Dictionary of Prakrit for Jain Literature Vol 02 Fasc 01

SR No.: 020318
Original Sutra Author: N/A
Author: A M Ghatage
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1998
Total Pages: 158
Language: English, Sanskrit, Hindi
Classification: Dictionary
File Size: 19 MB

Page 71

426
अस्थक
अथक्कमुक्कहुंकार होइ जीवस्स । एवं अत्थुवलद्धी अवग्गहादी मुणेयव्वं JambnddiSam. अत्थोभ (a-tthobha<a-stobha) arlj. free from prolixity, 13.14.
JM. अप्पक्खरमसंदिद्धं सारवं विस्सओमुहं । अत्योभमणवजं च सुत्तं सवण्णु__ अत्थेक्क (atthekka=akasmika) adj. sudden, unexpected, भासिय AvNi. 886; = KappBha. 285 (eorum. अस्तोभक। वैहिहकारादि
M. सुअम्मि अत्थेक-समर-सण्णा पडहे । जुअइ-मुहाहि पिआणं णिति अमुक- पदच्छिद्रपूरणस्तोभकशून्यम् । स्तोभकाः निपाताः) सिदिल-द्विआ अहरोट्ठा SetuBs. 12.47.
___ अत्थोवजण (atthovajjana <arthopārjana) m. acquiring अत्थेक (atthekkaaakasmāt) adv. snddenly, unexpectedly, wealth, JM. जसम्मि लोहो, ण अत्थोवजणे CaupCa. 11. 11; अओ M. ओ हियय अत्येक्का उलवीसंभघाइ कि तह समारद्धं GSaSa. 5.37. किपि ववसाय काऊण किज्जइ अत्थोवज्जगं Manoka. 391.97.. ___ अत्यंगइय (atthegaiya <asty-ekaika) adj. [also अत्थे- अत्थोवजणनिमित्तं (atthovajjana-nimittam<arthopārjaगतिय ], some, some one, there are some, AMg. अत्थेगझ्या णिग्गंथा na-nimittam) ade. for the sake of gaining wealth, JM. य णिग्गंधीओ य एग महं ... अडविमणुपविट्ठा Thana. 5.107 (417); श्मीसे सो वेलियायणो अत्थोवज्जणनिमित्तं करेइ विविवाणिज्जाई MaVICa.(G.) गं रयणप्पभाए पुढवीए अत्थेगझ्याण नेरइयाणं एगं पलिओवर्म ठिई पण्णत्ता 219b. 11(6) Samav. 1.29; 32; 34; गोयमा ! अत्थेगश्याणं जीवाणं कम्मोवचए साईए अत्योवजणोवाय (atthovajjanovaya <arthopārjanopaसपज्जवसिते, अत्थेगइयाणं अणाईए अपज्जवसिए, नो चेव णं जीवाणं कम्मोवचए ya) m. means of gaining wealth, JAL. अण्णया कयाइ सुहिसादीए अपज्जवसिते Viy. 6. 3.7 (6. 28); जे नाणी ते अत्यंगतिया दुन्नाणी, सयणपरिवारिओ अत्थोवजणोवायसंकहाहिं गमिऊण पढमपहरं जामिणीए ... अत्यंगतिया तिनाणी, अस्थेगतिया चउजाणी, अत्गतिया एगणाणी Viy. पसुत्तो JugaJiCa. 3.33. 8. 2. 29 (8.104); तत्थ णं अत्यंगश्याणं देवाणं चत्तारि पलिओवमाई ठिई अत्थोवाय (atthovaya<arthopaya) m. means of (gaining) पण्णत्ता Uvis. 124; मणुस्सा अत्यंगतिया सिझंति Pannav. 6. 110 (673); wealth, JM. अत्थोवायं जं पुण तुम भणिहिसि तं करेहामो KavMaka. अत्थेगइया देवे सिया Uvav. 6s; वासावासं पज्जोसवियागं अत्यंगश्याणं एवं 5.21. बुत्त-पुव्वं भवइ Kapp (S.) 14.
अत्थोवायणकुसल (atthovayana-kusala<arthopārjana__अस्थोग्गह (atthoggaha<arthavagraha) m. determining kusala) adj. expert in gaining wealth, JAM. अत्थोवायणकुसलो the significance (of a dream ete.), the first perception of the ... तस्स य... उत्तमो मंती NaPanka. 8.4. sense-objeet, perception of a determinable sense-objeet, AMg. अथ (atha) ind. now, henceforth, JS. अथ थीणगिद्धिकम्म सुयणिस्सिए दुविहे पण्णत्ते, तं जहा - अत्थोग्गहे चेव वंजणोग्गहे चेव Thana. णिहाणिद्दा य पयलपयलं य KashPs. 128. ef. अह. 2.102 (60); 2. 103 (60); आभिणिबोहियणाणस्स गं छविहे अत्थोग्गहे अथक्ककण्णचामर (a-thakka-kanna-camara <a-sthaपण्णत्ते Thana. 6.98 (525); Samav. 28.3; उग्गहे दुविहे पण्णत्ते, तं gita-karna-camara) adj. whose chawry on the ear is जहा - अत्थोग्गहे य वंजणग्गहे य Viy. 8.2.26 (8.101); से सेणिए राया continuously moving. Apa अथक्ककण्ण-चामरा णिवारियालि-गोयरा ... तस्स सुमिणस्स अत्थोग्गहं करेइ Naya. 1.1.20; अत्थोग्गहे णं भंते (मत्त गइंदा) PaumCa.(S.) 17.16.6. कतिविहे पण्णत्ते Pannav. 15.70 (1019); 15.71 (1020); अत्थोग्गहे अथकं (a-thakkam) adv. Desi, suddenly, accidentally, छबिहे पण्णत्ते, तं जहा-सोइंदियअत्थोग्गहे चक्खिदियअत्थोग्गहे पाणिदिय- JM. तं अथके उदालिज्जति NisCu. 3.52.73; मरणे अवस्सभाविणि अनियअत्थोग्गहे जिभिदियअत्थोग्गहे फासिंदियअत्थोग्गहे णोदियअत्थोग्गहे Nandi. यसमए अधक्कर्मितम्मि PuhCa. 69.20; Apa. अथक्कए पुरणिग्गमणु कित 51[1]; बुद्धिविन्नाणेणं तेसि सुमिणाणं अत्थोग्गहं करेइ Kapp.(J.) 50; JM. RitNeCa7.10.10. अत्यो त्ति विसयगहणं जइ तम्मि विसो न वंजणं नाम । अत्थोग्गहो चिय अथक्कजाया (a-thakka-jaya-anavasara-yacha) 1. unतओ अविसेसा संकरो वावि ViAvBha. 26.5; जेणत्थोग्गकाले गहणेहावाय- timely request, JM. दिजंतो वि न गहिओ, कि सुहसेज्जो श्याणि सो Fuat af ViĀvBhA. 266; 267; 270; 275.
जाओ। हिय नट्ठो वा नूणं अथक्कजायाइ सूएमो KappBha. 4642 (comm. ___ अत्थोग्गहण (atthoggahana <arthavagrahana)n. gras- अनया अथक्याच्या अकालप्रार्थनया सूचयामः) ping the significance of or the results foreboded by (adream), अथक्कजुण्हा (a-thakka-junha <a-sthagita-jyotsna) AMg. तए णं से बले राया ...(ईई) पविसित्ता अप्पणो साभाविएणं मइपुन्व- t. continuous moonlight, JM. न्हाउं उदय-त्थिअ-ससिसंखायाथक्कएणं बुद्धिविण्णाणेणं तस्स सुमिणस्स अत्थोग्गणं करेइ viy. 11. 11.25 जुण्ह-जल-वरिसे KumaCa.(H.) 6.11 (comm. अस्थिता सर्वत्रप्रसरणशीला (11. 134); ते ... तस्स सुविणस्त अत्थोग्गहणं करेंति Viy. 11.11.33 यासौ ज्योत्स्ना ) (11.142)
अथक्कनिवाइत्त (a-thakka-nivaitta = a-kāla-nipātitva) अत्थोग्गहावरणीय (atthoggahāvaraniyaKarthavagraha-n. aeeidental oceurrenee or falling, JAI. निरूवेहि निकारणकुवियत्तvalaniya) adj. (the Karman) whieh obscures the determi- मथक्कनिवाइत्तं च मचुपच्चत्थिणो PuhCa. 128.6. nate perception of a sense-organ, JS. जंतं ओग्गहावरणीयं णाम अथकपणामिय (a-thakka-panamiyaDanavasara-datta) कम्मं तं दुविहं --- अत्थोग्गहावरणीयं चेव बंजणोग्गहावरणीयं चेव SatAg. adj. (Ep.) given at an improper time, JI. काले दिण्णस्स 5.5.24; अत्थोग्गहावरणीयं णाम कम्म त छव्विहं SatAg. 5.5.27.
पहेणयस्स अग्धो न तीरए काउं। तस्सेव अथक पणामिअस्स गिण्हंतया नस्थि अत्थोडिद (atthodida) adj. (ppp.) [also अत्थोडिय ] Desi. SraPrasu. comm. on ga. 30 (p. 1750. 11); = JugaJiCa. 1473. et. hand used as a weapon, JM. ततो हं कमत्थोडिदो इव मईदो विप्पुदं पणाम-". पलोएदं तमेव लदाघरं पविट्ठो Vasuki.(M.) 191.17 ( FN. आकृष्ट ); तेण ... अथकपुच्छा (a-thakka-pucchā=a-staka(?)-prcchā) i. वि महाकायचंदणतरुं उम्मूलिऊण अत्थोडिओ उडूं वहतो ऊरुसु Erz. 29.9. question at an improper time, JM. सयमवि न पियइ महिसो, न य
अस्थोपणायक (atthopanaya-ka<arthopanaya-ka) adj. जूहं पिबइ लोलियं उदयं । विग्गहविकहाहि तहा, अथक्क-पुच्छाहि य कुसीसो controller of wealth, treasurer, JM. कम्मं च परिपुच्छेज्ज बाहिरभंतरं KappBha. 348. वदे । पडिहारं संधिवाल वा तधा अत्थोपणायकं Aigvi. 87.17.
. अथकमुक्कहुंकार (a-thakka-mukka-hunkāra <a-stha