vALe, 'zrI jaina mahAvIra gItAmAM caturtha adhyAya "dharmayoga' che. A gaMgA vahatI samathaLa DhALe, prakaraNamAM 51 zloka che. kheMca nahi, nahi tANa dharma vize vizvabharamAM vyApaka ciMtana thayuM che. kiMtu dharmanI e sAcA zabadanAM paramANa. gahanatA pAmavI saraLa nathI. dharmanI mahAnatA e che ke te sAdhakane phUla khIle nita nava jema kyAre siddha banAve che, bhaktane bhagavAna banAve che. sAdhakamAM jeTalI zvAsa liye ne saurabha sAre, saraLatA, nirmaLatA, dhArmikatA gahana teTaluM tenuM utthAna jhaDapI aMtarathI ema UThe tyAre, bane che. dharma mAtra vaicArika krAMti mATe nathI, AcaraNanI pAradarzaka vahe svayaMbhU vANa jIvanasAdhanA mATe che. dharmI jIva prabhumaya banI jAya pachI ene e sAcA zabadanAM paramANa. sarvatra maitrInA maMgaLagIta ja saMbhaLAya: A paMktionuM bhASya lakhavAnI jarUra che? prabhu sama dila thAvAthI, jIvonI mAphIo maLaze; dharmanI asAmAnya zakti che. enI zaraNAgati svIkAryA pachI jIvone ApatAM mAphI, prabhu dilamAM pragaTa thAtA. bIjuM kazuM karavAnuM rahetuM nathI. Ama chatAM, prazna e uThe che ke dharmanI dharmanI zakti e che ke te AtmAne paramAtmA banAvI de che paNa AvI mahAnatA hovA chatAM Aje vizvamAM dharmanA nAme ja kalaha, te mATe nitAMta samarpaNa joie. dharmanuM zaraNuM svIkAryA pachI vitaMDAvAda, AtaMkavAda kema che? ema kahevAya che ke A vizvamAM saMsAranuM smaraNa rahetuM nathI, e to aMtarane ArapAra sphaTikathI ya Aja sudhImAM thayelAM yuddha ane kala dharmanA nAme thayA che ! kevI vadhu nirmaLa Atma nirmANa kare che. dharmanI sAdhanA e to aNamola karuNa vAta che e! ghaTanA che. kabIra e anubhava Ama varNave cheH jainAcArya zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI jJAnI che, yogI che, rAma bhagati aniyole tIra kavi che tevI ja rIte jIvananA romaromamAM dharmapAlana karanArA jehi lAge to jAne pIra! sAdhujana che. dharma vize temanI pAse zAstrIya ane vaicArika spaSTatA rAmanI bhakti aNiyALA tIra samAna cheH enI kathA to jene udAharaNIya che. dharmathI AtmakalyANa prApta thAya che ane te mATe lAge te jANe! dharmanA AsvAdanI A vAta che. "ghAyala kI gata dharmanA paMthe apramatta, nirdabha prayANa karavuM joIe tevuM emaNe ghAyala jAne' vALI vAta che. A dharmano zabda jenI bhItara pravezI niraMtara kahyuM che. ane, je loko dharmanA nAme daMbha, prapaMca, mAyAcaraNa jAya tenuM jIvana azabda sAdhanAnA zaraNamAM pahoMcI jAya. kare che temanA pratye temaNe prahAra paNa karyo che. zrImad anahada zabda hota jhaMkAra buddhisAgarasUrIzvarajInI "dharma vizenI bhrAnti' sakjhAyamAM kahyuM cheH tihAM beThe prabhu samaratha sAra! saba jana dharama dharama mukha bole dharma ApaNI sanmukha ApaNane ja dharI de che. dharma ApaNane ja attara paDado na khole! aMtarathI zreSTha, uttama banAve che. dharma ApaNI oLakhANa ApaNane A sakjhAyamAM daMbha para AkarA prahAra karavAmAM AvyA che. sarve Ape che. dharmano ekAda zabda aMtaramAM praveze, bhItara hajAra sUraja loko dharama dharama guMjyA kare che paNa aMtarapaTa kholatA nathI. dharma jhaLahaLI uThe. kavi "saroda'nI A racanA mamaLAvI jovA jevI che. kyAM che? dharma zemAM che? dharma zemAMthI Ave che? adhyAtma eTale Apa karI le oLakhANa zuM? yugothI A savAla pUchAya che ane uttara paNa maLe che, paraMtu e sAca zabadanAM paramANa kyAreka kyAreka dhArmikatAnA navA navA pariveza nihALavA maLe che sAkara kahe nahiM, huM chuM mIThI? tyAre satyanA suvarNapAtra para caDhelI vyaktinA ahaMkAramAMthI prakaTelA vIja na pUche, mujane dIThI? saMpradAyanI dhULane khaMkheravAno samaya AvI jAya che. dharma eka zAzvata mota batAve na yamanI ciThThI, satya che ane te tenA sattva tattvanA AMtarika jora para Take che. lAITanI paMkhyAmAM ja pichANa. svIca opha karI devAthI balbano prakAza olavAI jarUra jAya che. e sAcA zabadanAM paramANa. paNa khatama thato nathIH svIca ona thAya eTale prakAza jhaLAMhaLAM Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 prabuddha jIvana tA. 16 phebruArI, 2009 thAya ja cheH satyanuM AvuM che. saMpradAyanI dhULa taLe e DhaMkAI jAya "mAro dharma anAdikALathI pravRtta thayelo che ane vizvane pavitra karanAra tema bane, paNa chevaTe to satyanuM-dharmanuM sauMdarya camake ja. che, sUrya, caMdra vagerenI sthiti jainadharmanA kAraNe che. jainadharma svabhAvathI (2). ja parabrahma svarUpa che, ane jainadharmanA prabhAvathI vizvazAMti nI vyavasthA 'zrI jaina mahAvIra gItA'mAM "dharmayoga' nAmanA caturtha adhyAyano che. sarvajIvono pAlaka, sarvagaNano zAsaka, ane anAdikALathI pravRtta prAraMbha Ama thAya cheH thayelo evo A jainadharma sanAtana che. sarva satyanA vivekanA kAraNe karmayoga phalaM zrutvA, prasannA gautamAdayaH / jaina dharma mahAna samudra che, ane vizvanA bIjA dharmo tenA taraMgo jevA dharmayogaM manuSyANAM, prapacchuH prayumAdarAt / / jANavA joie.' (dharmayoga, zloka 1) zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI jaina dharmanI vizALatA pratye aMgUli 'karmayoganuM phaLa sAMbhaLIne khUba prasanna thayelA gautama gaNadhara vageree nirdeza karIne tenI prabhAvakatA samajAve che. zrI arihaMta paramAtmA prabhune manuSyo mATe dharmayoga mATe AdarapUrvaka pUchayuM: anaMta darzana, jJAna, cAritrya zaktitvarUpa che tevuM jaina dharma mAne duHkhAdiSu patajjIvAna, yo dhArayati zaktibhiH / che. zrI arihaMta paramAtmA anaMtaguNa nidhAna che. "dharmayoga'nA12, dravyato bhAvatazcaiva, jainadharmaH sa ucyate / / 13, 14, 15, 16mAM zlokamAM kahyuM cheH (dharmayoga, zloka 4) "badhA dharmo mArA dharmamAM abhinnatA pAme che ane badhA dharmo mArAmAM "je potAnI zakti vaDe duHkhomAM paTakAtA jIvone dhAraNa kare che te vyApta che. huM badhA bhedavALo hovA chatAM huM bhedavALo nathI. AthI padArthanI rIte ane bhAvanAtmaka rIte jaina dharma kahevAya che." mArAmAM rahelA badhA dharmone sevavA joie. tethI mArA dharmanuM sevana zrI gautama gaNadhara vagerenI vinaMtIthI zrI mahAvIra prabhue kahyuM karavAmAM Ave te badhA dharmonA sevana barAbara che. badhA dharmo mArAthI tema prAraMbha karIne zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI jaina dharmanI sacoTatA abhinna che. te badhA mArA dharmarUpI samudranA biMduo che. satyanA AcAra mukharita kare che. dharmayoganA 3jA zlokamAM kahyuM che: dharma, artha, ane vicArathI bharapUra evo mAro dharma pUrNa sAgara che. bhUtakALanA, kAma ane mokSane prApta karAvanAra dharma kahevAya che, sarva zaktine dhAraNa bhaviSyakALanA, vartamAnakALanA je je dharmo che te badhA sarva apekSAyukta karanAra hovAthI tAttvika rIte paNa tene dharma kahevAya che.' 6ThThA zlokamAM nIti dvArA mArA dharmamAM samAveza pAmelA che. jemAM samudramAM aneka judA AvuM vidhAna cheH "jJAnanA AvaraNano, karmano nAza karanAra ane judA nAmavALI nadIo maLI jAya che tema satyanA aMzavALA badhA dharmo Atmazuddhi karanAra evo sanAtana jainadharma che.' mArA dharmamAM bhaLI jAya che.' dharma vizenI spaSTa ane krAMtikArI vyAkhyA "dharmayoga'mAM pratyeka saMghabaLa e dharmanI zakti che. zrI bhagavad gItAmAM AvuM vidhAna zlokamAM nihALavA maLe che. dharmanI samarthatA anaMta che. jIva eka maLe cheH saMghe zakti:nauyu. | kaliyugamAM saMghazaktinuM vizeSa mahattva kSaNamAM karma bAMdhIne sAtamI narakamAM paTakAI zake to jIva eka gaNavuM joie. jainadharma sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA svarUpa kSaNamAM dharma sAdhIne mokSamAM paNa avazya pahoMcI zake. A dharmanuM caturvidha saMghane to 25mAM tIrthakara samAna gaNe che. svayaM tIrthakara sAmarthya che. jaina dharma anAdikALathI che. jaina dharmanuM gaNita, bhUgoLa, paramAtmA zrI saMghane 'namo tirthImsa' kahIne Adara kare che. caturvidha karmavijJAna potAnI zreSThatA pUravAra karI cUkyuM che, jaina dharmanI saMghano mahimA je nadharme samaye samaye karyo che ane tenuM AdhyAtmika siddhio avaryu che ane te vize jeTaluM paNa ciMtana dharmazAstromAM khUba varNana maLe che; kema ke caturvidha saMgha ja dharma thAya teTaluM ochuM che. jaina dharmanI tAttvika gahanatA apAra che. vAhaka baLa che. e zakti akhaMDita rahevI joie ane teno sAtha zrI mahAvIra svAmI kahe cheH sadAya karavo joIe ema pUrvAcAryoe haMmezAM kahyuM che. "dharmayoga'nA anAdita: pravRtto yo, maddharmo vishvpaavkH| 20mAM zlokamAM kahyuM che, jenAthI cAra prakAranA saMghano nAza thAya, sUryacandrAdi sarveSAM, sthiti:zrI jaindhrmtH|| tathA saMghazaktino nAza thAya tene sajjanoe adharma gaNavo joIe." parabrahma svarupo'sti. jainadharma svbhaavtH| A vizvamAM saune potAno adhikAra che. vyakti svAtaMtrya ane jaina dharma prabhAveNa, vizvazAnti vyvsthitiH|| vicAra svAtaMtryanI upekSA kadI karI zakAya nahi, ApaNe sau Aje pAlaka: sarvajIvAnAM, sarvavarNasya shaaskH| svataMtra bhAratamAM zvAsa laie chIe. prajA ja rAjA che te siddhAMta anAdita: pravRtto yo, jainadharma: sanAtanaH / / vyApaka che. vyaktinA svAtaMtrya para prahAra thAya tyAre akathya musIbata vizva pravartitA dharmA, jainadharma mahodadheH / bahAra AvatI hoya che. zrI mahAvIra svAmI 'dharmayoga'nA 21mAM taraNA veditavyAste, srvstyvivektH|| zlokamAM kahe che, "manuSya potAnA adhikArano vivAda kare te adharma (dharmayoga zloka, 7 8, 9, 10) che, ane tenAthI aMte jagatamAM azAMti utpanna thAya che.' Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 phebruArI, 2009 prabuddha jIvana 2 5 mahAtmA gAMdhIjI dvArA "satyameva jayate' sUtra adhikAdhika hoya che. e kadAgrahathI mukta dharmanI prApti thavI muzkela banI jAya lokapriya thayuM. alabatta, AjanI netAgIrI enAthI avaLuM vartana che tyAre "zrI jaina mahAvIra gItA'no A "dharmayoga" ApaNane karIne bhraSTatAne protsAhita kare che te sau jANe che. paNa aMte jaya mUladhArA prati dorI jAya che te ghaNI uttama vAta che. kaleza, vivAda, to satyano ja thAya. "dharmayoga'nA 22mAM zlokamAM kahe che, "jyAM duHkha, sukhanI jhaMkhanA vagere tamAma manomaMthanano jyAM viramI jAya dharma hoya che, satya hoya che, tyAM cokkasa jaya thAya che, ane jyAM adharma te dharma. e dharmanI prApti mATenuM dRSTibiMdu A "dharmayogamAMthI hoya che tyAM duHkhanI paraMparA hoya che. maLe che paNa tene pAmavA, samajavA mATe UMDuM AdhyAtmika ciMtana thoDAMka zlokArtha joieH anivArya che. paraMparAgata vicAradhArAthI bhinna A zabda sRSTi che anAdikALathI AtmA ane prakRtino saMyoga rahelA che, dharma dvArA paNa tenuM AraMbha ane aMtabiMdu to prabhu mahAvIramAM ja zraddhApUrvaka A viyoga thAya tene mokSa kahe che." (gAthA, 24) samAI javAnuM sthira lakSya sAthenuM che. sarvatra dharma ja rakSaNa kare che, dharmathI mahAna anya koI nathI. pRthvI dharma kyAM che? upara manuSyo dharmathI ja arihaMta vagere pada meLave che. (gAthA, 26) jyAM sudhI aMtarapaTa na khUle tyAM sudhI kaMI vaLe nahi. hRdayamAM vyakti ane samadaSTirUpathI bAhya ane AMtarika zaktio jenAthI paDelAM rAga-dveSanA jALAM khatama thavA joie. mAyA-mamatAnuM vyakta thAya che tene huM dharma kahuM chuM.' (gAthA, 29) maraNa thavuM joie. 'jenA dvArA rASTra , samAja vagerenI zakti utpanna thAya ane loko Atma tattvano paricaya thAya tyAre bhavabhramaNano aMta thAya, sukhapUrvaka jene dhAraNa karI zake tene dharma kahe che." (gAthA, 30) e che dhame. 'traNe jagatamAM maitrI, pramoda, mAdhyastha ane kAyaya bhAvathI mizrita nirmaLa mana, pavitra aMta:karaNa ane cAritryamaya jIvananI prApti. evo (jaina) dharma karmano nAza karavA mATe samartha che. (gAthA, 32) e che dharmanuM saudarya. mArA kahelA jaina dharmamAM badhA dharmo AvI jAya che, judA judA mAnavatA, sadAcAra, prabhubhakti, e che dharmano paMtha. nAmavALA dharmo hovA chatAM, manuSyo mArA dharmane pAme che. (gAthA, saMpUrNa karmakSaya, prabhunuM pada, ane mokSanI prAptiH e che dharmanuM phaLa. 'pApI loko paNa mArI smRti ane dhyAna yogathI mukti pAme che. (kramaza:) sArA bhAvathI badhA dharmone choDIne mane ja bhajo.' (gAthA, 38) pUjya AcAryazrI vAtsalyadIpa, jaina upAzraya, 'sajjano asaMkhya dRSTithI mAruM rU5 varNave che paraMtu asaMkhya daSTithI 7, rUpa mAdhurI sosAyaTI, saMghavInA relve krosIMga pAse, jovA chatAM mArA rUpano ekAda aMza ja dekhAya che. (gAthA, 40) 1 nAraNapurA, amadAvAda-380013. 'dvaita, advaita vagere dRSTio mArAmAM samanvaya pAme che, AthI zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA prakAzita pUrNabhaktipUrvaka sarvadaSTi svarUpa evA mane bhajo.' (gAthA, 44) DaoN. ramaNalAla cI. zAha likhita mArUM rU5 sAkAra paNa che ane nirAkAra paNa che. svabhAvathI ja huM navA graMthonuM prakAzanA dharma ane AdarzanA caritrono sAgara rUpa chuM.' 1. jinatattva graMtha-1-AvRtti bIjI, julAI-2007, pRSTa mArA vacanonuM avalaMbana karIne mArA dharmane gaNadharoe prathama bAra saMkhyA-503, mUlya rUA. 300/- 1 thI 5 bhAgamAM vitarita A aMgavALA nigamo racelA che. te badhAmAM dharmanA aMgo pradarzita karelA graMthamAM jainadharma viSayaka 47 lekho che. che. jJAnI ane yogI loko mArA vedanA rahasyane jANe che. (gAthA, 2. jinatattva-graMtha-2, oNgasTa-2007, pRSTa saMkhyA-364, mUlya 48, 49) rUA. 240/- cha thI bhAga 9 sudhI vistarita A graMthamAM jaina dharma viSayaka 'badhA vedo sanAtana che ane bhArate tene pravartAvelA che. te tattvarUpe bIjAM 26 lekho che. nitya che ane zabda rUpe anitya che." (gAthA, 50) 3. prabhAvaka sthaviro (bhAga-1 thI 6) AvRtti-bIjI mArca-2006, 'paMDito paNa mArA A Agama ane vedano sAra pAmI zakatA nathI. pRSTa saMkhyA-612, mUlya-rU. 350/-. temAM nitya ane anitya dharmonI vyavasthA batAvavAmAM AvI che. (gAthA, cha bhAgamAM vistarita A graMthamAM 25 jaina prasiddha ane siddha sAdhu 5 1) bhagavaMtonA caritranuM vigate Alekhana thayuM che. dharmano paMtha sAdhanAno paMtha che. je tyAM cAle, te pAme. dharma, A pustako eka sAthe kharIdanArane 25% DiskAunTa. zAstra, mata, paMthanI vacamAM haMmezAM koIka kadAgraha jIvita rahyo menejara) Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16 phebruArI, 2009 pustakanuM nAma : pustakanuM nAma : ramaNalAla va. desAI vyaktitva ane vAgamaya sarjana svAgata sajIva saMrakSaNa eja mAnava dharma lekhaka: DaoN. hasamukha dozI DaoN. kalA zAha lekhaka-saMpAdaka : prakAzaka: niraMjana dozI nimiSa mahendrabhAI kApaDiyA (eDavokeTa) saMdIpa', setubaMdha sosAyaTI, kAlAvADa roDa, zrImad vijaya kIrtiyazasUrIzvara prakAzaka ane prAptisthAnaH sajIva saMrakSaNa parivAra rAjakoTa-363001. prakAzaka: sanmArga prakAzana, amadAvAda vAsavI nimiSabhAI kApaDiyA (eDavokeTa), kiMmata rU. 280, pAnA: 380, AvRtti-bIjI kiMmata rU. 200, pAnA : 278, AvRtti-prathama "IndrAlaya", 5, bALagAyatrI sosAyaTI, oNgasTa-2007. vi. saM. 2008. vibhAga-2, zyAmala cAra rastA pAse, 132 phUTa DaoN. hasamukha dozIe Ph.D.nI DIgrI mATe pUjyapAda AcAryadeva zrImad vijaya rIMga roDa, amadAvAda-380051. thIsIsa lakhavAnA hetasara gajarAtanA lokapriya rAmasUrIzvarajI mahArAjAnI zrutasiddhi ane mUlya-rUA. 140, pAnA: 230, AvRtti-tRtIya navalakathAkAra ane lekhaka ramaNalAla desAInA zrataniyoganI anumodanAnA bIjarUpe pU. A. zrI A pustakamAM jIvonI rakSAnI himAyata jIvana ane sAhitya vize mahAnibaMdha taiyAra karyo. vijaya rAmacaMdrasUri smRti saMskRta-prAkRta graMthamALA karavAmAM AvI che. sAthe sAthe eka navIna A mahAnibaMdhanI prathama AvRttinuM bRhat prakAzita karavAnA hetuthakI sanmArga prakAzana dvArA dRSTikoNa paNa darzAvavAmAM Avyo che. sAmAnya saMkSepa saMskaraNa A graMthamAM karavAmAM AvyuM che. e zreNInA 22mA pustaka "zrI catuHzaraNa rIte jIvonI rakSA karavI joIe e dharmanI ahIM lekhake ramaNalAla desAInA sAhitya para kANAkanuM prakAzita karavAmAM AvyuM che. mAMga che. paraMtu jIvonI rakSAthI ApaNI jiMdagIne prabhAva pADanAra yugabaLono, jIvanano ane ene vIra prabhunA 14000 ziSyo paikI temanA paNa kevI rIte sahAya maLe ane ApaNuM jIvana ghaDanArA tattvono vigatavAra abhyAsa karyo che svahaste dIkSita thayela zrI vIrabhadragaNi nAmanA svastha ane sukhamaya bane tevA maMtavyo lekhake ahIM tenI pratIti vAcakane graMthanA pAne pAne thAya che. ziSya racela catu:zaraNa nAmano A payaao che. rajU karyA che. jIvanamAM thoDI sAvadhAnI rAkhIe zrI hasamukha dozIe A graMthamAM ramaNalAlanA zrI AdinAthanA 84000 ziSyA ziSyo hovAthI to ghaNAM jIvonuM rakSaNa karI zakIe ane te dvArA adhyayana vistAra, sAmAjika, rAjakIya maMtavya vize temanA 84000 pannA tathA zrI vardhamAna paryAvaraNanuM rakSaNa paNa thAya. spaSTatA karI che. A graMtha dvArA manovaijJAnika svAmInA 14000 ziSyo hovAthI 14000 vizvano koI paNa dharma-hiMdu, jaina, muslima, dRSTie ramaNalAlanA mAnasanuM anveSaNa karI vinAnI racanA thayela che. pUvAcAyAe 45 pArasI, khristI ke zIkha dharma hiMsA karavAnI preraNA temanA samagra vyaktitvanuM darzana karAvavAno Agamo sUtronI gaNatarImAM 10payannAne sthAna A Apato nathI. mAnavadharma ane ApaNA svAthyane lekhakano prayAsa ahIM nihALI zakAya che. ApyuM che. jemAM catu:zaraNa payatno prathama sthAne dhyAnamAM rAkhIne ghaNI bAbato A pustakamAM ramaNalAlanI sAhityayAtrA yugabaLo sAthe kevI AvarI levAmAM AvI che. rIte saMkaLAyelI che te paNa sArI rIte samajAvyuM jaina zAsanamAM ArAdhakone parama pada pAmavA ochAmAM ochI hiMsA kudarata sAthe tAdAbhya mATenI aneka ArAdhanAo prasiddha che. jemAM darzAve che. pUrvajo A badhI bAbatonuM dhyAna rAkhI zrI hasamukha dozIno A mahAnibaMdha aMtima ArAdhanA atizaya mahattvanI che. aMtima jIvana jIvatA hatA tethI nirogI ane dIrdhAyu ramaNalAlanA vAgamayane ja nahi paraMtu ArAdhanAnuM aneka prakAranuM varNana Agama tathA hatA. A badhI jayaNAnuM pAlana nAza pAmatAM vyaktitvane paNa AvarI le che. te samayanuM hinda upadeza graMthomAM maLe che. lokonuM AyuSya ghaTatuM jAya che. ane gujarAta, ramaNalAlanI kalAnI siddhio ane vartamAna kALe 1. catu:zaraNa payatno, 2. zrI "jayaNA' jaina dharmano khUba moTo ane maryAdAo vize pratiSThita vivecakonA abhiprAyo cAtura pratyAkhyAna, 3. zrI bhaktaparijJA ane 4. mahattvano zabda che. jayaNA jIvarakSA. Akho jena vagere hasamukha dozInA parizrama, vyavasthA tathA zrI saMskAraka payagno. A cAra sUtromAM aMtima dharma A zabdanI AsapAsa vaNAyo che. jIvonI viveka buddhinI pratIti karAve che. ArAdhanAne khUba ja spaSTatAthI ane rocaka rakSA e sarvanA svastha ane sukhI jIvananI mahAmUlI sAhitya rasiko, prAdhyApako ane pIeca.DI. paddhatithI jaNAvavAmAM AvI che. jemAMthI ahIM zrI cAvI che. karanAra sarvene game tevo ane vAMcavA-vasAvavA catu zaraNa payunAnuM prakAzana karavAmAM AvyuM che. vartamAnakALamAM jIvAtA jIvanamAM darekane jevo A graMtha che. zrI catudazaraNa pannA sUtramAM mukhya traNa upayogI thAya tevuM A pastaka che. XXX adhikAra che. (1) catuH zaraNa svIkAra, (2) duSkRta 'phAsTa phUDanI svAda lolupatAmAM aTavAyelA pustakanuM nAma : zrI ratu:zara prakIrNam gaha, (3) sukRta anumodanA. jIvo ane manoraMjananA othA heThaLa hiMsAtmaka mulAgama kartA: catu:zaraNa payagno utkAlika che. teno pravRttiomAM ramamANa che. jIvone eka navI dizA, zramaNa bhagavAna zrI mahAvIra svAmI vihata dIkSita svAdhyAya koI paNa samaye karI zakAya che. navA vicAra ane sUjha prApta thaze." * * * pUjyapAda vIrabhadragaNi mahArAjA AtmAnA ArAdhaka mumukSoe adhyayana karavA vasAvavA jevo A amUlya graMtha che. saMpAdaka-saMzodhanakAra : bI/42, dayAnaMda sosAyaTI,e/104, gokula dhAma, goregAma (IsTa), muMbaI-400 063. pravacana prabhAvaka pUjya pAdAcArya XXX phona naM. : 22923754 kam Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 phebruArI, 2009 prabuddha jIvana jaina pAribhASika zabdakoza, a DaoN. jitendra bI. zAha (jAnyuArI-2009tnA aMkathI AgaLa) 524. paraliMga : jainetarapaMthanuM liMga. paraliMga : nainetara paMtha vA ti! Parlinga : One Possessing the linga charactristic of a non-Jaina. 52 5. paravivAhakaraNa : potAnI saMtati uparAMta kanyAdAnanA phaLanI icchAthI ke snehasaMbaMdhathI bIjAnI saMtatinA vivAha karI devA, te paravivAhakaraNa. paravivAhakaraNa : nijI saMtati ke uparAMta kanyAdAna ke phala kI icchA se athavA sneha saMbandha se dUsare kI saMtati kA vivAha kara denA paravivAhakaraNa hai| Parvivahkarana : Not being content with arranging the marriage of one's own children to do the same in the case of someone else's children either out of affection or with a view to reaping the beneficial fruit of Kanyadana 526. paravyapadeza (aticAra) : potAnI deya vastune "e pArakAnI che" ema kahI tenA dAnathI potAnI jAtane mAnapUrvaka chUTI karI levI, te paravyapadeza. paravyapadeza : apanI deya vastu ko 'yaha dUsare kI hai' aisA kaha kara usake dAna se apane Apako mAnapUrvaka bacA lenA paravyapadeza Parvyapdesh : To say about one's own possession that if belongs to someone else, so as to absolve (Atichar) oneself honourably from the duty to donate it. 527. parAghAta (nAmakarma) : darzana ke vANIthI bIjAne AMjI nAMkhe evI dazA prApta karAvanAra karma te 'parAghAtanAma." parAghAta (nAmakarma) : darzana yA vANI se dUsare ko niSprabha kara de aisI dazA prApta karAnevAlA karma parAghAta / Paraghata : The Karma on account of which one beats down others through ones appearance or (Namkarma) through one's speech that is called Paraghata-nama. 528. parigraha : A vastu mArI che ane huM eno mAlika chuM evo saMkalpa rAkhavo, te parigraha. parigraha : yaha vastu merI hai aura mai isakA mAlika hUM aisA saMkalpa karanA parigraha hai| Parigrah : An emphatic assertion to the effect that this thing is mine while I am its owner is accumulation of possession. 529. pariNAma : potAnI jAtino tyAga karyA vinA thato dravyano aparispaMdarUpa paryAya je pUrvAvasthAnI nivRtti ane uttarAvasthAnI utpattirUpa che, ene pariNAma samajavo. pariNAma : svajAti kA tyAga kie binA honevAlA dravya kA aparispanda rupa paryAya, jo pUrvAvasthA kI nivRtti aura uttarAvasthA kI utpattirupa hai, use pariNAma samajhanA caahie| Parinama : One's being - that is, one's retaining, one's specific nature and yet undergoing origination and destruction is Parinama. 530. pariNAmI nityatA : mULa vastu traNeya kALamAM sthira rahyA chatAM deza, kALa Adi nimitta pramANe pheraphAra pAmyA kare e pariNAmI nityatA. pariNAmI nityatA : tInoM kAlo meM mUla vastu ke kAyama rahane para bhI deza, kAlAdi ke nimitta se yadi parivartana hotA rahatA hai - vaha pariNAmI nityatA hai| Parinaminityata : When the basic entity persists there in all the three phases of time and yet there is change pertaining to place, time etc. that is the state of Parinamanityata. 20, sudarzana sosAyaTI, 2, nAraNapurA, amadAvAda-380013. (vadhu AvatA aMke) Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. I. 6067/57 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001.On 16th of every month Regd. No. MH/MR/ SOUTH-146/2009-11 PAGE No. 28 PRABUDHHA JIVAN DATED 16 FEBRUARY, 2009 paMthe paMthe pAtheya... rikSAvALo kolakatA aneka vividhatA ane virodhAbhAsathI ane abhAvamAM jIvI rahelo e rikSAvALo kaI bhareluM ajAyaba mahAnagara che. A zahera rIte potAne lobha-lAlacathI dUra rAkhato haze? jamInadAro ane nAnA-moTA rajavADAonI moTA zaheranI jhAkajhamALathI te kema aMjAto AlizAna rAjabADIothI chavAyeluM che. eTale nathI? aMgrejo tene 'City of Palaces' - mahelonI meM anubhavyuM che ke kolakatAnA rikSAvALA nagarI kahetA hatA. paraMtu A rAjabADIo ane 3 harSada dozI garIba hovA chatAM vizvAsu che. Aja paNa hajAro mahelo jhuMpaDapaTTIothI gherAyelI che. vaibhavazALI nAnA bALakone, gharanA koI paNa sabhyanA sAtha moTaragADIonI sAthesAthe mANasathI kheMcAtI- upara utArI TeksI zodhavAmAM muzkelI paDatI hatI. vagara, samayasara ane salAmata rIte nizALe cAlatI hAtharikSAo paNa ahIM ja jovA maLe che. mArI muMjhavaNa joIne rikSAvALo mArI madade pahoMcADavAnuM ane pAchA ghera lAvavAnuM kAma pUrA bhAratamAM rikSA sAIkalathI cAle che tyAre Avyo. teNe kahyuM, "sAheba, tame TeksI zodho. rikSAvALA kare che. taDako ke varasAda, dareka RtumAM eka mAtra kolakatAmAM mANasathI kheMcAtI hAtharikSA huM tamArA sAmAnanuM dhyAna rAkhIza.' mA-bApa temanA bALakone nizcita thaIne, pUrA jovA maLe che. eka hAtharikSAmAM sAmAna sAthe be huM vAhanonI bhIDamAM TeksI zodhavAmAM bharosA sAthe rikSAvALAne soMpe che. mANasone savAra thayelA joIne kolakatAmAM navo - parovAya. sAthe sAthe trAMsI AMkhe sAmAna upara comAsAmAM kolakatAnI zerIo varasAdanA AvanAra AghAtathI stabdha thaI jAya che. tene rikSA paNa mArI najara hatI. paraMtu TeksI pakaDavI hoya pANImAM DUbelI hoya che tyAre bIjo badho calAvanAra kamanasIba pratye hamadardI thayA vagara to sAmAnathI najara haTAvavI paNa paDe. temAM vAhanavyavahAra khoravAI jAya che. eka mAtra rahetI nathI. tene saheja prazna thAya che ke mANasathI sAmAnanI salAmatIno bhaya hato. rikSAvALo mArI rikSAvALA ja bALako, vRddho ane azaktone kheMcAtI hAtharikSAmAM besIne koI kevI rIte musApharI muMjhavaNa samajI gayo. "sAheba, sAmAnanI ciMtA sahIsalAmata ghera pahocato kare che. karI zake ? e rikSA kheMcanAranuM jIvana kevuM haze ? na karo. mANasanA bhavamAM huM ghoDAnuM kAma karI A rikSAvALAno khorAka zuM che? ATalI - kolakatAnA moTA bhAganA rikSAvALAo bihArI rahyo chuM. have tamAro sAmAna ucApata karIne tanatoDa mahenatane aMte kayA poSaka tattvo tenA che. bihAranA jamInavihoNA ane nirakSara AvatA bhave kyAM jaIza ?" zarIrane TakAvI rAkhe che? grAmavAsIo kAramI garIbI ane vaMzaparaMparAnA rikSAvALAnA zabdoe mane AMcako Apyo. baporanA samaye kolakatAnI phUTapAtha upara deNAmAMthI chUTavA mATe moTI saMkhyAmAM kolakatA tenI bAhya garIbI ane ciMtharehAla avasthA joIne rikSAvALA bhojana letA najare paDe che. thoDuM nimaka Ave che. temAMno sAro evo bhAga rikSA kheMcavAnuM tenI AMtarika amIrI ane khamIrane joI na ane pANI meLavelo eka pavAluM saMtuno loTa kAma kare che. zakavA badala mane zarama AvI. tenI upara zaMkA (zekelA caNAno loTa), lIlA maracAM ane DuMgaLI meM pote rikSAmAM besavAnuM haMmezAM TALyuM che. karIne huM anyAya karI rahyo hato tevI lAgaNI tenuM bhojana che. dALa-bhAta, zAka, tela-ghI ke chellA 25 varSathI rikSAmAM besavAnuM yAda nathI. thaI. athANAno vaibhava tene posAto nathI. miThAI ane te pahelA paNa jyAre anivArya saMjogomAM rikSAmAM dararoja rikSAvALAne mANasano bhAra kheMcatA pharasANa to tene svapnamAM ja jovA maLatA haze. besavuM paDyuM che tyAre thayelA thoDA anubhavo kAyama joIne ApaNI saMvedanAnI dhAra buThThI thaI gaI ghoDo AkhA caNA khAya che. rikSAvALo nasIbadAra mATe hRdayamAM kotarAI gayA che. che. ApaNane mANasa ane pazuno taphAvata dekhAto che ke tene caNA loTarUpe maLe che. sAthe thoDuM nimaka, varSo pahelA huM kolakatAnA baDAbajA2 nathI. e rikSAvALAe jyAre kahyuM ke mANasanA maracuM ane DuMgaLI! moTA bhAganA rikSAvALA vistAramAM raheto hato tyAre mAre avAranavAra khoLiyAmAM rahIne ghoDAnuM kAma karI rahyo chuM tyAre cAlIsa varSe TI.bI.nA zikAra bane che. bahAragAma javAnuM thatuM hatuM. e samaye TeksInI tenI AMtaravyathA kevI haze? unALAnA kharA bapore, dhoma dhakhatA tApamAM taMgI hatI. TeksI DrAIvaro gIca baDAbajAramAM jatA Aja jyAre bhaNelA-gaNelA, sukhI zrImaMtonA rastAne Aja jyAre bhaNelA-gaNelA, sukhI zrImaMtonA rastAno DAmara pIgaLavA lAge che tyAre rikSAvALAnA nahIM. eTale sTezane javA mATe rikSAmAM pAsanA karoDonA kaubhAMDanA samAcAra sAMbhaLuM chuM tyAre caMpala DAmaramAM coMTI jAya che. te caMpala sAthe brabarna roDa pahoMcIne TeksI pakaDavI paDatI hatI. e rikSAvALAno cahero AMkha sAme taravare che. rikSA calAvI nathI zakato eTale Aga jharatA ekavAra sTezana javA mATe huM brebarna roDa samRddhi chalakI rahI che, vaibhavamAM ALoTI rahyA tApamAM te ughADA page rikSA calAve che. jyAre pahoMcyo. rAtanA 8 vAgyA hatA. TeksInI taMgI, che, chatAM dhananI lAlasA AganI jema bhabhUkI moTA bhAganA mANaso garamImAM ghara bahAra paNa bhIDa ane TrAphikanI bharamArane kAraNe TeksI mATe rahI che ane khoTuM karatA acakAtA nathI tevA nIkaLatA nathI tyAre e ughADA page kaI rIte rastA doDAdoDI karavI paDe tema hatuM. sAmAna phUTapAtha amIrone joIne Azcarya thAya che ke taddana garIbI (vadhu mATe juo pAnuM 22) Printed & Published by Nirubahen S. Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A. Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddev Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbai400004. Temparary Add.: 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah.