Book Title: Chhandolankaranirupanam
Author(s): Kalyanbodhivijay
Publisher: Jinshasan Aradhana Trust
Catalog link: https://jainqq.org/explore/009537/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukrama che. zrIbhuvanabhAnusUri-janmazatAbdIe navaluM najarANuM (1967-2067 - caitra vada 6) ja : 2 chandolaMkANanirUpaNama pra - ja (chaMda ane alaMkAronI Short & Sweet 21480, A Shortcut for Poets) che - upanyAsa ......... chaMdajJAnabhUmikA.... .............. chaMdajJAna-zorTakaTa alaMkAra-zorTakaTa maMgala-viSayanirdeza ........ 42 chaMda, 118 alaMkAronI phormyulA, samajutI, udAharaNa .................... 19 upamA vyaMjaka zabda-dhAtuono khajAno ..... 20 doSanirupaNa......... ...........100 kAvyaracanA mATe Master keys ................ 104 jJAna mRtaM nam............... vairAgyadezanA dakSa AcAryadeva zrImadvijaya hemacandrasUrIzvarajI-zizu paMnyAsapravarazrIkalyANabodhivijayajI gaNivarya prakAzaka zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa upanyAsa - paMnyAsa zrIkalyANabodhivijayajIgaNivarya sAhnA' A dhAtuthI chaMda zabdano udabhava thayo che. jIvamAtrane AhalAda-sukha game che. tethI ja gItasaMgItamAM paNa sahaja rasa-AnaMda Ave che - e sarvAnubhavasiddha che. jIvanA A svabhAvane dhyAnamAM laIne lAkho zAstro paNa chaMdamaya racAyA che. A prabaMdha kavi banavA mATe ja che evuM nathI. vAMcanA mATe paNa chaMdono abhyAsa anivArya che. varSonA paryAyavALA vidvAna kahevAtA mahAtmAo vagere paNa pATha letA-ApatAM TIkA vageremAM ekAda zloka Ave tene gadyanI jema ragaDAvI de athavA to padanI jema bolavAno. niphTa ane hAsyApada prayAsa kare e keTaluM duHkhada che ! pAkSika pratikramaNamAM snAtasyA stuti koI evI rIte bole tyAre ApaNo pratibhAva kevo hoya che ? e yAda karazuM to A vAta samajAI jaze. prAraMbhe ja jaNAvyuM tema chaMdano svabhAva che ke e AhalAdadAyaka hoya che. chaMdanA prakAra, virAma vagerenA jJAnapUrvaka bolavAmAM Ave eTale e parama AhalAda to Ape ja che, sAthe sAthe enA zabdo ne bhAvono prabhAva paNa aneka gaNo vadhI jAya che. jema tema bolI javuM e to teno eka apekSAe anAdara ane AzAtanA paNa che. kAvyamImAMsA nAmanA graMthamAM kahyuM che ke kAvyaracanA karavI e to sahelI vastu che. paNa kAvyanuM ucita uccAraNa karatA to te ja jANe che ke jenA para mA sarasvatInI kRpA hoya. ane evuM uccAraNa jo AvaDI jAya to saMskRtano kakko paNa nahIM jANanArA loko maMtramugdha thaIne tenuM kAvya sAMbhaLyA karaze. jainetaro to mAne che ke anucita uccAraNathI mA sarasvatI nArAja thAya che. prAcIna samayanA gauDa dezanA vidvAno evo uccAra karatA hatAM. temanAthI trAsI jaIne mA sarasvatIe brahmAne phariyAda karI - nIro vA canatu -- -- - 5 -- -- Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thA-mA vAtu sarasvatI - kAM to have gauDa paMktio. kAvyapATha choDI de ane kAM to mArA badale bIjI sarasvatI nImI do. A uparAMta jeo zAsasaMzodhananA kSetramAM kArya karI rahyA che - karavAnI bhAvanA dharAve che. temane paNa A prabaMdhanuM jJAna anivArya che. daza hastapratiothI je kAma na thaI zake, e kAma A laghupustikAnA jJAnathI thaI zake che. tevo svayaM anubhava thaze. viziSTa azuddhio'khaMkti aMzo vagerenA avasare to tenI pUrti mATe chaMdajJAnA atyaMta upayogI nIvaDaze e nizcita che. A sivAya paNa agaNita chaMdo che. parimitAni chandra zAstrALa (jJAtAdharmavathAvRtti:) chaMdonuzAsana jevA vizALa graMthamAM ya sarva chaMdo samAI zakyA nathI. vartamAnamAM to vizeSathI saMkSeparuci jIvo hovAthI, temanA anugraha mATe A prayAsa che. mATe mukhya akSarameLa chaMdo ahIM darzAvyA che. alaMkAranI vyutpatti karaNa-kartA baMne rUpe thAya che. (1) kAyiteDana (2)sattarotItiA prathamamAM jenA vaDe alaMkRta karAya che. ahIM alaMkAra e sAdhanamAtra thaIne bAhya-aupAdhika dharma bane che. jyAre dvitIyamAM je alaMkRta kare che, ahIM alaMkAra e kAvyano svAbhAvika dharma bane che. vAstavamAM alaMkAra e mAtra kAvyane alaMkRta karavAnuM upakaraNa ja nathI. paNa vastu ke vyaktimAM rahela manovaijJAnika saundaryane spaSTa karavAnuM saraLa sAdhana paNa che. A prabaMdhanA vAcakane AnI pratIti thayA vinA nahIM rahe. AgamamAM daza prakAranA satya batAvyA che jemAMnuM eka che hovamasaLe = upamAsatya. mukha caMdra jevuM che - A vAta paNa satya che. upamA e alaMkArono AdhAra che. mATe enA upalakSaNathI bIjA paNa alaMkAro samajI zakAya. alaMkAronA jJAna vinA arthaghaTana karavAmAM ghaNI thApa khavAtI hoya che. adabhuta zleSa vagerethI bharelo zloka ajJAnane kAraNe samajAya nahIM, pachI sAva agababagaSma artha karI gADu gabaDAvI devAya athavA to "A zlokamAM ja kAMI bhUla lAge che' ema kahIne choDI devAya e to zAstra ane zAstrakArane karelo keTalo anyAya che ! emanI keTalI AzAtanA che ! alaMkArono prayoga to gadya ane padya baMne sAhityamAM thato hoya che. mATe gale ne pagale alaMkAronuM jJAna upayogI banI zake. gAmaDiyo mUThI dhAnya mATe citAmaNiratna veMcI de ane jhaverI ene mAthe mUkIne nAce... barAbara A ja ghATa alaMkAraajJAnI ane jJAnInI bAbatamAM ghaDAto hoya che. alaMkAro paNa ATalA ja che ema na samajavuM. kavirAjonI vacanaracanAnAM prakArono aMta na hoI zake. mATe alaMkAronI sImA nathI. ka.sa. hemacandrAcArye prastuta alaMkArono samAveza 29 alaMkAromAM karela che. paNa tenA vizada jJAna mATe A bhedono abhyAsa jarUrI che. A badhuM mithyASTionuM che ema samajavuM ucita nathI. siddhAntasAra graMthamAM kahyuM che ke chaMda ane alaMkArono udabhava "kriyAvizAla' nAmanA agiyAramAM pUrvamAMthI thayo che - 'chando'laGkArazAstrANAM, kriyANAM pratipAdakam / kriyAvizAnanA dhyAd, navoTipaprama" TIra-108AA' hakIkatamAM to samyagdaSTi jIva vaDe parigRhIta hoya te zrutajJAna ja hoya. mATe te rIte paNa A jJAna samyaka Thare che - vyavirA-inDo-DAunanAdava-vyi-ta-LatarA samyagdRSTiparigrahapUtaM jayati zrutajJAnam / / A paristhiti samajIne vidyArthIo vAMcana cAlu karatAM pUrve A pustikAno abhyAsa karaze - adhyApako karAvaze. evI AzA rAkhuM chuM. viziSTa kSayopazama vinA, adhyApaka vinA paNa mAtra aThavADiyAnI aMdara A viSayamAM pAraMgata thaI zakAya evI A saraLa ane TUMkI Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ racanA che. "vyAmuvA prasthA?' e nyAye zarUAtano aMza thoDo kaThina che kharo, paNa jema jema AgaLa vadho eTale vadhu ne vadhu saraLa thatuM jaze. ahIM 42 chaMda ane 118 alaMkAronI samajUtI ApI che. mULa zloko siddhAnta mahodadhi-mahAkAvyanA che. A kArya zrIbhaTevA pArzvanAtha-cANasmA (racanA sthaLa) tathA pUjyagurudevazrI hemacandrasUrIzvarajI mahArAjanI asIma kRpAvRSTithI saMpanna thayuM che. saMpAdanamAM munirAjazrI tIrthaprema-bhAvaprema-rAjapremavijayajI sahAyaka banyA che. pArtha komyuTarsa zrI vimalabhAIno sahakAra paNa smaraNIyA che. abhyAsuvarga AnA upayoga dvArA sva-para kalyANanA sAdhaka bane e abhilASA sAthe jijJAjJAviruddha lakhAyuM hoya to micchAmi dukkaDyuM. je chaMda jJAna bhUmikA che laghu = je varNamAM hrasva svara hoya ane jenI pachIno. varNa joDAkSara na hoya te nizAnI ? | gurU = je varNamAM dIrgha svara hoya athavA jenI. pachIno varNa joDAkSara hoya te nizAnI - DA traNa varNanA samUhane gaNa kahevAya. gaNa ATha che. temanA nAma ane laghu-guru nI samajUtI nIce pramANe che. ma - gaNa - Da Da Da bha - gaNa - Da | | ta - gaNa ) Da Da | na - gaNa ) | | | 2 - gaNa - Da aa Da sa - gaNa | | Da ja - gaNa 2 | Da | ca - gaNa | Da Da A gaNone sahelAIthI yAda rAkhavA mATe A codeword prasiddha che ? mAtArAjabhAnasaya(mAtA) dA.ta. "ma' gaNa levo hoya to "ma' thI cAlu thatA traNa varNa lo - mAtArA have tenA pramANe laghu-guru mUkI do - Da Da Da. ma gaNa maLI gayo. (joDAkSaranI pUrvanA varNa para bhAra mUkavo paDe che. = tIva prayatna karavo paDe che. mATe te varNa laghu hoya to paNa tene guru gaNyo che. paNa jyAM joDAkSara pUrve bhAra mUkavo paDato nathI. tyAM te svara guru gaNAto nathI. chaMdonuzAsanamAM "tava hicAhiye mama dIrabhUta' ItyAdithI AnA udAharaNo ApyAM che. (sUtra-cha vRtti:) vaLI AvA joDAkSaro pUrve ya jyAM tIvaprayatna karavo pato hoya. te to guru ja gaNAya che. Ano upayoga javalle ja dekhAya che. mATe svayaM karatA vicAravuM, paNa koIe karela hoya tyAM tenI bhUla na kADhavI.) ja chaMdajJAna SHORTCUT # ma gaNa vagere koI gaNanA jJAna vinA paNa chaMdono prayoga karI zakAya che. mAtra guru ane laghu kone kahevAya te barAbara samajI lo, chaMdanI pharmyulA mujaba guru-laghu mUkI do ane te mujaba racanA karI lo, eTale zloka taiyAra. phermyulA yAda na rahe to.... je zloka AvaktA hoya te kyA chaMdanA che te yAda rAkhI lo. ane tenI (cAramAMthI koI paNa eka) paMktinA AdhAre guru-laghu mUkI do. eTale phemphalA maLI jaze. jema ke - bhaktAmara0, bhAvAvanAmasura0 - vasaMtatilakA chaMda snAtasyA > zArdUlavikrIti chaMda AmUlAloladhUli. > saMgdharA chaMda bodhAgAdha supada0 - mandAkrAntA chaMda -- -- - 1 - - Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (anuSTrapa-upajAti jevA chaMdomAM phormyulA yAda rAkhavI joIe. je chaMdomAM yati-virAma hoya te paNa samajI levA joIe. eka lAInamAM jyAM vacce aTakavAnuM che tene yati kahevAya. tenI samajUtI AgaLa ApI che.) * alaMkAra sarvarazya je alaMkAro ghaNAM prakAranA che paNa te badhAno mULAdhAra upamAlaMkAra che. nIcenA udAharaNothI A vAta spaSTa thaze tathA bahu saraLatAthI TUMkANamAM alaMkArono paricaya thaze. (1) upamA - vandra rUva mua | (2) upameyopamAM - mumava vandrA, candra va muvI (3) ananvaya - muvamava mua| (4) pratIpa - mumava vandrA (5) smaraNa - vandra dRSTA muvaM marAmAM (6) rUpaka - muvameva vandra: (7) pariNAma - mundrA tA: zAmyatA (8) saMdeha - vimidaM mumutAdo candraH (9) brAntimAna - vendra ti vahorAttvambhavamanudhAvatA (10) ullekha - vandra ti vorA, hamamiti caJcarIkA tvanmukhe rajyanti / (11) apadya - vandroDayuM na mua| (12) ubekSA - nUne candrakA (13) atizayokti - droDayama (14) tulyayogitA - muni zramane ninatA (15) dIpaka - nizi varghanuSaM 2 dRSyatA, (16) prativastRpamA - nUra vahiM raDyAmi, vandra eva cakoro rjyti..| (17) daSTAnta - vivi vandro muvitvambhavam (18) nidarzanA - muvaM zriyaM vimartiA (19) vyatireka - nirvahana purva vandrItarito. (20) sahokti - tvanuyena samuM vandro nizAnuM dRSyatA. (21) samAsokti - mukyuM netravira smitono pshobhitm| (22) zleSa - sannena saddaza vaa ritikTanA (23) aprastutaprazaMsA - muvI puratano nizcama A rIte jANe upamArUpI eka nartakI jAta jAtanA rUpo karI kAvyanA sTeja para nRtya kare - pa.pU.vairAgyadezanAdakSa A.de.zrImadvijaya hemacandrasUrIzvarajI ma.sA. ziSya paMnyAsapravarazrI kalyANabodhi vijayajI gaNivaryanI preraNAthI * dravyasahAyaka * zrI bAbubhAI sI. jarIvAlA TrasTa nijhAmapurA (vaDodarA) haste - zrI AdinAtha jaina saMgha jJAnanidhi-vyayanI bhUri bhUri anumodanA * prAptisthAna che zrI jinazAsana ArAdhanA TrasTa Co. caMdrakAMta esa. saMghavI, 6/bI, azokA kompalekSa, relve garanALA pAse, pATaNa (u.gu.) phona (02766) 231603 Printed by : SHRI PARSHVA COMPUTERS, 58, Patel Soci., Jawahar Chowk, Maninagar, | A'bad-8. Tel.25460295 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * atha chando'laGkAranirUpaNam * | (maMgala + viSayadarzana) (natinI) guruguNagururAjJo guJjanaM sadguNAnAM, kavikRtiguNakArazcArvalakAravAraH / supathigatigamevaM chandasAM rupaNaM ca, ____kriyata iha sakRttattUdbhavAdIbe samyak / / (1) guruguNovALA gururAja sUriprema)nA saguNonuM guMjana (2) kAvyane guNa karanAro evo suMdara alaMkArono samUha ane (3) saraLa mArge gati karatuM evuM chaMdonuM nirupaNa 1. yathA sakRdeva dugdhanAzo dadhyutpatti- gaurasasthairyaM ca bhavati tathA jema dahIno utpAda, dUdhano nAza ane gorasanI sthiratA eka sAthe thAya che. 2. rUva sAthe nitya samAsa. jema utpAdAdi traNa eka sAthe thAya che, tema (eka sAthe) A (tripuTI) (mArA vaDe) karAya che. [ nanu granthAdau maGgalakaraNarupasya ziSTAcArasyA'nAdRtiriti cet ? na, gururitipadasyA'pratimamaGgalatvAt, tasya mokSaprathamakAraNatvAt, 'to sevijja guruM cciya mukkhatthI mukkhakAraNaM paDhamaM / ' iti vacanAt, 'mAM gAlayatyapanayati bhavAd' iti maGgalazabdaniruktasya gurau sArthaviti divaI] je upamAlaMkAra jyAM upamAna ane upameyanuM suMdara sAdRzya, sahRdayajanonAM aMta:karaNane AhalAdajanaka evuM jovAmAM Ave te upamAlaMkAra (arthAta sAdRzya hoya paNa suMdaratA ke AhalAdajanakatA na hoya to tevI upamAno prayoga na karavo.). san alaMkAra 1-4- --- chaMda 1 0 pUrNopamA :- jemAM upameya (mukha), upamAnA (candra) sAdhAraNadharma (AhAdakatA), sAdezyavAcI zabda (va, vat vi.) Ama cAre hoya te pUrNopamA. lumopamA :- jemAM ukta cAramAMthI eka ke vadhuno lopa thayo hoya te, (1) zAbdI pUrNopamAlaMkAra - jyAM vat vagereno prayoga hoya te zAbdI (2) ArthI luptopamAlaMkAra ) jyAM ukta prayoga na hoya te ArthI. anuSTra, chaMda - (aSTAkSarIya) sarvatra pa'mo laghu, 6'chuM guru. pAda 1-3 mAM 7 mo guru pAda 2-4 mAM 7 mo laghu. ne alaMkAra 1-4 - - - chaMda 1 - (1) vidIyovatrirIttajva, samArnanya puruM vyathA (2) sakRdvAgarthasaDkAzau, chando'laGkArako bruve / / AkAzanI jema nirAlaMbana evA gurune AlaMbIne vANI ane arthanI jevA (eka sAthe hovAthI sAdezya che) chaMda ane alaMkArone eka sAthe kahuM chuM. * upamA vyaMjaka zabdo pratipakSa pratibimba pratidvanda praticchanda pratpanIka sammita virodhi salakSaNa saMvAdi sapakSa 9. anuSTra, chaMda phormyulA. prathama-tRtIyapAda - 0000DiDa0 dvitIya-caturtharAda 0000 Do0 jyAM zUnya che tyAM laghu ke guru koI paNa cAle. 1. AnA parathI zAbdI luptopamA, ArthI pUrNopamAM paNa samajI levA. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2. pAna alaMkAra pa-7 - -- chaMda 2 - tanute savarNa pAm alaMkAra 1-4 - - chaMda 1 sajAtIya prakhya anuvAdi pratinidhi tulita kalpa dezIya dezya vat upamA vyaMjaka dhAtuo druhyati asUyati nindyati kadarthayati hasati sparddhate pratigarjati dveSTi saMruNaddhi muSNAti dhikkurute vigRhNAti anuvadati adhirohati jayati taM anveti IrNyati padaM dhatte tasya kakSAM vigAhate tacchIlamanubadhnAti taniSedhati - lumpati tasya lakSmI sAnukaroti - samucchati zazivadanA chaMda (ma,sa,Da) saptAkSarIya DaDaDADaDa (1) samAsagata zAbdI pUrNopamA - jyAM upamAna sAthe upamA vAcaka - "va' vagere sAthe samAsa thayo hoya. (2) taddhita zAbdI pUrvopamA - jyAM upamAna sAthe upamA vAcaka "va" vagere taddhita pratyayo lAgyA hoya. (3) vAkyagata ArthI pUrNApamAM - jyAM AkhA vAkyathI ja arthathI upamA pratIta thAya. alaMkAra 10,11 a ne chaMda 3 - san alaMkAra 8,9 - --- chaMda 2 (1) lagnothIva amIra: (rUva sAthe nityasamAsa) (ra) nirmA: rivara : | (rU) uttarapradatAta: somaMISS soDamUt // (1) te samudra jevA gaMbhIra hatA. (2) sihaM jevA nirbhaya hatAM, ane (3) AAda dAtRtvathI candranI paNa samAna hatA. upamA pratIta thAya ane upamAnane "vata' vagere taddhita pratyayo lAgyA hoya. padha" chaMda - anuSTapavata. paNa pAda-1-3 mAM 7mo guru evo niyama nahIM. (1) surapakusaMgnima:, vahANane vittI (2) zauNDIrye gajavat so'yaM, premasUrIzvaro'bhavat / (1) suravRkSa samAna, kalyANaLanA ApanArA (2) parAkramamAM hastivat evA te premasUrIzvara hatA. *(1) samAsagata ArthI pUrNopamA - jyAM satrama, saddAza, prakAza vagere zabdo sAthe upamAnano samAsa thayo hoya. (2) taddhitagata ArthI pUpamA - jyAM arthathI *. naMbaro ApelA che. te kyAM alaMkAranuM kyuM udAharaNa che. kyuM bhASAMtara che, te samajavA upayogI che. eka naMbaranA alaMkAranuM udAharaNa eka naMbaranI paMktimAM tathA tenuM bhASAMtara paNa eka naMbaramAM che ema badhe samajavuM. (1) vAkyagata anuktadharmA zAbdI upamA = vAkyagata zAbdI luptopamAnA artha kahyo che. ahIM anuktadharmA = jyAM sAdRzyanA kAraNarupa dharma na kahyo hoya. jema ahIM te dharma = Azritatva, sneha vagere che. (2) samAsagata anuktadharmA zAbdI lumopamA = Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaMdaOM - alaMkAra 12,13 upara mujaba, mAtra samAsagata samajavuM. ahIM sAdRzyanA kAraNabhUta dharma-pavitratAdi nathI ko. mANavaka chaMda (bha, ta, I, Da) aSTAkSarIya Da / / , Da Da | | Da (1) mAttara vAnastu yathA, satra 7 saDyo'pa tathA / (2) tatvaSAonarano ' pUjyata sattIrthamiva / / (1) jema mAtA viSe bALaka tema guru viSe saMgha hato. (2) temanA caraNakamaLanI raja suMdara tIrthanI jema (loko vaDe) pUjAI hatI. (1) vAkyagatA anuktadhAM ArcI luptopamA pUrvavatu mAtra 'ArzI' mAM samajavuM. (2) samAsagatA anuktadhAM ArmI luptopamA pUrvavat mAtra ArthI mAM samajavuM. 25 -> -> chaMda, ahaMkAra 14, 15 pUrvavat + mAtra 'ca' vagere taddhitano prayoga hoya. (2) karmakcacA anuktadhAM ArthI luptopamA pUrvavat + mAtra karma. ahIM zaikSanA upamAna 'sihaM' ne kya pratyaya lAgyo che. vidhugmAlA chaMda (ma, ma, Da, Da) aSTAkSarIya SSSSSSSS (1) premaM hyarhaddezIyaM taM vandyairvandyaM samyag vande / (2) yadvikrAntivyUhA coccaiH siMhAyanti prekSAn ziSyAn / / (1) ke jemanA parAkramono samUha jonArA ziSyone siMha jevA karI de che... (2) aritatulya ke temanAthI thoDa alpa, vaMdanIyone ya vaMdanIya evA sUripremane samyak vaMdana karuM chuM. (1) AdhAra cacA anuktadhAM ArmI luptopamA = jyAM upamAnabhUta AdhAra (ahIM mokSa) ne p pratyaya lAgyo hoya. 27 - alaMkAra 12,13 pramANikA chaMda (ja, ra, I, Da) aSTAkSarIya | 5 | <= | 5 | Da (yati* -4-4) (1) purAtanarSiNA sadRk caritramasya cA'bhavat / (2) vRdaspatiprAzayA dhiyA rarAna so'nizam / / (1) temanuM cAritra prAcIna RSionI samAna hatuM. (2) te bRhaspati samAna buddhithI haMmezA zobhyA hatA. (1) taddhitagatA anuktadhAM ArzI luptopamA *. yati cati = virAma, jyAM jyAM satinuM vidhAna hoya tyAM tyAM teTalA akSare virAma thavo joIe. A virAmanuM lakSaNa kAvyAnuzAsanamAM 'ko ti.' ema kahyuM che. je sAMbhaLavAmAM game te yati. AnA parathI (1) eka zabda vaccethI tuTavo na joIe. samAsamAM be pada chuTTA paDe te cAle. (2) haiM, tu jevA zabdo virAma pachI tarata ke ekadama zaruAtamAM na AvavA joIe vagere samajI levuM. ahIM prathama-tRtIya pAdamAM e rIte yati batAvI che. 26. alaMkAra 16-19 chaMda (2) karma mAM anuktadhAM ArzI luptopamA = jyAM upamAnabhUta karma (ahIM bhagavAna)ne gam pratyayAMta dhAtu lAgyo hoya. (3) karyu mAM anutadhAM ArthI luptopamA = jyAM upamAnabhUta kartA (ahIM cAMdanI) ne Nam pratyayaMta dhAtu lAgyo hoya. (4) vivA anuktadhAM ArcI luptopamA = jyAM upamAnabhUta vyakti (ahIM kSINamoha)ne vizvap pratyaya lAgyo hoya. chaMdapa zAlinI chaMda (ma, ta, ta, Da, Da) (yati-4-7) ekAdazAArI 6 5555155155 (1) zAthImircanuM mokSIcIda (2) vacacenuM sArvarga dha santaH / (3) jyotsnAcAraM yasya bhAsazcaranti; (4) mAtAnone mukhya nirdevI || 28 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chaMda. Eve alaMkAra 20,21 zIlanI zobhAthI je ahIM ja mokSamAM hoya tevI rIte rahe che, jemane saMto bhagavAnanI jema jue che, jemanI kAMti cAMdanInI jema phelAya che. lokamAM jeo sAkSAt kSINamohI jevA che... // // (1) karmacayA anuktadhAM luptopamA = jyAM upamAnabhUta karma (ahIM mitranuM) ne vadhu pratyaya lAgyo hoya. (2) kAcuM anuktadharmA luptopamA = jyAM upamAna mUta (ahIM sudhA) ne v lAgyo hoya. dodhaka chaMda (bha, ba, bha, Da, Da) ekAkSarIya. 51151151155 (1) saMskRti bapanIti yo che, bhavyanRNAM guNarAgihRdAM tu / *. sarvatra upamAnamAM prastutano nirdeza karyo che. upameya sarvatra prAyaH sUri prema ke temanA guNAdi che, te svayaM samajI levuM. // 29 chaMda 10 alaMkAra 24,25 (1) yasya soDo ! hopi na loDhe, prAyaza ucco dRSTimagAttat / (2) premasarUpaH jo nanu lo ? satpuruSA yat syurviralA hi / / lokamAM koI paNa lokoe temanA samAna saMta jovAyA nathI. mATe lokamAM sUri premanA samAna koMNa che ? kAraNa ke satpuruSo viralA ja hoya che. * (1) dharmopamAnikA samAsagA lukhopamA jemAM sAmAnya dharma ane upamAnano lopa thayo hoya... = (2) anuktadharmA IvAdi sAmAnyavAcaka luptopamA = jyAM 'va' vagereno prayoga na hoya. maNibaMdha chaMda (bha, ma, sa) (ti 5-4) navAkSarIya DADaDaDADa 31 alaMkAra 22,23 (2) yasya sudhAyata va vavazva, rAgaviSapravipIDitanRNAm / / guNAnurAgI hadayavALA bhavyajIvonA saMsArarUpI rogane viSe jeo vaidha samAna AcaraNa kare che. jemanuM vacana rAgarupI viSathI atyaMta pIDita janone paNa amRta samAna ja thatuM hatuM. // (1) akathitopamAna luptopamA = jemAM upamAna na kahyuM hoya. (2) akathitopamAnasamAsagAluopamA upara mujaba, mAtra upamAvAcaka zabda sAthe samAsa thayo hoya. caMpakamAlA chaMda (bha,ma,sa,Da) (yati 5-5) dazAkSarI Da||DaDaDA|Da alaMkAra 26-28 (1) tadguNasamaM gocaratAM chaMda 9 30 sanA = sadA yAtamiha caikaM hyapi na / // (2) premapuro ru zItathi zItalatAM hI yAti sanAM / / temanA guNanI samAna evuM kAMI paNa ekAda (dRSTino) viSaya thayuM nathI. guru premanI krAMti sadA caMdranI zItaLatAne pAmatI hatI. * (1) samAsasthita akathita ivAdi lumopamA pUrvavat, paNa samAsamAM samajavuM. (2) sakRt sAdharmsa nirdeza = jyAM eka vAra sAdharmsa (ahIM vara) no nirdeza karyo hoya. (3) vastu-prativastu = jyAM eka arthano bhinna 2 kara = chaMda 10 4 = Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alaMkAra 26-28 chaMda 11 - zabdathI nirdeza karAya te vastu-prativastu ahIM 'saumya' ane 'maju' zabdo ekArthI che. haMsI/mattA chaMda (ma,bha,na,Da) (yati 4-6) dazAkSarIya Da555|||||5 (1) prAjyodanvatkalila iha yA (2) mevAM pati prariya caraNa / (3) svarNAt saumyaH suragiririva zIlermajjurjagati bhavati / / (1) mahAsAgara samA gaMbhIra evA (2) prabhu jevA uttama evA jeo sevA pAmatA hatA. (3) tathA suvarNathI saumya evA meruparvatanI jema jagatamAM zIlathI suMdara hatA... // (1) bimbA-pratibimbabhAva = jyAM be arthanuM pRthak upAdAna karAya. ahIM kali ane vAdaLanA sAdRzyathI sUri prema ane sUryanuM sAdRzya che. 33 alaMkAra 31 chaMda 13 (1) ekadezavartinI = jyAM eka eka deza (ahIM jaLa vagere) nI upamAthI upameya (ahIM sUri prema) mAM upamAna (ahIM sarovara) nuM sAdRzya ghaTAvyuM hoya. IndravajrA chaMda (ta, ta, ja, 5, 5) (yati 5-6) ekAdazAkSarIya DI DI DI Da (3) mAkhyAtamA navanAktavArI, tApApahArI janamodakArI / zrIpremasUriH surasevyapArzvaH, pArzvasthitAnAM pramadapradAyI / / ahIM zabdasAmarthyathI sUri premane padmasarovaranI upamA ApI che. sAmyarUpI jaLathI zobhatA nayanarupI kamaLanA dhAraka, tApane dUra karanArA, lokone AnaMda karanArA jenA paDakhA devone ya sevanIya hatA evA suriprema pAse rahelAne pramoda pradAna karatA hatA. 34 | alaMkAra 29, 30 (2) samastaviSayA = jyAM upamAnanA aneka viSayo hoya jema ahIM bharatakSetrane mahAvidehanI upamA che, to gurune sImaMdharasvAminI upamA che. upendravajrA chaMda (ja, ta, ja, Da, Da) ISISSIISISS (1) to mu o ma sucimAti, ghanAghane sUrya ivAvikArI / (2) vivecabhUmirimA prApti, gurustu sImandharavattathA'yam / / (1) kALA kaLikALamAM ya te guru evA avikArI zobhe che, jema vAdaLomAM sUrya... (2) kharekhara, A bhUmi mahAvidehanI jema zobhe che ane A guru sImandharasvAminI jema... hoya.. 34 alaMkAra 32 chaMda 14 mAlopamA :- jemAM zRMkhalAbaddha aneka upamAo - chaMda12 upajAti chaMda IndravajrA ane upendravajA banne* (yati - 5, 6) ekAdazAkSarIya sa kambutIbhendrati siMhatIha, sarojati vyomati cAbdhitIha / mahendrati prakhyacaritrato'yaM, zrIpremasurirgatarAgatIha / / prakRSTa caritrathI sUri prema ahIM zaMkha (niraMjana) gajarAja (zUravIra) sihaM (nirbhaya) saroja (nirlepa) AkAza (nirAvalaMbana) samudra (gaMbhIra) mahendra (aizvaryavAna) ane vItarAganI jema AcaraNa karatA hatA. zlokanA cAra pAdamAMthI amuka IndravajrA hoya, ane amuka upendravajrA hoya te upajAti chaMda. jema ke gautamASTaka. 36 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alaMkAra 33,34 (1) dharmopamA chaMda 15 - jemAM sAkSAt sAdRzya dharmokti hoya. jema ahIM vacana ane sudhAmAM jhera zamAvavArUpa sAdRzya dharmanI sAkSAt ukti che. jyAM sArdazya dharma kahyA vinA - (2) varUpamA saMdeza vastunI upamA hoya. AkhyAnakI/viparItapUrvI chaMda - 1luM IndravajrA bAkInA 3 upendravajA. (1) saMsAradAttAinAntiri, sudheva bhavyeSu vaco yadIyam / - (2) tithiprIvADapi mukyuM vimA tu, ghanAtyayAmbhovado vibhAti / / (1) bhavyajIvomAM jemanuM vacana saMsArarUpI viSane zAnta karanAra amRta jevuM hatuM. (2) jemanuM mukha candra samAna zobhatuM hatuM ane prabhA zaradaRtunA jaLa samAna zobhatI hatI. 39 alaMkAra 37,38 chaMda 17 jevo (ugra) che, merUparvata guru jevo (unnata) che ane mArA guru meruparvata jevA che. (1) niyamopamA - jyAM upamAna (ahIM pRthvI) sAthenI ja upamAno nizcaya karAya. e sivAyanI vastu sAthenA sAdRzyano niSedha karAya. (2) aniyarmopamA = jyAM upara mujaba niyamathI upamA na hoya. rathoddhatA chaMda (ra, na, ra, I, Da) (yati 7-4) ekAdazAkSarIya DADADADADa (1) kSAntirasya tu guro: kSitaeNriva, no samA hyaparayA kayA'pi ca / (2) yAti tasya tulanAmapIha cet, ko'pi tat sa tu bhavet sudumaH / / 39 alaMkAra 35, 36 chaMda16 (1) viparyAsopamA jemAM upameyane upamAna banAvyuM hoya ane upamAnane upameya banAvyuM hoya. jema ahIM AkAzane guruhdayanI upamA ApI che. gurudayane AkAzathI ya vizALa kahevAno ahIM Azaya che. = (2) anyonyopamA = jyAM upamAna-upameya baMnene eka bIjA sAthe sarakhAvAya. bhadrikA /candrikA chaMda (na, na, ra, 1, Da) ekAdazAkSarIya ||| ||| DADoDa (1) muni dhanAtraNa zI, guruguNa iva zIlavadraviH / (2) musariya suraza purAvA, suragiririva cAsti me guruH / / AkAza gurudaya jevuM (vizALa) che, candra guruguNa jevo (saumya) che ane sUrya temanA zIla 38 alaMkAra 39,40 chaMda 18 - (1) o gurudeva ! ApanI sahanazIlatA bIjA koInI samAna nahIM paNa pRthvI samAna ja hatI. (2) e gurunI tulanAe jo koI AvatuM hoya, to te kalpavRkSa ja hoI zake... (1) samuccayopamA = jyAM aneka dharmothI upamAna (ahIM sAgara) sAthe upameyanuM sAdRzya batAvAya. (2) atizayopamA = jyAM upamAna (ahIM sUrya) ane upameyanuM atyanta sAdRzya batAvAya. jema ahIM sUrya AkAzamAM che ane sUriprema pRthvI-para che. ATalA bheda sivAya garbhita rIte sarvasAdRzya jaNAvyuM che. svAgatA chaMda (ra, na, bha, Da, Da) (yati 7-4) ekAdazAkSarIya DoDo||DoDi 40 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DAn alaMkAra 41 - ---chaMda 18 2 (1) sAkaroti supuro ! manamatta matrato na di, mIratayADapi | (2) aryamA tu gagane vasudhAyAM premasUririti cA'tra bhidA'sti / / (1) he sadaguru ! Apa (guNa) ratnAkara cho eTalA mAtrathI ja nahIM, paNa gaMbhIratAthI paNa sAgara samAna cho. (2) sUrya to AkAzamAM che ane sUri prema dharatI para che eTalo ahIM bheda che. kAjU alaMkAra 42 chaMda 19 - hariNISNutA chaMda 1-3 pAda (sa, sa, sa, I, Da) 2-4 pAda (na, bha, bha, ra) pAda 1, 3 > liDa Di llDAMDa 2, 4 ) || Da llsllDAMDa bhavapakaparADmukhatA hi te madhukarAn zatapatramaterguro / anudhAvayatIha caritrajA, susurabhirguNapuSparajo'pi ca / / o gurudeva ! ApanI saMsArarUpI paMkathI parAkkhatA, cAritrajanita susurabhi ane guNamakaraMda bhamarAone kamaLanI buddhithI anudhAvana karAve che. *mohopamA - jemAM upamAna (ahIM kamaLa) sAthenA atyanta sAdezyathI upameyamAM e upamAna ja che.evo moha vyakta thato hoya che. (1) saMzayopamA - jemAM sAdezya ne kAraNe A upamAna (ahIM haMsa) che ke upameya evuM barAbara samajI na zakavAthI saMzaya thAya. *. ahIM zlokamAM eka ja alaMkAra che. mATe naMbara nathI Apyo. alaMkAra 43 - --- chaMda 20 -2 vaizvadevI chaMda (ma,ma,ya,ya) (yati 5-7) dvAdazAkSarIya DaDaDaDaDaDaDaDADaDa (1) zrI premaprajJA sAsikyumovA, kiM vA haMso'yaM mAnasAovinodI / zaDkApaDakAlu svAminnetanmano me, dolAkhelAvanmuktamajhau tvadIye / / samatAsAgaramAM pramoda karatI A sUri premanI prajJA che ke pachI A mAnasarovaramAM vinoda karato. haMsa che ?... o svAmI ! A mAru zaMkApaMkAvila evuM hicoLAmAM hiloLA letuM mana meM ApanA caraNamAM mUkI dIdhuM che. nma alaMkAra 44 - - - chaMda 21 -.. vaMzastha chaMda (ja, ta, ja, ra) dvAdazAkSarIya DADaDIDiADAMDa dinezvare nAsta 'ihAstyanizcitaH sitAbhrarocizca nizezvaro dine / ato guro ! vedmi mukhaM tavA'styadaH sodrayaM vApi sAhIda yata || sUryamAM to asta nizcita ja che. ane candra to divase sadda vAdaLA jevo thaI jAya che. gurudeva ! have khabara paDI ke, A to sadA udayavALuM ane sadA prakAza relAvatuM ApanuM mukha che... nizcayopamA - jemAM A upamAna (ahIM sUrya candra) paNa upameya ja che. evo nizcaya karAto hoya. (1) zleSopamA - jemAM dvi arthI (double mean1. aDhI dvipanI bahAra asta nathI. mATe "" ema kahyuM che. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alaMkAra 46 - - chaMda 23 - kiraNa) pAmIne bhavya jIva kumudanI jema AnaMda pAme che. alaMkAra 45 - -- chaMda 22 -2 ing) vizeSaNothI upamAna (ahIM viSNu) sAthe upameyanuM sAmya batAvAya. (2) sattAnopamA - jyAM samAna zabdathI upamAna upameya banne kahevAya. IndravaMzA chaMda (ta, ta, ja, ra) (yati pa-7) dvAdazAkSarIya DaDADaDADADADa (1) nikho ! puro ! vaM narAntavArada ! viUgumAzo muvane pravAsI (2) jaivAtRkasyeva karaM samApya te bhavyaH kuvelaM tviva modate sadA / / (1) jiSNu (jayanazIla) (viSNunA pakSe jiSNu eTale tenuM samAnArthI nAma) narakAntakAraka (viSNupakSe naraka nAmanA rAkSasane haNanAra) Apa viSNu nI samAna bhuvanamAM prakAzo cho. (2) candra samAna ApanA kara (candranA pakSe (1) nindopamA - jemAM upamAna (ahIM samudra, sarovara)nI nindA dvArA upameyane tenAthI caDhiyAtuM ke samAna batAvAya. toTaka chaMda (sa, sa, sa, sa) GIERIGRY ils Ils lls Ils lavaNo jaladhizca saro'tilaghu, bhavAyado ! ye tu taH | sadRzaM hyathavA'pyabhirAmataraM, "guru" nAma tu sArtha va puro !! dariyo to khAro che ane sarovara to khUba nAnuM che, mATe ApanuM hadaya to te bethI (AMzika) mAm alaMkAra 47,48- -- chaMda 24 -0. sadaza ke vadhAre suMdara che. kharekhara gurudeva ! ApanuM guru (mahAna) evuM nAma sArthaka ja che... - alaMkAra 49,50 --- chaMda 24 -0. (2) ninava yu' - rvitiSati mana, vitathetarau nanu vivecayatu / / pRthvI khUba sahanazIla che ane caMdra sudhAne utpanna kare che mATe teo banne sArI rIte ApanI barAbarIne pAmyA che... guru bhagavAna jevA che' ema kahevAnI mArI IcchA che satyAsatyano viveka (sabuddhivALI vyakti ) karI le... (1) prazaMsopamA - jemAM upamAna (ahIM pRthvI, candra)nI prazaMsA dvArA tene upameyanI sarakhAmaNImAM lavAya. AcikhyAsopamA - jemAM upamAna (ahIM jina) ane upameyane sarakhA kahevAnI IcchA pradarzita karAya. amitAkSarA chaMda (sa, ja, sa, sa) dvAdazAkSarIya... liDADAliDADa (1) virodhopamA - jemAM upamAna (ahIM yuvA sUrya) ane upameyano virodha batAvAya. (2) pratiSadhopamA - jemAM upamAna (ahIM candra)ne utArI pADI tenI sAthe upameyanA sAdezyano niSedha karAya. 1. upanibandhanamasyA vivadiSAyA - 'titthayarasamo sUri' ityArSam premasUrerapratimaguNAzca / 2. sudhIriti zeSaH (1) musadA sadAjyamRtasUkSya tathA, tava tulyatAM ca samitI nan tau| Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacha- alaMkAra 51 - --- chaMda 5 - (3) cATupamA - jemAM upamAnanI (ahIM kamaLa) barAbarI batAvIne ya upameyane ja caDhiyAtuM batAvAya. bhujaMgaprayAta chaMda - (ya, ya, ya, ya) dvAdazAkSarIya DiDADaDADaDADaDa (1) yuvA sUrya 'AsyaM tvadIyaM' virodhi (2) vaDhanAnvito no nivRzisamaste | (3) sunzI puro ! vaM sunzIda pasi tathApIha sAmyaM tavaitanna yAti / / yuvAna (madhyAhno) sUrya ane ApanuM mukha e banne virodhi che ane kalaMkavALo candra to. barAbarImAM AvI zake ema ja nathI. gurudeva ! Apa paNa sugandhI cho ane kamaLa paNa sugaMdhI che, paNa to'ya te ApanI tulya thaI zakatuM nathI. - alaMkAra pa2,53-- --- chaMda 26 - (1) tattvAkhyAnopamA - jemAM upamAna (ahIM gautamasvAmi, sthUlabhadra) no niSedha kara, te upameya ja che, tema kahevAya. (2) asAdhAraNopamA - jemAM upamAna (ahIM candra, kairava)thI upameyane caDhIyAtuM batAvIne potAnI sAthe ja sarakhAvAya. hUtavilambita chaMda (na, bha, bha, ra) dvAdazAkSarIya lllllllDADa 9. gururAM gautama puNa na, gururayaM zakaTAlasuto na hi| 2. guruyazo'tividhu hyatikairavaM, svasama eva paro na samo'sya hi / / (1) zuM A gautamasvAmI che ? nA, to zuM A sthUlabhadrasvAmI che ? nA bhAI nA, A to sUri prema che. mAm alaMkAra 54,55 - chaMda 20 -0. (2) sUripremano yaza nizAkara ane kairavane paNa oLaMgI jAya che. evo te yaza potAnA samAna ja che, bIjo koI tenI samAna nathI. (tenA jevI sad bIjI vastu nathI.) 5- alaMkAra pa6,50-- ---- chaMda 28 - (1) o gurudeva ! e spaSTa ja che ke, sphaTikoe potAnA zarIrathI ApanuM mana banAvyuM che. (2) pApathI sukha ane dharmathI duHkha jema asaMbhavita che tema ApanAthI akalyANanI prApti paNa asaMbhavita ja che (arthAta ApanAthI jIvonuM kalyANa ja thAya.) (1) abhUtopamA - jemAM hakIkatamAM na hoya tevI kalpanA vaDe upamAna-upameyanuM etva batAvAya. (2) asaMbhavitopamA - jemAM asaMbhavita vastuonI upamAthI prastutamAM asaMbhavitatA batAvAya. mauktikadAma chaMda (ja, ja, ja, ja) dvAdazAkSarIya DIDI/DADA (1) mana: Ti: ratanarniramaya, tvadIyamiti sphuTameva guro ! 'sti / (2) yena suvuM sultana 2 :vuM, yathA na tathA bhavatA'bhavikAptiH / / 1. dvau nau prakRtamavadhArayataH - bhavikAptireva / 1. vikriyopamA - jemAM upamAnamAM (ahIM mahAvidehanA sAdhu) vikriyA (change) batAvI tene upameya sAthe sarakhAvAya. prativastupamA - jyAM koI vastune sthApita karIne enI samAna koI bIjI vastu rAkhavAthI sAdezyanI pratIti thAya. savUiNI chaMda (2, 2, 2, 2) dvAdazAkSarIya DAMDagAMDagAMDagAMDa Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAm alaMkAra 58 - -- chaMda 28 -0. (1) premasUrirvidehAnagAravrajAt zAlizIlAdaho'trAgato'bhUditi / (2) mohadarpacchideko babhUvAnizam vAraNo vAraNAnAM hi kaNThIravaH / / (1) kharekhara, sUri prema mahAvidehanA suMdara zIlavALA munionA sArthamAMthI he kevaLIomAMthI ahIM AvyA hatA. (2) eka te prabhue (ahI) mohanA abhimAnane chedI nAMkhyuM hatuM. kemake hAthIone vAranAro to siMha (ja) hoya che (anya nahIM). ane alaMkAra 59,60 --chaMda 29 che. (2) hetupamA - jemAM sAdezya dharma (ahIM kSamAdi) ne kAraNa tarIke mUkIne upamAna (ahIM pRthvI vagere) sAthe upameyanuM sAdharma batAvAya. lalitA chaMda (ta, bha, pha, ra) dvAdazAkSarIya DaDADAllDADAMDa (1) rAtre kRpaDavati gurumunidrabaM, bAhyAdripoH sa gururAntarAttathA / | (2) sAntA kSamAM prathamata: sudAM vivuM, somatvato hyanukaroti sarvathA / / (1) rAjA rAjyane bAhya zatruthI rakSe che ane guru munigaNane AMtarazatruthI rahyuM che, (2) guru kSamAthI pRthvInuM, prathamathI sudhAnuM ane saumyatAthI candranuM, sarvathA anukaraNa kare che. (1) tulyayogopamA - jemAM upamAna (rAjA) nI kriyAnA sAdezyathI upameyane tenI sAthe sarakhAvAya. brAhmaNa kauDinya nyAyathI ahIM aNagAra eTale kevali sivAyanA sAdhuo... (1) ananvayAlaMkAra - jyAM eka ja vastu upamAna - alaMkAra 62,63- -- chaMda 31 - mRtayuktatvanuM atikramaNa kare che. (arthAta temanA jJAna ane zeSa guNagaNa jANe paraspara spardhAthI vadhatA hatA.) san alaMkAra 1 chaMda 30 -0. ane upameya banne rUpe varNavavAmAM Ave. upameyopamA - jemAM upameyanI (ahIM vidvatA) nI upamA anya upameya (guNagaNanI puSkaLatA) ne apAya. puSpigrA chaMda 1-3 pAda (na, na, ra, ya) = 12 2-4 pAda (na, ja, ja, ra, Da) = 13 pAda 1, 3 ) IlllllDADADaDa 2, 4 ) IlliDADADADaDa (1) viza phuda kRtasti phezana , sugururayaM nanu vastutaH svasamaH / (2) guNaTLapurutvamI sUraH zrutayutatAmadhirohati sphuTaM hi / / ahIM to mAtra digdarzana karyu che. hakIkatamAM A saguru potAnI samAna che. A sUrinI guNagaNanI puSkaLatA temanA (2). (1) smaraNAlaMkAra - jemAM upameyane joIne upamAna (ahIM zAstrokta sAdhuo) nI smRti thAya. rUpakAlaMkAra - jyAM upamAna ane upameyano abheda varNavavAmAM Ave te rUpakAlaMkAra. sAvayava samastavastuviSaya rupakAlaMkAra - jyAM samastarUpe avayavo ane avayavInA rUpanuM varNana hoya. majubhASiNI/nandinI chaMda (sa,ja,sa,ja,gu) trayodazAkSarIya llDADAliDADADa (1) zratanetrakRminAM smRti mavalokya lokahRdaye na nA'bhavat / Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nAnuM alaMkAra 64 - -chaMda 32 -~(2) gurunAmamamavatIthatino, gatamohakuNDalibhayA bhavanti ca / / (1) gurune joIne lokadayamAM zAstracakSue joyelA munionI smRti thatI ja hatI. (2) gurunAmarUpI maMtrathI saMsArarUpI jherano nAza karanArA moharUpI sarpanA bhayathI mukta thAya che. nma alaMkAra 5,6-- --- chaMda 33 -0. gato hi yo'sya gururathasya saMzrayaM, ___ sunizcitA zivanagarAptirasya hi / / kriyA ane jJAnarupI parama cakrovALA kSamA ane kaparupI ativegIlA azvothI zobhatA evA A gururupI rathane Azare je jAya tenI zivanagara prApti nizcita ja che... A-2 sAvayava ekadezavartI rUpaka = jemAM eka eka dezanA rupakathI upamAna (ra) sAthe upameyano abheda batAvAya. rucirA-prabhAvatI chaMda (ja, bha, sa, ja, gu) (yati ya, va) trayodazAkSarIya Isis Illisisis A-2 citArthaparamamittina:, kSamAtapo'tijavanasaptizAlinaH / B-1 niravayava kevala rUpaka = jemAM avayavonA nirupaNa vinA eka vastu sAthe abheda batAvAya. B-2 niravayava mAlA rUpaka = jemAM avayavonA nirupaNa vinA aneka vastu sAthe abheda batAvAya. maharSiNI chaMda (ma, na, ja, ra, Da) (yati 3-10) trayodazAkSarIya DaDaDallllhADaDiDa sanmaalaMkAra 60,68 -chaMda 34 . B-1 premasyAsya padasarojasadrajAMsi jagrAha prmviniitshissyvrgH| B-2 lAvaNyaM zamina ihAbjakundavRndAH nIhAro jagati manoharAzcabhUtAH / / evA sUripremanA caraNakamaLanI zubharajone paramavinIta evA ziSyavarge grahaNa karI hatI. A prazamadhAraka gurudevanuM lAvaNya, candra, kundanA samUho ane hima jagatamAM manohara banyA hatAM... - alaMkAra 67,68- ---- chaMda 34 - C-1 zrIpremasUriharizrI: sucaritrarupA bADhaM hyaho sumanasa: manase tu rucyaa| C-2 paHvara: zrati caM varadaMsamenaM, jaivAtRkaM kuvalayapramadaM stavImi / / sUri premarUpI vAsudevanI suMdara cAritrarUpI lakSmI sajjana (vAsudevanA pakSe deva) nA manane game che. jene lakSmIsamUha (sUryanA pakSe kamaLasamUha) Azraya kare che. evA A uttama munine (ke sUryane) pRthvIvalayane AnaMda ApanArA (candra pakSe kumudane AnaMda ApanArA) evA (bhAvaprANadAnathI) jIvAtRjIvADanArA (candra) ne stavuM chuM... (vAsudeva pakSe- je uttama viSNune lakSmIno kara = hAtha saMzraya kare che.) c-1 kevala zliSTa paraMparita rupaka - jemAM dviarthI zabdothI eka vastu sAthe abheda darzAvAya. c-2 zliSTa mAlA paraMparita rupaka - jemAM dviarthI zabdothI aneka vastu sAthe abheda darzAvAya. vasaMtatilakA chaMda (ta, bha, ja, ja, Da, Da) caturdazAkSarIya DaDADAliDAgaDADaDa 1. daMso nArAyaNe tratre vatAvaLe sita7 || *. jUnAM-muvAM vastrayam, hatyAna ghaT Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alaMkAra 69 chaMda 35 - -3- kevala abhriSTa paraMparita = jemAM dviarthI zabdo vinA eka vastu sAthe avayavo dvArA abheda darzAvAya. mAlinI chaMda (na,na,ma,ya,ya) yati 8-7 paMcadazAkSarIya... I|| ||| DaDaDa gaDaDa DiDa C- 3 manujasukhadalAnAM modasanmaJjarINAM suragRhakusumAnAM mokSahadddatyaphalAnAm / gururiha suravRkSaH satphalAvaJcakAnAM jagati bhavati sAkSAt yAcakAnAM pradAtA / / c-3 ahIM gurudeva sAkSAt surataru che ke je yAcakone manuSyasukhorupI parNanA, AnaMdarUpI suMdara maMjarInA, suralokarupI phlonA, mokSarupI manoharaphLonA dAtAra thAya che. hA... e yAco zubha phlAvaMcaka banyA vinA rahetA nathI (yogagraMthomAM phlAvaMcaka prasiddha che te tyAMthI jANI levuM.) 61 alaMkAra 73,04 chaMda 3 hastine viSe ananya siMha jevA teo hatA. (D) sUridevanuM zIla sUrya hatuM. yaza candra hato ane mana sAgara hatuM. (E) zrIpremarupI vRkSanuM hRdayarUpI puSpa zIlarUpI sugaMdhavALuM hatuM. (F) saMpUrNarUpaka jemAM aneka kArya-dharmonA abhedathI amuka vastu sAthe abheda darzAvAya. (G) heturUpaka jemAM sAdharmsane kAraNa tarIke batAvI abheda darzAvAya. - -- mandAkrAntA chaMda (ma, ma, na, ta, ta, 3, 5) yati 4-6-7, saptadazAkSarIya SSSSIIIIISSISSISS (F) zrIpremendorvarazamasudhAkartuH tApapraNAzi rupaM dRSTvA bhavikakubalAnyatra samyak sphuTAni / 63 alaMkAra 70-72 chaMda 36 C-4 azliSTa mAlA paraMparita = jemAM dviarthI zabdo vinA aneka vastuo sAthe abheda darzAvAya. (D) vyastarUpaka = jemAM samAsa vinA abheda darzAvAya. (E) samasta rUpaka - jemAM samAsa sahita abheda darzAvAya. candralekhA chaMda (ma, ra, ma, ya, ya) (yati 7,8) paMcadazAkSarIya DaDaDaDoDa'DiDADaDa C-4 enaHpaGkoSNabhAnuH saMsAratApAmRtAMzuzcinmuktAsaumyazuktimahadviSekadvipAriH / (D) zIlaM sUryo yazo'bjaM surermano'vArapArA (E) hRtpuSpaM zIlagandhi zrIpremavRkSasya cA'bhUt / / 8-4 pApa paMkane viSe sUrya, saMsAratApane viSe candra, jJAnarupI motIne viSe suMdara zakti, moharUpI 1. moDala koda 62 alaMkAra 75 chaMda 38 - (G) nairmalyAttu sphaTikanikarastejasA tApanassa gAmbhIryeNa pravarajalavizvA'bhavat premasUriH / / (F) zreSTha prazamasudhAkara zrIpremarUpI candranA pApaprazAzaka evA rupane joIne ahIM bhavya jIvo rupI kumudo sArI rIte vikasita thAya che. (G) sUri prema nirmaLatAthI sphaTikasamUha, tejathI surya ane gaMbhIratAthI uttama (svayaMbhUramaNa) samudra banyA hatA. // * (H) tattvApazrutirUpaka - jemAM vAstavikatAno niSedha karIne jenI sAthe abheda batAvavo che, te ja che, ema kahevAya. zikhariNI chaMda (ya, ma, na, sa, bha, , Da) sapradazAkSarIya 155555||||||||5 thati 6-7-4 (H) na sa premAcAryaH sa tu punitagaGgAjaladhigA na sa premAcAryaH sa tu vibudhazelo ruciraruk / // 64 Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alaMkAra 76,00- -- chaMda 39 - na sa premAcAryaH sa tu salilarAziH sukalilaH na sa premAcAryaH sa tu vibhusudharmA sucaritaH / / nA, te sUri prema nathI, te to pAvanI gaMgA nadI che, te to suMdara kAntivALo suragiri che, te to atyaMta gaMbhIra samudra che, te to suMdara cAritravALA sudharmAsvAmI che. mAne alaMkAra 08 - ---- chaMda 39 -. () manomadhuro puro ! mana bhavatpavALAThute, na gacchati kadApyanyaM guNaparAgarAgI khalu / (4) vimodarivo puro ! vadhuM tu vra tava, dahanti hRdayendhanaM tadiha nAma nAtyadbhutam / / o gurudeva ! guNaparAgano rAgI evo mArA manarupI bhamaro ApanA caraNakamaLa vinA bIje kyAMya jato nathI, gurudeva ! vimoharUpI zatruo ApanA guNarupI candrane joIne hadayarupI IMdhaNa bALe che. temAM moTuM Azcarya nathI. (I) (5) (I) rUpakarUpakAlaMkAra - jyAM eka rUpakane anurUpa bIjuM rUpaka apAya. samAdhAnarUpaka - jyAM rUpakathI virodhodabhAvanA karIne samAdhAna karAya. pRthvI chaMda (ja, sa, ja, sa, ya, I, Da) yati-8-9, sapradazAkSarIyA Islllsisllisissis pariNAmAlaMkAra - jemAM upamAnanA svabhAvanuM parivartana dekhAvuM abhISTa che. (i) sAmAnAdhikaraNya pariNAmolaMkAra - jenI sAthe ne alaMkAra 79 - ---- chaMda 40 - jeno abheda darzAvAya te baMnene jyAM samAnA vibhaktimAM mUkAya. vaiyadhikaraNya pariNAmolaMkAra - jyAM ukta baMnene judI judI vibhaktimAM mUkAya. hariNI chaMda (na, sa, ma, ra, sa, I, Da) yati 6-4-7, saptadazAkSarIyA IIIIISSSSSIsIIsis (i) guruguNamayIM, pItvA loko'maratvamita: sudhAM zamarasamayaM, pItvA pUjyo, yathauSadhameSa hi / / (i) nayananatA, pargha paDI, mAmRtoDaro, namanakRtitaH, maule. samyaka, samAJjalimeva c|| (i) guruguNamayI sudhAne pIne loko amarapaNu pAmyA. (i) bhaktibharelA ane temanA caraNamAM azruothI pAdaprakSAlana ane mastakathI samyaka namaskAra karavA vaDe kusumAMjali karI hatI. ne alaMkAra 80 -- -- -- chaMda 41 , atizayokti alaMkAra = jyAM asaMbhavita kalpanA karI prastuta vastunuM mAhAbhya batAvAya. zArdUlavikrIDita chaMda (ma,sa,ja,sa,ta,ta,Da) yati 12-7, ekonaviMzAkSarIyA SSSIISIsIIISSSISSIS yatkIrtipratigItigAnasurasa-svargAGganAnAM mahAniHsvAnAccalitAsanaH surapati-dattAvadhAnaH svare / dRSTuM kSipramaho ! javI gamanakRcchacyA niSiddho bhiyA, mA nirviNNamanA hi bhUt sa jayatu, zrIpremasUrIzvaraH / / jemanI kIrtimAM pratigata evA gItanA gAnamAM jemanuM hRdaya gayeluM che evI (tanmaya thayelI) surastrI (devAMganA)onA moTA avAja (kolAhala)thI IndranuM Asana calita thaI gayuM, teNe (Indrae) te avAjamAM dhyAna ApyuM ane tarata ja vegavALA evA teNe darzana karavA mATe gamana karyuM, paNa "rakhene e vairAgI thaI jAya" Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nmaalaMkAra 81-83 - chaMda 41 - - evA bhayathI IndrANIe Indrane rokyA. te premasUrIzvara jaya pAmo... (Azaya e che ke divya-abhuta sukhono. svAmI I paNa vairAgI thaI jAya evI zakti sUri premanA darzanAdimAM hatI.). saMdehAlaMkAra - jyAM sAdezyanA kAraNe viSaya ane viSayamAM saMdehanI pratIti thAya tyAM saMdehAlaMkAra. (i) zuddhA - jyAM upara kahela sthaLe saMdeha ja -alaMkAra 81-83- - chaMda 42 - sragdharA chaMda (ma, ra, bha, na, ya, ya) yati-7-7-7 ekavIzAkSarIya. SsSSISSIIIIIIssississ (i) viM sa zrIdhUnamaddo, samRdratha tu hiMda darasUrisvare vuiM, kiM gaGgA sAgarasa kiM, suragiririha kiM vehatpavRkSojhathavA vim ? (ii) sAkSAt zrInandanaH kiM ? na yadatanurayaM caiSa sarvAGgakAntaH, (ii) saGkalpAnAM zataistu, svavadhRtirabhavat premasUrIzvaroDayam | () zuM te sthUlabhadrajI che ? gaNadhara che ? zuM hIrasUrijI che ? zuM gaMgA che ? zuM sAgara che ? zuM meruparvata che ? ke kalpavRkSa che ? (i) zuM sAkSAt kAmadeva che ? nA... nA... rahe. (i) nizcayagarbhA - jyAM amuka viSaya to nathI evo nizcaya thAya. (i) nizcayAntA - jyAM chevaTe vAstavika vastuno nizcaya thAya. -- -- - 9 - alaMkAra 84 -- -- -- kAmadeva to zarIrarahita che ane A to sarvAMgasuMdara che. (arthAta zarIra to che ja) Ama seMkaDo saMkalpo karyA pachI barAbara nizcaya thayo ke A to premasUrIzvarajI che... (i). bhAttimAna alaMkAra = jyAM prastutane jovAthI sAdezyanA kAraNe aprastutano bhrama thAya te. pravAlajAlasakAzAM, dRzaM draSTavA'sya manmathe / sUryadvayodayaM matvA, vismito'bhUnna ko janaH / / kAmadeva para (krodhathI) paravALAnA samUha jevI jemanI lAlA AMkha joIne, be sUryono udaya mAnIne koNa vismita na thayuM ? (arthAt sarva jana vismita thayA.) ne alaMkAra 85-80 apahatuti alaMkAra - jyAM prakRti upameyano niSedha karIne aprakRta upamAnano Aropa karAya. AropyApahanava - jyAM prastutano niSedha karIne jenI sAthe abheda batAvavo che, teno Aropa karAya te. apahunavAropa - jyAM jenI sAthe abheda batAvavo che, teno niSedha karIne prastutano ja Aropa karAya. (ii) kaitavApahanati - jyAM bahAnAthI kapaTathI upamAnane upameyarUpe batAvAya. premacandramukhaM naitadayaM raakaasudhaakrH| (i) rojAsuthAvaro nAya, premacandramuvuM vim II yadvAcAvyAjato nityaM, vimohaviSataskarI / sudhA saMvarSati smAho ! hyamaratvapradAyinI / / * sUri premanuM gRhasthAvasthAnuM nAma premacaMda hatuM. *. have AgaLa prAyaH badhA zloko anuSNupa chaMdamAM che. mukhya chaMdonuM nirupaNa samApta thAya che. chaMdo agaNita che. chandAnuzAsana vagere grantha dvArA anya chaMdonuM jJAna meLavI zakAze. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gna alaMkAra 88,89 (lokonI vAto) (i) are ! A premacaMdanuM mukhA nathI A to pUrNimAno caMdramAM che... (i) nA bhAI nA, A pUrNimAno candramAM nathI A to premacaMdanuM mukha che. (i) jemanI vANInA bahAne vimoharupI viSane harI lenArI, amarapaNuM denArI sudhA haMmezA samyaka rIte varasatI hatI. ne alaMkAra 90 -- (i) AnaMdita evA keTalAka vicakSaNo 'e guNAlaya che' ema kahIne ane keTalAka "e rUpAlaya che' ema kahIne premacaMdanI prazaMsA karatAM hatA.. (i) sUri prema samyagdarzanAdinA dAnane viSe kubera hatA, mohane haNavAmAM vAsudeva (jevA vIra) hatAM ane sukhane karavAmAM zaMkara hatA ema AgamavettAo jANatA hatA. ullekhAlaMkAra - jJAtRbheda athavA viSayabhedathI jyAM eka vastunuM anekarUpathI varNana thAya te. (i) ruccaryayoga (i) zleSayoga (i) UIInayamo vita, vidgapAcaM viMti | premasUrIzvaraM prItA, varNayanti vicakSaNAH / / (i) nAvithiyAM zrIdyo, modAne janArdanaH | ___ zaGkaraH zaGkaratve'sAvityAgamavido viduH / / ubhekSA alaMkAra - jyAM aprakRta arthanA saMbaMdhathI prakRta arthanuM bIjI rIte varNana karAya. jyAM "maLe' ItyAdi prayoga hoya. samIpe'sya sadAnandA, sudhAyAmiva saadhvH| ahIM rUva no prayoga che tethI A upamAlaMkAra kema nahIM ? kalpanA kAcidaucityAd, yatrArthasya sato'nyathA / dyotitevAdibhiH zabdairutprekSA sA smRtA yathA / / / mATe ubhekSAmAM ya rUvADhi prayoga sammata che. ne alaMkAra 91,2-- manye manyujayaM cakre, cakrI dizAM jayaM yathA / / jANe sudhAmAM (garakAva hoya tema temanI pAse sAdhuo sadA AnaMdavALA rahetAM. jema cakravartI digvijaya kare tema temaNe krodhano jaya karyo ema huM mAnuM chuM. ne alaMkAra 91,2-* abhedarupa atizayokti dvArA zleSapUrvaka sahokti darzAvAya. supaTupaTumArge'pi, mandamandagatirguruH / mumoca pAdapadme sve, hyanantakarmabhissamama / / (i) somamiva puruM drA , ghora: sada sAdhava: | dRgutsavaM samApyainaM, meduH pramadamedurAH / / atyaMta garama garama rastA para paNa maMda-maMda gativALA sUri prema anaMta karmonI sAthe potAnA caraNakamaLa muktA hatA. (karma mukavA = nirjarA karavI) (i) candranI jema gurune joIne e nayanotsavane pAmIne cakoranI sAthe sAdhuo pramodamedura thaIne AnaMdita thayA. sahokti alaMkAra - jyAM saha arthavALA zabdothI anvaya karIne atizayoktinA baLathI upamAnopameyanI kalpanA karAya... (i) kArya-kAraNapauvaparyaviparyayarUpAtizayoktimUlaka = kAraNa pachI kArya thAya, paNa ahIM baMnene sAthe darzAvavA rUpa atizayokti dvArA sahokti alaMkAra hoya. (ii) abhedarUpatizayoktizleSagarbhita = jyAM 1. mAnAghupakSAmetA 2. sa tti zeSaTI *. somazcandro'mRtaM somaH, somo rAjA yugaadibhuuH|| Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alaMkAra 93, 94 vinokti alaMkAra jemAM koI vastu nahIM rahevAthI bIjI vastunuM sauMdarya ke asauMdarya batAvAya. caNDatayA vinA pUjye, jagadekavibodhake / 1. prakAzamAna AdityastrapAto'stAcalaM yayau / / caMktA (sUryapakSe kiraNonI tIkSNatA, gurupakSa krodha) vinA paNa prakAzamAna gurudeva jagatanA ananya viodhaka hatA. mATe sUrya zaramAIne astAcave jato rahyo. * * samAsokti alaMkAra - jyAM vizeSaNonI khUba samatAthI aprastutanI pratIti thAya. (1) varatIrtha samAyena, varAjA muotaLA // // // 1. manamAM cittA, pUvomim | 2. sarva prana pArga, sakhyAmnAye0 jalottAre mahAsatve mahAmunI / ityukteH 3 putA ya sIsA ya samaM vibhaktA' ityukteH pota-padamatra ziSyArthe vartate / ka alaMkAra 96, 97| sadAyanA sAnnidhyane huM jhaMkhu chuM. mArAthI zivanagara sAMkaDuM to nahIM ja thaI jAya... * // svabhAvokti alaMkAra - jyAM mAtra svabhAvanuM varNana hoya. zrutAdisampadagryo'sau kSamAdisundaro guruH / maitryAdibhAvito bhAva-sAraM zrAmaNyamAtanot / / zrutAdi (ATha) saMpattithI zreSTha, kSamAdi (daza yatidharma) thI suMdara, maitrI Adi (cArabhAvanA)thI bhAvita, evA A gurue bhAvasAra evA bhrAmaNyano vistAra karyo. 79 * vyAjokti alaMkAra - jyAM pragaTa thaI janArI vAtane kAraNavaza atyaMta sAmyathI bahAnAthI chupAvAya. alaMkAra 95 nitambinImatikramya pAramApuH sukhaM sukham / / hoDI pakSe : A uttama jalottArane pAmIne uttama lAkaDAvALI suMdara hoDIo nadIne oLaMgIne sukhe sukhe pAra pAmI... ziSya pakSe : (sUri premarupI) uttamatIrthane pAmIne uttamakakSAnA suziSyoe strIne oLaMgIne (strI pariSaha para vijaya meLavIne) sukhe sukhe (cAritrano) pAra pAmyA... // vakrokti alaMkAra - jyAM anya prakAre kahela vAkyanI tenA vAcyArthanA AdhAre kAku dvArA bIjI rIte yojanA karIne kahevAya. mu.muLa ! puro ! cAve, mAnidhya te sahAnatam | na hi zivapuraM mattaH saGkaTaM tu bhaviSyati / / o garavA guNovALA gurudeva ! ApanA // alaMkAra 98 bahuviyogaduHkhArtaH ziSyairdRgjalapUritaH / militvA vipraNamyenaM ziranthirasya noddhRtam / / bahuviyoganA du:khathI Artta, AMsuothI pUrNa, evA ziSyo gurune bhegA thaI vizeSathI praNAma karIne lAMbo samaya sudhI mAthuM uMcu karatA na hatA... * sAmAnyokti alaMkAra - avyaktaguNavALA prastuta ane aprastuta guNasAthI ekarupatAnuM varNana karAya.. gurupremasmitaM iSTvA lokAstu kaTutAM madhau / dAkSAyAM tiktatAM dadhyu 78 // statyajurvibudhAH sudhAm / / ziSyone bhaktinuM pradarzana nathI karavuM mATe AMsuonI dhArAone chupADavA mATe praNAma karavAnA bahAne lAMbo samaya sudhI mAthuM uMcu karatAM na hatA. .. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alaMkAra 99 sUri premanuM smita joIne lokone madhamAM kaDavAza lAgI, drAkSamAM tIkhAza lAgI ane devoe to sudhAne (avajJAthI) choDI dIdhI... // // viroghAlaMkAra - jyAM abhyAsathI virodha lAge paNa pachI teno parihAra karAya. zikhariNI chaMda ** spRhArakSakAntA kvacidapi hRdi prApa na parda tRNAyAtratyArthAnnapi na hRdaye'manyata yatiH / laghutvAttaddvAryAd virahitatame'smin guruvare, tathA'pyuvazAyAM gativati mahanme'sti kutukam / / spRhArAkSasI temanA hRdayamAM kadI'ya sthAna na pAmI.. aihika viSayo tRNasamAya na lAgyA... *. // uparokta virodhAlaMkAranA jAti, dravya, guNa, kriyAthI 17 bhedo alaMkAracintAmaNimAMthI jANavA. **. A chaMdanI phormyulA pUrve batAvI che. // 81 // alaMkAra 103 evA gurudeva vAparatA (jamatA) chatAMya puSTa thatAM na hatA. // (ii) sadgAna dhyAnathI zobhatA evA teo upavAsamAya puSTi pAmatA hatA... (teo vA rogathI yukta hatAM ane ziSyasamUha ati pIkti hato. zrIsaMghanA bhedathI gurunuM hRdaya atyaMta bhedAI gayuM. // // 63 // dIpaka alaMkAra - jyAM prastuta ane aprastutamAM eka dharmanA saMbaMdhathI upamAnopameya bhAva pratIta thAya. kanakAt kanakAdrizca somaH somatayA tathA / dinakarA karairbhAti brahmaNA'sI jagadguruH nAnu / / meru suvarNathI, candra saumyatAthI, sUrya kiraNothI, ane A jagadguru brahmacaryathI zobhatA hatA. alaMkAra 107-102 spRhAthI janmatI-laghutA (dInatA)thI saMpUrNapaNe rahita kyAMya urva dizAmAM ja gamana karatA. o guruvara ! Apa kharekhara mahAAzcarya cho. (zleSathI ja samAdhAna guru = vajanadAra nahIM paNa AcArya) (i) vibhAvanA - jyAM kAraNa vinA kAryotpatti thAya. (ii) vizeSokti na thAya. (iii) asaMgati - sthAne kArya jyAM kAraNa tAM kAryotpatti kArya-kAraNa hoya tenAthI anya thAya. khAdannapi na puSTo'bhUt muktizrIsaGgamotsukaH / kupoSitoDAtu ri, manadhyano || vAtarogaviSe tasmin, ziSyano'tipIDita / zrIsaGghasya bhidAyAstu sambhinnaM hRd gurorabhUt / / (i) muktirUpI lakSmInA samAgama mATe utsuka (i) (ii) (iii) dara akAra 104, 105 draSTAMta alaMkAra - jyAM be vAkyomAM bibapratibiMbabhAvarupa sAmAnyadharmanuM kathana hoya. " " galitaduritA bhUtAH pApino'pyasya darzanAt / vibhAkaravibhA bhetti sUcIbhedyaM tamo'pyaram / pApIo paNa temanA darzanathI pAparahita banyA, sUryanI prabhA atyaMta gADha aMdhakAra ne'ya tatkALa bhedI ja nAMkhe che ne ? * // // 4 // vyatirekAlaMkAra jyAM upamAna -upameyanuM bhedapradhAna sAdazya pratIta thAya che. kalAbhRdiva zIlaM te, guro ! nA'styatra saMzayaH / vRddhI pakSadvaye'pyaka- zUnyatve tu vizeSatA / gurudeva ! ApanuM zIla to candramA jevuM che temAM to kAMI saMzaya nathI, paNa (zukla-kRSNa) banneya pakSamAM vRddhi ane klekzanyatAthI te bemAM tajJavata che. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ alaMkAra 106, 107 zleSAlaMkAra - jyAM bhinna/abhinna padothI eka ja vAkya aneka arthone kahe.. mahAvratI sudhAroci maoNlirjagati zaGkaraH / pAtu vaH sa smarArAti bhUtapaH bhUtizekharaH / gurupo - mahAvratane dhAraNa karanArA, jemanuM mukha amRtasamI kAntivALuM che tevA, jagatamAM sukha karanArA, kAmadevanA zatru, jIvonA pAlanahAra, samRddhithI zobhatA evA te (gurudeva) tamArUM rakSaNa karo ! zaMkarapakSe - jagatamAM mahAvratI (zaMkaranuM laukika guNaniSpanna paryAyavAcI nAma) kAmaripu, jenA mastaka para caMdra che tevA, bhUtapAlaka, bhasmathI zobhatA evA zaMkara tamArUM rakSaNa karo. //12// AkSepa alaMkAra - // 85 alaMkAra 109 haNavAnI kSamatAvALuM yAntrika zastra) thI saMsArarUpI zatruno vadha karAyo tevA, he gurudeva ! 'Apa khUba dayALu cho' ema kema kahevAya che ? // jemAM kahevAtA viSayonA //129// // // aprastuta prazaMsA alaMkAra- jyAM prAsaMgika nipaNathI prAsaMgika arthanI pratIti thAya. // hAlAhalaM zritA re ! re ! kiM vihAya sudhAM mudhA / saMsAratAraNaH so'yaM, suguruH samupAsyatAm / / (he jagatanA jIvo !) sudhAne phogaTa choDIne jherane Azare kema jAo cho ? saMsAratAraNa evA A sadgurunI upAsanA karI lo... 7 *. ahIM sudhAne choDI viSane Azraya karavArupa aprAsaMgika nirupaNathI saMsArano tyAga karI sadgurunI samupAsanA karavArUpa prAsaMgika arthanI pratIti thAya che. alaMkAra 108 vizeSajJAna mATe niSedhAbhAsanI carcA hoya. na yAMce tvAM guro ! yAJcA pUraNasurazAkhinam / tvayyApte yAcanAdInaH, ko bhavejjagatItale ? / / o gurudeva ! yAcanAne pUravAmAM surataru samAna ApanI pAse huM kAMI mAMgato nathI... kAraNa ke Apane pAmIne jagatamAM yAcanAthI dardIna koNa hoI zake ? vyAjastuti alaMkAra - jyAM nirdAthI prazaMsAnI ane prazaMsAthI nindAnI pratIti thAya. yena sAmyazataghnyA'bhUt, saMsArArisamApanam / patipALu, ma, tve purI ! nanu navasersa || jenA vaDe samatArUpI zataghnI (so vyaktine Ape mArI prArthanAo pUrI karavI joIe evo AkSepa che. 6. alaMkAra 110, 111 paryAyokti alaMkAra - jyAM prastuta kAryanA varNanathI prastuta kAraNanI pratIti thAya.. premarSigaNamuddizya, rasavatIM tu SaDrasAm / kRtAM kRtsnAM nirAzAstu zrAddhA bubhujire khalu / / sUri premanA samudAyane uddezIne karela paD rasavALA (svAdiSTa) saMpUrNa bhojanane zrAvo (pote ja) nirAza thaIne ArogatA hatA. * pratIpa alaMkAra jyAM ThaM, A AdithI upamAnano AkSepa thAya che. athavA upamAnane ja anAdarAdhikyathI upameya banAvAya... janmajarAmRtI: hanti zrIpremasUribhAratI / // // // ahIM audezika rasoIne saMpUrNapaNe zrAvako ja jamyA, e prastuta kAryathI e prastuta kAraNanuM jJAna thAya che ke sUripremanA gaNanI nirdoSa gocarIno kaTTaratAthI sAdhuoe aMzamAtra paNa doSita na vahoryuM.. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ne alaMkAra 112 - - - kimastitvaM bibhartIha, nistrapA tu sudhA mudhA / / jo sUripremanI vANI janma-jarA, maraNane haNe che to pachI ahIM bezarama evI sudhA phogaTanI kema astitva dharAve che ? alaMkAra 113 -- -- -- -- gacchanA bahAne saparivAra sUridevanI sevAmAM upasthita thayo hato. | (sUri premanA paTTadhara zrIyazodevasUrijIne IndranI ane munivarone devonI upamA ApI che.) anumAna alaMkAra - jyAM anumAna dvArA abhISTa vastu sAthe abheda darzAvAya. duzcyavanAbhimAnasya, cyutiH kRtA sudharmaNA / satantraH sa yadAyAtaH sevAyai gacchakaitavAt / / (IndranI sabhA-sudharmAthI ya suMdara) sudharmathI temaNe athavA sundara dharmavALA gurudeve nakkI IndranuM abhimAna utArI nAMkhyuM hatuM, kAraNake te arthAntaranyAsa alaMkAra - jyAM sAmAnyavizeSabhAva ke kAryakAraNabhAvathI prastuta samarthana thAya. paricaryAparA: ke'sya na babhUvurmahAmateH ? / bhAgyasambhAralabhye'rthe, na mandA apyudAsate / / A mahAmatinI sevanAmAM koNa tatpara nA banyA ? kharekhara, bhAgyanA saMbhArathI ja maLe evI vastune viSe to, maMdabuddhio paNa upekSA nathI karatAM. *. sudhA to mRtyune ja haNe, te ya laukika mAnyatA mujaba, hakIkatamAM to tevuM ya nathI. gurudevanI vANI janma-jarAmRtyu traNene haNe. - alaMkAra 114,115 - yathAsaMkhya alaMkAra - pUrve je kramathI kahyuM hoya, te ja kramathI pachI kahevuM. Atmane ca vineyAya, saMsArathi ho || vadAnyeSu vareNyo'sau, kaSTaM kRpAM jalAJjalim / / dAnezvarIomAM uttama evA A gurudeve jAtane kaSTa, ziSyone kRpA ane saMsArane jalAMjali ApI. ne alaMkAra 116 | - vijJAyAsya suvijJAnaM, pareSAM tu kathaivaM kA ? / / emanA suMdara vizeSa jJAnane vizeSathI jANIne mahApaMDitonI paNa paMDA (tantrAnusArI buddhi) potAnA nAmanI guNaniSpannatAne tarata choDI detI hatI. (kuMThita thaI jatI hatI, to bIjAonI to vAta ja kyAM rahI ? hatI. parisaMkhyA alaMkAra - jyAM eka vastunI anekatra sthiti saMbhavatI hovA chatAM anyatra niSedhIne ekatra niyamita karI devAya. lobho guNe na vitte'sya, rAgo muktau na saMsRtau / arthApati alaMkAra - jemAM amuka vastune kAraNe anya arthanI Apatti-tenuM jJAna sahaja thaI jAya te. __paNDA'tipaNDitAnAM tu, tatyaje'nvarthatAM kSaNAt / 1. puSka tavAnuII yuddhaH - romAM 1. arthAta anya lokonI buddhi to kuMThita thaI ja jatI hatI. * jagatane lobha ghaNI jagyAe hoya che. paNa ahIM tene guNamAM ja niyamita karyo che. ema anyatra paNa samajavuM. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ m alaMkAra 110 - dveSo mohe na jIvAdI, mano nine 7 vi Tii. temane lobha guNamAM hato, dhanamAM nahIM. rAga muktimAM hato, saMsAramAM nahIM. dveSa moha para hato, jIvAdimAM (AdithI ajIvamAM) nahIM ane temanuM mana prabhumAM hatuM, (potAnA) zarIramAM nahIM. - alaMkAra 118 - A Arya sajJAna-sadhyAna mAM lIna che - sarvArthasiddhanA suro stuti karI rahyA che... saMto sAlaMbanapaNuM pAme che ane jagata (A maharSinA puNyathI) sustha (upadravarahita) bane che. samuccaya alaMkAra - jemAM aneka kriyAone batAvIne prastuta vastunuM mAhAbhya batAvyuM hoya. upajAti chaMda - sajjJAnasaddhyAnarato'yamAryaH, sarvArthasiddhatridazA: stuvanti / santastu sAlambanatAM vrajanti, jaganti susthAni tathA bhavanti / / 1. nirAlambA nirAdhArA vizvAdhArA vasundharA / yaccAvatiSThate tatra, dharmAdanyanna kAraNam / / ityAdhukteH saMkara alaMkAra - jyAM rUpakAdi alaMkAronuM mizraNa hoya. sevante sma supadmAGka guNapramodamedurAH / zIlasurabhiNA''kRSTA, haMsAstu gurumAnasam / / kamaLA suparami - zleSa - pada - lakSmI juprimoH rUpaka + zleSa - varNAdi guNo TLa: kSamAdi guNo zatnasurama: rUpaka + uttera svabhAva zIlam < NcAritra haMsA: zleSa - daMrsa-paMkhI - muni -moTA. : - mana gurumAnasam - rUpaka + zleSA - sarovara mAnasam < - AcArya haMsapakSe > suMdara kamaLovALA moTA mAnasarovarane tenA svabhAva ane sugaMdhathI AkarSita thayelA tathA (zItaLatAdi) guNothI janita pramodathI AnaMdita thayelA haMso sevatA hatA... munipakSe > suMdara (jJAnAdi) lakSmIvALA evA gurunA manane cAritra-rUpI surabhithI AkarSita thayelA (kSamAdi) guNothI janita pramodathI AnaMdita thayela munio sevatA hatA. (gurunA manane anukULa vartatA hatA.) ahIM alaMkAronuM nirUpaNa paNa pUrNa thAya che. A alaMkArone arthAlaMkAro kahevAya che. anuprAsAdi zabdAlaMkAronA jijJAsuo anya graMthothI tenuM jJAna meLavI zakaze. (1STra) netrArikhayuge varSe cANasmAnagare mayA / devaguruprabhAveNa kRtireSA kRtA khalu / / vi.saM. 2062, cANasmAnagara (bhaTevA pArzvanAtha) prabhu ane gurunA prabhAvathI A kRti mArA vaDe karAI che. yadatrAsauSThavaM kiJcit, tanmamaiva gurorna hi / yadatra sauSThavaM kiJcit, tad guroreva me na hi / / ahIM je kAMI asauSThava (sArApaNAno abhAva) *. "daMso nArAyaNe drazna, yatA vadhe sitaskare', rUtyu: | Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che, te mAruM ja che. gurunuM nathI ane ahIM je sArApaNuM che. te gurunuM ja che, mAruM nathI. alpAkhyAnakRtAgAzcAsmyanalpaguNazAlinaH / tasmai cotsUtrabhASA cenmithyA me duSkRtaM bhavet / / zudhyatAM me kSatizcAtra, kRtakRpaiH sukovidaiH / sAvRteH sUkSmabuddheryA, mAdRzastu kathaiva kA ? / / re ! anaya guNathI zobhatA guruvaranA (guNonA) abhyAkhyAnanA doSathI huM aparAdhI chuM. tenA mATe ane jo koI usUtrabhASaNa thayuM hoya to tenA mATe micchAmi dukma. kRpA karIne vidvadvaryo mArI bhUlonuM zodhana kare. jo chadmastha evA sUkSmabuddhivALAnI ya bhUla thaI zake che. to mArI to vAta ja kyA rahI ? (vasantatittA) __ he sadguro ! guruguNAmbunidhe ! guNAste, vAcaspaterapi vaco'tigakA vibhAnti / moho mamaiSa guNarAgavijRmbhito vA, duHzakyakAryakaraNe'smi yataH pravRttaH / / o saguru ! o guruguNonA sAgara ! vAcaspatinA vacanone ya agocara evA ApanA guNo zobhI rahyA che. kharekhara A guNAnurAgathI thayela mAro moha ja che ke azakya kArya karavA pravRtta thayo chuM. (arthAta meM ghaNuM bhASaNa karyuM. paNa ApanA guNonuM varNana e mArA gajAnI bahAranI. vAta che.) (vasantatirtA) yAvat sumeruracalo'calito guro'sti yAvajjagatpatimato jagatIha bhAti / kalyANabodhihRdi te'stu parA pratiSThA zrIprema ! nA'paramataH kimapi bruve'ham / / gurudeva ! jyAM sudhI sumeruparvata acalita che. ane jyAM sudhI jagatamAM jinadharma zobhe che. tyAM sudhI kalyANabodhinA dayamAM ApanI paramapratiSThA hojo. guru prema ! AthI vadhu huM kAMI ja kaheto nathI. iti vairAgyadezanAdakSAcAryadevazrImadvijayahemacandrasUriziSyapaMnyAsapravarazrIkalyANabodhivijayagaNiguNitaM chndo'lngkaarniruupnnm| je doSanirUpaNa che jo alaMkArano prayoga karavAmAM doSa sevavAmAM Ave to te kAvyanI zobhA vadhAravAne badale ghaTADe che. mATe doSano parihAra karavo joIe. alaMkAro prAyaH upamAmUlaka hovAthI ahIM upamAdoSo batAvAya che. tenA parathI anyatra paNa samajI levuM. * nyUnAvikapaNAthI thatAM doSo * (1) jAtinyUnatva - caTTAntariya yukhamAM sAdAM paramaM tama ahIM sAhasika tarIke kSatriyanI upamA ApavI jarUrI hatI, tenI badale caMDALanI ApI mATe jAtinyUnatva doSa che. (2) pramANanyUnatva - dvitti va mAnurayaM rAMti | ahIM sUryane agninA taNakhAnI upamA ApI hovAthI pramANanyUnatvano doSa che. (3) jAti adhikatva >> vedhA va padmAsanastha#vavidyA -- -- --100 -- -- -- Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahIM cakravAka paMkhIne brahmAnI upamA ApI hovAthI jAtiadhikatva doSa che. (4) pramANaadhikatva - patimiva namaste ! ahIM nAbhine pAtALanI upamA ApI hovAthI pramANa adhikatva doSa che. (5) dharmAdhikatva - kundaSyi samunnacchitnI mamarATI | ahIM bhramaramAM adhika dharmavALI kundalatAnI upamA ApI hovAthI dharmAdhikatva doSa che. (6) dharmanyUnatva - nahiM 4 mahiM vAvI vat tra sudAve ! ahIM kamaLa vagerene netrAdithI sarakhAvyA che. paNa te upamAno mAtra vadhUpakSe ja che. mATe dharmanyUnatvadoSa che. * liMgAdinA bhedathI thatAM doSo * (1) liMgabheda > vApIva vimatta vyoma, raMjIva thava7: zazI! ahIM vApI strIliMga che ane vyoma (AkAza) napuMsakaliMga che. haMsI strIliMga che ane candra puliMga che. mATe liMgabheda doSa che. (2) vacanabheda - sarIsIvAmanuM vyoma vahAlA rUva sita: zazI | ahIM sarovara bahuvacanamAM che. ane AkAza ekavacanamAM che. mATe vacanabheda doSa che. apavAda - jyAM vacanabhede paNa dharmo ekarUpa hoya to baMnemAM anugama thaI zake che. mATe doSa nathI. jemake tavo dharta zAmAM tavIyA vibhramA iv| * asAzyAdithI thatAM doSo * (1 asAdrazya - prajJAmi hAvyazazinuM vitatArthami | ahIM kAvyane candranI upamA ApI che. paNa te bemAM sAdezya nathI. (2) asaMbhava - nAkhyImAnA rUDha vArivArI: kinArdhamAna pariSinoDatA ahIM madhyAhana -- -- --102) -- -- TUMkamAM sarvatra aucitya jALavavuM joIe - ucitasthAnavinyAsAdalaGkRtiralaGkRtiH / ucita sthAne karelA prayogathI ja alaMkAra kharI rIte alaMkAra banI zake. sUryamAMthI jalavRSTinI upamA ApI che. ke je asaMbhavita che. * aparihArya doSo * A doSo hakIkatamAM doSarUpa nathI gaNAtA. kAraNa ke teno parihAra zakya nathI. (1) kALabheda - putramApa mudatI prasAmava cetanAne ahIM prastuta vastu bhUtakALamAM che. jyAre upamAna vartamAnakALamAM che. (2) puruSabheda ) vizvAse vaM natera ! ahIM latAnA pakSe vizvAnane ema tRtIyapuruSanuM rUpa Ave. (3) AjJAryAdi bheda hova vidatu te seva kIrtidA. ahIM gaMgA sAthe pravati evuM rUpa joIe. je .. 1) vyaracanA mATe MASTER KEYS ( kAvyanI racanA mATe keTaluM jJAna joIe ? teno javAba eka zlokamAM evI rIte Apyo che ke evo koI viSaya nathI ke je kAvyanuM aMga na bane (nyAya, vyAkaraNa, koSa, zilpa, nIti vagere..) mATe kavinA mAthe moTo bhAra che.(Ano eka artha e paNa thaI zake ke ApaNA koI paNa viSayanA jJAnano upayoga kAvyaracanAmAM thaI zake che.) -- -- 194 -- -- -- Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (2) (3) vyAkaraNanuM jJAna na hoya to ya saMskRtanI be buka to sArI rIte thayela hovI joIe. tenA bAda vAMcanano ya sAro abhyAsa joIe. koSajJAna vinA kAvyaracanA karatAM agraNo. Ave, ane zabdadoSonI pracuratA thAya. mATe abhidhAnacitAmaNi koSanuM jJAna hoya to sAruM paDe. (roja 5 zloka gokhIe to ya 1 varSanI aMdara gokhAI jAya.) chevaTe dhanaMjaya nAmamAlA jevo (200 zlokano) nAnakaDo koSa paNa gokhI zakAya. triSaSThInA sarva parvonuM vAMcana karyuM hoya to. tenAthI mati parikamita banavAthI kuzaLatA Ave che. madhuratA e kAvyanuM sarvasva che. mATe enA bhoge koI racanA na karavI. kliSTa-kaThora zabdonAM prayogo TALavA. * kaThoratAnA vyaMjako - dR, 3, 4, 8 akSaro che. madhuratAnA vyaMjako - svavarganA anunAsiko sAthe saMyukta akSaro - jemake , manu, vRnDa, vempa tathA 2, na akSaro vacce sva svara hovo. jemake - hArine raktam mAtra vIrarasa - yuddhAdi varNana, bIbhatsa rasa-azuci vagere varNanamAM tathA raudrasamAM kaThoratA vyaMjakono prayoga ucita che. samAsanI alpatA ke abhAva paNa madhuratAnA vyaMjaka che. lAMbA lAMbA samAsa mAdhuryathI viruddha che. (7) 3vasthathari mathurA mano darata mAratI - koyalanI vANImAM gaMbhIra artho na hovA (4). (5) chatAM madhura hovAthI e badhAne gamI jAya che. te haMmezA yAda rAkhavA jevuM che. racanA kRtimadhura ja hovI joIe. (bhayaMkara ke bIbhatsa varNana ja temAM apavAda che.) eka ja zlokamAM moTA padArthane dAbIdAbIne bharavA karatAM vadhAre zlokomAM chUTathI padArtha levo. jethI zloka phla jevo komaLa bane. anyathA paththara banI jAya. (9) pAdapUrako, aprastuta zabdo, chaMdarakSA mATe ya karAtuM anaucitya vagere kavinI ajJatA sUcave che. kozAdi jJAna vaDe tenA vinA ya chaMdAdine jALavI zakAya che. chevaTe padArtha vIne racanA karavI paDe. (10) koI paNa akSarameLa chaMdanA pAdano agnimAM akSara laghu hovA chatAM guru gaNAya che. chatAM paNa te sthAne akArAnta akSara nA hovo joIe. I, u sva hovA chatAM guru jevA bhAsI zake che. evuM akArAntamAM na thavAthI chaMdano laya tUTe che. (anuSTrapa chaMdamAM vAMdho nathI.) (11) manovityAne nAcavuM, rasamaya vAram | anaucitya sivAya rasabhaMganuM anya koI kAraNa nathI. Ane anuzAsananA sAra rUpe kahI zakAya. chaMda, zabda, yati (maMdAkrAntAdi chaMdomAM darzita virAma), prakaraNa (prastuta prasaMga), avasara vagerenuM aucitya ja eka utkRSTa guNa banI jAya che. kAvyadoSono sAra paNa anaucitya che. te doSanirupaNamAM spaSTa thayuM che. doSo na hovA te eka ananya guNa che. jyAM jyAM je je ucita hoya teno ja prayoga karanAra kavi jItI jAya che. (12) yamaka, citra vagere alaMkArone rasanA zatru - - 198 -- -- -- Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (13) ane paMDitAInA pradarzaka tarIke kahyAM che. mATe tevI ghelachA choDIne sugamatA ane madhuratAnuM lakSya rAkhavuM joIe. vividha anuprAso upAdeya che. paNa te nirarthaka, prastAvane ananurUpa na hovA joIe. mAdhurya sivAyanA be guNo che. oja ane prasAda. ojaguNa dIptinuM kAraNa che. je vIrarasa, bIbhatsarasa ane raudrasamAM kramazaH atizaya hoya che. emAM vyaMjako - prathamadvitIya varNo ane tRtIya-caturtha vargo saMyukta hoya. zarSa, dIrgha samAsa, kaThora rasanA jemake - mUdhnAmRdvRttakRttAviralagalagaladraktasaMsaktadhArA0 (14) trIjo guNa prasAda. te cittanA vikAsano hetu che. tenA vyaMjako - varNo ane samAsonI evI racanA je sAMbhaLavA mAtrathI arthanI pratIti thaI jAya. jemake - dAtAro yadi kalpazAkhibhiralam [guNa | vyaMjaka varNonuM nAma mAdhurya |upanAgarikA vRtti ke vaidarbhI rIti oja paruSA vRtti ke gauDIyA rIti prasAda komalA vRtti ke pAMcAlI rIti (15) vaktA vagerenA aucityathI ukta varNomAM viparyAsa paNa thaI zake. jema ke mahAbhAratane lagatA kAvyamAM bhIma jevuM pAtra sAmAnya vAta paNa uddhatAIthI kare. mATe tenA vaktavyamAM kaThora varNo ja ucita banI jAya. (16) zRMgArI zlokono abhyAsa ane racanA sva paranA mohodaya ane saMsAra duHkhanuM kAraNa che. mATe tene varjavuM. ane je tene varjavA samartha na hoya teNe A viSayathI ja dUra rahevuM zreyaskara che. -- -- --(110 -- -- -- (17) anuyogadvAra sUtramAM kahyuM che ke - eka ja gAthA (zloka)thI kavino paricaya thaI jAya che. - vaM ca WII TTU.271T A hakIkata smaraNIya che. (18) mahAkavinA traNa AdhAra che. (1) pratibhA janmAntaranA kAvyazaktinA saMskArothI bhAvita buddhi. (2) vyutpatti - koSa, vyAkaraNAdi aneka zAstronuM jJAna. (3) abhyAsa - niraMtara navasarjana, kAvyavAMcanAdi. jI paramapratiSThA kAvyam - sAnuvAda. cha jIrAvalIyam kAvyam - sAnuvAda. (zrI jIrAvalA mahAtIrtha 'athathI Aja taka) jIrAvalA juhArIe - gIta guMjana. che premamaMdiram - kalyANarmAdarapAdapUrti stotra - sAnuvAda. che chaMdolaMkAranarUpaNa-kavi banavAno zorTakaTa-pokeTa SAyarI. 8) taqorponiSad - zrIsaddhasenaMdavAkarasUrikRta SaSThI dvAazakA para saMskRta-hiMdI TIkA. vAdopanaSad - zrIsaddhasenadavAkarasUrikRta aSTamI dvAazakAnI vRtti - sAnuvAda. che zikSopaniSad - zrIsaddhasenadivAkarasUrikRta aSTAdazI dvAazakAnI vRtti - sAnuvAda. huM stavorponiSad - zrIsaddhasenadavAkarasUri tathA kalikAla sarvajJazrI hemacaMdrAcAryakRta stutionA rahasya - sAnuvAda. che sattvopaniSad - yogasAra caturthaprakAzavRtti - sAnuvAda (mAtra saMyamI bhagavaMto mATe) che dharmopaniSad - veda thI mAMDIne bAIbala sudhInA karoDo dharmazAstronA rahasya.(jAhera pravacana Adi mATe ati upayogI) zrI bhuvatabhAtusUri - janmazatAbdI sarjanayAtrA... .. 2 2 elicious jJAnamR4 85 nanam.... to - pariveSaka C % pa.pU.vairAgyadezanAdakSa A.hemacandrasUrIzvaraziSya paM. kalyANabodhivijayajI gaNivarya $ siddhAnta mahodadhi mahAkAvyam - sAnuvAda. cha bhuvanabhAnavayam mahAkAvyam - sA[vAha. rajI samatAsAgara mahAkAvyam - sAnuvAda. -- -- --111