Book Title: Prabuddha Jivan 2009 01
Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Catalog link: https://jainqq.org/explore/526006/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ I vArSika lavAjama rUA. 125/ tA. 16 jAnyuArI, 2009 chUTaka nakala rUA. 10/ *** zrI muMbaI jaita yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra *** prabuddha jIvana poSa vada tithi vikrama saMvata H 2065 vIra saMvata : 2535 jina-vacana saMyama-dharma ane siddhapada cauraMgaM dullahaM mattA saMjamaM paDivajjiyA / tavasA dhuyakammaMse siddhe havai sAsae / / -'ttarAdhyayana-2-20 cAra aMgo (manuSyajanma, zAstrazravaNa, dharmamAM zraddhA ane saMyamamAM puSArtha) durlabha jANIne jIva saMyamadharmano svIkAra kare che ane tapa dvArA karmono nAza karIne zAzvata siddhapadane pAme che. cAra aMgoM (manuSyajanma, zAstrazravaNa, dharma meM zraddhA aura saMyama meM puruSArtha) ko durlabha samajha kara jIva saMyama kA svIkAra karatA hai / phira tapasyA dvArA sabhI karmoM ko naSTa kara jIva zAzvata siddhapada prApta karatA hai / Realizing that four things (viz human birth, listening to scriptures, faith in religion and strength to practise self-control) are difficult to obtain, one who observes self-control and destroys all the past Karmas through penance, becomes Siddha for ever. (DaoN. ramaNalAla cI. zAha graMthita tnina-vattanamAMthI) - 6 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16 jAnyuArI, 2009 yamana gAMdhIjI ane rAvajIbhAI sthira rahe che. sApa rAvajIbhAI cAdara UMcake che. ThIkaThIka vajana AgaLa vadhato nathI. paNa cAMdanImAM kyAMya jato che. jorathI cAdara e dUra pheMkI de che. sApa cAdaramAMthI gAMdhI gaMgA paNa dekhAyo nahi. pITha ane cAdaravacce chupAyo bahAra Ave che. rAvajIbhAI vagere ene pakaDe che haze? rAvajIbhAI dhImethI kahe che, bApujI, Apa ane dUra nAkhI Ave che. lAgato camatkAra saheja paNa hAlatA nahi. chApAMe vAta cagAvIH "mahAtmAjIne mastake sAbaramatI AzramamAM sAMjanI prArthanA pUrI huM to nathI hAlavAno, paNa tame zuM karo nAga dharelI pheNa.' lokamAnyatA che ke nAga mastaka thaI che. kinArAne ghasAIne sAbaramatInA nIra cho ? para pheNa dhare to mANasa cakravartI thAya. A badhI khaLakhaLa vahI rahyAM che. AkAzamAM vasaMtanI pUrNimA huM A vALelI cAdaranA cAra khUNA pakaDIne camatkAranI rIte daMtakathA cAlI. paNa moTAmAM moTo khIlI che. tene dUra pheMkI dauM chuM. sApa temAM haze to cAdara camatkAra gAMdhIjInA ne nAganA prasaMgamAM e hato prArthanA pachI eka bichAnAmAM takiyA para sAthe dUra paDaze ane cAlyo jaze. paNa Apa ke teo zAMta citte svasthatAthI rUMvADuM paNa na pharake jamaNA hAthano Teko rAkhI gAMdhIjI ADA paDyA hAlazo nahi. e rIte, je sthitimAM paDyA hatA te sthitimAM paDyA che. teo ughADe zarIre che. ThaMDI lAgaze ema mAnI huM nahi hAluM, paNa tame sAcavazo. rahyA. umAzaMkara jozI bA emane eka cAdara covaDI karIne oDhADe che. cAdarano ardho bhAga pITha pAchaLa che. sarjana-sUri sAme rAvajIbhAI beThA che. vAto karatAM kRti kartA pRSTha kramAMka rAvajIbhAInI najara baraDA paranI sapheda cAdaramAM (1) gAMdhI bApu! daMDo laIne have to Avo! DaoN. dhanavaMta zAha (2) bhaviSyavANI DaoN. raNajita paTela paDelI kALI bhAta para jAya che. are kALo sApa! mahAtmA gAMdhI ane paMca mahAvrata DaoN. yogendra pArekha sApa cAdara upara thaI gAMdhIjInA baraDA para caDe (4) muMbaI jena yuvaka saMghanA 80mAM varSamAM che ane bIjI bAju UtaravA Doka laMbAve che. padArpaNa nimitte yojAyo bhavya samAroha ketana jAnI rAvajIbhAInuM dhyAna vAtamAMthI khase che e zrI mu. je. yu. saMgha : prApta thayela anudAnanI yAdI ........ jo I-ane potAne paNa kAMIka hoya ema (6) zuM gAMdhIjI bhAratIya tattvajJAna jANatA na hatA? prA. pratApakumAra je. ToliyA lAgavAthI-gAMdhIjI pUche cheH zuM che? | (7) jayabhikhkhuM jIvanadhArA DaoN. kumArapALa desAI rAvajIbhAIno jIva addhara thaI gayo che. (8) jUjavAM rUpa mananAM zrI zAMtilAla gaDhiyA 20 gAMdhIjI hAlyA to sApa DaMkhavAno. pote bhayathI (8) zrI jaina mahAvIra gItA : eka darzana-3 pa. pU. AcArya zrI vAtsalyadIpa kaMI bole to hAjara rahelA bhaDakaze. dhImethI e (11) sarjana svAgata DaoN. kalA zAha 25 javAba Ape che. kAMI nahi, e to sApa che. (12) jaina pAribhASika zabdakoza DaoN. jItendra bI. zAha (13) paMthe paMthe pAtheya eka amUlya salAha vijayAlakSmI paMDita 28 sAMbhaLIne bA vagere ciMtAthI UThe che, paNa krama (3) 11 prabuddha jIvana : grAhaka yojanA *1 varSanuM lavAjama rUA. 125/-(U.S. $15) *3 varSanuM lavAjama rUA. 350/-(U.S. $ 40) 5 varSanuM lavAjama rU. 550/-(U.S. $ 65) * 10 varSanuM lavAjama rUA. 1000-(U.S. $120) kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama rU. 2000/-(U.S. $ 150) * kyAreya paNa jAxkha na levAnI pratijJA sAthe 1929thI zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM A mukha patra "prabuddha jIvana pratyeka mahinAnI 16mI tArIkhe aviratapaNe pragaTa thAya che ane gujarAtI prajAne preraNAtmaka ciMtana pIrasatuM rahe che. * zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA peTrano, AjIvana sabhyo ane gujarAtanA saMto tema ja vecArika mahAnubhAvone 'prabuddha jIvana' vinA mUlya pratyeka mahine arpaNa karAya che. * Arthika rIte nukasAnImAM pragaTa thatA A "prabuddha jIvanane saddhara karavA 'prabuddha jIvana nidhi'nI sthApanA karela che jemAM dAnavIro yathAzakti potAnA dAnano pravAha mokalI rahyA che. *vicAradAnanA A yajJamAM Apane paNa ApanA taraphathI dhanadAna mokalavA vinaMtI che. *"prabuddha jIvana nidhi" ane "kanyA kariyAvara AjIvana lavAjama' ApanArane AvakaverAnI 80 G kalama anvaye karamuktanuM pramANapatra ApavAmAM Avaze. *ceka "zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha'nA nAme mokalazo.koI paNa mAsathI grAhaka banI zakAya che. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha, 33 mahamadI minAra, 14mI khetavADI, e.bI.sI. TrAnsaporTanI bAjumAM, muMbaI-400 004. TeliphonaH 23820296 Dmenejara * Website : www.mumbai_jainyuvaksangh.com * email: info@mumbai_jainyuvaksangh.com Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Regd. With Registrar of Newspaper for India No.RNI 6067/57 varSa : (50) + 19 aMka : 1 7 tA. 16 jAnyuArI, 2009 zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanuM mAsika mukhapatra 7 prabuddha jIvana prabuddha jIvana pAkSika 1939thI 1989 : 50 varSa 7 7 vArSika lavAjama rUA.125/- 7 mAnad taMtrI : dhanavaMta ti. zAha gAMdhI bApu! daMDo laIne have to Avo! kRSNa janma kAliMdI taTa, soraTha taTa hata prANa hue, soraTha taTa janme mohana, kAliMdI taTa hata prANa hue, gagana vihArI garuDa vartuma, kisa dharatI para Ana caDe ? pakSa hina kI bhUmi hamArI, yahA~ kahA~ tuma bhUla paDe ? chUTaka nakala rUA. 10/ dulerAya kArANI ('gAMdhI bAvanI'mAMthI) pU. bApu! tamane vidAya karyAne Aje 61 varSanA vahANA vAI bANa caDAvavA kahyuM hatuM tema tame tamArA baudhika jJAnanI to aisI cUkyA, tamane vadAya karyA pachI A deze ghaNI bhautika pragati karI chetesI karIne tamAro daMDo gophaNanI jema pelA guMDAo tarapha ghUmAvo ? sAcuM bolajo ho bApu, tame to satyanA pUjArI cho. 'tamArA eka gAle koI tamAco mAre to tamAro bIjo gAla dharajo,' ema Izue kahyuM hatuM paNa bIjA gAle paNa pelo 'koI' tamAco mAre to zuM karavuM evI koI InsTrakzana ke upadeza Izue Apyo hoya evuM kAMI vAMcavAmAM nathI AvyuM. A aMkanA saujanyadAtA zrImatI nirmaLAbena caMdrakAMta DI. zAha smRtiH sva. kumArI smitA zAha ane harniza zAhanA smaraNArthe to Aje amArI bhArata mAtAnI A AtaMkavAdI-oe cheDatI karI che, tamAcA mAryA che, bolo ame zuM karIe ? A saMjogomAM prajA jyAre trasta che bApu ! eka prazna pUchuM ? be adabI mApha, tame pU. bA sAthe gItAnA sthitaprajJa bhAvathI cAlatA ho, pU. bA paNa tamArI sAthe mIThI mIThI vAto karatA hoya ane ekAeka koI guMDo pragaTa thaIne amArA e pU. bAno hAtha pakaDe to tame pati puruSa zuM karo ? tame pelA guMDAne ema to na kahone ke 'le bhAI, mAro A daMDo le tane tArA rakSaNa mATe kAma Avaze.' ke gItAno sthitaprajJa bhAva korANe mUkI, kRSNe arjunane bApu... rAma dhanuSya, satya ane vacana pAlanane laIne, kRSNa sudarzana cakra ane karma-kartavya temaja bhaktino Adarza laIne, isu prema ane kSamAno saMdezo laIne, mahaMmada payagaMbara sAheba samAnatA, baMdagI, ane dAnano Adarza laIne, sokreTIsa DahApaNanA vicAro laIne ane gAMdhI bApu tame to A badhAMnA saravALA jevA A bhAratanI dharatI para padhAryA. AvA to aneka mahApuruSo A dharatI upara avataryA, paraMtu kRSNane tIra, Izune vadha staMbha, sokreTIsane tyAre, atyAre amArA deza netAo to potAnI carcA surakSA ane jherano pyAlo ane tamane goLI... TApaTIpamAM vyasta che. emanI TApaTIpamAM zobhe evA zaNagAra zodhIne e zaNagAra emane paherAvavA mATe AkrozabharI prajA have jAgI rahI che. A aMdaranA AtaMkavAdIothI amAruM lohI garama thaI rahyuM che. paNa bhoLA bhAratIyajanone potAnI mIThI mIThI vANI ane dhananI vaheMcaNIthI e lohIne ThaMDuM karavAnI e badhAmAM gajabanI AvaData che. amArA aMdaranA AtaMkavAdIo to netA-abhinetAnuM adbhuta mizraNa che. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16 jAnyuArI, 2009 bApu, tamArA nAme AjanA rAjakAraNIo tarI gayA, ane bhAratanI AjanI lokazAhIne Aje gAMdhInI nahi, parazurAmanI prajAne DUbADI dIdhI. eka be dAyakA pahelA jemanI pAse nokarI jarUra che, parazurAma avatAranI rAha che, ane e parazurAma eTale paNa na hatI evA deza netAnA suputrInA lagnamAM Aje karoDonA prajAnI pUrI jAgRti, matAdhikAranuM zastra. kharca thAya che. bApu, tamArA sAdAInA pATha to Aje bacAro garIba bApu, AzIrvAda Apo ke prajA parazurAma thaI jAya, ane daMbhI, ane madhyama varga lAcArIthI sAcavI rahyo che. tamane khabara che? bhraSTAcArI ane nakAmA rAjakAraNI ane amaladArone nIce utArI tamArI khAdIne to A badhAMe choDI ja nahi paNa tarachoDI dIdhI de. che. ane khAdImAM paNa kRtrima tAMtaNAnI milAvaTa svIkArAI gaI che, bApu, pratyeka dezavAsIne hukama karo ke, A hoziyAra' zAsako ane tamArI dArU na pIvAnI jhuMbezanA to ahIM dhaMdhA ane vikAsanA nAme matadivasanI AjubAju rajAnA divaso rAkhe to paNa pratyeka nAgarika, cUrecUrA UDI gayA che, e paNa bApu, tamArA gujarAtamAM to khAsa. dhaMdho grAmapaMcAyata, nagarapAlikA, vidhAnasabhA ane lokasabhAnI cUMTaNImAM lAvo, pAva, pIvaDAvo ane paisA ugADo... potAnA mata adhikAranA "parazune laIne jAya ane vINI vINIne bApu, A badhuM sAMbhaLIne raDatA nahi, tamArA vatI sAmAnya takasAdhu ane bhraSTAcArIone emanA ghara bhegA karI de ane potAnA ane AdarzavAdI prajA raDI rahI ja che! zubha matathI A dezane zubha ane kalyANamaya banAve...svarAjane bApu, have daMDo laIne Avo..ahiMsAnA pUjArI jaina maMtrIo surAjano AkAra Ape. A dharatI puNyazALI che. eTale A zraddhA che. savAra sAMja pratikramaNa karI dezanI rakSA kAje yuddhamAM jaIne talavAra DahoLAyelA pANImAMthI kacaro kADhI, gALIne, garama karIne zuddha to calAvatA hatA ja. svadharma karatA samayadharmane vaphAdAra rahevuM e ja sAco karavuM paDaze ja. dharma che. bApu, A dharatI upara tamArA jevA aneka mahA mAnavanA caraNo bApu, baso varSonA zAsaka aMgrejone tame ahiMsAnA zastrothI padhAryA che, e sarvenA amArA upara AzIrvAda utaro. ame amArI haMphAvyA, harAvyA ane emane ravAnA karyA, paNa Aje ame tamArI rakSA karavA sarva zaktimAna banIe, bhautikanI samAMtara AdhyAtmika sAthe zarata lagADIe chIe ke tamArA A dezavAsIonI AvI siddhi pAmIe ane jagatanA sarve jIvo pratye prema, karuNA ane kSamAno cheDatI-paristhiti joIne gusse thaIne tame jo tamAro daMDo laIne bhAva amArA sarvenA hRdayamAMthI dhvanita thAya, pharI kRSNanI vAMsaLI Avo to vartamAna deza netAo ane amaladAro tamane gAMThavAnA vAge, mahAvIranA vacano jharaNAMnI jema khaLakhaLa vahe ane e madhura nathI, tame emane mahAta nahi karI zako, samajAvI nahi zako, nAdo vizvanA kaNakaNamAM goraMbhI UThe. viSakanyAne jhera ke koI auSadha ApavAthI e maratI nathI evA A he mahAmAna bApu, amArA koTi koTi praNAma. rIDhA baudhiko kyAMka tamane koI kAyadAnI jALamAM evA 'phITa' karI dhanavaMta zAha aMdara 'phITa' karI deze, kadAca tamAruM enkAunTara paNa thaI jAya, to tame e 30 mI jAnyuArInA goLI khAdhI hatI e A enkAunTaranI zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA prakAzita goLI karatA vadhu sArI hatI evuM tamane lAgaze. pachI raDI rahelA DaoN. ramaNalAla cI. zAha likhita amAre pharI raDavAnuM? ame keTaluM raDIe? have to amArA AMsu paNa | navA graMthonuM prakAzana sUkAI gayA che ! 1. jinatattva graMtha-1-AvRtti bIjI, julAI-2007, pRSTa bApu, tame ahIM hatA tyAre AjhAdI mATe ghaNAM kArAvAsa ane | saMkhyA-503, mUlya rUA. 300- 1 thI 5 bhAgamAM vistarita A upavAso sahyAM hatAM. eTale bApu have tame na Avazo, tamArA apamAno graMthamAM jainadharma viSayaka 47 lekho che. amArAthI sahana nahi thAya. pAkistAnamAM janAba jinhAnI zuM dazA 2. jinatattva-graMtha-2, oNgasTa-2007, pRSTa saMkhyA-364, mUlya thaI hatI e tamane khabara che bApu? vaLI A dezamAM hamaNAM 'vRddhAzrama' rUA. 240/- cha thI bhAga 9 sudhI vistarita A graMthamAM jaina dharma viSayaka paNa vadhI rahyAM che!! bIjAM 26 lekho che. bApu, tamArI jIvana kathAmAM sAcA sukhano mahAsAgara che. 3. prabhAvaka sthaviro (bhAga-1 thI 6) AvRtti-bIjI mArca-2006, deza-paradezanI yuvA peDhI hoMze hoMze e vAMce che, vicAre che ane | pRSTa saMkhyA-612, mUlya-rUA. 350|-. cha bhAgamAM vitarita A graMthamAM 25 jaina prasiddha ane siddha sAdhu tamArA cIMdhelA Adarza pramANe jIvavAno saMkalpa kare che. tamArI gAMdhI bhagavaMtonA caritranuM vigate Alekhana thayuM che. kathA amArI vyathA upara gaMgAjaLanuM kAma kare che. amane emAM ghaNAM A pustako eka sAthe kharIdanArane 25% DiskAunTa. 'ukelo' dekhAya che. bApu, tame amArA upara ghaNAM upakAro karyA che. 2 menejara paNa Aje tame na Avazo. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 5 tA. 16 jAnyuArI, 2009 prabuddha jIvana bhaviSyavANI rUDaoN. raNajita paTela (anAmI) salAmata nathI, e puravAra thavAno divasa Aje sAme AvIne Ubho rASTrapitA pU. gAMdhIjI kevaLa AdarzavAdI, bhAvanAvAdI ja nahotA che, ane jarUra e satya sAbita thaze keHpaNa vyavahAradakSa krAdarzI maniSI paNa hatA. potAnA samayanI 'adharmeBdhate tAvat tato bhadrANi pazyati | maryAdAone atikramIne AgaLanuM joI zakatA hatA ne koIpaNa tataH sapatnAt jayati samUlastu vinazyati | yakSapraznane pUMchaDethI pakaDavAne badale zIMgaDethI pakaDatA eTale to gokhale matalaba ke adharmathI mANasa amuka vakhata pUrato saMpattimAna thAya ane lokamAnya tilaka sAthe paNa meLa pADI zakyA. aMgrejomAM zraddhA che, sukho pAme che, harIpho upara vijaya meLave che, paNa aMte samULago rahI tyAM lagI vinIta, mavALa valaNa rAkhyuM paNa zraddhAlopa thatAM 'tame nAza pAme che.' 'daridranArAyaNa' zabda ApanArahatA svAmI vivekAnaMda, TaLo' (kviTa InDiyA) jevuM uddAmavAdI valaNa paNa dAkhavyuM. mahAtmA gAMdhInA purogAmI jemaNe siMhagarjanA karI uddhodhana karyuM: sane 1930 sudhInA bhAratabharanA rASTranetAomAM pU. gAMdhIjI UTho, jAgo, ne zreSTha puruSo pAsethI jJAna prApta karo. (uriSThata, ja eka evA netA hatA-lokanetA hatA-jemaNe rASTranI nADa nakhazikha jAgrata prApya varAtni bodhata) bhAratanA A bhagIratha saMnyAsIe parakhelI. ApaNI rASTrIya vizeSatAo-maryAdAonA teo acchA bhagavAM dhAraNa karIne rASTravAdane jAgrata karyo ne bhAratanA bhUtakALanI pArekha hatA. vartamAnanA dhummasane bhedIne bhaviSyano prakAza parakhI bhavyatA darzAvI. bhAvi mATe ujjavaLa AzAvAda pragaTAvyo. emaNe zakatA hatA. eTale to svarAjya-prApti pachI bhAratanI zI sthiti kahyuM: 'jenuM jIvana anya jIvonA kalyANa mATe vyatIta thAya che, tenuM ja haze tenI AgAhI...AgAhI nahIM paNa AjanI paristhiti jotAM to jINuM sArthaka che. te ja yathArtharUpe jIve che. te sivAyanA bIjA jIvo 'bhaviSyavANI' emaNe sane 1922mAM bhAkhelI. emanA ja zabdo jIvavA chatAM maraNa pAmelA jevA ja che.' vAMcIe-sAMbhaLIe: zrI araviMda to rASTrIyatAnA jyotirdhara jevA hatA. temanA "svarAja, kaMI lAMbA vakhata sudhI paNa cAlu rAjya (briTIza rAjya) 'vaMdemAtaram' patre dezamAM cetanA jagAvelI. patnI paranA eka patramAM karatAM bahu sAru hovAnuM nathI. svataMtra thaIzuM, tenI sAthe ja cUMTaNImAM teo lakhe che: "loko svadezane jaDa padArtha-keMka medAna, khetara, vana, rahelA badhA ja doSo, anyAya, zrImaMtonI sattA, julama temaja vahIvaTI parvata, nadI ityAdi samaje che. svadezane huM mA samajuM chuM., enI bhakti binaAvaData-e badhuM ApaNI para caDhI besavAnuM. loko aphasosanI karuM chuM, pUjA karuM chuM, huM jANuM chuM ke A patita jAtino uddhAra karavAnuM sAthe gayA dahADA (aMgreja rAjyanAH yAda karaze...lAbha eTalo ja baLa mArAmAM che-"zArIrika baLa nahIM' talavAra, baMdUka laIne ja huM yuddha thayo haze ke eka jAti tarIke ApaNA mAthethI apamAna ane kalaMka karavA jato nathI. mAruM baLa jJAnanuM che. kSAtrateja e ja kevaLa baLa utaraze. AkhA dezamAM keLavaNIno pracAra karIe to ja AzA che..nahi nathI, brahmateja paNa che. A teja jJAnanI upara pratiSThita che." "noleja to julamano bharelo ghora naraka AvAsa ja haze." Ijha pAvara' e emaNe siddha karI batAvyuM. lagabhaga eka ja dAyakAmAM mane to, AjathI 82 sAla pUrve bhAkhelI A bhaviSyavANImAM AvI caccAra vibhUtio pAke ne teya gulAma hiMdamAM e vizvanuM moTuM mahattvanA traNa muddA Ajeya te so TakA nahIM paNa savAso TakA sAcA Azcarya gaNAvuM joieH lAge che. (2) pU. bApunI bhaviSyavANIno bIjo muddo vahIvaTI bina (1) cUMTaNInAM badhAM aniSTo teo joI zakyA che. lokazAhImAM AvaDatano svarAjyaprApti TANe to sAco hato ja paNa Ajeya te zo Aje moTe bhAge mastaka nahIM paNa dhaDa matadAna kare che. "manI pAvarane bhalIvAra che?' phrIDama eTa miDanAITa' maLyuM. rASTranA dehachedana sAthe...ne masalsa pAvara'nI bolabAlA che. "rASTra ke rAjyakakSAe nahIM paNa e pachInI arAjakatAe kALo kera vartAvyo. vyavasthA ne 'la enDa kSetrIya ne kyAMka to jJAtiya kakSAe lokazAhInuM adhaHpatana thayuM che. oNrDara' mATeya vadAya letA mAunTa beTanano sahAro levo paDyo! e hAthe kaMkaNa ne arIsAmAM zuM jovuM? AvI bhaviSyavANI uccAranAra kaTokaTInA kALe javAhara ne saradAra paNa DaghAI gayelA. javAhara karatAMya krAntadarzIno janma thayo sane 1869mAM. sane 1861 thI 1871no saradAre AI.sI.esa. keDarano samayocita sadupayoga karI paristhitine e maMgala dAyako eka nahIM paNa caccAra krAntadarzIone janma ApanAra ThekANe pADIne bhAratanA pAMcaso bAsaTha (pa62) rajavADAMne ekatrita che. sane 1861mAM kavivara ravindranAthano janma thayo, sane 1863mAM karI bhAratanI akhaMDatAne akabaMdha rAkhI. Aje ardhI sadI bAda vicAra svAmI vivekAnaMdano, sane 1869mAM mahAtmA gAMdhIno ne sane karIe to paNa vahIvaTI bina AvaDatano prazna to aneka rAjyo pUrato 1871mAM maharSi araviMdano. "saMskRtinuM saMkaTa' nAmanA eka uddhodhaka saLagato ja rahyo che. netAgIrI uttarottara UtaratI kakSAnI jovA maLe lekhamAM ravIndranAthe bhaviSyavANI uccArI cheH "Aje eTaluM kaheto che. are ! eka samaya hato jyAre bhAratano vahIvaTa gujarAtIonA jAuM ke prabaLa pratApazAlInAM paNa sAmarthya, madamattatA, AtmabharitA hAthamAM hato. saradAra vallabhabhAI, morArajI desAI, zrI dhIrubhAI Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16 jAnyuArI, 2009 ema. paTela, zrI manubhAI zAha, zrI bI. pI. paTelano e jamAno garimAne gaurava Ape evI carcAnI bhASA nahotI. kalamanTa eTalI hato. Aje kendramAM gujarAtIonI zI sthiti che? "greTa nezana' ne (Clement Attlee) svarAjya ApavAnI tarapheNamAM hatA. vinsTana carcila puvara lIDara'no meLa zI rIte maLavAno? ApaNI vahivaTI ekadama viruddhamAM hatA. carcile prahArAtmaka bhASAmAM kahyuM: 'pAvara vila binaAvaDatane kAraNe anyAya, julama ne anadhikArIonI sattA jovA go Ir dha hesa opha rAskalsa, rojha enDa phrI buTsa, noTa e maLe che. ekavAra eka abajopatie kaheluM ke pAMcaso karoDamAM bhAratanI boTala opha voTara ora lopha zela eskepa Teksezana. onlI era lokasabhA kharIdI zakAya! AyArAma-gayArAmanAM lAkha lekhAM hatAM vila bI phrI enDa dha blaDa opha dhIjha haMgrI miliyansa vila bI ona dhI te have karoDoye pahoMcyAM che! Ajeya nirdalIyanA bhAva AsamAne heDa opha klemanTa eTalI. dhIjha Ara mena opha sTro opha huma no pahoMcI gayA che! jyAM AvA sodA thatA hoya tyAM rASTrabhakti, sTresa vila bI phAunDa AphTara e kyU Iyarsa. dha vila phAITa emonga vyavasthAzakti ke sevAniSThAnI zI vAta karavI? jo ApaNAmAM vahIvaTI dhemaselvajha enDa inDiyA vila bI losTa Ina poliTikala skavebalsa." AvaData hota to byurokrasI, reDa TepIjhama, lAMcarUzvata, pramAda, (phiphTI Iyarsa AphTara (pR. 3) eDITeDa bAya esa.vI.rAju vilaMbanIti, hotI hai calatI he vRtti jevAM lokazAhIne vighAtaka tattvo svarAjya mATe vyavasthita, dezavyApI laData ApanArAomAM te kALe na hota balake pramANamAM ochAM hota. je bihAramAMthI buddha, mahAvIra, mukhya netAo hatA pU. mahAtmA gAMdhIjI, saradAra vallabhabhAI paTela, rAjendrabAbu, jayaprakAza jevI vibhUtio prApta thaI tyAM rAbaDIdevInuM zrI javAharalAla naheru, molAnA abula kalAma AjhAda vagere rAjya! lAluprasAda yAdava "rImoTa kanTrolathI calAvatA! jenA para sphaTIka-zuddha rASTrIya netAo eTale carcile A vaMdanIya vibhUtio karoDono ghAsacArA kaubhAMDano kesa cAlato hoya! zI balihArI che kAje rAskalsa, rojha enDa phrI-buTarsa" evA AkarA zabdo nahIMvAparyA ApaNI lokazAhInI! hoya ema mAnI laIe to pachI Avo, A badho Akroza kone mATe ? (3) sane 1922mAM ApaNA dezamAM keLavaNInuM pramANa ghaNuM ja bhArata mATeno carcilano pUrvagraha bolato hato? 'bhAgalA pADo ne ochuM hatuM, ane temAM ya bhAratanA keTalAka bhAgomAM to te pramANamAM rAja karo'nI briTIzaronI kUTa-nIti to vizva-vikhyAta hatI. muslima na-gaNya jevuM hatuM. svarAjya Ave to gAMdhIjIne mana lAbha eTalo lIganA mahammadaalI jhINA emanuM rAjakIya pyAdu hatuM. hiMduomAM kharo ke eka jAti tarIke ApaNe mAthethI apamAna ne kalaMka TaLe paNa paNa bhAgalA paDAvavA harijanonA svataMtra matAdhikAranI sogaThI kyAM jo AkhA dezamAM keLavaNIno vyApa ne pracArane vadhArIe to paristhiti vAparI nahotI? carcilanuM sAmrAjyavAdI mAnasa bhAratanA eTalI hade vaNase, kathaLe ke, svarAjamAM 'julamano bharelo ghora rASTrabhaktone mUlavavAmAM gothuM khAI gayuM hoya ema bane? pU. naraka-AvAsa ja hoya. gAMdhIjIne mana keLavaNI eTale kevaLa gAMdhIjInI 1920-21nI, 1930-31nI ne chelle 1942nI akSarajJAna ke upAdhionI prApti ja nahIM paNa heDa, henDa enDa kvITa InDiyA' mUvamenTa carcilanA mAnasane rITu ne saMvedanAvihIna hArTa..matalaba ke buddhino vikAsa, karmazaktino vikAsa ane hRdayano banAvyuM hoya? briTIza lokazAhInI rIti-paddhatie A koMgresIo kahetAM lAgaNItaMtrano vikAsa abhipreta hoya. svataMtra prajA tarIke ApaNe rAja karI zakavAnA nathI evI dRDha mAnyatAthI prerAI carcile AvA ApaNA hakko ne pharajo samajIe, nAgarika dharma samajIe, dezanA AkarA prahAro karyA hoya e saMbhavita che. Ameya carcilanuM vyaktitva sAmAjika, Arthika, rAjakIya praznonI ApaNI samaja vadhe ne lokazAhI a-gamya hatuM. dvitIya vizvayuddhanA vijayamAM bhAratano sAtha-sahakAra prajAtaMtramAM ApaNI bhAgIdArI ne javAbadArI samajIe. AvI kaika nagaNya nahoto, paNa carcile e pahADa-moTA muddAne najhara aMdAjha emanI kalpanA hoya; jo ke gAMdhIjI to keLavaNIno artha vyaktimAM karelo. kyAMka vAMceluM e pramANe, A muddAne ujAgara karavAmAM ne cAreya varNanI zaktino AvirbhAva ne vikAsa evoya samaje che. dareka carcila tathA presiDenTa rUjhavelTanuM dhyAna doravAmAM zrImatI rUjhavelTanoya vyaktimAM brAhmaNanI jJAna-sAdhanA, kSatriyanuM kSAtrateja, vaizyanI phALo hato. vyavahAra dakSatA ne zudranI sevAvRtti vikasAvavAnuM lakSya keLavaNInuM carcilanA dhakhadhakhatA bakhALAne saumya uttejana Ape evI vicAra hovuM joie. evo gAMdhIjIno khyAla che. samagra prajA keLavaNInA A saraNIvALA keTalAka ardhadagdha rAjakAraNIo paNa tatkAlIna bhAratamAM lakSyane siddha na karI zake e vAta sAcI paNa prajAjIvananA prANapraznone hatA. prathama to mane e samajAtuM nathI ke lokazAhImAM ATalA samajavAmAM sArAsArano vicAra viveka karI zake eTalI keLavaNI to badhA-DajhanabaMdha-rAjakIya pakSo hoI zake ? vadhumAM vadhu traNeka pakSothI samagra prajAne maLe e AzA vadhu paDatI na gaNAya. 'ITaranala vijilansa cAle. ApaNe tyAM, 'deDakAMnI pAMcazerI" jevA rAjakIya pakSono rAphaDo Ijha dha prAIsa opha libarTI' niraMtara ataMdra jAgrati sivAya svataMtratA phATyo che! lagabhaga be Dajhana pakSonA sAtha-sahakArathI zrI salAmata nathI. e sUtra satata smRtimAM rahevuM joie. aTalabihArIe je lokazAhI-taMtra calAvyuM che te to 'mirekala' gaNAya ! (2). carcile aMtamAM kahyuM cheH "InDiyA vila bI losTa Ina poliTikala 'hiMdane svarAjya ApavuM ke nahIM?' enI briTIza pArlAmenTamAM skavebalsa' eno Acho aNasAra meLavavo hoya to lokasabhAnA sAMprata carcA cAlatI hatI. e carcA khUba ja ugra prakAranI hatI. pArlAmenTanI adhyakSa zrI somanAtha ceTarajInA tAjetaranA A zabdo yAda rAkhavA Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 jAnyuArI, 2009 prabuddha jIvana jevA che. "saMsada sabhyoe bhegA maLIne A mahAna lokasabhAne vAta karelI tyAre AMkaDA ApatAM kaheluM ke lokasabhAnI kAryavAhI akhADAmAM pheravI nAkhI che.' A vidhAnamAM keTalo badho Akroza, calAvatAM eka miniTe rUpiyA chavvIsa hajArano kharca thAya che. karoDono puNyaprakopa ne kaTu anubhavanI baLatarA che ne mahAna lokasabhAnI kharca karyA bAda paNa A sAMsado emanI niSThA ne kAryakSamatAno kevo garimA jALavavAnI cIvaTa paNa. tAjetaramAM ja zrI ceTarajIe bIjI hisAba Ape che? hAthe kaMkaNa ne darpaNamAM zuM dekhavuM? eka agatyanI vAta kahI teH- "dhera masTa bI e sisTama opha rAITa Tu zrI esa.vI.rAju likhita "mInu masANI' pustaka vAMcato hato. rikola emapIjha enDa emaelaejha Tu DIla vItha misabiheviyara opha emAM eka evuM vidhAna Ave che ke "ApaNA dhArAsabhyo ke sAMsado ile kreDa riprejhenTeTIvsa-matalaba ke geravartana karatA emanA pagAra vadhArAnI vAta Ave che tyAre pakSApakSI bhUlI jaine dhArAsabhyo-sAMsadone pAchA bolAvavAno adhikArano amala karavAnI badhA DAhyADamarA thaI jAya che." masANI haMmezAM AvI vAtano virodha koI vyavasthA hovI joie." khUda lokasabhAnA adhyakSa ja jyAre AvI karatA hatA ne sabhyone paNa virodha karavA Adeza ApatA hatA. 'voTa ne ATalI badhI gaMbhIratAthI vAta kare tyAre carcilanI 'bhaviSyavANI'nI heva dha emapIjha Dana?' evo aMtarmukha karanAro emano prazna hato. upekSA karI zakAya tema nathI. sAMprata rAjakAraNa ne rAjakAraNIoe carcilanA mIThuM pAyelA - briTIza rAja-paddhatie, khoDaMgAtI cAle cAlatI ApaNI cAbakhAmAMthI kaika to zikhavA jevuM che ja. lokazAhIne karadAtAonA parasevAnI kamANIno kevaDo moTo hisso Apavo paDe che tenI jANa A sAMsadone nahIM hoya? sane 2007nA 22/2, aruNodaya sosAyaTI, alakApurI, vaDodarA-7 sapTembaramAM somanAtha ceTarajIe 'rAITa Tu rikola riprejhanTeTIva'nI phona naM. : (0265) 6621024 mahAtmA gAMdhI ane paMca mahAvrata 2 DaoN. yogendra pArekha jaina yuvaka saMgha-paryuSaNa vyAkhyAnamALAnA adhyakSa mAnanIya DaoN. ArAdhaka teo hatA. temano veza-paheraveza paNa kevo! jaina sAdhu dhanavaMtabhAI zAha, zrotAo, AjanI A sabhAmAM "mahAtmA gAMdhI jevo. Ama juo to rAjanetA! paNa vastrone eka paNa khisse na ane paMca mahAvrata' viSaya para vyAkhyAna ApatI vakhate bharapUra AnaMda hoya evo hindustAnano kadAca prathama ane AkharI netA. satyanuM ane saMkocano samAMtarapaNe anubhava karI rahyo chuM. prastuta vyAkhyAna- AcaraNa to bALavaye 'harizcaMdra' nATaka joyuM tyArathI saMkalpapUrvaka zarU mALAnA maMca parathI varSothI je pUrvasUrio-prabuddha vaktAo, sAkSaro thayuM. khissA vagaranA vastroe parigrahanA pravezane ja aTakAvI dIdho. vaktavya ApI cUkyA che temanuM smaraNa A kSaNe mArI javAbadArIno satya, ahiMsA, aparigraha, asteya ane brahmacarya-ema pAMceya mane ahesAsa karAve che. 1986 thI 1990nA cAra varSanA mArA vratanuM parasparanuM anusaMdhAna. ekanA paNa abhAvamAM anya cAranuM muMbaI nivAsa daramyAna A vyAkhyAnamALAnuM zravaNano yuvAna zrotA pAlana azakya. eka vratanA pAlana mATe paNa anya cAra mATenI niSThA tarIke, sahRdaya zrAvaka tarIke meM pUrepUro lAbha lIdhela che. mohamayI Avazyaka. A paMca mahAvratanI ArAdhanA mATe atyaMta anivArya che muMbaI nagarI A vyAkhyAnamALAnA divasomAM puNyabhUmi bane che evI aMtarAtmAnA avAjanuM anusaraNa. satya vratanA pAlananI vAta karIe AstikatA dareka zrotA-vaktAnI jema mArA hRdayamAM paNa che. tyAre A vAta vizeSa lAgu paDe. "satya eTale zuM?' eno tarkathI mArA vaktavyano viSaya che, "mahAtmA gAMdhI ane paMca mahAvrata." sIdho javAba ApI zakAya tema nathI. gAMdhIjIe kahyuM, 'huM satyano jaina zrAvako paMca mahAvratathI paricita che. mahAtmA gAMdhI janmathI jaina zodhaka chuM. satya hajI jaDyuM nathI. tethI pote paNa satya eTale zuM? e na hatA paNa karmathI jaina hatA. sAva sAcukalA vaiSaNavajana paNa hatA. praznano aMtima abhiprAya ke javAba ApatA nathI. AtmakathAnI mahAvIranI jIvadayA, buddhanI karuNA ane IsunI kSamAnA saMgamatIrtha prastAvanAmAM ja temaNe noMdhyuM che ke, "eka ja satya che ane bIjuM badhuM samA mahAtmA gAMdhI koI paNa khristI abhyAsune-zraddhALune parama mithyA che. e satya mane jaDyuM nathI paNa huM eno sAdhaka chuM. e satyano arthamAM IsunA sAcA vArasadAra lAge eTalA khristI hatA. jagatanA sAkSAtkAra na karuM tyAM lagI, mAro aMtarAtmA jene satya gaNe che te koIpaNa dharmanI vyApaka svIkRti ane sahamati bhaLe evA pAMceya kAlpanika satyane mAro AdhAra gaNI, mArI dIvAdAMDI gaNI, tene mahAvratanA pAlanakartA hatA. ane e arthamAM mahAtmA sAcA arthamAM Azraye mAruM jIvana huM vyatIta karuM chuM.' - Ama, nirmaLa aMtaHkaraNane paMca mahAvratadhArI hatA. jaina sAdhunI jema temaNe paMca mahAvratanI je samaye je satya lAge te AcaraNamAM mUkatA gayA. jIvanabhara satyanA pragaTapaNe pratijJA nahotI lIdhI. paNa sahaja rIte pAMceya mahAvrata emanI AcaraNe ja emane anya vratono bheTo karAvyo. gAMdhIjIe jIvanabhara jiMdagImAM vaNAI gayA. alpa AtmAthI mahAtmA sudhInI jIvana sapharamAM satyanA prayogo karyA. prayogavIra hatA tethI paraMparAthI muThThI UMcerA paMca mahAvrata uparAMta bIjA cha vrata-ema badhA maLIne agiyAra vratanA sahajapaNe siddha thayA. paMca mahAvratanI zAstra saMmata pratijJA nahi paNa Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 prabuddha jIvana aMtaHkaraNa-pUrvakanuM AcaraNa. jIvAtA jatA jIvananuM, prayogazIla jIvananuM sahaja rIte nItareluM navanIta eTale paMca mahAvrata. aMtaHkaraNano avAja che. bALapaNamAM ja emane satyanI prApti karAve che. gharanuM pAyakhAnuM sApha karavA AvanAra ukAne aDakAya nahi ema mAtAe kaheluM. AjJAMkita ane vivekI evA mohane to mAtAnI AjJAnuM pAlana ja karavAnuM hoya. paNa nA! mAtAnI AjJA karatAM aMtarAtmAnA avAjane sarvopari gaNavAnI temanI samaja cheka bALapadAthI ja sAbadI hatI. koI manuSyane nIco gAvA mATe temanuM hRdaya taiyAra na hatuM. eka manuSya bIjA manuSyane potAnAthI nIco gaNe vAta temanA hRdaye tyArathI ja avagaNI. pariNAme aspRzyatA nivAraNa sudhI A bhAvanA vistarI. A aspRzyatA nivAraNa to ekAdaza vratamAMnuM eka mUlyavAna vrata. potAne sanAtanI hindu gaNavAmAM gaurava anubhavanAra mahAtmAe ema paNa kahyuM ke, 'jo koI paMDita mArI AgaLa ema siddha karI Ape ke vedamAM aspRzyatA upadezAI che, to huM vedono tyAga karIza paNa aspRzyatAne nahIM mAnuM - gAMdhIjI pUrve ke pachI koI zaMkarAcAryae Ama kahyuM hota to mAnavadharmanI lAja... jaLavAI hota. narasiMha mahetAe harijanavAsamAM jaI bhajana karyA ane gAMdhIjIe pasaMdagIno avatAra maLe to harijanane tyAM janma levAno saMkalpa vyakta karyo. tA. 16 jAnyuArI, 2009 kahyuM, 'huM itihAsano adhyApaka chuM. ahiMsA dvArA rASTra svataMtra thayAno eka paNa dAkhalo mane mAnavajAtinA itihAsamAM maLyo nathI." gAMdhIjIe atyaMta namratApUrvaka paNa pUrA AtmavizvAsathI javAba Apyo, 'tame itihAsa zIkhavanArA cho, huM itihAsa ghaDanAro chuM. ahiMsaka pratikAra dvArA ApaNe bhAratane svarAjya meLavI ApIzuM. pachI itihAsanA adhyApakI enA para vyAkhyAno Apaze.' ahiMsAno padArtha pATha sahuprathama temane sAMpaDe che pitAe temane mApha karyA te khUba jANItA prasaMgamAMthI. sajA karavAne samartha evA pitA kizora mohananI cikI corIno ekarAra vAMcI raDI paDe che. A azru-motIbiMduthI emanuM aMtaHkaraNa zuddha thAya che. satya ane ahiMsAnA bhoge svarAja paNa temane khapatuM na hatuM. sAdhya zuddhi ane sAdhana zuddhino apUrva samanvaya. je mahAbhAratakALamAM durlabha hato. dharmarAja yuddhiSThira azvatthAmAM haNAyo ? - nA javAbamAM 'naro vA kuMjaro vA' karI zake. arjunanA prANanI rakSA khAtara kRSNa sUryAstane thaMbhAvI zake, paNa mahAtmA gAMdhInI yuddhanItinA mULamAM ja satya ane ahiMsA. sAbaramatIno A saMta 'binA khaDaga binA DhAla' AjhAdI levA nIkaLyo hato. 1922mAM asahakArano kAryakrama saphLatAnI caramasImAe hato. savinaya kAnUnabhaMga ane nAkarano kAryakrama zarU karavAno nirNaya levAI cUkyo hato. e vakhate gAMdhIjI bAraDolI hatA. e vakhate temane jANavA maLyuM ke hAlanA uttarapradezanA gorakhapUra jillAnA caurIcaurA gAmamAM lokonA uzkerAyelA ToLAe polIsa cokI saLagAvI jemAM 21 sipAIo ane 1 adhikArI baLIne bhaDathuM thaI gayA che. gAMdhIjIne lAgyuM ke hajI loko ahiMsAno dharma-marma samajyA nathI. ane temaNe saphLatAnI pUrI zakyatA hovA chatAM caLavaLa ATopI lIdhI. Ama kahI zakAya ke temaNe ahiMsAnuM rASTrIyakaraNa karyu. mujhaphpharapuranI kaoNlejamAM kRpAlAnI itihAsanA adhyApaka, kAkA sAhebe temane tAra karI gAMdhIjIne maLavA bolAvyA. kRpAlAnIe bApune caLavaLanA stare ahiMsAno proga eTale ahiMsA dvArA rAjya kAMti vyaktigata sAre paNa ahiMsA pratyenI zraddhA jAnanA jokhame paNa bulaMdIe pahoMce che. caMpAraNanA nIlavo eTale ke gaLInI khetI karanArA go2A jamInadAro khUba atyAcAra karatA. tethI gAMdhIjI caMpAraNa gayA. temanI hAjarIthI svAbhAvika rIte janacetanA jAgRta thaI. go2A jamInadAro mATe to gAMdhIjInI hAjarI ja bhAre musIbatarUpa thaI paDI. bApu emanI AMkhamAM kaNAnI jema khUMcavA lAgyA. evAmAM koIe kahyuM ke, amuka jamInadAra bahu mAthAbhAre che ane ApanI hatyA karavA teNe mArA rokyA che.' ahiMsAno mAtra upadeza nahi, sIdhuM ja AcaraNa. gAMdhIjI to pahoMcyA pelA mAthAbhAre gorAnA baMgale. tyAM jaIne eTaluM ja kahyuM, 'mane mArI nAkhavA Ape mArA rokyA che tema meM sAMbhaLyuM che. Ape vadhAre kaSTa na levuM paDe tethI huM jAte ja koI na jue ema ApanI pAse Avyo chuM.' - pelo bicAro stabdha thaI gayo. gAMdhIjIne svarakSaNa mATe AzramamAM baMdUka rAkhavI paDI nahotI. ahiMsA pratyenI zraddhA ane abhayanI sAdhanA hoya to ja A vAta zakya bane. bApu hiMduhRdaya samrATa na hatA, hindustAnanuM hRdaya hatA. gAMdhIjae propelA AgalA AkAza vratamAM 'abhaya' paNa eka mahattvanuM vrata che. 'abhaya'no artha bApumAM vistare che. 'abhaya' eTale koithI bhaya na pAmavI eTaluM ja nahi koIne bhayabhIta paNa na karavA. pU. nArAyaNa desAIe gIta lakhyuM che, koIthI ame DarIe nA, koIne paNa DarAvIe nA.' pratipakSane parAjita karavAnI pUrI kSamatA ane saMjogo hoya tyAre pratipakSanA sanmAnanuM jatana karI tenuM hRdaya parivartana karavA sudhInI dhIraja gAMdhIjImAM hatI. aparigrahanI vAta karIe to mULa to gAMdhIjI varSe 105 pAunDanA vaLatarano karAra karI dakSiNa AphrikA vakIlAta karavA gayelA. satyaprIti ane nItinA kAraNe vakIla tarIkenI zAkha eTalI vadhI ke karAra karatAM 50-60 gIkamANI thavA lAgI. dunyavI dRSTie jAhojalAlI kahI zakAya evI raheNI-karaNI sAva saraLa banI gaI. dakSiNa AphrikAmAM gorAone AMjI de evI mobhAdAra jIvanazailI gAMdhIjI mATe sahaja banI. paNa aparigrahanI bhAvanA vIstaratI gaI. temanI kamANI parivAra pUratI sImita rahetI nathI. dezamAM vaselA kuTuMbIjanoe emanA bhaNatara ane emanA kuTuMbanuM gujarAna calAvavA mATe kharcelA nANAthI bamarAM vaLatara cukavIne dhIre dhIre tyAgapaMthe jiMdagI AgaLa dhapAve che. patnI Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 jAnyuArI, 2009 prabuddha jIvana ane bALakonA bhaviSyane dhyAnamAM rAkhI utarAvelo vImo paNa rada garIbI e hiMsAnuM sahuthI varavuM svarUpa che. ema kahIne gAMdhIjIe karAve che. badhI kamANI dakSiNa AphrikAnI hiMdI koma mATe, ApaNI hiMsaka jIvanazailI para UMDI mImAMsA pragaTa karI che. chevADAnA giramITiyAonI sevA mATe, phiniksa Azrama mATe ane "InDiyana mANasa mATenI sAcukalI prIti ja A prakAranI jAgRti pragaTAve. opIniyana' calAvavA mATe kharcI nAMkhe che. garIbo mATe ane jAhera bApu khUba manomaMthana pachI 1906mAM 37 varSanI vaye brahmacarya kAmo mATe maphata vakIlAta karI aMte vakIlAta paNa choDe che. apAra vrata aMgIkAra kare che. kasturabAnI sahamati bhaLe che. ekAdaza vratamAMnuM bhautika sukha ane vaibhavane tilAMjali Ape che. eka te asvAda. svAdendriya para kAbu meLavAya to brahmacarya atizaya aparigraha mAtra vastuonA tyAga ke saMpatti visarjanamAM ja nahi, saraLa che e temanA anubhavano nicoDa. khorAkanA prayogo brahmacaryanI paNa samAja dvArA maLatA sanmAnano paNa parigraha nahIM; evI sUkSmatA dRSTie ja thayA. upavAsanI anivAryatA paNa brahmacarya sAdhavA arthe gAMdhIjIno viveka che. muMbaInA ekselasiyara thiyeTaramAM temanA sanmAna paNa vizeSa rIte samajAya che. temane mana brahmacarya eTale mana, vacana, mATe yojAyelI sabhAmAM zrI jamanAdAsa dvArakAdAsa gAMdhIjI pratye pUro kAyAthI sarva iMdriyono saMyama. pUrA satyavAdI. tethI ja brahmacarya aMgenI Adara hovA chatAM 'mahAtmA' zabda uccAratA nathI. upasthito "gAMdhIjI potAnI sAdhanAmAM pote mAnasika vyabhicAramAMthI kasturabA pratye mukta nahi 'mahAtmA' kaho evo zorabakora karIdurAgraha rAkhe che. jamanAdAsa nathI rahI zakyA evo ullekha paNa moTA putra harilAla paranA eka jANe che ke bApune mahAtmA saMbodhanathI vAMdho che. paNa anuyAyI patramAM kare che. brahmacarya aMgeno temano vivAdAspada prayoga paNa zrotAono durAgraha jamanAdAsanA apamAna sudhI vistare che tyAre satyaniSTha jIvananI caramasImA. svajano-mitronI nA chatAM gAMdhIjI madhyasthI karIne mahAtmA zabda mATeno aNagamo jAhera karIne agnipathamAMthI saphaLatApUrvaka pasAra thayA. AjanA tathAkathita sAdhuo zora macAvanArA zrotAone jamanAdAsanI mAphI mAMgavAnuM kahe che. niSphaLa javAnI pUrI taiyArI sAthe Avo mAtra prayoga nahi - prayogo jamanAdAsano avinaya karanAra Akhare kSamA mAMge che. ApaNA samayamAM kare che ane emanA prayoganI sI. DI. bahAra paDe tyAre ja ApaNane to 'mahAtmA'nuM vizeSaNa nAnuM paDe eTalAM ane evAM saMbodhano khabara paDe che. calaNamAM che. pa. pU. dha. dhu, 1008, vizvavaMdanIya, mahAmaMDalezvara, duniyA AkhIe kahyuM ke, "Izvara satya che' tyAre bApue kahyuM ke jagadguru, pragaTa brahma svarUpa ane zrI zrIno TrAphika jAma che. hamaNAM "satya Izvara che.' jIvananI paLepaLa satyanuM AcaraNa sahaja banyuM. temaNe vaLI dakSiNa bhAratamAM eka navA mahApuruSano udaya thayo che jeo kahyuM, 'je ekane mATe zakya che te sahune mATe zakya che.' pote kazuM traNa vakhata zrI zrI zrI ema lebala lagADe che. mane thAya che ke bIjo viziSTa karI rahyAM che ke kahI rahyAM che evo lezamAtra ahaMkAra nahi. koI jAge e pahelAM cAra vakhata zrI zrI zrI zrI nI peTanTa ke rajisTrezana sAva sAdhAraNa prasaMgamAM paNa asAdhAraNa satyaniSThA nitaratI. gAMdhIjI karAvI lauM. yaravaDA jelamAM hatA tyAre kasturabA emanI mulAkAte AvyA. jela dakSiNa AphrikAmAM phiniksa AzramathI agiyAreka mAIla dUra adhikArIne thayuM ke pote vaccethI khasI jAya to banne nirAMte vAto verUlamamAM eka dhanavAna hiMdustAnInI sakhAvatathI lakSmInArAyaNanuM karI zake. aradhA kalAka pachI adhikArIe AvIne pUchayuM, 'tamAre maMdira bAMdhavAmAM AvyuM. gAMdhIjIne maMdiranuM udghATana karavA mATe vinaMtI vAtacIta thaI gaI?' bApue kahyuM, "Apa jelanA niyamo jANo cho. karavAmAM AvI. udghATana bAda gAMdhIjIne cAMdInA tALAcAvI ane jela adhikArInI gerahAjarImAM mulAkAtI kedI sAthe vAta na karI zake. sonAnA patarAthI maDheluM "gItA'nuM pustaka bheTa ApavAmAM AvyuM. ame to ApanI gerahAjarImAM mUMgA ja besI rahyA. jarUra paDye rASTra gAMdhIjIe kahyuM, "gItA svayaM jhagamagatuM ratna che. hIrAne kathIrathI hitamAM savinaya kAnUna bhaMga karanAra mahAtmA potAne mATe thaIne DhaMkAya nahi." - ane sonu-cAMdI vecI tenI rakama Azrama khAte jamA savinaya kAnUna jatana paNa karI jANatA. karI. aparigraha ane anAsaktinA AvA DhagalAbaMdha udAharaNo samagra paMca mahAvrata uparAMta asvAda, abhaya, aspRzyatA nivAraNa, sarvadharma gAMdhIgAthAmAMthI maLe. samabhAva, svAzraya ane svadezI ema badhA maLIne agiyAra vratanI asteya eTale corI na karavI evo sthULa artha nahi. aparigrahano AdhArazIlA mahAtmAgAMdhInuM jIvana. vaiSNavajananI aMtima paMkti che ke artha vistAra. potAnI pAse jarUriyAta karatA vadhAre vastu hoya to te "bhaNe narasaiyo tenuM darzana karatA kuLa ekotera tAryA re'-AvA nirALA paNa anyanuM paDAvI lIdheluM gaNAya evI sUkSma samaja. Arthika vaiSNavajananuM jemaNe sadehe ke akSaradehe bhAvapUrvaka darzana karyuM che tevA sarva asamAnatAne dUra karavA mATe gAMdhIjInI asteya vrata aMgenI samaja gAMdhIjanane vaMdana karI viramuM chuM. Aje paNa keTalI prastuta che. temaNe to tyAM sudhI kahyuM ke, "jo ApaNI zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA 2008nI paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM tA. jANamAM eka paNa mANasa bhUkhyA peTe hoya to bharapeTa bhojana levuM e mANasa bhakhyA peTe hoya to bharapeTa bhojana levuM che. 1-9-2008nA prastuta thayela vaktavya prema nivAsa, mukAma koTaDA (4), tAluko nakhatrANA-370 605. paNa aparAdha che.' gAMdhIjI Avo tIvra aparAdha bodha anubhavatA. mobAIla : 9427103536, 9725274555 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 prabuddha jIvana muMbaI jaina yuvaka saMghanA 80mAM varSamAM padArpaNa nimitte yojAyo bhavya samAroha D ketana jAnI sevA, karuNA ane zubha-vicAronA prasAra mATe kAryarata muMbaI jaina yuvaka saMghanA 80mAM varSamAM padArpaNa nimitte prabhAdevI sthita ravIndra nATyamaMdiramAM tA. 10 jAnyu. 2009nA jaina samAjanA zreSThI dIpacaMdabhAI gArDInI adhyakSatA heThaLa bhavya ane dabadabAbharyo samAroha yojAyo hato. dharamapura sthita zrImad rAjacaMdra AzramanA DaoN. rAkezabhAI jhaverI nAdurasta tabiyatane kAraNe upasthita na rahetA dIpacaMdabhAI gArDIe adhyakSasthAnethI AzIrvacana ApyA hatA. kArya kramano prAraMbha dIpacaMdabhAI gADIe dIpa pragaTAvIne karyo hato. adhyakSasthAnethI dIpacaMdabhAI gArDIe jaNAvyuM hatuM ke gujarAtanA aMtariyALa vistAromAM cAlatI saMsthAo-sevA pravRttiomAM prAdA puravA A saMsthAe traNa karoDa rUpiyA ekaThA karyA che. to tenA potAnA mATe eka karoDa rUpiyAnuM bhaMDoLa ekatrIta karavAnuM muzkela nathI. paramAdAMda kApaDIyAnA samayathI huM A saMsthAmAM rasa lauM chuM. ane cImanabhAI cakubhAI zAha lakhatA hatA te samayathI 'prabuddha vana' vAMcuM chuM. bhakti yAtrA smaraNikA ane sI. DI. zrI muMbaI jaina yuvaka saMghanA eMsImAM varSanA pravezanA avasare yojAyela 'bhakti yAtrA' kAryakramanI vI.sI.DI. ane sI.DI. saMghanA kAryAlayamAMthI upalabdha dho. A avasare ekaso eMsI pAnAnI 'prabhu' zIrSakathI prakAzita thayela suzobhita smaraNikA paNa 'prabuddha jIvana'nA vAcako vinA mUlye saMghanA kAryAlayamAMthI prApta karI zakaze. gautama svAmI ATha varSa moTA hatA. divasa rAtrinA ATha prahara che. aSTApada para jaI jinabiMbanA darzana kare tene jaladI kevaLajJAna prApta thAya che. gautama pRcchAmAM gautamasvAmI bhagavAnane aSTamI AThamanI tithinuM mahattva pUche che tyAre teo teno mahimA varNavatA kahe che ke ''goyamA, suda ane vada AThame ATha bhagavAnanA vividha kalyANako thayA te RRSabhadeva, ajItanAtha, saMbhavanAtha, abhinaMdana, munisuvrata, naimanAtha, neminAtha ane pArzvanAya. A kAraNathI AThamanI nidhino mahimA viziSTa che. je jIva A nidhi pALaze, sAdhanA-ArAdhanA karaze tenA ATheya karmono kSaya thaze.'' gotama svAmIne kevaLajJAna 80mAM varSe ja prApta thayuM hatuM ema DaoN. dhanavaMtabhAI zAhe umeryuM hatuM. A uparAMta eozrIe saMghanI anekavidha pravRttiono ahevAla prastuta karyo hato, ane A 90 varSanA praveza nimitte saMghane rUA. 80 lAkhathI 1 karoDa rUpiyAnuM sthAyI bhaMDoLa ekatrita karI ApavAnI saMghavatI dAtAone vinaMti karI hatI. A vikaTa paristhitimAM paNa chellA traNa mahinAmAM saMghe samAja tarapha vinaMti karatA rUA. 41 lAkha jeTalI mAtabara rakama ekatrita thayAnI harSabhera jAherAta paNa karI hatI tA. 16 jAnyuArI, 2009 kAryakramamAM atithivizeSa tarIke upasthita rahelA bipInabhAI jaine jaNAvyuM hatuM ke A saMsthA lAMbA samayathI samAjamAM sAhitya ane saMskAra siMcavAnI pravRtti paraMtu emAM zrI muMbaI jaina yuvaka saMdhano sacitra A smaraNikA mAtra kA.xkha.no saMpUTa ja nathI, calAve che. teno huM 40 varSathI sAkSI rahyo hatahAsa ane aneka vigato sAthe 'prabuddha jIvana'mAM chuM, A saMsthAnI pravRttio bhAvi peDhI mATe ati upayogI che. DaoN. ramaNabhAI zAhe "cotrIsa satya ghaTanAtmaka prasaMgo paNa samAyelA che. pragaTa thayela "paMthe paMthe pArtheya' vibhAganA lagabhaga lekho ane pustako dvArA vitarAgadarzana ane jJAnano bhaMDAra rajU karIne ApaNA upara upakAra karyo che. 'prabuddhe javana'nA vAcakone A smaraNikA prApta karavA vinaMti. 'saMtha'nA mAnadamaMtrI 'prabuddha vana'nA taMtrI DaoN. dhanavaMta zAhe upasthita atithionuM svAgata karatAM jaNAvyuM hatuM ke I. sa. 1929mAM pAyadhunI pAse dhana sTrITamAM sAta jaina AgevAnoe A saMsthA sthApavAno nirNaya lIdho hato. te nirNaya koI zubha ghaDImAM levAyo haze ke A saMsthA Aje 80 mAM varSamAM pravezI che. saMsthAnI pragatimAM 25muM, 50muM, 75muM ane tenI jema 80mAM varSanuM paNa adakeruM mahattva che. AThano AMkaDo viziSTha che. jainomAM aThThama, aThThAI ane aDhAra abhiSeka hoya che. bhagavAna mahAvIra karatAM A kAryakramamAM upasthita rahI nahi zakanArA prA. tArAbahena ramaNalAla zAhano saMdeza temanA putrI zailajAbahena zAhe vAMcI saMbhaLAvyo hato. A saMdezamAM prA. tArAbahena zAhe jaNAvyuM hatuM ke mArA pitA ane saMsthAnA bhUtapUrva maMtrI dIpacaMda zAha ane mArA pati ane saMsthAnA bhUtapUrva pramukha DaoN. ramaNalAla zAha thakI huM 58 varSathI saMsthA sAthe saMlagna rahI chuM. karuNA ane zubha vicAronA prasAra mATe kAryarata saMsthAnI jhoLI ApaNe sahue prema ane dhanathI chalakAvI devI joIe. menejara A kAryakramamAM ArogyanA kAraNasara ToranTa audyogika jUthanA zAradAbahena mahetA ane udyogapati dAmajIbhAI enkaravALA upasthita rahI zakyA nahotA. amadAvAdamAM 'jIto'nA kAryakramane lIdhe udyogapati rasikalAla dhArIvAla hAjara rahI zakyA nahotA. maMca upara 'saMgha'nA Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 jAnyuArI, 2009 pramukha rasikalAla zAha, upapramukha caMdrakAMta zAha, maMtrI zrImatI nIrubahena zAha, koSAdhyakSa zrI bhUpendra javerI phaMDa reIjhIMga kamiTInA adhyakSa caMdrakAMta gAMdhI, zrI lalitabhAI zAha ane zrI nItina sonAvAlA upasthita rahyA hatA. muMbaI jaina yuka saMghanA 80mAM varSamAM praveza nimitte phaMDa reijhIMga kamiTInA sabhya zrI nitInabhAI sonAvAlAnI parikalpanA anusAra yajAyelA 'bhakti yAtrA'no kAryakramamAM kumAra ceTarjI, solI kApaDIyA, 11,00,000 me. jveleksa InDiyA prA. vi. 2,50,000 zrI lAlajI velajI ceriTebala TrasTa 2,00,000 me. eziana sTAra kuM. lI. 2,00,000 zrI praviNabhAI zAMtilAla koThArI 2,00,000 zrI rojhI blU DAyamaMDa 2,00,000 me. eca. dipaka enDa kuAM. 2,00,000 me. hAIna jvelarI bI. 1,21,000 zrI bhAzAlI TrasTa 1,00,000 zrI onavarDa phAunDezana haste hareza mahetA prabuddha jIvana 1,00,000 me. jayazI enjiniyariMga kuAM. 1,00,000 zrI bipInabhAI kAnajIbhAI jaina 1,00,000 zrI kAntilAla nAraNadAsa zAha (ke. ena. zAha ceriTebala TrasTa) 51,000 zrI rasikalAla laheracaMda zAha 11 haMsikA aiyara ane vibhAvarI jozIe gIta-saMgIta rajU karyA hatA. tenuM saMcAlana kavi aMkita trivedIe karyuM hatuM. kAryakramanA aMte 'saMgha'nA maMtrI nIrubahena zAhe AbhAravidhi karI hatI. zrI muMbAI jaina yuvaka saMgha phaMDa reIjhIMga abhiyAnamAM tA. 7-1-2009 sudhI prApta thayela anudAnanI yAdI 51,000 zrI kamalAbena gaMbhIracaMda zAha ceriTebala TrasTa 51,111 zrImatI savitAbena nagInadAsa TrasTa 50,000 zrImatI AzAbahena hasamukhabhAI 50,000 zrImatI kaMcanabena zAha 51,000 zrI guNavaMta bhAIlAla dozI 51,000 zrImatI uSAbena praviNabhAI zAha 25,000 zrImatI ramAbahena je. vorA 25,000 zrI arUNabhAI gAMdhI 21,000 me. minala jvelarsa 21,000 zrImatI nirmaLA caMdrakAMta zAha 15, 750 zrI pramodacaMdra somacaMdra zAha 15,000 zrImatI nIrUbahena subodhabhAI zAha 15,000 zrImatI kusumabaina bhAI 15,000 zrI amIcaMda Ara. zAha 15,000 zrI cImanalAla cakubhAI mAnavarAhata TrasTa A 80 mA varSanA praveza avasare saMghe 170 pAnAnI daLadAra smaraNikA 'prabuddha' zIrSakathI prakAzita karI che. emAM mAtra jAxkha ja nahi paraMtu saMghano pazabharyo sacitra itihAsa ane "paMthe paMthe pAyeSa' e ciMtana prasaMgo paNa prastuta thayA che. 11,111 me. kompresara pArTasa kuAM. 11,000 me. vI. guNavaMta enDa kuAM. 11,000 me. nyUoTarIka InpharameTIka lI. 11,000 zrImatI ramAbena vI. mahetA 10,001 zrImatI mInala vI. paTela 10,000 zrI zailANI ceriTebala TrasTa 10,000 zrI eka sadgRhastha 10,000 zrI yazomatIbena zAha 10,000 zrI ThAkuralAla kezavalAla mahetA 10,000 zrI kalAvatIbena hasamukhalAla vorA ceri. TrasTa 10,000 zrI nItinabhAI kAMtilAla sonAvAlA 10,000 zrI rAjena caMdrakAMta zeTha 9,225 zrImatI hiMdu zrIkAMta zAha 9,225 zrI zrIkAMta pramodacaMdra zAha 5,000 zrImanI tArAbena mohanalAla zAha ceri TrasTa 5,000 zrI anIza zaileza koThArI 5,000 zrImatI bhAratIbena dilIpabhAI zAha 5,000 me. eDavAnsa Tekano TAIma InDasTrIjha 5,000 zrI suzIlAbena ane sevaMtIbhAI kapAsI 5,000 zrI lInA vI. zAka 5,000 zrI zivAnaMda mizana 5,000 zrI tarUlatAbena nAnajI zAha 5,000 sva. atula parIkha ane nItina parIkha 3,000 sva. guNavaMtIbena rasikalAla zA 3,000 zrI magikabhAI gosalIyA 3,000 zrI hIrajI vasanajI gosara 1,500 zrI devacaMda jI. zAha 5,60,000 prabuddha smaraNikA dvArA prApta 41,51,923 Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 prabuddha jIvana zuM gAMdhIjI bhAratIya tattvajJAna jANatA na hatA? -prA. pratApakumAra je. ToliyA 'bhUmiputra'nA sundaram janma-zatAbdI vizeSAMkanA 36mA pAne 'zrI araviMda sAthenI vAtacIta' (AzramavAsIo sAthe tA. 9-4- 1924) zIrSaka nIce gAMdhIjI viSe zrI araviMde Ama kahyuM hoya te chapAyuM cheH (zrI araviMda gAMdhIjI viSe kahe che) '-emanAmAM mane haMmezAM mizraNa jaNAyuM che (?). A bAbatamAM to vaLI vadhAre goTo vALyo che. pahelAM TaoNlasTaoNya, khristIdharma ane jainadharmanuM zikSaNa hatuM. have emaNe temAM veda, kurAna ane gItA umeryAM che! paraMtu mAruM kahevAnuM juduM che. emanA magajanuM AkhuM ye valaNa yuropiyano jevuM che. bhAratIya tattvajJAnanA vicAro viSe emane pakaDa hoya ema mane lAgatuM nathI (?) vaLI, teo haMmezAM amuka vastune jIvanamAM ThokI besADe che, ane teno eka niyama ke vrata banAvI de che. e paNa yuropiyana valaNa che - dareka vastune amuka niyama ke kAnUnamAM palaTI nAMkhavI. gAMdhIjI tene bhAratIya paribhASAmAM rajU kare che eTaluM ja...' ahIM ghaNAM prazno UThe che : (1) zrI araviMda jevA gaMbhIra krAntardaSTA Ama bolyA hoya kharA ? (2) jo temaNe Ama kahyuM ja hoya-gAMdhIjI viSe-to temAM temanI pUrNayoganI sAdhanAnI paripakvatAnuM darzana thAya che kharuM ? (3) temanA jevA parAvANInA pAragAmIoe AvI (cindrita zabdo - vAkyovALI) rajUAta karI hoya te gaLe utare tevuM che kharuM? (4) gAMdhIjI bhAratIya tattvajJAnane A yugamAM, jANato-jIvatAprasarAvatA sarvAdhika saphaLa ne siddha thayA na hatA? A ane AvA bIjA AnuSaMgika praznonA samAdhAna mATe to prathama temanA A vaktavyanI adhikRtatA (authenticity)nI cakAsaNI thavI joIe. ane teo jo Ama bolyA ja hoya to e kapA saMyogomAM, kayA pUrvApara saMdarbhamAM, kaI dRSTithI kahyuM hoya teno vizada ne spaSTa tAga meLavavo apAvavo joIe, jethI zrI arivaMdane paNa TAMkavAmAM temane koI anyAya na thAya. joke 'bhUmiputra' jevuM javAbadAra patra jyAre A udhdharaNa TAMke che tyAre tenI adhikRtatA mAnIne cAlI zakAya, A thaI prathama vAta. have bI vAtaH mahAtmA gAMdhIjI ane mAryAgI zrI arivaMda jevA A yuganA be mahAna puruSo (bhAratanI AjhAdI temaja bhAratanI AdhyAtmika asmitA-saMpadA baMne Azayone varelA evA)nA jIvananAM mUlyAMkano ane tenI jagata para asara A praznanA saMdarbhamAM pharIne chaNAvA joIe. tA. 16 jAnyuArI, 2009 ahIM khAsa karIne gAMdhIjInI sarvadharma samanvaya-samabhAvanI, A yuganI AvazyakatA bharelI yugadharmanI zodhayAtrAnA upakramamAM Ama thavAnI AvazyakatA che. gAMdhIjInI A yugadharma-sarvadharma samanvaya- samabhAva-zodhayAtrA temanI sAyaMprArthanAomAM anekonI jema A paMktilekhake svayaM paNa potAnI kumArAvasthAmAM pUnAmAM nihALI ane mANI che. ApaNe sau jANIe chIe tema gAMdhIjInA AdhyAtmika uttArAdhikArI ane prathama satyAgrahI AcArya vinobAjIe gAMdhIjInI A yugadharma zodhayAtrAne potAnI ciMtana ane dhyAnapUrvakanI sarvodaya- bhUdAna grAmadAna AMdolana padayAtrAo, zAMtisenA sthApanAo, "OM tatsat' jevI sarvadharma prArthanAnI padaracanAoM, sarvadharmonA ('samanasuI' jevA graMthanirmANo ane vIsa jeTalA vinobA-sAhityanA lakhANa saMgraho, vagere dvArA AgaLa dhapAvI che. vistArI che, mUrtimaMta karI che e A gAMdhI-uttara yuganI koI nAnIsUnI ghaTanAo nathI! gAMdhIjInI A yugadharma-zodhayAtrA pAchaLa A 'vartamAna samayanI mAMga' (Demand of the Age)no sAro saMdarbha ane samAnAMtara itihAsa pAchalI ghaNI sadIothI racAto Avyo che eno abhyAsa thavo joIe. bhAratIya saMskRtinI prAcInamAM prAcIna ArhArA, zramaNadhArAe 'paMdara bhede siddha' hoI zake evo udAratAbharyA siddhAMta Apyo ane 'sAmAnI-anyanI-sRSTimAM pA bIjI bAjunuM, A bAjuthI nahIM dekhAtuM evuM satya zodhI zakAya che' evI saraLa samajabharyo anekAMtavAda, syAdvAda anaMta anaMta naya-nikSepavAda Apyo. adbhuta rahyA A abhigamo. A asamAnya pradAnathI vizva saMskRtinA puraskartAonA AdinAthathI mAMDIne zramaNa bhagavAna mahAvIranI Arthata paraMparAnA mahAvIrottara-kAlIna aneka yugadaSTA jaina AcAryoe samaya samaya para A samudAratA bharelA abhigamone vyakta karyAM. chelle chelle zrI hemacaMdrAcArye somanAtha maMdiramAM jaI mahAdeva samakSa paNa thavInAMta nananA'nA zloka-zabdo dvArA "brahma vA viSNu vA mahezvaro vA' kahIne rAgAdi kSaya prApta sarva mahApuruSone vaMdanA karI ane mahAogI AnaMdaghanajIe rAma kaho, rahemAna ko koI, kAnha ko mahAdeva rI" gAIne sarvanA aMtarastha rahelA sakala brahma svayamevajJa'nI je abhivyaMjanA ane adhyAtmanA rahasyodaghATananI udghoSaNA karI te asAmAnya sarvadharma-udAratA ane satya-tattva niSkarSa-saMzodhanAnA udAharaNo che. AvA to aneka dRSTAMtothI zramaNa paraMparA bharI paDI che. te ja rIte madhyakALanA jainetara dhArAnA prAyaH AnaMdadhana samakAlIna kahI zakAya tevA yavAdI, sarvadharma samanvayI, saMta kabIre paNa 'ghaTa ghaTa meM vaha sAMI ramatA' ane terA sAMI tujhameM jevI aneka padaracanAo dvArA AvI ja vAta karIne, AvA ja samanvaya sUromAM nathI gAyuM ? akabara bAdazAha jevAnA, niSphaLa gayelA chatAM, 'dIne-IlAhI"nA samanvita dharma zodhana pAchaLa paNa AvI ja dRSTi, AvI ja bhAvanA kaMIka aMze na hatI? A yugamAM paNa zrI rAmakRSNa paramahaMsanI sarva dharmonI eka pachI eka upAsanAnI ghaTanA zrI ziraDI sAMIbAbAnI 'sauno mAlika eka'nI sarvadharma samanvaya bhAvanA, thiyosophisTo ane zrI je. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 jAnyuArI, 2009 prabuddha kRSNamUrtinI badhA ja dharmothI upara UThIne AtmAnI satata, sarvatra, pasaMdagI vihIna, sajagatA-jAgRti' (Constant, Choiceless Awareness) sAdhavAnI preraNA-A badhI sAdhanAo zo saMketa Ape che? A sarva saMdarbhomAM A kALanA yugadharma evA sarvadharma samanvayanA, 'svAtmAmAM sakala brahma'nA darzananA, 'nAmadhArI dharmothI atIta' evA zuddha sajaga AtmadharmanA ArSa-darzanabharyA gAMdhIjInA sarvadharma samabhAvanA abhigamane 'mizraNa' zI rIte kahI zakAya? emAM 'yuropiyano jevuM valaNa' kema joI zakAya? jo tene AvAM laeNbala lagADavAnuM aMtardarzana zrI araviMdane thatuM hoya to sarvadharmothI upara UThIne, jUdA paDIne, maulika rUpe, divyajIvanane pRthvI 52 utAravAno, 'atimanas'nI sAdhanAno temano ja je abhigama che, dAvo che, (e keTalo zakya, saMbhava, saphaLa che te jUdI vAta) e zuM che? gAMdhIjInA yugadharmarUpa sarvadharma darzanamAM paNa pRthvIne hiMsAkaluSazUnya ane dezane, bhAratane, 'rAmarAjya'mAM pariNata karavAno puruSArtha nathI? ene 'mizraNa', 'goTo', yuropiyano zuM valaNa - AvA badhAmAM ghaTAvI zakAya ? gAMdhIjIne sarva dharma pratye udAratA ane samabhAvano saMdeza ApanAra temanA AdhyAtmika mArgadarzaka zrImad rAjacaMdranuM gAMdhIjI pratyenuM A kathana ke- 'tuM game te dharma mAnato hoya teno mane pakSapAta nathI, mAtra kahevAnuM tAtparya e ke je rAhathI saMsAramaLa nAza thAya te bhakti, te dharma, ane te sadAcAranuM tuM sevana karaje.'-(saMdarbha 'puSpamALA'-15) koI eka nAmadhArI dharmathI upara UThavAnuM ane saMsArakaluSa toDI sarvasAmAnya, sadAcAra-dharma apanAvavAnI preraNA nathI ApatuM ? saMkSepamAM gAMdhIjInA sarvadharma samanvayanI sAdhanAnA sArAye abhigamane, tenI pAchaLanA baLo-paribaLo zodhanA vikasatA upakramo ane yugAMkAMkSAonA saMdarbhomAM mUlavavo joIe. tene 'mizraNa' kahI daI gAMdhIjInI Ama AlocanA ke mUlavaNI karI devI samucita, sahelI ke suyuktisaMgata nathI jaNAtI. tenuM vizada,talasparzI sarvasaMdarbhayukta samagra mUlyAMkana ane vizleSaNa thavuM ghaTe che. 'bhAratIya tattvajJAnanA vicAro viSe emane pakaDa hoya ema mane lAgatuM nathI.'-AvuM zrI araviMdanuM vidhAna- kaMIka AkSepAtmaka tAraNa-paNa jo adhikRta hoya to te adhUruM jaNAya che, cakAsaNInI apekSA rAkhe che ane UMDANamAM vizleSaNa mAge che. kemake, ochAmAM ochuM, gAMdhIjInA jIvananI nIcenI ghaTanAo ane racanAomAM temanuM bhAratIya tattvajJAna aMgenuM zodhapUrNa ciMtana ane spaSTa pratyakSa amalIkaraNa maLe che : jIvana 13 mArgadarzanamAMthI temane lAdheluM amRta-darzana (zuddha buddha caitanyadhana, svayaM jyoti-sukhadhAma; bIjuM kahIe keTaluM ? kara vicAra to pAma'nA 'Atma-siddhi' varNita tattva-nyAye). (3) gAMdhIjInA A amRtopalabdhikALanA prAthamika AdhAro temanA potAnA bhagavadgItA jevA adhyayano uparAMta zrImad rAjacaMdrajI dvArA muMbaIthI prerita, temanI ja mULa hiMdudharmanI bhUmikAnA yogavasiSTha mahArAmAyaNa, paMcadarzI, maNiratnamALA, zrImad bhAgavata Adi graMtho (jemAM paNa zrImanA potAnA jainadharmano koI graMtha na hato e zrImadnI dharmodAratA mATe noMdhaNIya che, jenuM pachIthI vinobAjI jevAe zrImad pratye aMjali-anumodana karyuM che!) ane zrImanA ati mahattvanA patrottaro hatA. temAM gAMdhIjInA prathama vistRta jijJAsA-patra dvArA 27 UMDA maMthana-ciMtanabharyA prazno ane tenA tevA ja UMDANabharyA, nirAgraha taTasthabharyA zrImadjInAM vizada pratyuttaro adhyayanayogya che. 20-101894nA roja lakhAyela A vistRta patrottara pachI bIjA paNa be patrottaro agatyanA che. (A sarve 'mahAtmA gAMdhIjI ane zrImad rAjacaMdra vacceno patravyavahAra' zIrSakathI zrImad rAjacaMdra jJAna pracAraka TrasTa amadAvAda, zrImad rAjacaMdra Azrama, agAsa, I. dvArA prakAzita thayela che.) 'ayAto brahmajijJAsA' bharelA gAMdhIjInA A ciMtana-maMthana- amRtopalabdhikALanuM avazya mahattva che. temanI bhAratIya tattvajJAnanA vicAronI pakaDa mATe. (4) samagra bhAratIya tattvajJAnanA Sagdarzano sametanA niSkarSa ane AtmajJAnanA sarvocca suvarNa zikhara evA zrImad rAjacaMdra racita, vizvanA darzanomAM sthAna prApta karanAra graMtha 'Atmasiddhi zAstra'nA gahana adhyayana bAda teno svayaM gAMdhIjIe pote karelo gujarAtImAMthI aMgrejI anuvAda, je pachIthI laMDanamAM basamAM khovAI gayelo! (5) 'satyanA prayogo-AtmakathA' 'gAMdhIjInuM dharmadarzana' sarvodaya, maMgaLa prabhAta, gItAno anAsaktiyoga, merA dharma, dakSiNa AphrikAnA satyAgrahano itihAsa, hiMda svarAja, nisargopacAra, ArogyanI cAvI, gAMdhIjInuM dharmamaMthana, gAMdhIjInuM zikSaNadarzana, zikSaNa vicAra, ityAdimAM dekhAtuM jIvananA anekavidha samagra pAsAMone AvarI letuM eka saMpUrNa navIna jIvana darzana 'navajIvana', 'harijanabaMdhu', Young India I. patromAMnA temanA lekho. (6) dakSiNa AphrikAnA phiniksa Azrama-sthApana bAda bhAratamAM AvIne 1916mAM amadAvAda sAbaramatI AzramanI ane vardhA- sevAgrAma AzramanI sthApanA dvArA, bhAratIya paraMparAonA ja mahAvratonA nUtana rUpe 11 ekAdaza vratonI sAdhanA. te AdhAre gAMdhIjIe svayaM jIveluM potAnuM jAhera jIvana-lokajIvana! (1) videzamAM adhyayanakALa daramyAna thayeluM temanuM ciMtana ane muMbaImAM zrImad rAjacaMdranuM prathama milana. (7) vividha satyAgrahomAM caMpAraNa ane dAMDIyAtrAomAM-satya ane ahiMsAnI niSThApUrvakanI sAdhana-sAmagrI sAthe abhUtapUrva (2) videza-AphrikAmAM kAryakALa daramyAna anya dharmIo'ahiMsaka yuddha', duzmana pratye paNa dveSa rAkhyA vinAnuM svamAna, sAthenA temanA saMparka ane hiMdudharma-viSayaka saMdeha ane svAtaMtrya ane svAdhikAra mATenuM premayuddha, je bhAratIya saMskRtinA sAgaramaMthanamAMthI, adhyayana-svaciMtana ane gurugama-vat prAk AdikALanA bAhubaLI-bharata vaccenA ahiMsaka yuddha pachI Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 prabuddha jIvana tA. 16 jAnyuArI, 2009 yugo ane zatAbdio pachI paNa kyAMya jovA maLatuM nathI! zuM dekhAya che? 'vaNabhAlAM vaNabarachI, vaNa talavAra vaNa to...! e ja ne ke, Ama bhAratIya tattvajJAnane mAtra jANyuM ja nahIM, tAruM kaTaka kALo kopa, vaNa hathiyAre vANiyA!' 'IzAvAsya upaniSa'mAM temaNe ja navAjelA jIvana Adarza mujaba (zrI meghANI) gAMdhIjIe pote "jIvI paNa jANya' ane tanusAra sArA yugane gAMdhI terA nAma maine dUra dUra sunA, jIvADI, zIkhavADI paNa jAyuM! eTaluM ja nahIM, mAtra jIvI-jIvADIne duniyA Dola Dola UThI..." ja nahIM, potAnA apratima balidAnamaya jIvanotsarga dvArA, e ja (zrI dukhAcalajI) dharmasamanvayanA jANe dRSTAMtarUpe, marIne ya te siddha karI batAvyuM !! -AvI to kaMI kaMI biradAvalIo, prazastio gAMdhIjInI temaNe vizva vicArone AvavA devAnA bhAratIya saMskRtinA udAra keTakeTalA kavioe lakhI ane gAI!! dvArone khullA rAkhyA ane chatAM bhAratanI dharatI para rahyA. zrI kRSNanI gItAno "anAsaktiyoga' to temaNe apanAvI nI gItAno anAsaniyoga' to temaNe apanAvI dehathI maryA chatAM potAnA e tattva-vicAra dvArA jIvatA rahyA. lIdho, paraMtu hiMsaka zastrAstra pratikAra temaNe vivekathI apanAvyo temanA e bhAratIya tatvajJAna-AdhArita, tyAganA, saMyamanA, nahIM, e temanI "ahiMsaka yuddha zodha'nI keTalI badhI moTI molika satya-ahiMsAnA, sarvadharma samanvayanA jIvana darzanane temanA ane AgavI upalabdhi che!!! AdhyAtmika vArasadAro' jevA vinobAjI-jayaprakAzajI jevA temanA mArgadarzaka zrImad rAjacaMdrajIe vyavahAra zuddhi ane dayA- anekIe savodaya, bhUdIna, grAmadAna, grAmarAjya, rAmarAjya, ahiMsAnI potAnA vyApAra-dharmamAM aNIzuddha anupAlanA karI saMpUrNa krAnti, zAMtisenAdi abhigamo, abhiyAno, AMdolano batAvI ane ahiMsaka mahAsainika gAMdhIjIe tenI potAnA dvArA vikasita karyuM. (e taddana jUdI ane viparita viDaMbanAnI rASTradharma - satyAgrahadharma-sevAdharmamAM, dharmakSetre kurukSetre ! vyathA-kathA che ke gAMdhIjInA nAmane dUSita-pradUSita karI rahelA upavAsonuM navuM arthataMtra zastra! ane temanA "dharAra vArasadAra' banI beThelA rAjakAraNI vArasadAro (8) zAMtiniketanamAM gurudeva ravindranAthanuM milanaanyonyanuM temanA ja jIvanAdezathI UlTI ja dizAmAM jaI temanI ane agaNita gurudeva' ane 'mahAtmA' rUpe anumodana ane preraNApAna. zahIdonI zahAdatane cheha ApI cUkyA ane ApI rahyA che ! jo A (9) AjhAdInA lohiyALa bhAgalA pachI, bhAMgela hadaye ane cheha, A vizvAsaghAta, gAMdhIjI sAthe karyAnI vAta satya na hoya ekalA' ja noAkhalI jevA durgama sthaLonI zAMtiyAtrA jene to gAMdhIjInA A dezane temaNe Avo na karI melyo hota !! gAMdhI garadeva ravIndranAthanA "ekalo jAne re!' ane kavizrI umAzaMkara vicAra viruddhanI ja A dezanA rAjakAraNIonI kevI kevI videzI jozInA noAkhalIno yAtrI' jevA aneka ArSa- kaviomAM vyakta havAnI paMcavarSIya yojanAo "yathA rAjA tathA prajA 'nA-nyAyataMtra karAI! paMDitazrI sukhalAlajIe paNa, ahIM AgaLa TAMkIzuM tema, sudhI paNa pahoMcelA, bhISaNa bhraSTAcAra, AjhAdI pachI noAkhalI, kalakattA AdinI Ago vacconI temanI yAtrAo vaNabadalAelI cAritryazUnya zikSaNaprathAnA taMtro; dezanA pazudhanane biradAvI. haDapI jatAM jaMgI rAkSasI katalakhAnAo ane mAMsAhAra pracAro, (10) "gAMdhIjIno jIvanadharma' jevA prajJAcakSu DaoN. paMDitazrI anAja, khetI, phaLa ane sthaLa-vAyune ja nahIM, jaLane-jIvananA sukhalAlajI jevA dArzanikonA gAMdhIjInI bhAratIya tattva sAdhanAne AdhArane-paNa dUSita ane durlabha karI detI sophTa-Driksa ane AcarI batAvatI siddhine aMjali ApatAM aneka lekho, lakhANo minarala voTarsanI nobata lAvatI A yojanAo, sAva sastA ane ane "zrImad rAjacaMdra ane gAMdhIjI jevA aneka pustako jemAM saraLa evA gAMdhIjInA nisargopacArane sthAne ati hiMsaka, ati gAMdhI : joyA-jANyA' (kAnti zAha), 'mAruM jIvana e ja mArI khacoLa, ati khataranAka alopathI; bALakone ya pharajiyAta vANI' (nArAyaNa desAI) vinobAjInA aneka pravacano-lekho kAma-vyApA2, seksa-vyabhicAra bhaNI dhakelatA be ra kaToka, ane videzI lekhakonA pustako paNa samAviSTa che. vaNaniyaMtrita evA bibhatsa TI.vI. sinemAnI bichAvelI jALanA (11) videzanA 'bhaviSyanI' majA Avo saMdeha karaze ke neTavaka; 'sarvadharma'nA vikRta aMcaLA heThaLa eka be dharmone khuza vIsamI sadImAM AvA hADa-mAMsano puruSa A gharatI para vicaryo karavAnI vaoNTa-baeNnko, cUMTaNI prathAmAMnI gerarItio ane saMvidhAna haze ke kema? bhAvi peDhIonA mAnyAmAM paNa bhAgye ja Avaze temaja kAnUnanI chaTakabArIo; ekabAju malTInezanala kaMpanIo ke, emanA jevA hADamAMsanA mAnavIe A dharaNI pa2 kadAca pagalAM vadhatI jatI ne thoDAne dhanasamRddha banAvatI bolabAlAo ane bIjI mAMDyA hatAM!' jevA vaijJAnika AlbarTa AInsTAIna ane ciMtaka ta2phathI khataranAka garIbI ane asahya moMghavArImAM lekhako baTAnDa rasela, barnArDa zo, I.thI mAMDIne erika phroma jevAnI raheMsAto-pIsAto vizALa janasamAja, ane bApuno gAMdhI aMjalio. 'daridranArAyaNa', bhAMgI naMkhAyelA gAmaDAo, grAmodyogo, uparyakta maniSIo-ciMtakonA kathano, vacano, tAraNo, grAmadhaMdhAo ane rAkSasI hade vistaratA ane hoM phADIne bharakhI ghaTanAo, kSubdha vartamAna vizvanI gatividhio ane gAMdhIjInI jatAM mahAnagaro; hiMsAnA tAMDavo ane AtaMkavAdane DAmavAmAM svayaMnI jIvana sAdhanA-sArA saMsAra sAmenI khullI "jIvana niSphaLa-sarakArI taMtro; A sAruM ke UlTI gaMgAnuM svarUpa zuM sUcave che? sAdhanA'nA sarva saMdarbhomAM samagratAthI vicArIe to ApaNane gAMdhI kyAM, gAMdhInuM sarvakalyANakara ahiMsaka, sarvodayI jIvanadarzana kyAM, Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 jAnyuArI, 2009 prabuddha jIvana temanA jIvana dharmanuM tattvajJAna kyAM ne A sarva kyAM?' pahoMcADanArA nArAyaNa desAI ! ane A chatAM ye, bhale laghumatImAM paNa, gAMdhIe UbhI karelI gAMdhIjInA bhAratIya tattvadarzanathI niSpanna anekamAMnA thoDA ane pAchaLa mUkelI aparaMpAra ciMtako, sAdhako, kAryakartAo, evA A mauktika ratno! A sarve upara ane sarve dvArA sArA ye kavimanISionI phoja Aje paNa cupacApa, ekalakhUNAomAM yuga upara potAnA tattvajJAnamaya pratyakSa jIvanano kevo kAryarata che ane aMdhakAra vacce bhAvinI AzAnuM kiraNa banela che. amiTa-prabhAva pAtharyo yugapuruSa gAMdhIjIe ! A vizALa gAMdhIjInI A ahiMsaka phojanA gAMdhIyugIna purogAmIo, gAMdhI-ratna saMpadAmAMthI Aje sadehe zeSa rahelAo pAse satyAgrahIo, kAryakartAo, sAdhako, ciMtakomAMthI thoDAnuM gAMdhIvicAranuM mArgadarzana levA javAnuM ApaNA rAjanetAone sUjhe pAvanasmaraNa karIne A ciMtanapatranuM ahIM samApana karIzuM. bhAratanA che kharuM? bhavya lokasAgaranA thoDA-zA mahAmUlA motIonuM sarjana, ATalA virATa prabhAvanuM kAraNa zuM? rahasya zuM? zodhana, nirmANa e gAMdhIjInA virATa jIvanadarzananuM keTaluM moTuM kAraNa ane rahasya gAMdhIjIno jIvato-jAgato-pratyakSa dhabakato pradAna che! teo potAnA A jIvaMta, sadA dhabakatA bhAratIya jIvanadharma! tattvajJAnabharyA jIna darzanane, temanA keTakeTalA suyogya uttarAdhikArI "tU kahatA kAgajha kI lekhI, meM kahatA AMkhana kI dekhI'vALI ratnapuruSo jagatane ApavA dvArA, prasArita karI gayA che. te to saMta kabIranI uktine siddha karatuM evuM-'pothImAM nahIM, 'prayoga'mAM juo ! keTakeTalA kSe tro nA, keTakeTalA nAnA-moTA mUkAyela temanuM tattvajJAna, temanuM adhyAtma!! jIvanasamarpito!! pAraMpArika arthamAM "pratyakSa dIkSA' ApyA vinA nathI lAgatuM ke yugothI, sadIothI bhAratanuM adhyAtmapotAnA prabhAvamAM sahaja, svayaM ja prabhAvita ne pratyakSa-parokSapaNe bhAratanuM tattvajJAna prAyaH 'vAtonuM ja adhyAtma' ne 'vAtonuM ja teyAra thayelA A keTakeTalA dhanyAtmAo !!! tattvajJAna' banI gayuM hoya? potAnA AMtarika anubhava sAthe, vinobAjI-jayaprakAzajI uparAMtanA A rahyAM thoDA: jIvAI rahelA jIvana sAthe jANe eno koI saMbaMdha ja na rahyo hoya ? prabhAvatIdevI, sarojinI nAyaDu, mIrAbena, saradAra vivekAnaMde jene "cokAno dharma' karI paDakAryo te dharma ane vyavahAranA vallabhabhAI, vijayAlakSmI paMDita, javAharalAla naheru, jamanAlAla jUdA jUdA "kampArTamenTa' paDI gayA hoya? jANe pratyakSa jIvana sAthe bajAja, ravizaMkara mahArAja ne viSNubhAI, babalabhAI mahetA, A 'vAtonA adhyAtma'no koI anu baMdha-saMbaMdha ja nahIM! bALako bAjI-zivAjI bhAve, mahAdevabhAI, pyArelAlajI, rAjasthAnImAM eka hasavA jevI marmabharelI kahevata che ke-je ApaNI kedAranAthajI, mazarUvALA, kAkA kAlelakara, AcArya kRpalANI, 'vAtonA vaDA" vALI kahetI yAda apAve cheHmAmAsAheba phaDake, surendrajI, svAmI AnaMda, dharmAnaMda kosambI, "bAtAM pApaDa, bAtAM vaDI; bAtAM rI vahu gadheDe caDI!' muni jinavijayajI, paMDita sukhalAlajI, paMDita becaradAsajI, A vAtonA adhyAtmane, vAtonA tattavajJAnane navuM darzana, puruSottamadAsa TaMDana, kRSNadAsa jAjujI, ThakkarabApA, kumArappA, navuM jIvana, maDadAmAM prANa phUMkatuM jIvana gAMdhIjIe ApyuM e emanuM AryanAyakam, saMtazrI moTA, gurudayAla mallikajI, siddharAja DhaDhA, koI nAnuM sUnuM pradAna che bhAratIya saMskRtine? te ja rIte "ahiMsaka munizrI saMtabAlajI, munizrI nAnacaMdajI "saMtaziSya', dAdA yuddha'ne saphaLa karI batAvyuM e to sArAye vizvanI mAnava saMskRtine dharmAdhikArI, vimalA ThakAra, nirmalA dezapAMDe, vallabhasvAmI, temanuM molika ne asAmAnya pradAna nathI? A badhAnuM saMpUrNa, gopabaMdhu ane manamohana caudharI, dhIrendra majumadAra, parIkSitalAla samucita ne vAstavika mUlyAMkana thavuM to hajI zeSa che. ApaNe majumadAra, gaNeza mAvaNakara ane puruSottama mAvaLaMkara, nArAyaNa kadarahIna ane sukha zA samakAlIno nahIM? bhaviSyano sajaga khare, chaganabhAI jozI, naTavarakAkA, narahari parIkha ane mohana itihAsakAra e karavAno che ane karavAno che-trasta, azAMta, parIkha, ImAma sAheba, taruNa gAMdhI, kanu gAMdhI, puruSottama gAMdhI, zAMti tRSAtura bhAvi vizvasamAja! nArAyaNa gAMdhI, devadAsa gAMdhI, morArajI desAI, maNibhAI desAI, aMtamAM, pUrvasaMdarbha para AvIne kahevAnuM ke gAMdhIjI ke zrI maganabhAI desAI, dhIrubhAI desAI, prabhudAsa paTavArI, araviMdanI athavA temanAM darzanonI tulanA nathI karavI. e so harajIvanadAsa koTaka, mULazaMkara bhaTTa, nAnAbhAI bhaTTa, manubhAI potapotAnA sthAne che. "bhU. pU.' mAM zrI abhiprete potAnA A paMcoLI 'darzaka', UmAzaMkara jozI, sundaram, sneharazmi, jhaveracaMda lekhanA prAraMbhathI lakhyuM che tema A baMne darzanono samanvaya karI meghANI, dulA kAga, haMsarAja yuddhakavi, duHkhAcalajI, rAmadhArI siMha zakAya. paraMtu ahIM mULa vAta che gAMdhIjIne-gAMdhIjInA AvA dinakara, maithilIzaraNa ane siyArAmazaraNa gupta, munzI premacaMda, maulika ne apUrva darzanane samajavA ne mUlavavAmAM zrI araviMdanI sumitrAnaMdana paMta, subrahmaNyam bhAratI, IkabAla, vajubhAI zAha, thaI rahelI bhUlanI. e sApekSa, samagra, sarvAgI, sarvadRSTipUrNa DaoN. dvArakAdAsa joSI, jugatarAma dave, prabodha cokasI, DaoN. vasaMta pariprekSya (in integrated perspective)mAM thavI jarUrI che, je parIkha, harIvallabha parIkha, paramAnaMda kApaDiyA, sUryakAMta parIkha, samudAra ane aneka nayo-dRSTio thI zodhatA kisana trivedI, amRta modI, manu paMDita, kAnti zAha, ma. jo syAdvAda-anekAMtavAda dvArA saMbhava che. paTela, cunIbhAI vaidya, DaoN. rAjIva dIkSita ane 'gAMdhIkathA' dvArA ane A lakhatAM kahevuM prApta thAya che ke, prastuta paMktilekhakano gAMdhIne sadA jIvatA rAkhI Aje nUtana peDhI sudhI hADohADa mAtra jaina darzana-rAjacaMdra darzana ke gAMdhIdarzanano ja thoDo-zo Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16 jAnyuArI, 2009 abhyAsa nahIM, zrI araviMda darzanano paNa kiMcit abhyAsa thayo che kharI, paNa temaNe potAnA sarva kalyANakArI sAmAjika dhyeyanI che. paMDitazrI sukhalAlajI ane prophesara AthavalenI saMyukta siddhi arthe te ahiMsAnA arthano eTalo badho vistAra karyo che ke beThakomAM amadAvAdamAM aneka divaso ne mahinAo sudhI besIne AjanI sthitimAM gAMdhIjIno ahiMsA dharma e eka potAno ja zrI araviMdanA sudIrgha ciMtana- vAkyo bharelA THE LIFE DIVINE' ahiMsA dharma banI gayo che. e ja rIte A deza ane paradezanI graMthano,zrI araviMda Azrama poMDIcerI para anekavAra jaIne zrI aneka ahiMsA viSayaka mAnyatAone temaNe potAnA lakSanI siddhine aMbubhAI purANI ane zrI saMdaram sAthe pratyakSa anukULa thAya evI rIte jIvanamAM vaNI che ane te ja temano svataMtra carcA-vicAraNAo, patravyavahAro ane temanA SAVITRI' temaja dharma banI temanI ane kamukhI pravRttionA dvAra khullAM kare che. A 'THE HUMAN CYCLE' (AdhyAtmika samAja) jevA pustako paranAM dRSTie vicAratAM ema kahevuM ja paDe ke gAMdhIjInA jIvanamAM jaina pravacano-A badhAnuM zravaNa-manana thayuM che. Letters of Shri dharma enA mULa artha ke pAribhASika arthamAM nathI ja. e rIte ema Aurobindo' vagere paNa vAMcavAnuM -samajavAnuM banyuM che. AvI paNa kahI zakAya ke temanA jIvanamAM bauddha ke bIjA koI dharmo tenA svayaMnI jijJAsAnI bhUmikAne kAraNe ahIM zrI araviMda pratye paNa sAMpradAyika arthamAM nathI ja e chatAM temanA jIvanamAM je jAtano sadabhAvapUrvaka, mAtra gAMdhIjIne samajavAmAM thatI temanI bhUla dharma sakriyapaNe kAma karI rahyo che temAM badhA ja sAMpradAyika dharmono dekhAtA A ciMtana-prazno ane vidhAno sujJa, prabaddha ciMtako ane yogya rIte samanvaya che.' dAo samakSa mUkI rahyo chuM. AzA che e sarva A viSaya para gAMdhIjI viSenA A tAraNanA zabdo koI sAmAnya abhyAsInA vizeSa prakAza pADaze, AvI AzA sAthe gAMdhIjI viSenA zrI nathI, paraMtu jemanI jidvAgre chellA 2500 varSono itihAsa jhaveracaMda meghANI ane zrI dulakAganA marmabharyA kAvyodgAro ane ane bhAratanA sarva darzano ke Thastha hatA evA adbhuta paMDitazrI sukhalAlajInA gahana adhyayanabharyA thoDA tAraNarUpa zabdo, prajJAsmRtivAna ane bhAratanA rASTrapati ne vartamAna dArzanika DaoN. vagere vyakta karIne A ciMtananuM, ahIM pUratuM, samApana karuM chuM. sarvapallI rAdhAkRSaNan dvArA paNa sanmAnita eka evA virala zrI meghANInAM, bAlyakALathI svayaM suNelAM, jhIlelAM evA aneka prajJApuruSanA che, ke jemaNe potAnA jIvanakALamAM pratyakSapaNe nikaTa gAMdhI-kAvyo-gItomAMthI A ekAda prAsaMgika che : rahIne gAMdhIjIne bhAratIya tattvajJAnanA navInarUpamAM joyA che ! so so vAtuMno jANanAro, gAMdhIDo mAro; AvA prajJAtmAe, potAnA aMtarthakSa dvArA gAMdhIjInuM kevuM suMdara, jhAjhI vAtuMno jANanAro...' ciMtanIya ane sadAsmaraNIya darzana potAnI rasamaya kAvyAtmaka ane lokakavi bhaktazrI dulAbhAyA 'kAga'nuM A A ArSadRSTinuM zailImAM karAvyuM che te darzanIya che : nUtana gAMdhIdarzananuM gAMdhIjI pratyenuM aMjali gIta paNa tevuM ja 'jo koI paNa sAdhaka mAnavajIvananA vidhavidha kSetromAM nityanavA prAsaMgika jaNAze : UbhA thatA koyaDAono ukela dhArmika dRSTithI karavA Icche to te 'navAM purANa lakhAze jogIDAM ! tArAM, navAM purANa racAze, sahelAIthI gAMdhIjInA jIvanadharmanI dizA jANI zake. tethI ja huM hATe ne vATe vaMcAze, gAMdhIDA ! tArAM navAM purANa racAze.. mAnuM chuM ke gAMdhIjIno jIvanadharma jIvaMta ane navIna che. navIna UMcA khoraDAM nIcA namaze, ne jhUpaDAM UMcA thAze, eTale te jUnA upara abhUtapUrva mahela che. e ja kAgaLa, e ja olyAM ghaTaze, ne olyAM vadhaze te di', duniyA svarga dekhAze- pIchI ane e ja raMga chatAM te adRSTapUrva citra che. sAregamanA e ja gAMdhIDA ! tArAM... svaronuM abhUtapUrva saMgIta che. aMgo ke avayavo e ja chatAM e pazu paMkhI ne mAnava je di' haLI maLIne khAze, apUrva tAMDava ane alaukika nRtya che; kAraNa ke gAMdhIjInI dRSTimAM bheMza ne bakarAM tajI bhavAnI (kALakA) je di' chAza ne roTalA A loka ane paraloka vaccenI bhedarekhA bhUMsAI gaI che. temane khAze manuSya jIvanarUpa ke baLatI mithilAnI aMdara ja rahI tenI Aga gAMdhIDA ! tArAM navAM purANa racAze.. zamAvavAnA prayatnamAM ja pAralaukika narakayaMtraNo nivAravAno A svayaMspaSTa gIta paMktionI sAthe ja paMDitazrI sukhalAlajI saMtoSa che, aneH mAnavajIvanamAM ja svarga ke mokSanI zakyatA siddha jevA aMtardaSTAnA gAMdhIjInA jIvanadharma darzana viSayaka nimna karavAnI tAlAvelI che.' tAraNamAM to svayaM zrI araviMdanA ja saMnyAsa-vihIna (-'gAMdhIjIno jIvanadharma' lekhaH artha: 'darzana ane ciMtanaH" karmayoga-pUrNayoganA darzanano Life Negation vinAno, samanvaya pR. 18, 19). karI zakAya che : gAMdhIjInA A 'jUnA upara UbhA thayelA abhUtapUrva navIna "...gAMdhIjIno ahiMsAdharma AtmalakSI ane samAjalakSI hoI mahela'mAM vasyuM che temanuM jIvaMta dharmadarzana, bhAratabhUmimAM ja temAM dunyavI nivRttino Agraha saMbhavI ja zakato nathI. samAjanA UgeluM tattvajJAna ne adhyAtma. enA be pAyArUpa tattvo hatA prema ane zreya arthe anekavidha pravRttio calAvavI-e vizALa mahAkaruNA ane RtaMbharA prajJA'bhAvanA ja temane aneka prakAranA paraspara virodhI tevAM vidhAno 'je mahAkaruNA ane RtaMbharA prajJA thoDA vakhata pahelAM eka karavA prere che. jo ke vastutaH te avirodhI ja gaNI zakAya. gAMdhIjIe maryAdita dehanI vATe kAma karI rahI hatI, te karuNA ane prajJA potAne jaina paraMparAne mAnya evI nivRttipakSI dekhAtI ahiMsA apanAvI avalaMbana ApanAra kRza kAyano aMta thatAM mAnavatAnA mahAdevamAM Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 jAnyuArI, 2009 prabuddha jIvana | 17 samAI gaI,-temAM vasatA aMtarAtmAnA zuddha tattvone sparzI te temaja bhUtakALanI vibhUtio karatAM paNa sAva nokhI tarI Ave potAnuM kAma sadA anaMtamukhe jArI rAkhaze emAM zaMkA nathI." che. teo harakoInA Adhibhautika, Adhidaivika ane AdhyAtmika (gAMdhIjInA prabuddha thayA pachI lakhAye la- karuNA ane du:khane nivAravA mATe ja jANe janmyA ane mRtyune bheTyA na hoya! prajJAmUrtinuM mahAprasthAna" lekha: 'darzana-ciMtana' pa6). tethI ja temanI karuNA mahAkaruNA koTinI hatI ema mAnavuM rahyuM." mahAkaruNAno viyoga paDyo che. bApujInI karuNA koI paNa ('darzana ane ciMtana' pR. 3-4). saMta ke mahaMtanI karuNA karatAM nokhA ja prakAranI hatI. trividha -gAMdhIjInI bhAratIya tattvamULanA A mahAkaruNA ne RtaMbharA duHkhanA tApathI tapI rahela mAnavatAne zAnti ApavAnI temanI prajJA Aje paNa satata jIvaMta che, gatizIla che. gAMdhIdarzananA dhagaza ane temanA prayatnoe paNa jagate Aja sudhI nahIM joyela uparyukta moktikaratnonA zrImukhe vahetI "gAMdhIkathAo' dvArA evI ja vastu che. ane bApujIno du:khanI mahAhoLI ThAravAno ane temanA sAdhanA, zikSaNa, sevA AdinA nisargopacAra prayatna paNa kevo adbhuta ? noAkhalImAM vartela kALAM keranA Azrama, urulI kAMcana, samanvaya Azrama bodhagayA, paramadhAma agnine teonI karuNA eka rIte ThAre, to kalakattAmAM vartela Azrama pavanAra, gAMdhIgrAma saMsthAna madurAI, gujarAta, vidyApITha hatyAkAMDane bIjI rIte. bihAramAM saLagelI hoLIne eka rIte zamAve amadAvAda, lokabhAratI saNosarA jevA anekAneka sAdhanA kendro to dilhInA mahAdAvAnaLane bIjI rIte...AvuM mahAkaruNAnuM virATa ane prajJA-karuNAvaMta mAnavomAM! dazya jagate kadI joyuM hatuM?' ('darzana ane ciMtana' pR. 7-8) hakIkatamAM gAMdhIjIe bhAratIya tattvajJAnane bhUta-vartamAnanI 'jina bhAratI', vardhamAna bhAratI InTaranezanala phAunDezana, saghaLI vizvavibhUtimAMthI sarvathA vegaLIne maulika rIte pratyakSa prabhAta kaoNplekSa, ke. jI. roDa, jANya, jIvyuM, pacAvyuM ne prasarAvyuM ! beMglora-pa60 009. bApujInI karuNA ane temanI prajJA vizvanI vartamAna vibhUtio phona : 080-65953440. | paMtha paMthe pAtheya zarU karavo paDyo ane mahemAnonI mAphI mAMgI te paNa mane maMjUra nahotuM. (anusaMdhAna pRSTa chellAnuM cAlu) meM rasoIgRha prati jANe doTa ja mUkI! meM khUba zAMti pakaDI lIdhI. jeTalI paNa - rasoIgRhanI hAlata jotAM ja huM taddana stabdha vAnagIo taiyAra hatI te jamavAnA Tebala para mArI pravRtti pramANe koI paNa kArya adhUruM thaI gaI ! rasoDAnA eka khUNe rasoyaNa laI AvavAnI meM nokarone AjJA karI. vAnagIo athavA kAcuM rahI jAya te mane bilakula nApasaMda gabharAyelI hAlatamAM UbhI hatI. bIje eka khUNe AvatI gaI, mahemAno jamavAmAM paDyA eTale hatuM. sAMdhya-bhojananA be-traNa divasa pahelAM gharanokara bAghAnI jema beTho hato. mukhya rasoyo atithivizeSane meM jaNAvyuM ke sAMdhyabhojanamAM ja meM teyArI zarU karI dIdhI. mAtra bhojananI rasoDAnA Tebala para hAthamAM eka kaDachI laI zA kAraNe gaDabaDa thaI hatI. briTiza vaDApradhAne vAnagIo ja nahIM, bhojana-khaMDa tathA bhojana DriksanI asara heThaLa "samAdhi' dazAmAM beTho samaya saMbhALI lIdho ane haLavI majAka karatAM Tebalane yogya zaNagAra ApavA mATe puSpa- hato. tene samaya athavA sthaLanuM koI ja bhAna kahyuM: "rasoyo pIdhelI hAlatamAM AvI sarasa gucchonI pasaMdagIthI laIne mINabattInA raMgo nahotuM. vAnagIo banAvI zakyo to pIdhelo na hoya suddhAM meM manomana nakkI karI rAkhyA. paga nIcethI bhUmi sarakatI hovAno A to kevI sarasa vAnagI banAvI zake?' haLavA samaya thatAM ja atithivizeSa tathA anya anubhava hovA chatAM meM khUba zAMtithI rasoyAne vAtAvaraNamAM sAMdhyabhojana pUruM thayuM. mahemAno mAre tyAM AvyA ane sAmAnya vAtacIta pUchayuM: 'jamavAnuM kema hajI sudhI taiyAra nathI?' ApaNe game tyAM hoIe athavA game te pUrI thatAM ja sahue jamavAnA Tebala para potAnuM 'taiyAra che, meDama, biskula taiyAra che.' keTalIka kSetramAM kAryabhAra saMbhALatA hoIe paraMtu sthAna lIdhuM. vAnagIo taiyAra thaI na hovA chatAM abhAna gAMdhIjInI amUlya salAhane kyAre paNa avagaNI Diksano pahelo dora zarU thayo ane pUro rasoyAe potAnI mastImAM ja mane uttara Apyo. na zakIe-'tame ja tamArI jAtane nukazAna thayo paraMtu rasoIgRhamAMthI jamaNa bahAra na huM gussAthI lAlacoLa thaI UThI. hoMTho para zabdo pahoMcADI zako, anya koI te na pahoMcADI zake." AvyuM. koI kAraNasara moDuM thayuM haze tema samajI AvI gayA :- "geTa AuTa, mAre tArI koI jarUra * * * ame Driksano bIjo dora zarU karyo ane te paNa nathI." (saujanya : rIDarsa DAIjesTa) pUro thavA Avyo to paNa jamavAnI vAnagIo pharI gAMdhIjInI salAha smRtipaTa para AvI saMkSipta bhAvAnuvAda : jitendra zAha pIrasavA bAbata koI jAtanI hilacAla zarU na ja gaI. meM vicAryuM ke A saMdhyA bagaDI to rasoyAne 201, 'vasuMdharA' aMpArTamenTa, thaI. tyAM UbhA rahelA baTalarane meM IzAro karyo. kyAM koI nukazAna uThAvavuM paDe tema hatuM ! je kaMI 29-A, nUtana bhArata sosAyaTI, paraMtu te potAnI jagyA para ja Ubho rahyo. mane nukazAna bhogavavAnuM Ave te mAre ja bhogavavuM alakApurI, vaDodarA-390 007. bhAre Azcarya thayuM ane mAre Driksano trIjo dora paDe tema hatuM. atithiomAM hAMsIpAtra thavuM paDe phona naM. : 99258 35527. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 prabuddha jIvana jayabhikhkhu jIvanadhArA : 2 3DaoN. kumArapALa desAI [jIvanane jiMdAdilIthI jIvanAra ane mUlyaniSTha sAhitya racanAra sAkSara 'jayabhikhkhu'e kalamane khoLe jIvana vyatIta karavAno saMkalpa karyo hato. rASTraprema, nArIgaurava ane mAnavamUlyone AlekhatA 30 jeTalAM nAnA-moTA pustakonI emaNe racanA karI hatI. emanI janmazatAbdI nirjitte emanI jIvanakathAnuM A bIjuM prakara ApaNA karamanA ApaNe dhaNI pharI vAra mAsIbAne cakkara AvatAM bhIkhAlAlanA mAsA temanA eNe bhagavA raMganAM kapaDAM paheryAM hatAM. nIce madrAsInI mAphaka dhotiyuM mATe davAkhAnethI davA laI AvyA. vIMTALyuM hatuM. zarIra para pahoLuM phALiyuM vIMTALyuM hatuM. dhoLI lAMbI dADhI ane DarAmaNI lAlaghUma AMkho. jevo eno dekhAva DarAmaNo, evo ja eno avAja ghogharo ane bhayaprada. enA moTA ghogharA avAjathI nAnAM bALako chaLI paDatAM. enA hAthamAM rahelI jhoLImAM jANe tilasmI saMsArano khajAno bharyo hoya tevuM lAgatuM hatuM. ema kahevAtuM hatuM ke enI A jhoLImAM kaMI keTalIya camatkArika vidyAo vase che. emAM allAdInanI jAduI vIMTI che. alIbAbAno ekAeka daravAjo kholI deto tilasmI maMtra che. sahune nidrAdhIna karavAnI khAparA-boDiyAnI vidyA paNa emAM paDelI che. kaMI keTalIya siddhiothI enI jhoLI bharapUra hovAnuM manAtuM. DarAmaNA gAruDIne bImAra mAsI pAse lAvavAmAM Avyo. eno deha Dolato hato. mAsIne joIne eno cahero vadhu taMga ane bihAmo banyo. lAladhUma AMkhothI e ekITaze mAsIne joI rahyo. mAsA enA bhedane sAMbhaLavA mauna dhAraNa karIne UbhA hatA. bALaka bhIkhAlAlane A saghaLo tAla samajAto nahoto. maMtradhArakanA dekhAvathI hRdayamAM thoDo bhaya jAgyo, paraMtu mAsInI bImArInI enAthI vadhu moTI ciMtA AgaLa e bAjue rahI gayo.. gAruDI thoDIvAra lAladhUma AMkhe mAsIne dhArIdhArIne joI rahyo. thoDA aDadanA dANA ADA-avaLA nAMkhIne kaMIka UMDo vicAra karato hoya tema mUMgo banI gayo ane pachI ekAeka koI bheda kaLI Apato hoya e rIte gADIno ghogharo avAja gAjI UThyoH 'are ustAdanA ilamanI balihArI che. mAI, tane koie bhAre mUTha mArI che. oma, kAlI, mahAkAlI, khudAI khapparavAlI, terA vacana na jAya kabu khAlI, are mAI, karyo to sAmI mUTha pheMkuM, lohInA jhADA karAvuM. ustAdanA ilamanI parakha to juo.' gAruDInA A zabdo sAMbhaLIne sahu koI uzkerAI gayA. bALaka bhIkhAlAlane thayuM ke sAmI sUMTha pheMkavAmAM have vAra zI? mAsI jevA bhagavAnanA mANasa 52 mUTha pheMkanArA mahApApIno to tatkALa nAza thavo ghaTe. A pRthvI parathI AvA adharmIno bhAra to haLavo karavo joIe. bhIkhAlAlane thayuM ke abaghaDI e mUTha mAranArane sAmI mUTha pheMkIne mArI nAkhavo joIe. ane lohInA jhADA karAvavA joIe. pApIno to Avo ja aMta hoya ne ! Ama sahu eka avAje gAruDIne saMmati ApavA taiyAra thaI gayA hatA. tyAM mAsIe uzkerAIne koI bALaka bhIkhAlAlane kAje mAtA, pitA ke parivAra, badhuM ja vahAlasoyAM mAsIbA hatAM. AkAzanA tArAomAM bhIkhAlAle svargastha mAtAne ghaNI zodhI, paNa kyAMya koI aNasAra maLyo nahIM. AthI hRdayamAM mAtAne sthAne mAsInI mUrtine birAjamAna thayelI anubhavI hatI. AvAM mAsInI kathaLelI tabiyate bhIkhAlAlane mUMjhavI nAMkhyA. emanI bALapaNanI AnaMdo-llAsabharI sRSTimAM ekAeka jhaMjhAvAtI tophAna AvyuM ane jANe saghaLuM Amatema phaMgoLAI gayuM. davAkhAnethI mAsA davA lAvyA. paNa e kAragata nIvaDI nahIM ane roga to vadhato cAlyo. gAmaDAgAmamAM pharatA eka jozI AvI caDyA. emaNe mAsAne kahyuM ke tamArA para zaninI vakra dRSTi paDI che. panotI tamArI chAtI para loDhAnA pAye caDIne barAbara besI gaI che. ene koI paNa hisAbe batAvavI joIe. bALaka bhIkhAlAlane panotInA parAkramanI ke zaninI vakra dRSTinI kazI khabara nahotI, paNa eTaluM lAgyuM ke mAsIne koI herAna-parezAna kare che. mAsAe jozI mahArAjane hAtha joDIne vinaMtI karatAM kahyuM ke kaMIka evo upAya batAvo ke jethI A panotI TaLI jAya. jozI mahArAje kahyuM ke 'zanivAre upavAsa rAkho ane bAra brAhmaNane jamADo. to ja zaninI vakra draSTithI sarjAtA aniSTamAMthI UgarI zakazo. Ama nahIM thAya to copAsa ApattithI gherAI jazo ane duHkhanA dariyAmAM DUbI jazo.' tA. 16 jAnyuArI, 2009 bALaka bhIkhAlAla jijJAsAbharI AMkhe ane AturatAbharyA kArne A saghaLI vAta sAMbhaLI lAcAra banatA jatA hatA. mAsInI mAMdagImAM AkhuM ghara nirAdhAra avasthAmAM AvI gayuM. bhIkhAlAlanA caherA paranuM nUra UDI gayuM hatuM. dhIMgAmastIne tilAMjali ApIne e bImAra mAsI pAse sUnamUna banIne besI rahetA hatA. AjathI ekaso varSa pahelAMnA jamAnAmAM ane teya nAnA gAmaDAmAM vahemo ane mAnyatAonuM mahArAjya hatuM. jIvananI pratyeka duHkhada ghaTanAnA kAraNa rUpe koI vahema ke mAnyatAne sAMkaLI devAmAM AvatI hatI. AthI garuDI jevA lAgatA eka snehI maMtradhArakane bolAvI lAvyA. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 jAnyuArI, 2009 prabuddha jIvana 19 kazuM bole, te pahelAM utsAha para ThaMDuM pANI DhoLatAM hoya tema bolyA, vALavAnI taiyArI rUpe muThThIo paNa vALI dIdhI hatI. AvuM bhAre darda 'bhAI utsAda, mAre koIne lohInA jhADA-ulaTI karAvavAM nathI.ApanArane oLakhIne sajA karavI joIe. bhIkhAlAlane nAma jANavAnI caTapaTI hatI, paNa udAra mananAM mAsIe ghasIne nA pADI. ghaNI samajAvaTa chatAM mAsInI 'nA' 'hA' thaI ja nahIM. e pachI gADI roja ghera Avato hato. pIre dhIre gharobo thatAM chokarAo sAthe hasIne vArtA karato ane sAthe enI jhoLI kholIne bhIkhAlAla ane bIjAM bALakone batAvato. e jhoLImAM ekAda-be sApa hoya, ekAda AMdhaLI cAkaNa hoya, be pATalA-gho hoya, koMDA-zaMkha ane morono to pAra nahIM. bALako enI vArtA sAMbhaLe. gAruDI kaheto hoya ke duniyAnA koI paNa mANasanuM jIvana ane mota enI muThThImAM che. e dhAre ene mArI zake che, e Icche ene bacAvI zake che. maraNanI aNIe pahoMcelAne pharI jIvatA karI zake che. dhIre dhIre bhIkhAlAlano bhaya jato rahyo. gAruDInI mAyAvI sRSTimAM thoDA divasa viharatA rahyA. adbhuta rasa bharelI e duniyAnuM keTaloka samaya emane AkarSaNa rahyuM, koI ApaNuM bhUMDuM zuM kare, e to ApaNAM karama, vaLI karanAranAM karama karanAra jANo. ApaNe ApaNAM karamanAM dhaNI. koI bhUMDuM thAya to sAmA ApaNe bhUMDA zA mATe thavuM ? ema ne ema sAruM thatuM hoya to karo.' mAsInA uttarathI AkhuM vAtAvaraNa palaTAI gayuM. emanAM paragaju ane lAgaNIzIla svabhAva gaMbhIra bImArImAM kapare samaye paNa pragaTa thayo. gAruDI game te kahe, paNa teo koInA para sAmI mUTha mAravA taiyAra nahotAM. jo potAnA para koIe mUTha mArI haze to ane e duSTa karmano badalo cUkavavo paDaze. eno nyAya ke sajA karanAra pote koNa ? karma ja mAnavInA jIvanano adhipati che. ja Aja sudhI mahArAjasAhebo pAsethI vyAkhyAnomAM karmanI nyArI gatinA upadeza sAMbhaLanAra mAsI aMtima veLAe e dharmasaMskAra bhUlyAM nahIM. jIvaleNa bImArIthI DaryA vagara ane kazAya ilAjathI lobhAyA vagara emaNe potAnI bhAvanA nikhAlasa DhaMDhatAthI pragaTa karI. gAruDIne lAgyuM ke A to enI dhAraka-mAraka zaktino samULago InkAra che. e bhayanuM eka evuM vAtAvaraNa racato ke bhalabhalA hiMmatavAna paNa enI vAta sAMbhaLIne tharatharavA lAgatA hatA, paraMtu mAsIe svastha citte ene javAba vALyo. mAsA cUpa rahyA. bhIkhAlAlane AvI nAmaradAI pasaMda paDI nahIM. mAsIno roga vadhato cAlyo. AvI bImArImAM paNa e satata bhIkhAlAlanI ciMtA karatAM. kayAreka khUba vahelAM UThIne rasoI karI nAkhatAM hatAM. paDozIne tyAMthI potAne mATe nahIM, paNA bhIkhAlAlane mATe vATo dALa ke kaDhI mAMgI lAvatAM, to koIka vAra bAjunA ghera jaI loTa ApIne bhIkhAlAlane mATe cAreka roTalI karAvI AvatAM. bhIkhAlAlane mATe badhuM kare, potAne mATe kazuM nahIM. ene mATe paDozInI gAruDIe navo dAva ajamAvyo ane eNe pharI vAra jarA vadhu madada le, paraMtu potAnI bAbatamAM bhAre TekIlAM hatAM. AthI zarIra karaDAkIbharyA avAje kahyuM. saheja svastha lAge tyAre thoDuMka rAMdhI le. joke e rAMdheluM paNa ghaNI vAra ema ne ema paDyuM rahetuM. e khavAya ke na paNa khavAya. rogano kyAreka ekAeka humalo thaI Ave ane rAMdhyAM thAna rakhaDI paDe. ghaNI vA2 to chAsa ane pANI para divasa pasAra karatA. bhIkhAlAlane satata mAsInI ane mAsIne bhIkhAlAlanI ciMtA rahetI. Ave samaye eka divasa mAsIe kahyuM, 'bhAI, A to mUThanuM kAma. pheMkavI sahelI, paNa vALavI AsAna nahIM. 'bhalA bhalAI nA taje" e paNa ustAdanA bola che. tamArI marajI haze to tema karI 'mAruM mota huM dekhuM chuM, te mArI pAMgate AvI beThuM che." ane cAreka divasamAM to mAsInI kudaratI hAjato baMdha thaI gaI. mRtyune sAme jotAM hoya e rIte auSadha nahi levAno niyama lIdho. bhajana, stavano ane sAtho sAMbhaLavA mAMDI. aMta samayane oLakhI gayelAM mAsIe sagAMvahAlAMone saMbhArI saMbhArIne bolAvyAM ane moTI jAtrAe jatAM hoya, tema sahune khamAvI(bamApanA karI) lIdhAM. dhIre dhIre pANI paNA gaLAnI nIce UtaratuM baMdha thayuM. cAra divasathI to vAcA paNa baMdha thaI gaI hatI. gAruDIe mAsA tarapha joyuM ane bolyo, tamAre phakta dasa rUpiyA vadhu ApavA paDaze. mUTha huM jhIlI laIza ane pachI enuM vamana karIne bahAra kADhI nAMkhIza. bAkI kaho to gunegAranuM nAma-ThekANuM suddhAM ApuM. A kaMI baDI baDI bAtAM nathI. jIvatI jAgatI bidyA che.' gAruDI 'vidyA' zabdane badale 'bidyA' zabda bolyo, tenuM uccAraNa bALaka bhIkhAlAlane khUba gamI gayuM, 'bidyA" zabda para kevo lahekAdAra bhAra mUke che! sahune ema thayuM ke AvuM aniSTa karanAranuM nAma to jANavuM joIe, to ja bheda kaLAya ane to ja gunegAra jhabbe thAya. kALuM kRtya karanAranuM nAma jANavA sahu utsuka hatA ane te mATe mAsA vadhu dasa rUpiyA ApavAnuM svIkAre e pahelAM ja mAsIe kahyuM, 'nA re bhAI, mAruM nAmaThAma kaMI jANavAM nathI. thanAruM thaI gayuM. have vaLI nAma jANIe, eTale manamAM jhera-ghera vadhe, mAre to ustAdajI, bahota gaI ne thoDI rahI.' sahune lAgyuM ke mAsIno aMtakALa AvI gayo che. ghaDI-be ghaDInAM mahemAna che. sagAM-vahAlAMo AvI gayAM hatAM. sahu AsapAsa ToLe vaLIne beThAM hatAM; paNa paragaju mAsIno jIva kaMIka kahevA mAMgato sahunA utsAha para ThaMDuM pANI pharI vaLyuM. bhIkhAlAle to vera hoya ema sahune lAgyuM. bhIkhAlAla sAme ekITaze joyA kare ane Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 prabuddha jIvana tA. 16 jAnyuArI, 2009 AMkhamAMthI daDadaDa AMsu nIkaLe. cAra bahenomAM moMjoNAM jevo eka e pachI bhIkhAlAlane mAsI marI gayAnA samAcAra maLyA. e A chokaro ane te paNa aLavItaro, zaramALa, khAudharo, nabaLo jANIne AMkhamAM AMsu AvyA hatA ke nahIM, e to bhIkhAlAlamAMthI ane kajiyAvALo. are, na jANe A namAyA akoNA bALakane koma sAhityakAra banelA 'jayabhikhkha'ne yAda nahotuM, paraMtu jIvanabhara emane jALavaze? aMtaranI dayA-mAyA vinA A rIsanA choDane koNa ucheraze? jyAre koInAM mAsInA avasAnanA samAcAra sAMbhaLavA maLe tyAre anubhavI sagAMo A vAta samajI gayA. emane thayuM ke jyAM sudhI jeTalo saMtApa thato, eTalo saMtApa ke eTaluM duHkha koInI mAtAnA A chokaro najara sAme che tyAM sudhI AMkhamAMthI AMsu aTakavAnA avasAnathI thatAM nahIM. (kramaza:) nathI. enA taraphanuM vahAla enA jIvane muMjhave che ane tethI jIva jato 13/bI, caMdranagara sosAyaTI, jayabhikhkhuM mArga, pAlaDI, nathI. AthI bhIkhAlAlane samajAvI, khAvAnuM ane ramakaDAM khoLAmAM amadAvAda-380 007. Teliphona : 079-26602675 bharAvIne mosALa mokalI Apyo. mo. 09824019925. jUjavAM rUpa mananAM zAMtilAla gaDhiyA mana caMcaLa markaTa che. ane nirIkya paNa mana. A asaMbhava che. udAharaNArtha, zoka, prema ke mana ja manuSyano mitra ane zatru che. krodhanI paristhitimAM vyaktine kevo mAnasika anubhava thaI rahyo che, mukti ane baMdhananuM kAraNa mana che. e jANavA vyaktie manane ja kAme lagADavuM paDe che ane ema karavA sukhaduHkha to mananA khela che. jatAM pelo mAnasika anubhava cAlyo jAya che. bIjA zabdomAM kahIe jeNe mana jItyuM eNe jaga jItyuM. to, manovyApAra cAlu hoya ane manovyApAranuM nirIkSaNa karavuM, e mana viSe zAstrakAro, saMta-mahAtmAo, ciMtako, sAhityakAro, yaMtranA gatizIla cakrane pakaDavA jevuM duSkara che. cakranI gati samajavA jJAnIo uparakathita vidhAno kare che, to ya AjaparyaMta manano tAga cakrane thaMbhAvavuM paDe. ema ahIM manovyApArano aMta Ave tyAre ja pRthvI para koI pAmI zakyuM nathI, manovijJAna suddhAM nahi. tenuM kAraNa smRtinA AdhAre vyakti enuM svarUpa jANavA koziza kare che. tethI che mananuM jaTila svarUpa. sva-mana-nirIkSaNa paddhatinI TIkA thaI ke e to "pazcAt nirIkSaNa" mana + zarIra = mAnava, e sAduM sUtra svIkArIe to temAM zarIra (Retrospection) che. anubhava cAlyo jAya pachI vyakti eno Indriyagamya che. arthAt Indriyo vaDe tenuM astitva anubhavI zakAya ahevAla Ape che. Ama karavAmAM smRtidoSa ke hakIkatadoSa rahI javAno che, paNa mana Indriyagamya nathI. te Anubhavika ke prayogamUlaka (em- pUro saMbhava che. pirical) padArtha paNa nathI. jo ema hota to prayogazALAnA Tebala vaLI vyakti potAnA viSenA nakArAtmaka khyAlo chupAvI sAruM para eno paddhatisara abhyAsa thaI zakata. vastutaH mana AMtarika che, sAruM ja kaheze. Ama tATazyano lopa thavAthI mAhitI vizvasanIya ane je AMtarika hoya enuM nirIkSaNa karavuM kaI rIte? rahetI nathI. - ogaNIsamI sadInA uttarArdhamAM je vidvAno manovijJAnane 'pUrNa sva-mana-nirIkSaNa bAhya nirIkSaNa (Observation) jeTaluM vijJAna'no darajjo ApavA khUba utsAhI hatA, temaNe eka paddhati vastuniSTha (Objective) hotuM nathI. Tebala para paDelA lokhaMDanA TukaDAne zodhI hatI : sva-mana-nirIkSaNa (Introspection). amuka be vijJAnIo lokhaMDa ja kaheze, paNa krodhano anubhava karatI be paristhitimAM vyaktinA vicAro ane bhAvo amuka prakAranA hoya che. vyaktio svanirIkSaNa dvArA je mAhitI Apaze temAM noMdhapAtra bhinnatA bIjI vyakti A badhuM joI-jANI zakatI nathI, sivAya ke enuM bAhya haze, kemake vyaktinA aMgata bhAvo, abhiprAyo, pUrvagraho vagere temAM vartana, hAvabhAva vagere khabara paDe. anubhavamAMthI pasAra thatI vyakti pravezI jAya che. pote potAnA mananI bhItara DokiyuM karI mananA AMtarapravAhonI noMdha vizeSataH virodhano sUra manovizleSaNavAda taraphathI Avyo. A le, e ja eka mArga bace che. Ama sva-mana-nirIkSaNa eTale mAnasika vicAradhArAno praNetA sijhaMDa phroIDa (1856-1939) gaNAya che. anubhavanA svarUpa pratye vyakti pote dhyAna Ape che. muzkelI e che ke te kahe che, "jJAta mananA anubhavanuM svanirIkSaNa kadAca thaI zake, paNa aMtarmukha thaIne svanirIkSaNa karavuM e darpaNamAM mukha jovA jeTalI saraLa mananA ajJAta pradezanuM zuM?' vAcake mananA traNa stara-jJAta, ardhajJAta kriyA nathI, kAraNa ke vyaktie dhyAnane be vibhAgomAM vaheMcavuM paDe ane ajJAta (Conscious, sub-Conscious and Unconche. mana svayaM dRSTA ane dRzya viSaya bane che. nirIkSaNa karanAra mana scious) samajI levA jarUrI che. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 jAnyuArI, 2009 prabuddha jIvana | 2 1 atyAre huM hAthamAM pena pakaDI lakhI rahyo chuM, to mAro lakhavAno pote mahAkavi kAlidAsa che. divasa daramiyAna to pote kahI zake nahi anubhava jJAta manano pradeza che. je anubhavathI ApaNe pote sabhAna ke "huM kAlidAsa chuM', kAraNa ke jJAta mana ema kahetAM roke. bahumAna hoIe, jAgRta hoIe, e ApaNA jJAta manano anubhava che. lakhatI prApta karavAnI jhaMkhanA ajJAta manamAM cUpacApa paDI rahe che. rAtre vakhate sAme divAla para eka jIvaDuM cAlI rahyuM che, eno paNa mane nidrAdhIna thatA jJAta manano cokIpahero khasI jAya che. tyAre ajJAta jhAMkho khyAla che. e thayuM ardhajJAta mana. lekhana daramiyAna dhAro ke, manamAM chupAyelA taskarone chUTo dora maLI jAya che. kavi mahAzayane manana' zabdanI jagyAe mArAthI 'magana' lakhAI jAya (bhUla nahi ja svapna Ave che ke nagaramAM bhavya kavisabhAnuM Ayojana thayuM che. pote karuM evA saMkalpa chatAM), to e bhUla Slip of Pen nahi, paNa ajJAta maMca para AkarSaka siMhAsane birAjamAna che. gaLAmAM maghamaghatA phUlono mananA kAraNe hoI zake che. phroIDa kahe che ke nItimattA, dharma, saMskAra hAra che. cAre tarapha "mahAkavi kAlidAsano jaya ho..jaya ho.." vagere jene amAnya kare che evA ApaNA vicAro ke bhAvone jJAna prazastigAna saMbhaLAya che. kavi harakhAya che, paNa re! savAranuM elArma mana dhakko mArIne ajJAta mananA pradezamAM dhakelI de che (damana - ghaDiyALa raNake che. Repression -kare che), jethI roja-ba-rojanA ApaNA vyavahAramAM svapna AzIrvAdarUpa che, kema ke jIvananI aNagamatI vAstavikatAne A vRttio vikSepa na pADe ane ApaNe sabhya, susaMskRta dekhAIe. parokSa rIte IcchApUrti dvArA sahya banAve che, paraMtu kyAreka svapna (kevo daMbha AcarIe chIe ApaNe !) jJAta mana eTale susaMskRta mana vyaktino pIcho karI jIvana kevuM aMdhakAramaya banAvI de che, enuM eka ane ajJAta mana eTale duvRttiothI sabhara ApaNuM khAnagI mana. dRSTAMta : ajJAta mananI sAmagrI paNa bahAra AvavAnI koziza to kare ja ne! be bhAIonuM saMyukta kuTuMba che. sukha, saMpa ane premathI haryuMbharyuM be bhA tophAnI bALakane bAtharUmamAM pUrI dIdho hoya, paNa e mukta thavA dhaDI kuTuMba. duHkha eka ja vAtanuM ke nAnA bhAInI vahu niHsaMtAna che. rannAde dhaDI TaeN...meM...karyA karaze ane taka maLatAM ja bahAra nIkaLI Avaze. khoLAno khuMdanAra kyAre Apaze. enI aharniza ciMtA kare che. jeThANIne evuM ja che ajJAta mananuM. vahAlasoI eka dIkarI che. eka divasa derANI jeThANI AgaLa dila dhAro ke mane vyaktigata rIte mArA pitarAI bhAI "magana' sAthe khole che, "bhAbhI, jIvatara dohyaluM thaI gayuM che. kyAMka cAlI jau ema aNabanAva che. kALakrame aNagamo bhayaMkara tiraskAramAM pariName. pachI thAya che." ATaluM kahetAM e raDI paDI. jeThANI stabdha thaI gaI. sAMtvana samAja-saMskRtinA mUlyo (je jJAta mananI sAmagrI che) mane kaheze, ApyuM. dhIraja dharavA kahyuM, paNa derANInA AMsu rokAtA nahotA. Akhare Avo verabhAva na rAkhavo joIe. huM cUpa thaI jAuM chuM, paNa A vRtti aMtaramananA dvAra khulI ja gayAM : ajJAta manamAM dharabAI rahe che. dhyAnamAM rahe, ApaNI koI vRtti kadI keTalAya divasathI satata mane svapna Ave che ke huM nAnI rIcAne nAza pAmatI nathI. eno sthAnaphera thAya che eTaluM ja . jema pIDAzAmake tamArA bichAnAmAMthI upADI mArA paDakhe suvaDAvI dauM chuM. ekabe vAra davA thoDA samaya pUratI rAhata Ape che, ema vRttinuM damana kSaNika to UMghamAMthI jAgIne tamArA bichAnA tarapha AvI hatI ane lajjita vizrAMti Ape che. have jyAre huM sabhAnapaNe 'manana' lakhavA jAuM chuM, thaI pAchI pharI hatI. bhAbhI, huM trAsI gaI chuM AvA duHsvapnonI tyAre ajJAta manamAM paDelo magana' UMconIco thaI bahAra AvI bharamArathI ' jAya che ane jJAta manane mAta karI mArI pena pAse 'magana' lakhAvaDAve ApaNAM keTalAka vismaraNanuM kAraNa 'damana" hoya che. carcageTavAsI che! taMtrIzrI ke vAcako mArI bhUla pratye dhyAna dore to huM ajANa thaI yuvAnane virAranI eka kaMpanImAMthI nokarIno InTaravyu Ave che. vahelI mAro bacAva karIza ke are, AvuM kema thayuM haze ? mAre to 'manana' savAranI Dabala phAsTa Trena pakaDe che. niyata sthaLe pahoMcIne zabda ja lakhavo hato. A ajANa hovuM e ja ajJAta mananI sAbitI AvakArakhaMDamAM bese che. eno naMbara Ave che. thelI phaMphosatAM jANa thAya che ke pramANapatronI phAIla bhUlI gayo che. vIle moDhe pAcho Ave koI vyaktinA jIvanavyavahAramAM ajJAta manano prabhAva keTalo che. manovaijJAnika samakSa vAtavAtamAM kahI de che ke virAra sudhI nokarIe badho che, e samajAvavA manane himazilA sAthe sarakhAve che. samudramAM javAnI ene IcchA na hatI. aMdherI-borIvalI sudhI ThIka che. Ama himazilAnI Toca dekhAya che, paNa e to phakta 1/10 bhAga che. ajJAta manamAM paDelo aNagamo gherathI nIkaLatI vakhate yuvAnane bAkIno 9/10 bhAga to pANInI aMdara hoya che. tevI ja rIte jJAti agatyanI phAIla levAnuM bhulAvaDAvI de che. mana dvArA prerita vicAra-vANI-vartana e to phakta Toca che. zeSa mahattama re mana javAM che tArA rUpa ! * * * bhAga ajJAta mana dvArA prerita hoya che. e-6, gurukRpA sosAyaTI,zrI muktajIvana svAmI bApA mArga, svapna ajJAta manano ora purAvo che. eka kavine svapna AvatuM ke vaDodarA-390 006. phona : 0265-2481680. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 prabuddha jIvana zrI jaina mahAvIra gItA H eka darzana-3 Dpa. pU. AcAryazrI vAtsalyadIpa tRtIya adhyAya : karma yoga 'zrI jaina mahAvIra gItA'mAM trIjo adhyAya karmayoga che. A dhanathI loko paramapadane pAme che.' prakaraNamAM 229 zloka che. yoganiSTha jainAcArya zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI 'karmayoga'nI vAta mAMDe che tenuM vistaraNa, UMDANa ane mArmikatA dhyAnArha che. jaina dharma je karmanuM tattvajJAna kahe che te eka adbhUta vijJAna che. jIvane thato karmabaMdha, temAMthI nipajatI sukha-duHkhanI mAyA ane bhavabhramaNa ityAdi je sUkSmatAthI jainadharma samajAve che te vizvanA ekapaNa dharmamAM nihALavA maLatuM nathI. jainadharmano pAyo ja karmamuktinA hetu para ubho che. karmavijJAna Karma Philosophy samajavA mATe UMDuM ciMtana, agAdha zraddhA ane AMtarika mathAmaNa joDavA paDeH karmanI tIvratA mApavI sahelI nathI. e eka kSaNamAM mukti ApI zake, eka kSaNamAM kaMpAvanArI dUrgatimAM pheMkI de-karmanI amApa sattAne paDakAravA mATe joie samatA, tapa ane zraddhA. jaina dharmanuM karmavijJAna A vizvanI ajAyabI gaNavI joie, evuM e mahAna darzana che. zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI 'karmayoga'mAM je bhUmikA bAMdhe che te jaina dharmanA paraMparAgata karma vijJAnathI bhinna che. 'karmayoga'mAM zrI gautama svAmIe pUchyuM ke, bhaktiyoga nizamyAtha, prapacchu gautamAdayH / bhAvana sarvathA siddhiryana, yAttatrivedyatAm / / ? / / tA. 16 jAnyuArI, 2009 'zrI vIre kahyuM ke, karmayoga eTale pravRttinuM lakSaNa. jenA ArAma (karmayoga, zloka 1) 'zrI gautama vageree bhaktiyoga vize sAMbhaLIne pachI pUchyuM ke, he bhagavAna, jenAthI sarva siddhi meLavI zakAya te jaNAvo !' zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI prathama zlokathI ja potAne je dizA nirdeza karavo che te mATe spaSTa che. jIvanamAM saphaLatA meLavavAnI tamannA pratyeka vyaktinI hoya che. sukha, unnati, samRddhi mATenI AzA saune hoya che. AjanA mAnavajIvananI rojanI mahenata, doDadhAma paNa te mATe ja che. AzA ane nirAzA AjanA mAnavajIvananA be abhinna sAthIdAra banI gayA che. AzAthI doDatA mAnavIne kAyama saphaLatA ke niSphaLatA maLatA nathI paNa je maLe che tenAthI te tRpta paNa nathI. AkAMkSAonI ArapAra jovuM sahaja nathI paNa mAnavI mAtranI akhUTa sukha mATenI taDapana kalpanAtIta hoya che. A 'pravRtti' zabda ja badhuM spaSTa karI de che. je vyakti potAnA jIvana vize spaSTa che tene pravRtti vinA eka paLa paNa cAlavuM joie nahi. pravRttithI ja unnati sAMpaDe. bhagavAna mahAvIra 'uttarAdhyayana sUtra'mAM zrI gautamasvAmIne satata apamatta rahevAnuM kahe che te sUcaka che. koIpaNa kAryamAM satata maMDyA rahevuM ja paDe. pravRttizIla rahevuM paDe. prayatnazIlane ja saphaLatA maLe, je prayatna ja karato nathI tene saphaLatA zuM maLe ? 'zrI jaina mahAvIra gItA'mAM zrI mahAvIra svAmIno spaSTa nirdeza che ke pravRttimaya raho. 'jenA (dharma)nA satata ArAdhanathI loko paramapada pAmI jAya che.' sadaiva dharmamaya-dharmanI pravRttimaya rahenAra to mokSa paNa meLavI le che to bIjI to zI visAta? 'zrI jaina mahAvIra gItA'mAM zrI mahAvIra vANI mArmika to che ja, spaSTa paNa cheH 'karmayoga'nA trIjA zlokamAM zrI mahAvI2 vacana juoH pravRtti lakSaNo dharmaH sarva dharmopakArakaH / madmavatai: sarvavA sevyo, nivRttiIkSiyozimi: / / (karmayoga, zloka 3) 'pravRttiparAyaNatA badhA dharmomAM upakAraka dharma che, mArA bhaktoe, nivRtti icchanArA yogIoe (paNa) haMmezAM tenuM sevana karavuM joie.' saue sakriya rahevuM joie-koie paNa niSkriya na thavuM joie tevI spaSTa sUcanA ahIM prApta thAya che. saMsArI hoya ke sAdhu (yogI)-saue pravRttimaya rahevuM joie. saMsAramAM rahIne je pravRtti vinA jIve te chevaTa du:khI ja thAya. sAdhu banIne dharmapravRtti vinA jIve te paNa chevaTa AtmakalyANa sAdhI nahi ja sake. jJAnI ane sAdhunI pravRttiparAyaNatA sva-52 kalyANakAraka hoya che. zAMta dekhAto sajjana zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI 'karmayoga'nA bIjA zlokamAM sau prathama paNa nAnakaDI pravRttithI ghaNuM moTuM kAma karato hoya che. AvatI kAlano 'pravRtti'ne prAdhAnya Ape che. zrI vIraH procivAnkarmayogaM, pravRtti lakSaNam / yasyArAdhAnato lokaH, vrajanti paramaM padam / / samaya pravRttimaya jIvanane ja saphLatA ApavAno cheH doDadhAma e pravRtti nathI paNa samajaNapUrvakanuM pratyeka pagaluM e pravRtti che. vizvano je jhaDape ane je svarUpe Arthika vikAsa goThavAI rahyo che te evuM siddha pravRtti, karma, kAryaH pragatino pAyo che. jIvananuM kAryacakra Score board of life satata ghUmatuM rahe to unnati tarapha gati thAya. niSkriyatA, pramAda, ALasa to jIvanane khaMDera banAvI mUke. zrImad buddhisAgarasUrIzvarajI svayaM karmayogI sAdhupurUSa hatA; e satata pravRttimaya rahetA. mAtra 24 varSanA sAdhujIvanamAM emaNe je kAryo karyA che te vAMcIe to ApaNI vicAradhArA stabdha thaI jAya tevuM che! Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 jAnyuArI, 2009 prabuddha jIvana karI rahyo che ke pratyeka mAnavIne mATe ALasa choDIne satata mahenata rahIe chIe, temAM je kAma karavAnA che te karIe chIe paNa aMtaradazA ane satata karmaniSThA anivArya che. juoH zuddha che ke 'A kazuM mAruM nathI.' A nirlepapaNuM ja ApaNane tyAgadazA pravRttimantarA zakti: kutrA'pi nApapadyate / sudhI pahoMcADaze, tevuM jainadharma kahe che. karmayoga'mAM kahyuM che, pravRttimantarA kArya, sAdhyate naiva yogibhiH / / 'karmayogIo jJAna dvArA moha rAkhyA vinA nirlepa banIne karma kare che, (karmayoga, zloka 12) jema pANImAM kamaLa rahe che tema!' 'pravRtti vinA zakti kyAMya hoya nahi, pravRtti vinA yogIo paNa (karmayoga, zloka 43) kArya siddha karI zakatA nathI." vaLI kahe che, "karmayogIo pravRtti vaDe ja sarvazakti prApta karI zake AvatIkAlanuM suMdara svapna nihALavAno tamane haka che paNa tamane che, jema mAtA vinA putranuM astitva nathI tema pravRtti vinA zakti niSkriya banIne besI rahevAno haka nathI. pravRttimAMthI zakti janme che, saMbhava nathI.' samartha banAya che. jIvananA, dharmanA, sAdhanAnA-pratyeka kSetromAM (karmayoga, zloka 43) pravRttimaya rahevuM paDe. alabatta, e mATe dareke potAnI buddhi mujaba dhArmika vyakti ArAdhanAthI AtmakalyANa mATe mathe che tema dharmanA samajaNa pUrvaka AgaLa vadhavuM joie. A mATeno mArmika nirdeza juo: rakSaNa mATe potAnI AhUti ApatA paNa kadIya khacakAto nathI. jJAnayogaM samAsAdya, pravRtti: svA'dhikArikAH / 'karmayogamAM mahAvIra svAmI kahe che, kSetrakAlAnusAreNa sAdhyate karmayogibhiH / / madharmasya vivRddhayartha rakSArtha karmayoginaH / (karmayoga, zloka 10). madhdharmastaiH dharma karmANi kartavyAni vizeSataH / / 'karmayogIoe kSetra ane kAla anusAra potAnA adhikAra pramANe bAhyAntarA sadA sAdhyA vIratA vishvrkssinnH| jJAnayogano Azraya laIne pravRtti karavI joie." ahaM vIryAtmanA labhyo, nirbalairna kadAcana / / tame mAtra satata pravRttimaya raho eTaluM ja jarUrI nathI paNa tamArI (karmayoga, zloka 47, 48) yogyatA mujaba, yogya hoya tevI ane yogya dizAmAM pravRtti karo te "mArA dharmanI vRddhi mATe, rakSA mATe karmayogIoe, mArA bhaktoe paNa jarUrI che. tame je karo te spaSTa samajaNa sAthe, tamArI yogyatA dharmakAryo vizeSa karavA joie.' anasAra karazo to samaya nahi bagaDe, kArya siddhi najIka Avaze: "bAhya ane AMtarika evI vizvanuM rakSaNa karanArI vIratAnuM ArAdhana sAyansanA vidyArthIne e ja kSetramAM javAnuM yogya Thare, tene AmAM haMmezAM karavuM joIe, huM vIravyakti dvArA prApya chuM, nirbaLathI kadI na mokalAyaH ema karavAthI samaya, paisA, zakti badhuM ja veDaphAya; enA nahi.' jevuM. ApaNI AsapAsa anekavAra jovA maLe che ke potAne lAyaka sAcA bhaktanI haMmezAM zraddhA rahI hoya che ke prabhu sadAya mArI kSetra pasaMda karavAmAM aneka loko thApa khAI jAya che. karmayoga'nA nA sAthe che. gAMdhIjInI prArthanA yAda karavA jevI che: 'nirbala ke bala che 26mAM zlokamAM kadAca ethI ja kahyuM che: "badhA kAryo karanArA loko rAma !' prabhuno Azraya moTI vAta che. jo ApaNe prabhunI najIka chIe pota potAnA karma anusAra zubha ane azubha phaLa meLave che, jyAre to prabhu to sAva najIka cheH He is nearer to me than my self. yogIo brahmazuddhatA prApta kare che.' yogIjanone temanI pravRti eka anubhUti sAthe cAlavuM paDe, to kaMIka aMdara saLavaLe. AnaMda brahmazuddhatA Ape che tema kahyuM tenI spaSTatA paNa 'karmayoga'nA 28mAM niSpanna thAya. evo AnaMda ke je tame varNavI na zako. You can't zlokamAM cheH "Asakti vinA karavAmAM AveluM karma nirjarA rUpa che. explain it. yes, you can experience it sll heldlz24141-j sakAma ane niSkAma-jevI vRtti hoya tevuM thAya che.' A TaMkazALI vacana, sAva jUdI rIte mamaLAvavA jevuM cheH jaina dharma mAne che ke tIrthaMkara paramAtmA anaMta zaktisaMpanna hoya ___ karmabhyo naiva bhetavyaM madmaktaiH karmayogibhiH / che. 'zrI jaina mahAvIra gItA'mAM mahAvIravANI sAMbhaLoH yeSAM citteSvahaM vIrastatra mohasya kiM balam / / yatra yatra mahAzaktistatra tatra vasAmyaham / (karmayoga, zloka 61) sarvazakti svarupaM mAM jAnanti karmayoginaH / / mArA bhakta evA karmayogIoe karmathI DaravuM joie nahi. jemanA (karmayoga, zloka 10) cittamAM vIra evo huM chuM temane mohano Dara kevo?' jyAM jyAM mahAzakti hoya che tyAM huM vasuM chuM. karmayogIo mane zrI yazovijayajI mahArAja zrI zItalanAtha prabhunA stavanamAM AvuM sarva zakti rUpa jANe che.' ja kahe cheH jainadharma mAne che ke pratyeka pravRtti karatI vakhate manathI temAM lipta viSaya lagana kI agana bujhAvata, tuma guNa anubhava dhArA; thavuM na joie, e mumukSunuM kartavya che. saMsAramAM rahevuM paDe che mATe bhaI maganatA tuma guNa rasa kI, kuMNa kaMcana kuMNa dAra? Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24. prabuddha jIvana tA. 16 jAnyuArI, 2009 jyAre vAsanAno agni bhabhUke tyAre prabhunA guNanI zItaLa dhArA prabhAvaka evA dharmAcAryo vizvanA uddhAra mATe janme che." (gAthA, 87) varasavA mAMDe, temAM tanmaya thaI javAya to kaMcana ke kAmInInI yAda gRhasthoe gRhakAryamAM ane tyAgIoe tyAgakAryamAM kadI bhraSTatA paNa nahi Ave ! karavI joie nahi tevI mArI AjJA che." (gAthA, 94) jIvanamAM sadAcAranI vADa-Border-jarUrI che. jIvananI sapharamAM "mArA bhakto brAhmaNo, saMto, kSatriya, vaizyo, zUdro vagere dharmarakSako ekAda pagaluM cUkIe eTale pavitratA, pratibhA ane pratiSThA-saghaLuMya che, ane bhaktinI zaktinI sAdhanA karanArA che." (gAthA, 96) khaMDita thaI jAya. gurUjano, zikSako, vaDilo dvArA maLelA saMskAra "jainadharmamAM parAyaNa evA lokoe haMmezAM karmayoga sAdhavo joie, sAcavavA ane pAmavA jarUrI hoya che. enAthI je lAbha thAya che te tene sarvalokonA jIvana mATe sajjanoe Avazyaka gaNyo che." (gAthA, tarata nahi samajAya paNa enA samaye samajAze ane tyAre thaze ke 109) saMskAra kevuM kImatI dhana che! "zrI jaina mahAvIra gItA' karmayogamAM "jena dharmamAM vijJAnano samAveza thayelo che, te mArA svarUpa che ane vIra vacanAmRta juoH tenI utpatti yogathI thayelI che." (gAthA, 133) kAyikAdi balaM rakSyaM brahmacaryAdi sad varteH / 'asaMkhya mokSamArgo che. tene karmayogIoe jANavA joie. te sarvazakti prakAzArthaM kartavyaM karma maanvaiH|| paraspara virodhI nathI, te sanAtana che, temanuM rakSaNa karavuM joie." brahmacarya vagere vato dvArA kAyika ityAdi baLanuM rakSaNa karavuM joie. (gAthA, 150). ane sarva zaktinA prakAza mATe manuSya prayatna karavo joIe.' jaina dharma jevo dharma thayo nathI ane thavAno nathI, sajjanoe jaina (karmayoga, zloka 62) dharmanI vRddhi mATe kartavya karma karavA joie.' (gAthA, 160) brahmacarya eka amApa zakti che. pratyeka dharmamAM tenuM varNana jovA "mane sarva brahma tarIke mAnIne je rAgIo varte che te tyAgI hoya ke maLe che. yogIjanone sAdhanAnA kSetramAM brahmacaryanA pAlanathI asAmAnya karmayogI paNa zuddha brahmapada pAme che." (gAthA, 175). saphaLatA maLe che te sarva vidita che. zarIramAM zakti, manamAM daDhatA, "yogIo nirAsaktithI karma karanArA hovAthI karmathI baMdhAtA nathI, jIvanamAM teja brahmacaryanA pAlanathI pratidina vadhe che. naiSThika brahmacaryanA teoe kAmyabhAvanAno tyAga karIne potAnI zakti pramANe kArya karavA pAlanathI aneka bhavanA pApa dhovAya che ane aneka navA karmabaMdhathI joIe." (gAthA, 188) bacI javAya che. pUrvasUrio brahmacarya "e vrata jagamAM dIvA' samAna "dharmarakSako 'mahAvIra' evI bhaktithI mane bhaje che teo dharmabhAvanA kahIne tenuM ghaNuM mUlya varNave che. ahIM paNa 'karmayoga'mAM teno ja karIne svarga ane mArApadane pAme che.' (gAthA, 190) nirdeza che. sarvazakti ane sAmarthya mATe brahmacarya vagere vratonuM pAlana "mArA AcAryo ane saMtho vagereno dveSa karavo joie nahi, jarUrI che. mona vize sau jANe che. jene nirmaLa ane pavitra jIvana kaliyugamAM saMghabaLathI ja jaina zAsana TakI rahe che." (gAthA, 201). jIvavuM che tene eka vizeSa maunanI jarUra paDe, te che AMkhanuM mauna. 'potAnI zakti pramANe AjIvikA meLavavAmAM ajANatA karavAmAM Sight Restrain, jyAM tyAM bhaTakatI ane bhamatI AMkhane rokavI te AvelA doSomAM (moTuM) pApa lAgatuM nathI.' (gAthA, 205). ziyaLa vrata-Celebacy- pAlana mATe upayogI che. sarvasva samarpaNa karIne paNa dharmaprabhAvanA karavI joie, dhArmika thoDAMka zlokArtha joie : AcAra ane vicAramAM mane pUrNa bhaktithI jovo joie.' (gAthA, zaktivALA jIve che, sArA baLavALA rakSaNa kare che, ane 219) dharmasaMsadanA rakSaNa mATe karmayogIo samartha che." (gAthA, 63) "haMmezAM badhA dehadhArIoe udyoga karavo joIe, yogIone zuM 'nirahaMkArI vRttithI sarva kartavya karanArA, satyanA AgrahI saMto durgama che? prayatnathI zuM adhyAya che?' (gAthA, 221) ane karmayogIo jaya pAme che." (gAthA, 67). "he manuSyo! tame kartavya kAryonI siddhi mATe svAzrayI bano, AtmAthI je loko sarva jIvone AtmasamAna mAnIne vaiSamya choDI de che karAyelA karmo svarganI siddhi ane svAyattA Ape che." (gAthA, 228) teo sArA kArya kare che. temane huM zAMti ApuM chuM.' (gAthA. 74) kartavya karma na karavAthI jJAnI paNa zuSka bane che, AthI zraddhAnuM sarva tIrthakaroe sevAdharmane sanAtana dharma kahyo che. meM paNa tene AlaMbana laine tame karmayogI bano !' (gAthA, 229) sarvajIvono kalyANa karanAra mAnyo che." (gAthA, 78) 'pUrNa niSkAmI evA meM lokakalyANanA, loka saMgrahanA nyAyathI 'nAstiko mohathI saMmUcchita che, teo karmayogIo nathI, jemanA kRta kRtyatAne laIne sukhAvaha evo A "karmayoga' kahyo che." (gAthA, cittamAM mArI bhakti nathI teo karma karavA chatAM nirbaLa che." (gAthA, 212) satata sakriya rahevAnI ane kartavya mATe kyAMya cUkI na javAya tevI 'teo mahA avatAra rUpa che ane bhaktithI mArAmAM rahelA che, akhUTa preraNA Apato 'zrI mahAvIra gItA'no A 'karmayoga' jema Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 jAnyuArI, 2009 jema vAMcatA jaIe chIe tema ApaNane Azcarya mugdha kare che. A prakaraNamAM zrImad buddhisAgara sUrIzvarajI samAja, jIvana, kuTuMba, dharma ane sAdhanAnA ekapaNa kSetrane preraNA ApavAthI mukta rAkhatA nathI. paraMtu te sarva kSetrone prerIne navapallavita karavAnuM dhyAna rAkhe che. sAMprata jagata ekadama najIka AvI gayuM che ane samagra vizva ekabIjA para AdhArita banI gayuM che. Arthika jagata kalpanAtIta caDhAva-utAra joI rahyuM che ane vadhumAM vadhu upabhoga mATe duniyA talasI rahI che tevA samayamAM jIvananI sthiratA ane AtmAnI unnati samajAvanArA saMtapuruSo sau mATe zAtAdAyaka vaDalA jevA banI rahetA hoya che. karmayogI banavA mATenI preraNA AjanA samayanI sauthI mahattvanI preraNA che. potAnI AsapAsamAM thatI pragati ane vikAsa pustakanuM nAma : smaraNam...madhuram lekhaka : bhAratI paMDita prakAzaka : jIvana smRti svAdhyAya maMdira, manu paMDita -17, vasaMtanagara sosAyaTI, bhairavanAtha mArga, minagara, amadAvAda-380 008. kiMmata rU|. 25, pAnA H 112, AvRtti-prathama oNgasTa-2008. mAsanuM vana vahetI saritA jevuM che. saritAmAM akhaMDa jaLa vahyA kare tema mAnavajIvana paLa paLa vahyA kare, temAM kyAreka khaTAza to kyAreka mIThAzanA anubhava thAya che. bhAratIbena paMDite potAnA jIvananA 75mA varSamAM pravezatAM keTalAMka madhura saMsmaraNone lakhyA ane ene 'smaraNam madhuram' e nAma ApyuM che. rASTrIya bhAvanAne samarpita evA kuTuMbamAM janmelA ane uchera pAyelA, pazcimabharyuM jIvana jIvanArA bhAratIbene Alekhela 21 saMsmaraNomAM pU. ravizaMkara mahArAja, maNibA nANAvaTI, babalabhAI mahetA, navalabhAI zAha, zrIkAMta AptejI sAthenA saMsmaraNo noMdhapAtra che. bhAratIbene amRta parva nimitte sevAgrAmanI tAlIma ane vAtsalyadhAmamAM gRhamAtAnA anubhavonA AlekhanamAM emanA sAcA jIvananA AsvAdano anubhava karAve che. 'smaraNam...madhuram'nI AnaMda yAtrAmAM satya ane sauMdaryanI pratIti vAcakane thaze ja dharaze. XXX pustakanuM nAma : phlorensa nAITiMgala lekhaka : uSAbena jAnI-gulAbabhAI jAnI prakAzaka : sisTara niveditA pablikezana, C/o. sisTara niveditA pablikezana TrasTa, yunivarsiTI roDa, rAjakoTa-360 007. prabuddha jIvana 25 na joine je thanaganI na uThe tevA ALasu mATe A duniyAnA nakazAmAM koI sthAna nahi rahe. pratyeka prabhAta Agekadama mATenI gUMjatI jhAlara samAna che. AjanI savAra koyalanA TahUkAnI rAha jotI nathI. ApaNI savAra paNa takanI pratIkSA para AdhArita nathIH savAra paDe eTale koIka kArya mATe macI paDavAnI navI zaktino abhyudaya thavo joieH 'zrI jaina mahAvIra gItA'no 'karmayoga' e preraNA Ape che, e viveka zIkhave che, e dRSTinuM dAna kare che. (kramaza:) pUjya AcAryazrI vAtsahmadIpa, jaina upAzraya, 7, rUpa mAdhurI sosAyaTI, saMdhavInA relve krosIMga pAse, nAraNapurA,amadAvAda-380013,0 sarjana svAgata ghaDaoN. kalA zAha kiMmata rUA. 10, pAnA : 30, AvRtti-dvitIya, I. sa. 2006. A nAnakaDI pustikAmAM lekhake phlorensa nAITiMgalanuM jIvana caritra vAMcyA pachI iMgleMDanA dhanADhya gha2nI putrI garIba dardIonI sevA mATe aneka avarodho vacce jIvana samarpaNa kare che ane e rUDhicusta samAjamAM strIone kaMI paNa sevAkArya karavuM keTaluM muzkela che teno ane phlorensanA jIvana saMgharSano paricaya karAvyo che. eka mahAna mahilAnA jIvanamAMthI aneka vAcakone A nAnakaDI pustikA preraNA Apaze. XXX pustakanuM nAma : bhaktithI mukti saMpAdaka-prakAzaka : rAyacaMda maganalAla zAha borIvalI (vesTa), muMbaI-400 092. kiMmata rUA. 15, pAnA H 124, AvRtti-prathama me-2001. bhakti eTale paramAtmA sAthe vAta karavAnI aNamola taka. AtmAne paramAtmA sAthe vAta karavA mATe bhakti sIdhuM ane saraLa mAdhyama che. sAcA hRdayathI karelI bhakti mAnavane bhagavAna banAvI zake che. A vAtane najara samakSa rAkhI anubhavabha zAsanarasiMka, paramazraddhALu zrI rAyacaMdabhAIe 95 varSanI jepha vaye khUba parizrama karI bhaktajanone upayogI thAya evA bhaktibhAva puNyazALI AtmAo A pustakanuM paThana karIne AtmAne AtmadhyAnamAM lIna banAvaze. XXX pustakanuM nAma : vINelAM phUla (40 TUMkI vArtAo) guccha-16. rUpAMtara : harizcaMdra prakAzaka : jagadIza zAha, yajJa prakAzana, bhUmiputra, hajaratapAgA, vaDodarA-390 001. kiMmata rUA. 30, pAnA : 80, AvRtti-prathama 2007 prastuta vArtAonA rUpAMtarakAra eka vyakti nahi paNa be vyaktio che. banne strIo, ekanuM nAma caMdrakAMtA ane bIjInuM nAma haravilAsa che. banne vinobAnI ziSyAo, sevAyajJamAM sakriya, AjIvana kArya karanArI vratadhAriNIo che. jemaNe sAhityanA rasa ghUMTI ghUMTIne pIdhA che. lekhake dezabharanA lekhakonI vArtAonuM rUpAMtara karyuM che. dareka vArtA mAtra be ja pAnAnI, 60 liTI ane sADA sAtaso zabdomAM. kula 40 vArtAonI pasaMdagImAM phiMcanI uccatAnI ane jIvana ane samAja vizenA dhyeyaniSTha chatAM kalAtattvane vaphAdAra evA abhigamanI pratIti thAya che. A vArtAomAM strI jIvananuM sAcuM chatAM surekhabharyuM citra vAcakanA hRdaya samakSa upase che. XXX pustakanuM nAma H jIvananuM sarvAMgI vijJAna lekhaka : I. esa. zumAkhara prakAzana : yajJa prakAzana, bhUmiputra, hajaratapAgA, vaDodarA-390 001. kiMmata rUA. 25, pAnA : 80, AvRtti-prathama, me 2007. bharapUra, prAcIna stavano, stutio, maMgalakArI navasmaraNa, rAsa ane prabhAtiyA vagereno A pustakamAM saMgraha karyo che. chellA cAlIsa varSanA samayagALAmAM mAnave bhautika padArtha vijJAnanA kSetre moTI haraNaphALa zrI jinezvara bhagavaMtanI bhakti karatI vakhate bharI che. Adhunika vijJAnano bhAre prabhAva Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabuddha jIvana tA. 16 jAnyuArI, 2009 vartamAnakALamAM mAnavajIvana para paDelo che. paraMtu caritra anupama che. temAM vAtsalya, karuNA, kSamApanA, A pustakanI prastAvanAmAM zrI ke. TI. zAha have dhIre dhIre tenI maryAdAo paNa samajAtI jAya ahiMsA ane avera jevA uccattara mUlyonI pratiSThA lakhe che: 'vividhalakSI AyAmo siddha karatuM che. mANasanI vikAsayAtrAnA bhAvi patha mATenuM thaI che. AnaMdopalabdhi karAvatuM A pustaka so e manomaMthana zarU thaI cUkyuM che. e saMdarbhamAM jaina sAhityanA itihAsamAM viziSTa sthAne vAMcavA-vasAvavA lAyaka che." zumAkharanuM I. sa. 1977mAM pragaTa thayela birAje tevI laghunavala-jIvanakathA vAcakanA rasane | DaoN. pI. ena. kharoDa lakhe cheH "A pustaka (muMjhAyelAne mArgadarzana) upayogI thAya tevuM che. preraNA Ape tevI che. saue vAMcavA jevuM, mitra varga-snehIone bheTa emaNe bhautika vijJAnanI maryAdAo darzAvI che X XX ApavA jevuM, jarUra lokapriya ane lokopayogI tathA jIvananA anya kSetromAMnA tenA anAdhikAra pustakanuM nAma : namaskAra mahAmaMtra mahimA banaze te niHzaMka che." AkramaNa ane ApakhudI sAme jehAda jagAvI che. satya ghaTanAo (hindImAM) lekhake potAnA cazmAmAMthI je joyuM, vAMcyuM, uparokta pustakanA nicoDa rU5 vicAro kAnti lekhaka : pU. AcAryadeva zrImad vijaya pUrNacandra- anubhavyuM teno nicoDa A pustakamAM che. A zAhe ahIM rajU karyo che. Aje vijJAna- sUrIzvarajI mahArAja; anuvAdaka : zrI je. ke. pustakanI prathama vizeSatA e enuM viSaya vaividhya AdhyAtmanA samanvayanA navA yuga bhaNI jyAre saMghavI-thANA. che. saMgIta, philmI gIto ane bhajanonuM suMdara ApaNe AgaLa vadhI rahyA chIe tyAre ciMtana prakAzaka : paMca prasthAna puNyasmRti prakAzana- saMpAdana, Arogya ane AhAra tathA vyAyAma maMthanamAM A pustaka ghaNuM madadarUpa banI raheze. surata. viSayaka saraLa ane sarasa Alekhana uparAMta XXX prAptisthAna: caMpAlAla sI. jaina, jitendra velarsa, mahAtmA gAMdhIjI, rajanIzajI, je.kRSNamUrti tathA pustakanuM nAma : yAkinI mahattA dharmaputra 100, bhaMDArI sTrITa, muMbaI-400 004. jaina sAdhu bhagavaMtonA upadeza vagere viSaya zrI haribhadrasUrijI (jIvana caritra-hindImAM). mUlya : navakAraniSTA, pAnA 72, AvRtti- pustakane lokonA hRdaya sudhI pahoMcADaze. lekhaka : zrImad vijaya pUrNacandrasUrIzvarajI prathama, navembara-2008. A pustakanI bIjI vizeSatA e che ke temAM anuvAdaka : DaoN. kezubhAI desAI-gAMdhInagara pa. pU. AcAryadeva vijaya pUrNacandrasUrijI vyakta thayela viSayo vistArapUrvaka lAMbAlacaka ane prakAzaka : paMca prasthAna pappamati prakAzana-sarata mahArAja racita namaskAra mahAmaMtra mahimA'- zaka nathI paNa nAnA nAnA UDIne AMkhe vaLage. prAptisthAna : (1) sohanarAja sUrajamalajI satya ghaTanAo hindImAM lakhAyela pustaka che. A ane sIdhe sIdhA hRdayamAM soMsarA utarI jAya tevA surANA, jaina sansa abrelA menyuphekTararsa,60, nAnakaDA pustakamAM AcAryadeve jinazAsananA suvAkyo ane bhAvakanA cittamAM cira smaraNIya sTenabartha, uthalasara, thAne (pa.) 400 601. sAra, cauda pUrvano samyagU uddhAra evA namaskAra banI jAya tevA sUtro che. (ra) campAlAla jaina, jitendra bradharsa, 100. me TIno prabhAva 2jU karI karatI keTalIka lekhakazrI candrakAntabhAI zAhe A pustakamAM bhaMDArI sTrITa, muMbaI-400 004. satyaghaTanAonuM Alekhana karyuM che. A hindI mabalakha mAhitI ApI che. mahAna ciMtakonA jIvana mUlya : rUA. 15/-, pAnA 72, AvRtti-prathama. pustaka mULa gujarAtImAM 'rakSaNahAra eka navakAra' viSayaka vicAro, narasiMha, mIrA jevA bhaktonI jIvana navembara-2008. e zIrSaka nIce lakhAyeluM che. jhalaka, jIvanopayogI sonerI sUtro, salAho, pa. pU. AcAryadeva vijaya pUrNacandrasUrijI A nAnakaDA pustakamAM gurudeve kula bAra satya vasIyatanAmA vizenI samaja, gRhiNIone upayogI ghaTanAo AlekhI che. jenA vAMcana dvArA jaina zabdakoza, aMgrejI zabdo paryAyo, jaina tIrthaMkaro, jaina samAjanI prajAnA hRdayamAM navakAra maMtra pratye zraddhA mUrtionI tathA maMdironI prAcInatA, gujarAtI philmo jIvana kathA-eka dhArAvAhika kathA che. je vAcakane jAgRta thAya che. navakAranI sAdhanA dvArA vizenuM potAnuM ciMtana ityAdino suMdara samAveza karyo laghunavalano anubhava karAve che. A jIvanacaritra samarpaNanI bhAvanA tIvra bane che. pU. zrInI che. A pustakamAM lekhake ApelA yAdagAra dvArA eka jainAcArya potAnA eka pUrvAcAryanI kalamamAM evo jAdU che ke dareka prasaMgo vAcakanI philmonA gItonA mukhaDA saMvedanazIla bhAvakonA parAkrama gAthAne guMthI jinazAsananI ujjavaLa najara samakSa tAdeza banI taravare che. hRdayane sparzI jAya tevA che. to AdhivyAdhi, AcArya paraMparAnA vilakSaNa nAyakane tarpaNa kare A pustakanA vAMcana dvArA vAcaka navakAra prati vRddhAvasthA, auSadhi, AhAra-vihAranuM Ayojana dRDha zraddhAvAna banI siddha gatine prApta kare e ja vagere vartamAna jIvanamAM upayogI thAya tema che. A viziSTa racanAmAM be mahattvanA jina abhyarthanA. vartamAna yugano mAnavI jyAre Tenzana nAmanA siddhAMtonuM pratipAdana karavAmAM AvyuM che. (1) 1 X X X rogathI pIDAine potAnA jIvanane DhasaDI rahyo vAtsalya, (2) avera. pU. AcArya haribhadra- pustakanuM nAma : (Through the looking che tevA samayamAM A pustaka manovaijJAnikanI sUrijInuM jIvana A be uttuMga zikharonuM glass) bhUmikA pUrI pADe evuM che. vArApharatI ArohaNa kare che. (gujarAtI AvRtti) lekhaka candrakAntabhAie A pustaka dvArA yAkinI mahattarAne haribhadrasUri, jIvana lekhaka-prakAzaka : candrakAnta vardhamAna zAha bhAvakane bRhat caitanya sAthe joDavAno prayAsa paryaMtanA dharmamAnA rUpamAM aMgIkAra karI potAnI 29, jayahinda sosAyaTI, jInatAna roDa, potIkI rIte karyo che. * * * dareka racanAomAM temanuM smaraNa kare che. surendranagara-363002. bI-42, dayAnaMda sosAyaTI, pU. AcAryadeva vijaya pUrNacandra vijayasUrijInI mUlya : rU. 250/- pAnA : 256, AvRtti-1 e-104, gokuladhAma, goregAma (IsTa), kalama dvArA saMpradAyanA prazasta zAstrakAranuM A jIvana Disembara-2006. muMbaI-400063. phona:022-22923754 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tA. 16 jAnyuArI, 2009 514.56prabhA pahUprabhA PankPrabha 515.5kabAla paDUbahula Pankbahula 516.paMcaindriya (va) paMnyendriya (nIva) Pancendriya 517,paMcaitriya jAti(nAmakarma) paMceMdriya jAti (nAmakarma) Pancendriya Jati (namkarma) 518.paTaka (deva) maMTana (Teva) Pataka (Dev) 519 paTukrama paTakrama Patukrama 520. paratva paTa (Teva) Paratva 521.52prazaMsA paraprazaMsA Paraprasamsa 522. paramANu paramANu Paramanu prabuddha jIvana jaina pAribhASika zabdakoza ghaDaoN. jitendra bI. zAha (Disembara-2008nA aMkathI AgaLa) : paMka-kAdavanI adhikatAvALI cothI narakabhUmi. : paGka-kIcaDa kI adhikatA vAlI cauthI narakabhUmi / : The fourth hellish ground is named so as owing to an excess of panka or mud. : ratnaprabhA bhUmino bIjo kAMDa je kAdavathI bharelo che. : ratnaprabhA bhUmi kA dUsarA kANDa jo kIcaDa se bharA hai / : The middle part (kanda) of the hell ratnaprabha so called because of its predominance of mud. : jene pAMce IMdriya hoya che te. : pA~co ndriyavAte nIva / : Those who possess five indriyas (sense organs). : puNya gaNAtI 42 prakRtimAMnI prakRti. : puNya rupa se prasiddha 42 prakRtiyoM meM se eka prakRti / : One of the Karmaprakrti from the 42 auspicious Karma Prakrti. : vyaMtara nikAyanA pizAca jAtinA eka deva. vyaMtara nikAya ke pizAca jAti ke eka deva / One of the Sub-types of Pisacas of the Vyantanikaya. : hukamamAM iMdriyanI sAthe gADhya viSayano saMyoga thayA vinA ja jJAnadhArAno AvirbhAva thAya che, jaino 27 : prathama aMza arthAvagraha ane aMtima aMza smRti rUpa dhAraNA che. paTukrama meM indriya ke sAtha grAhya viSaya kA saMyoga hue binA hI jJAnadhArA kA AvirbhAva hotA hai jisakA prathama aMza arthAvagraha aura carama aMza smRtirupa dhAraNA hai / : The fast order of Succession in the production of matijnana : jyeSThatva. jyeSThatva | : Superiority (as to ach) bIjAnA guNonI prazaMsA karavI, uccotrakarmanA baMdhahetuno eka prakAra che. : dusare ke guNoM kI sarAhanA paraprazaMsA hai / The nature of the cause of bondage obtaining in the Uccagotra Karma, to priase others : means to admire the merits belonging to others. : atIndriya sUkSma dravya. : atIndriya sUkSma puli dravya / 523,paramAdhArmika (deva) Paramanu (atom) is suprasensuous yet rupin. paramAdhArmika (deva) : paramAdhArmika eka prakAranA asura devo che, je ghaNA krUra svabhAvavALA ane pAparata hoya che. Paramadharmika(Dev): paramAdhArmika ja prajAra che asura veva hai, no vakruta ra svamAvavAne aura pAparata hote hai / The Paramadharmikas are such a species of asura-gods as are extermely cruel by nature and ever engaged in sinful activities. (vadhu AvatA aMke) 20, sudarzana sosAyaTI, 2, nAraNapurA, amadAvAda-380013. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMthe paMthe pAtheya... eka amUlya salAha Regd. With Registrar of Newspapers for India No. R. N. I. 6067/57 Posted at Patrika Channel sorting office Mumbai-400 001.On 16th of every month. Regd. No. MH/MR/ SOUTH-146/2009-11 PAGE No. 28 PRABUDHHA JIVAN DATED 16 JANUARY, 2009 barAbara eka dAyakA pahelAnI eTale ke nAnA-moTA prasaMgoe mane bacAvI lIdhI hatI. 194panI A ghaTanA che. bapora pachIno samaya meM uttara na vALyo eTale bApue potAnI hato ane te divasa paNa sUryaprakAzathI sabhara hato. vAta AgaLa calAvI. "sAMsArika duHkhothI bhAgI kAyamI nivAsa mATe amerikA jatA pahelAM chUTavA tuM amerikA jaI rahI cho paraMtu tuM tArI pU. bApune-gAMdhIjIne maLIne javAnI tIvra IcchA jAtathI bhAgI chUTe te zakya kharuM? manamAM manamAM hatI. bApune maLI ane temaNe je amUlya 3 vijayAlakSmI paMDita aparaMpAra kaDavAza bharI hoya tyAre bahAra salAha ApI tenAthI mAruM jIvana sArthaka thaI gayuM. sukha-zAMti maLI zake kharA? premALa pati mAtra thoDA samaya pahelAM ja mArA patinuM duHkhada vijayAlakSmI paMDita-paMDita naherUnA bahena gumAvyAnuM tAruM duHkha kyAM ochuM che ke manamAM nidhana thayuM hatuM ane temane sadA-sadA mATe I. sa. 1955mAM jyAre pote yu.ke.mAM bhAratIya kaDavAza bharI rAkhI tArI jAtane vadhAre duHkhI kare. gumAvyAnA saMtApamAMthI hajI bahAra AvI nahotI hAIkamiznara hatA tyAre A lekha "rIDarsa che?' ane mArA sAsarIjanoe mane jANa karI ke huM DAIjesTa' mATe lakhyo hato. temanuM nidhana bApu sAthenI mulAkAta to pUrI thaI paraMtu vidhavA thaI hovAnA kAraNe ane putravatI na 1990mAM daherAdUnamAM thayuM hatuM. temanA hRdayamAMthI sIdhA bahAra AvelA zabdo hovAnA kAraNe saMyukta parivAranA vArasA mane eka sonerI taka maLI AvI! jatAM pahelAM mAro keDo nahotA mUkatAM. manamAM eka mahAbhArata hakkamAMthI mAruM nAma ApoApa radabAtala thatuM bApunI sAthe mulAkAta karavAnuM nakkI karyuM. zarU thaI cUkyuM hatuM. sAsarInA saMbaMdhIone maLIne hatuM. eka nArI hovAnA ja kAraNe jANe mAruM sAmAnya vAtacIta pachI temaNe ociMto ja amerikA javuM ke "gUDabAya' karyA sivAya ja potAnuM koI svataMtra astitva ja nahotuM! eka dhAradAra prazna pUchyoH "amerikA jatA pahelAM amerikA pahoMcI javuM? divasonA saMgharSa pachI meM mananI bhItara eka UMDIvedanAnuM vaheNa vahevA parivArajano sAthe te pote samAdhAna karyuM ke nahIM?" mArA sAsarIjanone phona karyo ane bApunI salAha lAgyuM. mane yAda Avyo svAtaMtryanI laDatano te dilacorI karyA sivAya kahuM chuM ke temanA prazna mane pramANe te sahune maLIne amerikA javAnI IcchA samayagALo jyAre ame strIoe khabhekhabhA eka AghAta Apyo. temaNe mAro pakSa na letAM vyakta karI. mIlAvI puruSo sAthe aMgrejo sAmenA te saMgrAmamAM mArA parivArajanono pakSa lIdho hato tevuM meM te loko sAthenI dasa-paMdara miniTamAM ja mane pUrI tAkAtathI jhaMpalAvyuM hatuM. te saMgrAmamAM mardoe mAnyuM. khyAla AvI gayo ke mArA jatAM pahelAnI A je ane jeTalI Apatti sahI hatI teTalI ja 'huM kyAM koInI sAthe jhaghaDI chuM? anyAyI mulAkAtathI temanA mana parano bhAra ocho thaI svAtaMtrya maLyuM tyAM sudhI ame paNa sahI hatI. Ama kAyadAnI othe je lokoe mAruM apamAna karyuM gayo hato. amerikAgamananI meM temane vigatavAra chatAM paNa te vakhatanA jarIpurANA kAyadAkAnUna che ane mane mArA hakkathI vaMcita rAkhI che te vAta karI ane navajIvana pratye laI jatI mArI mujaba puruSo sAthenA pArivArika saMbaMdhomAMthI loko sAthe have huM saMbaMdha rAkhavA nathI IcchatI." yAtrA mATe temanI pAse meM mAtra zubhecchAnI apekSA ja amArA astitvane artha maLato hato-te sivAya meM thoDA UMcA avAje bApune javAba Apyo. rAkhI. temanI sAthenI vAtacItathI mArA haiyA parano jANe badhuM ja arthahIna hatuM! je khaMDamAM besI amArI vAtacIta cAlI rahI boja ocho thayAnI meM anubhUti karI. are! AzcaryanI vAta hajI kyAM pUrNa thaI hatI tenI bArImAMthI bApue kSaNabhara bahAra bApunI salAhe mane rASTrIya-AMtararASTrIya hatI? te samayano kAyado kaheto hato ke kauTuMbika joyA karyuM. pachI pharI dRSTi mArA para sthira karI rAjakAraNanA aneka praznomAM akAraNa pedA thatA vArasAmAMthI mAtra mAruM ja nAma radabAtala nahotuM potAnA lAkSaNika smita sAthe mane kahyuM: "ApaNo saMgharSamAMthI mane bacAvI hatI. thatuM. mArI kumaLI kaLI jevI be sagIra putrIonA vinaya-viveka kahe che ke te lokone "Avajo" ahIM mane mArA gharamAM ja pedA thayelI eka hakka paNa DUbI jatA hatA! jamAnAjUnA kAyadAno kahyA sivAya tArAthI amerikA jaI zakAya nahIM.' samasyAnI-eka ghaTanAnI mane yAda apAve che. Azraya laI mArA parivArajano mane jarA sarakho bApu, mane kSamA karazo paNa mane mArA hakkathI eka salUNI saMdhyAe briTananA vaDApradhAna paNa sahakAra ApavA taiyAra nahotA. sahakAra to vaMcita rAkhanAra sAthe huM koI saMbaMdha rAkhavA nathI IDana tathA leDI IDana anya keTalAka mitro sAthe bahu dUranI vAta rahI-mArA para te lokoe je IcchatI.' AkrozathI bharela hovAthI mArAthI basa mAre tyAM sAMdhyabhojana levA AvavAnA hatA. mAnasika trAsa gujAravo zarU karyo tenAthI mAruM bolAI ja gayuM. bhAratanA hAI kamiznara tarIke mAre temanuM svAgata mana kaDavAzathI UbharAI UDyuM hatuM. | 'eka vAta noMdhI rAkhaje ke tArI jAta sivAya karavAnuM hatuM. te arasAmAM ja mAre amerikA javAnuM nakkI koI tane bhAre nukazAna na ja karI zake." tyAre to thayuM. sAMsArika duHkhamAMthI bhAgI chUTavAnI jANe bahu samajI nahotI tevI A salAhe anekavAra (vadhu mATe juo pAnuM 17) Printed & Published by Nirubahen S. Shah on behalf of Shri Mumbai Jain Yuvak Sangh and Printed at Fakhri Printing Works, 312/A, Byculla Service Industrial Estate, Dadaji Konddey Cross Rd, Byculla, Mumbai-400 027. And Published at 385, SVP Rd., Mumbai400004. Temparary Add. : 33, Mohamadi Minar, 14th Khetwadi. Mumbai-400004. Tel.: 23820296. Editor: Dhanwant T. Shah.