Dictionary of Prakrit for Jain Literature Vol 02 Fasc 01

SR No.: 020318
Original Sutra Author: N/A
Author: A M Ghatage
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1998
Total Pages: 158
Language: English, Sanskrit, Hindi
Classification: Dictionary
File Size: 19 MB

Page 73

अरिधम्मय
अदविखण
अथिरधम्मय (a-thira-dhamma-ya<a-sthira-dharma- दिअहार हवर आऊ इय भणिअं सत्यश्तेहिं RitSamu. 38; S. ( विदूषक) ka) adj. fickle or impermanent by nature, JM चवलं सुरचावं सो दिव्वजणसत्थो अ गंधव्वणभरं विभ अदंसणं गओ TapSamva. 5.2.7; व धणं अथिरधम्मयं Utt Sukh. 1358.14. ( निर्मुण्डक) तदो वअणसमआलं एव्व अदंसणं गदो PratiYau. 1.16.7; ( पुरुष ) अज्ज अदंसणेणावि अज्जो पसादं करेदि MudraRs. 46.5; Aps. तासु अदंसण सगुणहिं ज्यूरिजर घणउं Cace. 9; गीयत्थाणं गुरूणं, अदंसणाओ कहं भवे सवर्ण Saade Do. 4.18 2 n not seeing, lack of faith, not knowing, one of the Parisahas, AMg. जमदंसणं न नाणं, संजमरहिओ तवो न तवो ĀrahPad. (V.) 18; Js. तह चेव पण्णपरिसह अण्णाणमर्दसणं खमणं (भाव विदिगिंछा ); 3 adj. without faith or belief, heretic, blind, JM. ( इह त्रयोऽप्रव्राज्या उक्ताः त्रिस्थान कानुरोधाद् अन्यथा अन्येऽपि ते सन्ति, यदाह ) - बाले बुड्ढे नपुंसे य... उम्मत्ते य असणे Thapa. comm. 165a.7; = PavSaro. 761 (comm. न विद्यते दर्शनं दृष्टिरस्येत्वदर्शनः अन्यः स्त्यानर्द्धिनिद्रोदयवानन्यत्र द्रष्टव्यः, न विद्यते दर्शनं सम्यक्त्वमस्वेति... तेपि न दीक्षा)
428
अथिरमइ (a-thira-mai <a-sthira-mati) adj. fickleminded, AMg. (अणिययवासो) अथिरमईणं च पुणो जणेइ धम्मम्मि थिरकरणं Arah Pad. (V.) 102.
afer (a-thira-vvaya <a-sthira-vrata) adj. not adhering steadfast to one's vows, AMg. चिरं पि से मुंडरुई भवित्ता अथिरन्वए तवनियमेहि भट्ठे । ... न पारए होइ हु संपराए Utt. 20.41.
अथिरसंघयण (a-thira-sanghayana<a sthira-samgha tana) n. an infirm structure of the body, JM . तत्थ जो अकंतपण गच्छति तेण गंतव्वं, सो थिरसंघयणेसु वा अथिरसंघयणेसु वा गच्छेज्जा NisCu.
1.95. 26.
अधिराण (a-thirasana <a-sthirasana) adj. one whose seat or posture is unsteady, AMg अथिरासणे कुक्कुइए जत्थ तत्थ निसीयर । आसणम्मि अगाउते पावसमणि त्ति वुच्चर Utt. 17.13.
अथिरीकरण (a-thiri - karana<a-sthiri - karana) n. ab sence of making (someone or something) firm, AMg. aftafe. धम्मसद्धा सामण्णं उज्झिउकामाणं अथिरीकरणेणं MahaNis. 8.89.3.
***
अद (ada <adas) demon pron [Hem. ( Gr.) 3.87] that, referring to a distant place, JM. अह लीला - पोक्खरिणी Kum&Ca. (H.) 5.18; मत्तं अमुं भेगकुलं KumaCa. (H.) 5.19; निचुलाण अयम्मि वणे अम्मि तह सलई निउंजम्मि KumāCa. (H.) 5.20 5.65; M. कवआवडिआ असिणो तु पेंति णामी सिहि-फुलिंगा Gand Va. 246; लक्खिज्जर सेस-फणा अडो व्व अह निम्मलो जलही Gand Va. 628; (राजा) आणीआ अमभुएकजणणी जोईसरेणामुणा KapMañ. 1. 26; Apa. एइ सुसावग ओर मुणि, पिच्छह तवहिं तवाई KumaCa. (H) 8.29.
अद- (ada-ad- ) . to eat to take meals, अदइ, अदए Laksmi. Gr. 3.1.88 (p. 198 )
अद- (ada-at-at- ) . to wander, Jis. तो ते संसारोदधिमदंति बहुदुक्खभीसम्म Bhaāra. 130.
ar (a-damsana <a-darśana) n. [Hem. (Gr.) 2.97; LaksmI. (G) 1.4.91 (p. 47 ) 1 not seeing, non-vision, disappearance, AMg. अदंसणं चेव अपत्थणं च इत्थीजणस्सारियझाणजुगं । हियं सया बंभवए रयाणं Utt. 32.15; JM . भणिऊण अदंसणं गया देवी KuvMaKa. 15. 14; कन्नाघोसे सत्त य लोयणतारा- अदंसणे पंच ।
अथेर (a-thera <a-sthavira ) adj. not old, young, JM. घडिआ अथेरपकार एहि बहुएहिं दुब्वहा सत्ती KumāCa. (H) 2.12; Apa. • सुक्खु महुकेर अखउ अगंतु अदुक्खु अथेरउ MayaParāCa. 1 31.6.
अथेव (a theva <a-stoka) adj. abundant, much, plenty, JM. गेज्झाथोव परिमलं अथोक-जहणे अथेवसिरि KumāCa. (H) 3.62 (comm.] अनतिरि प्रभूतशोभन )
अथोअ (athoa <a-stoka) adj. plenty, abundant, JM दाही अथोअ. कुसुमेहि सेहरं दिट्ठिएह बिंबोट्टि KumaCa. (H.) 3.63.
अथोक (a thokka <a stoka) adj. plump, JM. गेज्झाथोवपरिमलं अथोकजहणे अथेवसिरि KumsCa. (H) 3.62 (comm. विशंकटकटीत)
area (a-thova <a-stoka) adj. plenty, abundant, JM. गेज्झाथोव परिमलं अथोक्कजहणे अथेवसिरि KumaCs. (H.) 3.62.
अध्थमिद (aththam ida<astam-ita) adj. ppp.) set (as sun), 8. (विदूषक) कहं शह ज्जेव तुम्हाणं अथ्य (१त्थ) मिदो सुय्यो VikramoĀrsh Pad. (V.) 415. 3. 16.9. ef. अत्थमिय.
अदंसण (adamsana <adarśana ) m. Dest. thief, robber, चोरे अदंसणो DeNaMa. 1.29.
अदंसणि (a-damsani < a-darśanin) adj. who does not possess right faith, AMg. नादंसणिस्स नाणं, नाणेण विणा न होंति चरणगुणा Utt. 28.30; नादंसणिस्स नाणं, न वि अन्नाणिस्स होंति करणगुणा
Cand. 76.
waf
(a-damsanijja <a-daríaniya) adj. (pot. part.) unfit to be seen, AMg को रे तुवं इय अदंसणिज्जे काए व आसा इहमागओ सि Utt. 12.7.
अदंसणीय (adamsaniya < a-darśaniya ) adj. (pot.) [also °णिय ] not permitted to be seen, JM अदंसणीयाणि य दुवे उक्कूणिय विकूणिता Añg Vi. 123.26; बंध मोक्खा परक्का य सद्द-वातमणा य जे । अदंसणीया णिण्णा य गंभीरा दुविधा य जे AigVi. 129. 3; 58. 27.
अदंसणीहूय (a-damsani-hūya<a-darśani-bhūta) adj. ( ppp. ) become invisible, JM. मुक्कगस्य पुकारो कुमरस्स अदंसणीहूओ SantaKuCa.(H.) 103; तत्तो तं सुयमिहुणं तीसे सहसा अदंसणीहूयं Vit
KeCa. 1. 103.
अदसिय (adamsiya <a-drstvā ) ger without showing or disclosing, AMg. सव्वाहारमदसिय जदि कीर‍ तस्स तिविहवोसिरणं
अदसिय (adamsiya <a-darśita) adj. ( ppp. ) which is not shown, JM. पारणगपट्ठिया आणियं च अविगडियऽदंसिय ण भुंजे KappBhi. 3700 (comm. अविकटितम् अनालोचितम् अदर्शितं वा अनालोकितं सा भुङ्क्ते )
sferaft (a-damsiya-viyāra <a-darśita-vikāra) adj. without showing (one's) feeling or emotion, JM. एवं कयसंकल्पो विप्पो बाहिं अदंसियवियारो । नियकम्मसंपत्तो सासको गमइ दियहाई JugaJica. 2711.
अदवख (a-dakkha < a-daksa) adj. not elever, insompetent, AMg सचेव पुरिसे वाले अदकखे अपत्तट्ठे अकुसले अमेहावी RayPa. 758; 759; भणइ य गुरू पमत्तो बज्झर कूडे अदक्खो य Pind
Ni. 109.
अदक्खिन (a-dakkhiññaa-dāksinya) adj. not consi derate, not gallant, 8. ( चेटी) भट्टिदारिए ! अदक्खिन्त्रो खु भट्टा Svapna Va 4.4.5.
अदक्खिण (a-dakkhina <a- daksina ) adj. discourtoons, JM सोच्चा पत्तिमपत्तिय, अकयन्नु अदक्खिणा दुविह छेदो KappBha. 545; 6. (सुसङ्गता) सहि, अदक्खिणा सि दाणिं तुमं । जा एवं भट्टिणा हत्ये