Dictionary of Prakrit for Jain Literature Vol 02 Fasc 01

SR No.: 020318
Original Sutra Author: N/A
Author: A M Ghatage
Publisher: Bhandarkar Oriental Research Institute
Publication Year: 1998
Total Pages: 158
Language: English, Sanskrit, Hindi
Classification: Dictionary
File Size: 19 MB

Page 91

446
अद्दग
PraProN.]
अद्ग (addaga<ārdraka ) m. chapter dealing with son of Adda, the king of Addapura, EutCu . p. 415; 417; SutNi. 199 Pr&ProN.; JM. पगरणओ पुण सुत्तं जत्थ उ अक्खेव निन्नयपसिद्धी । नमिगोयमकेसिज्जा, अद्दगनालंदइज्जा य KappBha. 318 (comm. प्रकरणतः सूत्रं नाम यत्र स्वसमय एवाक्षेप निर्णयसिद्धिरुपवर्ण्यते )
[ अगवंस (addagavamsaardraka vata) m. lineage of Adda, SutCu. p. 415 - PraProN.]
अद्दगसहिय (addaga- sahiya ārdraka sahita) adj. accompanied by (the sage ) Ardraka, JM अद्दगसहिया सब्वे जिण वीरसगासे निक्खता SūyNi. 199.
अड़ंग (addanga<ārdrānga ) n wet or moist body, JM. तुम्भे कहं भुंजह ? ताहे वत्तव्यं, भुंजामो कमढगादिसु । कमढग णाम करोडगा गारं अदंगेण कज्जति ।... एवं उड्डाहरक्खणट्ठा मुसावातो वक्तब्बो NisCu
1.113. 8.
अद्दट्टू (addatthūna <a-drstvā ) ger. not having seen, not seeing, JM. पविसंते आयरिए सागरिओ होइ पुन्व दव | पविट्ठो आवज्जर मासियं लहुयं KappBhā. 1569; जारिसयं गेलनं जाय अवस्था उ वट्टए तस्स । अट्टण न सक्का वोतुं वच्चिको तत्थ KappBha. 1982 wg (a-ddaddhaca-dagdha) ndi. unburnt, JM. (46 यजुग्गो) अड्डो वण्णड्डो ViMaPra. 113.30.
अद्दण्ण (addanna) adj. Der [also अद्दण्णय ] [ DeNa.MA. 1.15] 1 anxions, agitated, distressed, JM जध रण्णो सूयस्सा, मंसं मज्जारएण अक्खित्तं । सो अद्दण्णो मंसं मग्गति Vava Bha. 2453; 2455; तेण चिय ते य अण्णा NisBha. 2986 ( Cu तेणं चिय गिलालेण ते अद्दण्णा विषादीकृता इत्यर्थः ); णायरजणो य अण्णो DasaveTT. 48a. 2; सो गामो मारिउमारो ततो अण्णा कोउगस्याणि करेंति ĀTI. (H.) 190a. 3; सो (हत्थी ) मओ, ते अण्णा AvTI.(H.) 4166.5; 700.7; 800b. 1; ततो अदण्णो राया संतेउरो पुरवरी य VasuHi. (M.) 149.4; अण्णं रायकुलं VasuHi.(M.) 255. 8; Apa परिओसिउ सयलु वि बंधुयणु सत्वगुण MahaPu. (P.) 80.16.17; तुहुं पुणु कुलवाएं अद्दण्णउ MahaPu. (P.) 98.8.6; 2 not firm, unsteady, JM नीयं पि मे ण घेच्छति, धम्मो व जतीण होति तस्स । वसणऽन्भुदओ वा सिं भंडणकम्मे व अदण्णा Kapp Bha. 3603 (comm. भण्डनं वा कलहस्तदानीं महता भरेण वर्तते कर्मणि वा कृत्यादौ ते अन्नाः अक्षणिकाः सन्ति ततो नीतमपि नामी ग्रहीष्यन्ति ); 3 vanished, disappeared, JM. अट्ठ सुय थेर अंधलगत्तणं अत्थि मे बहु अच्छी । अप्पण्ण पलिते, डहणं अपसत्थग पसत्ये KappBha. 1153 ( comm. आत्मरक्षणपरास्त्वरितं प्रणष्टाः )
अद्दण्णिय (addanniya ) adj. Desi. distressed, Apa. मुक्कउ णियप्राणदण्णियाइ मायर दुपुत्तणिव्विण्णियाइ MahaPu. (P.) 84.7.9.
अदन (addanna ) adj. Desi. disturbed, anxious, JM. भत्तादिसंकिलेसो अवस्स अम्हे वि तत्थ न तरामो । काहिंति केत्तियाणं तेणं चिय तेसु अन्ना KappBha. 1888; तत्थ तेहिं अप्पदनेहिं सो न चतिओ तत्व तो दड्ढो KappBhs. comm. on 1153. अद्दपुर ( adda-pura ārdra-pura ) n name of a city, JM. अद्दपुरे अदसुतो णामेणं अदओ त्ति अणगारो । तत्तो समुट्ठियमिणं अज्झयणं अदइज्जं ति SūyNi. 187.
अद्दप्प (addappa <a- darpa ) adj. non-arrogant, prideless, JM. अप्पं पंडिचं ... विरलाणं होइ पुन्नेहिं Na PañiKa. 1.397.
अद्दय (addaya<ārdraka ). 1 ginger, JM. अह भंते ! आलुए मूलए ... अदए भदमुत्था • अनंतजीवा विविहसत्ता Viy. comm. Abhay P. 300a. 11; वडिय-तीमणाइ निक्खित्तअदयाइ मुत्तुं अनंतकायं च ViMaP1a
...
असण
5.9; Apa. अलउ सूरणु अदउ पिंडालय मसणु वज्जर जीवदयालु Cha kkammu. 12. 18. 2; 2 mirror, Apa ताम समाहिगुत्तपडिबिंबड अदर दिट्ठउं मुक्कविडंबउ MahāPu. (P.) 90.3.13; 3 name of a non-Jaina. sage, Alg. अद्दरण अरहता इसिणा बुझतं IsiBhas. 28.21; 4 name of a city, JM. एत्तो य जलहिमज्झे अद्दयदे सम्मि अद्दयं नयरं AkkhaMaKo. 27.4; ते पत्ता य कमेण अदए नयरे Akkha MaKo. 27. 37.
अद्दयकुमार (addaya-kumāra ārdraka - kumāra) m [also कुमर ] $ prince who became a Jaina monk, JM. जह सेज्जंभवभट्टो अदयकुमरो य संबुद्धा Akkha Ma Ko 12; 27.12; संवेगह तब्भवसिद्धी वि अद्दयकुमारो SiloMa. 30.
अयदेस (addaya-desa < ärdraka-deśa) m. a region ealled ārdraka (probably an island), JM. एत्तो य जलहिमझे अद्दयदेसम्मि अद्दयं नयरं AkkhaMa Ko 247. 4.
wefore (addaya-muninda < ärdraka-munindra) m. a Jaina sage named Ardraka JM दिसिमोहिओ समाणो संपत्तो तत्थ अइयमुणिंदो AkkhaMaKo. 97. 89; 27.120.
अयमुणीतर (addaya-munisara Ardraka munisva-ra) m. a Jnina sage named ārāraka, JM. पत्तेयबुद्धमद्दयमुणीसरं वद्धमाणसा मिस्स । वंदणनिमित्तमागच्छर Akkha Ma Ko 27. 194; 27.96.
अद्दयराय (addaya-rāya ārdraka raja ) making named. Ardraka, JM तत्थ य अदयराया रिउकरिमहणो महंदो व्व AkkhaMsKo.
27.4.
अयरियचण (addayarithayavanna Ardrakaari staka-varna) adj. having the colour resembling that of ginger and soap perry tree, AMg अध्यरिट्ठयवण्णा जत्थाऽऽवासा सुरगणाणं DevTha. 243.
[ अद्दया (addayā < ārdrakā) f. turmeric, - हरिद्रा Utt. 218 - Sag.]
अद्दया (addayā <ārdrakā ) / queen of the king Ardraka, JM तत्थ य अदयराया ... घरिणी तस्सऽत्थि अदया नाम Akkha Ma Ko ..
27.5.
अद्दरूसग (addarūsa-ga <atarūsa-ka) m. a kind of medi einal plant, the herb called Justicia Adhatoda or Adhatoda Vasaka (Mar. - अडुळसा ), AMg. गुच्छा अणेगविहा पण्णत्ता तं जहा - करमद - अहरूसग करीर - परावण-महित्थे Pannav. 42. ga. 22 [MV.] ef. अट्टरूसग.
अव (addava < a-drava ) adj. not liquid, solid, JM.. नवणी ओगाहिमए अवदहिपिसियघयगुले चेव । नव आगारा तेसिं सेसदवाणं च अट्ठेव āvNi. 1602 ( comm. अद्रवग्रहणं सर्वत्राभिसम्बन्धनीयम् )
(a-ddavva <a-dravya) n. absence of the precious metal (like gold etc.), JM. अद्दव्वे टकेण वि कूडो तेण वि विणा उ मुद्दति । फलमेत्तो एवं चिय मुद्धाण पयारणं मोतुं Pañea Pra.
3.26.
अहंसण (a-ddarsana <a darana) adj. [/-1] invisible, JM. दूरे आसन्नो च्चिय खणेण असणो होइ PaumCa.(V.) 8.28; ; M. असणाए ... वणसईए सयं । भरियं भिच्छा-वत्तं Lila. 213; Apa. भदंसणीहिं सुरकामिणीहिं ... अब्भंगिड अंगु मणोहरउं MahaPu. (P.) 62.20.1.
अहंसण ( addamsana < a-darśana ) n. [Hem. (Gr.) 2.97] invisibility, disappearance, AMg. खेत्तीभूते वि जे जित्ते जे गूढेऽदंसणं गए ... ते निम्मूले समुद्धरे MohaNis. 1.33; JM. देवो पत्तो तुरियगमणो झत्ति असणं ति SurSuCa 7.348; एवं च भणिदमेत्ते पुगो वि असणं गदाओ त्थ VasuHi. (M.) 192.21; महामयरवयण