Book Title: Dictionary of Prakrit for Jain Literature Vol 02 Fasc 01
Author(s): A M Ghatage
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Catalog link: https://jainqq.org/explore/020318/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir DICTIO 510'ywnego pueweb LD9060 A COMPREHENSIVE AND CRITICAL THE PRAKRIT LANGUAGES EFERENCE TO JAIN LITERATURE wi MUWA WDSOYsui umas Volume Two Fascicule 1 General Editor A. M. GHATAGE Retired Professor of General Linguistics, University of Pune, AND Ex-General Editor, An Encyclopaedic Dictionary of Sanskrit on Historical Principles BHANDARKAR ORIENTAL RESEARCH INSTITUTE PUNE 411004 (INDIA) 1998 For Private and Personal Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir A COMPREHENSIVE AND CRITICAL DICTIONARY OF THE PRAKRIT LANGUAGES WITH SPECIAL REFERENCE TO JAIN LITERATURE Volume Two Fascicule 1 General Editor A. M. GHATAGE Retired Professor of General Linguistics, University of Pune, AND Ex-General Editor, An Encyclopaedic Dictionary of Sanskrit on Historical Principles BHANDARKAR ORIENTAL RESEARCH INSTITUTE PUNE 411 004 (INDIA) 1998 For Private and Personal Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Copyright, Bhandarkar Oriental Research Institute, Pune INSTITUTE POONA July FOUNDED 1917 // tejasvi nAvadhItamastu // Printed at The Bhandarkar Institute Press, Pune Published by A. M. GHATAGE, Honorary Secretary, Bhandarkar Oriental Research Institute, Pune 411004 (India) For Private and Personal Use Only Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir A COMPREHENSIVE AND CRITICAL DICTIONARY OF THE PRAKRIT LANGUAGES WITH SPECIAL REFERENCE TO JAIN LITERATURE VOLUME TWO FASCICULE I Prepared by the staff of the Prakrit Dictionary Department, Bhandarkar Oriental Research Institute, Pune (India), with the financial support of the Sanmati Teerth, Pune (a Trust devoted to Prakrits and Jainology), the University Grants Commission and the Ministry of Human Resource Development, Government of India. EDITORIAL STAFF GENERAL EDITOR A. M. GHATAGE ASSOCIATE EDITORS G. B. PALSULE R. P. PODDAR ASSISTANT EDITORS NA LINI JOSHI KAMALKUMAR JAIN MEENAKSHI KODNIKAR For Private and Personal Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir The Project of the Prakrit Dictionary is sponsored by Late Shri N. K. FIRODIA, Professor A. M. GHATAGE and the staff of the Prakrit Dictionary Department of the Bhandarkar Oriental Research Institute bave prepared the Dictionary with the financial support of the Sanmati Teerth, a Trust of which Late Shri N. K. FIRODIA was and Shri Abbay N. FIRODIA is the Chairman and Dr. U. K. PUNGALIYA, Advocate, is the Honorary Secretary and Mrs. Vimal A. BAFANA is the Asst. Hon. Secretary. LIST OF DONORS OF THE SANMATI TEERTH 23,81,815 (1) Late Shri N. K. FIRODIA, Pune (Firodia Trust & Other Trusts) (2) Shri SUKHLALJI BORA, Pune 264,000 (3) Dr. U. K. PUNGALIYA, Advocate, Pune 2,23,570 (4) Shri ABHAYRAJJI BALDOTA, Wadala, Mumbai 2,00,000 (5) Oswal Bandhu Samaj, Pune 1,43,842 (6) Shri SHANTILALJI LUNKAD, Puno 1,11,000 (7) Shri SHRENIKBHAI KASTURBHAI (Shri S. M. Jain Boarding) Abmedabad 1,00,000 52,000 66,001 (8) Shri SOHANLALJI CHORDIYA, Pune (Chordiya Charitable Trust) (9) Shri KANTILALJI CHUTTAR, Pune (10) Shri PANNALALJI BABULALJI CHORDIYA, Pune (11) Dhyan Vikas Kendra, Madras (12) M/s. Bafana Auto Engineering Pvt. Ltd. 51,000 50,000 21,000 Sanmati Teerth bas helped the Prakrit Dictionary by making available the services of the General Editor, one Associate Editor, and two research Assistants, during the year 1998-99 and a grant of Rs. 21,000/ Printed at the Bhandarkar Institute Pross, Pune, with the financial assistance from the Ministry of Human Resource Development, Government of India, and Shri Abbay N. FIRODIA, Chairman, and Dr. U. K. PUNGALIYA Honorary Secretary, Sanmati Teerth, Puno. For Private and Personal Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 361 gaNegatAlAyara aNegarAyavarasahassa aNegatAlAyara (anega-talayara Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra agegaruva www.kobatirth.org 362 (anega-ruva < aneka-rupa) adj. of various kinds or forms, AMg aparinnAyakamme khalu ayaM purise jo imAo disAo adisAo vA aNusaMcaraza... aNegarUvAo joNIo saMtre Ayar. 1.1.1.6; puDhavi satyaM samAraMbhamANe aNNe vaNegarUve ( vA + aNegarUve) pANe vihiMsaMti ayar. 1.19 [Ldn.]; (poggale ) aNegavaNNaM aNegarUvaM pariNAmaM pariNama Viy. 14.4. 1 (14.44); 6.9.5; ( 6.166); 7.9.4 ( 7.169); aNegarUvA * phAsA (samaNaM) phusaMtI Utt. 4. 11; AvajjaI evamaNegarUve evaMvihe kAmaguNe satto Utt. 32.100; JM dIvayasihA hu egA aNegarUvA hu jo Niyacche / tassa laDDu hora maraNaM Rit Samu. 48. agaravadhuNA (anega ruva dhuna < aneka-rupa-dhu nana) f. (fault incurred by) shaking or whisking (of many garments) at a time, AMg pasiDhilapalaMbalolA egAmosA aNegarUvadhuNA / kuNa pamANapamAyaM saMkiyagaNaNovagaM kujjA Utt. 26.27; = OghNi. 267 (comm. anekarUpA cAlau saGkhyAtrayAtikramaNato yugapadekavastragrahaNato vA dhUnanA ca prakampanAtmikA anekarUpadhUnanA) agavagaDA (anega-vagada aneka-vagada) f. many enclosures, JM. egavagaDegadArA egamaNegA aNegaegA ya / carimo aNegavagaDA agadArA ya bhaMgo u Kapp Bh. 2129 ( comm. on 2127 vagaDA nAma grAmAdeH ... parikSeSaH ) agavaNNa (anega-vanna aneka-varna) adj. having many colours, Alg. evaM etegaM gameNaM jAva egavaNNaM egarUvaM egavaNaM aNerrUvaM aNegavaNNaM egarUvaM, aNegavaNNaM aNegarUvaM caunhaM caumaMgo viy. 6.9.5 (6.166); 7.9.4 (7.169) aNegavayaNappahANa (anega vayana-ppahana < aneka-va - cana-pradhana) adj. skilled (?) in different kinds of speech, AMg. aNegavayagappahANe... maNuyavaI bharahacakkavaTTI bharahaM bhuMjara Jambuddi. 3. 3 (comm. nijazAsanapravartanAda 'Adau tAvanmadhuraM madhye rUkSaM tataH paraM kaTukam ....' athavA ' satyaM mitraiH priyaM strIbhiH ) ... agavAyAmajogga (anega-vayama-jogga < aneka-vyayama-yogya ) n the practising of a variety of physical exercises, AMg tae NaM se kUNie rAjA aTTaNasAlaM aNupavisittA agavAyAmajoga vaggaNavAmaddaNa-malajuddhakaraNehiM saMte pariste Uvav. 48; ayarDas. 10.11; Kapp.(J) 60 ( comm. guNanikA ) ( AMgD. takes joga as an adj. yogya fit for ) agavAlaya saMkaNijja (anega vala-saya-sankanijjaPage #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 363 baNegasaMThANasaMThiya aNeya aNegasaMThANasaiThiya (anega-santhana-santhiya Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aNeya 364 asaNA apahi aNibaddha aNeu MuhaPu.(P.) 84.12.11 ( FN. ajeyaM vacaH) forms, JI. jaha sUrassa ya vibaM miTara chidaM aNeyarUvehi RitSamu. 46. ___ aNeya (an-eyaPage #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org agaNita aNesa Nijja (anesanijja < an esaniya) adj. (pot. part.) which is not to be accepted, not to be wished for, AMg. aNesaNijjaM ca taM vijjaM parijANiyA Say. 1.9.14(450); tattha NaM je te aNesaNijjA te abhakkheyA Naya. 1.5.73; annayare acitte aNesaNijje pANabhoyaNe paDiggAhie siyA BrhKapp. 4. 13; udesiyAzyANaM cAgaM taha'NesaNijjANaM Pajara 83; JM akAsuragaM aNesaNijjeNaM paDilAmemANe bhayavaM ki phijjara KakoPra. 79.6. asI (anesaniyaan-esaniya) adj. (pot. part.) not to be accepted, not to be wished for, JM. jAyamANo vi rAyapiMDaM aNesaNIyaM kIsa giNhaha JugaJica. 58.26; bhogo aNesaNIe samiyattaM bhAvaNANabhAvaNayA ( azyArA ) PancaPra. 15.33; 8. NaccA aNesaNIyaM Na vi ya paDhicchaMti te dhIrA Mala 827 (9) agehA (anehaPage #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhaNomadasi 366 "aNovama asked for, JM. dabvAi davvahINAhiyaM tu amugaM ca me na ghettabvaM / dohi vi KumaCa.(H.) 6.8. bhAvanisiTuM tamujjhiobhaTTha'NobhaTuM Kappshi. 656; majjhahaiM paura bhikkhaM aNolaya (anolaya) n. Deit. early morning, dawn, gosammi paritAviya pejja jUsa paya kaDhiyaM / obhaTThamaNobhaTTha lambhai jaM jattha pAuggaM aNilaM taha aNolayANudaviaNuallA DONaMa. 1. 19. KappBha. 1484; uvadhI paDilehettA bhikkhaggahaNaM tu taM kahiM kujjA / saTThANe aNoliyA (anoliya) I. 1 name of a princess, JM. gaddahaaNobhaTuM athavA uvadhI u AhAro NisBha. 1438. nAmau putto dhUyA ya aNoliyA tANa AkkhaMaKo. 14.1; to egate paTraM aNomardasi (anoma-damsi Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2.20.2. aNovamaguNaDDhA 367 aNohaTTha bahudukkhaM / paMcapayAraM vivihaM aNovamaM KnttiAnu. 34; M. aNovamAo AMg. nibvANassa ya sAro avvAbAhaM suI aNovamma ArahPad,(V.) 30; siddhIo Lila. 10127 Apa. tA dhaNaeNa aNovamaM / sahasA raiyaM taM puraM JM. tilottamA aNovammA Dhutt. 3. 29. MahaPu.(P.) 67.4.73; uttuMgathaNA taho atthi dhaNA sAyaraseNa aNovama aNovayamANa (anovayamana Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhaNohaMtara 368 aMDayaduga ef. OghNi. p. 67b.7] aMDagappamANa (anda-ga-ppamana anda-prabhava) atj. proaMThI Na bhakkhIadi tti Carud. 1.6. duced from an egg, AMg. jahA ya aMDappabhavA balAgA aMDaM balAgaSpabhavaM aMDa (anda). I an egg, AMg. se bhikkhU ... taNAI jApajjA ... jahA ya Utt. 32.6. egaMtamavakkamettA appaMDe appapANe ... paDilehiya ... taNAI saMtharejjA Ayar. aMDaya (anda-yaPage #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMDayapaNiya 369 aNNa aMDayadurga ti VijKevCa. 3.74. desaM sAharaMti Thana. 3. 359(182); aTThArasabihe baMbhe paNNatte, taM jahAaMDayapaNiya (anda-ya-paniya Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aNNa 370 aNNautyiya BAAPu.2 (= Mula. 403; 694); aNNo aNNaM soyadi madotti mama NAha- aNNa (anna = karna; only non-initial) m. ear, JM. gotti maNNaMto BAAnu. 22; aNNo karedi kammaM aNNo taM bhuMjadIdi siddhataM samayaparamatthavitthara vihADajaNapajjubAsaNasayaNNo Sanm Ta. 1.23 M. paNaaDamsi. 10; pabhaNai puro eyassa sAmI mottUNa Natyi me apaNo SraA.(V.) kuviANa doNha vi alia-pasuttANa-... Niccala-Niruddha-NIsAsa-diNNa-aNNANa 90; M. akkhaDai piA hiae aNNaM mahilAaNaM ramaMtassa GaSasa. 1.44; ko malo GaSaSa. 1.27 (W.); AaNNAaDDia-Nisia-mala-mammAhaAi ehi hiae aNNaM aNNaM bAAi loassa GaSaSu. 1.32; 3.44; 4.35% hariNIe GaSaSa. 595 (W.); vara-gotta-diNNa-aNNAe / ... hota-bahuAI 5.21; so ccia saliladdhaMto aNNaa-hutta-visamaM valei NalavahaM SetuBa.8.473 (Niggao romaMco) GaSaSa. 644 (W.); S. (rAjA) AaNNakuMDaliacAvaki aNNamaNaNNamaNehi tAva sukaI hi~ sikkhiA vAA Gandva. 88; jANa haro aNaMgo KapMan. 2.6. sarUvAvagame vigaviA kipi hoti aNNe vi Gandva. 90; 450; 541; aNNaa (anna-a Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aNNautthiyadevaya 371 aNNaTukaDa AzvakhaMti Thana. 3. 337(175); aNNautthiya-pAvayaNiyA vi ya NaM AgayA another, S. (vAsavadattA) ajja utta, mA evaM bhnn| aNNagada kkhu ede vaMdaMti Samav. 14.1; goyamA ! jaMNaM te aNNautthiyA evamAikkhati Viy. akkharA Ratna. 3. 13. 13. 1. 9. 20 (1. 421); jo amhaM niggaMtho ... bahUrNa aNNautthiyANaM ... samma aNNagaMdha (anna-gandha Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aNNa 372 aNNatto sayameva joti jataNAe NisBha. 5694 (comm. aNNehi satthilarahiM jA aNNatarAya (anna-tarayaPage #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aNNattha 373 aNNapabhAvaNa 159] somewhere else, in another place, on the other hand, M. Satig.4.2.5.16DahariyariNaM tu bhaNiya pAmicchaM odaNAdiaNNadaraM Mula. tayA maha gaMDasthala-NimimaM didi Na Nesi aNNatto GaSaSa.(W.) 939% 8436(6); battIsANaNNadaraM sAhU ThANaM virAhato Mala. 610(7); tiripAugaaNNatto kaDaosahi-pahAva-rUda-bbaNA giriNo GaudVs. 152; vaaNa-vimukko devAugamaNNadarAugadugaM tahA titthaM GomSa.(K.) 306; 373. pi khalo aNNatto dAruNattaNaM bahara Gaudva. 890; aNNatto'vasaraha duimA aNNadaviya (anna-daviyaPage #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aNNaparadA 374 aNNamaNNaghaDattA [ also 'ppabhAvaNa] glorification of another (monk), JM. bitiya- mind fixed on something else, inattentive, Apa. pAseu valaggai padamaNappajjhe vAgare avikovite ya appajjhe / kajje aNNapabhAvaNa biyANaNaTThA lhasa taNu ta iMgiu pekhivi aNNamaNu PaumCa.(S.) 18.5.9; aNNamaNu aNNu ya jANamavi NisBha. 5984%; 'aNNappabhAvaNaM' ti asya vyAkhyA ... Aya- aNNANu jiha MahaPu.(P.) 55.8.73 aNNamaNadukkhabhukkhAsakAma NikAma esa rio jati sarIrajuMgito tAhe jo aNNo sAhU ... so aNNo pabhAbijjati iMgiyahiM NAma SudCa.(N.) 4.11.2; 4.12.8; aNNamaNigie muhu rAyavattu NisCu.4.198.24. SudCa.(N.) 4. 11.8. aNNaparadA (anna-para-da Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra -aNNamaNNapaNama www.kobatirth.org 375 aNNamaNNapaNama (annamanna-panama< anyonya-pranama) m. mutual salutation, paying obeisance to one another, Js. paggamaNaM kikhaM sattapadaM aNNamaNNapaNamaM ca pAhuNakaraNIyakade tirayaNasaMpucchaNaM kubjA Mals 161 (4) aNNamaNNapuTTa (annamanna puttha < anyonya-sprsta ) adj. in reciprocal contact, AMg imIse NaM bhaMte! rayaNappabhAe puDhavIe * atthi davvAI ... aNNumaNNapuTThAI ... aNNamaNNaghaDattAe ciTThati ? haMtA atthi Jivabhi. 3. 92. ef. annamannapuTa. aNNamaNNabaddha ( annamanna-baddha anyonya-baddha) adj. (ppp.) in mutual contact, AMg, imIse NaM bhaMte! rayaNappabhAe puDha vIe ... atthi dabbAI... aNNamaNNabaddhAI * ciTThati ? haMtA atthi Jivabhi. 3. 22. ef. annamannabaddha. aNNamaNNarUvA ( annamanna-ruva Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aNNavau 376 aNNahAbhAva ___ aNNavau (annavauPage #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir baSNahAvAi 377 aNNANatama aNNahAvAi (annaha-vai Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aNNANatava 378 aNNANi in the form of wrong knowledge, AMg. aNNANatamaMdhakAraduggesu dIva- SamSA. 925 126; aNNANamayA bhAvA aNNANo ceva jAyae bhaavo| jamhA bhUtA Sumav. 137; 146 JS. aNNANatamocchaNNo AdasahAvaM ayANato tamhA bhAvA aNNANamayA agANissa Samsa. 129; 131. SamSa. 185; hoi sutavo ya dIo aNNANatamaMdhAracArissa BhaA1A. 1466. aNNANamaraNa (annana-marana ajnana-matha(ka)) adj. desthree varieties of wrong knowledge i. o. mati,sreta, avadhi, troyer of ignorance, Apa. aNNANamahaM sapaNANavahaM ... ajiyau cariu Js. NANaM paMcavidhapi a aNNANatigaM sAga(1 gA)ruvaogo Mila. 228(5); samAsavi MahiPu.(P.) 3.81.16. aNNANatiya hodi husaNNANatiya khu micchaaNaudaye GomSa.(J.) 300.5 aNNANamohadosa (annana-moha-dosa Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir maSNANicitta 379 aNNAyaguNa hodi sayasahassaguNo / NANI kasAyavirado visayAsatto jiNuddiTuM Raysa aNNAtaparamastha (a-nnata-paramatthaPage #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aNNAyacaraya 380 aNNiyaputta unknown qualities, JM. samma aNNAyaguNe suMdararayaNammi hoi jA sddhaa| na-stri) adj. [V.] a woman who is not direetly blood-related tatto'gaMtaguNA khalu viNNAyaguNammi boddhavvA UyPay.688. and haring right faith (without accepting vowe), JM. aNNAlaaNNAyacaraya (annaya-cara-yaPage #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aNNiyabohi 381 aNNeza apiNayaputto NisCu. 2.231. 29; evaM ratti tAhe pAsaMDiNo saddAviyA, kaheha parmitted, JM. tammi gAme jassa sAhussa saNNAyagA teNa sAhuNA aNNukerisA narayA ? te karhiti, te aNNArisagA, pacchA aNNiyaputtA pucchiyA (Nu ?)NNAyA NisCn. 2. 150.27. ANTI.(H.) 688b.73 tAhe so aNNikAputto amukbAlabhAvo bhoge avahAya aNNuNNAvarAha (annunnavaraha Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aNNesa 382 bhaNNoNNakaya SOUTH- (annesa-Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org aNNoNakaraNa khittunbhavaM ca tibvaM aNNoNNa kayaM ca paMcavihaM KattiAyu. 35. aNNoSNakaraNa (annonna-karana anyonya-karana) n. misbehaving with each other, JM. aNNoNNa-karaNa vajjA je suttA sattamammi uddiTThA NisBha. 2306 (comm. aNNoSNakaraNasuttA je sattamudde se vRttA.) euro kalaha ( annonna-kalaha anyonya-kalaha ) m mntusl quarrel, s. ( vidUSaka) mA evvaM / aNNoSNakalahappiANaM mattahatthINaM ekadarassi aNijjide kudo uvasamo Malavika. 1. 15.28; M. aNoraNa- kalaha-vialia- kesara-kIlAla-kalaliaddArA / kaavAuNo vi tuha devi sAsaNaM aNusaraMti bva GaudVs. 331. aNNoSNakAmaNa ( annonna-kamana Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aNNoNNabbhAsa 384 aNNoNNAyaraNa aNNoNNabbhAsa (annonnabbhasa < anyonyabhyasa) m. m. mutual multiplication, Js. AuDDarAsivAraM loge aNNoNNasaMguNe mutual multiplication or repetition, JS. tisse seDhIe AyAmo... teU / bhUjalavAU ahiyA paDibhAgo'saMkhalogo duGomSa.(J.) 204. sedivaggamUlANaM saMkhejjANaM aNNoNNabbhAseNa SatAg. 1.2.22; paDhamAdiyANaM aNNoNNasaMdeha (annonna-sandeha Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aNoNArAhaNa 385 aNhAyaMta aNNoNNArAhaNa (annonnarahanaPage #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 386 ahidava ataraMta bathing, JM. taha se kahiti jaha hoi saMjao saMti dANasaDo vA / bahiyA given by PSM. from Aecuasana. 94] u aNhAyataM, kariti khuDDA imaM aMto KappBha. 1950. ___ atatta (a-tattaPage #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mataraMtaga. 387 atAvajugala (1te) saGketti vaJca taM bhaMte ! nimmA na kareMtI karaNamaNAlojhyasahAo Ogh- atahe hiM saddaphAsehiM iti saMkhAe Ayar. 1.6.2.25 1.6.4.2; 1.6.8.9; NiBha. 379 kAlammi omamAI, bhAve ataraMtamAipAuggaM KappBha. 1255; maNasA je paussaMti cittaM tersi Na vijjA / aNavajjamatahaM tesi na te saMvuDacAataraMta-bAla-bur3e KappBha. 1072; 85623; 5699; ataraMtassa adeMte, tappa- riNo Say. 1.1.2.29; M. jAozcia kAyabve ucchheM ti garuANa kittiio| Diyaragassa dAvi jA haannii| jaMgita pubvanisiddho VavaBhi. s.250(5639); tAoJcia atahaNiveaNeNa alaseMti hiaAI Gaudva. 1121. = NisBha. 45605 Isi bhUmimapattaM AsaNaM vAvi chinnnnrkkhtttthaa| paDileha atahakkAra (a-taha-kkaraPage #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir atAsa 388 atitakAla atAsa (a-tasa Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir atikatajoNi 389 atigArava osakkaNaussakaNAi dosA NisCu. 2. 248. 26; evaM atikaMtakAle dANeNa gADhataraM bhikkhassa atigate saMte sehassa AsiAvaNa KappBha. 5073; = NisBha. gelaNNaM havejja Na vA pauNejja NisCu. 2.256.4. 2700; nidAe taheva suttA avattAseUNaM atigate pecchai AvCu. 112.35 atikatajoNi (ati-kkanta-joni ati-gaurava) n. exeessive pride, AlogitarI Thavettu pvisNti| te vi ya ghettumatigatA NisBha. 1984 (comm. JM. issaranikkhaMto vA, Ayario vA vi esa ddhrenn| atigAraveNa oma -te sAdhU taM uvakaraNaM parihettA gAmaM pavisaMti); pabvAvaNija bAhi, Thavettu atippamANaM zmehiM tu NisBha. 5842. For Private and Personal Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir atiguNa 390 atiNIta atiguNa (ati-guna) m. excellent quality, JM. atiguNehiM passed, set, JM. aticchito va sUro KappBha. 5808; tao atthaamara-vara-vimANa-velaMbayaM vimANaM pecchAmi VasuRi.(M.) 7.6; kAz itthiyA mie diNagare uddAtamaticchiyAe saMjhAe a( ? u)gahiyAo khayarehi ... dIvapavasitapatikA patiNo sumaramANI tassa samAgamakaMkhitA samatIyabhattaNo'tiguNe paMtImo Vuguhi.(M.) 162.8. vikappemANI ya dosu paccUsesu duhitA vilavati AvCu. 166.6. atichatta (ati-chattaPage #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir -atiNItiya 391 atithasiddha evaM teNavi sakArettA saMtepuraM rAyANaM tosiya gharaM atiNIo maNirayaNapaNAsitaMdha- acchamaNuNDaM aNaisIya ArahPad. 750; JM. je ya atitta akaDuyA akakAraM AvCu. 372.2; NUgaM ANAvito haM sattuNA vAyuragheNaM ti / atiNIto sAyA taha aNaMbilA ceva / je ya amahurA rasao te sumarasu saMparya siddhe Araha Phafe VasuHi.(M.) 148. 20. Pai.(Su.) 15. atiNItiya (ati-nitiyaPage #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org atithi Nand1. 39; JM. titthayara-atitthayarA ... atitthasiddha- patteyabuddhA ya ( siddhate tamhA atideseNa bhAsati NisC. 1. 96.14. siddhANaM bheyA pannarasasaMkhItti) PavSaro. 473. 392 atithi ( atithi) m. guest, AMg. bahave tattha samaNa- mAhaNa- atithi vaNavaNImagA uvAgatA Ayar. 2. 1.42 (348); 2.143 (348) atithuti (ati-thutiPage #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir matipaMta 393 atibalavaga AngVi, 241, 9. atipemma (ati-pemmaPage #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir atibalasuta 394 atiyatti strong, JM. atibalavagarakkhaseNaM visamaggaha-gahido a(? u )kkhitto haM exeessively anointed or thesmeared, JM. atimakkhitaM ti vA bUyA Vasudi.(M.) 122.11. makkhitamakkhitaM ti vA AngVi. 106.3. atibalasuta (atibala-suta) m. the son of king Atibala and atirmagula (ati-mangula = aty-a-ubha) [fr. a-maiigala] the grand-son of Satavala, JAI. satabalasta rano nattuto atibalasuto adj. vers inauspieious, JU. atibhaMgulaM ti vA bUyA tathA maMgulamaMgulaM mahAbalo nAma AvCu. 165.14. Aigvi. 95. __ ativahu (ati-bahu) adj. Excessive, very numere us, JM. atimajjhattha (ati-majjha-ttha Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org atiyattiya (uhujjate ) Na vAraiti NisBha. 5680. atiyattiya ( ati- yattiya < adi- yatrika) m. guide of the travellers, JM. ubagaraNa puvvabhaNiyaM appaDilehiMte caugurU ANA / omANa paMta satthiya atiyattiya appapatyayaNo KappBha. 3065 ( comm. AtiyAtrikA vA sArthacintakAH prAntA bhaveyuH ); te aTThahiM atiattipahiM guNitA ekkAvaNNaM satA bIsA bhavaMti NIC 4.113. 29; aDavimajjhe gayANaM bhattapANaM paTiseheja atiyattiehiM 'goriyatti go ( thA ) NailayA tehiM uhujjate na vAreti NisCu 4. 114.27. 395 atiyaMta ( ati- yanta ati-cara-sthana ) *. the occasion of transgression or violation (of rules), JM. atiyAraThANA atikamo guruM, atikramato vatikkamo gurutaraM ThANaM NisCn. 4. 338. 13. atiyAtmaliNa (ati-yara-malinaPage #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir atiregatara 396 ativAyation of excessive limits, JI. atiregaTTha uvaTThA saTThIpariyAya sattarI atireyabhayaMkara (atireya-bhayankara Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ativAyaNA (ati-vayanaati-patana ) / killing, injury, JM ativAyaNA mAraNaM NisCn. 2. 284.28. ativAya ativAya ( ati- vaya Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir atisarita 398 atihisaMvibhAga supernatural nature, JM. teti ca bhagavaMtANaM atisayasarUvakahaNapuvvaM Bha. 1802; atisesitadavvaTThA nAyavidhi vayati bahusuto saMto VavaBha. vaMdaNaM kayaM bhavatIti AvCu. 85.14. 6.73(2519); pauraNNa-pANagAme kiM sAhraNa ThaMti sAvae pucchA / nasthi vasahi atisarita (ati-sarita Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir atI 399 atIya annapANAINaM ... saMjayANa dANaM v. 91; 02 bhogAgaM parisaMkhA sAmAzyaM esse ya kAle jathAsaMbhavamAyojja... jassa uvala<< AvCu. G11.7; tividhaM atihisaMvibhAgo ya AurPaee. III. JM. desAvagAliyaM atihisaM vibhAgavayaM atItakAle pacuppaNNe va sevitaM jaM tu VaraBha. 10.630( 4478); bhaviMsu ca jahAsattIe paDivajAmi VIMAPra. 4.17 JS. bhogANaM parisaMkhA sAmAzya- atItakAle AsIdityarthaH NisCu. 1. 108.29. matihisaM vibhAgo ya Bhaira. 2012. atItakAliya (atita-kaliya Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org atIyakAla ya atIyapappannaNAgayA sabve ke pAdAvagayA paJcakkhANigiNiM ker VavaBha. 10. 526 (435+ ); nAtIyamaNuppannaM parakIyaM vA paoaNAbhAvA / diTTaMto kharasiMgaM paradhaNamahavA jahA vipulaM ViavBha. 41; Apa. tivihu kAlu bhAsava jiNa sAmi muNi atIu vaTTaNu AgAmiDa Vaddha Ca. 10.89.6; 2 beyond, above, AMg. se kiM taM kapyAtIyA ? kapyAtIyA duvihA paNNattA, taM jahA - gevejjagA ya aNuttarovavAiyA ya Pannav. 1. 136(145) ; 3 has come, arrived, JM, tassa ya maNusso khoyarasaghaDapaNa saha atIto AVII. (H.) 145. 4 (atIo AgataH) et. atIta, atIda. atIyakAla (atiya-kala < atita-kala ) . [ Loe.] in the past, JM cakkapure atIyakAle pupphakeU nAma rAyA AsI VasuHi 219.26. atIyaddhA (atiyaddha atitadhvan) f. past time, JM tetA 'tIyaddhA aNAgayaddhA anaMtaguNA PaviS&ro. 1030. 400 atIyabhAtra (atiya bhavaPage #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAturiya 401 ato ... vIivayati Viy. 7.10.5 (7.215); 11.11.14 (11.133); 15, 122_unique, uncommon, JM. vijAsahassadhArI atuliyabala vikkamo surUvo ya (15.153); tae sA dhAriNI devI aturiyAcavalamasaMbhatAe ... rAyahaMsasarisIe PaumCa.(v.) 8.63 M. to so atuliya-thAmo vi teNa bhImANaNo NariMdeNa gaIe ... uvAgacchai Nayii. 1.1.19; 1. 14.42; sabhaM vA pavaM vA aturiyama- (Nippakkho kao) Lila.1194; Apa. atuliyamAha pi jayajasadappeM ehu sAmi cavalamasaMbhataM niraMtara saniu sabbao samatA saMpamajjejjA RayPa. 12; kurujaMgalaho Bhavika. 225.15; caramasarIru saMtu atuliyabalu PANIC.(P.) Jambuddi. 5.63 anbhuTTittA aturiyaM acavalaM... rAyahasasarisIe gaIe 15.10.8. jeNeva usabhadatte mAhaNe teNeva uvAgaccha Kapp.(J.) 5.47; 5.88; aturiyaM atulla (a-tullaPage #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org toDia 402 Anug. 307 JM tassa vocchiNNe vA avocchiNNe vA bhAve ato paraM / aNNo jai labhejja maggitaM phalagaM tasseva taM Nis Cu 2. 158.1; 4. 20.2; 3. ef. ao. taM gANaM jiNasAsaNe Mula. 267 ( 5 ); 702 ( 8 ); attA dosavimuko Sraa. (V.) ; attA khu bIsamUlaM tattha pamANaM Na ko vi atther MahaMan 3. atta (attaPage #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir attakamma 403 attaciMtaga KappBha. 1758; attakaDe vi ya Thavie, lAbho aNAiNo ceva KappBha. appakahAe kuNadi dhIro Bhaira. 274 (comm. attaguNasama Atmano guNaiH 1761. samAnaM) aktakamma (atta-kammaPage #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir attaTTaThita 404 attapaNNaha purpose, JM. esa tavaM paDivajjati, Na kiMci Alavati mA ya Ala- attaNahiyaa (attana-hiyaaPage #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir attapaNNesi 405 attavayaNa ed or suitable for oneself, AMg. nerajhyANaM bhaMte ! je poggale attamAyAe attapaNNesi (atta-pannesiPage #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir attavasagaya 406 attAbhippAya Ni. 138; attavayaNaM tu satyaM DasaveBha. 35; guruNA bhaNiyaM 'atta-vayaNaM 6.49%; JM. attA bahiraMdhaliyA VajLag. 492; 4 [PaiLavs. 221] Agamo' tti KuvMaka. 207.12. female companion, JM. eso vi ya atte Na payazmANuso VasuHi.(M.) attavasagaya (atta-vasa-gaya Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir attAvaNa 407 anuvamAyA dIniravikkhA kevalasannA u nAmiMdo KappBha. 12. (zakAra) eze pAdezuM pddemi| attike aMbike zuNu mama viSNanti Mreeha. __ attAvaNa (attavana Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra aya www.kobatirth.org 408 anteya (atteya < atreya) m. Atreya (a Jain mouk, who teaches that food should be taken after the digestion of the earlier food), JM jiNNe bhoyaNamatteo kavilo pANiNaM dayA AvCa. 498.4; damate meyajje kAlagapucchA cilAya atteya / dhammaru ilA teyali sAmaie aTThadAharaNA Viav Bha. 2799. aso (attoPage #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 409 atthakAmaya rUhavirAio NAi jAmiNIe MahaPu.(P.) 16. 28.2; tA diNayaru pasariyakaru [Lin.] atthaho uppari rattau JasCa. 2.1.19. asthauvalabha (attha-uvalambha artha-karanapaDisiddhA seTriNI(NA) sabve TarLo. 442; Apa. pairikaI sajjaNa- phala) adj. having the understanding of meaning as its cittA va, baddhA atyaitta-vittAI va PaumCa.(S.) 14.13.5. fruit, JM. suttammi ya gahiyammI diTuMto goNasAlikaraNeNaM / uvabhogaphalA attha hari (attha-iri > asta-giri) m. the setting (i. e. sAlI, suttaM puNa atthakaraNaphalaM KappBha. 1219. Western) Mountain, M. sahA... atyAri-silA-baDaNucchalaMta-rasa sacchahA atthakahA (attha-kaha < artha-katha) t. story sbout saMjhA Lils. 4433; 218; 261; Apa. ravibiMbu va atthaya (... i) rihi equisition of wealth, AMg. tivihA kahA pannattA, taM jahA- atthakahA ikarDa MahaPu.(P.) 88.15.12; tA ettahiM ravi atthari gau, bahupaharaI Na dhammakahA kAmakahA Thapa. 3.416(194); JM. atthakahA kAmakahA dhammasUru vi subau KarCa. 10.9.4. kahA ceva mIsiyA kahA DasaveNi. 188 (comm. vidyAdirarthastatpradhAnA); atthaDarisANu (attha-iri-sanu>asta-giri-sanu). peak ao attho ceva pahANapurisattho, eyaM jattha vaNijjai sA atthakahA JugaJiCa. of the Western Mountain, Apa. ettahi dirNati atthairisANu, saMpattau 2.14; puNo sA vi tivihA, taM jahA - dhammakahA, atthakahA, kAmakahA lahu atthamiu bhANu MahaPu.(P.) 78.1.5. KuvMAKn. 4. 155 J. itthikahA, atthakahA, bhattakahA ... jaNavadaNayarAyarabhatthairisihara (attha-iri-siharaPage #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir atthakAmA 410 atthaggAhi desirous of wealth, AMg. se NaM jIve atthakAmae rajjakAmae ... kAmapi- karaka) adj. causing loss of wealth, JM. jeNa eyaMta-dhammaviruddho vAsie neraiesu uvavajjai Viy. 1.7.19 (1.354) attha-kkhaya-kArao ya kAmo KuvMi Ka. 2.21. atthakAmA (attha-kamaPage #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir batyagdha 411 atyaNimitta asthazca (a-tthaggha Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhatthaNiravekkha 412 atyaniyamavaM 1 for the sake of wealth, JS. aNNoNaM mAre, atthaNimittaM madimakAsI atthadevadA (attha-devadaartha-darsana) n. gene- saMpadA tivihA-suttanimittaM, atthanimittaM tadubhayanimitta AvCu. 353.4. ral perception of the objeet, JM. taM ca samAloyaNamatthadarisaNaM jai, athanimeNa (attha-nimena = artha-sthana). place or na vaMjaNaM to taM / aha vaMjaNassa to kahamAloyaNamatthasuNNassa ViAvBha. source of meaning, JM. suttaM atyanimeNaM SanmTa. 3.64. 276. atthaniyamatthaM (attha-niyamattham Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 413 atyaniyoga atthapAyana atthaniyoga (attha-niyogaPage #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir athapivAsa 414 atthamahura diselosure of the meaning, AMg. maNapajjavaNANaM puNa jaNamaNapariciMti- Tittho. 627; atthamaNe saMjhAgaya ravigaya jahiyaM Thio u Aicco Ganivi. yatthapAyaDaNaM Nandi. ga. 55. 16; JM. aha paDhiraM sUehiM huvIa saMjhA ahe si atthamaNaM KumaCa.(H.) athapivAsa (attha-pivasa Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 415 "asthamANa athariuNa pleasant meaning, JM. abhikakhateNa subhAsiyA vayANA atthmhuraa| 245.6; 323.6; 326.3; bahupaharehi~ sUru atyamiyau ahavA kAI sIsae SudviDiyamaheNa harisAgaeNa harisaM jagaMteNa KappBha. 804; m PanVu. 1007. Ca.(N.) 5.8.1; etthaMtare dANavadalaNu sUru vi paharahi akmiu| pAyapasAra asthamANa (attham-anaPage #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org atyariya JM so ya parivvAyabho agaladatto ya sejjaM atthariUNa aliyasUzyaM kAUNa acchaMti Erz. 68.2. 416 raft (a-tthariyaPage #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir asthavirvAta 417 atthasAdhaga (ppp.) very greedy or avaricious about wealth, JAM, ahavA kalAo ya bAbattari ... vavahAra, atthasatthaIsasthaccharuppagayaM Panha. 5.5%3 atyaviluddhA purisA nidaM na pAvaMti VijKevCa. 9.24. citte NAma sArahI hotthA ... atthasattha-IhAmaivisArae RayPa. 675; abhae atthavivatti (attha-vivattiKartha-vipatti) f. loss of the nAma kumAre ... atthasattha-IhAmaivisArae Niraya. 1. 31 [Lan.]; Nandi. meaning, JM. akkhara-payAiehiM hINa'zregaM ca tesu ceva bhave / dosu viga.62; 64; JM. gihavAse atthasatthehiM koviyA kei samaNabhAvammi KappatyavivattI caraNe ya ayo ya naya mukkho KappBha. 290. Bha. 388; AVTI.(H.) 422b. 2; UvPay. 42; rasadhAuvAyasatyaM IsatthaM atthavisaya (attha-visayaPage #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir atthasAdhaNa 418 atthAiyA enring of wealth, JM. puvvuttare vA pubve vA sevite puvvadakkhiNe / atthaM vaMjaNasya to kahamAloyaNamatthasuNNassa (comm. arthazUnyasya vyaJjanasaMbandhanaaNAgataM bUyA sumaM vA atthasAdhagaM Aigvi. 54.6. mAtrAnvitatvena sAmAnyArthAlocakatvAnupapattarityarthaH) ViAvBha. 276; 277. asthasAdhaNa (attha-sadhanaPage #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir h asthAiyAuviTTha 419 asthANamaMDava ing hall, JM. paDihArajANAvio ya paviTTho atthAzyAe CaupCa. 131.17; atthANaghara (atthana-gharaPage #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir atthANamaMDavattha 420 atthApatti atthANamaMDavaM tti KuvMAKa. 20. 30; paramANaMdabharanibbharo gaMtUNa atyANamaMDave mandapika) / a small assembly hall, JM. annayA tega rannA rohageNaM nisapaNo rAyA Mapoka. 15. 203 sayaM ca gaMtUNa rAyamaMdiraM nisaNNo atthANa- gazlaeNaM atthANiyamaMDaviyAe vicchUr3ha KappBha. comm, on 171. maMDave Manoka. 63.35 aha annadiNe atthANamaMDave jAva ciTThara nariMdo atthANI (a-tthani Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir atthAbhimuha 421 atthAvattIdosa naDAI ya na u bhave jogaa| atthApattIe bhave joggA zaha tinni dhammassa bana-yoga-vat) adj. who possesses the yoga of meaning and JambaCa(G.) 1.34% tA eyANavANaM hiyamaNuvayaM pahANabhAvassa / tammi support, JM. eya catthAlaMbaNajogavao pAyamavivarIyaM tu VISVIs. 17.11. pavittisarUvaM atthApattIe tamaduTuM PaneaPra. 4. 39. atthAliya (atthaliyaPage #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org athAvaboha atthAvaboha (atthavaboha astabhilasin) adj. eager for setting or disappearing, S. ( priyaMvadaka) amacca, atyAhilAsI bhaavaM sUro MudraRa. 120.4. atthi (atthi Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir asthikAyauddesaya 423 asthita paMca atthikAyA Na kayAi Na AsI, Na kayAi Natthi, Na kayAi Na bhavissaMti khandana-samartha) adj. able to drive out men in need, SamavPra. 198%; goyamA! paMca asthikAyA paNNattA Viy. 2. 10.1 (2.124); JM. atthikhaMDaNasamattho / ... namaha khalo naharaNasariccho VajLag.51. tattha NaM samaNe NAyaputte paMca atthikAe paNNaveti Viy. 7.1.3 (7.218); tava asthijaNa (atthi-janaPage #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org adhikSaNa 61; 62; kUiya-sara-saMsavaNA gammai vihagANa atthittaM SurSuCa. 1. 242; Jis atthittaNicchidassa hi atthassatthaMtarammi saMbhUdo PavSa 2.60; 1.10; attihi yaNiyadA aNaNamaiyA aNumahaMtA Paneatthi. 4; kevaladiTThi amuttaM atthittaM sampadesattaM Niy Sa. 182; saMgahe suddha- davvaTThie vi bhAvaNikkhevassa tti Dhavala. 1. 15. 1; edeNa vayaNeNa ohANuttharaNAdINaM dusaMjogAdidavvANaM ca atthitaM ruvidaM hodi Dhavala 9273. 11; kaNayovale malaM vA tANatthittaM sayaM siddhaM GomSa. (K.) 2; aNNatthaThiyassudaye saMthuraNamudIraNA hu atthittaM Gom Sa.(K.) 439. af (atthi-ttana > arthi-tvana) n. the state of being supplicant or beggar, JM taM jara tuha atthi krimavi tIe atthittaNaM vaccha BhuvKevCa. 692. 424 atthitadaMsaNa (atthi-tta-damsana < asti-tva- darsana) n. knowledge of its existence or presence, Js. tattha caramasamayasumasAMparAyaNa sAdAvevAbhAga kammarasAda Dhavala 12. 24.2. asthittabhAva (atthitta-bhava astitva-bhava) m. the state of being existent, JM. atthittabhAveNa samaM jiniMdA sammattaliMgAimudAharaMti MUSudPa. 10. atthitamaya (atthitta-maya > astitva - maya ) adj. full of existence, JS. atthikAiyA sesA amayA atthittamayA kAraNabhUdA hi logassa Pancatthi. 22. asthittaviroha (atthi-tta-virohaPage #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bAtthiraphalaga 425 atthuvaladi diness, JM. so (gosAlo) ya asthirattaNeNa ... puNo puNo tayabhimuhamava- 11.11.25 (11. 134) and 11. 11. 33 (11.142)] loyA MAVICa.(G.) 194b.12(6) atthuDa (atthuda) adj. Desi. small, little, atthuDaM lahue Deasthiraphalaga (a-tthira-phalagaPage #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 426 asthaka athakkamukkahuMkAra hoi jIvassa / evaM atthuvaladdhI avaggahAdI muNeyavvaM JambnddiSam. atthobha (a-tthobhaPage #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra athakAyallaya gita-mukta-hunkara) adj. one who has uttered suddenly or untimely the sound 'hum', JM. cittaphalagAvaloyaNa- vAulateNA'thakkamukkaDuMkAraM va rAyANamuvalabbha PuhCa. 7.4 (comm. athakka tti aprastAvaH ); sahA vi athakkamukkahuMkArassa kumArassa PuhCa. 67.18. athakkAyalaya (a-thakkayallaya = a stagha ? ) n Desi. sudden or continuous uneasiness or restlessness, JM kimimaM tumha sarIre athakkAyalayaM jAyeM JugaJiCa. 2084. athaTTa (a-thatta < a stabdha ) adj. not prond, humble, Apa parivArapaurapariyaNi athaTTa BhaviKa. 219.5. www.kobatirth.org arife (a-thandila Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org aridhammaya adavikhaNa athiradhammaya (a-thira-dhamma-yaPage #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir adakvirNa 429 bhadaMDakodeTima avalaMvidA ajja vi kovaMNa muMcesi Ratna. 2. 16. 1. [ada? (adatthu) t.l. for adakkhu Kapp.(S.) 19] adakkhiNaM (a-dakkhinam Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhadaNNa 430 adambhavAha adaNNa (adanna) adj. Desr. anxious, eager, JM. satyavAho asthi nivitti adattAdANaho Bhavika. 84.55 274.11. uNa adapaNo adda-paDa-pAuraNo dhUya-kaDhacchuya-hattho viNNaveuM payatto KuvMs- adattAdANapaccaya (a-dattadana-paccayaPage #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir adamiya 431 adiujjuma adamiya (a-damiyaPage #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org diunha adiujjuA dANiM tumaM PriyDa. 4.0.75. adiuha (adi-unha Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 961. adigamma 433 adiTThadaitaH Js. adigaMtUNa vi jIvo Na muccadi udiNNakammeNa Bhaira. 1736. adija (a-dijja Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 'adiTThadukkha 434 adihi adiTThadukkha (a-dittha-dukkha Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org madi Apa. vajjai vINA adiTTihi taMtihi KumaCa. (H) 8.25. adiTTu (a-ditthu < a-destr) m. an astrologer, fortuneteller, S. (vidUSaka) hUM zyANiM jeva essadi vasago / adiTThAsi tumaM RamMan. 1. 39. 32. 435 adiNiuNa (adi niuna ati-nipuna) adj. (f.) very olever, is. (rAjA) tA adiNiugA vi chalidA devI KapMau. 2. 29.10 adiNigviNa (adi-nigghina Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir adidukkhara 436 adipaMDida exeessive misery, Js. adidukkhaM kadamANA bhogA sattU kiha Na huMti vi valahattaNaM JugAJiCa. 9.8. Bhaira. 1271. __adidiya (adindiya Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra - adipasatta www.kobatirth.org 1. 14. 11. adipasala (adi-pasatta Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir adiyaha 438 adisaidadibvarUpa bhojI / kAlamakAlaTThAI satthAha'hA''diyattI vA NisBha. 5672. ef. adivAu (adi-vauPage #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 439 adisaidadivvarUvi adisuhida NauleNa ahisadaM vAvAdidaM Venisani. 2.34. 8. adisayarasapasara (adisaya-rasa-pasara Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org adisUra S. ( vAsavadattA) adisuhido NaM si PriyDa. 4. 3.2. adisUra (adi-sura < ati- Sura ) adj. very brave, JS. te adisUrA je te vilAsasalilamadicavalara divegaM / jovvaNaNaIsu tiNNA Na ya gahiyA icchigAhe hiM Bhaara 1112. adisohaNajoga (adi sohana-joga Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir badINapariyAla 441 adIda adINapariyAla (a-dina-pariyala Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir adIdakAya 442 adukkhiva taNeNa bhaviya-vaTTamANAdIdasarIramidi Dhavala. 1.21.5. looking far (in future), short-sighted, JM. viddhi ! tti rAyalacchI , adIdakAya (adida-kayaPage #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org adukkhaciya cintAdinimikhara) aksociya (a-dukkhociya aduhkkhocita) adj. not fit for or not accustomed to suffering, JM. dasaraho vi 'hA putta ! hA adukkhociya !... kahaM vaNe kAlaM gamesi 1 tti vilavaMto kAlagato VasuHi. 2426. " adurgaMdha (a-du-gandha Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir adUra 444 adesakAlappalAvi trouble, M. sevAdIheadevo aduhi aNihio rAituNhIabAlo (bao) addhANapaDivaNe aMtarApahe baTTara Viy.01.18 (2.33); khaMdayaM ... adUrAgataM Srikar. 3.17. (adUra-Agaye - MV.) jANittA khippAmeva abbhuTeti Viy. 2.1.20 (2. 36); adUra (a-dura) adv. [mostly in Loe. also adUraya], not far off JM. ego rAyA paracakkAgarma adUrAgayaM ca jANettA AvTI.(H.) 5568.83 (in time and place), AMg. nIvAragiddhe va mahAvarAhe adUrae ehi ghAtameva adUrAgado ya diTTho haM tIe VasuHi.(M.) 227. 8. Suy. 1.7.25; adUre tattha sAhammiyA ... parivasaMti Nis. 2.44%; JM. adUruppatita (a-duruppatitaPage #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhadesiya 445 addakumAra pralapin) adj. who talks at an improper time and place, NayarI / ... mayalaMchaNa-mutti bva kalovaciyA adosubbhavA ya ChapCa. G.2%3B JM. kajavivattiM da8 bhaNAi pubvi mae u vinnnnaay| evamidaM tu bhavissai 2 free from the origin of erimes, JM. CaupCa. 6.2. 'adesa-kAlappalAvI u KappBha. 764; - NISBha. 6205. aha- (adda-Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 446 addaga PraProN.] adga (addagaPage #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org asAhUI kuharaMtarAlaM pavisaMto zciya asaNaM patto KuvMaKa. 67.32; uppaiUrNaM khayaro tAhe adaMsaNaM patto Jinada akhya. 167; M. adaMsaNeNa pemmaM aveza aidaMsaNeNa vi avera GaSaSa 1.81; 3.36; 6.22; adaMsaNamuvagayA bAlA Lila. 303; suyaNe asaNe Dahar ChaGa 6; Apa. adaMsaNu hoi Na bhaMti ka vi MahaPu. (P.) 82.4.3; virayai DAho adaMsaNeNa jasu daMsaNeNa pAseo SudCa. (N.) 8.4.5; adaMsaNu vAraNu huyau tAma KarCa. 5.14.8; paDevi akkhu asaNu takkhaNi hUau Chakkammu. 8.12.6. asaNahUI (a-ddamsana- huia-darsani-bhuta) adj. [f.] (ppp.) who has become invisible, Apa. iya bhaNivi maNohara tiyasapatti asaNahUI gaya sathatti JasCh. 4. 21.17. ahaMsaNIbhUya (addamsani-bhuya a- darsani - bhuta ) adj. ppp.) [also "hUya ] who has become invisible, JM. devo adaMsaNIbhUo Sur SuCa. 10.56; kumAraturaMgamo ahaMsaNIhUo khaNametteNa 447 Erz. 20.2. asaNaho- (a-ddamsani-ho- Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mahAraga 448 ahissamANadeha 1.5.1(972); adAe pehamANe maNUse ki adAyaM peheti ... goyamA no adAya ahiTThaparakarisa (a-ddittha-parukkarisaPage #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bahissamutti 449 akha ahissamutti (a-ddissa-muttiPage #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aauNahi 450 addhakosa ghAsati pAvakammI say. 1.13.5; atyaMgaiyA NiggaMthA...dIhamaddhamaDavimaNupaviTThA partial (i. e. side-)glanee, Apa. piu joara addhakaDakkhapakkhiNA Thana. b. 107 (417) (comm. dIrtho'dhvA mArgoM yasyAM sA tathA tAM dIrghA- Bhavika. 212.2 (12.10) dhvAnaM, dIrgho'dhvA vA kAlo nistaraNe yasyAH sA dIrghAddhA tAmaTa: p. 314b. 12) addhakaDakkhiya (addha-kadakkhiya Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org addhakkha 451 asUcaMda 18.18; Apa. jaMti ko dIhateM ( ? ) kosu pihUteM ( ? ) addhakosu jasu uNNai~ jA addhaMge pabvaI, sIse gaMgA jAsu ... vaMde pAaM tAsu PraPaing. 1. 82. Dham Par. 11. 2.11. arddhagula (addhangula Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ariatric of the palm of the hand (while throwing out with it an unwanted person), RamMan. 1.61; 3 figure of the crescent, AMg se kaNhe vAsudeve ... kesaracAmaravAla - addhacaMdaciMdhaM ... dhaNuM parAmusa Naya. 1. 16. 258; (vijaye nAmaM dAre ) tilagarayaNaddhacaMdacitte NANAmaNimayadAmAlaM kie Jivabhi. 3. 300; te NaM joisiyavimANA viyasiyasayavattapuMDarIyA (ya) tilayarayaNaddhacaMdacittA Pannav. 9.48 195 [1]; kesaracAmarabAlacaMda ciMdhaM jIvita karaNaM dhaNuM Jambuddi. 3. 24 (comm. ardhacandrapratibimbarUpaM ca zobhAtizayArtham ); 4.49; 4 semicircular stair-ease, AMg. viDaMkajAladdhacaMdanijjUhaM tara kaNayAlicaMda sAliyAvibhattikalie ... koTTi - matale Naya. 1.1.18 (comm. sopAna ); agArapariyArabhakkhabhoyaNasayaNa* jAlaya- addhacaMda nijjUha AvaraNauvakkharANa kate ( uvahaNaMti daDhamUDhA dAruNa*matI ) Pauha. 1. 18 (comm. ardhacandraH sopAnavizeSa: ); 5 an arrow with a crescent-shaped tip, AMg taravAri-kuMta-sabbala- kaDatala - sabalI ya addhacaMdA ya arah Pad. 294; = Pajara. 52; JM vinANaM darise kAmo so tI appago ... kaMDapuMkhe aNNoSNaM lAyaMteNaM hatthagbhAsaM ANettA addhacaMdeNa chinnA gahiyA AvTI. (H.) 425b. 2; vesamaNakaravimukaM saranivahaM addhacaMdabAhiM | chiMdeUNa dahamuho PaumCa. ( V. ) 8.117; eso tuha tikkheNa sIsa chidAmi addhacaMde SurSuC. 8.37: mamma-paese pahao egeNaM addhacaMdeNaM Erz. 80.36; Apa. pesiu addhacaMdu viNu kheveM, tAma viruddhaeNa vasueveM RitNeCa. 3. 8.14. ... ... sadrasmifen (addhacanda-santhana-santhiya < ardhacandra-samsthana-samsthita) adj. ( ppp. ) [also 'saMThita ] shaped so as to have the shape of the crescent, AMg Asa khaMga-sarisA addhacaMdasaMThANasaMThiyA do vakkhArapavvatA paNNattA Th&na. 2.276 (85); uvarillA cattAri kappA addhacaMdasaMThANasaMThitA pannattA, taM jahA - ANate pANate AraNe accute Thana. 4.651 (883); ettha NaM sohamme nAmaM kappe paNNatte udINadAhiNavitthiNNe addhacaMdasaMThANasaMThite Ray Pa. 124; uttarakurA NAma kurA paNNattA... addhacaMdasaMThANasaMThitA Jivabhi. 3. 577; Pannav. 2. 50 (141[1]); 2.58 (205[1]); 2. 59 (206[1]); dAhiNaddhabharae NAmaM vAse paNNatte pAINapaDINAyae ... addhacaMdasaMThANasaMThie Jambuddi. 1. 20. 452 addhacINa (addha- cina < ardha- cina ) adj. (garment) made partly from china (silk), JM. dugulladevaMgapaTTacINacINA pavara-vatthAI SamaraKa. 80.2. at (addha-coddasa < ardha-caturdasa) nu. thirteen and a half, AMg. terasa sUre addhacoisa caMde SaraP. 18.1. anuccha (addhaccha < ardhaksa ) n. side-look, Apa. addhaccha-nirakkhaNa-cADuyAI, vIyArai para-jaNa-valahAI CaurBhavSam. 2.17. [ acchaTTa (addha-cchattha ardha-sastha) ma. five and a half, PSM. gives Pischel 450; Samav. 100; but the word there is addhaTTha ] addhacchAyA (addha-cchaya ardha-chaya) f. half shadow, JM. addhacchAyaM picchara tassa vijANeha do diyahaM Ritsam.70. addhacchikaDakkha (addhacchi kadakkha < ardhaksi-kataksa) >>. a glance with half closed eye, AMg. IsiM addhacchikaDakkhaciTThitehi lasamANIo viva RayPa. 133; = Jivabhi. 3.303. wfveteft (addhacchi-paloiri< ardhaksi-pralokana-sila) adj. [7] accustomed to east & side-glance, M. sAmAi sAmalijja addhacchipaloharIe muhasohA GSSS. 2.80. (addhacchi-peochia Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra jovaNamerA dAraMtara jaMbuddIvassa Jambuddi. 1. 7[1]; ettha NaM mahaM paume paNNatte addhajoya bAhalleNaM Jambuddr. 4.6; tA gahavimANeNaM pucchA / tA addhajoyaNaM AyAmavikkhaMbheNaM SuraP. 18. 11; 18. 20; JM. eravati kuNAlAe vitthiNNA addhajoyaNaM vahatI NisBha. 4229; NisCu 3.368.8. www.kobatirth.org ... 453 ajobaNamerA (addha-joyana mera ardha-yojanamaryada) f. the limit of a half yojana (four miles), AMg .se bhikkhU ... addhajoyaNamerAe saMkhaDi naccA ayar. 2.1.26 (338); se bhikkhU paraM joyaNamerAe addhajoyaNamerAe vA No duruhejja gamaNAe ayar. 2. 3. 14 (474); 2.5.4 (554); 2.6.3 ( 589 ); paraM addhajoyaNamerAe uvAraNAvettae Brh Kapp. 4. 12; je bhikkhU paraM addhajoyaNamerAo pAyavaDiyAe gacchati Nis. 11.7; 11.8; 12.32. ajaya (addhanjiya = ardhakta) adj. ( ppp.) half an nointed, Apa. (kavi ) uttAliyAe gali na kiu hAru ajiu eka ji -nayaNu phAru JambuSC 4.11.9. ... addhaTTama (addhatthama ardhastama ) n. seven and & half, AMg NavaNhaM mAsANaM bahupaDipuNNANaM addhadrumANaM rAiMdiyANaM vItitANaM Ayar. 2. 15.8 (736); Thana. 9. 62 (693); Viy. 11. 11. 25 (11.134); 11.11.87 (11.142); Naya. 1. 2. 22; Uvav. 194; RayPa. 801; Niray&. 1. 53; 1.78 [Ldn.]; ege mANavae NAma cezyakhaMbhe paNNatte - aDDa- mAI joyaNAI uDDuM uccateNaM Jivabhi. 3.401; uttarakurAe jamagA NAma duve pavvatA ... mUle egamegaM joyaNasahassaM AyAmavikkhaMbheNaM majjhe addhaTTamAI joyaNa- satAI AyAmavikkhaMbheNaM Jivabhi. 3. 632; usabhassa ... caudasapubbIsahassA aTTamA ya sayA ukkosiyA caudasaputhvIsaMpayA hotthA Jambuddi. 7.78 4. 110; satta joyaNasahassAiM sUre uDDuM uccateNaM aTThamAI caMde SuraP. 18.1; Kapp. (J.) 9; 51; aTTamehiM rAIdiehiM aTThahi ya sutaNu mAsehiM / ussAso devANaM majjhimamAuM dhareMtANaM DorTha. 229; JM addhaTTamadivasAhiya navamAse vasiya ganbhavAmi MaViCa. (G) 118. 8 (2); tao jahAsuheNa dhammanirayA akaMtA nava mAsA addhaTThamarAiMdiyA SamaraKa. 61.16. ... aTThArasa (addhattharasa ardhastadasa) nu. seventeen and a half, AMg. sahassAre abhitariyAe ( parisAe) aTThArasa sAgarovamAI satta paliodamAI ThitI paNNattA Jivabhi. 3. 1052; (nIlavaNNaNAmAe kammaThitI) jahaNNeNaM sAgarovamassa satta aTThAvIsatibhAgA ukkoseNaM addhaTThArasa-sAgarovamakoDAkoDIo Pannav. 23.104 (1702[27]) (addha-navama Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir addhatehi 454 bhanArAyasaMghayaNa devassa sabhA sudhammA paNNattA - addhatterasajoyaNAI AyAmeNaM Jivabhi. desA ti| addhaM ca padeso paramANU ceva avibhAgI Palestthi. 75%; 3. 372, 3. 374; 3. a6; 3. 395; se NaM harae addhaterasajoyaNAI AyAmeNaM Mals. 231(5); rayaNappahAya joyaNameyaM ohIvisao muNeyavyo / puDhavIdo JIvahhi. 3. 425; 3.412; 3. 968; etesi NaM evamAiyANaM jalayarapaMceMdiya- puDhavIdo gAU addha parihANI Mila. 1154(12); sayalaM muNehi khaMdha addhaM deso tirikkhajoNiyANaM pajjattApajjattANaM addhaterasa jAikulakoDijoNippamuhasaya- paesamaddhaM SaA.(V.) 17; M. dehddhddhpritttthiy-gori-hraaraahnnek-hiaaNv| sahassA bhavaMtItimakkhAyaM Pannav. 1.60 ( 68 [4]); sattaTThajAtikula- khaMDattaNeNa paNamaha pariTThiaMtiNayaNa-miakaM Gaudva. 39; Apa. maMDa tikhaMDa koDilakkha nava addhaterasAI / dasa dasa ya hoMti NavagA taha bArasa ceva vasuMdharI(? ri) siddhii| rayaNa-NihANA(?Na)ddhaddha-samiddhI RitNeCa. 1.5.14; bodhanvA Pannav. 1. 81 (910.111); ukkoseNaM addhaterasasAgarovamakoDA- adbhuduvAraviNiggayae. bhAsAkusalai saviNayaNayae / cAmIyara-daMDayadhAriyae koDIo addhaterasa ya vAsasayAI abAhA Pannav. 23. 102 (1702); sA NaM jayakAriu hau~ paDihAriyae JasCa. 2.5.6. jibbhiyA joyaNaM AyAmeNaM addhaterasajoyaNAI vikkhaMbheNa Jambuddi. 4. 39; addhaddhakama (addhaddha-kamaPage #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir animIliya 455 addhapoggalapariyaha of a warkata-bandha (consisting of the two side bones) on one AMg. evaM gokilaMjaeNa gaMDavANiyAe pacchipiDaeNaM ADhaeNaM addhADhaeNaM patthaeNaM side and a naraca (s pin) on the other, AMg. chabbihe saMghayaNe addhapatthaeNaM kulaveNaM addhakulaveNaM (taM paIvaM pihejjA) RayPa. 7725 = Vis. paNNatte, taM jahA-... vazrosabhanArAyasaMghayaNaM addhanArAyasaMghayaNaM SamavPra. comm. 313a. 13. 186; pubbi maNuyANaM chabbihe saMghayaNe / taM jahA... addhanArAyasaMghayaNe Tand. addhapayaMdhiya (addha-payandhiyaKardha-pragandhita) 69. ef. adbhuNArAyasaMghayaNa. adj. (ppp.) partly perfumed, Apa. aha phalahaMtareNa darisiyagujjhaMtaraaddhanimIliya (addha-nimiliya Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir alupphAla 456 addhamAgahA pudgala-parivarta) n. half the period called pudgala-pari- varsa ) n. half of the Bharata-varha, JM. 3 1 ... 545 varta, JS. ukkoseNa addhapoggalapariyaTTa desUNa Satig. 1. 5.4. addhabharahavAsaM rayaNavihUNo a~jiUNa VasuHi. 304. 9. adbhupphAla (addha-pphalaPage #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mahamAgahI 457 addharata Viy. 5.4.24 (5.93); bhagavaM mahAvIre ... addhamAgahAe bhAsAe bhAsai Viy. ... asaNaM vA pArNa vA ... aTThamiposahiemu vA addhamAsiemu vA ... aphAsuyaM 9. 33. 29 (9. 163); 9.33. 15 (9.149); RayPh. 61; sA vi ya NaM addha- aNesaNijja ti maNNamANe ... No paDigAhejA Ayar. 2.1.21 (335); tersi mAgahA mAsA tesiM sabversi AriyamaNAriyANaM appaNo sabhAsAe pariNAmeNaM gaM bhagavaMtAgaM imA eyArUvA jAyAmAyAvittI hotyA, taM jahA- ... addhamAsie pariNamai Uvav.56; bhAsAriyA je NaM addhamAgahAe bhAsApa bhAsiti bhatte ... chammAsie bhatte Siy. 2.2.66 (714); addhamAliyAe saMlehaNAe Pannav. 1. 98 (197); JM. namo titthassa tti bhaNittA paNAmaM ca karettA attAgaM jhosittA Viy. 3.1. 20 (3.21); = 9. 33. 102 (9.234); 10.4.5 sAhAraNeNaM sadeNaM addhamAgahAe, bhAsAe, sA vi ya NaM adbhamAgahA bhAsA bhAsijja- (10.48); Naya. 1.16.1193 addhamAsiyAe saMlehaNAe appANaM jhusei mANI tesi ... appappaNo bhAsApariNAmeNaM pariNamati AvCu. p. 329. 3. Antag. 121; ittarie (aNasaNe) aNegavihe paNNatte, taM jahA-cautthabhatte addhamAgahI (addha-magahiPage #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org asIsapepaNA addharatakAlasamaya 18.1. ( susaGgatA) addharate Na jANIadi kahiM NIda tti Ratna. 4.0.35; Apa half, AMg. tA ekavIsaM joyaNasahasse sUre, uTTaM uccateNaM addhavI caMde SuraP nijNu addharati naM sutta3 BhaviKa. 298.7; aha addharati sA tAsu piyA pacchAmuha roteM caDevi thiyA JambaSaCa. 9. 3.10; 10.9.1; kamaroM addharattu -gaDa jAmahiM SudCa. (N.) 1.19.6; rayaNihi addharati ciMtAviu Sivaca. 2.12. ef. aDDarsa. ... 458 ardha addharattakAlasamaya (addharatta-kala-samaya ratra-kala-samaya) m. [a set phrase] the time of midnight, AMg sA pabhAvatI devI... addharattakAlasamayaMsi suttajAgarA ohIramANI Viy. 11. 11. 23 (11.135 ); addharattakAlasamayaMsi ... sabbaMgasuMdaraM dAragaM payAyA Naya. 1.1.78; 1.8.28; tae NaM se bhI addharattakAlasamayaMsi sayAo gihAo niggacchar Viva. 42; JM sA ya marudevI navaNhaM mAsANaM addharattakAlasamayaMsi cittabahulaTThamIe... dArayaM payAyA AVTI . ( H. ) 1:21b. 1. addharati (addha ratti ardha- ratri) f. midnight, Apa addharatti-avasara paDivaNNaeN PaumCa. [S.) 26.4.10; tamoheNa juttI gayA * addharatI NayCa. (P ) 9. 17.13; gau addharatti rayaNIhe jAma PaNaca. (P.) 1.17.2. addharattiya (addha-rattiya ardharatrika) adj. midnightly, AMg taraNaM se gosAle dArae ... addharattiyakAlasamayaMsi sayAo gihAo niggacchara Viva. 45. adalakkhaM (addha-lakkham ardha- laksyam) ade with half concentration, JM. pecchera adalakkhaM dIhaM nIsasai sunnayaM hasa Jinadaakhya. ga. 69. addhalava (addha-lava Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir madaselasuTTiya 459 addhAjogukosa na) i. pain in one side of the hend, AMg. (sarIrae saTuM sirAsayaM) iMdiyauvaogaddhA paNNattA, taM jahA-soiMdiyauvaogaddhA jAva phAsidiyauvaogaddhA jANaM ceva se uvadhAeNaM sIsaveyaNA addhasIsaveyaNA matthayasUle acchINi aMdhijaMti Pannav. 15.63 (1012) (comm. yAvantaM kAlamindriyairukta Aste tAvatkAlaM Tand. 110. indriyopayogAddhA p. 310a. 1); 35.92 (2175); jayA NaM sUrie. ... sababbhataraM aselasuTTiya (addha-sela-sutthiya Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir addhADhaya 460 addhANasaNa samaya yAvat devanArakAyuSoraktaprakAreNa baddhayorutkRSTa pradezasatkarma bhavati p. addhANaniggaya (addhana-niggayaPage #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir addhANasIsagAma 461 addhAsamaya the journey, JS. addhANasaNaM sabbANasaNaM duvihaM tu aNasaNaM bhaNiyaM / viharaM- suhume ya vAvahArie ya Anuog. 37735 382. tassa ya addhANasaNaM idaraM ca carimaMte Bhakra. 200% hoi cautthaM chaTThaTThamAi addhApaliya (addha-paliya Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org avAsAgara 462 tthikAe ... addhAsamae SamavPra. 137; je arUvI te paMcavidhA paNNattA, taM jahA ... addhAsamae Viy. 2.10.11 (2139) ; 10.1.8 (10.); Jivabhi. 1.4; dhammatthikAe tti kAlao kevAciraM hoi ? goyamA ! sabbaddhaM evaM jAva asama Pannav. 8. 125 (1396); AnnOg. 132; 216; 401; AgAse tassa dese ya tappa se ya aahie| addhAsamae ceba aruvI dasahA bhave Utt. 36.6. addhAsAgara (addha sagara adhva sagara) a unit of time (for calculating the duration of kayasthiti and karmasthiti ), 10 x crore x addha palyopama of time, JM suDumeNa u addhAsAgarassa mANeNa savvajIvANaM / kammaThiI kAyaThiI bhavaTTiI hoi nAyavvA PavSiro. 1030. addhAsAgarovama (addha sagarovamaadhva sagaropama) m. n unit of time (10 X crore X addha palyopama), AMg. marsi palAgaM koDAkoDI havijja dasaguNiyA / taM bAvahAriyassa addhAsAgarovamassa egassa bhave parImANaM ApnOg. g. 109; 110. adAlaya (addhasiya adhyasita) adj. ppp.) coeuplod, mounted on, JM. kiMnara- sura- miDuNa'- dvAsiyAI / .... sANusiharAI SurSuCa. 7. 214; sabbaMgamaddhAtiyA mayaNeNa SamaraKa 630.18; dippaMtabiyaDamauDo sUraddhAsiya tiro himagirI UvPaysr. p. 188. ga. 42. addhAsiya (addhasiya adhyasya) ger having oeeupied (some place), JM. addhAsiya siddhipuriM kareha rajjaM bhayavimukkaM JambuCa. (G.) 4.48. addhi (addhi Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aai -bhaTThakalA 463 aduvaTTi Tittho. 364; panjunnasaMbasahiyA aTThAmo kahANagakoDIo Nandi. 925 ged, M. aduTThiaseuvahaM hoi khaNaM adiNNaharihiaasuhaM SetvBa. 8.52. there maMDiyaputte vAsihagottegaM aDuTTayAI samaNasayAraM vAei Kapp.(Th.) 15 adbhuDINa (addhuddinaPage #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir abuvasAhaNa 464 adha addhavasAhaNa (a-ddhuva-sahana Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org udaha rajju lou, adha-uddha- ttiriya so vi thiu ti bheu PaNaCa. (P.) 16.2.4; adha-uDDa-majjhe Nava kameNa tAe~ PaNsCa. (P.) 16.5.10. of aha. [ ardha (adham Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir adhammakeu 466 adhammapAla paJcakkhaM jeNa dIsae saah| mottaNamahamma AyareNa dhamma ciya karesa KalKa. 49 of (knowing) adhamma (principle of rest), J8. dhammacchi adha(22.23) [v. 113]; J8. apariggaho aNiccho bhaNido NANI ya Nicchadi mmacchI AyAsaM suttamaMgapuvvesu / saMgaM ca tahA NeyaM devamaNuattiriyaNeraiyaM Samadhamma / apariggaho adhammassa jANago teNa so hoi Samsa. 211; dhammA- SA. 211. dhammaM ca tahA jIvAjIve aloyaloyaM ca / sabve karei jIve ajjhavasANeNa adhammajIvi (adhamma-jiviPage #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir madhammapaesa 467 adharaphANU sphere of irreligion or vice, AMg. je se paDhamassa ThANassa adhamma- adhammasIlasamudAcAra (adhamma-sila-samudacara < pakkhassa vibhaMge tassa NaM ayama? Siy. 2.2.2(694) adharma-sila-samudacara) adj. [ also ahamma', 'samuyAcAra, adhammapaesa (adhamma-paesaPage #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org adhara baMdha , tu ne baddhA / te cchinna saMghaNaTThA dukhaMDa saMdhANa heDaM vA Vava Bha. 8.98 (3481) (Ldn. reads ' avara pahi v. 3481 and gives adharakANU as 0.7.) bhavarabaMdha (a-dhara ( a ) - bandha) adj. not holding (of the pot) and not tying (of the garment ), JM. Ayarie ya parinnA, gilANa sarisakhamae yacaugurugA / uDDu adhara'baMdha lahuo baMdhaNa dharaNe ya vAsAsu Kapp Bh. 1664. 468 adharima (a-dharima Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir adhApavatakevalisajada 469 adhiutta final stage, J8. aMtomudattakAle gamiUNa adhApavattakaraNaM taM / paDisamaya performance (mostly of self-immolation) at a suitable time, sujjhaMto, apubvakaraNaM samalliyA GomSa.(J.) 50. Js. kiNNu adhAlaMdavidhI bhattapaiNNagiNI ya prihaaro| pAdopagamaNajiNakappiyaM adhApavattakevalisaMjada (adha-pavatta-kevali-sanjada < ca viharAmi paDivaNNo BhaArA. 156. et. ahAlaMda. adhah-pravrtta-kevali-samyata) m. the omniscient who adhAvidhi (adha-vidhimPage #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org 470 adhika mentioned or referred to above, Js. ruhANaM khuddANaM adhiuttANaM ca ThANANi Bhaara. 556; ArAdhaNapattIyaM kAusa ( 1 ssa )ggaM karedi to saMgho / adhiuttAra icchAgAraM khavayassa vasadhIe Bhaara. 1994 (comm. kSapakasya vasatau adhiyuktadevatAM prati icchAkAraH kAryaH ) adhikajja (adhi-kajjaPage #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir adhikAra 471 adhiTThAtti Sak. 2. 12(1) adhigama (adhi-gama) m. 1 teaching, instruction, AME. adhikAra (adhikara) m. scope, usage, AMg. se kiM taM jANaga- etassa puNa samaNovAsagadhammassa mUlavatthu sammattaM / taM nisaggeNa vA adhi(v.I. sarIradabbAvassaya? Avassae tti padasthAdhikArajANagassa jaM sarIrayaM vavagayacuta- abhigameNa vA Av.94; 2 acquisition, comprehension, JS. jIvAdIcAvitacattadehaM jIvavippaja Apnog. 17; JM. nAma ThavaNAkammaM dabbakammaM saddahaNaM sammattaM tesimadhigamo NANaM SamSa. 155; sammattaM saddahaNaM bhAvANaM ca bhAvakamma ca / danvammi tuNNadasitA, adhikAro bhAvakammeNa KappBha. tesimadhigamo NANaM Paffeatthi. 107: 3 knowledge, JM. jIvAdINa:4897; etthaM puNa adhikAro aNudhAtA jesu jesu ThANesu / uccAriyasarisAI madhigamo, micchattassa tu khaovasamabhAve / adhigamasamma jIvo, pAveza visuddhaKappBha. 4958 (comm. adhikAraH prayojanam ) pariNAmo AVT.(IH.) p. 8391.4; p.530b.5: JS. tiNhaM pi adhigamo adhikAriyA (adhi-kariyaPage #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org adhidvAna JM. kAmaM eteNa caiva paMtheNaM paDiNiyatto samANo AsamapadaM adhiTThi hisi VasuHi.(M.) 180.27. of. ahiTThA. an af (adhi-tthaina Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir madhI 473 madhodho (D.) 9. madhI- (adhi-) .. to study. to learn, JS. mokkhaM asaddahato adhuvatta (a-dhuva-ttaPage #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir adhobhAga 474 analagiri GomSA.(J.) 429. 'anaNNahiyA (an-anna-hiyaaPage #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAnalajhAmiya 475 - anigiNaH belonging to king Pradyota Mahasena, JM. tassa pajjoyassa cattAri anAyaga (a-nayagaPage #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir anigihIyamicchatta 476 anidiya (anamatvaM savakhatvam) aniTThahaga (a-nitthaha-gaPage #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org nimhaNa 477 able, praiseworthy, JM ghaNNANa dharAvalae suyasAmaggI aniMdiyA hoi ManoKa. p. 203.4; nANAvihaM ca kammaM vijjAsippAI NegarUvAI / atthassa sAhaNAraM aniMdiyAI ca logammi Jinadaakhya. ga. 145. afar (a-ninhavana Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org ani (ya) mippA 1 ( of horse ) not brought under control or broken, AMg. jaha va aniyamiyaturage ayANamANo naro samArUDho / icchejja parANIyaM agaMtu akayajogo Cand. 117; 2 without a fixed order, uncertain, JM. pubbANupubvija paDhapacchAgupuliko jAyara gaNimA aniyamivaNApubbIe Viav Bha. 941 if(a)fa (a-ni(ya)miyappa Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org abhivAriya aNohaTTiyA anivAriyA ... hatthe dhover Naya. 1.16.119; JM muMDAvio sitti... ahavA sikkhAviMto purimapaya'nivAriA dosA PanVa. 576.578. anivAriyaM (a-nivariyam a- nivaritam) adv. eeaselessly, JM. anivAriyaM sayA vi hu, udayatthamaNaMtaresu diNamaNiNo ... dANaM dAver niyagehe DhamViPa. 260.11. anivAriyattaNao (a-nivariyattana-oPage #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 480 anu (anu) part. [mostly used after a noun] after, follow- aMtaM karessati Thana. 10.109 (754); sabba-dukkhANaM aMtaM karissaMti ing, coming next, Apn. pisuNaha anu sappaha egu DhAlu / paracchidda lahima Samav. 1.8 (MV.); samvadukkhANaM aMtaM kare Viy. 1.1.11(1.44): pavesiu AntRausam. 4.4; jaM paDhiu guNiu siddhUta tttu| ArAhiu daMsaNu Nava. 1.2.74; Uvas. 1. 85; Viva. 126; RayPa.7713 anu caritu AnaSaSain. 7.63 aha huya pAraddhiya puhaipAlu macchau anu Jivabhi. 1.133; Pannav. 6.110 (073 [2]); Jambuddi. 1.223 macchiu guttivAlu BhavSum. 5.1. ___Utt. 14.52; Kapp.(S.) 63; Av.25%JM. kaha taM samAruIto sohammaanu (anu) adv. [anyatha] otherwise, Apa. anu sisirakAli sarNakumArabhAvammi / IsANalaMtaAraNaacaasIlo tapa hosi ViThu. 13 sIyalajalA dhUmu kahaMtihu uDhiau Hem(Gr.) 4.415.1. bhaMDai labbhahiM (comm, IrSyA'nalAntakAraNa ... / IzAna-lAntakAssraNA ...); sabvadukkhANaM paura dhaNaM anu ki nahau paDaM ti KumaCa.(H.) 8.60. aMtaM kare Paisu. 44; JS. aMtAtIdaguNANaM Namo jiNANaM Pahestthi, 13 anukUla (anu-kila) adj. [V. -1] favourable (lit. along the M. juaMte SetuBa. 9.51; Apa. ettiyaha asesaha karai aMtu PANACa. Pank), Apa. ephphuanukulI ghari-ghariNI, anu loi jasa paDahau vajaha (P.) 2.6.8; pattu tazjaha laMghaNaha aMti cauttha-diNammi SankuCa. 679.73; JugaJiCa. 36. 2 extreme end (of a substanee, space, time, idell, feeling), anukUlIkaya (anukuli-kaya antra) n. [ Debru. 2.20] [also ___ anUNaviriya (a-nana-viriyaPage #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 481 aMrtAkarimA aMtaI laMbataI lalalalaMti MahaPu.(P.) 84.5.6 teNaMta bahumalapUriyai~ pacchi - of the sth ahga, (lit. the ter persons who brought to an end madAriNiggaya JasCa. 3.12.17: aMtaI NiggaMta calacalaM ti NayCa.(P.) their worldly lives), AMg. taM sabvaM mahayA vitthareNa arahaMtacariyAbhihANe 4.15.5; aMta-daMtacammaTThi vihaMDaNu PANaCu.(P.) 18.4.4; 11. 3. 16; aMtakaDadasANa aMtamajjhAo kasiNaM viSNeyaM MahaNis. 3. 106. et. aMtagaDapekkhivi mahipattau gholiraaMtaupANa laeviNa chalau gau JambasaCa. dasA. 4.2.173 aMtaI dhovivi vaNu sIvAviu JambuSiCa. 4.3.2; aMtA guppaMti aMtakamma (anta-kamma Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMtakiriANirohaga 482 aMtaggava Samavtra. 94; = Nandi. 92993-953 973 goyamA ! egaMtapaMDiyassa ... niDhaviya-kamma-jAlo aMtagaDo kevalI jAo SurSuca. 3.29aMtagaDo kevalameva do gatIo paNNAyaMti, ta jahA- aMtakiriyA ceva, kappovavattiyA kAmagaiMda-muNivaro tti KuvMaKa. 272.4; kAhiha aMte saMjanaM / aMtagaDANi ceva Viy. 1.8.2 (1. 361); jAvaM ca NaM bhaMte ! ... tAvaM ca NaM tassa jIvassa ya bhavissaha KaKoPra. 38.22. aMte aMtakiriyA bhavai Viy. 2. 3.12 (3. 144); paNNavaNA ThANAI bahuvattavvaM aMtagaDakevali (antagada-kevaliKantakxt-kevalin) m. ... lesA kAyaThiI yA sammatte aMtakiriyA ya Paunav. 1.1.0.5(2); an omniscient monk who will rench liberation at the end ot nerazya aMtakiriyA, aNaMtaraM, egasamaya uvvttttaa|... maMDaliya rayaNA ya that same life, JM. sA kari-khaMdhagayazciya siddhA aMtagaDa kevalI jaay| Pannav. 14001.213 (20.1), JM. pariAa, aMtakiriA kassa keNa KumaPrn.913.22. taveNa vA AvNi. 211 (eom m. tathA ante kriyA antakriyA sA ca nirvANa- aMtagaDakevalitta (antagada-kevali-ttaPage #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir taggattiTibha 483 aMtapaMtabhoyaNa aMtaggao vi neho nayaNapaloe ciya kahei JinadaAkhya. II. 1. 97; M. last two (gunasthanas i.e. sayogikevalin and ayogikevalin), JM. NIsAse hi~ sayaM ciya diNNo aMtaggao bhAvo Lila. 616; (vidUSaka) tumhe tianANa dudaMsAimaduge ajai desi nANadasatigaM / te mIsi mIsa samaNA, jayAi vaMkavibohA jANadha aMtaggaaM bhAvaM SinMai. 2.6; 1B gone inside, kevali( ? la )durgataduge SadSI.(D.) 48 (comm. antadvike sayogikevalyahidden, JM. jo Asi baMbhacera-gahaNa-gurU pai-vioa-vihurassa / raNaMta- yogikevalilakSaNacaramaguNasthAnakadvaye bhavati) ggayariu-aMteura-pommacchi -loassa KumaCa.(H.) 1.42; 2 included aMtavNa (antad-dhanaPage #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir matara aMtarpatavAsi 484 aMtapaMtavAsi (antapanta-vasiPage #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 485 aMtaraappA vivarANi ya paDijAgaramANI viharai Uvas. 238% tae NaM se ujjhithae dArae cchavi-tAraM kuppAsaMtaramaNaMgaNAsammi / uddhaM va loaNaM tiNayaNassa baMdIkaaM jAhiM ... kAmajjhayAe gaNiyAe bahUNi aMtarANi ya chiDmANi ya... paDijAgaramANe ... Gaudva. 7573; 909; 1124; S. (sthApaka) ajja ajjabhAriA a javaNiaMtare aMtaraM labbhei Viva. 52; paesissa raNNo vivarANi ya aMtarANi ya paDijAgara- vaTuMti KapMai. 1. 12.33; (rAjA) tado a... itthIaMtaresu ramaNijjattaNamANI RayPa. '7933; 794; se kRNie kumAre seNiyassa ranno aMtarANi ya viNNANaM micchAhUaM va kuNaMtI SiiMani. 1.17.12 Apa. bohitthiyahaM pamAu chidrANi ya paDijAgaramANe ...seNiyassa rano aMtaraM vA mammaM vA alabhamANe ... jalaMtari Bhavika. 101.73 117.73 siviNatari sahaevi jaya-jaMtu-suhaya-guNadamakumAre niyaghare saddAvei Niray.35. jutta SankuCa. 453.8; NivaDalahari dhaNaaMtari saMgihi duttarihiM SandeRs. aMtara (antara = antariya) m. the under garment (the 142; aMtara vippa pazkka gaNa dumbhila chaMda kahehu PraPning. 1.197. aceeptance of which constitutes the third padimd), AMg. aMtara (antara)n. 1 distance, intermediate space, AMg. JI. uddiTTa pahe aMtara ujjhiyadhammA ya catastro vastraiSaNA bhavaMti AyarTi.(SI.) esa gaM bAyAlIsaM joyaNasahassAI abAhAe aMtare paNNatte Samav. 43.3B 277b.33; uddisiya peha aMtara ujjhiyadhamme cautthae hoi| caupaDimA Nis-viy. 14.8.1 (14.00); jugaMtarapariloyaNAe didIe purao iriyaM sohemANe Bha. 5008 (comm. aMtaraM tu tatiyA uNiyaMsaNa'tthuraNagaM vA); = Kapp- Uvas. 783; tIse aokuMbhIe hojja kei chiDDe i vA vivare i vA ... aMtare i vA Bha. 609. jao NaM se jIve aMtohito bahiyA Niggae RayPa. 754. 767; eka joyaNaaMtara (antara) adj. [as the second member of a epd. sayasahassaM abAdhAe aMtare paNNatte Jivabhi. 1. 141; daDhapANipAyapAsapiTuMtaHem.(Gr.) 2.174] other, another, A Mg. tehi tehiM nANaMtarehi dasaNaM- rorupariNae Jivabhi. 121b.11; jIve NaM bhaMte ! jAI dabbAI bhAsattAe geNhati tarehi pamANaMtarehi saMkitA Viy. 1.3.15(1.171); ahaM palaMtarAo apaNe paMca tAI ki saMtaraM gehati ? niraMtaraM geNhati Padmav. 11.70 (878); dIvassa sAliakkhae gahAe dAhAmi Nayi. 1.7.73; JM. desaMtaraM payaTTo Erz.1.33;J. dArassa ya kevaie abAhAe aMtare paNNatte Jambuddi. 1.17; tA jegaMtareNaM saMjAyaMde dehA dehatarasaMkramaM pappA ParSa. 2.78; M. ukkhaa-giri-gahira-TThANa- maMDalAto maMDalaM saMkamamANe sUrie bheyaghAeNaM saMkamati SuraP. 9.2; kevatiyaM bhAva-duruNNaaMtara-kkhaMDa Gaudva. 454 tA kiM vijayANaMdo eyAvatthaMtaraM patto ete duve sUriyA aNNamaNNassa aMtaraM kaTTa cAraM caraMti SuraP. 1. 20 (comm. Lila. 135; 402; aNNaNa taru-vaNaMtara-NilukkamANI samallINA Lils. 641; 8. yAvatA kAlena aMtareNa apAntarAlena); thiraggahatthe daDhapANi-pAya-pAsa-piTuMtaro(puruSa)so akeNAvi...desaMtaraM avavAhido MudraRA. 179.9% (vidUSaka) rupariNate Anuog. 3663 je bhikkhU ...ti-gharaMtarAo asaNaM vA pANaM vA ... esA vi mahIdalasarassadI kuTTiNI dehatareNa devI jjeva KapMan. 1. 31. 26; dijjamANaM paDiggAheza Nis. 3.15; M. kuMDala-sasi-sUraMtara-NisaNNa-kabarINiApa. pAsAyatarAI Bhavika. 64.6. sAviNIlalU Gaudva. 1059; hoUga vihaMta NiraMtarAI dUraMtarAI jAyaMti aMtara (antara). interval, duration of time, lapse of Gandva. 94%; thoyaMtaraM kuraMgacchi jAva purao basappati Lila. 1083%B Api. period, intermediate time, AMg. eyaMsi NaM aMtaraMsi kAlaM kareja thovaMtari diTTa purANa paMthu Buarika. 61.7; kaTari thargataru muddhaDahe je maNu viy. 1.7.19 (1.354); paramANupoggalassa jaM bhaMte aMtaraM kAlao kevaJciraM vicci Na mAi Hem.(Gr.) 4.350ga.1; tAmaha acchau iyaru jaNu suyaNu hoi Viy. 5.7.22; (5.175); muhuttaMtarassa baliyatarAgaM uccArapAsavaNeNaM vi aMtara dei Hem.(Gr.) 4. 406.ga. 3, 2 name of the 8th and ubvAhijjamANe Naya. 1.2.47% paDhamasamayaegidiyANaM kevatiyaM aMtaraM hoi the 6. huadesakas of the 14th and 20th Satakas of Viy. dealing Jivabhi. 9.4; aNaMtakAlamukkosameko samao jahannayaM / ajIvANa ya rUvINa with distance. aMtareyaM viyAhiyaM Utt. 36. 15 JM. daMDa kavADe maMthaMtare a sAharaNayA aMtara (antara) n. difterence, AMg. caubihe aMtare paNNatte, sarIratthe / bhAsAjoganirohe selesI sinjhaNA ceva AvNi. 955 (comm. taM jahA-kaTuMtare, pamhaMtare, lohaMtare, patthaMtare Thapa. 4.146(er0); evaM tRtIyasamaye ... manthAntarANyApUritAni bhavanti p. 440b.2); egassa jahanneNaM mattA mahaMtaraM dhammamiNaM sahiyA bahU jaNA Say. 1.2.2.32 (142); se kiM taM aMtaramaMtomuttamukkosaM VIAvBha. 437; 438; JS. (kAlo) uppaNNappaddhaMsI aNugame ? aTThavihe paNNatte, taM jahA natthi aMtaraM bhAga bhAva appAbahuM ceva Anuavaro dIhaMtarahAI Palfeatthi. 1.13 M. kAlaMtara-parivasie (kajje) Lila. g. Ldn. 138%3 JM. peccha ammo purisANa aMtaraM Erz.59.17%; kisiNijjati 624; aja-diyasaMtaraM jAva jammavAsarAhito vittharatthaM kaheyavvaM Lila. 8149 layaMtA ... dhavalIhu~ti hu tA deMtalayaMtaMtaraM peccha VajLag. 1373 IS. NANAApa. aMtare tAma pariTThiu NArau RitNeCu. 12. 15. 13. jIvaM paDucca Natthi aMtaraM niraMtaraM Satig. 1.6.9; jAva Na vedi visesaMtaraM tu aMtara (antaraPage #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMtarakaMda 486 aMtaradIva rappA aMtaraappA hu appasaMkappo Mokra. 5. aMtarachakka (antara-chakka Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra aMtaradIva ate island (fiftysix, situated on ill sides of Jambudvipa), AMg. ettha NaM cattAri aMtaradIvA paNNattA Thapa. 4. 321-328 (301) ; evaM aTThAvIsa pi aMtaradIvA saeNaM saraNaM AyAmavikkhaMbheNaM bhANiyavvA Viy. 9.1.7 (9.8); aMtaradIvA kammabhUbhigamaNussitthitti kAlao kevaciraM hoza Jivabhi. 2. 61; aMtomaNussakakhette chappaNNAe aMtaradIvesu ettha NaM maNu - ssANaM pajjattApajjattANaM ThANA paNNattA Pannav. 2. 29 (276); 2.94(658) ; JM. aMtaradIvesurA dhaNusayaaTThUsiyA sayA muzyA Utt.(Sukh.) 386b.7; Apa. aMtara- dIva davaru chai ego KesiGoSai. 11.3; 2 people living in the AntaradvIpas, JM. saMmucchima gabbhayA duhA huMti / ... aMtaradIvA massA Jivviy. 23; haTThANavuDDihANI avahariuM jAi neva tIraMti / aMtaradIvA jIvAjIvANaM appabahuyaM ca Pavsaro. 61; 3 name of an Uddezaka of the 10th Sataka of Viy., AMg. uttara aMtaradIvA dasamammi sayammi cottIsA Viy.10.1.1 (10.1 ) ... www.kobatirth.org *** 487 aMtaradIvaga (antara-divaga < antara- dvipa- ka) adj. [also 'dIvaka, 'dIvaya ] ( people) belonging to the AntaradvIpas, AMg. aMtaradIvagANaM AriyANaM milakkhUrNa Suy. 2. 3. 76( 732 ); chabvihA mANussA pannattA aMtaradIvagA Thana. 6. 20 (489) ; 6.22(490); chappaNNae aMtaradIvagesu viy. 8.2.147 (8.187 ); aMtaradIvagasabvaTTasiddhivajaM Viy. 12.9.7 (12.139) ; maNussesu akammabhUmaga aMtaradIvaga asaMkhejja- vAsAjyavajjesu ... uvavajjAte Jirabhi. 1.55; 2.34; 3.155; aMtaradIvaesa vi .. uvavajrjjati Jivabhi. 1.101: 2.08; gabrbhavatiyamaNussA tivihA ... aMtaradIvagA Paunav. 1. 85(94) ; aMtaradIvayA aTThAvIsativihA paNNattA Pannav. 1.86(95) ; tamApuDhavinerazyA kammabhUmaehiMto uvavajrjjati no aMtaradIvaehiMto Pannav. 6. 79 (645[3]); aMtaradIva gagabbhavatiyamaNussANaM (maNa pajjavaNANaM) Naudi. 30[3] aMtaradIvigA ( antara-diviga antara- dvipika ) adj. [.] [also 'dIviyA ] woman belonging to an Antaradvipa, AMg. massitthIotividhAo pannattAo ... aMtaradIvigAo Thaya. 3.50 (139); masthitividyAo.. aMtaradIviyAo Jivabhi. 2.12; 2.66; 2. 147. aMtaraddIvaya (antara-ddiva-yaPage #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhaMtararita 488 aMtarAiyabahula king, JM, je ete aMtararAyANo te savve mama daMDaM vahati KaKoPra. 46.4; jaNavayaggaM pAsati Viy. 3.1.34 (3. 28); 8.7.8 (8. 277); tIramajhagae pANiyaM 2_name of a king, Apa. aMtarapuravare atthi aMtararAu garesaru NEyCa. asaMpatte aMtarA ceva seyaMsi visaNe Nava. 1.1. 160; 1.6.4; aMtarA vaTTa(P.) 7.3.17. mANassa Uvis. 1783; taM seyaM khalu devANuppiyA amhaM taM daMDa sAlADavi corapaliM aMtarariu (antara-riuPage #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMtarAiyavedaNA 489 aMtari aMtarAiyabahule khalu ayaM jIvie 'Tand. 64. jai dijjaMtu dANu to aMtarAu baddhAvamANu Buariks. 314.9; cariyAmagge par3he aMtarAiyavedaNA (antaraiya-vedana < antarayika-veda- vuttau aMtarAu maDu jAu niruttau JambiSaCa. 2.15.8; taI battIsa vi te na) I. the experience enased by antardya karman (obstru- aMtarAya, te pAlibbA bhoyaNa apAya CandappaCa(Y.) 10.2.5. stive Karman), JSNegama-vavahArANaM NANAvaraNIyavedaNA ... aMtarAiyavedaNA aMtarAyakamma (antaraya-kamma Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMtarikSa 490 " aMtariva disaMtari laddha-jau SIVACa. 1. 17. 34. ___eatthi. 48; 40; abhigacchadu ajjIvaM NANaMtaridehi liMge hi Paffeatthi: aMtarikSa (antariaPage #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMtariya 491 aliksa 3.159-160; 3. 180; Niraya. 60; 7 obstructed, interrupted, je Nis. 16.6; 16.10. AMg. AhAkammaMtariyA asaNAI u cauro tshybhNgo| AhAkammapaDuccA aMtarusa (anta-rusa Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMtalivakhajAya 492 aMtimakhaMtima aMtalikkhajAya (antalikkha-jayaPage #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org atimA (period) of the last portion, J8 purisodayeNa caDide aMtimakhaMDatimo tti purisudabho / tappaNidhimmidarANaM avagada vedodayaM hodi GomSa. (K) 513. aMtimakhavaNakAla ( antima khavana-kala Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org aMtila aMtila (antilla = antima) adj. last, final, JM ai sutte aMtilA putraM bhaNiyA tattha atyato bhAdillA pubvaM bhANiyavvA Nis Cu 4. 314.4; 4.321.6; paMca paMca AilA aMtila tti kAUNa uddimijjati ViMaPra. 55.29; aMtilapariTThiyatthavihavAhi Tara 6; M. rayaNAya rassa sAheni nammae ajjamukkadakkhiNNA / veDisalayAharaM tilama liyA jaM si pUreNa GaSaSa. 667 (Pat.); Aps. aMtila sagga je cau havaMti CandappaCa (Y) 11.17.5. aMteurarANI pattA sA jAva pasannacaMdavaravayaNI RamMan. 2.0; 6. ( zakuntalA ) kiM. aMteura virahapajjussubassa rAesiNo uvaroheNa Sak. 33.20[3]; ( sakhyaH ) paridevaNAmuhala kAdarubvigga samatthapA re aNapalavidaM aMteuraM vaTTara MahaViCa. 47.5; ( sAgarikA ) edaM pi asthi me pekkhiduM kodUhalaM kiM jadhA tAdassa aMteure bhabhavaM agaMgo accIadi ihAvi tahajjeva Adu aNNaha tti Ratna. 1. 18.58; ( damayantI) aNuppesido mae vaccho iMdaseNo vacchAe iMdaseNAe saha tAdassa aMteuraM Naiya. 4.22. 11; (devI) ajjautta aTera gamisa KapMan 1.34. 31; ( vidUSaka) bho acchariyaM, jeNa aMteurAhuA viNa deassa NaaNapahagAmiNI saMbuttA SitMan. 2.7.34; Apa. aMte uru parasaraza kara rayANi sa bhogge Ayaru PaumCa. (8.) 74.1.1; aMteuru bhuMjiya aMtivAsi (anti-vasi < ante-vasin) m. disciple, AMg kimidaM rAyagihaM ti ya ujjote aMdhakAre samae ya / pAsaMtivAsipucchA rAtiMdiya devalogA ya Viy. 5.9.18 (5.258) aMtIharI (antihari ) / Desi. female messenger, uvagariaM divvabhoDa JasCa. 1. 26.6; gayau saNeureNa aMteureNa sahuM paravara ujjANaho aMtI hari kimakkhavAyA puloesi DeNaMs. 1. 85. 494 aMteariyA ( anteariya Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org aMtI mITaravaraMgaya - of the harem, Apa. chaNNavara sahasa aMteurarANI CandappaCa. (Y.) student, AMg cattAri aMtevAsI paNNattA, taM jahA * pavvAvaNaMtevAsI nAma 4.17.9. 495 aMtaravaragaya (anteura-vara-gaya antahpura-varagata) adj. ppp. ) being in the excellent harem (i.e. in the -company of excellent women of the harem), AMg se devalogasarise aMteuravaragao vare bhoe / bhuMjittu namIrAyA buddho bhoge paricaya Utt. 9. 3. aMteuravAsijaNa (anteura- vasi-jana < antahpura-vasi - jana) m. people (in general) living in the harem, s. (vasaMtatilakA) saalaMteuravAsijaNeNa jahicchaM pADijjato uTThAvijjaMto a ciTThasi Sin Mai. 2. 28.5. aMteurasaciva (anteura-saciva Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir toteNa 496 aMtonigUDha bhaMto maNammi saralattaNameza bhAvo KapMan. 3.10. Antag. 59. statstator (anto-antena < antyopantena ) adv. the stater (anto-ghara