Book Title: Avashyak Sutra
Author(s): Manekmuni
Publisher: Mohanlalji J S Gyanbhandar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/023489/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che Avazyaka sUtra-vibhAga 1 lo. (haribhadrasUri kRta TIkA niryukti mULa sAthe bhASAMtara)... -- --- lekhaka, muni mANeka. kA prasiddha karanAra, zrImana mehanalAlajI jaina ve jJAna bhaMDAra surata-gopIpurA taraphathI cunilAlabhAI gulAbacaMda dALIyA, menejIMga TrasTI. prathamavRtti. ] vIra saM. 2449 [ prata 1000 vi saM. 1979 sane 1923 mUlya be rUpiyA. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhAvanagara dhI AnaMda prInTIMga presamAM zA. gulAbacaMda lallubhAIe . - Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA. dazavaikAlika tathA AcArAMga sUtre purA thavAthI sUyagaDAMgane prathama bhAga je chapAvA Apela chapAte hatA, te samaye zrAvane paNa khAsa upayogI Avazyaka sUtra mATe prArthanA thavAthI tene prathama bhAga taiyAra karI Apela te jJAna bhaMDAra taraphathI bahAra paDe che. A bhAgamAM mukhyatve aDadhA vibhAga sudhI pIThikA che, temAM ghaNuM prastAvanA rUpe che, tethI ahIM vizeSa lakhavAnI jarUra nathI. ane bAkInA aDadhA vibhAgamAM prathama batAvela zAna pachI zrutajJAnamAM Avazyaka sunanuM varNana che, temAM prathama sAmAyika adhyayana che tenuM samarthana che. - haribhadra sUrijI mahArAjanI banAvelI A TIkAmAM datinuM baLa havAthI vAMcanArane AnaMda Ave che paNa rahasya gaMbhIra hovAthI ke aze kaThaNa paNa paDe che tethI vAraMvAra vAMcavuM joIe. niryuMtikAra bhadrabAhu svAmInI A prathama kRti hovAthI temAM temaNe ghaNe khulAso karyo che, te anukramaNikAmAM jovAthI mAluma paDaze. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA. 1-3 4-8 9-14 15-20 21-23 24-31 bhASAMtarakAranuM maMgaLAcaraNa, tathA TIkAkAranA maMgaLAcaraNanuM vivecana. graMthanuM prayojana, racanArane lAbha, kahevAne viSaya saMbaMdha tathA zaMkA samAdhAna maMgaLa tathA tenA traNa sthAne tathA AcAryanuM zaMkA samAdhAna. nAma sthApanA dravya tathA bhAvamaMgaLanuM varNana ne AgamathI bhAvamaMgaLamAM zrutajJAna sivAyanAM cAra jJAnenuM varNana naMdI te bhAvamaMgaLa che, temAM prathama mati(abhinidhika) jJAna, zrutajJAna avadhijJAna mana:paryava jJAna tathA kevaLajJAnanuM TuMka varNana zaMkA samAdhAna sAthe matijJAnanuM vizeSa varNana, avagraha eTale zuM ? bhASA eTale zuM, kevI rIte utpanna thAya che. te kyAM sudhI kevI rIte jAya che ? IhA vigerenuM varNana matijJAnanuM nava anugadvAra sAthe nirUpaNa ni. 13 thI 15 sudhI. gati Idriya kAyayoga veda kaSAya lesyA. 32-4ra 43-57 58 59-60 61-62 Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10-8} 72 7377 78-82 83-86 OM OM lephsA samyakatva, vyavahAra nizrcaya, jJAnadAra, darzanadAra, upayeAgaddAra, AhAraka, bhASaka, parItta paryAptaka sUkSma sannI bhava, carama sparzanA kALa aMtara bhAva ane alpa bahutva AramAM avatAra 122-23 124-25 matijJAnanuM khIjI rIte vaNuna zruta jJAnanuM varNana, akSaranuM svarUpa temaja anakSara vigerenuM svarUpa sajJIzruta, samyaka zruta sadi anAdi gamika tathA buddhinA ATha guNAnuM vaNaeNna zravaNanA vidhi. avadhijJAnanuM varNana AnugAmuka avasthitanuM vana. tIvramada pratipAda utpAda dvAra vibhagajJAna deza kSetra gati 89-90 nAma sthApanA dravya kSetra kALa bhava bhAva ema sAta prakAre avadhijJAnanA nikSepo che. 91-95 kSetra avadhinuM vana tenI pAMca gAthAnuM vivaraNu 96-101 kSetra kALanI avadhijJAnamAM sarakhAmaNI 10-111 audArika vigere pugaLAnI vaNAnuM vana dAMta sAthe. 112-19 avadhi jJAnanuM jadhanya utkRSTa paramAdhi sudhInuM vana. 120 madhyama avadhinAM sasthAnAnuM varNana avasthita tathA caladdAranuM varNana tIvrama' dvAra tathA kruDukAnA avadhinuM varNana Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13738 126 27 pratipAta utpAdadAra bAtha atyaMtara avadhinuM varNana 128-30 darzana zAnanuM svarUpa deza ( khaMDa) avadhinuM varNana niyata avadhinuM varNana 10122 tIrthakaranuM avadhijJAna kSetrakAra saMbaddha asaMbaddha avadhi 133-36 gatikAra tathA zeSa hionuM varNana vAsudeva cakravartI tIrthaMkara baLadeva vigerenA baLanuM daSTAMta 139-40 mana:paryavajJAnanuM varNana 141-44 kevaLa jJAnanuM varNana pIThikA samApta 145-46. zruta jJAnane anuyAga zaMkA samAdhAna 14-50 Avazyaka zabdArtha te upara kathA, bhAva AvazyakanuM varNana, tenAM dazanAma cha AvazyakanuM varNana 153-54 anugadvArane zabdArtha, daSTAMta, upakramanuM varNana 155-61 upakramamAM zaMkA samAdhAna, bhAva upakrama, dRSTAMta sAthe 163-63 zAstrIya upakramanuM varNana, anupUrvInuM varNana 164-66 sUtrArthanuM varNana tathA avatAra, vaktavyatA nikSepa 167-69 anugamanuM varNana, pharI maMgaLanuM zaMkA samAdhAna 170-77 bhagavAna zabdanuM varNana 178 badrabAhu svAmIe kaI niryuktio banAvI che 17 niryuktimAM hetu kAraNa padanA samUhanuM varNana niryukti saMbaMdhI 87 mI gAthA, te AcArya paraMparAe AvelI che tenuM varNana 151 52 180 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 181-60 dravya paraMparAmAM citArAnI kathA tathA mRgAvatInuM daSTAMta zIlarakSaNa mATe tenuM apUrva buddhibaLa 191 niryukti zabdanuM svarUpa 193-94 tIrthakara gaNadharonuM uttama vRkSa sAthe daSTAMta zaMkA samA dhAna, vaidya tathA sUrya sAthe sarakhAmaNI 195-96 satra racanAnuM prayojana tIrthakara gaNadharanI racanAno bheda 197-202 sUtrane sAra zuM che, mekSanAM aMga, te traNe saMpUrNa joIe jJAna kriyAnuM samarthana. 201-10 kAcabAnuM dRSTAMta, tathA jJAna kriyA baMnenI mukhyatA 211-16 samyagdarzananI prApti kevI rIte thAya che? karmonuM varNana 21-ra7 baMdhakone keTaluM che, tenuM zaMkA samAdhAna, samyagdarzananI prApti upara daSTAMte pachI cAritra kayAre prApta thAya. 228-34 cAritranA bheda, sAdhunA daza kalpanuM varNana 235-36 parihAra vizuddhi cAritranA tapanuM varNana 237-4ra upazrama zreNine krama tathA tenI sthApanA 243-44 tIrthakaranA upadezanI be gAthA, 245-5ra kSAyika cAritranuM varNana, kedarAnuM daSTAMta, kSapaka zreNinuM varNana tenI sthApanA, pravacananuM vizeSa varNana 253-56 naya ane anuga viSe zaMkA samAdhAna. pravacana zabdanA pAMca ekArthika zabdonuM varNana, sUtra zabdanuM varNana 257-300 anuganuM saMpUrNa varNana. 301-304 paracuraNa -nsalA :-- Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaddhipatra.. azuddha no temanA payAryo viM pRSTha 24 29 33 39 48 57 79 79 lITI 4 1 8 3 2 5 4 22 >> na >> ja ja ra vAka sama khulluM azruta vA samaya khalu A zruta >> ja che ? ja ra 89 nAma bhavA thAna evuM nAma bhAvA sthAna mati jJAna mata jJa jJAna 121 135 145 148 150 161 171 5 6. 1 - 10 2 13 2 adhIna sa AdhIna sa dha . . Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 Truth of57 put|6|2 57 5 // 4-3. namo vItarAgAya. -- yAnayuta sahita saTI Avazyaka sUtranuM bhASAMtara. - -- pUjyaH zreSTa guNai raho jinavaraH zAMtiH sadA zAMtido, bhavyAnAM hitakArakaH sunagare prAlhAdane saMsthitaH sada buddhi prabhavaH guNADhya vRSabhazcaMdrazca suzrAvakaH sauhArdA mana iMdirA varamatI zrAddhI supatnI tayoH // 1 // jAtazca putro munimohanasya, ziSyo'bhavaddaharSaguro prasAdAt mANikya nAmA svaparaikahiMtA mAvazyake vaivivRNotibhASAM // 2 // // yugma // TIkAkAranuM maMgaLAcaraNa, praNipatya jinavareMdraM vIraM zrutadevatAM gurun sAdhUna Avazyakasya vivRti, gurupadezAdahaM vakSye // 1 // Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ naMdra deva viraprabhu havenI sugurU ane badhA sAdhuene namaskAra karIne gurUhArAjanA upadezathI Avazyaka sUtranI TIkA huM banAvuM chuM TIpaNanuM bhASAMtara. varaprabhunuM zAsana cAlatuM hovAthI abhISTa devatAnuM stavana kahyuM che. (abhiyukta te AjJAmAM vartanArA che, ane temanAthI pUjAya te abhISTa che.) - jina eTale avadhijJAnI tathA manaparyavajJAnI temAM vara te zreSTha kevaLajJAnIo che, temanA IMdra te tIrthakaro che, te tIrthakara viraprabhune prathama namaskAra che. vipna dUra karavAvaDe mAnya thAya te abhimata devatA che, te zAsana devadevI che, tathA zrutanI adhiSThAyikA zrutadevatA che, kRtarUpa devatA te mRtadevatA ema samAsane vigraha karIe te abhimata devatApaNuM na thAya, paNa adhikRta devatApaNuM thAya, mATe zruta ane devatA baMnene judA pADayA, A sarasvatIne namaskAra kare te jJAna AvaraNIya karmakSaya upazamamAM sAdhakapaNe hovAthI anucita nathI. suvA nI theya belAya che, enAmAM aviratapaNuM hovA chatAM stavavApaNuM batAvyuM che, mithyAtvanI prApti nathI. kAraNa ke siddhAMtanuM AcaraNa bane pakSavALAne mAnya che. gurU zabdathI adhikRta devatAnuM stava che. ( zAstranA Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [3] praNetApaNe" adhikArI che) sAdhu zabdathI upAdhyAya tathA vAcanAcArya gaNAvacachedaka vigerene namaskAra karyo che. gadyapi mayA tathA'nyaiH kRtA'sya vivRti stathApi saMkSepAt tadruci satvAnugraha hetoH kriyate prayAso'yam // 2 // A Avazyaka sUtranI TIkA meM tathA bIja mahAna purUSae karI che, te paNa saMkSepathI tevI rUcivALA upara anugraha karavA A prayAsa karAya che. A haribhadrasUri mahArAje AvazyakanI TIkA vistArathI 4 hajAra ka pramANu banAvI che, tema temanA pahelAMnA mahAna purUe paNa TIkAo banAvelI saMbhave che. A saMkSisa TakA saMkSepa rUcivALA jInA upakAra mATe athavA temanA nimitte karI che. bIjI gAthA upara zaMkA samAdhAna. A AvazyakanI TIkAne prayAsa prayajana vigerenA abhAvathI kAMTAnI zAkhA maraDavA mAphaka nakAme che. vigere zaMkAo thAya, te mATe prayajana vigere prathama kahe che. bIjAoe paNa kahyuM che ke - prekSAvatAM pravRttyarthaM phalAdi tritayaM sphuTa maMgalaM caiva zAstrAdau vAcyamiSTArtha siddhaye // 1 // vidvAnanI pravRtti mATe khullI rIte phala vigere ( abhidheya prajana) tathA maMgaLa zAstranI zarUAtamAM Is Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4]. arthanI siddhi mATe batAvavA joIe, vigere che (kAraNa ke siddha artha tathA siddha saMbaMdhane sAMbhaLavAne vidvAna prava che) tethI prayajana abhidheya saMbaMdha ane maMgaLa yathA avasare kahIzuM. prayojana. para (prakRSTa) tathA apara (tenA sAdhanabhUta) phala maLe, ema be prakAre prayojana che. vaLI te dareka phaLa kahenAra ane sAMbhaLanAranI apekSAe be prakAre che. ' graMtha karanAranuM prayojana. dravyAstika nayanA mate vicAratAM A jaina siddhAMte nitya hovAthI kartAne abhAvaja che. naMdIsUtra vigeremAM kahyuM che ke A dvAdazAMgI (AcArAMgathI duSTivAda sudhI) pUrve keI vakhata paNa nahatI ema nathI, tema kadAcit nahIM hoya tema paNa nathI. tema vartamAnamAM na hoya tema paNa nathI, arthAt sarva kALamAM che.) paryAyAstika nayanA mate vicAratAM anitya hovAthI tenA kartAne sadbhAva che. ( koI paNa muddAne viSaya kahe te dravyAstika naya ane sAMbhaLanAra nI apekSAe samajAvavA thoDAmAM ke Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [5] khulAsAthI kahetAM mudde teja rahevA chatAM akSare ochA vadhatA thAya te paryAyAstika naya che. tatvanI apekSAe AgamanAM sUtro tathA artho baMnenI AlocanA karatAM arthanI apekSAe Agama nitya hevAthI tenuM karavApaNuM nathI, sUtranI racanAnI apekSAe gaNadhare racelAM hovAthI ke aMze karavApaNuM ghaTe che. sUtra racanArane lAbha. meTo lAbha e che ke para te mokSanI prApti thAya che. ane aparate te sUtrane paThana pAThana karanAra jIne sumAge cAlavAnuM maLe che. pra-artha batAvanAra jinezvarane zuM lAbha? u-kaMI paNa nahi. kAraNa ke teo kRtakRtya che ane kevaLajJAna prApta thaI javAthI mekSa to maLavAneja che. - prave-je temane prayojana nathI to artha batAvavAne prayAsa karavo ayukta thayA ! u-ema nathI. kAraNa ke temane tIrthakara nAma gotra pUrve bAMdheluM hovAthI udayamAM AveluM te bhegavyA vinA chuTe nahi. (teja ni. gA. 185 mAM) AgaLa kaheze ke taMca kahaM veijjaI agilAe dhammadesaNA dIhi. pratIrthakara nAma netra kevI rIte vedAya? Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] udInatA batAvyA vinA dhamapadeza ApavA vigerethI. pra-tethI sAMbhaLanArA bhavyAtmAone zuM lAbha? u-apara (sAmAnya) lAbha sUtramAM zuM rahasya che, te arthadvArA jaNAya, ane te rahasya sahelathI gekhAya, mATe sUtra sAMbhaLavAne lAbha che, ane para vizeSa meTa) lAbha e che, ke tethI mukti ja maLe. pro-kevI rIte? u-jJAna ane kiyA e be vaDe mekSa che, ane A Avazyaka sUtra bedha ApanAra jJAna svarUpa tathA te pramANe vartavAnI kriyAvALuM che, tethI mekSa maLe che. kAraNa ke A vazyaka sUtra arthanA sAMbhaLyA vinA paramapadane anukuLa jJAnakiyAnI prApti thatI nathI. pra--zA mATe? u-te Avazyakaja mekSanuM kAraNa che, ane te Avazyaka sAMbhaLyA vinA viziSTa bAdha tathA kiyA kevI rIte thAya? paNa te Avazyaka sUtra bhaNIne samaje, ane te pramANe va, tethI paraMparAe mekSa maLe. mATe siddha thayuM, ke prayojanavALe (lAbhadAyI) Avazyaka sUtrArthanA prAraMbhane prayAsa che. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 7] abhidheya (kahevAne viSaya) pra-Avazyaka sUtramAM zuM kaheze ? u-sAmAyika vigere cha Avazyaka tathA te pramANe kriyA karavI. saMbaMdha. upAya ane upeya (upAyathI meLavavA yogya) bhAvanA lakSaNavALo tarkanA anusAreja che. pro-kevI rIte? u- upeya te sAmAyika vigerenuM yathArthajJAna, ane chevaTe mekSa che, ane upAya te Avazyaka sUtraja vacanarUpe racAyuM che. (kAraNa ke uttarAdhyayana sutra vigerenuM sAMbhaLavuM sAruM che. paNa tenAthI A AvazyakanuM ja mukhyapaNuM ISTa artha sAdhavA mATe upayogI che) A Avazyaka sUtra sAMbhaLavAthI sAmAyika cauvIsae vigerenA viSayane nizcaya thAya che, ane te prApta thavAthI samyaga darzana vigerenI nirmaLatA thAya che, ane kriyA karavAne prayatna thAya che, ane tethI mokSapadanI prApti che, athavA niyuktikAra mahArAja bhadrabAhusvAmI upaghAta niyuktimAM uddezA pramANe nidezo (IcchA pramANe abhiprAya prakaTa) kahe joIe, vigere adhikAramAM pite kaheze. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [8] zaMkA samAdhAna. kaI jijJAsu jena athavA tarka karanAra baiddha vigere anyavAdI pUche ke-jemaNe zAstra tathA arthane bhaNyAM che, teo pitAnI meLe ja tenuM prayajana jANI leze te A zAstranA prAraMbhamAM prayojana vigere batAvavA prayAsa kare te vyartha che. u-tema nathI. kAraNa ke zAstrArtha nahi bhaNanArAone te zAstromAM pravRtti karavAne hetu te prayajana vigere che, mATe prayajana vigerene prayAsa karavAnI jarUra che. kAraNa ke vidvAnanI pravRtti prathamathI nizcaya karIne thAya che. - prave-kadAca prayajana vigere agAuthI kaheze, tepaNuM zAstra jANyA vinA tenA nizcayanI khAtrI nahi thAya. kAraNake temAM saMzaya rahevAthI pravRttine abhAva thavAthI tamAro upanyAsa karo anarthaka thaze. u-tema nathI. jemAM saMzaya paDe tyAM paNa satya jANavA athavA lAbhanI khAtara pravRtti thatI dekhAya che. varasAdanI zaMkA rahevA chatAM paNa kheDuto jamIna kheDI taiyAra rAkhe che. mATe A prasaMge vadhAre kahetA nathI. maMgaLanuM varNana. uttama kAryamAM vadhAre vine hoya che te batAve che. zreyAMsi bahuvighnAni, bhavaMti mahatAmapi azreyasi pravRttAnAM, kApiyAnti vinAyakAH // 1 // Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 9 ]. meTA purUSane paNa sArAM kAryo karatAM vidane Ave che, kAraNa ke akAryamAM pravRttelAne kyAMya paNa vidana karatAM aTakAva nathI (adhamone bIjAnuM bagADatAM paNa AnaMda Ave che) A Avazyaka sUtrane niyuktirUpa anuga karatAM te sUtra mokSanI prAptinA bIjarUpa hovAthI A kArya zreyarUpaja che, tethI tenA AraMbhamAM vidana karanArAonI zAMtine mATe maMgaLa batAve che. te maMgaLa zAstranI AdimAM, madhyamAM ane aMtamAM karavAnI IcchA rahe che. zaMkA samAdhAna. prava-AzAstraja saMpUrNa maMgaLarUpa che, kAraNake tapanI mAphaka jJAna rUpa hovAthI nirbhara karanAra che, tethI te maMgaLa kAyama rahe, mATe upara kahelAM traNa maMgaLa jenirvikta samApti mATe prathamanuM, bhaNeluM dhairya thAya mATe madhyama, ane ziSyanI vaMza paraMparAmAM kAyama rahe mATe chevaTanuM che, tevI navI ka5nA karavI te ayukta che. kAraNa ke tevA maMgaLanI jarUra nathI. u-tema nathI, kAraNa ke tevA maMgaLanuM prayojana nathI, e kahevuM siddha thatuM nathI. te batAve che, te maMgaLa batAvyA vinA navA ziSya vivecana karatAM zAstrArthanA avina paNe kevI rIte pAra pahoMcaze? mATe ja prathama maMgaLane prayAsa jarUrI che, tathA bhaNeluM tene kevI rIte sthira rahe, mATe madhya maMgaLa che, tathA ziSyanI paraMparAmAM Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 10] paNa jJAna vinAza na pAmatAM upakAraka banI rahe mATe chevaTanA maMgaLanI AvazyakatA hovAthI tamAre prazna nakAme che. traNa maMgaLanAM sthAna batAve che. minivedira dALa tuvaLA vigere 1 lI gAthAmAM ja AdimaMgaLa kahyuM, tathA uttara kriti naMgAthAmAM che, te madhyama maMgaLa che, ane vaMdana te vinayarUpa che, te vinaya atyaMtara tapamAM che, tapanuM maMgaLapaNuM dha maMtra mudde ) daza vaikAlikanI 1 lI gAthAmAM 1 gahiMsAnaM tavo ( batAvyuM che. tathA ghaNA vigere gAthAthI chevaTanuM maMgaLa che, kAraNa ke bAhya tapamAM che, ema traNe maMgaLa batAvyAM. zaMkA samAdhAna. pra-bhale tema che, paNa A traNa maMgaLa A zAstra thI bhinna (judAM) che, ke ekapaNe che? jo tame ema kahe ke bhinna che, te zAstra amaMgaLa thayuM, ema amaMgaLa mAnyA vinA bheda na paDe, ane je amaMgaLa che, tene bIjA se maMgaLa lagADe topaNa te maMgaLa thAya nahi, mATe maMgaLa batAvavuM vyartha thayuM, ane te maMgaLa levAthI paNa Icchita siddhi nahi thAya, jema pUrve amaMgaLa hatuM, tene mATe maMgaLa kahyuM, tema maMgaLane mATe bIjuM maMgaLa paNa kahevuM joIe, kAraNa Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [11] ke Adya maMgaLa kahevA chatAM paNa zAstra te amaMgaLaja rahyuM che, mATe eka pachI eka ema aneka kahevA chatAM paNa bhinna hovAthI te amaMgaLa maMgaLa thAya nahi. kadI abhinna (bheguM ) mAno, te zAstra piteja maMgaLa thayuM, te anya maMgaLa batAvavuM nakAmuM thayuM, ke maMgaLabhUta zAstra chatAM paNa anya maMgaLa batAvo che ! ane tema maMgaLa batAve che te maMgaLa mATe bIjuM maMgaLa batAvyA kare to te anavasthA deSa Avaze, ane je anavasthA deSa na Iche, te maMgaLanA abhAvane ja prasaMga Avaze, pra-kevI rIte? u-maMgaLabhUta zAstrane anya maMgaLanI apekSA rAkhavI paDatI hovAthI maMgaLanA abhAve amaMgaLapaNuM Avaze, te pramANe pahelA maMgaLa mATe bIjuM maMgaLa joIze, mATe maMgaLano abhAva (aprajanapaNuM) siddha thaye, jainAcAryanuM maMgaLanA prazna upara samAdhAna. bhinna pakSa svIkAravAthI je deSa batAvyA, te bhinnapakSa ame mAnatA nathI mATe te dene abhAva thaye, kadAca bhinna pakSa mAnIe tepaNu lavaNa (mIThuM) tathA dIvA vigerenA daSTAMtathI svaparane anugrahanA karavAthI tamArA kahelA dono abhAva tha. (kAraNa ke lavaNa juduM chatAM maLI vastumAM nAMkhavAthI guNakArI thAya che, ane dIve aprakAzita Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 12 ] vastune pite prakAzaka hovAthI pitAne tathA anyane prakAzamAM lAvI khADA vigerethI manuSyane bacAve che, tema keTalAka maMgaLasUcaka zabdo kAnamAM paDatAM utsAha vadhatAM dharma kriyAmAM ke bhaNavAmAM vadhAre pravRtti thAya che) ane abhinna pakSa laIe, te paNa maMgaLanuM upAdAna nakAmuM nathI, kAraNake tethI ziSyanI mati maMgaLane grahaNa karavA tarapha thaze, zAstranuM ja maMgaLapaNuM batAvyAthI te lAbha che, Ano bhAvArtha A che, ke A zAstra ja maMgaLa che, evuM ziSya kevI rIte jANe? te batAvavA mATe ISTadevane namaskAra kare, vigere zAstramAM kahyuM che. pra-kadAca maMgaLa batAvyA vinA ziSya zAstrane maMgaLa na jANe, te paNa zAstra svarUpathI maMgaLa hovAthI pitAnuM kArya siddha thaI jaze, te maMgaLa batAvavuM anartha rUpe kema nahi? unahi, amAro abhiprAya tame jANatA nathI, kAraNa ke amAruM kahevuM A che, ke maMgaLane paNa maMgaLa buddhie mAnatAM maMgaLakArI thAya che, sAdhune sAdhu buddhie jANune name, arthAt sAdhu maMgaLarUpa che, chatAM tene maMgaLa buddhieja grahaNa karela hoya tevA prazata citta vRttivALA bhavyAtmAne te sAdhu upakAraka thAya, ane tevI buddhie guhaNa na kare, te kALA hRdayavALA kapaTIne te lAbha sAdhu na Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 13] karI zake, e pramANe zAstrane paNa maMgaLa buddhie grahaNa karI ArAdheluM lAbhadAyI thAya. prava--je tema hoya te amaMgaLa paNa maMgaLa buddhie mAnIe te lAbhadAyI thAya e te aniSTa che. u-ema nathI, amaMgaLa svarUpe ja amaMgaLa hevAthI potAnI buddhinI apekSAe maMgaLa mAnavA chatAM lAbha na kare, paNa maMgaLane maMgaLa samajIne kare te lAbha thAya. jema ke kaI mANasa senAne sonAnI buddhie grahaNa karI vahevAramAM le te ISTa siddhi thAya, paNa pItaLane kAMcana (senA)nI buddhiele te kAma na thAya, tema senAne enuM na jANe tepaNa siddhi na thAya. pra-maMgaLane maMgaLa mAnavAthI kArya siddhi thAya, ema hoya te traNa maMgaLa sivAyane vacalo bhAga amaMgaLa thaI jaze. u-ema nathI, kAraNa ke tattvathI te AkhuM zAstraja maMgaLarUpa che, kemake AkhA zAstrane traNa bhAgamAM vaheMcyuM che, jema lADunA traNa bhAga pADyA heya, tethI koI paNa bhAgamAM lADu na hoya tema nahi, te pramANe traNa vibhAga pADavA chatAM A zAstra amaMgaLa nathI, kAraNake AkhA zAstranuM maMgaLapaNuM karmanI nirbhara kare che tethI siddha che, tenuM anumAna nIce batAvyuM che. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 14 ] pratijJA hetu dRSTAMta A vivakSita (Avazyaka) zAstra mAMgaLa che, nija rA che, tapanuM che, pra--enI nirjarA kevI rIte che ? ujJAna rUpe hAvAthI, ane jJAna che, te karmanI nija rAnA hetu che, kahyu che ke jaMneraio kammaM khavei bahuyAhi vAsakADIhiM nANI tihigutto khavei usAsamitteNaM // 1 // nArakInA jIva karoDo varase je kama khapAve, te mana vacana kAyAthI gupta rahIne jJAnI sAdhu kSaNu ( ucchavAsa ) mAtramAM khapAve. pra0---ema hA, tApaNu maMgaLa traNanI kalpanA vyartha che? ----ema nahi, ame traNe maMgaLanuM prayAjana khatAvI dIdhuM che. mATe A nakkI thayuM ke zAstranI Adi madhya ane aMtamAM maMgaLa batAvavu joie, maMgaLa eTale zuM ? pra~maMgaLa zabdanA artha zuM che? u--aga, raga laga vaga maga e dhAtuonA samudAya che, temane vacamAM ' n ' lAge che, ( pANinI vyAkaraNa 7-158 ) mAM atAvyA pramANe aiNAdika pratyayamAM ' la' lAge che, tethI prathamAnA ekavacanamAM maMgaLa zabda thAya che, arthAt jenAvaDe hita maMgAya, samajAya sadhAya te magaLa che. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [15] athavA maga eTale dharma ane lA dhAtunA artha levAne che, emAM ( pANinI 3-2-3 ) pramANe Ane a' thaane maMgaLarUpa bane che, athavA ( pA. 6-4-64 ) pramANe maga te dharmanA upAdAnanA hetu te maMgaLa che, athavA mAM mane cAyatti gALe che, bhavathI arthAt je saMsAranA bhava bhramaNathI bacAve te magaLa che. ( tattvabheda paryAcAvaDe vyAkhyA thAya, evA niyama hAvAthI maMgaLathI hita prApti thAya evuM khatAvIne ) have te maMgaLanA nikSepA AzrayI bheda khatAve che, nAma, sthApanA dravya ane bhAva ema cAra bhede maMgaLa che. nAma maMgaLa. yadvastunA'bhidhAnaM, sthita manyArthetadarthanirapekSaM paryAyAnabhidheyaM (ca), nAma yAdRcchikaMcatathA jIva ajIvAdi je vastunuM nAma hAya, jema ke gAvAnIyAnA chekarAnuM nAma IMdra hoya te paramAthI devAnA svAmI ( kharA iMdra ) sAthe maLatu che, chatAM geAvALIyAnA chekarA devAnA svAmI na kahevAya, paNa devAnA iMdra teA guNuthI nAma che, 'iMd dhAtunA atha paraaizvarya che, te temAM ghaTe che, paNa gAvALIyAnA putramAM te na ghaTe. mATe devAnA svAmI iMdranA paryAyeA zakra purakara vigere nAmeA sAthe pazu 'iMdra " chekarAnuM nAma na sarakhAvAya, aDDI phakta nAma 9 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16] ane nAmavALe e bemAM abhedane upacAra karavAthI gevALIe vastu (ka) ja levAya, tathA bIje sthaLe na vartatuM kaMI paNa Ditha " vigere mAphaka IcchA pramANe nAma hoya, ja' zabdathI te nAma dravya hoya tyAM sudhI rahe, (pachI badalAI paNa jAya) sUtramAM "je savA " kaheluM che ke nAma chevaTa sudhI rahe te amuka dezamAM je saMjJA cAlatI hoya te nAma nAma AzrayI kaheluM jANavuM. - A nAma sAthe maMgaLa joDatAM nAma maMgaLa zabda thaye, temAM kaI jIvanuM ke ajIvanuM athavA baMnenuM nAma maMgaLa rAkhyuM hoya te che, jema jIvane AzrayI siMdhu dezamAM agnine maMgaLa kahe che, ane ajIva AzrayI zrIlATa dezamAM davaraka vilanaka (derIne vALela) heya te maMgaLa gaNAya che, ane jIva ajIva baMnene AzrayI vaMdanamALA-AMbAnAM ke azokanAM pAMdaDAMnuM tAraNa zubha prasaMge baMdhAya te), sthApanA maMgaLa. yattutadarthaviyukta tadabhiprAyeNayaJcatatkaraNi / lepyAdi karmatat sthApaneti kriyate'lpakAlaMca // 2 // je vastu bhAva Iddhi vigere artha rahita hoya, chatAM temAM tene abhiprAya (buddhi) hoya, temAM teI vigerenI AkRti lepa vigerethI karI hoya, athavA AkRti vinA paNa jema sAdhuo pAse akSa vigerenI sthApanA hoya, te sthA Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 17 ] panA itjhara ke apa kALanI che, (pUrve je AkRti hoya, tene adale khIjI karavAthI pUrvanI AkRti badalAi jAya che, AnA saMbaMdhe zrAvaka pratikramaNAdi kriyA karatAM navakAra pace driyathI sthApanAjI kare che, ane kriyA karI rahyA pachI navakAra gaNI samApta kare che, tema sAdhune paNa sthApanA pAse na hoya, ane pANI rastAmAM pIvu` hAya tA dAMDAnI sthApanA navakAra gaNIne sthApe che, te paNa teTalIja vAranI hAya che. ) 6 zabdathI jANavuM ke keTalIka sthApanAe pratimAe vigere te vastu rahe tyAM sudhInI paNa hAya che, (jemake nadIdharadvIpamAM zAsvatI pratimAo jevI ne tevI haMmezAM rahe che) arthAt sthapAya te sthApanA che. A sthApanA sAthe magaLa joDavAthI sthApanA maMgaLa che. ahI' vahevAramAM maSTa magaLa jANItAM che jemAM svastika naMdAvatta vigere che. dravya magaLa. bhUtasya bhAvineAvA bhAvasya hi kAraNaM tu yalloke / tadravyaM tatvajJaiH sacetanA cetanaM kathitam // 3 // ( AgamathI ne AgamathI vicAratAM ) je bhUta ( vItI gayuM ) hAya, athavA bhAvI ( thavAnuM ) hAya, tenA paryAyAnu je nimitta hAya, tene dravya karyu che te ane te dravya te sa zrInA pAMcAne pAme che, mATe te dravya che, evuM tattvajJa ( tIkarA ) kahe che, temAM sacetana dravya te je purUSane te paTTA Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] rthanuM lakSya na haya, meDhethI belate hoya, te te dravyaja che, (ane tene AzrayI tenuM anuSThAna pratikramaNa vigere paNa dravya gaNAya che, ) ane acetana dravya te jJa zarIra bhavya zarIra ane tevuM bIjuM kaMI dravya hoya te acetana che, AvuM batAvyuM che, te dravya sAthe maMgaLa joDatAM dravya maMgaLa kahevAya che. dravya maMgalanA be bhe. (1) AgamathI (2)no AgamathI ema be bheda che, temAM AgamanI apekSAe maMgaLa zabdane jANa hoya, paNa temAM upaga na hoya, kAraNa ke upaga rahita te dravya che. AgamathI 1 jJa zarIra 2 bhavya zarIra 3 te baMnethI vyatirikta (juduM) ema traNa bhede che. jJa zarIra te jANanAranuM zarIra (saDe te zarIra)AmAM jIva gayA pachI zarIra paDI rahe te, dravya maMgaLa che, athavA jJa zarIra teja dravya maMgaLa ema samAsa thAya (pada joDAya) tene paramArtha A che, ke koI maMgaLa padArthane jANanAro aNasaNa karIne mokSamAM gayela hoya, te bhAvane AzrayI tenuM pachavADe paDI raheluM zarIra (ghI bharIne kADhI lIdheluM hoya tepaNa te) ghaDAnI mAphaka AgamathI jJa zarIra dravya maMgaLa che, (ahIM ne zabda maMgaLa jJAnathI zUnya hovAthI sarvathA niSedha vAcI samaja) tathA bhavya te bhaviSyamAM maMgaLa padArthane jANaze, paNa Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] hAla nathI jANate, tenuM zarIra bhavya zarIraja dravya maMgaLa che. athavA bhavya zarIra ane dravya maMgaLane samAsa karIe tApaNu bhavya zarIra dravya maMgaLa che. ahIM bhaviSyanI vRttine anusarI maMgaLanA upayoganA AdhArabhUtapaNathI bhaviSyamAM A ghaDAmAM madha bharAze ema khAtrI thavAthI te madhane ghaDo kahevAya; tema bALa, juvAna vigerenuM zarIra bhavya zarIra dravya maMgaLa jANavuM. ahIM paNa no sarvathA niSedha vAcI che, jJa zarIra bhavya zarIra te baMnethI juduM dravya maMgaLa saMyama tapaniyama kiyA anuSThAna karanAre anupayukta hoya te, jema AgamathI upayoga rahita hoya tenI mAphaka jANu, athavA je zarIra athavA Atma dravya pUrve karelA saMyama tapa niyamanI kriyAnA pariNAmavALo, te vyatirita dravya maMgaLa jJa zarIra dravya maMgaLanI mAphaka che, tathA bhAvi saMyamAdi kriyA pariNAma egya zarIra athavA Atma dravya che, te baMnethI juduM che, te bhavya zarIra dravya maMgaLa mAphaka jANavuM, tathA je svabhAvathI zubha varNagaMdhAdi guNavALuM sonuM, kulanI mALA vigere che, te paNa bhAva maMgaLanA pariNAmanuM kAraNa hevAthI dravya maMgaLa che. ahIM paNa ne zabda sarva niSedha vAcI che. dravya maMgaLa kahyuM. bhAva maMgaLa. bhAvo vivakSita kriyAnubhUtiyukto hi vai smaakhyaatH| sarvajJairindrAdiva dihendanAdi kriyAnubhavAt // 4 // Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra0 ] * tene A artha che, thavuM te bhAva che, te belavA mATe ISTa kiyAnA anubhavanA lakSaNavALA sarvAe kahela che, IndranAdi kiyAne anubhava karanAra kharA iMdra mAphaka jANa. bhAvathI maMgaLa te bhAvamaMgaLa, athavA bhAva teja maMgaLa te bhAva maMgaLa ema samAsa kare, te Agama ane Agama ema be bhede che, ahIM AgamathI maMgaLa jJAnathI jANate. ane upaga rAkhanAre bhAva maMgaLa che. pra-bhAva maMgaLanA upayoga mAtrathI kevI rIte tanmayapaNuM gaNAya ? kAraNake agninuM jene jJAna che, ane tene upaga che, te mANavaka mANasa agni thaI jAya ane tema mAnIe tepaNa te agni mAphaka bALavAnuM, rAMdhavAnuM, prakAza karavAnuM vigere kriyA karavAne temAM abhAvaja che ! u-tema nathI, amAro abhiprAya tame jANyuM nathI, kAraNake saMvit, jJAna, avagama, bhAva, A badhA zabdo eka arthamAM che, ane eka arthavALA pratye sarakhA nAmavALA che, te sarve vAdIone eka sarakhuM mAnya che, ane agni evuM je jJAna che, tenAthI atirikta (abhinna) jJAtA, tenA lakSaNavALe grahaNa karAya che, je te jJAna ane jJAtA judA mAnIe, te te lakSyanA abhAve (atanmaya hovAthI) padArthane na jANe, jema AMdhaLAnA hAthamAM dI hoya, te AMdhaLAne kAma na lAge, athavA ekanuM jANeluM bIje na Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 21 ] jANe, temaja je jJAna ane padArtha eka rUpe na hoya te padArtha paNa na samajAya, ane jJAna che te anAkAra (viSayanA viziSTa bhAvathI zunya) nathI, kAraNake je tema na mAnIe te anubhavele padArtha paNa na anubhavelA padArtha mAphaka nA jaNAvAne prasaMga Avaze ane baMdha vigerene abhAva thaze, tathA jJAna, ajJAna, sukha duHkhanA pariNAmanuM anyapaNuM thaze. vaLI jema AkAzane sukhadu:kha AkAza juduM hovAthI lAgatAM nathI, tema AtmAne paNa sukhadu:khane anubhava nahi thAya. vaLI agni haMmezAM bALavAnI kriyAvALe che, tema paNa nathI. rAkhathI DhAMkele haya, athavA caMdrakAMta maNa joDe hoya te agni bALI zakatuM nathI mATe jJAna rUpe upayoga sahita AgamathI jJAtA bhAva maMgaLa che. eTalAmAM basa che. have cAlu viSaya kahe che. no AgamathI bhAva maMgaLa ne AgamathI bhAva maMgaLa grutajJAna cheDIne bAkInAM mati, avadhi, mana:paryava ane kevaLajJAna cAra che. ahIM paNa ne zabda sarvathA niSedhavAcI che, athavA samyaga darzana jJAna cAritra upayogane pariNAma je che te ekalo Agama nathI, tema anAgama paNa nathI, mATe mizra vacanapaNAthI ne zabda joDatAM ne AgamathI jANavuM, athavA jinezvarane namaskArarUpa upaga AgamanA eka dezapaNAthI ne Aga Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ rara ] mathI bhAvamaMgaLa che. (ne zabdano artha ahIM deza cheDA niSedhanA arthamAM che.) pra--nAma, sthApanA ane dravya ema traNamaMgaLamAM Icchita bhAvanA zunyapaNAthI dravyapaNuM samAna vate che, te temAM zuM vizeSa che? u0-jema sthApanA iMdramAM idrane AkAra dekhAya che, ane kartAnA hRdayamAM sAcA iMdrane abhiprAya (buddhi) thAya che. tathA te Idrane AkAra joI dekhanArane A Idra che, evI khAtrI thAya che, temaja tenA bhakate phaLanA athI banIne namaskAra karavAnI buddhivALA tene stave che, ane keTalAka stuti karanArAo devatAnA anugrahathI dhana, putra vigerene paNa pAme che. AvI rIte ekalA nAmathI ke dravya IdrathI te lAbha thatuM nathI. mATe sthApanAmAM A bheda viroSapaNe che. vaLI dravya iMdrabhAva iMdranA kAraNapaNane jema pAme che, temaja upaganI apekSAmAM paNa labdhi ane jJAnavALA manuSyane bhaviSyamAM upagatA prApta bhavya zarIravALAne thaze, ane "3" zarIranI apekSAe pUrve te jJAnavALe hatuM, tema nAma sthApanAmAM nathI. mATe A vizeSa che. pratyAre te bhAva maMgaLa eja eka yukata che, kAraNa ke potAnuM kArya kharI rIte sAdhI zake che. tema nAma vigere Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 23 ] sAdhI zakatAM nathI. jema pApa kaMIpaNa sArUM phaLa na Ape tema nAma vigere paNa nakAmAM che. u0 -ema nathI. nAma vigerenuM paNa bhAvamAM vizeSapaNuM che, kAraNa ke aviziSTa Idra vigere vastu uccaravA mAtrathI paNa nAma vigere cAra bhedavALI jaNAya che, ane bhede teja paryAye che, athavA cAra nikSepAnA bhinna bhinna adhikaraNane AzrayI nAma, sthApanA ane dravya e traNe bhAva maMgaLanAja avayava che, kAraNa ke te dareka bhAva tarapha pariNAma lAve che, ane maMgaLa vigerenuM abhidhAna te siddha vigerenuM abhiyAna (nAma) sAMbhaLIne bhavyAtmAne hRdaya visvara thAya che, ane jinezvaranI pratimAnI sthApanA dekhIne zakhaMbhava sUri vigere mAphaka samyaga darzana vigerenI prApti paNa thAya che. tathA sa6gati pAmelA sAdhunuM zarIra (zaba) dekhIne athavA navA sAdhu thanArane dekhIne prAye bIjA bhavyAtmAne samyagadarzana-jJAnacAritranI anamedanA rU5 bhAva maMgaLane pariNAma rUpa thAya che, (A badhuM anubhava siddha hovAthI) ATalethIja basa che. mATe cAlu vAta kahIe chIe. ne AgamathI jinezvarane namaskAra vigere bhAva maMgaLa me ( kaya paMca namukArassa dinti sAmAiyAiyaM vihiNA) sUtranI apekSAe kahyuM. athavA ne AgamathI bhAva maMgaLa naMdI che, eTale je AnaMda che teja naMdI, athavA bhavya jI. vane jenAvaDe AnaMda maLe, te naMdI che, A naMdI paNa maMgaLanI Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra4 ] mAphaka nAmAdicAra bhede che, ema jANavuM, temAM nAma sthApanA pUrva mAphaka che. dravyanaMdI AgamathI, ne AgamathI, temAM AgamathI jJAtA ane anupayukta, ne AgamathI jJa zarIra bhavya zarIra baMnethI judI dravyanaMdI te bAra prakAranuM vAjIMtra samudAya te A pramANe che. bhabhA mukuMda mahala kaDaMba jhallari huDuka kaMsAlA; kAhali talimA vaso, saMkho paNavoya bAra smo||1|| bhaMbhA mukuMda mAIla koMba jhAlara haDakka kAsIo kAhala talimA vAMsaLI zaMkha ane praNava ema bAra prakAranAM vAchatra che (hAlamAM nobata saraNAI Dhalaka naraghA bhera bhuMgaLa taMburo satAra meralI vigere vAjIMtre che. te sAMbhaLavAthI AnaMda thAya che) bhAva naMdI paNa be prakAre, AgamathI ane AgamathI. AgamathI jJAtA ane temAM upagavALe, ane ne AgamathI pAMca prakAranAM jJAna che, te A pramANe che, AbhiNi vohiya nANaM, suyanANaM ceva ohi nANaMca, taha maNapajjava nANaM kevala nANaMca paMcamayaM // 1 // Abhinibedhika jJAnanuM svarUpa, padArthanA saMmukha nizcaya karela bedha (samaja) thAya te Abhinibodhi athavA abhinizcika (pA-pa-434pramANe) che, jema ke vinaya teja venayika che, te pramANe te thAya, athavA abhinidhamAM thAya, athavA tenA vaDe thAya, athavA te rUpe thAya, athavA tenuM prayojana hAya, athavA abhinibodha Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 25 ] thAya (samajAya)te sarva AbhiniAdhika che. A avagraha vagere rUpavALuM matijJAnaja che, kAraNa ke avagraha gRhA apAya ane dhAraNAthI prathama prakAza thAya, ane pachI edha thAya che, tematijJAna pAte peAtAne ane parane jANe che. emAM jonAra AtmA ane jovAnA padArthanuM jJAna e anemAM upacArathI bheda mAnyA che ( paNa vAstavika nathI. kaika aMze bheda bhale hAya, ) athavA jenA vaDe abhiniSedha thAya te AliniAdhika che, arthAt te karmanAM AvaraNu kSaya upazama thavAthI khAdha thAya te che, athavA jemAMthI abhiniSa thAya, te AbhiniSeAdhika che, temAM te karmAMnA AvaraNanA kSaya upazamaja che, athavA jemAM abhiniSedha thAya eTale jemAM medha thAya athavA kSaya upazama hAya te Abhini edhika che, athavA AtmAja abhiniSedhanA upayAganA pariNAmathI ekamekapaNe hAvAthI Adha thAya, te mAlini Adhika che, AbhiniAdhika sAthe jJAnanA karmadhAraya samAsa karavAthI * AbhiniSeAdhika jJAna 'rUpa thAya che, ( A badhAnA paramArtha e che ke jenu hRdaya nirmaLa ane zAMta hAya tene indrio ane manadvArA koipaNa padArtha upara lakSya jAya te te padmAnuM yathArtha svarUpa samajAya, te matijJAna athavA AbhinieAdhika jJAna che. ) zruta jJAnanuM varNana. je sa'bhaLAya, te zruta eTale 'zabda 'teja zrutajJAna Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra6 ] . che, kAraNake te zabda bhAvadyutanu kAraNa thAya che. athavA jenA vaDe sa MbhaLAya te zruta che, tenA AvaraNa rUpa karmono kSaya upazama te zrutajJAna che, athavA jenAthI saMbhaLAya, te paNa AvaraNanA kSaya upazama che athavA jenAmAM saMbhaLAya te kSaya upazamaja zrutajJAna che. athavA je sAMbhaLe che, te sAMbhaLanAra AtmAja upayAganA ekamekapaNAthI zrutajJAna che, ane zruta sAthe jJAnanA karmadhAraya samAsa karavAthI zrutajJAna che. pAMca jJAnanI gAthAmAM 6' zabda mati ane zrutajJAnanI samAnatA batAvanAra che, kAraNa ke temAM ekaja samaye ekaja svAmI vigerenu' maLatA paNa che. pra.kevI rIte ? --je matijJAnanA svAmI teja zrutajJAnanA svAmI che, kahyu` che ke--jJa" maddAtaratha surakhaLa jyAM matijJAna tyAM zrutajJAna avazya che, vaLI mati jJAna jeTaleA kALa che, teTaleAja kALa zrutajJAna te jIvane hAya che, ane pravAhanI apekSAe paNa atIta ( bhUta ) bhaviSya ane vamAna kALa traNemAM e khane sAtheja hAya che, tathA eka jIva AzrayI kAyama rahe tA vadhAremAM vadhAre 66 sAgaropamathI kAMuka adhika kALa sudhI hAya che, teja zrI jina bhadragaNi kSamAzramaNe kahyu che. dovAre vijayAisu gayassa tiNNaccupa ahavatAI / adbhutaM namathiyuM, nALA nIvALa sabhyanuM // rU|| kAI bhavyAtmAnA ekajIvane AzrayI sArUM cAritra Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 27 ] pALI evAra vijaya vigere anuttara vimAnamAM jAya, athavA sAdhu ke zrAvaka puNyAtmA acyuta vimAnamAM manuSya bhava vacamAM karI traNavAra jAya tA 66 sAgarApama (33x2 athavA 2243 ) nA kALa hAya tathA vacamAM manuSya janma pAme te gaNatAM mati zrutajJAnanA utkRSTo kALa thAya. ane judA judA jIvanI apekSAe tA matizruta anAdi anaMta rahe che, vaLI matizrutanu` maLatApaNuM A che, ke te anne kSaya upazama rUpa che. athavA matijJAna ( egha athavA sUtra ) A dezathI sarva dravya kSetra kALa bhAva viSaya sa``dhI che, tema zrutajJAna paNa che, matijJAna parAkSa che, tema zrutajJAna paNa che, (sUtramAM eva zabdanA artha nizcaya batAvanAra che ) tethI jANavuM ke mane parokSaja jJAna che. ( ahiM zruta ane mati parAkSa atAvavAnuM kAraNa A che, ke temAM AtmA iMdriyA athavA mana dvArA kArya kare che, tethI vakhate bhUla thavAnA saMbhava athavA apUrNa rahe, khAkInAM traNa jJAnamAM AtmAsvayaM kAya kare che, kevaLajJAna saMpUrNa pratyakSa che) avidhajJAna. ava ( nIce nIce ) vadhAre vistArathI jaNAya, mATe aviSe che, athavA avadhi maryAdAthI jaNAya, ApaNu kSaya upazama rUpaja che, arthAt avidha jJAnanA AvaraNanA kSaya upazamanA hetu che, athavA jenAvaDe maryAdA baMdhAya, teTalu ja jAya athavA avadhAna te avadhi eTale viSaya vizeSa Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 28 ] pari cheda thAya-te avadhi ane jJAnane samAsa karatAM avadhijJAna che, temAM je zabda gAthAmAM che, tenuM kAraNa A che, ke pUrvanA be jJAna sAthe ene sthiti (kALa) vigerethI sarakhApaNane saMbaMdha che. pra-kevI rIte? u-jyAM sudhI jIvane matikRta hoya. te pravAhanI apekSAe tathA aprati patitapaNuM eka jIvana AdhAranI apekSAe 66 sAgarepamathI kAMIka adhika pUrve batAvyA pramANe che, mATe sthitimAM traNenuM sAdhamya ( sarakhA) paNuM che, vaLI jema matighutamAM viparyayapaNuM che, tema ahiM paNa mithyASTinuM visaMga jJAna che, tathA matizutane svAmI teja avadhijJAnane che, e svAmInuM sAmyapaNuM che, temaja vibhaMga jJAnI deva vigerene samyaga darzana prApti thatAMja mati mutaane avadhi e traNe jJAnane sAthe lAbha thAya, te sarakhApaNuM che. manaparyavajJAna avadhijJAna pramANe mana:paryavajJAna che, tene bhAvArtha A che, ke pari=sarvathA bhAvamAM ane ava=te gamana, vedana vigere paryA che, te be maLatAM paryava che, athavA paryavana te paNa paryava che, manamAM athavA manane paryava te mana:paryavA che, sarvathI (padArthane dekhyA vinA ajJAnavaDe vizeSa) pari. cheda (baMdha) thAya, te che, ane te ja manaparyava saMbaMdhI Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra9 ] jJAnane mana:paryava kahe che, athavA mananA paryAye te mananA paryAye bhede, dharme je bAhA vastunA Alecanane prakAra che, (A badhA eka arthamAM che) te saMbaMdhInuM jJAna te manaHparyAya jJAna che, A jJAna rA dvopa ane be samudranI aMdara rahelA saMsIpaceMdrI jInA manamAM rahelA dravyonA AlaMbanathI ja A jJAna thAya che. tathA zabda avadhijJAnanI sAthe A mana:paryavajJAna sarakhApaNuM batAve che. pra-kevI rIte? u-baMnenA svAmI chadmastha che, tathA pudagala mAtranuM AlaMbana baMnemAM che, tathA baMne kSApazamika bhAvamAM che. tathA pratyakSa jJAnapaNe baMnenuM sarakhApaNuM che. - kevaLajJAna. - matijJAna vigere cAre jJAnathI nirapekSa (sahAya lIdhA vinA) A jJAna prakAze che, tethI kevaLa nAma che, athavA kevaLajJAna zuddha che, arthAt tenA AvaraNarUpa karmamaLanA kalaMkathI rahita che, athavA sakala (saMpUrNa) te kevaLa che, kAraNa ke saMpUrNa AvaraNanA abhAvathI saMpUrNa jJAna prakaTa thAya che, athavA asAdhAraNa te kevaLa che, eTale enA jevuM bIjuM kaI paNa jJAna nathI, A badhAne paramArtha A che, ke yathA avasthita saMpUrNa bhUta vartamAna ane bhaviSya saMbaMdhI je bhAve che, tenA svabhAvanuM prakAzaka A kevaLajJAna che, kevaLa sAthe jJAna jeDatAM kevaLajJAna zabda thAya che. gAthAmAM 2 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | [ 30 ] zabda joDe che, te sUcave che ke A kevaLajJAna pAMcamuM che, athavA anaMtara (AMtarA rahita) jJAnanuM sarakhApaNuM batAvanAraja che. ane A apramatta yatine mana:paryava jJAna thAya tema kevaLajJAna paNa tevA apramattane thAya, tathA temAM pUrvanAM traNa jJAnamAM viparyayabhAva hato, paNa A be jJAnamAM nathI. pra.--matijJAna ane zrutajJAnamAM zuM vizeSa che? u0--utpanna thayela paNa nAza na pAmyuM hoya, tevA padArthanuM grAhaka vartamAna kALa saMbaMdhI matijJAna che. ane zrutajJAna te traNa kALa saMbaMdhI te utpanna vinaSTa athavA na utpanna thayela (bhaviSyane) evA padArthanuM grAhaka che, A bannene je bheda che, teja vizeSa che. ane avagraha vigere matijJAnanA aThThAvIza bheda che, ane zrutajJAnanA aMga ane aMga sivAyanA viza ane caudabheda che, (pahelA karma graMthamAM tenA bhede juo) athavA matijJAna che, te pitAnuM ja prakAzaka che, paNa kutajJAna te potAne tathA bIjAM jJAnane paNa prakAze che, eTaluM TuMkAmAM samajavA mATe batAvyuM che. pra-A jJAnene Ave anukrama kema lIdhe che? u0-parokSapaNA vigerenA sarakhApaNAthI tathA mati, zrutajJAnane sadbhAvamAM bIjA jJAnane saMbhava hovAthI mati ane zrutaja pahelAM lIdhAM che. pra-matijJAna zrutajJAnanA pahelAM kema lIdhuM? u-bhAvazruta atipUrvaka hoya che. tatvArtha sUtranA a. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 31 ] 1 sU0 20 mAM lakhyuM che, ke "kurta atipUrvakRta matipUrvaka che. temAM prAye mati zrata pUrva hoya che, ane pratyakSanuM sarakhApaNuM hovAthI pAchalAM traNa jJAnano upanyAsa che. temAM paNa kALe viparyaya vigere pUrve batAvela sarakhApaNuthI matikRtanA joDAjoDa avadhi lIdhuM che, ane chatvasthapaNA vigerenA sarakhApaNAthI mana:paryavajJAna zuM lIdhuM che. ane tyArapachI bhAvamuninA svAmipaNuM vigerenA sarakhApaNAthI kevaLa jJAna lIdhuM che. - udeza pramANe nirdeza e nyAyathI pAMca jJAnamAM prathama Abhinidhika jJAnane kahevAnuM hovAthI tenuM svarUpa kahe che. te matijJAna be bhede che. (1) cutanI nizrAmAM raheluM ane (2)kRtanI nizrArA heta che, ( aitpattikI vigere cAra buddhi kudaratI ja hoya che temAM zratane saMbaMdha nathI) have kRtanI nizrAmAM rahela matijJAnanuM varNana kare che, te avagrahAdi lakSaNavALuM zrutanI apekSAe varte che te, tathA tenI apekSA vinA varte che, te batAve che. je saMskArI mati vinA (bhaNAvyA vinA) ja je pUrvabhavane kSapazama ja kuzaLatAvALe hoya, te utpAtikI vigere buddhi kRtathI anizcita che. pra-"tivANuthAdhirAja' A vacanathI te buddhimAM paNa zrutane upakAra che, chatAM zA mATe azrutanizcita kaho cho? Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [kara ] u-avagraha vigeremAM zrutanizrita kahevAthI ane utpAtikI buddhimAM avagraha vigere hAvAthI azrutanizrita koi aMze che, paNa sarvathA nathI. tenA bhAvArtha che, ke zrutathI karelA upakArathI nirapekSa je jJAna che, te AtpattikI vigere azruta nizcita pratibhA che. ( prajJA, navA navA ullekhathI zAbhita e buddhinA vikAza che.) paNa AmAM azrutanizrita vainayikI buddhi nathI, chatAM cAre buddhie sAthe rahevAthI niyuktikAre sAthe lIdhI che, mATe varAdha nathI. have zrutanizrita matijJAnanuM svarUpa atAve che. uggaha IhA'vAo ya dhAraNA eva huMtI cattAri / AbhiNibAhiya nANassa bheyavatthU samAseNaM // ni0 2 // saMpUrNa athavA vizeSane cheDIne sAmAnyathI ane eTale rUpa vigerene avagrahe (samaje te avagraha' che, ane te padArthanI vizeSa leAcanA kare te 'ihA' che, ane te padA nA vizeSa nizcaya kare, te avAya' che, gAthAmAM 'ca' zabda e traNe ' avagraha ' vigere svataMtra che, te sUcave che, arthAta avagraha vigerenA paryAyA ihA vigere nathI ema jANavuM. ' samajelA ane vizeSa prakAre hRdayamAM dhAravuM te , dhAraNA che. gAthAmAM eva' zabda krama khatAve che, ke A pramANeja cAra bhedo thAya che, athavA matijJAnanA kmA pramANe cAra vikalpe athavA azA che, teja vastuo bheda vastu che. " Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 33 ] pra--zAmATe bheda kahA che ? -avagrahaNa karyA vinA ihita na thAya, ane nizca yathI samajyA vinA dhAraNa na karAya, athavA kAku nyAyathI A pramANe ja matijJAnanA saMkSepathI aviziSTa avagraha vigere bhAva svarUpanI apekSAe matAvyA, paNa je vistArathI aThThAvIsa bheda thAya che, te matAve che. atthANaM ogahaNaMmi uggahA taha viyAraNe ihA / vavasAyami avAo dharaNaMmi ya dhAraNaM viMti // ni0 3 // " je zeAdhAya che, pamAya che, samajAya che, te rUpa vigere arthA che. te arthonuM darzana thayA pachI tuM grahaNa thAya te avagraha kahevAya che. pra0--vastunA sAmAnya vizeSa rUpe ahIM avizeSapaNa hAvAthI prathama darzIna che, paNa jJAna nathI. ema tame ina kema batAvyuM ? u--tene ghaNuM AvaraNa hovAthI ane darzInane enDru AvaraNa hAvAthI prathama darzana thAya che, te avagraha vyaMjana avagraha ane arthAvagraha ema be bhede che. pra0--vyaMjana avagraha eTale zuM ? ujema dIvAvaDe aMdhArAmAM ghaDA DhekhIe, tema jenA vaDe padArtha jaNAya te vyaMjana che, ane te upakaraNa IMdriya saMbaMdhI Adha che, athavA zabda vigere pariNatadravya saMdhAta 3 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 74 ] che, tethI upakaraNa iMdriyavaDe je samajAya te zabdAdi pariNata dravya te vyaMjanA che. teonA avagraha te vyaMjana avagraha che. A vyaMjana avagraha AMkha ane mana saMbaMdhI nathI, AkInI cAra IMdriyAnA che. kAraNa ke AMkha ane mana te annane padArtha nA dUrathIja medha thAya che, te saMbaMdhI aprAkhakArIpaNuM pAMcamI gAthAmAM kaheze ke zabda che, te kAnamAM paDelA samajAya, paNu rUpa tA dUrathI dekhe che. vyaMjana avagrahanA chellA samayathI je zabdAdi anA epa grahaNa thayA te arthAvagraha che. tenA bhAvArtha A che, ke sAmAnya mAtra nirdeza vinA grahaNa thAya, te eka samaya sabaMdhI kheAdha che. tathA te arthAvagraha pachI vicAra thAya ke A zu che ? tene "hA kahe che. arthAt avagraha pachI ane avAyanA pahelAM kharA ane vizeSapaNe samaje ane asad bhUta arthe vizeSane cheDe, te che. dRSTAMta tirake A madhura vigere guNAvALA zabdo za MkhanA hAvA ghaTe che, paNa khara, karka za, niSThuratA vigere raNazIMgaDAnA zabdo nathI evI mati thAya te "hA che. tenI pachI vizeSa avasAya ( ni ya ) thAya, ke A za MkhanA ke raNazIMgaDAnA avAja che, evu kai paNa nakkI thAya, te avAya che. gAthAmAM eva zabda nizcayanA amAM che. na pachI tene na visarI javAya ane yAda Ave mATe tene dhArI rAkhavu te dhAraNA che. gAthAmAM puna: zabda evakAranA Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [35] arthamAM che, A pramANe tirthaMkara, gaNadhara kahe che. ethI ema sUcavyuM che ke kevaLI sivAyanA badhA sAdhuomATe zAstranuM parataMtrapaNuM che, jema kevaLI kahe, te pramANe samajavuM. A pramANe zabdane adhikAre zrotra iMdriyanA nibaMdhana rUpa avagrahavigere batAvyA. zeSa iMdriya saMbaMdhI rUpa vigerethI jaNAtA padArtho jhADanuM ThuMThuM, purUSa, keSTapuTa (sugaMdhI vastu) tathA saMbhUta karilla mAMsa sApa kamaLanI nAla vigeremAM te pramANe jANavuM. (AMkhathI dUra jatAM zaMkA thAya, ke zuM dekhAya che, pachI nizcaya thAya. te pramANe nAkathI sugaMdhI, jIbhathI rasa ane zarIrathI sparza thAya, tene baMdha anukrame thAya A pramANe mananA paNa svapnamAM zabda vigere saMbaMdhI vigere jANavA. bIjI jagyAe svamamAM idrinA vyApAranA abhAvamAM mane game tema deDe che, te jANavA. vyaMjana avagraha cAra prakAranuM che. kAraNa ke temAM AMkha ane mane choDIne che, arthAvagraha pAMca iMdri ane mana ema cha bhede che, te pramANe IhA ane apAya dhAraNAmAM paNa che cha bheda jANavA. kule aThThAvIza bheda jANavA. bIjA AcArya ema kahe che ke, arthone avagrahaNamAM avagraha thAya che, te matijJAnano ja bheda che. e pramANe IhAmAM paNa jANavuM. bhAvArthamAM bheda nathI athavA prAkRta zailIvaDe arthanA vazathI vibhaktine pariNAma thAya che. jema AcArAMgamAM lakhyuM che, ke " ja rahu chu ne saMvAra mAvati , Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [36] agnivaDe spaSTa thayelA spaSTa zabdano artha paDelA levA, tene artha e che ke agnimAM paDelA zalabha vigere eka bIjA sAthe zarIrathI saMkeca pAmI loce vaLI jAya che, mATe agni samAraMbha aneka ne pIDA rUpa jANIne kare nahi, ItyAdi vicAramAM bIjI vibhakti mAgadhI sUtramAM chatAM artha trIjIne ke sAtamIne le, ema ahIM paNa sAtamI vibhakti hovA chatAM prathamAnA arthamAM levI (trIjI gAthAmAM ogahaNaMmi sAtamI che, tene badala AgahaNa avagrahaNa levuM) have avagraha vigerene kALa kahe che uggaha evaM samayaM IhAvAyA muhuttamaddhaM tu kAlamasaMkhaM saMkhaM ca dhAraNA hohaNAyavvA ||ni04|| pUrve batAvelA lakSaNavALa arthAvagrahanizcayathI eka samayane che, A samaya te sauthI sUkSma kALa che, ane te jenA siddhAMtamAM kamaLanA komaLa seMkaDe pAMdaDAM kaI baLavAna mANasa tIkSaNa aNa ke dhArathI chede, athavA junuM kapaDuM phADatAM eka pAMdaDAM ke derAne teDatAM jeTalI vAra lAge teTalAmAM ane saMkhyAta samaya thaI jAya, temane eka samaya le, A nizcayathI kevaLajJAnInI apekSAe che, ApaNA jevA chadmasthanI apekSAe te vyaMjana avagraha tathA arthAvagraha baMnemAM aMtamuhUrta che. tathA IhA ane apAya aMtamuhUrtanA che tathA gAthAmAM prAkRta zailIe kriyApada bahuvacanamAM che. tene artha dvivacana levA (gujarAtI tathA mAgadhImAM ekavacana tathA bahuvacana che, saMskRtamAM bene mATe khAsa dvivacana che) kahyuM che ke pAMdaDe thaI zake che atha Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 37] duvvayaNe bahuvayaNaM, chaTThI vihattI e bhaNNaI cautthI jaha hatthA taha pAyA, Namo'tthu devAhi devANaM // 1 // mAgadhImAM dvivacana na hovAthI tene badale bahuvacana thaparAya che, jema ke jevA hAthe che, tevA page che, ane cothIne badale chaThThI vibhakti vaparAya che, jemake devAdhidevene namaskAra thAo. (A bheda mAgadhI ane saMskRta vyAkaraNa bhaNelAne jANatA chetethI ema artha le ke IhA ane apAya ardhA muhUrtanA pratyeka che. muhartA eTale be ghaDI 48 minITa tenuM ardha te eka ghaDI che, gAthAmAM tu zabda e vizeSa sUcave che, ke A vyavahAranI apekSAe muhUrvAdha che. tatvathI te aMtarmuhUrta che, anya AcAryo kahe che ke muhUttidhane badale muhUrtAnta zabda che, tene artha A thAya che ke aMtara te madhya che, eTale Iha apAya bhinna muhUrtanA che, ane te aMtarmuhUrtane kALaja che. kalana te kALa che, ane jenI hada pakSa mAsa Rtu ayana saMvatsara vigerenA ATalA mApavALI nathI, te asaMkhya kALa che, eTale te papama vigere che, je gaNAya te saMkhyA ane ATalI saMkhyA pakSa mAsa vigere gaNAya, te saMkhyA pramANa che, te saMkhyA sAthe mAthAnA ja zabdathI "saMta " nI dhAraNa thAya che, ema jANavuM, tene bhAvArtha A che, ke "avAya " thayA pachI uttarakALa avismRtirUpa aMtamuhU che, e pramANe smRtine paNa kALa che, paNa vAsanArUpa te Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 38 ] tenA AvaraNanA kSaya upazama nAme smRti dhAraNAnA khIjarUpe sabhyeya varSa nA AyuvALA jIvAnI apekSAe saMkhyeya kALa ane asaMkhyeya varSa te paDyeApama vigerenA AyuvALA jIvAnI apekSAe asa dhyeya kALa dhAraNA vAsanA rUpe che, jA A pramANe avagraha vigerenu N svarUpa kahIne have zro iMdriya vigerenA prApta ane aprApta viSaya paNAne batAve che. puDhaM suisa, rUvaM puNa pAsaI apu tu / gaMdha rasaM ca phAsaM ca baddhapuTuM viyAgare // ni 5 // pra-vyaMjana avagraha nirUpaNAnA dvAramAM zrotra iMdriya vigereno prApta aprApta viSayapaNuM batAvyuM ja che, te ahIM pharI zA mATe kahA che ? u--tyAM te gAthAnA vyAkhyAna dvAravaDe kahyuM, ane ahIM sUtra gAthAthI kahyuM, mATe doSa nathI, spRSTa eTale zarIramAM dhuLa cAMTe, tema sAMbhaLe, paryAye grahaNa kare. pra-zuM ? u--jenAvaDe avAja thAya te zabda che, te zabdane prAyeAgya dravyasamUha che te, AnA bhAvArtha A che, ke te kAna IndriyamAM sUkSmapaNa hAvAthI tathA bhAvuka hAvAthI ane pracura dravyarUpapaNe hAvAthI zrotraIdriyanu bIjI IndriyA karatAM prAye vadhAre paTTupaNuM hAvAthI pRSTa mAtraja zabda dravyanA samUhane grahaNa kare che. dekhAya te rUpa che, te rUpa mAMkhe pugaLA aDayA vinAja Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 32 ] aspRSTa anAli'gitaja dekhAya che, paNa jema gadhanA pugaLA nAkamAM jAya ane sparza thAya, tyAre enA epa thAya, tema AMkhamAM nathI, ' tu ' nA artha nizciya che, te ema nizrcayathI kahe che, ke cakSu padArthonA sparza karyA vinAja tenA rUpane dekhe che, kAraNa ke te aprApyakArI che, gAthAmAM puna: zabda mA vizeSapaNuM batAve che, ke ceAgya sthAnamAM rahelu ja- paNa ati dUra rahela' devaleAka vigere na dekhe, gaya. sudhAya te ga Mdha che, svAda levAya te rasa che, phasAya te sparze che, ca zabda e vAra che, te pUraNanA arthamAM che, tethI ema batAvyu` ke e traNemAM addhasRSTa te navA zarAvalAmAM pANI nAMkhatAM te temAM eka rUpe thai jAya che, tema AtmA sAthe te pudgalA ekameka thatAM gadha vigereja jaNAya che, prAkRta zailIthI vastupurda anupRSTa che, paNa artha tA AvA levA ke prathama spuSTa thAya ane pachI baMdhAya te pRSTaddha che-- pra--je gaMdha vigere badhAyalA che tenA sparza thAya cheja, ane aspRSThanA adha thavA ayeAgya che, tethI sRSTa zabda uccAravA, te gatA ( samajAI jatA ) hAvAthI ana ka ( nakAmA ) che ? ~A amArU' kahevuM badhA sAmAnya sAMbhaLanAra navA abhyAsIne AzrayI kahelu hAvAthI adoSa che. traNa prakAranA Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 40 ] sAMbhaLanArA che, keTalAka udaghATitajJA te tIkSaNa buddhivALA keTalAka madhyama buddhivALA ane keTalAka khulAsAthI batA vela samajanArA che, tevA trIjA varganA sAMbhaLanArAnA anugraha mATe kahyuM che, tethI deSa nathI athavA vizeSaNa samAsa karavAthI adoSa che. eTale spaSTa ane baddhane karmadhAraye samAsa karatAM spaSTabaddha thAya, temAM spaSTa gaMdha vigere vizeSya che, ane baddha vizeSaNa che. pra-ema vicAratAM paNa pRSTha grahaNa kAMIka vadhAre paDatuM che, kAraNake je baddha te spaSTapaNAnI sAthe vyabhicArapaNe nathI, ane ubhayapadanA vyabhicAramAM ja vizeSaNa ane vizeSyano bhAva dekhele che, jemake nIla u5la (nIluM kamaLa) paNa te baddha smRSTimAM vyabhicAra nathI. ? u-e deSa nathI, kAraNake eka padanA vyabhicAramAM paNa vizeSaNa vizeSya bhAva dekhela che, jemake a5 (pANa) dravya che, temAM ane dravya sAthe vyabhicAra nathI, paNa dravyane ar ke apU nahi, e vyabhicAra (judApaNuM) thAya, tethI vizeSaNa vizeSya bhAva thAya, ApaNA cAlu viSayamAM A bhAvArtha che ke, AliMgita AMtarAvinA Atmapradezoe grahaNa karela gaMdhavigere bAdarapaNAthI abhA _) paNuthI alpa dravyarUpa hovAthI ane ghANa (nAka) vigerenA apapaNAthI grahaNa kare, pachI prANa Idriya nizcaya kare (pachI viSayane samaje) A pramANe gAthAnI vyAkhyA karavI. vuka ( Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 41 ] pra-rUpanA saMbaMdhamAM Ape kahyuM hatuM ke egya dezamAM raheluM ja rUpa AMkha jue, paNa agya sthAnamAM raheluM na jANe, tethI keTale dUrathI AMkha jue ? athavA keTalA dUrathI Avele zabda vigere viSayane kAna vigere keTale dUrathI grahaNa kare,? u0-kAna jaghanyathI aMgulanA asaMya bhAga mAtrathI, ane utkRSTathI te bAra ejanathI-rUpane jaghanyathI aMgula asaMkhyaya bhAga ane utkRSTathI eka lAkha yeAjana dUra sudhInuM AMkha jue, ane ghANa, rasa, sparza vigere Idriye jaghanyathI aMgulane asaMkhyaya bhAga ane utkRSTathI navAjanathI Avela grahaNa kare che, (AyojananuM mApa AtmA aMguliniSpanna levuM.) prava-AthI vadhAre dUra pramANanuM AMkha vigere Idri rUpa vigerene kema grahaNa nathI karatAM? u-sAmarthyane abhAva che, tathA bAjana tathA nava janathI vadhAre dUrathI Avela zabdAdidravyamAM tevA gya pariNAmane abhAva che, ane mana saMbaMdhI to kSetra saMbaMdhI viSayanuM parimANa ja nathI, kAraNake tene pudagala mAtranA viSacanA nibaMdhane abhAva che, manane pudagalane nibaMdha na thata nathI ( game temAM vicAravA lAgu paDe ) tathA tene viSayane pariNAma nathI, jema kevaLajJAnane game tyAM padArtha hoya te te jANe che, tema manane paNa parimANa nathI (ke ATale darane ja vicAra kare) paNa jene viSayanuM parimANa che, tene Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ kara ] pudagalanuM nibaMdhana che, ke ATale dUranuM dekhe jANe anubhave, avadhijJAna athavA mana: paryava jJAnanuM niyatapaNuM che. tema ahIM jANavuM pra-have Ape pUrve je kahyuM hatuM, ke "nAra manADa praviM " AMkha ane mananuM aprAkArIpaNuM che tathA "zudra su pRSTa thaela zabda sAMbhaLe e AgaLa kahIzuM. te kaho. u-AMkha gyadezamAM rahela aprApta padArthane mananI peThe dUrathI jANe te evI rIte ke je prApta thato hoya te tene karele anugraha upaghAta kare, te AMkhamAM thatuM nathI, mATe AMkha dUrathI padArthane dekhe che. sparzanI indriyane A vipakSa che. - pra-sUrya vigere jotAM upaghAta (AMkhane harakata) thAya che, tethI tamAre hetu asiddha che, kAraNa ke manane paNa viSaya jANavAne hevAthI tamAro daSTAMta sAdhvathI vikala (nakAmo) che, teja lokamAM kahevAya che, ke mAruM mana amuka sthAnamAM" gayuM che. A u0-amAre prApti nibaMdhana nAmane hetunA vizepaNa arthane nirAkRta kare che, tethI tamAre AkSepa amArA hetune doSavALA banAvate nathI, kAraNa ke je prApti nibaM dhana saMbaMdhI anugraha upaghAta thatA hoya te agni zUla jala vigere dekhavAthI baLavuM, bhedAvuM, bhIMjAvuM thavuM joIe, tathA prApta viSayanuM jANavuM thatuM hoya to AMkhamAM AjeluM aMjana, mela, zaLI vigere paNa dekhAvuM joIe. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 43 ] pra-AMkhanA kAraNe AMkhathI bahAra nIkaLIne te. padArthane grahaNa kare che, teonA tejapaNathI tathA sUkSmapazAthI agni vigerenA saMparka (sparza) thaye chate paNa dAha vigerene abhAva che. u-tame amArA hetune pUrve anugraha upaghAtanA abhAva saMbaMdhI kahyuM, te ayukta che, tenA astitvane upaparivaDe grahaNa karavAne azakya che, (kAraNa ke AMkhanAM kIraNa paDadAnI bahAra jatAM nathI) pra-paDadAmAM rahelA padArthanI upalabdhi na hovAthI tenuM astitva nathI. - u-tyAM paDadAmAM rahelI cIjane jevAte kSaya upazama AtmAne nathI, tethI dekhAtI nathI. pra-A tamAruM kahevuM tamArA Agama mata pramANe che? u-ema nahi, yukti paNa che, kAraNa ke AvaraNane abhAva hoya te paramANu vigere (kSaya upazamanA abhAve ) dekhAtAM nathI. vaLI vAdIe kahyuM ke "sAdhya vikala daSTAMta che," te paNa ayukta che, kAraNa ke mana saMbaMdhI tame ApeluM daSTAMta nakAmuM che, kAraNa ke jANavAne padArtha ane mana e baMnenuM saMparka thatuM nathI, ane je manamAM paNa saMparka thatuM hoya, te pANI kapUra vigere ciMtavevAthI anugraha thAya, ane agni Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 44 ] zastra vigere citavavAthI pIDA thavI joIe, paNa tema anugraha ( sukha ) ke upaghAta ( du:kha ) thatA nathI pra.manane paNa aniSTa viSaya citavavAthI ati zAka thatAM duba LapaNu' ane ati A dhyAna karavAthI chAtImAM upaghAta thatA dekhAya che, ane ISTa viSaya citavatAM pramAda thAya che, mATe prAptakArIpaNu siddha thayuM, - jainAcAya ...e tamArU' kahevuM ayukta che, kAraNa ke dravyamana je aniSTa ISTa pudagalanA upacaya rUpa che, tenAvaDe saka ka ( kama dhArI ) jIvane aniSTa ISTa AhAra mAka upaghAta anugraha karavAthI tenAmAM prApta viSayapaNu kevI rIte ghaTe ? ( nahi ghaTe ), vaLI dravyamana jo bahAra nIkaLe teA mananA pariNAmathI pariNata thaela jIva rUpa ke bhAvamana ! jo ema mAneA ke bhAvamana, te te bhAvamana nathI, kArazuke te zarIranA pramANamAM sarvatra che, ane manane sarvAMgata mAnazeA tA nityapaNe thatAM madha meAkSanA abhAva thaze. have jo vAdI ema kahe, ke dravyamana jAya che, te te paNa ayukta che, kAraNa ke te nIkaLavA chatAM paNa majJapaNe hAvAthI kicit kara ( nakAmuM ) jaya patthara mAphka che. pra0--dravyamana karaNapaNe hAvAthI dIvA mArke te mana vaDe prakAzita ane AtmA grahaNa kare che. jainAcArya --tema nathI, kAraNa ke zarIramAM rahIne ja mana jANuM che, paNa bahAra jaIne nahi, kAraNa ke mana te aMtaH Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 45 ] karaNa che, eTale je AtmAne aMta:karaNa ( mana ) che, te AtmAne peAtAnuM aMta:karaNu zarIra sAthe rahelu tenA vaDeja padArtha ne jANe che, jema pa zarIra sAthe zarIravaDe AtmA jANe, ane dIvA che, te AtmAnuM aMta:karaNa nathI. mATe dIvAnuM daSTAMta mana sAthe maLatu nathI eTalethI samajo. have cAlu kahIe chIe, // 5 // pra--cAlu viSaya zu che ? u--zabda sRSTa thayelA jANe che vigare. pra0--zabdanA prayogathI :utkRSTa thaela ja phakta zabda drabyAne grahaNa kare che, ke tenAthI bhAvita thaelAM bIjAne, ke ane mizra thaelAM dravyAne grahaNa kare che ? u--te ekalAM utkRSTa drabyAne nahi, paNa tenA vAsakapaNAthI tathA tene ceAgya leAkanA dravyeAnA AkuLapaNAthI mizra drabyA athavA vAsitadrabyAne grahaNa kare che, A arthane matAve che. bhAsA sama seDhIo, saddaM jaM suNai mIsayaM suNaI // vIseDhI puNa sadda, suNeiniyamA parAdhAe // 6 // melAya te bhASA, mADhethI zakhtapaNe cheDela dravya pudagalanA samUha, tenI samazreNiA te bhASA samazreNie che, vizreNio bhegI na levA mATe samazreNie lIdhI che. ahiM zreNi te kSetra pradezanI paMktie kahevAya che, te Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [46] kSetra pradezanI paMktio badhA bolanAranI chae dizAmAM hoya che, jemAM utkRSTa thaI hoya te bhASA prathama samayeja lekanA aMta sudhI daDe che, tene bIjo artha A che, ke te zreNio sAthe ekamekapaNe bhASA samaNio rahelI che, te bhASAnA pudagaLo deDe che, have jenA vaDe avAja thAya, te zabda te bhASAnA pugaLa samuharUpe pariNata thAya te purUSa azva vigere saMbaMdhI je zabda sAMbhaLe, grahaNa kare upalabdha kare e badhA paryAye che, (yat je tat tene sarvadA saMbaMdha che, tethI ) mizra zabdane sAMbhaLe, tene paramArtha A che ke je moDhAmAMthI nIkaLyA, te tathA tenAthI bhAvita vacamAM rahelA zabdadravya che, tenAthI mizra thaela hoya te mizrane sAMbhaLe. A samazreNi sivAya vizreNimAM che, te Ita" varte che, tene A paramArtha che, ke vizreNimAM rahelA zrotA te moDhAmAMthI nIkaLelA zabda samazreNie jatAM jeonA dravyone tevA zabda pariNAma sthApavA mATe niyamathI parAghAta kare, tethI sAMbhaLe arthAt vAsita thayelA zabdane ja jANe. paNa moDhAmAMthI nIkaLelA zabdo na sAMbhaLe. pra-tema zA mATe thAya che? u-meDhAmAMthI nIkaLela zabda samazreNie jAya, ane kAnamAM pratighAta na kare, athavA vizreNimAM rahelo ja vizreNi kahevAya, jema bhImasena zabdane badale sena vaparAya, satyabhAmAne badale bhAmAM vaparAya che, ahIM paNa tema jANavuM 6 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 47 ] ' have kayA yege A vAddhanuM grahaNa tathA mukavuM thAya che athavA kevI rIte thAya che, tenI zaMkAthI gurU samA"dhAna kare che. giNhaiya kAieNaM, nissaraha tahavAipaNa joeNa . egaMtaraM ca giNhai Nisirai egaMtaraM ceva // 7 // kAyAthI jene nirvAha thAya te kAyika ga vyApAra che. tenA vaDe kriyA (karma) thAya che. bhAvArtha A che, ke vaktA kAyAvaDe zabda dravyane grahaNa kare che, ca zabda avadhAraNanA arthamAM che. tene vyavahita saMbaMdha che, eTale kAyavaDeja le che. tathA utpanna kare che. deDe che, mUke che, e badhA eka arthanA paryAya che. te bolanAre te pulene vacana ga vaDe mUke che. pra--kevI rIte le che, ane mUke che? dareka samaye ke AMtare AMtare? - AcAryane u-ekAMtareja le che, ane mUke che. tene bhAvArtha A che, ke dareka samaye levAnI ane mUkavAnI kriyA sAthe ja thAya che, jema eka gAmathI bIjuM gAma te grAmAMtare kahevAya, purUSathI bIje purUSa te purUSAMtara kahevAya, ema ekAMtara zabda chatAM ema na mAnavuM, ke eka samaye le, ane bIjA samaye mUke, paNa pratyeka samaye kAyAthI le, ane vAcAthI mUke. prave-kAyAthI ja le che, e kahevuM yukta che, kAraNa ke Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [48] temAM AtmAne vyApAra che, paNa vAcAvaDe kevI rIte mUke che? athavA A vAgyoga karyo che? zuM vAkaja vyApArathI utpanna thayela che, ke tenA visargane hetu kArya saMraMbha che? je pahelAne vikalpa hoya, te te ayukta che, tenuM vegapaNuM svIkAratA nathI. ane ekalI vAku jIvane vyApAra nathI; kAraNa ke te pula mAtranA pariNAma rUpe rasa vigere mAphaka che, ane roga te zarIravALA AtmAne vyApAra che, ane te bhASAvaDe zabdanA dravya samUha rUpe bhASA utpanna na thAya, ane tame te pUrve kahyuM, ke te bhASA ja mUke che, vaLI je tame bIje pakSa le, te kAyAne vyApAra che, te kAyikavaDeja mUke che, ema siddha thayuM. ete aniSTa che? jainAcAryane u-ema nathI, kAraNake amAre abhiprAya jANa nathI. kAraNake je zarIrane vega che, teja vAcA sAthe vAgyAga ane mana sAthe ma ga thAya che. je kAya vyApAra na hoya, te siddha mAphaka tenI vAcAne ja abhAva thaI jAya, tethI ema samajavuM, ke AtmAne zarIra vyApAra thatAM jenAvaDe zabda dravyanuM upAdAna karyuM, te kAyika vega che, ane je kAyAnA saMraMbha vaDe eja pudgalane mUke, te vAcika roga che, temaja te kAyA je mananA dravyane grahaNa kare (mAne) te mAnasa (mana saMbaMdhI) coga che, eTale kAya vyApAraja A vyavahArane mATe traNa bhAgamAM batAvyo che. mATe amArUM A vacana nirdoSa che. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 49 ] eka AMtare le, ane mUke, temAM keTalAka macA evA a kare che, ke AMtare AMtare jema ratnAvaLImAM eka meAtI khIjuM ratna vaLI meAtI ema ahIM paNa mAne che, mA temanuM mAnavuM zAstravirUddha che, kAraNa ke zAstramAM kahyuM che, ke anusamayamaviei niraMtaram ni '' pratyeka samaye AMtarA vinA le che, temAM vAMdhA Ave. ' pra.~~AMtare nIsare che paNa nira Mtara nahi, eka samaye grahaNa kare, eka samaye nIkaLe, tethI tamArA vacanamAM virAdha Ave che. u~~ahIMyAM prathama samaye le, ane bIje samaye te mUke, eTale tenA bhAvArtha A che, ke prathama samayathI laIne dareka samaye grahaNa kare che, tema mUkavAnuM nathI, kAraNake prathama samaye lIdhA vinA kayAMthI mUke ? pra0--nisaganI apekSAe grahaNa pazu sAMtara batAve che? u--tema nathI; kAraNake grahaNu svata trapaNe che, je vakhate nathI kADhavu', te pahelAM paNa levAya ane mUkavAnu teA lIdhA pachI hAvAthI parataMtra che, kAraNake je lIdheluM nathI, te mUkAtuM paNa nathI. ethIja pUrva pUrva grahaNa samayanI apekSAe AMtarAnA byapadeza che, temaja eka samaye grahaNa kare, ane eka samaye mUkI de, AnA sAra A che, ke pahelA samaye je 4 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ pa ] dravya grahaNa karyA te badhAMja bIjA samaye choDI de che athavA eka samayavaDeja grahaNa kare che, paNa te pahelA samaye mUrti nathI. tathA chellA samaye cheDe che, paNa grahaNa karatuM nathI. bAkInA vacalA samayamAM te grahaNa ane mUkavuM artha pramANe che, bAkI levuM mUkavuM pratyeka samaye sAthe cAle che. pra-AtmAnA grahaNa ane nisarga e be prayatane paraspara virodhIo eka samaye kevI rIte thAya? u-A doSa nathI, kAraNake eka samaye karmanuM A dAna nisarga te caudamA guNasthAnaka sudhI baMdha ane mokSa thoDe thoDe sAtheja thAya che, tathA utpAda vyayanI kriyA mAphaka tathA AMgaLInA AkAzanA dezanA saMga vibhAganI kriyA mAphaka be kriyAnA svabhAvanI upapatti sAthe thAya che. chA kAyAvaDe grahaNa kare che, te kAyika vega pAMca prakArane che. dArika, vaikriya, AhAraka, tejasa ane kArpaNa e pAMca bhede bhInna che. te pAMca prakAre paNa kAyA grahaNa kare che, ke bIjI rIte che? tene khulAse kare che. tivihaMmi sarIraMmi, jIvapaesA havanti jIvassa / jehi u giNhai gahaNaM, to bhAsai bhAsao bhAsaM // 8 // je saDe te zarIra che, upara kahela pAMca prakAramAMthI prathamanAM traNa zarIra bhASA mATe pule grahaNa kare che, eTale jIve che, te jIva tenA pradeza zarIravaDe caDaNa kare che, jIvana pradeza ema bolatAM jema bhikSunuM pAtarUM bhikSuthI juduM che. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [51] temAM eka cetana che, bIjuM jaDa che, tevI judApaNAnI zaMkA na thAya, mATe te pradeza jIva sAthe ekamekapaNe che, ( jema kApaDanA tAMtaNuM kApaDamAM ekamekapaNe che, paNa kApaDathI judA nathI), tethI A vaDe jImAM pradezapaNuM nathI tevA vAdInuM nirAkaraNa karyuM. je pradezapaNuM na hoya, te ekaja jIvanA zarIramAM hAtha, paga, u, gardana vigere avayavanA saMsargane abhAva thAya, tenuM ekapaNuM thaI jAya. (kAraNa ke hAtha paga judA che, e darekane saMmata che ane AtmA darekamAM pite saMjAya che, ane saMga kyAre thAya ke AtmA avayavavALa hAya,). pra-kevI rIte? uhAtha vigerethI saMyukta jIvanA pradezane uttama aMga (nAbhi uparanuM ) tathA adhama aMga(nAbhi nicenuM) e bheda che, te utpanna na thAya. (gurUne mAthuM namAvAya, to vinaya kahevAya, ane paga lagADIe te avinaya kahevAya.) mATe jIva pradezavALe che. nahiM to bheda abhedanA vikalpanI upapatti na thAya, ( AtmA pradezathI abhedapaNe che, ane pradeze paraspara bhedapaNe sAMkaLanA aMkoDA mAphaka jeDAcalA che.). prava-jIva pradezavaDe zuM kare che, te kahe che, grahaNa kare che, tu zabda ema vizeSa sUcave che, ke sarvadAja grahaNa karato nathI. paNa jyAre bhASA bolavI hoya, tyAre zabda dravyanA Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ para ] samuhane grahaNa kare che. ( grahaNa zabda pA. 3-3-113 pramANe thayA che, te karmakAraka che,) ane grahaNa karIne bele che, eTale AtmAja sAhaka ane bhASaka che, A kahevAthI je leke AtmAne kriyArahita mAne che, tenuM khaMDana karyuM, je te niSkriya hoya, te apraskuta, anutpanna, sthira ekarUpapaNe rahevAthI bolavAnA abhAvane prasaMga Ave. pra-AtmA zuM bele che? u-bhASA bole che, pra-bhASaka le che, eTalAthIja samajAI jAya che, te bhASA bole che, e pada vadhAre thaI jAya che, (nakAmuM che) uema nathI amAro abhiprAya tame jAye nathI. kAraNa ke bhASyamANAja (belAya te) bhASA che, paNa pUrve ke pachavADe nathI. A artha batAvavA bhASA zabda lIdho che, mATe adoSa che, have traNa prakAranAM zarIra te kyAM kyAM traNa che? te khulAsAthI samajAve che. orAliya veuvviya AhAro giNhaI muyai bhAsa / saJcamosaM saJcAmosaM ca asaJcamosaM ca // 9 // dArika zarIravALe AtmA sAthe abhedapaNe levAthI athavA mata pratyaya lepa thavAthI dArika zarIravALe ema jANavuM. te ja pramANe vaikiya zarIravALe, AhAraka zarIravALe, traNamAMthI koIpaNa grahaNa kare che, ane mUke che, te zabdanA Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [53] prAgyapaNe tenA bhAve pariNata thaela dravya samuharUpa je bhASA che, te bolAtI hovAthI bhASA che. prave-te bhASA keTalA prakAranI che? u-saMta purUSanuM hita kare, mATe satyabhASA che, ahIM saMta eTale muni tene upakAra karanArI satyabhASA che, athavA mULa ane uttara guNa te saMta che, tene upaghAta na kare mATe satyA che. athavA saMta te jIvAdi padArtho che, tenuM hita karanAra athavA khAtrI karAvanAra lokamAM je belAtuM hoya te janapada satya vigere bhedevALI satyA bhASA che, ane tenAthI viparIta krodha vigerethI mizrita bhedavALI mRSA che, ane banethI maLelI kaMI aMze sAcI, kaMI aMze viparIta te utpanna mizra vigere bhedevALI satyAmRSA che, ane te traNethI judI zabda mAtra svabhAvavALI AmaMtraNuM vigere bhedevALI asatyAmRSA che. temanuM varNana sUtrathI juo. (saMzodhake A sUtra jevA mATe pannavaNAne pATha TIpaNAmAM bhASA saMbaMdhI 11 muM pada che, tyAMthI Apela che. paNa te mULa hovAthI kharekhara na samajAya, tethI vAMcakone khulAsAthI samajavA mATe Aja haribhadra sUri mahArAje da. vi. sUtranI TIkA karI che tenuM bhASAMtara bhA. 3 je Aja jJAnabhaMDAra taraphathI bahAra paDela che temAMnI gAthAni. ra73 thI ra77 sudhI juo.) - pra.-dArika zarIravALe bhASA grahaNa kare che, ane muke che te mukelI bhASA utkRSTathI keTale dUra jAya che.? agraNI ne te jevA temanuM bhASA saba Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ pa ] u-samasta leka sudhI. pra--tame pAMcamI gAthAnI TIkA (artha) mAM kahyuM ke bAra ejanathI vadhAre dUrane Avelo zabda na sAMbhaLe. kAraNake dravyanuM pariNAma maMda paDI jAya che, tethI zuM dravya bAra jejanathI vadhAre dUrathI paNa Ave che? ane A saMbaMdhe nirantara (AMtarA vinA) tenI vAsanAnuM sAmarthya che, te tethI bahAra paNa thAya che ke ? u-te vAta sAcI che, ke bahAra paNa bhASA jAya che, ane keTalAkane AzrayI samasta leka te lokanA cheDA sudhI jAya che. prave-je ema che to tene khulAse kare, kAhi samaehi logo, bhAsAi niraMtaraM tuhAi phuDo logassaya kahabhAge, kahabhAgI hoi bhAsAe / / 10 // keTalA samaye bhASAvaDe 14 raju pramANa kSetrakamAM vyApta thAya che, athavA bhASA AMtara rahita spaSTa, vyAsa, pUrNa, thAya che, ane lekanA keTalA bhAgamAM bhASAne keTalo bhAga hoya che? u- jainAcArya kahe che kecuhi samaehi logo, bhAsAi niraMtaraM tuhAi phuDo logassaya caramate caramato hoi bhAsAe // 11 // cAra samayamAM pUrNa lokamAM niraMtara spaSTa thAya che, Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 15 ] pra--sarvathA ( adhI ) ja bhASA vaDe, ke keAi viziSTa bhASAvaDe ? u--viziSTa bhASAvaDe; kAraNake keAi maMda prayatnavALA vaktAhAya, te abhinnazabda dravyAneja cheDe che, te mukelAM bhASAdrabyA asabhyeya skAnA rUpe hAvAthI ane tIvra prayatnathI khelanAra vakatAnA pramANathI sthularUpe hAvAthI te bhedAi jAya che, tethI te bheDhAyalAM sa MkhyAtA caiAjana jaIne zabdanu pariNAma tyAgI de che, ane kAi mahA prayatnavALe AdAna ( levuM ) nisarga (mukavu ) te ane prayatnAvaDa bhinna bhinna bedIne cheDe che, te sUkSma ane bahupaNe hAvAthI anata guNavRddhie vadhatAM chae dizAmAM leAkrAMta sudhI paheAMce che, ane khIjA dravyA tenA parAghAtathI vAsita thaIne vAsanAnA vizeSathI samasta leAkane pUre che ahIM cAra samaya kahyA te madhyama paNe kahevAthI 3-5 jaghanya utkRSTa paNAthI paNa tulA vigerenA madhya grahaNa mAphaka jANavA. pra0~~traNa samayamAM kevI rIte AMtarA rahita bhASA vaDe leAka spRSTa thAya ? ulAkanA madhya bhAgamAM rahelA khelanArA purUSa Ale, tenAM mukelAM bhASAdrabyA prathama samayamAM chae dizAmAM leAkAMte doDe che, kAraNake (tatvA a. 2. sU. 27) mAM kahyuM che, ke jIva, tathA sUkSma pudgaLanI anu ( sama ) zreNimAM gati che, ane te bIjA samaye chae daDarUpe cAre Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ pa ] dizAmAM vadhatAM maMthana mathaNa (ra) nA dAMDArUpe thAya che, ane trIje samaye judA judA AMtarA pUravAthI pUrNa lokamAM vyApta thAya che, e traNa samaya AzrayI kahyuM, paNa je belanAre lekAMte rahyo hoya, te cAra dizimAM athavA keIpaNa dizimAM trasa nADInI bahAra hoya, te cAra samaye pUre te batAve che. e svabhAva che, ke trasanADI bahAra rahele samaNi na kare, tethI prathama lekanADImAM Ave, bAkInA traNa samaye pUrva mAphaka samazreNi daMDa ane AMtarA pUravAmAM che, paNa je vidizAmAM rahela hoya, te te bele, tyAre pudagalenuM anuzreNie gamana hovAthI e samaye aMtaranADImAM praveza kare che, bAkInA traNa upara pramANe thatAM pAMca samaye lekamAM pRSTa thAya, bIjA AcAryo kevaLI samughAtanI gatie laka pUravAnuM Icche che, temanA mate prathama samaye bhASAnuM uddhagamana tathA adhogamana thavAthI mizra zabdanA zravaNane saMbhava nathI, avizeSathI kahyuM. bhASA samazraNie zabda je sAMbhaLe te mizra sAMbhaLe che, AvuM chaThThI gAthAmAM kahyuM che, jevuM vyAkhyAna tevI arthanI pratipatti hovAthI daMDamAM ja mizra zravaNa hoya che, paNa bIjI dizAmAM nahi, tethI adeSa che (kAraNake uddhava ane adhedizAmAM daMDanA bhAgamAM rahela sAMbhaLanAranA sAMbhaLavAmAM mizra zabdane moDhAnA anusAre cAra AMgaLanA mAnavA daMDa thAya che,) A mata kahyo. tenA upara haribhadrasUri khulAso kare che. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ pa ] A pramANa mAnavAthI traNa samaro lekanuM pUraNa (pR. thavuM ) saMbhave che, paNa cAra samayane saMbhava na thAya, prathama samaya pachI turtaja badhI dizAmAM parAghAta dravyano saMbhava che, vIja samayamAMja maMthAna (daMDa) nI siddhi thAya che ane trIjA samamAM to AMtarA pUrI de. prava-kevaLI samudraghAta mAphaka cAra samaye ja pare zuM ? u-ema nathI, kAraNake tamane siddhAMtanuM jJAna nathI, ahIM jana (kevI) samudaghAtamAM parAghAta thanAra vAsya dra ane saMbhava nathI. paNa temAM sakarmaka ane prayAsa che, tethI bIje samaye daMDa ane bIje samaye kapATa thAya che, paNa lAkha dravyanuM anuNie gamana thavAthI pazaghAta dravya vacamAM vAsakapaNa hovAthI bIje samayeja mathAna thaI jAya che, acitta mahAska dha paNa vezasika hovAthI ane parAdhAnanA abhAvathI cAra samayeja pUre che, paNa ema zAkhanuM nathI, kAraNa ke te sarvatra eTale urdhva adhe daMDa banavAnI sAthe ja cAre dizAmAM anuzreNinuM gamana hovAthI traNa samacamAM pahoMce che. eTalethI basa che, samajavA mATe thoDuM - tAvyuM che, have cAlu vAta kahe che, tame prathama pUchyuM ke - lokanA keTalAmA bhAge bhASAne keTalo bhAga phara? te kahe che. iMgaNitanI apekSAe lekanA asaMkhyAtA pradezanA asaMya bhAge samagra loka vyApI bhASAne asaMkhya bhAga thAya che. je 11 mAM Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] tattvabheda paryAvaDe vyAkhyA thAya che, e nyAye tatva ane bhedathI matijJAnanuM pUrva gAthA 2-3mAM batAvyA pra. mANe savarUpa kahIne have judA judA dezanA ziSyanA samUhane sukhathI zIkhavavA tenA paryAya zabda batAve che. ihA apoha vImaMsA, maggaNAya gavesaNA saNNA sai mai paNNA, savvaM AbhiNi bohiyaM // 12 // IhavAtu ceSTAnA artha mAM che, te pramANe Ihana te IhA vidyamAna padArthonA anvaya tathA vyatirekanI pAcanA che, A ihAnA paryAye kahA, have ahana te ahi athavA nizcaya che. vimarzana te vimarza che, te IhA pachI thAya che, prAce mAthuM khaNavA vigerenA manuSyanA dharmo (ceSTAo kRti-karavAnuM) che ema ghaTe che, e saMpratyaya te vimarza che, te pramANe anvayadharmanI anveSaNa mArgaNa che, vyatireka dharmanI AlecanA te veSaNa che, tathA saMjJAna te saMjJA. vyaMjana avagrahathI uttara kALa bhAvI mati vizeSa che, smaraNa te smRti, pUrve anubhUta arthanuM AlaMbana pratyaya che, manana te mati che, tathA koI aMze arthanI parichitti (bodha) thavA chatAM paNa pAchaLathI sUkSmadharmanI AlecanarUpa buddhi che, prajJAna te prajJA viziSTa kSaya upazamathI utpanna thaela prabhUta vastugata yathAvasthita dharmanA AlecanarUpe mati che, A upara kaheluM badhuM matijJAna che, A pramANe kiMcita bhedathI bheda batAvyA tatvathI te te badhAe matinA vAcaka payayA (zabda) che. upara pramANe tatvabheda paryAvaDe matijJAnanuM svarUpa Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] kahI have nava anugadvAra vaDe pharIthI tenuM nirUpaNa karavA A kahe che, saMtapaya paruSaNayA, davya pamANaM ca khitta phusaNAya kAloa aMtaraM bhAga, bhAve appA bahuM ceva // 13 // gAIdie yakAe, joe veSa kasAya lesAsu sammatta nANa daMsaNa saMjaya uvaoga AhAre // 14 // bhAsaga paritta pajjatta suhume saNNI ya heAi bhava carime AbhiNi bohia nANaM, maggijjai esuThANesu // 15 // sAcuM pada te satya che, tenI prarUpaNa te satpada prarUpaNa che, tene bhAva sAda prarUpaNatA che, te gati vigere dvArA vaDe AbhinibAdhikAna saMbaMdhI kahevuM, athavA sAcA (sada) viSaya saMbaMdhI pada te satapada che, bAkI badhuM pahelAM pramANe che. pra-zuM sat padanI prarUpaNuM paNa thAya che? (zA mATe satpada juduM pADe che?) ke jethI tamAre ema kahevuM paDe che, ke satpadanI parUpaNa karIe chIe, u-khara viSANu (gadheDAnuM zIMgaDuM) vigere asata (avimAna) pada jevuM te khoTuM na gaNAya mATe nuM grahaNa karyuM. athavA (vAcyavicAraNAnA prakamathI) AvAM paNa pado che ke gati vigere satpamAM jeo vaDe matijJAnanI parUpaNa karAya che. dravya pramANa-te (matijJAna jene guNa hovAthI Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 60 ] jIva dravyanuM pramANa atAvavuM, tene sAra A che, ke eka samayamAM keTalA jIvA matijJAna prApta kare che. athavA khadhA prApta kare che, ( 'ca' samuccayanA artha mAM che ) kSetra--te keTalA kSetramAM matijJAna saMbadhe che, te kSetra batAvavuM. kahevu. sparzInA~~te keTaluM kSetra matijJAnI se che, te pra-kSetra ane krasanAmAM zuM vizeSa che ? uje avagAha che te kSetra, maneksanA teA bAhyathI paNa hAya che ( eTale aMdaranuM tathA khahAra pharaseluM e bhegAM ( levAM ) mATaluM vizeSa che. kALa-sthiti te kALa batAvavA, aMtara pratipatti ( svIkAra ) vigere AzrayI khatAvavuM, bhAga kahevA eTale bIjA jJAnIonI apekSAe matijJAnI keTalAme bhAge che, te batAvavuM. bhAva-te kayA bhAvamAM alpa ahutva kahevuM joie, matijJAnI che, tathA pra0~~~bhAgadvArathI A artha AvI jAya che mATe pharI atAvavAnI jarUra nathI. u-ema nahi, amArA abhiprAya tame jANatA nathI. ahi matijJAnIomAMja pUrva pAmelA ane navA pAmatAnI apekSAe alpa bahutva kahevuM che, mA pramANe samudAye (sakSepathI ) artha kahyo, have upara batAvela 14-15 gAthAmAM Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 1 ] abhinidhika jJAnanI satpada prarUpaNAnA dvAreno avayavano. (vistArathI) artha kahe che. (1) gatidvAranuM varNana. pra--zA mATe ? u-Abhinidhika jJAna che ke nahi, tenI zaMkA dUra karavA mATe ke je te che, te kayAM che, te gatine AzrayI prathama vicArIe chIe. gati cAra prakAranI che. te naraka, tiryaca, manuSya ane devagatimAM Abhinibedhika jJAnane pUrve pAmelA jIvo ni. yamathI che, ane navA pAmatA te je kALe A varNana chamastathI thAya, te AzrayI bhajanA jANavI eTale vakhate heya, ane na paNa hoya. A navA pAmatA te e che ke jeo prathamaja Abhinidhika jJAna pAmatA hoya te samayaja le, bAkInA samayamAM te teo pUrve pAmelA gaNAya. (2) iMdriyadvAra. iMdrine AzrayI mati (Abhinidhika) jJAnI jI vicArAya che. temAM paceMdriya pUrve pAmelA te avazya hoya che, ane navA pAmatA pUrva dvAramAM batAvyA pramANe vicAravA, navA pAme ane vakhate na paNa pAme. ane be iMdriya, traNa cAra iMdrivALA pUrva pratipanna labdhi paryApta avasthAvALA (pUrve samyakatva pAmI namI jatAM sAsvAdana samyaka Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 62 ] ttvanI apekSAe ) saMbhave che. prati padyamAnA eTale navA pAmatA na saMbhave ane ekedriya tA khanethI rahita che. (3) kAya. trasa kAyamAM pUrve pAmelA niyamathI hAya che, ane navA thatA hAya ke na paNa hAya-ane pRthvI kAyathI vanaspati kAca sudhImAM ane prakAre saMbhava nathI. (4) yoga, traNe cA sAthe letAM paMcendriya mAphaka kahevu', eTale sannImAM pUrve matijJAna pAmelA hAya, navuM pAmanArA hoya ke na paNa hAya, tathA asanI vacana kAyA cega sAthe letAM vikaleMdriya (be traNa cAra iMdriya) mAphaka jANavuM tathA ekale kAya ceAga letAM ekedriya mAphaka khanenA abhAva jANavA. (5) veda. traNe vedAmAM vikSita kALamAM pUrva pAmelA avakSe hAya, khIjAmAM hAya ke na paNa hAya. (6) kapAya. krodha mAna mAyA leAla che, te dareka zmana'tAnukha dhI apratyAkhyAnI pratyAkhyAnI sajavala e cAra bhedavALA che, temAM prathama te anaMtAnubaMdhImAM ane prakAre abhAva che (ahIM sAsvAdananA alpakALa hAvAthI gaNatarImAM nathI ema maladhArI AcArya' kahe che) bAkInA paMcendriya mA jANavu. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 63] (7) lezyA. AtmAne ATha prakAranA karmathI lepe eka meka kare te lezyA, kAyA vigere kaI paNa gavALA jIvone kRSNa vigere dravyasaMbaMdhathI AtmAnA pariNAme te vezyA che, temAM tejyupadma zukala lephsAmAM paMcendriya mAphaka kahevuM, ane kRSNanIla kApata e traNamAM pUrva pratipanna saMbhave che, bIjAmAM nahi. (8) samyakatva dvAra. samyak daSTijIva pUrva pratipanna athavA pratipahamAnaka che ? ahIM vyavahAra nizcaya e be bhAge vicAra thAya che. prathama vyavahAra naya kahe che. sabhya dvaSTi pUrva pratipanna hoya, paNa pratipadyamAnaka na hemaMAbhinidhika jJAnanA lAbhavALAne 1 samyagadarzana 2 mati 3 zrata e traNene sAthe lAbha thAya che, ane tema na hoya te Abhini bodhika pratipattinI anavasthAno prasaMga Ave. nizcaya naya kahe che. samyaga daSTipUrva pratipanna ane pratipadyamAna bane che. kAraNa ke Abhinidhika jJAnane lAbhavALAne samyam darzananuM sahAyaka paNuM che, kAraNa ke kiyA kALa ane niSThAkALa baMnene abheda che, je bheda mAnIe te kriyAnA abhAvanA avizeSa paNAthI pahelAM jevI hatI tevI ja vastu rahevAthI navI vastu utpanna ja na thAya ane ema mAnatAM pratipa. ttinI anavasthA paNa nathI. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 24 ] zAnadvAra, jJAna pAMca prakAranuM che, te mati zrata avadhi mana:paryAya kevaLa che, emAM paNa vyavahAra nizcaya vaDe vicAra che, prathama vyavahAra naya batAve che, matizrata avadhi mana:paryAya jJAnIo pUrva pratipana heya paNa pratipadyamAnaka na haya, kAraNake mati vagere jJAnane lAbha thanArane samyagadarzana sAthe caranArUM (thanAruM ) che, paNa kevaLIte pUrva pratipana heya nahi, tema pratipadyamAnaka paNa na hoya, kAraNake kevaLajJAna kSAvazamika (mati vagere cAra ) jJAnathI atIta che, tathA mati ajJAna zrata ajJAna vibhaMgajJAna vALAne vivakSita kALamAM pratipadyamAna hoya che, paNa pUrva pratipanna nathI. nizcaya naya, . nizcayanayanA mate te matidhRta avadhijJAnIo pUrva pratipanna nizcayathI heya vA, pratipadyamAna paNa samyagadarzana sAthe cAlanAra hovAthI mati vigerene lAbha saMbhave che, ahIM paNa kriyAkALa niSThA kALane abheda che, paNa mana:paryAya jJAnI to pUrva pratipanmaja heya, paNa pratipadyamAnaka na hoya, kAraNake te bhAvayatineja utpanna thAya che, kevaLine te baMnene abhAva che, mati ajJAnI vigere te pUrva pratipanna hoya, tema pratipadyamAnaka paNa na hoya, kAraNake pratipati kriyAkALamAM ahIM abhedapaNuM che; ajJAnanA bhAvamAM pratipati kriyAne abhAva che. . Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 6 ] (10) darzanadvAra, A darzana cAra prakAranuM che, te cakSu, acakSu, avadhi ane kevaLa che. pra-te cakSu acakSu darzanIthI zuM sUcave che? u-darzana labdhi saMpanna paNa darzanane upayoga karanArA, ema nahi-kAraNa ke siddhAMtanuM AvuM vacana che, ke - . savvAo laddhIo sAgArovaogo va uttassa upjh|| badhIlabdhio sAkAra upage upayuktane hoya che, te pUrva pratipanna niyamathI hoya che, pratipadyamAnaka te vivakSita kALe hoya athavA na paNa hoya, paNa avadhidarzanavALA te pUrva pratipanna hoya, paNa pratipadyamAna na hoya, kevaLadarzanavALA te baMnethI vikala che. (11) saMtadvAra saMyata pUrva patipanna hoya paNa pratipadyamAna na hoya. (12) upayogadvAra. te be prakAre upaga che, sAkAra anAkAra, temAM sAkAra te pUrva pratipanna niyamathI hoya che, ane pratipalamAna te vivakSita kALamAM hoya ke na hoya. anAkAra upagAra ya, paNa pratipadyamAna na hoya. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 66 ! (3) AhArakadvArapUrva pratipanna AhAraka niyamathI hoya che, ane vivakSita kALamAM pratipadyamAna hoya ke na paNa hoya, anAhArake te pU rvapratipanna vigrahagatimAM saMbhave che, paNa pratipadyamAna na hoya, (14) bhASakadvAra, bhASAlabdhithI saMpanna te bhASako che, te bolatA hoya athavA te samaye na bolatA hoya, teo pUrva pratipannaniyamathI hoya che, paNa pratipadyamAna te vivakSita kALamAM hoya ke na paNa hoya, paNa tevI labdhithI zUnya heya te baMne prakArena hoya. (15) parId (pratyeka) dvAra. pratyeka zarIravALA pUrva pratipanna niyamathI hoya che, ane pratipavamAna te vivakSita kALamAM hoya ke na paNa hoya. ane pratyeka nahi, evA sAdhAraNa (anaMtakAyabaMnethI rahita che. (16) paryaprakadvAra. - AhArAdi cha e paryAmithI jeo paryApta che teja paryAptaka che, te pUrva pratipanna niyamathI che, paNa vivakSita kALamAM pratipadyamAna hoya, ke na paNa hoya, ane aparyAptaka te chaparyAminI apekSAe pUrva pratipanna saMbhave, paNa bIjA pratipadyamAna saMbhavatA nathI. ja che. *, * Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ { 67 ] (17) sumahAra. sUkSma baMne prakAre saMbhavatA nathI, paNa khAdya te pUrva pratipanna niyamathI hAya che, paNa bIjA pratipadyamAna te vivakSita kALamAM bhajanA (hAya ke na heAya te) jANavI. (18) saMjJIAra. temAM ahIM dvIdha kAlikI upadezavaDe sajJi levA, teo mAdara mAphka jANavA. asajJie pUrva pratipanna sabhave. paNa khIjA nahi. (19) bhavadvAra, bhava ( bhavya ) AzrI sajJImA jANuvA, abhavya tA ane prakAre na hAya. (20) caramaddAra. jene chellA bhava thaze te jIva AzrI abhedya upacAre vicAratAM te carama che, AvA jIvA pUrva pratipanna niyamathI hAya che, paNa bIjAnI bhajanA jANavI. acarama tA khanethI vila che ( kAraNa ke te abhavya che.) upara 15 mI gAthAmAM kaheluM ke AbhiniSeAdhika jJAna A sthAna ( dvArA ) mAM vicAravu te vicAyu, tema satpanna rUpa prarUpaNA pazu karI che, ( ke A pramANe ATalA jIva saMbhave ane amuka sthAnamAM na sa Mbhave ) have AbhinibAdhika jIva dravyeAnuM pramANa ciMtave che, Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [<] temAM pratipatti ( svIkAra ) ne AzrayI vikSita kALamAM kadAcita hAya ane koI vakhata na paNa hoya, jo hAya te jaghanyathI eka be ke traNa hAya, utkRSTathI teA kSetrapalyeApamanI je gaNatarI che, tenA asaMkhyeya bhAganA kSetra pradezanI rAzi samAna ( te paNa asa Mkhyeya ) jANavA, pUrva pratipanna te jaghanyathI kSetra paDyeApamanA asaMkhyeya bhAganA pradezanI rAzi pramANe hoyaja, ane utkRSTathI te pUrva pratipannanI saMkhyAthI kAMIka vizeSa adhika jANavA. jIvadravyanuM pramANu kahIne have kSetra pramANa kahe che. temAM judA judA jIvAne AzrayI tathA eka jIvane AzrayI kSetra kahe che, temAM badhA matijJAnIe leAkanA asa Mkhyeya bhAgamAM varte che, ane eka jIva tA ilikA gati' e uMce jatAM anuttara vimAnamAM deva thaIne jatAM te vimAna sudhI sAta rajI pramANu che, te sAtanA 14 me bhAge(ra) varte che, athavA tyAMthI kAI manuSyapaNe AvatAM paNa teja pramANe hAya. (TIpaNumAM lakhyuM che ke anuttara vimAnanA cheDAthI 12 jojana dUra leAkAMta che, te gaNatarImAM alpa hAvAthI nathI lIdhuM ema jANavuM ) tathA nIce chaThThI nArakImAM jatAM AvatAM 5 nA sAtamA bhAga levA, ( A adheAleAkanA sAta bhAga AzrayI levu, ane pUrva tA leAkanA 14 ratnuM pramANunA bhAga lIdhA ane A adheAleAkanA bhAga AzrayI lIdhuM) kAraNa ke tyAMthI nIce matijJAnI AzrI adheAleAka nathI, Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [69] kAraNa ke tyAMthI nIce samyagdaSTi sAtamI nArakImAM jIva ja nathI, pra-nIce sAtamI nArakImAM paNa samyagadarzanane lAbha pratipAdana karyo (batAvyo che, mATe AvatA jIvane AzrayI pAMca sAtIyA 3 thI adhika kSetrane saMbhava thAya che. - u-e tamAruM kahevuM ayukta che, kAraNa ke sAtamI nArakImAMthI samyam darzanInA Agamanane abhAva che. pra.-zA mATe? u-tyAMthI nIkaLelA tIyaca gatimAM ja Ave che. evuM batAvyuM che ane deva tathA nArakInA samyam daSTie manuSyomAMja Ave che, mATe eTalethI basa che. have cAlu vAta kahIe chIe. sparzanA dvAra. pUrve batAvyuM che, ke avagAha te kSetra che, ane sparzanA te tethI adhika jANavI, jemake eka paramANunI, eka kSetra pradezanI avagAhanA che, ane sparzanA (cAra dizA-pUrva pazcima uttara dakSiNa tathA urva adhe maLI cha tathA jyAM raho te eka ema) sAta 7 pradezanI che. kALadvAra, temAM upayogane aMgIkAre eka jIvane tathA aneka mati jJAnI jInA upagane kALa aMtarmuhUrta ja che, Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [70] tathA tenI labdhine AzrayI jaghanyathI aMtarmuhUtta ane utkRSTathI 66 sAgarApamathI thADuM vadhAre e vAra vijayAdivimAna athavA traNavAra acyutamAM jAya te AzrayI kALa mAna che, vadhArAnA kALa te narabhavanA che. tyArapachI jo A pramANe bhava prApta kare ane vacamAM bIjI gatimAM na jAya te te jIvane avazya mAkSa thAya, paNa judA judA jIvA AzrayI teA sarva kALa matijJAnI jIvA che, paNa AbhinitrAdhika (mati ) jJAnanI labdhivALA jIvAthI zUnya leAka kAi paNa kALe nathI. aMtaradvAra. temAM eka jIvane AzrayI AbhiniaidhikanA AMtarI jadhanyathI atarmuhUtta che. te AvI rIte ke samyaktva pAme, ane vasI jAya, pAchuM jJAna AvaraNa karma aMtarmuhUtta mAM khasI jatAM pAchuM tu ja matijJAna pAme che, ane utkRSTathI tA ghaNI AzAtanA karIne apA pugaLa parAvartta na kALa rakhaDIne pAme che, kahyuM che, ke-- titthagara pavayaNa suyaM Ayariya gaNaharaM mahiDhiyaM AsAdito bahusA, anaMta saMsArio hoi // 1 // tIrthaMkara pravacana zruta AcArya gaNadhara Amaza vigere labdhivALA sAdhuonI ghaNI AzAtanA kare teA jIva anaMta saMsArI thAya, judA judA jIvAne AzrayI AMtarAnA abhA vajra che. bhAgadvAra te matijJAnIe bIjA jJAnIonA ana tame bhAge varte che. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 91 ] bhAvatAra. matijJAnI kSAyeApamika bhAvamAM varte che, kAraNa ke mati vigere cAra jJAna kSAyeApazamika bhAvamAM che. aepamahutva. temAM AbhinibAdhika jJAnIomAM pratipadyamAnaka tathA pUrva pratipannanI apekSAe A alpa bahutvanA vibhAga che. ( A khatAvavAnuM kAraNu bhAgadvArathI juduM che ema sUcavyuM) temAM sadbhAva hAya tyAre sathI thADA pratipadyamAnake che, pUrva pratipannatA jaghanyapaDhavALA paNa temanAthI asa MkhyAta guNA che, utkRSTa paDhavALA teA temanAthI vizeSa adhika che, ( gAthAnA avayaveAnA vistArathI artha kahyo ) have upara batAvela matijJAnanA bhedanI sakhyA batAve che. AbhiNibAhiya nANe, aTThAvIsai havaMti payaDIo // A aDadhI gAthAnA TuMkANamAM artha kahe che, matijJAnanI 28 prakRti che, pUrve batAvyA pramANe mana AMkha samadhI cheoDIne vyaMjana avagraha cAra prakAranA che, ane arthAvagraha tA khatrI iMdriyAneA tathA mananeA saMbhava thavAthI cha prakAranA che, e pramANe IhA apAya dhAraNAnA darekanA cha cha zeDhA jANavA, ema kula 28 thayA. pra--A avagrahAdinu trIjI gAthAmAM vivecana karyuM. hatu, te ahIM phrI kema kaheA che ? Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ s ] u--tyAM sUtramAM naheAtI kahI, te ahIM saMkhyA a tAvI, mATe avirAdha che. matijJAnanuM bIjI rIte varNana. A matijJAna cAra prakAranuM che. dravyathI, kSetrathI, kALathI ane bhAvathI, temAM dravyathI sAmAnya A dezathI matijJAnI saH dravye dharmAstikAya vigerene jANe che, paNa vizeSa AdezathI na jANe ( kAraNake kevaLajJAnIja saMpUrNa jANe che. ) dravyathI kahIne kSetrathI varNana have kahe che-kSetrathI leAkAleAkanu thADuM svarUpa jANe che, ( dharmAstikAya vigere drabyAnA AdhAra leAka che, ane aleAka bIjI rIte che. ) kALathI-traNe kALanuM svarUpa jANe che, bhAvathI icika vigere pAMce bhAvAne jANe che; ( AmAM pazu saMpUrNa na jANe, ema samajavu, ) te badhA bhAvAnA anatA bhAga matijJAnI jANe. matijJAna kahIne avasare AveluM zrutajJAna kahe che. zrutajJAna, suyaNANe payaDIo bitthara o ANi vAcchAmi // 16 // prathama zrutajJAnanuM thADuM varNana karyuM, ane have tenI prakRtie (bheda) ne vistArathI kahIzuM, tathA adhijJAnane sakSepathI kahIzuM', prathama te zrutajJAnanA bhedo batAve che. Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 73]. patteya makkharAiM akkhara saMyoga jattiA lopa evaiA payaDIo suyanANe huMti NAyavvA // 17 / / ekeka prati te pratyeka, akAra vigere. akSare che te, jemake akAra anunAsikavALe ane te sivAyane niranuM nAsika che, e sivAya hasva, dIdha, buta evA bhede che, tathA udAtta, anudAtta, svarita A pramANe akAranA 18bheda che, te pramANe kAra vigeremAM bhede che te batAvavA. (lune dIrgha nathI, saMdhi akSara e e e e mAM hasva nathI) te pramANe akSarenA saMge te be traNa maLIne saMga thAya te ghaTa paTa vigere che, tathA joDAkSare vyAgha (vAgha) hastI (hAthI) che, (AmAM saMga zabda ghaTa paTamAM vacce svara che, ane vyAvra hastImAM vacce svara na hovAthI vyaMjane joDAI gayA che) A saMge anaMtA che, ane te dareka saMga (478 mi. gAthAmAM batAvyA pramANe kevaLa jJAnInI apekSAe) svapa2 paryAyanI apekSAe anaMta paryAyavALe che, pra-akArAdi tathA ka Adi vyaMjana maLI saMkhyAtA akSaronA anaMtA saMga kevI rIte thAya. u-abhidheya (kahevAyegya) pudagalAstikAya vigere padArtho anaMtA che, tethI tathA te dareka padArthanA kAMIka bhinnapaNAthI bhede che, ane te padArthonAM nAma (abhidhAna) anaMtA havAnAM siddha thavAthI anaMta saMgasiddhi che. have abhidheyanuM anaMtapaNuM batAve che, jemake eka Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [74]. paramANu, be pradezavALo, tathA anaMtA pradezavALa skaMdha vigere bhede che, athavA ekatra paNa aneka abhidhAnanI pravRttinA abhidheya dharma bhede che, jemake paramANu niraMza (aMza bhAga vinAne) che, nipradeza (pradeza vinAne) che,. nibheda (bheda vinAne) che, niravayava (avayava vinAne) vigere che, ane A badhA sarvathA eka abhidheyanA vAcaka dhvanio nathI, kAraNa ke badhA zabdanI kAMI aMze bhinna pravRttinuM nimittapaNuM che; A pramANe badhA dravya payAmAM javuM, tathA sUtramAM paNa kahyuM che, "anaMtA game anaMtAparyAye " che, Aja arthane e akSaremAM AropaNa karIne kahe che, ke ATalA parimANavALA pravRttinA nimittapaNAthI sarve bhede zrutajJAnamAM thAya che, je 17 me have sAmAnyathI batAvelA anaMta zrutajJAnanI prakRti (bhede) ne yathAvata (jeTalA hoya te badhA) batAvavAne AtmAnuM sAmarthya na havAthI thoDAmAM batAve che. katto me vaNNeu, sattI suyaNANa savva pyddiio| caudasa viha nikkheva, suyanANe Avi vAcchAmi // 18 // zrutajJAnanI badhI pravRtio (bheda) batAvavAne mArI zakti kyAMthI hoya? pra.-zAma mATe ? u-ahIM je zruta graMthane anusAre je matinAvizeSa bhede che, te paNa zrutajJAna tarIke varNavyA che, kahyuM che ke Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 9 ] (vizeSa Avazyaka 143 gAthAmAM ) te paNa matinA vizeSa bhedo zrutajJAnane anusAre che,te zrutajJAnanA bhedomAM jANI le. ( evu zurU ziSyane kahe che) te badhA bheAne utkRSTathI zrutadhara ( zrutakevaLI ) pazu sarva abhilASya bhedone paNa teo anaMta hAvAthI na kahI zake, kAraNa ke AyuSya parimita pramANanu hAya che, ane khelavuM krame karIne ( eka pachI eka zabda ) khelAya che, mATe niyuktikAra kahe che ke mArI belavAmAM azakti che, tethI teo 14prakAranA nikSepA zrutajJAna saMbaMdhI batAve che, ane ca zabdathI zruta ajJAnanA viSaya paNa batAvaze; tathA api zabdathI te bannenA saMbaMdhI bhede paNa khatAvaze, zrutajJAna te samyagdana vALAnuM ane zrutaajJAna te asaMjJinuM tathA mithyATaSTinuM tathA ubhaya ( mizra ) zruta te darzana ( matabyA ) nA vizeSa abhigrahathI che te, tathA akSara manakSara zruta vigere bhedyone kahIza // 18aa have upara kahela 14 prakAranA zrutajJAnanA nikSepAnuM svarUpa ( bhedA ) batAve che. akkhara saNNI sammaM, sAIya khalu sapajjavasiaM ca; gamiyaM aMga paviTTha, sattavi e e sapaDivakkhA // ni 19 // ', A akSara zrutadvAra evI sUcanA karela hovAthI sa dvArAmAM paNa zruta zabda joDavA, temAM prathama akSara batAve che, kSara te khare, ane na khare te akSara che, ane jJAna eTale cetanA che, tenA paramA` A che, ke je samaye upayAga na hAya te Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ e; ] 6 samaye paNa A prazrcatatA nathI, tema A bhAva akSaranuM kAraNa paNa che, tethI akArAdi paNa akSara kahevAya che, athavA pAte ane kherave che, paNa pAte kSaya thatA nathI, mATe akSara che, te samAsa (sa MkSepa)thI traNa prakAre (1) saMjJA akSara, (2) vyaMjana akSara labdhi akSara che, akSarAnA AkAra vigere te saMjJA akSara che, jema ghaTikAnA AkAravALA ca kAra che, kurUTikA ' nA AkAra 2 kAra che ane te brAhmI vigere lipinA vidhAna AzrayI aneka prakAre che, ( jenAvaDe peAtAnA vicArA lakhAya te lipi ane te lakhavAmAM vaparAtA akSarA te saMjJA akSara che ) ane dIvAvaDe a MdhArAmAM ghaDA dekhAya tema jenAvaDe mananA abhiprAya ke padArtha khIjAne khatAvAya te vyaMjana akSara che. te badhA kheAlAtA makArathI hukAra sudhI che, kAraNa ke te khelAtA zabdanA arthanA prakaTa karanArA che. tathA je akSaranA upalabha ( eSa ) thAya, te labdhi akSara che, ane te zrutajJAna, IMdriya ane mana saMbaMdhI zruta graMthane anusAre thAya te, athavA tenu N AvaraNu kSaya upazama thAya te che, ahiM saMjJA akSara, vyaMjana akSara dravya akSarA che, te zrutajJAna nAmanA bhAva akSaranuM kAraNa hAvAthI matAvyA che, paNa bhAva akSara teA labdhi akSara che, kAraNa ke te vijJAna svarUpa che, ahiM akSara Atmakathruta te akSarazruta che. te dravya akSara AzrayI che, athavA akSara teja zruta te Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 77] akSara zrata che, te bhAva akSarane AzrayI che, akSara zruta kahyuM, have akSaragruta kahe che- Usasi nIsasi, nicchadaM khAsi ca chIaM ca NIsivviya maNusAra, aNakkharaM cheliyaaiiaN||ni 20 // uMce zvAsa le, nice zvAsa le, thuMkavuM, khAMsI khAvI, chIMkavuM, nAka nasakavuM, (ca zabda badhAne joDe che, ane te ema sUcave che ke, e badhAM akSara zrata che, ema ame kahIzuM, anusvAra mAphaka anusvAra che, eTale te akSara nathI; chatAM tene uccAra thAya che. jema huMkAra karIe tema te paNa bolAya che, tema zvAsa levo te nAka nakavAsudhI te akSara zrata che, paNa te dravyadbhuta mAtra che. phakta tene avAja thAya che tethI che, athavA kRtanuM jene vijJAna che, te kRtajJAnavALo koI paNa jIvane badhAja vyApAra che, te tenA bhAvavaDe pariNata thavAthI zrutajJAna che, pra-je tema che, te tevA upaga rAkhanAranI ceSTA paNa zAmATe zrata kahetA nathI, ke zvAsa leve vigereja kahe che? u0 zravaNanI rUDhIthI, athavA kAne sAMbhaLIe te zrata AvI maLatA arthavALI saMjJAne AzrayI zvAsa levo vigere. anakSara zrata kahyuM, paNa ceSTAmAM tema avAja na sAMbhaLavAthI anakSara zrutamAM na lIdhI, anusvAra vigeremAM artha samajAte hevAthIja te lIdhA che, (TIpaNumAM lakhyuM che ke hAthapaganI Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 74 ] kriyA paNa tevuM sUcave che mATe kriyA AzrayI te paNa zrata jJAnamAM levA) (ahIM sAra e che, ke zrutajJAnavALe je kriyA kare, tene avAja tene athavA bIjAne saMbhaLAya, te prakaTa akSara rUpa na hovAthI paNa bedhanuM kAraNa hovAthI tene anakSara zruta kahyuM. have saMjJIzruta kahe che. saMjJAna te saMjJA che, te jene hoya te saMjJI kahe che, te traNa prakAranI saMjJAo che, dIrghakAlika hetuvAda daSTivAdanA upadezathI te naMdIsUtramAM batAvI che, te pramANe jANavI. te saMjJAvALA saMsIjIvanuM zruta te saMjJIzruta che, ane te asaMjJanuM zruta te asaMjJIzruta che. samyaka kRta, * bArasaMga tathA aMgavinAnuM AcArAMga tathA Avazyaka vigere che ane te sivAyanuM laukikamAM purANuM samAyaNa bhArata vigere mithyA zrata che, athavA badhuM zrutajJAna samyaga darzana vALAnuM samyaga zrata che, ane asamyak darzanavALe yathA vasthita na samajavAthI mithyAzruta che. sAdi sAMta ane anAdi anaMta. te nayanA anusAre jANavuM, temAM dravyAstika nayane mate anAdi aparyavasita (anAdi anaMta) che, kAraNa ke te asti Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 2 ] kAya mAphaka nitya che. paryAyAstika nayane AzrayI sAdIsAMta che, kAraNa ke te nAraka vigerenA paryAyA mAphaka anitya che, athavA dravyAdi catuSTayathI sAdi anAdi vigere jema nadI sUtramAM khatAnyuM che, tema jANavu khulluM zabda nizcaya batAve che, ke A sAtaja pratipakSavALA che, paNa pakSAMtara nathI; kAraNake te sAtathI virUddha sAta maLI kula cauda bheda thAya che. gamika zruta. gama ( saheja pheraphArathI tevA pATha vAravAra Ave te) prAce jene hAya ne gamika zruta che, te dRSTivAda (khAramAMga) mAM che. ane tevA gama vinAnuM gAthA vigere a samAna 2canAvALA graMtha agamika zruta che, ane te prAye kAlika dhruta che, tathA maga praviSTa temAM gaNadhara kRta AcArAMga vigere che, ane anaMga praviSTatA sthavirAe karela Avazyaka vigere che. ema sAta bheda khatAvyA ane sAta tenA patipakSI sAthe letAM kula 14 bheda thayA. ane satpada prarUpaNA vigere bAkInu adhu matijJAna mAphaka cAjavuM, zrutajJAna athI khatAyu, have te viSaya dvAra vaDe batAve che. te dravyathI, kSetrathI, kALathI, bhAvathI ema cAra prakAre che. temAM zrutajJAnI dravyathI badhA dravyAne jANe che, paNa dekhatA nathI, e pramANe kSetra vigeremAM paNa jANI levu, paNa azrutajJAna sarva atizaya rUpa ratnAnA samudra samAna che, Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 80 ] tathA te prAye gurU pAse maLavAnuM hovAthI parAdhIna che, tethI tenAthI vineya (ziSya) ne anugraha thAya, mATe jene je lAbha. che, te batAve che, Agama sattha ggahaNaM, jaMbuddhiguNehi aTThahiM diTuM / biti suyanANalaMbhaM, taM punya visArayA dhIrA // 21 // A upasarga maryAdAnA arthamAM che, tethI je Agamana, te Agama che, arthAt abhividhi athavA maryAdAvaDe je gama pariccheda (baMdha) thAya, te Agama che; ane kevaLa mati, avadhi, mana:paryAya lakSaNa vALa paNa hoya, te khulluM batAvavA kahe che, ke jenA vaDe zIkha devAya te zAstra che ane teja zrata che, Agama levAnuM kAraNa e che ke SaSTitaMtra vigere anya kuTa zAstrathI judAM pADavA mATe che, tene Agama kahetA nathI, kAraNake te egya rIte pariccheda karatAM nathI (jIvAdi tatvanuM svarUpa barAbara samajAvatAM nathI, paNa teo zAstra tarIke lokamAM prasiddha che, (mATe Agama te jaina zAstronI saMjJA che) ane te Agama teja zAsa mATe Agama zAstra che, tenuM grahaNa (levuM) che; tathA buddhinA have pachI batAvAtA ATha guNe vaDe zrutajJAnane lAbha dekhyA che, te grahaNa karavAnuM banAve che. pra. keNa batAve che? u. pUrvemAM vizArada (paMDite) te pUrva vizArada ane vrata pALavAmAM sthira evA dhIra purUSe batAve che, Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 81 ] buddhinA ATha guNanuM varNana. sussUsaha paDi pucchai, suNeha giNhai ya Ihae vAvi tatto apohae yA, dhAreha karei vA sammaM // ni 22 // ziSya vinayavALo thaIne gurU mukhathI sAMbhaLavAnI IcachA kare, upAsanA kare, tathA zarama mukIne jyAM na samajAya tyAM pUche, ane zaMkA paDe te pharI pharIne paNa pUche, ane zaMkA rahita kare, pAchuM bIjuM kaheluM sAMbhaLe, ane te grahaNa kare, pachI Ihi eTale pAcana kare, ke A emaja che ke bIjI rIte ? ca zabda samuccaya mATe che. api zabdathI ema jAthavuM ke te vicArIne potAnI buddhithI paNa kaMIka uprekSA kare, tyArapachI apahana kare, ke A pramANe AcArya mahArAje kaheluM che, pachI te pramANe arthane dhArI rAkhe, ane te pramANe temAM batAvela anuSThAna samyak rIte kare, kAraNake temAM batAvela anuSThAne paNa zrata maLavAne hetuja thAya che, kAraNake te anuSThAne jJAna AvaraNa karmano kSaya upazama kare che, athavA gurU mahArAja je je AjJA kare, te te potAnA upara mahAna anugraha kare che, ema mAnIne sAMbhaLavAnI IcchA kare, pachI gurUe karela AjJA pramANe badhAM kAryo karIne pharIthI pUche ke bIjuM kAma batAve, tyArapachI te betAve te pramANe barAbara sAMbhaLe, ane te pramANe varte, te Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 82 ] upara batAvela che, ( buddhinA ATha guNu TuMkANamAM A che, 1 gurUnA vinaya, 2 pUchavuM, 3 sAMbhaLavuM, 4 grahaNu karavu, pa tarka karavA, 6 nizcaya karavA, 7 dhAraNa karavuM, 8 te pramANe vavuM) have zravaNavidhi batAve che. mUaM hukAraMvA, bADhakAra paDipuccha vImaMsA / tatto palaMga pArAyaNaM ca pariNiTTha sattamapa, ni0 23 // 1 sAMbhaLanAre prathama muMgA thaIne sAMbhaLavuM, sAMbhaLyA pachI 2 huMkArA de, ( vaMdana kare ), 3 khADhakAra te Ape ThIka kahyuM paNa te khIjI rIte nathI, ema kahe, sAMbhaLIne grahaNa karI, 4 prazna kare ke A kevI rIte che ? pachI pa mImAMsA kare tenA pramANanI jijJAsA kare 6 sAMbhaLeluM manamAM badhI rIte vicArI le, 7 pachI nakkI thayelu dhArI rAkhe, eTale muMgApaNAthI te zravaNa pariNA sudhI gurU pachavADe zuddha uccAraNa vigere karI sAtame zravaNu samApti thAya, ( kahenAra gurUtu vacana niSphaLa na kare ) A sAMbhaLavAnI vidhi kahIne have gurUnI vyAkhyAna vidhi kahe che. suttattho khalu paDhamo, bIo nijjutti mIsao bhaNio; tahao ya niravaseso, esa vihI bhaNia aNuoge || ni. 24 // sUtranA artha ja phakta je anuyAga ( vyAkhyAna ) mAM kahevAya, te sUtrArtha che, athavA sUtrArtha mAtra batAvanAra mukhya anuyoga hoya te sUtrArtha che, khalu zabda 'ja' nA arthamAM che, Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 83 ] tene paramArtha A che, ke gurUe prathama sUtrane artha mAtranA nAmavALo anuga kahe, kAraNake navA zIkhanArA zienI mati temAM muMjhAIne kaMTALe na khAya, tyAra pachI sUtra spezika niryukti sahita bIje anuga gurUe kahe, AvuM jinezvara tathA vaidapUvIo kahe che, ane trIjI vakhate saMpUrNa eTale prasakta anuprasakta paNa jyAM jevuM lAgu paDe tevuM badhuM kahI batAve, evA traNe prakArane anuga gurUe kahe tevuM jinezvara vigere kahe che. - prava-kayAM? u-sUtranA pitAnA abhidheya (nAma) sAthe anukuLa che. te anuga (sUtranuM vyAkhyAna) che, te anuganA viSayamAM A traNa prakAra dhyAnamAM rAkhavAnA che. . | upara pramANe zrutajJAnanuM svarUpa kahyuM, have kahela prastAvamAMnuM avadhijJAnanuM varNana kare che. saMkhAI Ao khalu, ohInANassa savva payaDIo kAo bhava paJcaiyA, khaova samiAo kAo'vi ||ni. 25 // gaNAya te saMkhyA, te saMkhyAthI atIta te asaMkhyaya che, te saMkhyAtItamAM anaMta paNa thAya che, tethI te anaMtapaNuM che, khalu zabda vizeSaNa che, te ema batAve che, ke kSetrakALa nAmanA prameyanI apekSAeja saMkhyAtIta che, dravyabhAva seyane AzrayI anaMtA paNa che, te asaMkhyaya ane anaMta bhede pUrve batAvela zabdArthavALA avadhijJAnanA che, (bheda Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 84 ] aMzaparyAya eka arthamAM vaparAya che, ahIM prakRtiene paNa teja artha che) tene paramArtha A che, ke- avadhijJAnI lekakSetranA asaMkhyaya bhAgathI AraMbhIne pradezanI vRddhie asaMkhyaya leka parimANanuM kSetra AlaMbana paNe utkRSTathI dekhe. (ATaluM kSetra lekamAM na hovAthI phakta mApa batAvyuM che, tathA kSetra pradezamAM rahela pudagaLanA skaMdha tathA sacitta padArtho te jIvone jANe dekhe ema samajavuM) ane kALathI te AvalikAnA asaMkhyaya bhAgathI mAMDIne samaya vRddhie asaMkhyaya utsarpiNI avasarpiNI pramANa kahyo che, reyabhedathI jJAnabheda che, mATe saMkhyAtIta asaMkhyAta prakRtie (bhede ) kahI che, tathA tejasa vAkUdravyamAM apAMtarALa vattI vargaNa anaMtapradezavALA dravyathI laIne vicitravRddhie sarva mUrta dravya utkRSTathI jue, te AzrayI anaMta bhedavALuM viSayanuM parimANa kahyuM, tathA utkRSTathI prativastugata asaMkhyaya paryAnuM viSayamAna (parimANu) che, ethI pagalAstikAyane tathA tene paryAne aMgIkAra karavAthI reyanA bhedavaDe jJAnanA bheda thavAthI anaMta bhede che; A prakRtiovALuM avadhijJAna che, temAM keTalIka pravRtio je bhavamAM prANI varte te bhava AzrayI bhava pratyayI hoya che, te nAraka deva vigere lakSaNavALo bhava che, te ja kAraNa (pratyaya) jemAM che, te jema pakSIo AkAzamAM uDe te tene bhava AzrayI uDavAnuM che, tema deva nArakIne bhavaAzrayI avadhi Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 85 ] jJAna hoya che, tathA guNa pratyayI kSapazamathI nirvasta thaela te lApazamika keTalIka che, te tiryaMca tathA manuSyane che. pra-kSAyo pazamika bhAvamAM avadhijJAna lIdhuM che, ane nArakAdi bhava te dayika che, te te prakRtiomAM te bhAva kevI rIte ghaTe? u-te paNa kSapazamanibaMdhanavALIja che, kiMtu A teja kSapazama che, ke te nAraka deva bhaveja udayamAM Ave, mATe te (kAraNamAM kAryane upacAra karIne ) bhava pratyaya vALI kahevAya che, je 25 che - have sAmAnya rUpe pUrve batAvela avadhijJAnanI prakatie bhASAkamathI belAya, Ayu a95 che, mATe badhA bhede batAvatAM pitAnuM sAmarthya nathI te sUtra (niyukti) kAra batAve che. kattome vaNNeu, sattI ohissa savdha payaDIo kara vijije, phrI ja charfmA raddo : avadhijJAnanA badhA bheda batAvavAnI zakti Ayu TuMkuM ane krame besavAnuM hovAthI kyAMthI hoya? mATe ziSyanA anugraha mATe avadhijJAnane 14 prakAre batAvIza, A avadhijJAna AmarSa auSadhi lakSaNavALuM eTale te bhedamAM A Rddhio samAyelI che, tene huM kahIza; (ahIM gAthA bhaMganA bhayathI vyatyaya kare che, nahIM te addhi prAsane badale gAthAmAM prApta Rddhi lakhavuM joIe, kAraNa ke e niyama che ke bhUtakRdaMta bahu trIhi samAsamAM prathama Ave) Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 86 ] have upara batAvelA 14 bhedane kahevA be gAthAo kahe che. ohI khitta parimANe, saMThANe ANugAmie / avaTThie cale tivva,manda paDivA uppayAia // ni. 27 // mANa daMsaNa vibhaMge dese khitte gaI ia / paNa gora, megA hiro . ni. 28 | avadhithI laIne gati paryata 14 dvAre che, ane gAddhi zabda sAthe letAM 15 thAya che, bIjA AcAryo avadhi e padane cheDIne AnugAmuka, na AnugAmuka sahita arthathI laIne 14 dvAre batAve che, kAraNa ke avadhi prakRti nathI, paNa A avadhijJAnanI prakRti (bheda) che, te batAve che, jethI prakRtieneja 14 prakAre nikSepa kahyo che, A pramANe baMne pakSamAM avireAdha che, temAM prathama avadhidvAra varNavatAM avadhi nAma vigere bhedathI bhinna che, tenuM svarUpa kahevuM. avadhi zabdanI bevAra AvRtti thaze. ema kahyuM, kSetra pari. mANamAM kSetra parimANa AzrayI avadhine viSaya batAvo. teja pramANe saMsthAna viSaya batAva, athavA arthamAM vibhaktinuM parimANa thAya, e AzrayI dvitIyAne artha letAM te avadhinuM jaghanya madhyama utkRSTa bhedavALuM kSetra pramANa kahevuM, teja pramANe avadhinuM saMsthAna kahevuM. AnugAmukadvAra. anugamananA svabhAvavALuM te AnugAmuka che, tathA Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 87 ] tene vipakSa te sahita eTale anAnugAmuka avadhi paNa kahevA, ( ekAra zabdane aMte prathama vibhakti batAve che) jemake re AmajI, uttarAyana 4 12 na 6 mAM che. ) avasthitadvAra avasthita avadhi te dravya vigeremAM keTalA kALa paDayA vinA upayAgamAM rahIne tathA labdhithI avadhijJAna rahe che, teja pramANe cala avadhi te avasthita na rahe te avadhijJAna vadhatu hoya athavA ghaTatu paNa hAya. tIvra mAra tIvra, madhru tathA madhyama avadhijJAna batAvavuM, temAM tIvra vizuddha che, mada avizuddha che, tIvrama deM ( madhyama ) te ane zemAM che, pratipAdgha utpAda dvAra eka kALe dravya vigerenI apekSAe avadhinA pratipAta tathA utpAda batAvavA. 5 27 ! ve mIjI gAthA he che, jJAna dana tathA vilaMga matAvavu, zu'( 1 ) A jJAna che? (2) athavAdana che; ( 3 ) athavA kayA vibhaga che ? ane A jJAna dharAvanAra jIvAnI apekSAe alpamarhutva ciMtavavu. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 88 ] dezadvAra koI padArthanA AzrayI deza athavA sarva saMbaMdhI avadhijJAna thAya che te kahevuM, kSetradvAra kSetra saMbaMdhI avadhijJAna kahevuM te saMbaddha asaMbaddha saMkheya asaMkhyayanA apAMtarALa (vacamAM) rahela lakSaNanA kSetra avadhine kahe. gati ahIM gAthAmAM Iti zabda AdinA arthamAM che, tethI gati vigeremAM dvAra jALa avadhijJAna saMbaMdhI kahe, ( kArene samUha kahe.) tathA prApta ddhi ane anuga kahe (anuga te maLatuM vyAkhyAna viSaya kahe) A rIte hamaNAM batAvela prattipattio ( pratipAdane paristhitio ) avadhinA deja pratipattinA hetu hovAthI pratipattie nAme oLakhAvyA che. upara be mAthAmAM samudAya artha kahIne dareka dvArane juduM kahe che, nAmaThaSaNA davie, khite kAle bhaveya bhASeya, so khalu nikkhevA, ohissA hoi sattaviho // ni // 29 // - avadhinAmAM prathama batAvyuM, te avadhi sAthe nAma joDatAM nAma nikSepomAM- Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 89 ] (1) nAma avadhi che, te keInuM nAma hoya, jemake maryAdAnuM nAma avadhi che; tathA avadhinI sthApanA akSa vigeremAM sthApIe te, (2) sthApanA avadhi che, athavA avadhinuM ja avadhi nAma (vacana paryAya) pADIye te paNa nAma avadhi che, ane sthApanAvadhi te te dravya kSetranA svAmIne AkAra vizeSa te che. (3) dravya avadhi te dravyamAM avadhi te dravya avadhi che, eTale dravyanuM ja AlaMbana che, athavA prathama vibhaktinA arthamAM laIe, te dravya teja avadhi eTale bhAva avadhinuM kAraNa che ema gaNatAM te vyAvadhi che, athavA jene utpanna thavAnuM hoya tene upakAraka zarIra vigere avadhinuM kAraNa hovAthI te kAraNu dravya avadhi che. (4) kSetrAvadhi. kSetramAM avadhi te kSetrAvadhi, athavA je kSetramAM avadhi utpanna thAya che, te avadhinuM kAraNa hovAthI kSetrAdhi che, athavA je kSetramAM avadhinuM varNana thAya te trAvadhi che. (5) kALa avadhi te kALamAM avadhi te kALAvadhi athavA je kALamAM avadhi utpanna thAya, te kALAvadhi, athavA je kALamAM varNana karIe te kALa avadhi che. (6) bhava avadhi-thavuM te bhava che, ane te nArakavigere lakSaNavALo che, te bhava AzrayIja thAya te bhava avadhi che. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 90 ] (7) bhAva kSApazamikAdi athavA dravya paryAya che, temAM avadhi utpanna thAya te bhAvadhi che, ( gAthAmAM be cakAra che, te samuccayanA artha mAM che, A batAvela ja sAta prakArane avadhijJAnane nikSepa che, ra9 che have kSetraparimANa nAmanuM bIjuM dvAra khulAsAthI kahe che. jAvayA ti samayAhAragassa, suhumassa paNagajIvassa; ogAhaNA jahaNNA; ohIkhittaM jahaNatu // ni0 30 // kSetra parimANa te jaghanya, madhyama, utkRSTa bhedathI traNa prakAranuM che, te prAye AdimAM jaghanya thAya che, mATe teja prathama batAve che, traNa samayamAM sUkSma nAma karmanA udayathI sUkSama pannaka anaMtakAya vanaspatino jIva tyAM utpanna thayA pachI AhAra karIne jeTalI avagAhanAnI kAyA kare, teTalI avagAhanAnuM kSetra avadhi jJAnI jaghanyathI dekhe, tene praga A che ke avadhijJAnI ATaluMja kSetra jaghanyathI jANe. * AnA saMbaMdhamAM saMpradAyathI Avele artha A pramANe che. yonana sahasramAno, matsyomRtvAsvakAya svadezeyaH; utpadyate hi sUkSmaH, pannakatveneha sagrAmaH // 1 // maMhatyacAca samaye, sahyAyAmaM karoti ca prataraM; saMkhyAtItAkhyAgula, vibhAga bAhulyamAnaM tu // 2 // svakatanu pRthutva mAtra, dIrghatvenApi jIva sAmarthyAt ; : Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [et] tamapi dvitIya samaye, saMhRtya karotyasau sUcim // 3 // saMkhyAtItA khyAgula, vibhAga viSkaMbhamAna nirdiSTAm ; nijatanu pRthutva deya, tRtIya samaye tu saMhRtya // 4 // utpadyateca panakaH svadehadeze sasUkSma pariNAmaH ; samayatrayeNa tasyAvagAhanA, yAvatI bhavati // 5 // A pAMce gAthAne saMpUrNa artha gurUgamathI jANavA, thADAmAM ahIM kahIe chIe. tevAM karma nA vaze 1000 hajAra ceAjananA matsya marIne je peAtAnI kAyAnA eka bhAgamAM sUkSma panaka (anaMtakAya vanaspatinA sUkSma ) jIvapaNe je utpanna thAya, te ahI levA, te prathama samayamAM pratara ( khArIka patarU` ) te aMzulanA asaMkhyAtame bhAge mAhulyatAmAM hAya; te khIje samaye sakA cIne dIgha paNa hAya tene te jIva peAtAnA sAmarthyathI eka sUinA AkAre banAvI de, te sUIne paNa saMkocIne aMzulanA asaMkhyAtamA bhAge rahe tevI ( jhINA TapakA jevI khArIka) banAve, A pramANe hajAra jojananA matsya AvA sUkSmapanaka paNe potAnI kAyAmAM utpanna thAya, ane A khatAvelA trIjA samayamAM tenI jeTalI avagAhanA hAya teTalu kSetra adhi jJAnI jaghanyathI jue. pra--ATalA moTA matsya zuM kAma levA ? athavA tenA dehamAM trIjA samayamAM zA mATe utpAda lIdheA ? athavA zA mATe traNa samayanuM AhArakapaNa le che ? Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ka ] u--teja mahAmatsya A che, ke je traNa samayeAmAM peAtAnA vizeSa prayatnathI AtmAne sa`kAcI sUkSma avagAhanAvALA kare che, paNa bIjo thatA nathI; ane pahelA tathA bIjo samaya ati sUkSma che, ane cAthA pAMcamA vigeremAM ghaNA sthula thAya, mATe traNa samayane AhAraka ja tene ceAgya che, tethI te lIyeA che. bIjA AcAya A pramANe kahe che-- AyAma viSNubhanA sahAravALA e samaya che, ane trIjo sUcI saharaNa karIne sUkSmapaNe utpanna thavAnA samaya che, ethI traNa samaya lIdhA che, vigrahanA abhAvathI AhA2ka A traNe samayamAM che, eTalA mATe utpAda samaya ja traNa samayanA AhAraka sUkSma panaka jIva ane jaghanya avagADunA vALA ema kahyu` che, ethI teTalA pramANamAM avidhajJAnanu kSetrathI jaghanyapaNuM che, TIkAkAra kahe che. te ayukta che ke-- traNa samayanuM AhArakapaNuM te panaka jIvanuM vizeSaNa che, ane matsyanA AyAma vikhuMbhanA sahaNunA e samaya matsyane AzrayI hovAthI pajJaka samaya na kahevAya mATe te khATu che ane te chatAM te artha laie te traNa samayanuM A hArakapaNuM e nAmanuM vizeSaNa utpanna na thAya, tethI huM kAmAM samajavu ke pAchalA artha kharAkhara nathI; || 30 || jaghanyathI avadhijJAnanuM kSetra kahIne have utkRSTathI kahe che. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 3] savva bahu agaNi jIvA niraMtaraM jattiyaM bhrijaasu| khittaM savvadisAgaM, paramohI khitta nivittttho|| ni 31 // vivakSita kALamAM avasthAyi rahela agninA jIvo sethI vadhAre vidyamAna hoya te, paNa bhUta bhaviSyanA nahi, tema bIjA jIva paNa nahi, kAraNa ke asaMbhava che, tethI prathama batAvela sauthI vadhAre agninA cha che, te jeTalA pramANanA kSetramAM vyApe, te AMtarA rahita viziSTa sUcI ( suI) nI racanAe bharAya, A gAthAmAM bhUtakALa eTalA mATe lIdhe che, ke prAye ajItanAtha prabhunA vakhatamAM A avasarpiNamAM agninA cha vadhAre hatA, A vizeSaNa vakhate eka dizAnA kSetra AzrayI paNa levAya, tethI kahyuM ke sarva dizAmAM AthI sUInuM paribhramaNanA prativALuM che, te parama avadhinuM kSetra che, mATe paramAvadhi kSetra upara batAvela ghaNuM agninA jI AzrayI gaNadhara vigeree dekhADayuM che, tethI paryAyavaDe paramAvadhinuM ATaluM kSetra che, ema kahyuM, athavA sarva bahu agni jIve AMtarArahita jeTaluM kSetra roke, te sarva dizAvALA kSetramAM jeTalAM dravya rahe, tenA paricchedanA sAmarthya yukta paramAvadhi utkRSTathI batAvyA che, bhAvArtha ekaja che, paNa akSarArthamAM thoDe bheda che; have vRddhavAda, kahe che, ke sarva bahu agnikAyanA bAdara cha prAye achutanAtha tIrthakaranA vakhatamAM hatA, kAraNa ke te samaye tenA AraMbhaka jIve ghaNu hatA, ane utkRSTa padavALA sUkSaya . bAdara chavamAM umerI, te sarve bahu thAya che, eTale Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] ajItanAtha bhagavAnanA vakhatamAM bAdara agnikAya ghaNA hatA, temAM sUkSma agnikAya umeryA, te sarva bahu thAya, te agnikAyanA chAnuM ApaNI buddhie cha prakAre sthAna kalpIe, ekeka kSetra pradezamAM ekeka jIvanI avagAhanA karatAM sava dizAmAM cokhuNe ghana prathama sthAna sthApIe, teja jIva potAnA zarIranI avagAhanA jeTalA kSetra pradeza roke te pramANe ghananuM bIjuM sthAna kalpIe, te pramANe be prakAre pratara kapIe, tathA zreNi be bhede che, temAMnA pAMca prakAre je prathama kahyA che, tenI jarUra nathI, kAraNa ke kSetra alpa che, ane kAMI aMze te jenazAstra virUddha paNa thAya che, tethI chaThTho prakAra sUtrane Adeza jarUrI che, avadhijJAnIne badhI dizAmAM A zreNI avadhijJAnInA zarIra sudhI bhame che, ane te AlokamAM loka jevaDA asaMkhyAta kSetra vibhAga pramANu hoya che, A avadhijJAnanuM utkRSTa kSetra kahyuM, je ATale sudhI kaMI paNa dekhavA gya vastu hoya te avadhijJAnI dekhI zake, paNuM alokamAM tevI vastu nathI; ( A saMbaMdhamAM vizeSa Avazyaka gAthA 606 mAM varNana che) 31 che A pramANe jaghanya utkRSTa adhikSetra kahyuM, have vimayama jaghanya utkRSTa mAdhyamanI apekSA batAvavA kahe che, eTale ke avadhijJAnI ATaluM kSetra jue, te tene ATale kALa upalaMbha thAya, athavA ATalA kALane upalaMbha thAya to ATalA kSetramAM jANI zake; e batAvavA mATe niyuktikAra cAra gAthAo kahe che, Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 95 ] : aMgula mAvaliyANaM, bhAga masaMkhija dosu sNkhijaa| mArmito, sAvariyA guDha judu che rUra che hatthaMmi muhuttanto, divasaMto gAuyaMmi bodhvvo| jIyaNa divasa puhuttaM, pakkhanto paNNavIsAo // 33 // bharahaMmi addha mAso, jaMbUdIvami sAhio maaso| vAsaMca maNualoe vAsa puhuttaM ca ruyagaMmi // 34 // saMkhijjaMmi u kAle, dIva samuddAvi huMti saMkhijjA / imi ati, rIvarapura maLiyA rUDA , kSetra aMgulanA adhikArathI ahIM pramANa aMgula le, keTalAka ema kahe che, ke avadhine adhikAra hevAthI uchUya aMgula le, AvalikA te asaMkhyaya samayanI jAgvI, kahyuM che ke asaMkhyaya samayene samUha maLIne eka AvalikA thAya che, tene paramArtha A che, ke - ' koI avadhijJAnI kSetrathI aMgulane asaMkhyAta bhAga jANe, te kALathI AvalikAne asaMkhyAtame bhAga jANe ahIM kSetra kALa dekhavAnuM batAvyuM te upacArathI jAsuvuM. kAraNa ke kharI rIte te kSetramAM rahela pudagaLa dravyo je dekhavA gya heya tene dekhe che, tathA teTalA kALanA bhUta bhaviSyanA te dravya saMbaMdhI paryAye hoya tene jANe che, paNa kSetrakALa arUpI hovAthI ane avadhijJAnI rUpI padArthane dekhate jANatA hovAthI kSetrakALane na jANe na dekhe, A pramANe sarvatra jANavuM, eTale cAre gAthAmAM sama javuM te ja pramANe jayAre te avadhijJAnI aMgulane asaMkhyaya. Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [6] bhAga jue, tyAre AvalikAnA paNa saMkhyaya bhAgane jue, tathA aMgulakSetrane jue tyAre thoDA samaya ochI evI AvalikAne jue, paNa jyAre AvalikAne kALa pUre jue, tyAre kSetranA aMguLa prathakatva 2 thI nava sudhI jue 3ra che - have avadhijJAnI eka hAthe kSetra jue, tyAre kALathI aMtarmuhUrta jue. kALathI divasathI thoDuM ochuM jue, avadhijJAnI tyAre kSetrathI gAu jue, tathA jyAre eka jana kSetra jue, tyAre kALathI 2 thI 9 divasa sudhInuM jue, tathA pakSathI thoDuM ochuM jue, tyAre kSetrathI 25 yojana jue, 33 u bharatakSetra jue tyAre kALathI paMdara divasa jue. ane je budvIpa kSetra jue tyAre mAsathI kaMIka adhika jANe, rA dvIpa be samudranuM manuSya kSetra jue, tyAre kALathI 1 varSa jue, tathA 2 thI 9 varSanuM jue tyAre rUcaka nAmanA bAhya dvIpanA viSayane jue che. 34 have A saMbaMdhanI cAthI gAthA (35mI) varNave che, saMkhyA jenI thAya te saMkhyaya che, te saMvatsara (ekavarSa) pramANane paNa thAya, tu zabda vizeSa batAve che ke saM. peya hajAra uparane paNa thAya che, te saMkhyAtA kALamAM eTale hajAro uparanA varSanuM jemAM dekhAya tevuM avadhi thAya, tene kSetrathI saMkhyAtA dvIpa samudro dekhAya che, api zabdathI jANavuM ke mahAna eka saMkhyAnA janane dvIpa samudra paNa Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 87 ] hAya, athavA tene bhAga paNa hoya. tathA asaMkhyAta kALa te papama vigere lakSaNavALAnuM avadhijJAna thAya, tene kSetrathI paNa asaMkhyAtA dvIpa samudronA jJAnanI bhajanA jANavI, keI vakhata asaMkhyAtA dvIpa samudranuM avadhijJAna keI manuSyane thAya, keIne meTA saMkhyAtA dvIpa samudronuM jJAna thAya, keIne eka paNa (asaMkhyAtA jejananA) dvIpa samudranuM jJAna thAya, tathA keIne svayaMbhu ramaNa jevA mahAna samudranA eka deza (bhAga) nuM paNa avadhijJAna thAya, A avadhijJAna tIrachuM che ema jANavuM, athavA svayaMbhuramaNa viSathanuM te manuSyakSetranI bahAranuM avadhijJAna che, te AzrayI jANavuM, eTale ahIM asaMkhyayanuM pramANa lIdhuM te pejananI apekSAe sarva pakSamAM jANavuM, (paNa dvIpa samudranI apekSA uparaja AdhAra na rAkha) eTale ema jANavuM ke je asaMkhyAtA kALanuM avadhijJAna jANe, te purUSa eka dvIpa samudranA eka dezamAM moTA samudranI apekSAe asaMmeya jananuM paNa jJAna dharAve 35 . A pramANe sthala nyAyane svIkArI kSetra vRddhi sAthe kALa vRddhi aniyata che ema batAvyuM, ane kALa vRddhie kSetra vRddhi nizcayathI batAvI. have dravya kSetra kALa bhAvanI apekSAe jenI vRddhimAM bIjAnI vRddhi thAya, athavA nathI thatI, te batAve che. - 7 Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 98 ] kAle cauNDa vuDDhI, kAlo bhai yavvo khittavuDDhIe; vuDDhIi davva pajjava, bhaiyavvA khittakAlAu // ni. 36 // avadhijJAnanI kALamAM vRddhi thatAM dravya vigere badhAMnI vRddhi thAya che, A sAmAnya kahela che tethI paNa kAlanI bhujanA kSetranI vRddhimAM jANavI, eTale kSetranI vRddhi chatAM paNu kALanI vRddhi thAya paNa kharI, na paNu thAya, zA mATe ? -kSetranuM sUkSmapaNuM che, ane kALanuM sthulapaNu' che, dravya paryAye tA vadhe che, ahIM sAtamI vibhakti aMte che, 66 pa hoMti ayAraMte, payaMmi viiyAe bahusu puMlige taiyAisu chaTThI satamINa egaMmi mahilatthe // z|| "" ekAra akArAMta padamAM dvitIyA vibhaktimAM tathA puliMganA ahuvacanamAM Ave che, tathA mahilAnA amAM trIjI vigere vibhaktimAM tathA ThThI sAtamInA ekavacanamAM che. arthAt puli'gamAM dvitIyAnA mahuvacanamAM akAranA ekAra thAya che, tathA strIliMgamAM ane trIjI vibhakti vageremAM tathA chaThThI sAtamInA ekavacanamAM ekAra sarvatra thAya che, AveA mAga zrInA niyama che, mATe AvA lakSaNathI siddha thAya che, e pramANe jyAM prAkRta gAthA hAya, tyAM iSTa vibhakti padmAnA aMtamAM levI ( mAgadhImAM saMskRta mAphka amukaja rUpa vibhaktimAM thAya tevu nathI mATe yeAgya artha je rIte ghaTe te pramANe pheraphAra karavA ) te pramANe letAM cAlu vAtamAM dravya ane paryAyanI vRddhi thavA chatAM paNa kSetra kALanI bhajanA !) Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 99 ] jANavI; kAraNa ke dravya paryAye paristhala hevAthI ane kSetra kALa sUkSama hovAthI kSetrakALa vadhavAnuM nakkI nathI, paNa dravyanI vRddhi thAya te paryAnI vRddhi avazya thAya che, (gAthAmAM tu" "ja" nA arthamAM che) paNa paryAnI vRddhimAM dravyanI vRddhimAM bhajanA jANavI; kAraNa ke dravyathI paryAyonuM sUkSamaNuM vizeSa che, akramavatti (sparza rasa vigere) enI paNa vRddhino saMbhava che, eTale paryAyanI vRddhi thAya, te paNa kALavRddhine abhAva che, je 36 che pra-jaghanya madhyama utkRSTa bhedathI bhinna evA avadhi jJAna saMbaMdhI kSetra kALanA aMguLa AvalikAnA asaMkhyaya bhAgathI upalakSitamAM paraspara pradeza ane samaya saMkhyA paristhala ane sUkamapaNuM che kharuM, paNa te keTalAmA bhAge rahIna adhikapaNuM che? u-jenuM varNana karavuM che, te AvalikAnA asaMkhyaya bhAga Adi kALathI asaMmeyagaNuM kSetra che, kevI rIte ? te kahe che, suhumoya hoi kAlo, tatto suhumayaraM havA khittaM; aMgula seDhImitte, osappiNIo asaMkhejA // ni. 37 / / sUkSama (jhINe) kALa che, kAraNa ke te se kamaLa kamaLanAM patra sAthe bhedavA jorathI prayAsa karIe, te paNa eka patra bhedAtAM asaMkhyAtA samaya vItI jAya, tethI paNa kSetra - dhAre sUkSma batAvela che, kAraNa ke aMgula zreNI mAtra kSetramAM eka Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [100] pradeze eka samayanI gaNatarI karatAM asaMkhyAtI avasarpiNa gaNAI jAya, ema tIrthakara kevaLajJAnIo batAve che, tene bhAvArtha A che ke aMgula zreNimAtramAM pradezanuM sthAna vicAratAM asaMkheya avasarpiNInA samayanI rAzinuM parimANa thAya. 37 che A pramANe jaghanya vigere bhedevALuM avadhijJAnanuM kSetra parimANa batAvyuM, ahIM paNa pUrve batAvyA pramANe samajavuM ke kSetra te kSetramAM rahelI dravya vastuo dekhavAyegya hoya tene avadhijJAnI jue jANe, tethI kSetramAM dravya avadhipaNuM hovAthI tenI pachI turtaja avadhijJAnane jANavA gya dravyane kahe che, teA bhASA vvANa, aMtarA ittha lahai ptttthvo| guru lahua aguru lahuaM, taMpi ateNeva niTThAi / / ni. 38 avadhi jaghanya madhyama utkRSTa ema traNa bhedavALuM che, tethI prathama jaghanya avadhine jANavA yogya dravyane batAve che, tejasa ane bhASA temanAM dravyanA vacalA AMtarAne jANe, (gAthAmAM aMtarAt paMcamI che tyAM sAtamI levI eTale aMtare thAya athavA pAThAMtaramAM te pATha che te letAM sAtamIne artha le) tene sAra A che, ke tejasa tathA vA (vacana) dravyane aMtarAle te bene agya anya dravya che, te avadhijJAnI jANe, pra-karyo? Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [101] u-avadhijJAnane prAraMbhaka (prasthApaka) jANe. pra-kevuM viziSTa? u-gurU, tathA ladhu, tathA agurulaghu jANe che, tene sAra A che, ke gurU laghunA paryAyavALuM tathA agurU laghunA payoyavALuM dravya jANe che. temAM tejasa dravyanI samIpamAM heya te gurUlaghu che, ane je bhASA dravyanI samIpamAM hoya te agurU laghu che, ane avadhijJAnI pravate (paData) chate te upara batAvelaja dravyanA upalabdha (dekhAvA) vaDeja nikA (samApti) ne pAme che, (avadhijJAna rahita thAya che) gAthAmAM api zabda che, tethI ema jANavuM, ke pratipAti ( hIyamAna ghaTanADuM) avadhijJAna hoya teja te ghaTe che, paNa badhuM ja avadhijJAna pratipAti (ghaTanADuM) che ema na jANavuM, cakAra "ja" nA arthamAM che, tethI ema jANavuM ke avadhijJAnaja ghaTe che, paNa bIjAM badhAM matijJAna vigere tema ghaTe che, ema na jANavuM, e 38 pra--keTalA pradezavALuM te dravya che, ke je taijasa bhASA dravyanA vacamAM rahela che, ane jaghanya avadhijJAnIne prameya (jANavA gya che,) mATe, te paramANune kamathI laIne te paramANuonA upacayathI dArika vigere vargaNane anukrama kahe joIe? te batAvavA ni. be gAthAo kahe che, . orAla viuvvAhAra te abhASANa pANa maNakamme / hava vaIrru, lAkho vivajharafa | ji. rU . Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 102] kammori dhuveyara suNNeyara vaggaNA aNaMtAo caTa dhuva NaMtara taNu vaggaNAya mIso thaa'citto|| ni. 40 // - pra-audArika vigere zarIrane dravyanI vargaNA zAmATe kahe che? vineya (zaSya) ne muMjhavaNa na thAya, mATe te saMbaMdhI daSTAMta Ape che, A bharata kSetramAM magadha dezamAM kuMcIkarNa nAme dhanapati zeTha hatuM, tenI pAse gAye hajAronI saMkhyAmAM ghaNI hovAthI te badhIne judI judIpALavA mATe ghaNuM govALIyA rAkhyA, te paNa paraspara gAye maLI javAthI oLakhavAne abhAve gevALIyA paraspara kaMkAsa karavA lAgyA, temane vAraMvAra vaDhatA joI te na laDe mATe temanI oLakhANa mATe rAtI dhoLI kALI kAbarI vigere raMgavALI judI judI pADIne amuka amuka saMkhyAnI vagaNa karI te govALIyAone seMpI, A daSTAMte have badha Ape che. ke ahIM gAyanA mAlIka jevA tIrthakara che, govALIyA jevA ziSya, gAye rUpa pagalAsti kAya, temanI paramANu vigerenI vargaNAnA vibhAgavaDe tIrtha kare ziSyane samajAvyA che, have tenuM svarUpa batAve che. temAM prathama audArika grahaNa karavAthI dArika zarIrane grahaNa karavA yogya vargaNAo lIdhI che, teo A pramANe jANavI-ahIM vargaNAnA cAra bheda paDe che, dravyathI kSetrathI kALathI ane bhAvathI, temAM dravyathI eka pradeza (paramANa) thI anaMta pradeza pramANanI, kSetrathI eka pradezamAM Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 103 ] avagADhathI asaMkhyAta pradeza sudhI avagADhelI, kALathI eka samayanI sthitivALI te asabhyeya samayanI sthiti sudhInI, bhAvathI paristhala nyAyane anusarIne kALA raMgathI laIne zukala raMga sudhInI pa,surabhi durabhiga dhavALI e, tikhA rasathI laIne madhura 2sa sudhI 5, mRdusparzI thI lukhA sparzI sudhI ane gurU ladhu tathA aladhu gurU sudhI 8, A pramANe A varga NAe prathamanI cAra prakAranI che, have te cAluvAta kahe che, temAM prathama paramANuonI eka vaNA che. e pramANe e paramANu ( pradeza ) nI eka va NA che, e pramANe ekeka paramANu vadhatAM saMkhyeya pradeza (paramANu) nI sabhyeya vaNAe che, ane asabhyeya pradezanI asa Mkhyeya va NAo che. pachI anaMta pradezanI anatI vaNAe che, paNa teo odArika zarIrane ayeAgya che, tyArapachI tene ulaMghI viziSTa pariNAma vALI dArika zarIra grahaNa karavA kAma lAge, te paNa ana tI va NuAo che, temane paNa ALaMgIne pradezanI vRddhie odArika zarIrane paNa kAma na lAge tevI anaMtI vaNAo che; kAraNake ghaNA dravyethI ane sUkSma pariNAme pariNata thavAthI dArika zarIrane te nakAmI che, tema A vaNAe alpa paramANuothI banela ane bAdara pariNAma vALI hAvAthI vaikriyazarIrane paNa aceAgya che, pAchI paramAnI vRddhie mIjI anatI vaNAe ulaMghavAthI tevA pariNAmavALI vaikriya zarIrane yAgya anati va NuAo che, pachI te va NuAomAM pradezanI vRddhithI ghaNA paramANuthI Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] nivRtta ane sUkSma pariNAmapaNe hevAthI vaikriyazarIrane grahaNa karavA yogya nathI, ema pradeza vRddhie vadhatI vargaNAo pachInA zarIrane paNa na grahaNa karavA yogya anaMtI vaNao che, kAraNake te AhAraka zarIrane a95 paramANuothI nivRtta che, ane bAdara pariNAma vALI hovAthI thatI nathI. ema AhAraka ane tejasanI bhASAthI AnA pAna (zvAsevAsanI mana ane karmanI ayogya gya vargaNAo pradeza vRddhie anaMtanI traNa traNa javI. pra-A dArika vigerenI vargaNAo traNa traNa kevI rIte samajavI? u-taijasa bhASA dravyAMtaravatI ubhaya agya dravya avadhijJAnavALo dekhI zake che te mATe, A dravya vargaNAone krama che, temAM vargaNa te varga athavA rAzi che, (te traNe eka arthanA paryAya che) tathA viparyAsavaDe kSetra te kSetra saMbaMdhI vargaNAne krama jANo, tene bhAvArtha A che, ke eka pradezamAM avagAhi rahela paramANuonA sakaMdhonI eka vargaNa teja pramANe be pradezamAM avagAhI rahela kaMdhonI bIjI vargaNa ema ekeka pradezanI vRddhie saMkheya pradezamAM avagAhela saMkheya asaMkhyaya pradezamAM avagAhela asaMkhyaya che, ane pradeza pradeza uttarA (vadhatI) asaMkhyayane ulaMghI karmane yeAgya asaMkhyaya vargaNa thAya che, pAchI pradeza vadhatIe tene agya evI Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 105] asaMkhyaya vargaNAo thAya che, ane agyatAnuM kAraNa alpa paramANu nivRtta ane ghaNA pradezamAM avagADha chevAthI, mana dravyane paNa e pramANe ayogya gya ane ayogya lakSaNavALI traNa traNa vargaNAo javI. A pramANe sarvatra bhAvanA karavI, paraMpara sUkSma pradezathI asaMkhyaya guNavALI pUrve tejasathI (tasvArtha a-2-sU-38-39 mAM) batAvela che, A pramANe kALathI ane bhAvathI vargaNa TuMkAraNamAM batAvI che 3lA have te saMbaMdhI bIjI gAthA kahe che, pUrvanI gAthAmAM karma dravyanI varga batAvI, have ekeka pradeza vadhatAM tene na grahaNa karavA gya batAve che, karAya te karma, te karmanA upara dhruva vargaNa anaMtI che, ahIM dhuva nitya te kALa rahenArI jANavI, ane tenA upara pradeza vadhate vadhate azAzvatI kadI na paNa hoya tevI anatI vargaNAo hoya che, tyAra pachI zUnya vargaNA, eTale zUnya aMtaravALI vargaNuM eTale ekeka uttara vRddhie vyavahita aMtaravALI anaMtI vagaNue che, tathA tethI ulaTI azUnya aMtarA te avyavahita aMtaravALI paNa ekeka pradeza vadhatI anaMtI vargaNuo che, tyAra pachI cAra dhruvanaMtarA pradeza uttaravALIja vagaNa thAya che, tyAra pachI tenuM vargazuo che, tene bhAvArtha A che, ke bheda abhedanA pariNAme vaDe dArika vigerene yegyatAnA abhimukha hoya che, athavA mizra acitta skaMdha vayane yogya te cAra ja vargaNuo ja Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16] thAya che, tyAra pachI mizrarkaMdha thAya che, te sUkSmaja theDA bAda pariNAmanI abhimukha hoya te mizra che, tyArapachI acitta mahAtkaMdha che, te vizrasA pariNAmanA kAraNe kevaLi samudraghAtanI gatie lakane pUrata ane pAchA saMkecAtA hoya che. - pra-acittapaNAnA avyabhicArathI tenuM acitta vizeSaNa vyartha che? u-ema nathI, kevaLI samuddaghAta sacitta karma pudragaLa lakavyApi mahAtkaMdha che, tenAthI A acitta jude che. mATe acitta zabda jarUra che, keTalAka AcAryo kahe che, ke A acitta skaMdhaja sarvotkRSTaja pradeza che, paNa te svIkAravA yaMgya nathI, kAraNa ke avagAhanA ane sthitivaDe utkRSTa pradeza asaMkhyaya bhAga hInAdi bhedathI catuHsthAnamAM paDe che, ema kahyuM te batAve che, ukkosa paesi ANaM bhaMte kevaiApajavA paNNattA ? goyamA ! aNantA, se keNa TeNaM bhaMte evaM vuccai ? goyamA ! ukosa paesie ukkosa paesiassa davaTThAe tulle, paesaThThAevitulle ogAhaNaTThayAe cauTThANA vaDie ThitIevi 4, vaNNa rasa gaMdha aTThahi aphAsehi chaTThANa vaDie" he bhagavana! utkRSTa pradezikAnA keTalA paryAye kahyA che? he gatama! anaMtA, pra.-zA mATe ema kahe che? u0-utkRSTa pradezika utkRSTa pradezikanA dravyapaNathI Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 107 ] tulya che, pradezapaNAthI paNa tulya che, ane avagAhanAthI cAra sthAnamAM paDe che, tema sthitivaDe paNa cAra che, vaNu gaMdha rasa ane ATha sparzAvaDe cha sthAnamAM paDe che, paNa upara batAvela va NAvALA te tevA bIjA acitta mahAkA sAthe avagAhanA sthitivaDe tulya che, vaLI utkRSTa pradezavALA te ATha ksI che, tathA acitta mahAska dha tA cAra pharasavALA che, tethI ema samajavuM ke acitta mahAska MdhathI khIjA paNa moTA ska MdhA vidyamAna che, ATaluM huM. kAmAM kahyu, 5 40 // upara tejasa bhASA drabyAnu aMtarALa tathA gurU ladhu ane azurU ladhu dravya jaghanya avadhijJAnI jue, jANe, evuM khatA, paNa dArika vigere drabyAnuM batAvyu nahatu, te dArika vigere drabyAnu je zurU laghupaNuM', ke agurU ladhupaNuM che, te batAve che, orAlia veuvvisa AhAraga teaguru lahu duvvA, kamma gamaNa bhAsAi, eAi aguru lahu AI // ni-41 // dArika vaikriya AhAraka taijasa dravye gurU ladhu che, ane kANu mana ane bhASAdi byA agurU laghu nizcaya nayanI apekSAe che ( nizcaya nayanAmate ekAMta gurUlaghu drabyAne abhAva che ane vyavahAra nayanI apekSAe mATInuM Dheku` bhAre, halakA dIvA, gurU laghu vAyu ane AkAza agurU ladhu, vige2 che ) 5 41 5 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [18] have pachInI be gAthAo sAthe saMbaMdha che, prathama kSetra kALanuM avadhijJAna saMbaMdhI phakta aMgula AvalikAnA ane saMkhyaya vigere bhAganI kalpanAvaDe paraspara upalaMbhanI vRddhi batAvavAvaDe kahyuM, have te benuM ukta lakSaNavALA dravya sAthe paraspara upanibaMdha batAve che. saMkhijamaNo vve, bhAgo loga paliyassa boddhavyo / saMvijha janma sudhe, AApa ciM che.ni-ira ! teyA kamma sarIre, te A davve a bhAsa davve a%; bodhavvama saMkhijA, dIva samuddA ya kaalaaa|| ni-43 // saMkhyA gaNAya te saMkheya che, mana saMbaMdhInuM ye dravya te mane dravya che, te mane dravyane jANanArUM avadhikSetrathI saMkheya leka bhAga jANe, ane kALathI paNa saMkhyaya bhAga palyopamane jANe, tene sAra A che, ke je avadhijJAnI mane dravyane jANe te kSetrathI lekanA saMpeya bhAgane ane kALathI palyopamanA saMkheya bhAgane jANe. tathA karma dravyane jANanArA avadhijJAnI hoya, te lokanA tathA palyopamanA judA judA saMkhyaya bhAge jANe. lokanA tathA saMpUrNa coda rAja pramANa loka kSetrane je avadhijJAnI jANe, te kALathI thoDuM uNuM palyopama jANe, - prave--dravyanA saMbaMdhI kSetra kALanA avadhijJAnanA avadhijJAnanuM varNana karavAnuM che, te vakhate phakta ekalA leka kSetranuM ane papama kALanuM grahaNa karavuM ayukta che. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [19] u0--ema nathI, ahIM paNa dravyanA upanibaMdhananA sAmarthyanuM vyAsapaNuM che, ke kSetrakALanI vRddhimAM dravyonI a. vacce vRddhi che, ane tethI ema jANavuM, ke mane vargaNanI upara paNa dhruva vargaNa vigere dravyane dekhanArA avadhijJAnIne kSetra kALanI paNa vRddhi jANavI che 42 che tejomaya te tejasa, sAthe zarIra zabda badhAmAM jeDa, te tejasa zarIrane dekhanAra avadhijJAnIne kSetrathI asaMkhyaya dvIpa samudro jaNAya, kALapaNa asaMkhyAte jANu, mithyAdarzana vigerethI je saMsAra bhramaNanA bIjarUpa kriyA karAya te jJAnAvaraNIya vigere ATha prakAranuM che, tenAthI nivRtta ane thavA tanmaya che, te kAmaNa zarIra je, (kAmaNa sAthe zarIra zabda jeDa) tejasa zarIra mAphaka kAmaNamAM paNa kSetrathI asaMkhyaya dvIpa samudro jANe, bhASA viSayamAM paNa te pramANe jANavuM. kALa paNa asaMkhyaya saMkheya palyopama jeTaluM jANe, A badhAmAM asaMkhyayapaNuM Ave che, chatAM paNa yathA cega dvIpa samudranuM a5 bahutva sUphama tathA bAdara dravyanA dvAravaDe jANavuM, (tejasa dravyathI kAmaNa dravya sUkSama che, eTale jyAM sudhI baMdhAyAM na hoya tyAM sudhI tejasa kArmaNathI baMdhAyelAM tejasa kArmaNa sthaLa che tethI prathapha vacana che.) pra --A pramANe hoya te gAthA 38mAM batAveluM teyA bhAsA davvANa aMtarA ettha lahai paTThavao, tenI sAthe tejasa bhASAnuM aMtarALa dravya batAvanAra aMguLa Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 110 ] AvalikA asaMkhyaya bhAga vigere kSetra kALa pramANu batAvyuM, te taijasa bhASAdravyanuM kSetrakALanuM asaMkhyayapaNuM kahyuM che. tethI virodha Avaze. u--ema nathI, prAraMbhaka avadhijJAnIne baMnene grahaNa karavA egya nahi, teja dekhe che, evuM kahyuM che, ane dravyanuM vicitra pariNAma hovAthI upara batAveluM kSetra kALanuM pramANa avirUddhaja che athavA te alpa dravya che, ema aMgIkAra karIne kahyuM, ane A bIjI vakhata kahyuM, te ghaNuM taijasa bhASA dravyo che, tene AzrayI kahyuM mATe vadhAre kahetA nathI, che 43 che prava--jaghanya avadhinuM prameya batAvatAM kahyuM, ke gurU ladhu athavA agurU laghu dravya dekhe che, paNa badhuM rUpI dravya dekhe nahi, tathA vimadhyama avadhi paNa aMgula AvalikAnA asaMkhyaya bhAgathI laIne TheTha sudhI amuka dravya jANe, paNa badhuM rUpI dravya na jANe, kAraNa ke te asaMkhyAta dvIpa samudramAM rahelI vastuone jANe, tethI ahIM prazna kare che, ke utkRSTa avadhi paNa badhAM rUpI dravya dekhe ke nahi, athavA kevI rIte che? tene khulAso kare che, ega paeso gADhaM paramohI lahai kammaga zarIraM / lahaha ya aguruya laghuaM teya zarIre bhavapuhuttaM // ni 44 // prakRNa sauthI (bArIka) deza (bhAga) te pradeza tevA kSetranA eka pradezamAM avagADha (saMpUrNa vyAsa) thayela hoya Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 111 ] te paramANu hAya, athavA e aNu ( skaMdha ) vigere dravya hAya, tevA eka pradezanA avagADha rahelA paramANu ke skaMdhane paNa parama adhijJAnI dekhe che ( AkAza pradezeAmAM evA svabhAva che, ke anaMta paramANunA eka ke tevA bIjA kA mAi zake che,) avadhijJAnI tathA jJAna abhedyapaNe levAthI sUtranI gAthAmAM ema kahyu ke avavidha dekhe che. tathA kANu zarIrane paNa dekhe che; pra--paramANu tathA e aNu vigerenu dravya nathI kahyuM, te kayAMthI jANIe, ke tenuM Alakhana parama avadhijJAnI te che, jANe che, mATe A kANu zarIra lIdhuM tethIja siddha thaze ke A be aNu vigerenu kANu zarIra haze ? u--tema nathI, kAraNa ke kAma Nu zarIra jIva saMbaMdhI hAvAthI ane jIva asakhyAta pradezanI avagAhanA vALAja hAvAthI eka pradeza avagADhanu lAgu paDe nahi; mATe juduM atAvyu che, ane agurU laghutu jJAna pAme che, ane cakAra hAvAthI jaNAya che ke gurU ladhu paNa jANe che, tathA pugaLa lakSaNa jAtinI apekSAe ekavacana che, khIjI rIte ema lakhAya, ke sarva pradezamAM avagADha drabyAne jue che, tathA tejasa zarIra dravya viSayavALA avadhimAM kALathI bhava pRthava paricchedya paNe samajavuM, tenA sAra A che, ke je avidha tejasa zarIrane jue che, te kALathI bhava pRthakkSa jue che, tathA pUrve kahela ke tejasa zarIrane jue te kALathI pakSeA Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [112] amane asaMmeya bhAga jue te ja ahIM bhava pRthakatvavaDe vizeSapaNe batAvyo, tene dekhe te. pra--eka pradeza avagAhanuM ati sUkSmapaNuM hevA chatAM kAmaNa zarIra vigerenuM tene darzana thAya, tyAre te kAmaNa zarIra vigere kahevuM vyartha che? tathA eka pradeza avagADha evuM paNa na kahevuM; kAraNa ke--(vArtha 4mA varSa) badhA rUpI dravyane jANe, AvuM kaheluM che, u0--sUma dekhe che, mATe bAdara paNa dekhe, e niyama nathI, tathA bAdara dekhe, mATe sUkSma paNa dekhe te paNa niyama nathI, kAraNa ke- avadhijJAna utpanna thatAM agurU laghune AraMbhaka tene jevA chatAM gurUladhune jete nathI, athavA atisthala ghaTa vigere ne mana: paryavajJAnI jANavA chatAM phakata mane dravyamAMja jANa vA paNuM rahe, paNa atisthala evA bIjA dravyamAM nahi, A pramANe vijJAna viSayanA vicitra paNane saMbhava thaye te saMzaya dUra karavA mATe eka pradezamAM avagAhInuM grahaNa karavA chatAM zeSa (bAkI, nA) viSayanuM vizeSa batAvavuM te aSa (sAruM) che, athavA eka pradeza avagAhI grahaNa karavAthI paramANu AdithI kAmaNa sudhInuM grahaNa che, ane tyAra 5chInAmAM agurU laghunuM grahaNa karyuM che, ca zabdathI gurUlaghu dArika vagerenuM grahaNa che, A pramANe parama avadhi vALAne sarva pugaLanuM vizeSa viSayapaNuM batAveluM jANavuM. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [113] tevAneja pachI siddha karIne kaheze ke badhA rUpI padArthane te jANe che, mATe temAM deSa nathI AvatuM. upara batAvela eka pradeza avagADha vigere che, teja badhuM rUpI che, paNa bIjuM nathI (AvuM sAmAnya buddhivALAne khulluM samajavA kahyuM che) che ja che A pramANe paramAvadhine dravyane AzrayI viSaya kahyo, have kSetra kALane AzrayI batAve che, paramAhI asaM khijA, logamittA samA asNkhijaa| rUSagayaM lahai savvaM, khittovamiaM agaNijIvA // ni 45 // parama teja A avadhi-te paramAvadhi jJAnI kSetrathI ane saMgeyaloka mAtra (khaMDene) jANe, kALathI asaMkhyaya utsapiNuM avasarpiNuone jANe, tathA dravyathI mUrta dravya mAgane jANe, eTale paramANuthI mAMDIne badhA bheda sahita pudagalAstikAyane ja jANe, bhAvathI have pachI kahevAtA badhA paryAne jANe, (asaMkhyaya leka khaMDane artha e che ke kSetrathI eTalA badhA dUranA padArtho paNa hoya te jANe. A utkRSTa para mAvadhino viSaya batAvavA kahyuM) agni jInuM svarUpa pUrve batAvyuM che, te pramANe jANavuM, - prave--rUpa gata sarva jANe, e arthathI gaI gAthAmAMja jaNAvyuM. ahIM pharI gAthAmAM kema kahyuM ? AthI bIjuM rUpa gata dravya nathI te batAvavA kahyuM, Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] athavA pUrvanI gAthAmAM eka pradeza avagADha vigere parama avadhinuM dravya parimANu kahyuM, ahIM kahyuM te "rUpa gata badhuM jANe" te kSetra kALa baMnenuM vizeSaNa kahyuM, tene sAra A che ke rUpi dravyanA nibaMdhana paNAthI kSetra kALane na jANe, paNa temAM rahelA pugaLa dravyane jANe, kAraNa ke kSetre kALa te arUpI che, 45 che A pramANe purUSane AzrayI kSApathamika avadhi aneka prakAre kahyuM. have tIrthaMcane AzrayI kahe che; AhAra teya labhI, ukkoseNa tirikkha joNIsu; gAuya jahaNNa mohI, naraesu u joynnukkoso|| ni 46 / / AhAra tejasa grahaNa karavAthI dArika, vaikriya, AhAraka, tejasa dravya levAM, eTale AhAraka tejasanA lAbhathI utkRSTa tIpha nimAM che, tene sAra A che, ke tIryakonimAM je avadhijJAna thAya, te utkRSTathI dravyathI AhAraka zarIra tathA taijasa zarIranA dravyene jANe. teja pramANe pUrve batAvyA pramANe dravyanA anusAreja kSetra kALa bhAvane paNa jANavAnuM jANI levuM. have bhavapratyaya avadhinuM svarUpa kahe che, te devatA nArakIneja hoya che, temAM nArakIne DuM hoya che, te AzrayI prathama kahe che, te jaghanyathI gAu jANe che, je narene belA (kumArge gayelAne pitAnA tarapha kheMce) te nAraka che, temane utkRSTathI avadhijJAna ekajananuM che, tene sAra A che ke nArakImAM je utkRSTa avadhi thAya te kSetrathI eka jana che, emAM paNa kSetramAM rahela pudagalAstikAya dravyane Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [15] jANe, ema samajavu ; ) ane kSetranA AdhAre pUrve kahela che, te pramANe dravya paryAya vigere sadhI paNa jANavuM. A pramANe nAraka jAtine AzrayI jaghanya utkRSTa bheda kahyo, have ratnaprabhAdi prathivInI apekSA e utkRSTa jaghanya bheda kahe che. cattAri gAu AI, adhdhuTThAI tigAuyA ceva / aDhAijA duNNiya, divaDDha megaM ca nirapasu // ni 47 // ahIM naraka te nArakIne rahevAnA sthAnA, te sAta pRthvIne AdhAre rahela hAvAthI tenA sAta bheda paDe che, te rataprabhAdi AdhAravALA naraka sthAnAmAM A batAvela anukrama vaDeja ghanya utkRSTa bhedavALuM avidha kSetra parimANu che, naraka kahevAthI nArakInA jIva tyAM rahyA che, te levA, temAM prathama ranaprabhAmAM utkRSTa avadhijJAna kSetrathI eka ceAjana che, ane jaghanyathI gA gAu che, e pramANe zarkarAprabhAmAM utkRSTa kA gAu jaghanyathI 3 gAu che, A pramANe sarvatra avadhijJAna utkRSTa jaghanyamAM aDadhA ghaTADatAM chevaTe mahAtama:prabhA nArakImAM utkRSTa avadhi 1 gAu che, ane jaghanyathI aDadhA gAu che, (eka vacananuM kAraNa ratnaprabhA vigeremAM nArakInI jAtinI apekSAe che) vacamAMnI nArakInu nathI kahyuM; paNa gaNatarIthI jANI levuM; kAraNake gAthAmAM TukAmAM batAvyuM che. pra--utkRSTathI yAjana jaghanyathI gA gAu, e zAthI kahyuM ? u--sUtrathI te pramANe che, Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16] he prabhe ! ratnaprabhA pRthvInA nArakInuM avadhijJAna kSetrathI keTaluM che? u-jaghanyathI 3aa gAu, utkRSTathI 4 gAu, e pramANe mahAtama: pRthvImAM jaghanyathI aDadhe gAu utkRSTathI eka gAu che, pra-jyAM evuM lakhyuM che ke jaghanya avadhijJAna nArakImAM eka gAunuM che, tene vadhe Avaze? u-tyAM utkRSTathI kahyuM, ahIM aDadhe gAujaghanyathI che, mATe deSa nathI. tene sAra e che, ke utkRSTathI sAtamI pRthvImAM chevaTe eka gAu rahe. te jaghanyathI paNa sAtamI nArakInuM aDadhe gAu rahe te uparathI samajI levuM, 47. nArakI saMbaMdhI bhava pratyaya avadhinuM svarUpa kahIne have devatAnuM bhavapratyI avadhi kahe che. sakkIsANA paDhamaM, duJcaM ca saNakumAra maahiNdaa| taJca ca baMbhalaMtaga, sukka sahassAraya cautthIM // ni 48 // ANaya pANaya kappe, devApAsaMti paMcami-puDhavIM / taMceva AraNaccuya, ohInANeNa pAsaMti // ni-49|| chaTTi hiTTima majjhima gevijA sattamiMca uvarillA, saMbhiNNa loganAliM, pAsaMti aNuttarA devA // ni 50 // zakaIzAna te sadharma ane IzAna deva lekamAM rahenArA sAmAnika vigere devatAo potAnA avadhijJAnavaDe Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [117] ratnaprabhA prathivI sudhI dekhe che, ane sanakumAra maheMdra devatAo bIjI pRthivI sudhI tathA baMbha (brahma) loka ane lAMtaka de trIjI tathA zuka sahasAra devalokavALA cothI pRthivI sudhI dekhe che48 ANata prANutavALA de pAMcamI tathA AraNa ayutavALA paNa teja dekhe, paNa teo vizeSa nirmaLa paNe ane vadhAre dekhe, 49 leka purUSanA grIvA (gaLA) nA AkAramAM rahelA nIcalA madhyanA zaiveyaka che, te tama: nAmanI chaThThI nArakI sudhI dekhe che, ane uparanA veyaka nivAsI sAtamI nArakI sudhI dekhe che, tathA anuttara vimAna vAsI de 14 rAjalaka te kanyAnA laka saMsthAna samAna avadhijJAnavaDe loka nADIne dekhe che, (deva zabda levAnuM kAraNa e che ke tyAM ekeMdriya vigere anya ja rahe che, tene khulAse karavA mATe che.) A pramANe kSetranA anumAne dravya paryAya vigeremAM paNa pUrve batAvyA pramANe jANI levuM, e 50 che A pramANe devenuM nIcenI bAjunuM avadhinuM kSetra pramANe batAvIne have tIrachuM tathA ucenuM batAve che, ee simasaMkhijA tiriyaM dIvAya sAgarA ceva / bahua araM uvarimaggA uDuM saga kappathU bhAI // ni 51 // upara batAvela sidharma vigere devanuM tIra chuM avadhi jJAna asaMkhyaya dvIpa (jabudvipa Adi) sAgara (lavaNa vigere) pramANukSetrathI hoya che. ane upara uparanA deve vadhAre vadhAre dvipa sAgaro jue che, paNa te dareka kapavAsI de uce te Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [118] pitAnA stUpa tathA davA vigere jeTaluM jue. A pramANe vaimAnikanuM kahIne sAmAnyathI devenuM avadhi jJAna batAve che. saMkheja jAyaNAkhalu, devANaM addhasAgare uunne| teNa parama saMkhejA, jahaNNayaM paMca vIsaMtu // ni 52 // saMyeya sAthe ja joDavAthI saMkhyaya jana thAya, evA zabda "ja" nA arthamAM che, tene baMne sAthe saMbaMdha thAya che, te batAvIzuM, ke je devane ardha sAgarepamathI ochuM AyuSya hoya tene saMkhyAtA jojananuM avadhijJAna kSetrathI hoya, ane te uparanA AyuSyavALAne asaMkhyaya ejananuM avadhijJAna hoya, A adhikAra vaimAnika devanuM pUrve varNana karyuM, temAM na gaNave, paNa te sivAyanA bIjA de AzrayI sAmAnyathI jANavuM, ane vizeSathI te uMce nIce ane tIrachuM saMsthAna vizeSathI jANavuM, ane jaghanyathI dene avadhijJAna 25 jananuM hoya che, evakAranA arthamAM "tuM" zabda che, tethI ema jANavuM ke daza hajAra varSanA AyuSyavALA bhuvanapati vyaMtara devane 25 ejananuM hoya che, jotiSI devane asaMkhyaya varSanuM AyuSya hevAthI saMkhyaya jananuM avadhijJAna jaghanya utkRSTathI jANavuM,(kAraNa ke temanuM Ayu ardha sAgarepamathI ochuM che) vaimAnika devone jaghanyathI avadhijJAna aMgulanA asaMkhyaya bhAgamA jANavuM, ane te upapAta kALe parabhava saMbaMdhI hoya che, te AzrayI jANavuM, Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [19] utkRSTathI te upara batAvela saMbhitraleka nADine anuttara de jue, te pa1mI gAthAmAM kahyuM che, teja basa che parA have A avadhi jeone viSe sarva utkRSTa bhedathI bhinna che, te batAve che; ukkAso maNuesuM, maNussa tiriesuya jahaNNAya ukkosa leogamitto, paDivAi paraM apaDivAi // ni 53 // dravyathI kSetrathI kALathI ane bhAvathI utkRSTa avadhi manuSyamAMja che, paNa amara vigeremAM nathI, tathA jaghanya paNa manuSya ane tiryaMcamAMja che, paNa nArakI devatAmAM teTaluM jaghanya nathI, temAM sauthI utkRSTa leka mAtra avadhi che, ke je pAchuM paDI paNa jAya, tyAra pachI je avadhi vadhe, te apratipAtija che. leka mAtra Adi avadhinuM mAna batAvatAM prasaMgathI pratipAti apratipAtinuM svarUpa batAvyuM temAM kaMI deSa nathI; 53 . kSetra parimANadvAra kahyuM, have saMsthAnadvAra kahe che. zibuyA yAra jahanno, vaTTo ukkosa mAyao kiMcI ajahaNNa maNukkosAya khittaoNega saMThANa // ni 54 // stibuka te pANInuM biMdu tene AkAra tevuM jaghanya avadhi che, tene khulAsAthI kahe che, te badhI bAjuthI vRtta (gALa) hoya che, kAraNa ke panakakSerAnuM vartuLa paDyuM che, u Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [120] tkRSTathI Ayata (dIrgha) che, tathA agninA jIvanI zreNinA jarA parikSepanI dehanI anuvRttipaNe che, tathA madhyama avadhi kSetrathI aneka saMsthAnavALo che, 54 che have jaghanya utkRSTanuM saMsthAna kahIne madhyama avadhi saMsthAnane kahe che. tappAgAre pallaga paDahaga jhallari muiMga pupphajave; tiriyamaNuesuohI; nANAviha saMThio bhaNio // ni 55 // taprate uDupaka (trApo) tenA AkAranuM che, tathA lATa dezamAM dhAnyanuM Alaya (koThAra) te palakanA AkAre che, tathA 5Taha te eka jAtanuM vAjuM che, tenA AkAre che, tathA cAmaDAthI maDhelI vistIrNa valayAkAre jhalarI che te paNa eka jAtanuM vAnuM che, tathA uMce Ayata nIce vistIrNa ane upara pAtaLuM mRdaMga che, te paNa vAjuM che, tathA puSpanI sUcanAthI puSpa zikhAnI AvalithI racelI caMgerI te pupa caMgerI che, tathA thava zabdathI yavanAlaka te kanyAne colaka che, A taprathI laIne thavanAtaka sudhInA AkAre avadhijJAna che, te anukrame nAraka bhuvanapati vyaMtara tiSI tathA vaimAnikanA ka5vAsI deva, tathA kapAtIta te navagreveyaka anuttara surene anukrame sarva kAla niyatathI avadhi jANavuM, tiryaMca ane manuSyamAM judA judA AkAranAM aniyata che, ahIM daSTAMta kahe che ke jema svayaM bhUramaNa samudramAM mAchalAM aneka prakAranAM che, temAM valayanA AkAranAM mAchalAM niSedhyAM che, ane avadhijJAna tevA AkA Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [11] 2nuM paNa che, evuM tIrthakara gaNadharae kaheluM che, A avavijJAna bhavanapativyaMtare ne uce bahu heya che, vaimAnikane nIce ane jatiSa nArakIne tIrachuM che. ane vicitra prakAre mANasa ane tiryaMcane che, saM. sthAna (AkAra) dvArane kahIne have AnugAmukadvAra kahe che. aNugAmio u ohI, neraiyANaM taheva devANaM / aNugAmI aNaNugAmI; mIsAya maNussa tericche ||ni 56 // lecana (AMkha) mAphaka jyAM jAya tyAM sAthe jAya, te AnugAmuka avadhi che, te nArakI tathA dene hoya che, ane jaDelA sthaMbha uparanA dIvA mAphaka ananugAmuka che, tathA keI aMze sAthe jAya, ke aMze sAthe na jAya, jema eka lecana nAza pAmyuM hoya, te tenAthI na dekhAya, tema te avadhijJAnIne badhuM sAthe na jAya, thoDuM jAya te mizra che, AvuM traNe prakAranuM te AnugAmuka sAthe janAruM, ananugAmuka tathA mizra avadhijJAna manuSya tiryaMcane hoya che. e pa6 AnugAmukadvAra kahIne have avasthitadvAranA avayavene kahe che. khittassa avANaM tittIsa sAgarAu kAleNaM / davve bhiNNamuhutto, panjavalaMbhe ya stt|| ni 57 / / addhAi avaTThANaM, chAvaTThI sAgarA u kAleNaM / ukkosagaM tu eyaM, iko samao jahaNNeNaM // ni 58 // avasthita te avasthAna che, te avadhijJAnanuM AdhAra Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [122 ] upayoga tathA labdhithI ciMtave che, temAM prathama kSetra ene AdhAra che mATe kSetra saMbaMdhI kahe che. temAM avicalita hAya te 33 sAgaropama sudhI anuttara vimAnanA devAneja hAya che, te kALa AzrayI paNa batAvI dIdhu, tathA dravya saMbaMdhI avadhinuM upayoga avasthAna bhinna suhRtta che, tathA pavA AzrayI sAta ATha samaya che, anya AcAryA kahe che ke paryAyAmAM sAta samayanuM avidha che ane guNA AzrayI ATha samayanu che, temAM sahavI te zuNNA dhALu vigere che, ane paryAyeA navuM jItu che, A dravya guNa ane paryAyAmAM anukrame sUkSmapaNAthI stAka upayAga paNa che, ( eTale avadhijJAnI deva devI dravyamAM ke guNa paryAcamAM lakSya rAkhe te ATale samaya rahI zake ) 5 57 ahIM labdhithI avasthAna kahe che, addhA te kALa che, ane te avadhi jJAnanI labdhine AzrayI ciMtave che, temAM anyatra kSetra vigeremAM 66 sAgarApama che, 'tu ' vizeSaNanA arthAMmAM che, tethI ema jANavuM ke 66 sAgarApamathI thADuM ka adhika utkRSTathI kALa AzrayI jANavuM, jaghanyathI drabyAdimAM dravya vigeremAM eka samayanuM avasthAna che, te manuSya tiyaMcane mAzrayI sapratipAta upacAgane AzrayI avirUddha che ( avadhijJAna utpanna thavAnA bIjA samaye kALa dhama pAme te AzrayI che, devatA nArakIne Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [123] paNa chellA samaye samyakatva prApta thAya ane pachI caDI jatAM eka samayanuM vibhaMga jJAnathI avadhijJAna thAya, temAM paNa kaI virodha nathI, 58 avasthita dvAra kahIne cala dvAra kahe che, __ vuDhIvAhANIvA, cauvihA hAi khisakAlANaM / davvesuhAi duvihA, chavviha puNa panjave hAi // ni 59 // cala avadhi te vadhAre ke ghaTanA hoya che, te vRddhi hAni kSetra kALa AzrayI cAra prakAranI jinezvare batAvI che, te A pramANe asaMkhyaya bhAga vRddhi saMkhyaya bhAga vRddhi tathA saMmeya guNa vRddhi asaMkhyaya guNa vRddhi e pramANe hAnimAM paNa jANavuM, paNa anaMta bhAga vRddhi ke anaMta. guNa vRddhi na thAya, tema hAni paNa na thAya, kAraNake kSetra kALamAM anaMte avadhijJAnathI dekhAtuM nathI, paNa te cAra sivAyanI paNa anaMta bhAga vRddhi anaMta guNa vRddhi dravyamAM thAya che, tema hAninuM paNa anaMta guNa anaMta bhAga thAya che, kAraNake pudagaLa dravya anaMtA che, ane te avadhijJAnI jue che, tathA paryAyamAM paNa cha bheda upara batAvelA dravya jevA che, kAraNake paryAye paNa anaMtA che, te che A pramANe. anaMta bhAga vRddhi, asaMkhyaya bhAga vRddhi, saMkheya bhAga vRddhi, temaja saMkheya guNa, asaMkheya guNa, anaMta guNa vRddhi thAya che, tema hAninuM paNa samajavuM. pra-kSetranI asaMkhyaya bhAgAdinI vRddhimAM tenA Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] AdheyarUpa dravya paNa tenA nibaMdhana hevAthI asaMkhyaya bhAgAdija vRddhi che, te pramANe dravyanI anaMta bhAgAdi vRddhimAM tenA paryAyamAM paNa anaMtabhAgAdi vRddhi che, tethI cha sthAnaka thayAM ? u-sAmAnya nyAyane anusarI A kahyuM che, tethI emaja che, paNa jyAre kSetra anuvRttie pugaLone gaNIe te tame kahyuM temaja thAya, ane pugaLanI anuvRttie pacAryo gaNIe te tema thAya, paNa ahIM ema nathI, kAraNake pitAnA kSetrathI anaMtagaNuM pudgale che, ane tenAthI paNa anaMtaguNuM paryAya che, mATe jyAM jema kahyuM tyAM te ThIka che, kAraNa ke dareka pratiniyata viSaya che, (pugaLe kSetramAM jue, chatAM tyAM pradhAnanA kSetrane AzrayI hovAthI kSetra na jevA chatAM jeTalA kSetramAM rahyuM te kSetra pradezamAM anaMtapaNe lAgu na paDe, tema kALamAM dravya jue te anaMtA paNa hoya, paNa tyAM kALane AzrayI pradhAnapaNuM hovAthI kALa sAkSAt na dekhe, pudagaLa dekhe, chatAM gaNatarI kALanI levAthI te avadhijJAnIne anaMtA kALanuM jJAna na hAya mATe atyaMta guNa vRddhi ke anaMta bhAga vRddhi na lIdhI tema hAni paNa lIdhI nahIM) che pa9 che caladvAra kahIne have tIvramaMdadvAra kahe che, phaDDAya asaMkhijjA, saMkhejA yAvi egajIvassa eka phaDavaoge, niyamAsavvattha uvutto|| ni 60 // phaDDAya ANugAmI, aNANugAmIya mIsagA ceva / paDivAi apaDivAI, mIsAya maNussa tericche // ni 61 // Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [125] phaDakA te avadhijJAnane nikaLavAnA dvAre athavA gekha ke jALI vigeremAMthI dIvAnI prajAne jALIyAnA rUpamAM bahAra Ave che, te eka jIvane saMkheya ane asaMkhyaya, hoya che, te phaDakA upagamAM hoya tyAre save phaDukA sAthe upayogamAM Ave che, kAraNa ke phaDukA ghaNA chatAM paNa jIvane upayoga ekaja hoya che, jemAM be lekacanane upayoga ekaja che, athavA prakAzamaya hovAthI pradIpanA mAphaka jema dIvo badhe prakAze tema te phaDako badhuM sAthe dekhe che. - pra-tIvramaMda dvArA cAlate viSaya cheDIne phaDakAnA avadhinuM svarUpa batAvatAM viSayane virodha thAya che. u0-prAye anugAmuka, apratipAti lakSaNavALA phaDukA tIvra che, tathA tethI ulaTA ananugAmuka tathA pratipAti lakSaNavALA maMda che, ane baMne svabhAvavALA mizra phaDukA, che. te 60 phaDukAnuM svarUpa pahelAMnI gAthAmAM batAvyuM, te anugamananA svabhAvavALA AnugAmuka ane tethI ulaTA ananu gAmuka ane ubhaya varUpavALA mizra che, ane te AnugAmuka vigere paDavAnA svabhAvavALo pratipAti che, e pramANe apratipAti tathA mizra paNa jANavA, A badhA phaDukA mANasa tiryacaMmAM je avadhijJAna thAya che, temAM ja hoya che. pra-AnugAmuka ane apratipAtimAM zuM phera che? tathA anugAmuka tathA pratipAtimAM zuM phera che? Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16] u0-apratipAti AnugAmukaja hoya, paNa AnugAmuka te pratipAti ke apratipAti paNa hoya, tathA je paDe te pratipAti che, ane paDela hoya te dezAMtaramAM utpanna paNa thAya (mATe te anugAmuka kahevAya) paNa AvI rIte ananugAmuka na hoya, A pramANe tIvramaMda dvAra kahyuM. have pratipAta tathA utpAda dvAra kahe che. bAhira laMbhe bhajo, dave khiroya kAla bhASeya / uppA paDivAo'viya, taM ubhayaM ega samaeNaM // ni 62 // abhitara laddhIe, u tadubhayaM natthi ega samapaNaM / uppA paDivAoviya egayaro ega samapaNaM // ni 63 // dekhanAra bahAra je avadhi te eka dizAmAM athavA ghaNI dizAmAM vichinna hoya te bAhyA che, tene lAbha te bAhA lAbha avadhi kahevAya, A bAhya lAbha thayo hoya tyAre bhajanA jANavI. pra-zAnI? u-utpAda pratipAta te baMnene guNa eka samacamAM thAya. pra-zA viSayamAM? u0--dravyanA viSayamAM, e pramANe kSetra kALa bhAvanA viSayamAM paNa jANavuM, (gAthAmAM api tathA ca zabda pUraNa tathA samuccayanA arthamAM che,) A badhAne bhAvArtha kahe che, eka samayamAM dravya vigerenA viSayamAM bAhA avadhijJAnane Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [127] kadAca utpAda thAya te kadAca vyaya paNa thAya, keI vakhate baMne paNa thAya, temAM dAvAnaLanuM daSTAMta che, jema keI dAvAnaLa eka kALeja eka bAjue dIpe (baLe) ane bIjI bAjue bujhe, tema eka bhAgamAM avadhi thAya ane bIje ThekANe cavijAya (naSTa thAya,) 62 che ahIM dekhanArane sarva bAjue saMbaddha pradI5 (dIvA) nI prabhAnA samUha mAphaka hoya te avadhine atyaMtara avadhi kahe che, tenI labdhi atyaMtara labdhi che. te hoya tyAre tu zabda vizeSaNa che, te ema sUcave che ke utpAta ane pratipAta ane eka samayamAM na hoya, dravyAdinA viSayamAM, tyAre kema che? utpAda hoya athavA pratipAta eka samayamAM hAya, api zabda evanA artha mAM che, tene bhAvArtha A che, ke pradIpane utpAda athavA pratipAta (bujhavuM) eka samayamAM eka hAya, paNa atyaMtara avadhimAM be sAthe na hoya, kAraNake eka dravyanA utpAda vyaya baMne sAthe eka samaye na hoya, jema aMgulInuM AkuMca (saMkeca) ane prasAraNa (lAMzuM karavuM) sAthe na hoya, 63 che pratipAta ane utpAda dvAra kahyA, have saMveka je mArA pati kara gAthAmAM kahyuM, temAM dravya Adi traNane paraspara upara nibaMdha ko, have dravya paryAyane prasaMgathIja utpAda pratipAtanA adhikAramAM paraspara upa nibaMdha batAve che. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [118] davvAo asaMkhijje saMkhejje Avipajave lahai / dopajave duguNie, lahaiya egAu davvAu // ni 64 // paramANu Adi eka dravyane jete dravyanA saMbaMdhathI utkRSTathI asaMkhyaya tathA madhyamathI saMkhyaya paryAne jue, tathA jaghanyathI eka dravyamAM be paryAya jue, tene bhAvArtha A che, ke varNagaMdha rasa sparzIneja dareka dravyamAM dekhe, eka dravyamAM anaMtA paryAye na jue, paNa sAmAnyathI te dravyo anaMtA hovAthI anaMtA dravyonA anaMtA paryAye utkRSTathI jue, 64 che. have jJAna darzana vibhaga dvArenA avayane sAthe kahe che, sAgAramaNAgArA, ohivibhaMgA jahaNNagAtullA / uparima gevejjesu u, pareNa ohI asaMkhijo // ni 65 // temAM je vizeSa grahaNa kare te sAkAra ane teja jJAna kahevAya che, ane je sAmAnya grAhaka che, te avadhi hoya athavA vibhaMga hoya te anAkAra che, ane tene ja darzana kahe che, have te sAkAra anAkAra avadhi vibhaMga jaghanyathI te barobaraja che, ahIM samyagdaSTinuM avadhi ane mithyAdarzana nInuM visaMgaja che, lekapurUSanI grIvA samAna nava raiveyaka vimAne che, (tu) zabda apinA arthamAM che, tethI ema jANavuM ke bhuvanapatithI laIne nava raiveyaka sudhI Aja nyAya che, ke sAkAra anAkAra avadhi vibhAgajJAna jaghanyathI laIne (kSetra kALa rUpe) tulya che, paNa utkRSTathI tulya nahIM, tyAra Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [129] pachI anuttara vimAnamAM mithyASTi utpanna na thAya, tethI avadhijJAna darzanaja hoya che, te avadhi kSetranI apekSAe asaMkhyaya jana hoya che, pApA have dezadvAra varNave che, rahaya deva titthaMkarAya ohissa'bAhirAhuMti / pAsaMtisavvao khalu, sesAdeseNa pAsaMti // ni 66 // nArakI deva tIrthakara avadhijJAnathI abAhA hoya che, tene sAra A che, ke teo avadhie dekhe tyAre kSetranI aM. hara varte che, kAraNa ke jema dIva cAre bAju prakAze tema A traNenuM avadhi badhI bAjue dekhe che, tethI teo padArthamAM abATTA avadhivALA che, paNa temane bAhya avadhi nathI (eka Aju dekhe bIjI bAju nahi ema nathI) paNa teo te ba. dhIja dizAmAM dekhe che. pra-avadhinI abAhA, ethI ja siddha thAya che, ke badhI dizAmAM dekhe che e kahevuM vadhAre (nakAmuM) che. u-ema nathI, avadhinuM abAhyatva kahevAthI ane atyaMtara avadhipaNuM chatAM paNa badhA avadhijJAnI badhI dizAe joI zakatA nathI, kAraNa ke avadhinA vicitrapaNAthI digaMtarAla (vacalA bhAge jALIyA mAphaka) dekhAtA nathI, mATe te lakhavuM ucita che, bAkInA manuSya tiryaMco eka dezathI dekhe che, ahIM ema samajavAnuM ke badhAja avadhijJAnI nara tIya dezathI dekhe che, ema nahi, paNa ava Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10] dhijJAnI nara tiryaMcamAMnA zeSa jIve dezathI dekhe che, athavA bIjI rIte vyAkhyA karIe, te, nArakadeva tIrthakara avadhithI abAhya che, tene artha A che ke niyata avadhivALAja Diya che, niyamathI (nakkI) avadhi hoya che, tethI saMzaya thAya che, ke teo sarvathI jue ke dezathI jue? tene khuvalAsa kare che, ke sarva bAjuthI dekhe che, pra.--je ema che, te sarvathI ja dekhe, ema che, paNa avadhithI abAhya evuM niyata avadhipaNuM kahevuM anarthaka che? u--ema nathI, niyata avadhipaNAnuM ja e vizeSaNa che, ke avadhi te abAhya che, tethI ema samajAya ke sadA avadhijJAnIo che, mATe aduSTa che. pra-nAraka devane bhava pratyaya avadhi grahaNa karavAthI tIrthakarene paNa vadhAre prasiddha che ke pArabhavika (deva nArakI saMbaMdhI) avadhi AvatuM hovAthI niyata avadhipaNuM hoya che, te tIrthakaranuM nAma levAnI zuM jarUra hatI ? u--niyata avadhipaNuM siddha thayA chatAM sarva kALa avasthAyIpaNuM siddha na thAya, tethI batAvyuM ke avadhithI abAhA che, ke te tIrthakare hamezAM avadhijJAnavALA hoya che, ema batAvyuM tethI doSa nathI. pra---je ema che, te tIrthakaronuM sarva kALa avathAyIpaNuM che, temAM virodha Avaze. u--nahIM, kAraNa ke teone kevaLajJAna usanna thayA Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [131] chatAM kharI rIte te temane te vyAdine paricacheda sarvotkRSTapANe che, kevaLajJAnavaDe saMpUrNa anaMta dharmavALI vastune 5riccheda hoya che, athavA chadmastha kALa AzrayI A kahyuM che, mATe doSa nathI, bAkInuM badhuM pUrva mAphaka che, paNa dezadvAra kahIne kSezadvAra kahe che, saMkhinja ma saMkhijo, purisama bAhAi khittao-ohI saMbaddha masaMbaho, logamalogeya sNbddho|| ni 67 // temAM saMbaddha ane asaMbaddha avadhi thAya che, tene artha A che, ke koI dekhanArane pradIpa sAthe prabhAnI mAphaka baMdhAyela che, keIne asaMbaddha hoya che, jemAM atize aMdhAruM vyAkhyuM hoya temAM dI dUrathI dekhAya che tema hoya che, temAM je asaMbaddha che, te saMkheya athavA asaMkhyaya (jana) hAya, pUrNa sukhathI du:khathI te purUSa, athavA purimAM zayana karavAthI purUSa kahevAya, te purUSathI abAdha heya te puruSanI abAdhAnA kAraNe avadhi kSetrathI saMkhyaya athavA asaMkhya rojana hoya che, tema saMbaddha avadhi paNa jANavuM, A pramANe svataMtra avadhi ciMtA , have abAdhAvaDe ciMtave che, temAM cabhaMgI thAya che, (1) saMyeya aMtara hoya ane saMkheya avadhi che, saMkheya AMtara asaMkhyaya jana avadhi che, asaMkhyaya AMtare saMkheya avadhi, tathA asaMkheya AMtare asaMkheya avadhi che, AcAra vikapa asaMbaddhamAM hoya che, paNa Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [32] saMbaddhamAM vikalpane abhAva che kAraNake temAM purUSane pitAnI Aju bAjuthI mAMDIne avadhi dekhAya che, temAM A to hA te nathI) tathA loka 14 raju pramANe paMcArita kAyavALo che, tathA aleka, te kevaLa AkAzasti kAyavALe che, temAM leka ke alokamAM saMbaddha hoya che. pra-kevI rIte ? u-purUSamAM ane lekamAM paNa saMbaddha che, te loka pramANa avadhi che, paNa purUSamAM saMbaddha hoya ane lokamAM saMbaddha na hoya te te dezathI abhayaMkara avadhi che, purUSamAM saMbaddha nathI paNa lokamAM saMbaddha che, te bhAMgazUnya che, ane loka ke purUSa banemAM saMbaddha nathI te bAhyAvadhi che, tenI bhAvanA A pramANe che, lekamAM abhayaMtara te purUSamAM saMbaddha athavA asaMbaddha hoya, paNa je lekamAM saMbaddha che, te niyamathI purUSamAM saMbaddha che, A pramANe cAra bhAgamAM trIjo bhAga zunya che, kAraNa ke aloka saMbaddha hoya te Atma saM. baddha ja have joIe, ke 67 che - have gatidvArane avayava artha batAve che, gai neraiyAIyA, hiTThA jahavaNiyA taheva ihaM iDDhI esA vaNijaitti to se siyAo'vi // ni 68 // - temAM gatithI oLakhAtAM badhAM ekedriya vigere dvAra leva, tethI je gati vigere satpadanI prarUpaNAnI vidhio tathA Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [133] dravya pramANa vigere che te badhAM matizrutanI aMdara varNavyAM che. te ahIM paNa jANavAM, paNa ahIM ATaluM vizeSa che, ke je jagyAe lakhyuM hoya ke "mati prApta kare, tyAM "avadhi" prApta kare ema jANavuM, paNa adaka tathA akaSAyi paNa avadhinA pratipadyamAnaka hoya che, ke jeo kSapakazreNimAM rahelA hoya che, te jANavA) tathA mana paryava jJAnIo anAhAraka aparyApta pUrva samyaga daSTie suranArakIo paNa apAMtarAla gati vigeremAM hoya che, avadhi utpanna thayA pahelAM mana: paryAyajJAnI hoya pachI avadhi thAya te te avadhine pratipadya mAnaka hoya che, tathA pUrva nara tiryaMca hoya te bhAvanA chellA samayathI sura nArakInuM Ayu udayamAM turta Ave te AzrayI jANavuM) A badhuM zakti (sattA) ne AdhAre jANavuM, paNa pUrva pratipanna te teneja kahevA ke jeo mati jJAna saMbaMdhInA vikaseMdriya asaMkSithI zUnya jANavA kAraNa ke vikaleMdriya tathA asaMgnine sAravAdana samyakatva hovAthI matizruta saMbaMdhI pUrva pratipannatA hoya, paNa tevuM avadhine na hoya) avadhijJAna kahyuM, te avadhijJAnI utkRSTathI dravyathI adhAM mUrta dravyane jANe dekhe, kSetrathI Adeza (upacAra)thI asaMkhyaya kSetra (kSetramAMnA rUpI dravya) ne jue, kALathI paNa upacArathI asaMkhyAtA kALanA rUpI dravyane jue. bhAvathI anaMtA bhAve (paryAye) ne jue tathA jANe Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [134] temAM kahyuM ke A avadhi vyakti vizeSa che, te avadhi saddhine varNavavAthI have sAmAnya bIjI Rdhio paNa varNave che, ke 68 zeSa ddhionuM svarUpa batAve che, Amosahi vippAsahi, khelosahi jallamA sahI ceva / saMbhinna so ujjumai, savvosahi ceva bodhavvo // ni 69 // cAraNa AsIvisa ke valiya maNanANiNAya puvvadharA / arahaMta cakkavaTTI, baladevA vAsudevAya // ni 70 // Amarzana te Amarza (saMsparzana) che, teja oSadhi jene che te Ama oSadhivALe che, eTale keI sAdhu (tapasvI) heya, te sparza mAtrathI ja vyAdhi dUra karavAmAM samartha hoya che, (eTale manamAM dhAre ke A bhavyAtmAne vyAdhi dUra thavAthI dharma sAre karaze evuM jaNAtAM te sAdhu te regIne tevI budhie sparza kare te roga dUra thAya. evuM TIpaNamAM mAladhArI hemacaMdrAcAryanuM kahevuM che te batAvyuM) A labdhi labdhivALAthI bhinna na hovAthI te guNa batAve che, A pramANe je (tapasvI) sAdhune pitAnI viTTI baLakho mela vigeremAM paNa roga dUra karavAnI zakti hoya. te tevI labdhivALA gaNAya che, ane te labdhio guNa rUpe che, ane te zarIranA maLa rUpe hovA chatAM (tapanA prabhAvathI) sugaMdhavALA hoya che, tathA je sAdhune badhAthI saMbhaLAya, te saMbhijazrota che, athavA zrote te indriyo che, te saMbhinna hoya ane za kare evuM jaNAtA mAne Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 135 ] te badhA viSayene dareka Idri jANe, athavA paraspara lakSaNathI athavA nAmathI judA judA zabdane sAMbhaLe te saMnnizrotA jANa, AvA guNa jene prApta thayA hoya te paNa eka labdhija che, (AMkhathI se jue che tema A labdhivALe kAnathI ke nAkathI paNa jue, A guNa paNa ladhimAM gaye che,) tathA bAju (sAdI) matinA sAmAnya rIte viSayane grahaNa kare, Amana: paryAyajJAnane eka bhAga che, A paNa labdhimAM gaNela che, ane guNaguNanA abhedapaNathI te labdhi dhAraka sAdhu hoya, ! tathA sarva viSTA mUtravALa nakha vigere jene oSadha rUpe thayAM hoya, eTale bIjAnA vyAdhi maTADI de, te sarvaoSadhi che, te paNa labdhi jANavI, 69 che atizaya cAle tethI cAraNa che, te sAdhuonA be bhede che, vidyAcAraNa ane jaghAcAraNe che, temAM jaMghAcAraNa zaktithI rUcakavara dvIpa sudhI javAne zaktimAna che, te phakta eka utpAta vaDeja rUcakavara dvIpe jAya che, paNa AvatAM be utpAta karavA paDe che, eTale pahelA utpAte naMdIzvara dvIpe jAya che, ane bIjA utpAte jyAMthI nIkaLe tyAM Ave che, ema uMce paNa ekaja utpAte merUparvatanA upara rahela pAMDukavanamAM jAya che, ane AvatAM be utpAta karavA paDe che, prathama naMdanavana ane bIje tyAMthI gayela hoya tyAM Ave che, paNa vidyAcAraNa te naMdIzvara dvIpa sudhI javAne zaktivAna che, te eka utpAte mAnanara parvate jAya che, bIje naMdIzvare jAya che, paNa trIjA utpAte pAchA AvatAM ekaja utpAta thAya che, ema uMce paNa eka Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16] utpAta merU parvata upara jAya, ane pAche ekaja utpAte hate tyAM pAcho Ave che; bIjA paNa labdhivALAo zakita thIja rUcakavare Adi hImAM jAya che, te tIrachA tathA uce A pramANe vicAravA teja pramANe AsIo (dA) mAM jene viSa hoya, AsI viSa kahevAya che, tenI be jAtio che, eka jAtithI ane bIjA kRtyathI, temAM jAti viSa vALA vachI, deDako sApa ane manuSya che, ane kRtyathI tiryagU yoni tathA manuSya ane sahastrAdi de che, eTale A tapa ane cAritranA prabhAvathI athavA bIjA keI kAraNe AsI viSa jevA thAya che, ane deve paNa pitAnI zaktithI tevA thAya che, eTale de zrApa ApIne mArI nAMkhe che, ( TIpaNumAM lakhyuM che ke, jeo labdhithI AsIviSa hoya che te paMceMdriya tiryaMca vigere che, ane paryApta avasthAmAM de zrApa vigerethI mAravAne samartha che, chatAM devabhava sAthe saMbaMdha rAkhavAthI tenI vivekSA na karI, Avyapadeza aparyApta avasthAmAM ghaTe che. AsivAya saiAthI maTI labdhikevaLajJAnanI che, te tathA manaparyava jJAnIo pUrve kahyA te sivAya vipuLamana paryavajJAnI levA, tathA pUrva bhaNelA te pUrva dhara sAdhuo che, te 14 pUrva dhArI tathA daza pUrva dhArI jANavA, tathA azoka vRkSa vigere ATha mahA pratihAri vigere maTI pUjAne cagya mATe ahaM deva te tIrthakare che, sivAya cAkavartI 14 Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 137] uttama ratnAthI yukta te cha khaMDa sAdhaka bharata vigere che, khaLa deva te vAsudevanA meATA bhAi che, tathA sAta ratna yukta vAsudeva che, temane bharatanA traNa bhAganuM svAmI paNa che, upara kahela te sarve cAraNa vigere judI judI labdhio che, !! 70 ! ahIM vAsudevapaNuM, cakravattI paNu, tIthaMkarapaNuM, te Rddhi tarIke vaNu byuM, temAM temanA atizayA batAvavA A pAMca gAthAone niyuktikAra kahe che, sAlasa rAya sahasA, savva baleNaM tu saMkalanibaddhaM aMchaMti vAsudevaM, agaDa taDaMmI ThiyaMsaMtaM // ni 71 // ghittUNa saMkalaM seA vAmagahattheNa aMchamANANaM bhuMjijja valiMpija va mahu mahaNaM te nacAyaMti // ni 72 // dosAlAbattIsA, savva baleNaM tu saMkala nibaddhaM aMchaMticakkavaTTi, agaDa taDaMmI ThiyaMsaMtaM // ni 73 // dhittuNasaMkalaMsA, vAmaddattheNa aMchamANANaM muMbiA thiiA ja, paraMte na vayaMti / ni 74 jaMkela bassaubalaM, taMduguNaM hoi cakkavaTTissa satA yahA thA, animica vattA niyartinA ni | ahI vIryA tarAya karmonA kSaya upazama vizeSathI vAsudevanA baLanA atizaya hAya che, te A pramANe-- 16 hajAra rAjAe hAthI gheADA ratha pAyadaLanA samUhuthI badhA sAthe maLIne eka sAMkaLe kuvAne kAMThe ubhelA vAsu Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [13] delane khece te samaye vAsudeva DAbA hAthe sAMkaLane pakaDe, te te badhA sAthe hovA chatAM paNa kheMcI na zake, te samaye vAsudeva khAte hoya, vilepana karate hoya, athavA avajJAthI. hasate heya, te paNa tenA DAbhA hAthe pakaDelI sAMkaLane bIjAe kheMcI zake nahi, (hAla jema baLa tapAsavA be TukaDIe sAmasAmI ubhI rahI varaDuM kheMce che, tema pUrve badhA maLIne vAsudevatA baLanI tapAsa karatA, ane tenI AjJA mAnatA, A pUrve tapa ke cAritra ke paropakAra karyo, tenuM A bhavamAM phaLa maLe che, ema jANavuM) cakavartInuM baLa vAsudevathI bamaNuM che eTale 32 hajAra rAjAo sainya sAthe kheMce te paNa kheMcI na zake. baLadevanuM baLa te bIjA sAmAnya manuSyathI vadhAre hoya che tathA saMpUrNa vIryaMtarAya karma kSaya thavAthI aparimita baLavALA tIrthakaro cakavattathI paNa vadhAre baLavAna che, jenA baLanI gaNatarI ja nathI, A badhI labdhio karmaudayamAM Ave tene saMpUrNa kSaya thAya, athavA ghaNA bhAge pazama thayela hoya te AzrayI jIvane A labdhio hoya che, | 71 thI 75 che -mana paryAya jJAna- have mana paryAya jJAnanuM varNana kare che, joke labdhinI prarUpaNamAM sAmAnyathI kahAA chatAM paNa Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [139] viSaya vigereno vizeSa adhikAra kahevA jJAnapaMcakamAM AvelA anukrame manaparyAya jJAnane kahe che. maNapajavanANaM, puNa jaNa maNa paricintiyattha pAyaDaNaM / mANusa khitta nibaddhaM guNapaccaiyaM crittvo|| ni 76 // pUrve batAvela artha vALuM mana:paryAya jJAna che, (puna:zabda vizeSaNanA arthamAM che, kAraNake A rUpI dravyane jANa nAra kSApa zarmika bhAvanuM tathA pratyakSa vigere aneka bAbatamAM avadhijJAnane maLatuM chatAM tenAthI svAmI vigerethI bhedavALuM che, te svarUpathI batAvela che, je janma le te jane (lekamAM rUDha zabda jana eTale nara) che, temanAM mana te janamana che, tenA vaDe ciMtavelo padArtha hoya tene AmanaH paryAya jJAnI prakAze che (jANe che) A manuSya kSetra te rA dvIpa ane be samudra pramANa che, tene AzrayI A jJAna che, tathA kSAMti vigere guNe che, te mukhyatve sAdhune vizeSa hoya che, tevA u. ttama cAritra dhArIne AzrayI A jJAna che, tene bhAvArtha A che, ke apramatta sAdhu te Amarza auSadhi vigere addhi jene prApta thaI hoya tene thAya che, A 76 have tene dravya vigerethI ciMtave che, dravyathI mana paryAya jJAnI rA dvIpa be samudra aMdara rahelA prANuonA mananA bhAvamAM pariNata thaela dravyane jANe tathA dekhe che, A avadhijJAna sahita mana:paryAya jJAna. hoya te jue ane jANe, paNa ekaluM mana:paryAya jJAna hoya Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 140 ] tA jANe kharA, paNa dekhe nahi, athavA jethI jenAthI sAkAra te jJAna ane jenAthI dekhe te darzana e pramANe sUtramAM sabhava thAya te AzrayI darzIna paNa lIdhuM che, jo tema na mAnIe tA cakSu acakSu adhiane kevaLa e cAra darzIna che, temAM virAdha Ave ( arthAt mana: paryAyajJAnI jANe che, paNa dekhatA nathI ) kSetrathI rA dvIpa e samudra sudhI, kALathI paDyeApamanA asa dhyeya bhAganuM bhaviSya sakha dhI iccheluM athavA pUrve bhAgavelu vicAre te jANe, bhAvathI mana: dravyanA anaMta paryAyAne jANe, temAM mana dravya paryAyaneja sAkSAt jue ( jANe ) paNa khAdya eTale te viSaya bhAvane pAmelA bhAveAne teA anumAnathI jANe, pra--kevI rIte ? u--manamAM mUtta amUtta dravyanuM A lakhana hAya che, temAM amUttane chadmastha na dekhe,(mUtte ja dekhI zake)tathA satpada prarUpaNA vigere avadhijJAna mAphaka jANavuM, ane anAhAraka aparyAmaka hAya ta jIvA prati padyamAnaka na hoya, tema pratipanna paNa na hoya eTaluM avadhijJAnathI judA paNa che, mana: paryAya kahIne have kevaLa jJAna kahe che, aha savva davva pariNAma bhAva viSNatti kAraNamaNataM / sAsayamappaDibAi egavihaM kevalannANaM // ni 77 // have mana:paryAyajJAna pachI sUtramAM batAvelA kramanA udde zathI zuddhi tathA lAbhathI pUrve kevaLa jJAna batAvelu, tenA viSaya batAvavA atha zabda gAthAmAM kahyo che. kahyu che, ke "matha Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [11] zabda prakriyA prazna anaMtara paNuM maMgaLane upanyAsa tathA prati vacananA samuccayomAM vaparAya che," jIva vigere lakSaNavALAM badhAM dravya, tathA temanA pariNAme je prayoga tathA visasA tathA te baMnethI utpAda vigere bane che, tene bhAva sattA athavA lakSaNa che, te dareka ne vizeSathI jANe te vijJapti (vijJAna) che, te paristhiti temAM bheda upacArathI che, te vijJaptinuM kAraNa kevaLajJAna che, tethI ja A kevaLajJAna badhAM dravya kSetra kALa ane bhAva viSaya saMbaMdhI che, kAraNa ke kSetra vigere paNa dravya paNe che, ane te badhAM dravya anaMtAM hovAthI A kevaLa jJAna jANanAra paNa anaMta che, zAvat ( hamezAM) hovAthI zAzvata che, ane te jJAna vyavahAra nayanAM A dezathI upacArathI pratipAti paNa thAya, tethI kahyuM ke te pratipatananA svabhAva vALuM (prati pAti) nathI, paNa sadA avasthita (rahenArU) che, pra. apratipAtija zabda rahevAde, zAzvata zabda vadhAre paDate che, - u-ema nathI, avadhijJAna apratipAti hovA chatAM zAzvata nathI; mATe baMne zabda upayogI che, AvaraNa nA abhAvathI A kevaLa jJAna eka prakAranuM che, karma kSaya thavAthI ekaja rUpa che, Amati vigerethI nirapekSa mATe kevaLa nAma che, jJAna saMvedana ( jaNAvanAra) hovAthI kevaLa sAthe jJAna jeDavAthI uparanA guNo vALuM kevaLa jJAna che. 77 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] ahIM tIrthakara deva kevaLa jJAna thayA pachI sanA anugraha mATe tIrthakara nAma kama udaya thavAthI upadeza kare che, tethI vani thAya, te dhRtarUpa hevAthI ane te bhAvakRtanuM pUrva kAraNa hovAthI zruta jJAnane saMbhava hovAthI aniSTa Apatti vALe matine moha (muMjhavaNa) maMda budhi vALA ziSyane na thAo, mATe khulAso kare che, kevalaNANeNattheNAuM, ne tattha paNNavaNajoge te bhAsai tittha yaro, vayajoga suyaM havaisesaM // ni 78 // ahIM samavasaraNamAM tIrthakara kevaLajJAnavaDe dharmAstikAya vigere mUrta amUrta (rUpI arUpI) abhilAkha anabhilASya ane kevaLajJAnavaDeja saMpUrNa jANe paNa zrutajJAnavaDe nahi, kAraNa ke te kSApazamika hovAthI kevaLine te kSapazamane abhAva hovAthI te zrutajJAna na hoya, kAraNa ke sarva zudhdha thayA pachI thoDI zudhdhi na hoya; have jANyA pachI te padArthomAM je prajJApana egya hoya tene ja kahe che, paNa aprajJApana hoya tene na kahe, tathA prajJApana paNa anaMtA hevAthI te pUrA na kahI zake, kAraNake AyunuM parimANapaNuM che, ane vAcA anukrame nIkaLe, pra-tyAre kevI rIte ? u-grahaNa karanAra (sAMbhaLanAra) nI zaktinI apekSAe jeTaluM yogya hoya te kahe che, temAM kevaLajJAnathI upalabdha thaela arthane abhidhAyaka zabdarAzi be vara, te Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [143] bhagavAnane vAyegya thAya che, paNa zrutajJAna nathI, kAraNa ke nAma kama udayanA nibaMdhanathI bhagavAna bole che, ane zrutajJAna lApazamika che, teja zeSa zruta jJAna che, zeSa (apradhAna) che, tene paramArtha A che, ke sAMbhaLanArAone zrutajJAnane anusAre bhAvakRtajJAnanuM nibaMdhanapaNathI zeSa apradhAna te dravyazrata che, bIjA AcAryo ema kahe che, "vacA suI vala" te vAyegaththata che, kAraNa ke te sAMbhaLanArane bhAva mRtanuM kAraNa hovAthI te dravyadbhuta che. athavA vAgazruta te dravyataja che. 78 (Ane sAra A che ke kevaLajJAne kevaLI jANe, ane vacanayogathI nAma kamI kSaya karavA bele, e belAyeluM sAMbhaLanArane bhAvajJAnanuM kAraNa thAya mATe te vacanane dravyazruta kahevAya) - satpada prarUpaNamAM gatine AzrayI kevaLajJAna sidhi gati tathA manuSyagatimAM hoya, iMdriyone AzrayIne iMdriya atIMdrimAM che, e pramANe trasa kAya tathA akAya (siddha) mAM sagI agImAM ( 13-14 guNa sthAna AzrayI) che, avedaka akaSAyIne che, zukalezyA tathA elezyAvALAne che, samyaga daSTine kevaLajJAnIne kevaLadazIne saMyata tathA ne saMcata asaMyata (sidha) ne che, sAkAra anAkAra upayogavALA AhAraka anAhAraka bhASaka abhASaka pratyeka tathA pratyeka bAdara nabAdara saMzI saMjJI bhavya bhavya (bhavastha kevalIne mokSa prApti che te AzrayI bhavyapaNuM che) carama neca Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] rama (nacaramate sidhdha kAraNa ke bIjA bhavamAM javAnA nathI) upara kahela badhAne kevaLajJAna che, arthAt 13-14 me guNasthAne, tathA sidhasthAnamAM kevaLajJAna che, pUrva pratipanna tathA pratipadyamAnanI yejanA svabudhie karavI, dravya pramANane AzrayI vicAratAM pratipadyamAna utkRSTathI 108 che, pUrva pratipanna kevaLi te anaMtA jANavA. kSetra jaghanyathI lekane asaMkhyaya bhAga, utkRSTathI leka pUro (kevaLI samud ghAtanI apekSAe) jANa, e pramANe sparzanA paNa jANavI, kALathI sAdi anaMta che, pratipAtanA abhAvathI aMtara nathI, bhAga dvArA mati jJAna mAphaka jANavuM, bhAvamAM kSAyika jANo, a5bahutva mati jJAna mAphaka jANavuM, kevaLa jJAna samApta thayuM. te jJAnanA nAmathI naMdI, thayuM, te nadI nAma maMgaLa che A pramANe maMgaLanA svarUpamAM tenA nAma dvAre jJAnapaMcaka kahyuM, paNa ahIM cAlu adhikAra zrutajJAna saMbaMdhI che, teni yuktikAra kahe che. itthaMpuNa ahigAro, suyanANeNaM josuennNtu| sesANamappaNA'via aNuogu paIvadiThThantA // ni 79 // ahiM adhikAra zrutajJAna vaDe che, kAraNa ke zrutajJAna vaDeja bAkInA mati vigere jJAna tathA AtmA tathA zruta jJAnane paNa anuga (vyAkhyAna karAya che, kAraNa ke svapara prakAzaka paNuM duta jJAnane che, jema dI pitAne tathA bIjAne prakAze che, e 79 . A pramANe Avazyaka sUtramAM pIThikA vivaraNa samApta thayuM Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] zrutajJajJAnane anuyoga. have maMgaLathI cAlu anuga sAdhya che, te batAve che, kAraNa ke te zrutajJAnane anuga svaparano prakAzaka tathA gurUne AdhIna che, temaja kahyuM che, ke "ahIM zrutajJAnavaDe adhikAra che, " vigere. pra-ahIM Avazyaka sUtrano anuga cAluja che, paNa zrutajJAnane e ayukta che, ? u -AvazyakanuM zrutanI aMdara samAvApaNuM che, te batAvavA mATe kahyuM, tethI adeSa che, pra-je Avazyaka anuga che, te te Avazyaka aMga che ke aMge che ? zruta skaMdha che ke skadho che? adhyayana che ke adhyayane che? uddezaka che ke uddezake che? U-Avazyaka kRta sakaMdha che, tathA adhyayana che, bAkInA vika9pe thatA nathI. pra-naMdInA vyAkhyAnamAM aMga anaMga praviNa zrata nirUpaNa karavA mATe A Avazyaka sUtranI anaMgatA kahIja hatI, to pharI aMga aMge vigerenI zaMkA kevI rIte utpanna thAya ? u-tenI vyAkhyAnuM aniyama batAvavA mATe A adeSa che, dareka zAstranI AdimAM nadI adhyayanano artha kahe evo niyama nathI ane naMdI adhyayana na kahyuM hoya to A zaMkA thavAno saMbhava che, 10 Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16] pra-maMgaLane mATe zAstranI AdimAM naMdI adhyayananA arthane kahevuM avazya che, chatAM tame aniyama zA mATe kahe che? u-jJAnanA nAma mAtrathI ja maMgaLapaNuM hovAthI avayavanA padArthonuM abhiyAna (varNana) karavuM avazya nathI, te na karavAthI A zaMkA thAya che, vaLI AvazyakanA vyAkhyAnanA prAraMbhamAM je zAstranuM varNana karavuM hoya, tenAthI bIjA zAstranuM vyAkhyAna karavuM te paNa ayuktaja che A bIjuM zAstra nadI che, kAraNa ke te jude zrutaskaMdha che, praha-je ema che, te ahIM Avazyaka zrutaskaMdhanA anuganA AraMbhamAM pIThikAmAM zA mATe jJAna paMcaka anuga prathama kahyo ? u-ziSyanA anugraha mATe, athavA A niyama nathI, e apavAda batAvavA mATe, teno sAra A che ke kaI purUSa vigerenI apekSAe u&mavaDe tathA anyanA AraMbhamAM jarUra paDe anya kRtanuM paNa vyAkhyAna thAya che, eTaluM basa che. temAM zAstranuM abhidhAna Avazyaka zrutaskaMdha che, ane tenA bhedo adhyayane che, jethI Avazyaka ane zrutaskaMdhanA nikSepA kahevA joIe, vaLI A zAstranuM jevuM nAma che, tevuM divA jevuM yathArtha (kharekharUM) nAma che, ke palAzanA nAma mAphaka ayathArtha che ke Diltha vigere nAma mAphaka anarthaka che? Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [147]. tenI parIkSA karavI, je te yathArtha hoya te grahaNa karavuM, temAMja samudAya arthanI pUrI samApti thAya che, mATe prathama zAstranuM nAma ja vicArIe chIe. Avazyaka pra-Avazyaka te zabdane zuM artha che? u-avazya karavuM te Avazyaka che, athavA guNenuM avazya AtmAmAM AvavuM thAya che, jemake aMta lAve te aMtaka che, athavA vasa nivAsanA arthamAM che, te jeno guNathI zUnya AtmA hoya, tevAne A Avazyaka guNomAM AvAsa karAve che, mATe tenuM bIjuM nAma "AvAsaka" che, arthAt AtmAmAM uttama guNe prApta thAya che, A Avazyaka maMgaLa mAphaka nAma vigerethI cAra bheda vALuM che, A badhuM vistArathI anugadvAra sUgathI jANavuM, saMkSepathI te tene anusAre ja ziSyanA anugraha mATe ahIM kahIe chIe, temAM nAma sthApanA sugama che, dravya Avazyaka be bhede che, Agama, ne AgamathI, temAM AgamathI Agamane jJAtA paNa upayoga na hoya, kAraNa ke "upaga rahita dravya che evuM kahyuM che, ne AgamathI dravyAvazyaka traNa prakAranuM che, jJa zarIra bhavya zarIra ane jJa zarIra bhavya zarIrathI vyatirikata che, Avyatirikta paNa traNa bheda vALuM che, 1 laikika 2 lekesara 3 ku pravacani ka bhedathI bhinna che, je anugadvAra sUgamAM batAvela che, ahiM te lekensara AvazyakathI adhi Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] kAra che, ane te Avazyaka jJAnAdi zramaNa guNamukta veganuM pratikramaNa che, kAraNa ke je tene bhAva temAM na hoya, ane bhAvanA abhAve Icchita phaLanI prApti na thavAthI tenuM kareluM pratikramaNa paNa dravyathI jANavuM, tenI kathA kahe che, vasaMtapura nAmanuM nagara che, tyAM gItArtha sarvajJa nAyaka vinAne ga7 (sAdhu samudAya) vicare che, temAM eka zramaNa guNathI mukta saMvijJa sAdhu che, te divase udaka (kAcA) pANI vigerethI deSita gecarI grahaNa karIne sAMjanA vakhate devasI pratikramaNamAM moTA saMvegathI kahI batAve che. tevAne vaLI AcArya agItAtha hovAthI prAyazcita ApatAM kahe che, ke "aho ! A dharmanI zraddhA vALo sAdhu che" kAraNa ke azuddha nuM sevana karavuM saheluM che. paNa te gurU AgaLa kahI batAvavuM ghaNuM duSkara che ! kAraNa ke A sAghu AlocanA kaMIpaNa chapAvyA vinA kare che! tethI tenAmAM azaThapaNuM. hovAthI zuddha che! AvuM dekhIne bIjA agItArtha sAdhuo prazaMsA kare che, ane ciMtave che ke phakata AlocanA karavAnuMja mukhya che, paNa pApa sevavAmAM kaMI paNa deSa nathI ! eka vakhate tyAM gItArtha saMvigna sAdhu vihAra karato Avyo te sAdhue divase pelA deSita AhAra lenArane je hatuM, teja devasI pratikramaNamAM avidhie AlecanA lete jANIne udAharaNa kahe che, girinagaramAM ratnane vepArI (jhaverI) ratnathI ghara bharIne temAM Aga muke che, tene dekhIne badhA leke prazaMsA kare che, ke aha! A zeThane Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] dhanya che ke A AvI rIte ratnanuM ghara bALIne agni bhagavAnane tRpta kare che ! kaI vakhata bIjIvAra paNa teNe te pramANe ghara saLagAvyuM. ane te samaye pavana prabaLa hovAthI AkhuM nagara baLI gayuM, tyAre rAjAe tene mArIne dezanikAla karyo, tathA rAjAe DhaMDhero pITAvI jAhera karyuM ke kaI bIje paNa AvuM karavAnuM rAjA sAMbhaLaze te tene te pramANe mArI ne kADhI mukavAmAM Avaze ? je tevA mUrkhane agni sukavI hoya te jaMgalamAM zAmATe Aga mukta nathI? A. dRSTAMtathI gItArtha sAdhue te badhAne samajAvyA ke vANIyAe pate pitAnuM ghara mUrkhAIthI bALIne bIjAnAM ghara paNa bALI mukyAM, A pramANe he mukhya sAdhu nAyaka ? tuM A deSita AhAra sevanAranI prazaMsA karIne badhA sAdhuone tyajIza? pachI pele sAdhu nAyaka pitAnI mUkhII choData na hovAthI A gItArtha sAdhue bIjA sAdhuone samajAvyuM ke A sAdhu nAyaka mahA adhamI agItArtha hovAthI tene saMga tamAre mukI de ? jo tame tene nigraha (tyAga) nahIM karatA bIjA bhavyAtmA sAdhuo paNa sAdhutAthI bhraSTa thaze? (dravya AvazyakanuM varNana karI sUcavyuM ke deze sevIne pratikramaNa karavuM e paNa agya che, bane tyAM sudhI tevA deze na thAya tema vartavAthI ja pratikramaNa karavuM zreyaskara thAya che.) bhAva AvazyakanuM varNanate paNa be prakAranuM che, AgamathI, te AgaLathI, Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [150] AgamathI jJAtA tathA temAM upaga rAkhanAra che, ne AgamathI jJAna kriyA baMnenA pariNAmavALe (samajI te pratikramaNa karanAre) bhAva Avazyaka che, ahI mizra vacanamAM ne zabda che, ApaNa laukika vigere traNa prakAranuM che, te anuga dvAra sUtrathI jANavuM, ahIM lokottara bhAva AvazyakathI adhikAra che, Avazyaka kahIne have ziSyane vyAmoha TALavA tenAM ekarthika nA batAve che, te A pramANe - AvassayaM avassa karaNinjaM dhuvaNiggahI visohIya // ajjhayaNa chakka vaggo NAo ArAhaNA maggA // 1 // (1) Avazyaka (2) avazya karavA egya (3) dhruva (4) nigraha (5) vidhi (6) cha adhyayana (7) varga (8) nyAya (9) ArAdhanA (10) mArga samaNeNa sAvaeNaya, avassa kAyavvayaM havaijamhA / / ahoNisassaya tamhA AvassayaM nAma // 2 // sAdhue ane zrAvake A avazya karavA egya divase tathA rAtre che mATe tenuM nAma Avazyaka che, Avazyaka mAphaka zruta skaMdhane paNa nikSepa cAra prakAra che, te anuyAgadvAra sUtrathI jANa, sthAna zUnya na rahe mATe zeDuM lakhIe chIe, ahIM AgamathI jJa zarIra bhavya zarIrathI vyatirikta dravyakRta te pustaka pAnAmAM lakheluM chApelu sthApeluM jANavuM, athavA DAM vigethI uptanna thatuM kIDAnuM rezama ke sUtara che, bhAvakRta AgamathI jJAtA ane upaga rAkhanAra Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [11] ane noAgamathI te A Avazyakaja che, ane jJAna kriyA sAthe che, (ane deza vacanathI jANavApaNuM deza vacane karavApaNuM che,) A pramANe AgamathI jJa zarIra bhavya zarIra vyatirikta dravya skaMdha cetanAdivALe skaMdha che, temAM sacetana te dvipada vigere che, acitta to be pradeza Adi skagha che, mizramAM senA vigerene dezavigere che. ane bhAva keMgha teogamathI tenA artha mAM upagane pariNAma ja che, ne AgamathI A Avazyaka ne zrutaskaMdha ja che, kAraNa ke te zabdathI deza vacanane niSedha che, athavA jJAnakiyA guNanA samUharUpa sAmAyika vigere adhyayanene samAveza thavAthI jJAna darzana tathA kiyAne upaga che, tethI A zruta skaMdha bhAvathI che, ahIM no zabda mizra vacana che, badhA padonI eka vAcatA (vAkaya samUha) sAmAyika vigere mRtarUpa cha adhyayanane skaMdha te zrata kaMdha che, ane tenI sAthe Avazyaka sAthe samAsa karatAM "Avazyaka zruta skaMdha" zabda thAya che, prava-zA mATe Avazyaka cha adhyayanarUpa kahe che? u-kAraNa ke te cha arthanA adhikAravALuM che, te A sAmAyika vigere yathAga jANavA. sAvaja joga viraI ukittaNa guNavaoya paDivattI // khaliyassa niMdaNa vaNatigiccha guNa dhAraNA ceva // 1 // avadya te pApa, jAya te yoga vyApAra, te pApa sAthe vare mATe sAvala, tethI yaMga joDatAM sAvadha vege che, te Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [15] pAparUpa vyApAranI virati te (1) sAmAyikane arthAdhikAra che, tathA utkIrtana te utkIrtanA che, temAM arihaMtanI guNAtkIrtanA eTale (2) caturvizati (24) stava (cauvisa legassa) ne adhikAra che, guNa e jJAna vigere che, athavA mUttara nAmanA (vyavahAra gurUnI apekSAe) che, te jene hoya tevA guNavAnane (3) vaMdana (vAMdaNAM) karavuM tene adhikAra che, tathA zrata ane zIlamAM khalita thayela hoya tevAe pitAnI niMdA karavI te niMdanA (4) (paDikamaNa)ne adhikAra che. (te zrAvakane vaMdItuM ane sAdhune zramaNa sUtra che) tathA cArigarU5 AtmAne traNa cikitsA te aparAdharUpa ghA gumaDAM thaela hoya, tene rUjha lAvavA mATe (5) kAtsarga che, tene adhikAra che, tathA pUrve karela pratikamaNa vigerethI vratanA aticAro dUra thavAthI bIjA koIpaNa aticAra rahela hoya ane tenAthI cIkaNuM karma na baMdhAya mATe anazana vigere guNonA saMdhAraNa mATe paccakhANa karavuM, A pramANe cha arthanA adhikAra che, () A cheenuM dareka adhyayananA arthAdhikAranA dvAramAM avasare kahIzuM tyAMthI jANavuM, paNa ahIM te phakta TuMkANamAM skaMdhanA upadarzananA dvAravaDe kahyA, "have adhyayana nyAsane prastAva che." te adhyayanane anugadvAramAM krame AvelA dareka ampiyanamAM ghaniSpanna nikSepAmAM TuMkANamAM batAvavA kahIzuM. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [53] A Avazyaka samudAya artha temAM prathama ko, have Avacava arthane judA kahevA ekeka adhyayana kahIzuM, temAM sAmAyikamAM samabhAvanuM lakSaNapaNuM hevAthI te sAmAyikane prathama kahe che, caturvizati stava (legasa) vigeremAM tenuM bhedapaNuM (keTaleka aMze asarakhApaNuM) hovAthI sAmAyikane prathama adhikAra che, A sAmAyikanA adhyayananA mahAnagaranI mAphaka cAra anugadvAra thAya che. pra-anugadvArane zabdArtha zuM che? u-anuga te adhyayanane artha che, ane dvAre tenA pravezanAM mukha che, kAraNa ke daravAjA vinAnuM nagara te a nagaraja thAya che, ane eka dvAra kareluM paNa hoya te kArya vaze bahAra jatAM vilaMba thAya mATe cAra mULa daravAjA ane bIjI nAnI bArI e dareka dizAmAM hoya to sukhethI kArya prasaMge AvavuM jAvuM banI zake, teja pramANe sAmAyika nagarane paNa arthAdhigamana ne upAya dvAra vinA azakaya thAya che, tema eka dvArathI du:khethI samajAya che, mATe aMdaranA bhede vALA cAra dvAravALuM banAvavAthI sukhathI baMdha thAya che. mATe A dvArano upanyAsa banAva lAbhadAyI che. te dvAre kahe che (1) upakrama (2) nikSepa (3) anugama, (4) naya che. zAstranuM upakramaNa jenAvaDe jenAthI athavA jenAmAM karAya Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [154 ] te upakrama che, arthAta zAstranA nyAsanA deza lAvavA (sAMbhaLanAranuM lakSa kheMcavu) tathA nikSepaNa jenAvaDe jenAthI athavA jenAmAM nikSe thAya te nikSepa che, arthAt nyAsa ke sthApanA karI batAvavu ( kahevA dhArelI vastunA AkAra vigerethI sUcanA karavI ) te pramANe anugamana te anugama che, eTale enAvaDe enAthI ke emAM sUtrane ceAgya khulAsAthI medha ApavA te che, tathA enAvaDe enAthI ke emAM ziSyanI buddhi dorIe te naye che, vastunA paryAyAnA je je saMbhava thAya te samajAvavu ( kAipaNa apekSA rAkhIne te tarapha lakSa kheMcavuM ane tene pradhAna matAvavu khIjAne gANu khatAvavuM te nayeA che tenA sAdo artha abhiprAya che) pra0-A uprakrama Adi dvArAnA AvA krama zA mATe che? u-pahelAM lakSa kheMcyA vinA ziSyane kaMIpaNa kahevu te kharekhara vastunuM svarUpa sthapAya nahi, ane sthApanA karyAM vinA nAma vigere na jANanArA padArthane samajI zake nahi, tema padArtho purA batAvyA vinA tenA upara naya ( peAtAnA vicAre ) jaNAvI zakAya nahi, mATe A krama batAvye che, upakramanuM varNana. upakrama zAstrIya ane te sivAyanA ema be prakAre che, temAM zAstra sivAyanA cha prakAre che, te nAma, sthApanA, Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [15] dravya, kSetra, kALa, bhAva che, nAma sthApanA sugama che, ane. dravya upakrama Agama ne Agama ema be bhede che, AgamathI jJAtA paNa upayoga rahita che, ane noAgamathI jJa zarIra bhavya zarIra tadavyatirikta ema traNa bhede che. taddavya tirikta nA traNa bheda che, sacitta acitta ane mizradravya upakrama che, sacita pada pada apadanA upAdhi bhedathI bhinna che ane te dareka paNa parikarmamAM ane vastu vinAzamAM ema be bhede che. parikame te dravyane guNathI vizeSa pariNAmavALu karavuM temAM A upakrama kAma lAge, jemake ghI vigerenA upagathI purUSane zarIra upara varNa vigere (teja) vadhe, athavA kAna dhane vAravA vigerenI kriyA che, anyAcAryo te kahe che, ke zAstra gaMdharva nRtya vigerenI kaLA meLavavI hoya te paNa dravya upakrama che, paNa te barAbara nathI kAraNa ke te zAstra vigerenuM jJAna vijJAna rUpe che, ane te bhAva paNumAM gaNAya che, paNa Atma dravyanA saMskAranI vivakSAnI apekSAe zarIra varNa vigere karavAnI mAphaka ke aMze dravya upakrama. paNa thAya, A pramANe paTa menA vigerene zIkhavIne saMskArI banAve che tathA copagAM hAthI vigerene je zIkhave che te tathA jhADa vigerene keI upAyadvArA tenuM Ayu vadhAravuM sutAra vigerene upayegI banAvavuM te paNa dravya upakrama che. - prave-je potAnI meLe bhaviSyamAM jhADane sutAra vigerethI sudhArAmATe upAya levAya temAM dravya upakramatA yogya che, paNa Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [56] vaNuM karaNa tathA kaLA vigere sapAdana karanArane bhaviSyamAM paNa vivakSita hetu e vinA upapatti nathAya, tethI tenI 5rika mAM kevI rIte dravya upakramatA ghaTe ? --vikSita hetuo vinA upapatti nathAya evu kahevuM asiddha che, kAraNa ke varNa nu nAma ka nu vipAkIpaNuM hAvAthI svayaM paNa thaze, ane kaLA vigerenuM kSAyeApamikapaNuM hAvAthI kALAMtaramAM paNa svayaM thaze, vibhrama vilAsa vigere yuvAvasthAmAM svayaM dekhAya che. ane vastunA vinAzamAM temaja purUSa vigere zastrathI mAravAnuM pratyakSa dekhAya che. pra. parika ane vastu vinAzanA upakramAnA abhedaja che, vigerene talavAra kAraNake mannemAM pU rUpanA parityAga thAthI uttara avasthAnI prApti thAya che, u. parika upakramathI banela uttara rUpana mApattimAM paNa avizeSapaNe prANIone ALakhANa vigere dekhAya che, paNa vastu vinAzanA upakramathI saMpAdita uttara dharma rUpamAM tA vastunuM adana thAya che, te vizeSa siddhi che. athavA utpatti ane vinAzanuM svarUpa joDAjoDa atAvavAthI vinAzanu ja vivakSA paNa hAvAthI adoSa che, sacittanA upakrama mAphaka acitta dravyanA upakramamAM Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [17] padmarAgamaNi ( mANikaya ? ) ne khAra mATInuM paDa karI kAvavA ( tapAvavA ) vigerethI anukrame ni LatA thAya, athavA khAkha thAya, ( khArathI nirmaLa thAya ane mATI vigere ke vanaspati vizeSathI tenI khAkha kare che ) i mizradravya upakrama kaTaka ( kaDAM ) vigerethI vibhUSita purUSa vigere dravyane upakrama karavA, ane mahIM vivakSAthI kArakanI ceAjanA karavI, dravyanA dravyavaDe dravyamAMthI ke dravyamAM je upakrama thAya tene drazyeApakrama kahevA, tathA kSetranA upakrama te kSetrApakrama che, pra--kSetra amRtta ane nitya che, tyAre tenA sudhArA ke vinAza kevI rIte thAya ? u. te kSetramAM rahelA dravyanA sudhArA ke nAza karavA, temAM upacArathI kahevAthI adoSa che, tevI rIte tadavasthAe vyapadeza karAya che, jemake mAMcA AkAza kare che, te pramANe kALanu va nAdi rUpapaNAthI tathA te dravyanA paryAya paNe hAvAthI kALane AzrayI dravyanA upakrama thavAthI upacArathI kAla upakrama kahevAya che, athavA cadroparAga ( caMdragrahaNa ) vigerenA parijJAnanA lakSaNa vALA kALa upakrama che. bhAva upakrama. bhAva upakrama paNa e prakAranA che, AgamathI, nAAga Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [15] mathI AgamathI jJAtA upayoga rAkhanAre, AgamathI prazasta ane aprazasta che, temAM aprazasta DenDiNi gaNikA tathA amAtya vigerenAM daSTAMta kahe che, eka nagaramAM eka brAhmaNa, te ciMtave che, ke dIkarIo kevI rIte sukhI thAya? tethI teNe meTI dIkarIne zIkhavyuM, ke jyAre vara tArI pAse Ave, tyAre varanA mAthAmAM paganI eDI mAravI, te lAgavAthI vara khuza thaye, ane tenA pagane IjA thaI haze tema vicArI paga dAbavA beThe, paNa teNe strIne dhamakAvI nahi, A vAta mAne dIkarIe kahI, tyAre mA belI ke have tAre khuzI paDe tema karaje, have tane te kaMIpaNa karI zakavAno nathI, bIjI dIkarIne paNa tema zIkhavyuM, te dIkarIe tema karatAM ghaNuM badha ApIne cUpa rahyo, teNe te vAta mAne karI, mAe kahyuM ke tAre paNa DaravAnuM nathI, paNa tAre vara te vakhate bodha Apaze, te bhUlavuM nahi, trIjIne te pramANe zIkhavyuM, te pramANe karatAM ghaNuM kopAyamAna thaye, ane khuba mArI ane dhamakAvI, ke tuM kaI kharAba kuLamAM utpanna thaI che, ke AvuM akArya kare che? teNe mAne vAta karI, mAnA kahevA pramANe te strIe e dhaNune kahyuM ke amArI kuLa rIti AvI hovAthI karavuM Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [15] paDayuM, tamAre beTuM na lagADavuM, Ama kahI dhaNIne manAvI lIdhe, paNa pachI mAtAe dIkarIne kahyuM, ke jema devanI upAsanA karAya, tema tAre enI AjJA pALavI, paNa tethI virUddha na cAlatI, vezyAnI vArtA, eka nagaramAM 64 kaLAmAM kuzaLa gaNikA rahetI hatI, teNue bIjAnA bhAvanI parIkSA karavA mATe krIDA karavAnA gharamAM sarve prajAnA nija nija vyApAra karanArA purUSanA citro banAvyAM, tyAM sutAra vigere je kaI Ave, te pitAnI kaLA hunnarane prazaMse che, tethI te vezyA tenuM varNana joI tenA bhAvanI parIkSA karIne tene anukuLa varte che, pitAne anukuLa cAlavAthI te khuza thaIne vezyAne vArevAre ghaNuM dravya Ape che, A upakama (saMsAra vadhAranAra hovAthI) aprazasta che, amAtya ane rAjAnuM dRSTAMta. eka nagaramAM kaI rAjA amAtya sAthe joDI deDAvavA gaye, tyAM rastAmAM viSama bhUmimAM jatA ghoDAe pizAba karyo, tyAM te pezAbe khADe pADI khAbocIuM banAvyuM, tyAM pRthvInA sthirapaNathI tevuM ja pizAba paDeluM joIne rAjAe pAchA pharatAM ghaNIvAra dhArIne joyuM, ane teNe ciMtavyuM, ke A jagyAe taLAva sArUM banI zake, paNa vara prathama ane tene cAra vArevAre thI Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16] prakaTa na kahyuM, sAthe rahelo amAtya rAjAnI IMgita AkAra ceSTAmAM pravINa hovAthI rAjAne pUchayAvina meTuM sarovara tyAM khedAvyuM, kinArA upara zreSTha ArAma (bagIcA) banAvyA, bIjI vakhata rAjAe ghoDA khelAvavA jatAM te jagyAe taLAva joIne pradhAnane pUchyuM ke keNe A banAvyuM che ? amAtye kahyuM, Ape ! rAjAe kahyuM kevI rIte? u--Ape ghaNI vAra pezAba je tethI ! rAjAe prasanna thaIne tene mAna maratabo vadhAryo, ApaNu aprazasta bhAva che, aprazasta kahIne have prazasta kahe che, temAM prathama zruta vigere kAraNe AcAryanA bhAvane upakrama kare che temane anukuLa vartavuM ) te prazasta bhAva upakrama che, pra-vyAkhyAnuM aMga batAvavAnA adhikAramAM gurUnA bhAvane upakama batAvavo anarthaka che, u-ema nahi, kAraNake te gurUbhAvane upakrama paNa vyAkhyAnA aMga paNa che. kahyuM che, ke Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [161]. gurvAyattA yasmA, cchAstrAraMbhA bhavati sarve'pi / tasmAdvArAdhana pareNa hitakAMkSiNA bhAvyam // 1 // zAstranA badhA AraMbhe gurUne AdhIna che, mATe hitanAkAMkSI sAdhue hamezAM gurUnA ArAdhanamAM tatpara rahevuM, teja pramANe bhAgyakAra mahArAje kahyuM che, guru cittAyattAiM vakkhANaMgAiM jeNa svvaaiN|| jeNapuNa supasaNNaM, hoi tayaM taM tahA kajjaM // 1 // AgAriMgiya kusalaM jadi seyaM vAyasaM vae pujjaa| tahaviya siM navi kUDe virahami a kAraNaM pucche // 2 // NivapucchieNa bhaNio guruNA gaMgA kaomuhIvahai ? saMpAiyavaM sIso jahataha savattha kAyavvaM // 3 // vigere che ke vyAkhyAnanA aMge sarve gurUnA cittane adhIna che, mATe jema te prasanna thAya tema karavuM, AkAra ane iMgitamAM kuzaLa gurU ziSyane kAgaDo dhoLe kahe, te paNa te samaye gurUnA vacananuM khaMDana na karavuM. paNa dhIrethI ekAMtamAM pUchavuM ke, Ama kahevAnuM zuM kAraNa che? tathA rAjAe pUchayuM, ke gaMgA kayA mukhathI vahe che? gurUe uttara Apyo ke (Apa je dizA dekho che te dizAe!) e pramANe uttama ziSya gurUnuM mana prasanna thAya, tema sarva karavuM, - pra. je ema che, te gurUnA bhAva upakrama kahe Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] hatA, khIjA kahevAnI jarUra naheAtI, kAraNa ke tenirUpa ceAgI che, u. ema nathI, gurUnuM citta prasanna karavA mATeja teonu upayAgIpaNuM che, ( paNa khAkInA nakAmA nathI ) tethI ema sUcavyuM ke dezakALanI apekSAe lAbha hAni vicArIne pANI Adana vigere dravyAne AhArAdghika kArya mAM upayAga rAkhatA ziSya gurUnA cittane prasanna rAkhe, ( ane abhyAsa kare ) athavA upakramanA sAmyapaNAthI, cAlatA viSayamAM kaMika aMze upayAgI na heAya tevA paNa anyatra atAve tethI adoSa che, zAstrIya sivAyanA upakrama kahyo, have zAstrIya upakrama atAve che, ( zAstrIya upakrama ) A paNa cha prakAraneA che, 1 AnupUrvI 2 nAma3pramANa 4 vaktavyatA 5 arthAdhikAra 6 samavatAra che, temAM AnupUrvI te nAma, sthApanA, dravya, kSetra, kALa, gaNanA, utkrIna, saMsthAna, sAmAcArI, bhAva, ema daza bhede che, temAM yathAsa'bhava samavatAraNa karavuM, vizeSathI te utkrIna, gaNanA e bemAM AnupUrvI levI, te utkInA saMzabdanA ( khelAtuM nAma ) che, jema ke sAmAyika cavIsatthA vigere che, tathA gaNuna ( gaNavu' ) te pari saMkhyA che. eka e traNa cAra vigere, te gaNunA anupUrvI traNa prakAranI che Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16] 1 pUrva, 2 pazcAta, 3 ane anAnupUvI che, temAM sAmAyika pUrvAnupUvImAM paheluM, ane cha AvazyakanI apekSAe pazcakakhANathI gaNatAM sAmAyika chaThuM Ave, anAnupUvamAM te kyAMka paheluM kyAMka bIjuM Ave, temAM anAnupUvInA karavAne A upAya che, ke eka be vigere vivakSita padenI sthApanA karavI temAM prathama traNa padanI sthApanA saMkSepathI batAve che, te sAmAyika cauvIsantha vaMdanaka adhyayana che, puvvANu puSvi heThThA, samayAbheeNa kuNa jhaajettheN| upari matullaM purao, naseja puvvakkamo sese // 1 // jahi taMmiu nikkhitte, purao so ceva aNkvinnnnaaso| so hoi samayabhedo, pajje yavvo payatteNaM // 2 // pUrvAnuM pUvImAM AdimAM nIce samaya (saMketa) bhedavaDe jema maTe aMka anukrame Ave, tema kara, upara tulya AgaLa pUrvAnu pUvae kamemake, bAkInAmAM pachavADe ne AMkaDe muke, je pUrve aMka mu, tenI AgaLa teja aMka sthApa, te samaya (saMketa) bheda thAya che, mATe prayatnathI varja, (TIkAnathI ) paNa sAmAyikAdi traNanA cha bhAMgA thAya che, te A pramANe-- 123 212 gaNatAM pUrvAnu pUvIne 213 ra31 pahele tathA pazcAnuM 132 321 pUvIno chello aMka bAda karatAM bAkInA cAra anAnu pUvI che, chapadenA 23456 ne guNAkAra karatAM 720 bhAMgA thAya che, temAM pahelo che Ada karatAM 718 thAya che, te anAnupUvI jANavA. have Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 14 ] nAmanuM varNana kare che, prati (dareka) vastu tarapha namavAthI * nAma, che te ekathI daza sudhI jema anuyAgadvAramAM matAnyu che, te pramANe jANavuM, cha nAmamAM tenA avatAra che, temAM cha bhAvA oyika kSAyika vigere khatAvAya che, te chatAM sarva zrutanA avatArkSAyeApamikamAMja che, kAraNa ke zruta te kSAyeApazamika che, tema ' pramANu 'vicAratAM jenA vaDe dravya vigere mapAya te pramANa te prameyanA bhedathI cAra rUpavALu che, dravya pramANu, kSetra pramANu, kALa pramANa ane bhAva pramANa che, temAM sAmAyika bhAva rUpa hovAthI bhAva pramANanA viSayamAM samajavu, A bhAva pramANa traNa prakAranuM che, guNanaya saM khyAnA bhedathI bhinna che, temAM guNu pramANu paNa e prakAre che, jIva guNu pramANu ane ajIva guNu pramANa, temAM sAmAyika jIvathI aprathak rUpa paNe hAvAthI sAmAyikanA ' jIva guNa pramANamAM samavatAra karavA, te jIva guNu jJAnadarzIna cAritra bhedathI bhinna che, temAM medharUpa hovAthI sAmAyikanuM jJAna guNu pramANamAM utAravu, te jJAna paNa pratyakSa anumAna upamAna Agama bhedathI bhinna heAvAthI sAmAyika prAye para ne upadeza devArUpa sabhyapekSa paNe hovAthI tenA AgamamAM samavatAra karavA, te mAgama paNa lAkikaleAkeAttara sUtra artha ane ane tathA Atma anaMtara para para bhedathI bhinna hAvAthI temAM sAmAyika parama RSi praNIta gaNi piTaka (bAramaMga)nI maMdara hAvAthI lAkAttaramAM gaNavuM, mane te sUtra artha ane rUpe hAvAthI ubhayamAM utAravu, tathA gItama vigere gaNadhara bhaga Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 15 ] vatA ne sutrathI Atma Agama temanA ziSya jaMbu svAmI vigerene anaMtara mAgama-praziSyAte prabhavAsvAmI vizerene paraMparAgama che, e pramANe artha thI jinezvarane AtmAgama gaNadharone mana tara, ane temanA ziSyAne paraparAgama che, naya pramANamAM vicAratAM te mUDha naya paNe heAvAthI hamaNAM avatAra nathI, ane te AgaLa kaheze ke mUDha La* sUrya, zAhiyaM tu / vigere 'saMkhyA' tenAma sthApanA dravya kSetra kALa opamya parimANu bhAvanA bhedathI bhinna che, te anuyeAgadvAra pramAthe kahevI, temAM sAmAyika tA utkAlikAdi zruta parimANunI saMkhyAmAM samavatAra karavA, temAM sUtrathI sAmAyika parimita parimANavALuM che, atha thI ana Mta paryAya paNe hAvAthI aparimita parimANa che, have ' vakatavyatA kahe che, ' te traNa prakAre che, 1 sva samayanI 2 para samayanI 3 tathA te baMnenA samaya ( siddhAMta ) nI vakatavyatA che, sva samaya te jaina siddhAMta ane vaktavyatA te padArthanA vicAra che, temAM sva samayanI vaktavyatAmAM A sAmAyikanA samavatAra che, e pramANe para tathA te ba MnenA samayanAM pratipAdaka adhyayanAnA paNa temAM samavatAra che. kAraNa ke badhuja zruta jaina athavA jainetaranuM hAya te samyag STi jIve grahaNu kareluM para samaya saMbaMdhInuM paNa sArlR zrutaja che, kAraNa ke parasamayathI jaina samaya sAtheRRAmaNI karavAthI upakAra Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [66] thAya che, have arthane adhikAra kahe che, te adhyayanane samudAya artha che, te zvAsamaya vaktavyatAne eka deza che, ane te sarva sAvadya ega viratirUpa che, teja samavatAra che. ane te TuMkamAM patAvavA pratidvAramAM samAvatAraNanA dvAravaDe batAvyuM che, A pramANe upakrama batAvyuM, have nikSepa kahe che, nikSepa. teogha niSpanna, nAma niSpanna, sUvAlApaka niSpannaema traNa bhede che, temAM oghanAma te sAmAnya rIte "zAstra" eja nAma che, te ahIM cAra prakAranuM "adhyayana" vigere che, te pratyeka nAma vigere cAra bhedanuM che, te anugadvAramAM batA vyA pramANe vistArathI kahI bhAva adhyayana akSINa vigeremAM A sAmAyikane javuM, (A TIkAkAra mahArAje daza vai. 1 lA. adhyayanamAM ni. gAthA mAM vistArathI batAvyuM che, tenuM bhASAMtara pA juo.). nAma niSpanna nikSepomAM "sAmAyika" nAma che, te nAma vigere cAra bhedavALuM che, ane te nirUktinA dvAramAM tathA sUtraspezika niryuktimAM vistArathI AgaLa kahIzuM. prave-je tenuM nAma ahIM che, ane tene avasara che, te nirUktimAM zA mATe tenuM svarUpa kahevAnuM kahe che? ane je tyAM svarUpa kahevuM hatuM te ahIM upanyAsa zAmATe karyo? Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 17 ] u-ahIM nikSepadvAramAM nikSepAnAja avasara che, ane nirUktimAM te tenu anu (kharAkhara) vyAkhyAna che, pra0-ApaNu nirUktidvAra ( upAdghAtaniyukti ) mAMja sAmAyikanuM vyAkhyAna karavuM teA pachI sUtramAM zAmATe kahezeA, u-kAraNa ke tyAM sUtra AlApakanuM vyAkhyAna che, paNu nAmanuM nathI, ane nirUkitamAM tA nikSepadvAramAM sthApelu * sAmAyika ' evuM adhyayananu nAma che, tenu nirUpaNa kare che, eTaluja khasa che, nAma nikSepa kahyo, have 'sUtrAlApaka niSpanna ' nikSepAne avasara che. tenu lakSaNa prApta che chatAM mahIM kahetA nathI, kAraNa ke ahIM sUtranA abhAva che, ane sUtra kahevA pahelAMja keAnA AlApakanA nikSepa karavA ? mATe te trIjA anuyAgadvAra * anugama' nAmanA che, temAMja nikSepa karazuM, pra0-jo avasara prApta thayA che, chatAM teneA nikSepeA karatA nathI, tyAre tenA upanyAsa zA mATe karyo ? u--nikSepAnA sAmAnyapaNAthI ahIM khatAvyA, paNa vistArathI nathI kahetA. anugamanu varNana. te anugama paNa e bhede che, niyuSkita anugama tathA sutrAnugama che, niyuM`kti ' anugama ' paNa traNa prakAranA che, 1 nizce Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [118] pAnI niktine 2 upaghAta niktine ane 3 sUtra sparzika niryuktino anuga che, temAM nikSepa niryukti anugama te hamaNAM batAvyAja che, jenI pachI nAmAdinuM anuAkhyAna (vyAkhyAna) kahyuM che, have upaghAta niryuMktinA anugAmane prastAva che, ane te uddezA vigerenA dvAranA lakSaNavALo che, temAM mahAna viSaya hovAthI vizvanA thAo ! mATe AraMbhamAM maMgaLa kahe che, pra. maMgaLa te pUrve kaheluM che pharI tenuM zuM prajana che? ane ekavAra maMgaLa kahyA pachI paNa pharI kahe che te pachI dareka dvAre dareka adhyayane dareka sUtre paNa maMgaLa kahevuM joIe ! uparanA praznanane uttara keI AcArya A Ape che, ke maMgaLa zAstranA prAraMbhamAM madhyamAM ane aMtamAM kahevuM joIe, temAMnuM prathamanuM kahyuM, ane have madhya maMgaLa kahe che, paNa te uttara vyAjabI nathI, kAraNa ke zAstrane AraMbha karyA pahelAM madhya maMgaLane avakAza kyAMthI hoya ? tyAre te A cArya pharI khulAse kare che ke "cAra anuga dvAra rUpa" zAstra che, temAM be anuga dvAra "upakama nikSepanuM varNana karyuM, have trIje anuga dvArA kahevA pahelAM madhyamaMgaLane avasara che, ane anuga dvArenI zAstra aMgatA (prasiddha) che, tene ahIM haribhadrasUrijI khulAse kare che ke ema vicAratAM paNa A zAstranuM madhyamaMgaLa na thAya, kAraNa ke Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16] adhyayananuM madhyapaNuM temAM che, ane ApaNe te zAstranA madhyamAM maMgaLa joIe che, mATe upara Apele uttara nakAme che, tethI A pakSa sthita thaye ke. prathama je Adi maMgaLa kahyuM, te AvazyakAdinuM Adi maMgaLa che, ane have maMgaLa kahevAze, te Avazyaka mAtranuM nahi, paNa sarva anuyoganA upadhAtanI niryuktipaNAnuM che, ane hamaNuM ughAta niyuktinuM varNana cAle che, ane tethI kaheze, ke "Avazyaka dazavaizAlika tathA uttarAdhyayana AcArAMga sUyagaDAMga tathA dazAzruta skaMdhanI niyuktine kahIza" tathA AgaLa cauvIsasthA vigeremAM kaheze ke bIjA paNa adhyayanemAM A pramANe ja niryuktio thaze." ethI mahA artha paNAthI tathA keI aMze zAstronI aMdara samAveza hovAne lIdhe A upaghAtanA AraMbhamAM maMgaLane upanyAsa yukta ja che, pra. sAmAyikane anukuLa vyAkhyAnano adhikAra che, te vakhate dazavaikAlika vigereno prastAva zAmATe ko? u-upadmAtanA sAmyapaNAthI, tethI ema jANavuM ke temAM paNa prAye A pramANe upodaghAta che, eTaluM basa che. te maMgaLa kahe che. titthayare bhagavaMte, aNuttara parakkame amiynaannii| tiNNesugaigai gae, siddhi paha padesae vaMde ||ni.80|| tIrtha karanArA tIrthakarone vAMduM chuM, (A tIrthakara Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [17] zabda kevI rIte bane te mATe pANInInAM sUtra7-1-100 3 2-16 3-2-20 lAgu pADela che) jenA vaDe tarAya te tIrtha che, te tIrtha nAma Adi cAra bhede che, temAM AgAmathI vyatiriktamAM dravya tIrtha nadI vigerene sama bhUbhAga apAya. rahita hoya te che, ane tenI siddhimAM taritA, taraNa, taraNeya che, tethI siddha thayuM ke purUSa bAhathI athavA nAva vigerethI tyAM tare che, te taritA che, enuM dravya paNuM eTalA mATe che, ke te taryA pachI taravAnuM bAkI rahe che, tema te jagyAe taratAM vakhate DubI paNa javAya, ane tevI jagyAe tIrthamAM snAna karatAM bAhAmela dUra thAya che, paNa tyAM pANInA jIvane du:kha thavAthI prANAtipAta vigere atyaMtara melanuM kAraNa navuM thAya che, A atyaMtara mela sarvathA dUra thayA vinA tevA bAhyamelanI utpattinA niSedha (aTakAva)ne abhAva che, paNa pUrve saMsArI athavA mithyAtvane AzrayI kriyAo karI je karmamaLa prApta karyo hoya, to te azubha kRtyathI virUddha samyagdarzana pAmI sAthe kriyA karavAthI ane nirmaLa bhAvanA bhAvavI ke jethI te mela kSaya thAya che, paNa te snAna vigerenI kriyA karavAthI te karmamaLa kSaya na thAya te kharI rIte vicAratAM bhavataraNa (mekSa) nI prApti na thAya, mATe bhAva tIrtha te na AgamathI saMgha che, samyagdarzana Adi pariNAmathI te ekameka paNe che, tethI kahyuM che, ke, rita matte tirlsa? tije re tize? jamA ! arihA tASa niyamA tittha yare, titthaM puNa cAuvaNNo tama sAta gAvA. pra. tIrtha che, te tIrtha che ke Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 191 ] tItha kara tIrtha che ? uttara hai gAtama! te tIrthaMkara tA niyamathI tIrthaMkara kahevAya, paNa tI tA caturvidha zramaNa saMghe ( sAdhu sAdhavI zrAvaka zrAvikA ) athavA pahelA gaNadhara mahArAja che, paNa taritAne taranAra sAdhuja che, ane samyagdarzana Adi traNa karaNa bhAva pAmelAM ( sahAyaka ) che tetaraNa kahevAya, ane taravA cAgya bhAdhi che; athavA pakAha pipAsAne apahAra ( nAza ) kare, te dharma sAdhana sAcu tIrtha che, evu paMDitA kahe che; te phlAka kahe che. paMkadAha pipAsAnA mapahAraM karotiyat / tadhdharma sAdhanaM tathyaM tIrtha mityucyate budhaiH // 1 // AmAM paka te pApa che, dAha te kaSAyeA ( krodhAdi ) che, pipAsA te viSayenI icchA che, e madhAMne dUra kare te tI che, athavA ( 1 ) sukhathI temAM utarAya, ane sukhathI nIkaLI javAya, ( 2 ) sukhe utarAya paNa du:khe nIkaLAya, ( 3 ) du:khe utarAya sukhethI nIkaLe, ( 4 ) du:khe utarAya du:khe nIkaLAya, A dravya bhAvatI che, tenA anukrame khulAsA kare che, temAM prathama bhAMgAmAM zItha mata che. bIjA baddha che, trIjAmAM digakhara che ( cAthAmAM jaina sAdhue che, ) ( mAmAM ziva matamAM ( je khAvA che temane gRhastha mAphaka nhAvA dhovAnI chuTa hovAthI sukhethI te khAvA ane che, temAM nirvAha karI zake che, khIjAmAM sukhathI levAya paNa pALavuM khAvA karatAM kAi smaze kaThaNa che, trIjAmAM du:khathI cAritra le paNa temanAmAM tenA nagna sAdhuo Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 172] hevAnA abhAve tenI bahu mAnyatA thavAthI sukhathI pALe che cothAmAM vartamAna jaina sAdhuonA 18 hajAra bhAge zIlavrata sAMbhaLIne camakIne bhAgye ke dIkSA le che, tema aMta sudhI tevI kriyA hevAthI khare vIra purUSaja TakI zake che.) bhagavAna zabdanuM varNana "samajaizcAritrA " vALe bhaga zabda che tevuM iMganA nAmane kaSa che temAM batAvyuM che, aizvaryasya samagrasya, rupasya yazasaH zriyaH dharmasyA thaprayatnasya, SaNNAM bhaga itIMganA || 1 // samagra aizvarya rUpa yaza zrI dharma prayatna A chanAamAM "bhaga" zabda che. te badhA guNothI yukta hovAthI jinezvarane bhagavAn kahyA che, pra-tIrthakaramAM bhagavAnane artha samAI jAya che, kAraNa ke tIrthakaramAM tevuM lakSaNa sadAe vyabhicAra (deSa) vinA raheluM che, mATe bhagavAna zabdanI zI jarUra che? (nathI) u0-ema nathI, bIjA matavALA amuka nayane avalaMbIne rahelA che, temanA matamAM je tIrthakara mAnelA che, tevA tIrthakara nahi paNa upara batAvela bhagavAnanA guNovALA tIrthakara levA ema sUcavavA mATe lIdhe che, arthAt tevA uttama guNethI rahita tIrthakare nahIM, paNa guNayukata tIrthakara bhagavAnane vAMduM chuM, Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 173 ] te pramANe para te krodhAdi zatruo che, temanA upara AkramaNa karIne temanA parAjaya karelA, te jema tema nahi, paNa saMpUrNa rIte, mATe anuttara parAkramavALA tIrthaMkaro che, pra0--je aizvarya vALA bhagavA che, te anuttara parAkramavALAja che, kAraNa ke tevA guNa ( parAkrama ) vinA bhagavAn na kahevAya, mATe parAkramanuM vizeSaNa nakAmuM che ? u-anAdi zuddha, tathA aizva vigere yukta parama purUSanI kalpanA karanAra nayavAdInuM nirAkaraNa karavA, ( te evuM mAne che, ke izvara anAdi zuddha che, jenA kahe che ke prathama zuddha naheAtA, paNa pachI zuddha thayA che te batAvavA) mATe doSa nathI ( pada nakAmuM nathI ) vaLI keTalAka anuttara parAkrama vinA paNa brahmA vigerene anAdithI bhagavAna mAne che, teo A pramANe kahe che, jJAnama pratidyaM yasya vairAgyaM ca jagatpateH azvaryaM caiva dharmazca saha siddhaM catuSTayaM // 1 // jevu na haNAya tevu ni LajJAna, vairAgya aizvarya ane dharma' e cAra jagatpatine svabhAvika che, ( tevuM jaineA mAnatA nathI, jainA ema mAne che ke parAkrama karavAthI nirmaLa jJAna prApta thAya che ) mathavA anya leAkeA evuM mAne che ke AtmA akatto che, temanuM khaMDana karavA ke AtmA parAkrama karIne zuddha thAya che, te khatAvavA mATe te vizeSaNa paNa jarUrI che. Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 174 ] amita te aparimita ( anaMta ) kevaLajJAna che, kAraNa ke jANavA ceAgya padArtho anaMta che, te jJAnavALA bhagavAn che, pra--je manuttara parAkramavALA haiAya te niyamathI ana tajJAnI che, te te vizeSaNa zA mATe kahyuM ? kAraNa ke krodhAdi kSaya thavAthI tu ja ana tu kevaLajJAna thAya che. u-tamArUM kahevuM satya che, paNa kalezanA kSaya thavA chatAM paNa amitajJAna thatu nathI evA matavALAnuM khaMDana karavA mATe A vizeSaNu che, te vADhInu kahevu che ke sarva pazyatu vAmAvA, iSTamarthatu pazyatu kITa saMkhyA parijJAnaM tasyana: kopayujyate // 1 // te badhu dekhe athavA na dekhe, paNa iSTa padArtha ne te jarUra dekhe, kAraNa ke kIDAnI saMkhyA gaNavAnu tenuM jhINu jJAna ApaNane zuM upayogI che ? athavA jaina siddhAMtamAM prasiddha chadmastha vItarAga prabhunuM kevaLajJAna nathI, tenA vyavaccheda ( khulAsA ) mATe A kahyu, tathA jee bhavasamudrane taryA te tI che, tathA pAte bhava egha tarIne sugati nAmanI gati ( mekSa ) mAM gayelA temAM sarvajJapaNuM tathA sarva krazIpaNuM prApta thavAthI nirUpama sukhane bhajanArA che, sugati gati kahevAthI bhava bhramaNanI tiya``ca nara nArakadeva gati cheADIne pAMcamI gatie paheAMcyA che, tathA siddha zabdathI jANavuM ke leAkamAM gaNAtI siddhi te aNimAdi ATha prakAranA aizvarya vALI svecchAthI cAlavu vigere hAya te na Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [15] . letAM mokSagativALI siddhi levI, eTale paravAdImAMnA keTalAka kahe che ke aNimAdyaSTavidhaM prApya zvarya kRtinaH sadA modante sarva bhAvajJA stINAH paramadu staram / / 1 / / ATha prakAranI aNimAdi evayavALI dvine pAmIne puNyavAna jI hamezAM badhA bhAvane jANanArA siddho AnaMda pAme che, teo dastara bhavasamudrane tarI gayA che. (jeno AvA siddhone mAnatA nathI, kAraNa ke si. Dhone have labdhi ke ezvaryathI AnaMda pAma bAkI nathI, kAraNa ke AtmAnA jJAnadarzana cAritrarUpa nirmaLa guNamAM AnaMda temane maLI rahyo che.) tathA siddhi nAmanI sugatine paMtha tene pra(pradhAna) dezaka (upadezaka) te siddhi paMtha pradezaka che, arthAt siddhi gatinuM bIja sAmAyika vigere batAvanAra tIrthakara che, A vizeSaNavaDe nirdoSa aneka jIvone upakAraka tIrthakara nAma karma udayamAM AvyAthI teo upadeza karI tIrtha sthApe che, temanA guNa huM gAuM chuM vAMduM chuM ke A pramANe aSabhadeva vigerene vaMdana karavAnuM maMgaLa mATe batAvyuM, 80 che have Asanna( chellA najIkanA)upakArIpaNAthI varta. mAna tIrthakara jeo badhA zrutajJAnane artha batAvanAra vardhamAnasvAmI che, temanuM vaMdana kahe che. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [16] . vaMdAmi mahAbhAga, mahAmuNi mahAyasaM mahAvIraM / amara nararAya mahiaM, titthayarami massatitthasta // ni 82 . mahAbhAga te mahAna aciMtya zaktivALA tathA jagatane traNe kALamAM kevaLajJAnathI mAne che, tethI muni, ane te paNa mahAmuni che, tathA traNe jagamAM vyApelA yazavALA hovAthI moTA yazavALA, vIra te kaSAyAdi zatrune jaya karavAthI che, te paNa mahAvIra jANavA, athavA atyaMta rAgiNuM banelI kevaLajJAna rUpI lakSmIthI rAje (zabhe) che, mATe vIra che, kahyuM che ke, vidArayati yatkarma, tapasAca virAjate / tapovIryeNayuktazca, tasmAdvIra iti smRtaH // 1 // je karmone vidAre (nAza kare) che, ta5sAthI virAje che, tapavIyavaDe yukta mATe te vIra tarIke jANItA che. amara (deva) mANasa temanA rAjA te IMdra tathA cakavartAi vigerethI pUjita evA vardhamAna svAmI che, jeoe hAla cAlatA tIrthane sthApyuM che, temane namaskAra karuM chuM. 81 A pramANe arthanA kahenArA jinezvara mahAvIrane maMgaLa mATe vaMdana kahyuM, have sUtra racanArA gaNadhara vigeremAM paNa pUjyapaNuM hovAthI temane vaMdana kare che, ikArasavi gaNahare, pavAyae pavayaNassa vadAmi / sacaMgaNahara vaMsaM, vAyagavaMsaM pavayaNaMca // ni0 82 // Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [177] agyAra gaNadhare eTale 11 nI saMkhyAvALA anuttara jJAnadarzana Adi dharmagaNane dhAranArA gaNudhare che, temane tathA prakarSathI pradhAna athavA prathama vAcaka te pravAcaka jena siddhAMta (pravacana) nA jeo che, temane vAMduM chuM, AthI mULa gaNadharane vaMdana karyuM, vaLI save gaNadhara (AcArya) nA vaMzamAM AvelA temane tathA vAcaka ( upAdhyAya) nA vaMzamAM te ziSya paraMparAe AvelA temane tathA Agamane vAMduM chuM. pra-gaNadhara tathA vAcakanA vaMza tathA Agamane zAmATe vAMde che? u-artha kahenAra ahaMnadeva vaMdya che, sUtrakAra gaNadhare vaMdya che, te ja pramANe jemaNe artha sUtra rUpa pravacana AcArya upAdhyAye e amArI saMmukha ApyuM che, mATe temane vaMza paNa sUtrArthane dhArI rAkhavAthI amAre upakAraka che mATe vaMdya ja che, ane Agamate sAkSAt vRtti mAphaka upakAraka che, tethI vaMdya che, 82 che have ApaNe cAlu viSaya kahe che. te vaMdiuNasirasA, atthapuhuttassa tehi kahiyassa / suya nANassa bhagavao, nijjutiM kittaissAmi // 0i 83. upara batAvyA pramANe uttamaaMga te mAthA vigerethI Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [178] namaskAra karIne zrutamAM kahevA yogya artha tenAthI sUtra juduM che, mATe sUtra artha judAM che tene, athavA arthavaDe pRtha (vistAravALAM) evAM sUtrone tIrthakara gaNadhara vigeree kahyA che, AvA zrutajJAna rUpa bhagavaMtanA svarUpane batAvanAra eTale paraspara sUtra tathA arthane nijaka (jeDanArI) niyuktine kahIze | 83. pra. A badhA sUtrenI niyuM. kti ke? u0-nahi, Avazyaka vigere amuka sUtronI niyukti, te kahe che, Avassagasta dasa, kAliassa taha uttara jjhmaayaare| sUyagaDe nijjurti, vuccAmi tahAdasANaM ca // 84 // kappassaya nijjutti, vavahArasseva paramaNi uNassa / sUria paNNattIe, vucchaM isibhAsiANaMca // 85 // etesiM nijjutti, vucchAmi ahaM jiNovaeseNaM / AharaNaheu kAraNa, payanivahamiNaM samAseNaM // 86 // Avazyaka sUtra, dazavaikAlika uttarAdhyayana AcArAMga tathA sUyagaDAMga dazAzrutanI niryuktine kahIza, tathA kalpa (brahata) sUtra tathA paramanipuNa (parama te mokSagapaNuM che, tathA nipuNa te avayaMsakapaNe che,) vyavahAra sUtranI niryukti kahIza, A sAdhu saMbaMdhI vyavahAra manu smRti je saMsAra saMbaMdhI nathI, paNa (taravAiurrghu vaparA) satya pratijJA te vahevAra che (ke jenA pALavAthI kaI paNa jIvane pIDA na thAya tevo che,) tathA sUrya prakRti tathA Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 178] RSibhASita te deveMdrastava vigerenI niryukti kahIza, (kriyA abhidhAnanuM kAraNa e che ke AmAM aneka judA graMthane vijaya che, tathA zAstrAraMbhamAM samAsa vyAsarUpa paNe hevAthI aduSTaja che) A niryuktio svamati kalpanAthI nahi, paNa jinezvaranA upadezavaDe kahIza, tathA te niyuktio udAharaNa hetu kAraNa padanA samUha yukta kahevAze. sAdhya sAdhana anvaya vyatirekanuM batAvanAra daSTAMta che, sAdhya dharmanA avaya vyatirekanA lakSaNavALo hetu che, gAthAmAM hetunI pahelAM daSTAMta levAnuM kAraNa e che ke kaI vakhata hetune kahyA vinA paNa daSTAMta levAya che, te nyAya batAvavA mATe che, jemake "gatinA pariNAme pariNata jIva pudagalane upaSTabhaka dharmAstikAya che, jema matsya vigerene salila (pANI) che, tathA keI vakhate ekale hetuja daSTAMta vinA kahevAya che, jemake amAreja A ghoDe che, ke te sivAya AvAM viziSTa cinha bIjAmAM na hoya, teja niyukitakAre paNa kahyuM che, jiNavayaNa siddha, ceva bhaNNai katthavI udAharaNa / Asaja uso yAraM, he Uvi kahaMciya bhaNejA // 1 // jinezvaranuM vacana siddha che, tethI kaI vakhata udAharaNa kaheze, ane koI vakhata zrotAne Azraya hetu paNa kaheze- kAraNa te upapatti mAtra che, jemake nirUpama sukhavALA siddha che, kAraNa ke jJAnamAM kaI prakAre khAmI nathI, (mati Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [10] jyAM muMjhAya tyAMja duHkha che, kevaLajJAna siddhamAM hovAthI tyAM kazuM dukha nathI) AmAM vidvAna ane strI samUha sudhAM lokamAM pratIta che, ke sAdhya sAdhana dharmane anugata daSTAMta nathI, tathA udAharaNanA arthanuM abhidhAyaka pada AharaNa pada che, A pramANe bIjI jagyAe paNa jANavuM, eTale A pramANe AharaNa hetu kAraNanAM padonA samUhavALI niyukti kaheze-(traNa gAthA 84-85-86 ne samAsathI artha kahyo) have prathama je uddeza hatuM tene anusarI prathama kahela AvazyakanA pahelA sAmAyika nAmanA adhyayananI upadyAta niyukti kahe che, sAmAiya nijjurti, vucchaM uvaesiyaM gurujaNeNaM / Ayariya paraMparapaNa AgayaM ANu puvIe / ni. 87 / / sAmAyika sUtranI niryukti je tIrthakara gaNadhara vigeree zive saMmukha upadezelI ane AcAryanI paraMparAe AvelI che tene kahIza, te paraMparA be prakAre dravyathI tathA bhAvathI che, dravya paraMparAne jema cheTene eka pachI eka laIne eka purUSa bIjA purUSane pahoMcADe che, AnA saMbaMdhamAM muMjhavaNa maTADavA eka kathA gAthAnuM vivaraNa samApta thatAM kahIzuM, ane bhAva paraMparA te A upaghAta niyaMtija AcArya paraMparAe AvelI che, pra-kevI rIte ? u-AnupUrvIe eTale jaMbusvAmIe prabhavA svA Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [181]. mIne tathA temaNe zayaMbhavane kahI, ema anukrame AvI che, athavA AcArya paraMparAe AvelI pitAnA gurUe kahI, pra-dravya je ITa vigere che, tenuM paraMparAe pahoMcADavuM yeAgya che, paNa bhAva te zrutajJAnanA paryAya paNAthI eka vastuthI bIjI vastumAM javAne abhAva che, tethI paraMparAe AvavAnI vAta kema bane? kaMI tenA bIjarUpa ahaMna deva tathA gaNadhara bhagavaMtanA zabdanuM Agamana nathI! kAraNa ke te zabda te kAnamAM pesatAMnI sAtheja uparama (nAza) thAya che, u-A upacAra hovAthI adeSa che, jema rUpiyAthI thI AvyuM, athavA ghaTa vigerethI rU5 vigerenuM jJAna thAya che, e pramANe A AcAryanI paraMparAne hetu hevAthI Avela" che ema jANavuM, eTale bodhavacana A Agamana zabda che. paNa kriyArUpe nahIM, eTalethI basa che. dravya paraMparAnuM dRSTAMta. sAketa (adhyA ?) nAmanuM nagara che, tenA IzAna khuNAmAM surapriya nAmanA jakSanuM maMdira che, temAM surapriyanI mUrtinuM citra kADheluM hatuM, te dara varase navuM cItarAya che, tene parama mahatsava karAya che (lokone meLe ekaTho thAya che) ane te citrale jakSa adazya rUpe rahIne te citra karanAra citArAne mAre che, te DarathI je na citare, te marakI (kogaLIyA)ne rega jakSa phelAve che, tethI citArAne badhA Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 182] mANasAne bacAvavA mATe pAtAmAMthI ekane maravAnI pharaja paDe che, tethI sa` citArAe jIva laine bhAgavA lAgyA, rAjAne khabara paDI, teNe vicAryu ke jo badhA bhAgI jaze, te tenuM citra nahIM thAya te amane badhAne AcIMtA jakSa mArI nAMkhaze, tethI teNe citArAone badhAne ekaThA karI inAma ApI sa MtApyA, ane temanAM nAmanI cIThIe lakhI ghaDAmAM mukI, dara varase jenu nAma Ave te citare che, ane mRtyuvaza thAya che, ekavAra keAsa bI nagarathI eka citArAne putra gharathI bhAgIne tyAM kAma zIkhavA Ave, te bhramatAM citArAnA gharamAM AvIne bharAyA, te gharamAM eka DAsI rahetI hatI, tene eka putra hatA, tenI sAthe AvelA citArAnA putrane mitrAcArI thaI, A pramANe tyAM rahetAM anukrame cIThI kADhatAM te DeAzInA cheokarAnA vArA AbyA, tethI DAsI ghaNuM raDavA lAgI, tene raDatI joi paradezI che.karAe pUchyu ke, mA kema raDe che ? DozIe te vAta kahI, tyAre te elyeA na raDa, huM te citra karI mAvIza, DAsIe kahyuM tuM mArA putra jevA nathI ? ke tane marAvuM ? tepaNa Agraha karI kahyuM ke huM cItarIza, tu zAka na kara, pachI teNe be upavAsa ( chaThe ) tu paccakakhANa karIne akhaMDita e vastra paherIne ATha paDanA sukha kAza mAMdhIne nirmAMLa prayatnavaDe navA kaLazeAthI snAna karAvI ( jagyA svaccha karIne ) navA kucaDA pIchIe tathA raMga rAkhavAnAM navAM mallaka ( capaNAM ) eka bIjA raMgamAM Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [183] bheLaseLa karyA vinA egya rIte raMgIne te citranA pagamAM paDIne be , he jaladeva! meM tamAre kaMIpaNa aparAdha karyo hoya te kSamA karazo, tyAre jala tuSTa thaIne bele, vara mAgIci-mane e vara Apa,ke AjathI tamAre koIne mAre nahi, jakSe kahyuM, emaja thaze, jema tane mAryo nahIM, tema anyane paNa nahIM mArUM, jakSe kahyuM bIje vara mAga ! pele che , jene eka deza (bhAga) huM jouM, te cAhe be pagavALo hAya, copaguM hoya, ke apaga (jhADa vigere) hAya, te darekanuM barobara rUpa cItarI zakuM, jakSe kahyuM, tema thaze, pachI jakSa gaye, ane te citArAnI vAta rAjAe sAMbhaLI bolAvIne tene satkAra karyo, pachI varadAna lIdhela yuvaka citAre kosaMbI nagarIe gaye, tyAM zatAnika nAme rAjA che, te koI nakhate sukhAsana upara beThelo che, tyAM paradezathI AvelA dUtane pUchayuM, ke bIjA rAjAone heya, ane mane nathI, tevuM kaMI hoya te kahe, teNe kahyuM ke Apane citrasabhA nathI, have jema devone manamAM dhAryuM taiyAra thAya che, tema vacane (hakamathI) rAjAone thAya che, te ja vakhate teNe citArAone bolAvyA ane citArAone sabhAnA bhAga pADI ApyA, temAM varadAnavALA citArAne aMta:puranA kIDApradezane bhAga cItaravA Ape, teNe tyAM jevuM aMtaHpura hatuM, tevuM citra karyuM, tyAM kaI vakhate AvelI mRgAvatI rANune jALIvALA (cakanA) paDadAne AMtare pagane aMguThe je, teNe upamAnathI Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [18] anumAna karyuM ke A mRgAvatI che, tethI paganA aMgu ThAnA anusAra te devI (rANI)nuM rUpa cItaryuM, tenI AMkho macakAtAM eka masI (sAdI) nuM bIMdu sAthaLe te cItarelAmAM paDayuM, teNe pheMsI nAMkhyuM, pAchuM paDayuM, ema traNavAra kuMsavA chatAM paDavAthI teNe jANyuM, ke A TapakuM tala ne mATe jarUrI che, pachI citra sabhA taiyAra thatAM rAjA jevA AvyuM, ane jyAM mRgAvatInuM citra che tyAM AvyuM, tyAM dhArIne jotAM teNe gupta bhAgamAMne tala dekhe, ane kapAyamAna thaye, ke A duSTa kaI rIte mArI rANIne bhogavI che, ema vicArIne mAravAno hukama karyo, te samaye badhA citArA bhegA thaIne kahevA lAgyA, he rAjana ! Ato devatAe vara Apela citAre che, tyAre rAjAe parIkSA karavA dAsInuM phakta moDhuM batAvyuM, citAre tenuM AkhuM rUpa cItarI ApyuM, chatAM paNa te citAre AvuM nirlaja kAma na kare, mATe aMguThe tathA tenI joDalI AMgaLI jenA vaDe pIchI pakaDAya te be kapAvI nAMkhyA, ane dezanikAla karyo, citAre yakSavane ArAdhanA karavA upavAsa karyo, deve AvIne kahyuM, ke tuM DAbA hAthathI cItarIza, te varadAna pAmyA pachI teNe zatAnIka rAjA upara vaira levA vicAra karI prata rAjAne baLavAna joIne tenI pAse jaIne mRgAvatInuM citra pATIyAmAM cItamAM caMDa pradyotane bheTa karyuM, rAjAe khuza thaIne pUchyuM, ke A koNa che? teNe kharUM ThekANuM batAvyuM, tethI caMDaute dUta Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [195] mokalI kahevaDAvyuM, ke je mRgAvatIne nahi mokale, te laDavAne AvuM chuM, zatAnIka rAjAe dUtane dhikkArI kADhyo, ane nirdhAmana ( gharanALA)nA raste bahAra kADhyo, dUtanI vAta jANuM pradyota ke pAyamAna thayA, ane meTuM lazkara laI kosaMbI nagarIe Ave, tene Avate sAMbhaLI alpabaLavALa zatAnIka rAjA atisAranA rege maraNa pAme, te samaye mRgAvatIe ciMtavyuM ke mAre A nAnA bALaka nAza na pAme, A te rAjAthI laDI nahIM zake, ema vicArI dUta mokalI kahevaDAvyuM ke A kumAra bALa che, ane huM tenI rakSAmAMthI nIkaLI jAuM, to bIje sAmaMta rAjA AvIne tene duHkha na de, mATe upAya karI le, rAjA caMDaute kahevaDAvyuM ke mArA Azraya ApelAne kaNa duHkha denAra che? mRgAvatIe kahevaDAvyuM ke ozIke AvelA sapane 100 jejana upara beThela vaida kevI rIte bacAvaze? mATe nagarane prathama majabuta banAve, rAjAe hA pADI, majabuta IMTa magAvIne pakko koTa karavA, tenA tAbAmAM caida rAjAo hatA, temanA badhA sainyane rekI purUSane hAthe hAtha cheTe maMgAvI, ane nagarane majabuta banAvyuM, pachI mRgAvatIe dhanavaDe nagarI -bharAvI, te pramANe dareka vyavasthA karatAM te nagara zatruthI na gherAya tevuM banatAM, teNe prathama ApelA kutsita vacanane dhikkArI kADhayuM tathA vicAryuM, ke te gAma Akara ke sannive. zone dhanya che, ke jyAM mahAvIra prabhu vihare che. je te svAmI Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [18] ahIM Ave, te huM dIkSA lauM, prabhu paNa kevaLajJAne jANe, te tarapha vihAra karI AvyA, samavasaraNa racAyuM, badhAM vere zAMta thayAM, mRgAvatI daravAjA kholAvI tyAM AvI, tyAM. dharmane upadeza karatAM A prabhu sarvajJa che ema jANune kaI mANase pracchanna (gupta) manamAM ja prazna karavA mAMDyo. te samaye prabhue prakaTa kahyuM ke he devAnupriya! manamAM pUchavA karatAM vacanathI jAhera pUcha, ke jethI ghaNuM purUSe bodha pAme, A pramANe prabhue kahevAthI teNe kahyuM, he bhagavana! je pUrve hatI te A che ke ? bhagavAne kahyuM ke hA ! autama svAmIe bhavya jana pratibaMdha mATe samaya. Avela joI prazna karyo ke, A manuSya pUchela A teja strI che ke je pUrve hatI " te nAnA nA nA" Apane paNa tema kahevuM paDayuM, ke hA ! bhagavAne tenuM caritra kahyuM, te kAle te samaye caMpA nAmanI nagarI che, tyAM eka sonI pite strIlaMpaTa hatuM, teNe 500 500 suvarNa mahera tenA vaDIlene ApIne je koI suMdara kanyA hoya, tene pote paraNe che, ema teNe 500 strIo ekaThI karI, ane te akeka strIne egya tilaka caudamuM evA cauda bhedavALA dAgInA karAvIne jene je divase vAre hoya, tene te divase te AbhUSaNe. Ape che, paNa bIjA divase mAM bIjuM na Ape, vaLI tene vahema paDe ke koI bIje laMpaTa mArI suMdara strIothI lalacAI anAcAra na kare sATe pote gharathI bahAra nIkaLate. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [187]. nahote, tema bIjA keIne pisavA paNa dete hete, eka vakhate tenA mitre temanA aMtaranA saMbaMdhathI ghaNe Agraha karyo, sanIne javAnI IcchA nahotI, chatAM paNa javuM paDayuMte gaye, ema strIone jaNAyAthI te badhIe bhegI thaIne ciMtavyuM ke ApaNe AvA suvarNanA alaMkArathI zuM lAbha che ? mATe ApaNe IcchAnusAra snAna karIe, ane IcchAnusAra kapaDAM dAgInA dhAraNa karIe A pramANe vicArIne khuba coLI masaLIne nahAI sugaMdhI lepa karI sArAM vastra paherI tilaka sudhI 14 zaNagAra (dAgInA) paherI Adarza (darpaNa) hAthamAM laIne beThI, tevAmAM sonI AvyuM. temane A pramANe joI ke pAyamAna thaye, ane temAM je mukhya hatI tene ekane grahaNa karI maraNa tela mAra mAryo, tyAre bIjIoe vicAryuM, ke tevI rIte ApaNe paNa burA hAle maravuM paDaze, tema badhe. vicArI IzAratathI paraspara darpaNa ekaThAM mAravAnuM samajIne te sonIne jIvathI mAvA 49 strIoe daMpaNe eka sAthe, pheMkyA, te bicArAne eTalA jorathI lAgyuM ke darpaNa bhege tene paNa Dhagale thaye (maraNa pA ), A pramANe patine mAravAthI pAcho te strIone pastA thaye, ke patine ghAta karanAranI ApaNI zuM dazA thaze ? ane lekamAM tethI ja niMdA thaze, te sahevI paDaze, ema vicArI pitAnA eraDAnAM bAraNuM baMdha karI eka sAthe saMketa karI aMdara Aga saLagAvI baLI muI, A pramANe pazcAttApa karavAthI kamaLa pariNAme aMtakALe agninuM kaSTa sahevAthI akAma nirjarAe marIne. Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [188 ] te badhI 49 strIe paNa purUSarUpe janmI ane cArAnI TALImAM dAkhala thayA, eka patamAM te rahyA, te seAnI paNa marIne tiya``camAM utpanna thayA, temAM je prathama strIne seAnIe mArelI te marIne tIya``camAM utpanna thayelI, te tyAMthI marIne eka brahmaNanA gharamAM dAsIneA karA thayA, te pAMca varasanA thayA, te seAnI paNa tiya "camAMthI marIne teja kuLamAM chekarI thai, tene ramADanArA A chokarA hatA, te kanyA nitya rUve che, eka vakhate te nAnA chokarAe te chekarIne chAnI rAkhavA peTa upara dhIre hAtha pheravatAM kAi vakhate ajANuthI pezAbanI jagyAe hAtha paDayA, tyAre ekadama rAtI baMdha thaI gaI, chekarAe jANyuM ke chAnI rAkhavAnA upAya hAtha byA ! tethI jyAre paNa chekarI raDe ke te upAya ajamAve, eka vakhata kanyAnA mAbApe tenuM A duSTa mRtya joi lIdhuM, tethI mArIne kADhI mukayA, kanyA paNa samajaNI thai, ane rAtI baMdha thai gai, te chekarA AzrayanA abhAve nAzIne ghaNA kALe nagarane nAza karanAra duSTa AcAravALA ( cAra ) thayA, ane cArAnI pallImAM gayA, tyAM vasanArA pelA 49 cArA paNa navAnavA gAmamAM dhADa pADavA jAya che, tethI badhA maLIne teja nagaramAM gayA ane nagara lUMTayuM, te brAhmaNa putrI paNa ceArAe sudara jANIne lei lIdhI, ane 500 purUSoe bhAgavI, eka vakhate cArAne ciMtA thai ke A ApaDI ekalI mATalu du:kha sahe che, mATe jo khIjI maLe te tene vizrAMti maLe, tema vicArI kayAMyathI khIjI strI paNa Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [189] ANa, prathamanI strI te bIjI strI AvI tyArathI ja tenA chidra zodhavA mAMDI ke kevI rIte tene mArI nAMkhuM? eka vakhata te bIjI strI Amatema deDatI hatI, tyAre pahelI strIe kahyuM ke je A kuvAmAM zuM dekhAya che ? te bheLI strI dekhavA gaI ke tene pahelI strIe dhakko mArI kuvAmAM pADI nAMkhI, caro bahArathI AvyA, ane pahelI strIne pUchyuM ke bIjI strI kayAM gaI? tyAre pahelIe javAba Ape, ke potAnI strIne kema saMbhALatA nathI ? cerene mAluma paDayuM, ke A strIeja bIjIne mArI nAMkhI che, tyAre te brAhmaNanA gharanA dAsIputre jANyuM ke A amArA zeThanA gharanI dIkarI ja pUrve renArI che ke ? te nizcaya karavA vicAryuM ke bhagavAna mahAvIra sarvajJa saMbhaLAya che, temane pUchIe, tethI te jyAre bhagavAna vicaryA, tyAre samavasaraNamAM lAga joIne pUchayuM, je upara kahI gayA chIe, have dAsI putrane A pratyakSa jovAyuM ke pUrvabhavanA pApanA udayathI tene kevI duSTa buddhi, che ke bALapaNathI ja kAmavikAra hato, ane 500 cAronuM kaSTa hovA chatAM tene vizrAMti khAtara bIjI strI ANatAM tenI hatyA karI dIdhI ! dhikkAra he ! kAmavikAravALA duSTa saMsArane ! ema vairAgya pAmIne teNe tyAMja prabhu pAse dIkSA lIdhI, A vakhate AkhI parSadA vadhAre vairAgyavALI banI, ahIM mRgAvatI rANuM paNa ubhI thaIne bhagavAna mahAvIra pAse AvIne namaskAra vaMdana karIne bolI, ke huM paNa caMDaprota sajAne pUchuM, ane tenI AjJA laIne dIjJA lauM, bhagavAne Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [19] hA pADI, tethI caMDaprotane pUchayuM, tyAM vaimAnikadeva manube ane asuradevanI parSadAmAM lajajA pAmIne caMDaprota vAravAne zaktivAna na thaye, tethI rajA ApI,te AjJA laIne potAnA udayana kumAranuM rakSaNa karavA mATe prota rAjAne sthApana karI dIkSA lIdhI, caMDaprotanI bIjI paNa aMgAravatI vigere ATha paTarANIe dIkSA lIdhI, te dIkSA lIdhelA cAre bAkInA 49 corane tyAM jaI pratibaMdha karyo, A badhuM varNana prasaMgathI karyuM, ahIM adhikAra te dravya paraMparAmAM che aNuvI, tene che, 87 - have niryukti zabdanuM svarUpa batAve che. NijjuttA te atthA, jaMbaddhA teNahoi nnijjutii| tahaviya icchAvei vibhAsiu suttapari dhADI // 88 // nizcayavaDe athavA prathama sarvathA adhikapaNe yukta karyo te niryakta che, ane padArtha jIvAdi che, te zratanA viSayamAM che, tenI sUtramAMja yejanA thaI che, tenAvaDe A niryukti che, arthAta niyukta je padArtho che tenI yukti te niryukti che (A madhyama pada lepI samAsa che) eTale sUtramAM je artho (viSaye) AvelA che, tenI niryukti batAvavI te niryukti che, pra-sUtramAM samyapha rIte artho jelA che, tyAre pharI pAchI ahIM zAnI ejanA kare che? u-jo ke sUtramAM arthone jyA che, te paNa te badhAne Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 191 ] samajI zakAtA nathI, temane samajAvavA mATe A che, eTale sAMbhaLanArane badhuM na samajAya, tenA anugraha mATe gurU sUtrane paripATie kahevAne icche che, ke, tame na samajo te pharI pharIne mane pUche, athavA paripATI ' pAThAMtara che, tenA martha Ache, ke ziSyaja na samajAtA viSayane pharI pharI pUche che ke he gurU ! amane sUtra paripATI samajAve ! ahIM vyAkhyAnA artha niyukti che, mATe phrI cAjanA karavI te adveSa che, ( niyuktimAM na samajAtA sUtranA khulAsA che ) eTalethI khasa che, // 88 5 have pUrve kahela che ke tItha kara gaNudharAea pRthak vaDe kaheluM che, tethI te mahAna purUSAnu zIlAdi sa MpadAnuM cuktapaNu khatAve che, tava niyama nANarukkhaM ArUDho kevalI amiyanANI / tomuyai nANavuTThi bhaviyajaNa vivohaNadvAra // ni0 89 // taM buddhimapaNa paDeNa gaNaharA gihiuM niravasesaM / titthayara bhAsiyAI gaMthaMti tao pavayaNaTThA // 90 // A eka rUpaka batAvyuM che, eTale amita jJAnI kevaLI prabhu tapa niyama jJAna rUpa vRkSa upara caDyA che, tee bhavyajanane bedha karavA mATe jJAna vRSTi kare che, AmAM vRkSa-dravya ane bhAva ema be prakAre che, temAM dravya vRkSa kalpatarU che, jemake tenA upara caDIne koI purUSa tenAM sArAM sugaMdhIvALAM phUlo cuTIne jee upara na caDI zake tevA nIce ubhelA purUSone Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [12] anukaMpAvaDe uparathI temane Ape che, te lenArA paNa dhaLamAM ke kAdavamAM paDavAthI bagaDI na jAya mATe sArA pahoLA nimaLa kapaDAmAM jhIle che, ane tene IcchAnusAra upabhogamAM laI AnaMda pAme che, tema ahIM bhAva vRkSamAM paNa samajavuM, eTale ta5 niyama ane jJAna teja vRkSa che, te tapa bAhA anazana vigere ane atyaMtara prAyazcitta vigerethI yukta che, ane niyama te indriye tathA manane kabajAmAM rAkhavA ema be bhede che, eTale kAnathI kharAbana sAMbhaLavuM te indriya saMbaMdhI che, ane krodha vigere na karavuM, te indriya (mana) saMbaMdhI niyama che, jJAna te ahIM kevaLa levuM che, AvA vRkSe prabhu caDhelA che, jJAna saMpUrNa asaMpUrNa ema be bhedavALuM mATe saMpUrNatA batAvavA saMpUrNa te kevaLa jene che, te kevaLI che, A kevaLI paNa zrata samyaktva cAritra ane kSAyika jJAna ema cAra bhede che, athavA zruta avadhi mana:paryAya ane kevaLajJAna ema cAra bhede che, te zrutAdi kevaLane vyavacheda karavA sarva ne avarodha (khulAso) batAvavA amitajJAnI kahyuM, temAMthI jJAna vRSTi eTale kAraNamAM kAryane upacAra karIne kahyuM paNa samajavuM ke teo zabda vRSTi kare che, prava-zA mATe? u-bhavya purUSane baMdha thavA mATe, pra-kRtakRtya thayelAne tattvanuM kathana karavuM prajananA abhAve nirarthaka che, ane prajana bAkI raheluM mAnIe te Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [193] kRtakRtyatvapaNuM na ghaTe ! tathA teo sarvajJa ane vItarAga hevAthI "bhaneja bedha kare evuM siddha na thAya, abhavyane baMdha na karavAthI asarvajJapaNuM ane avItarAgapaNuM lAgu paDaze ? u-prathama pakSamAM ame sarvathA kRtakRtyapaNuM svIkAratA nathI, kAraNa ke sAkAraprabhune tIrthakara nAma karmanA vipAkane anubhava bAkI che, ane te dharma dezanA vigere karavAnA prakAreja gavAya che, tene khulAse thaye, have bIjo prazna samajAve che ke, trilokanA svAmI dharmadezanA pravartAve, te judA judA svabhAvane prANumAM temanA svabhAvathIja ekane bedha pamADe che, ane bIjAne bodha nathI pamADate, jemake purUSa ane ghuvaDa tathA kamaLa ane kumudamAM sUryane prakAza che, eTale purUSa ane kamaLa sUryanA prakAzathI khIle che, ane ghuvaDa tathA kumude mIMcAI jAya che, temaja siddhasena divAkara mahArAja paNa kahe che, svadvAkya topikeSAMci, dabodha itime'dbhutam ! mA moracAca, nAma nA detavaH | II nacAdbhuta mulUkasya, prakRtyA kliSTa cetasaH svacchA api tamastvena, bhAsante bhaasvtHkraaH||2|| he prabhe ! tamArA nirmaLa ekAMta hitakAraka vAkyathI 13 Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [194] paNa keTalAkane badha thatuM nathI e mane Azcarya lAge che ! kAraNa ke sUryanAM prabhAtanAM kiraNe kene dekhavA yugya thatAM nathI ? 1 che paNa jyAre huM ghuvaDanI sthiti jouM chuM, tyAre mane Azcarya thatuM nathI, kAraNa ke je svabhAvathI kilaSTa cittavALA che, temane sUryanAM nirmaLa tejasvI kiraNe paNa AMkhe mIMcAve che ! athavA sAre vaidha sAdhya asAdhya vyAdhinI cikitsA karIne sAdhya vyAdhinI davA Ape, to tene asAdhyanuM jJAna nathI, athavA te rAgadveSavALe che, ema na kahevAya, e pramANe bhavya abhavyane karma rega dekhIne bhavyane karmamaLa dUra kare ane abhavyane dUra na thAya, te tethI bhagavAna ane sarvajJa athavA rAgadveSI na kahevAya, eTaluM ja basa che eTalA upara kahela jJAna (zabda)nI vRddhine buddhimaya te buddhi AtmAvaDe athavA buddhija jene AtmA che, te buddhi Atmaka (buddhirUpa) paTavaDe gaNadhara saMpUrNa jJAna kusuma vRSTine grahaNa kare che, kAraNa ke gaNadharane pUrvanA puNyathI bIjAdi buddhi hoya che, (DuM sAMbhaLe, ane ghaNuM samaje) pachI te tIrthaMkara pAse sAMbhaLelAM vacanarUpa lene vicitra kusumamALA mAphaka temane guMthe che, pra-zA mATe? u-pragata prazasta athavA prathama pradhAna evuM vacana athavA rAjI rAkhIne Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [195] te pravacana che, teja dvAdazAMgI che, gaNipiTaka che, eTale prabhu pAse artha sAMbhaLIne bAra aMganI racanA kare che, athavA pravacana te saMgha tenA hita mATe sUtra racanA kare che, athavA bIju prajana batAve che, dhittuMcasuhaM gaNaNadhAraNA dAuM pucchiuMceva / e e hiM kAraNe hiM, jIyaMti kayaM gaNaharehiM // ni. 91 // pada vAkya prakaraNa adhyAya prAbhUta vigere niyatakame sthApelAM jina vacane ayane (gheDI mahenate) leI zakAya che, tathA tenuM gaNavuM, dhAraNa karavI, te paNa racanA karI hoya to sukhe thaI zake, eTale ATaluM bhaNu gayA, ATaluM bAkI che, te gaNanA kahevAya, ane tene vIsaravuM nahi te dhAraNa che, tathA zIkhavavuM, tathA pUchavuM saheluM paDe che, (ca samuccaya mATe che, eva ne artha A kaheluM kharuM che ema samajavuM) temAM gurU zIkhave te dAna che, ane saMzaya davA prazna pUchAya che, ke A kaheluM vAkya pitAnI vivakSAnuM sUcaka che? upara batAvelA hetuothI hamezAM kAyama rahe, te nayanA abhiprAye jIvita (jIvatuM) karyuM, arthAt prAkRta zailIe artha vicAratAM gaNadharoe sUtra racyAM che, ane te viSayane zIkhavIne atyArasudhI kAyama rAkhyAM, athavA jIvitane badale chata laIe, te A gaNadharenuM avazya kartavya che, ke je tIrthakaranA gaNadhare hoya temane AvuM nAma karma bAMdheluM Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [196 ] te udaya Ave hamaNAM lAgavavAnuM che ke sUtrAnI racanA karavI, // 91 // pra-tItha kare kahelAM teja sUtreA che, gaNudhare sUtra karyA temAM zuM vizeSa che ? u--te bhagavAn tIrthaMkara teA viziSTa mativALA gaNudharAnI apekSAe ghaNA artha vALu gaMbhIra thAtuM viSaya mAtra kahe che, paNa khIjA badhA samaje, eTaluM badhuM vistAravALu kahetA nathI, te atAve che, attha bhAsai arahA, suttaM gaMthati gaNaharA niuNaM; sAsaNasta hiyaTThAe, tao suttaM pavattai // 92 // tIrthaMkara atha kahe che, tene sAMbhaLIne gaNudharA nipuNa sUtrane zAsananA hita mATe race che, tethI ziSya paraMpa rAe sUtra pravarte che, have cAlanA ( zaMkA ) ahIM thADAmAM kahe che, pra0-artha kahevA yogya nathI, kAraNa ke te azabda rUpe che, tA tevA zabdane kevI rIte kahyo ? uzabdaja artha ( padArtha ) nA pratyAyana ( eLakhAvanAra ) nuM kArya hAvAthI upacArathI zabdane artha kahyo che, jemake AcAra vacana khelavAthI AcAra (sana pharavuM ) samajAya che, nipuNa te ceDA zabdomAM ghaNA viSaya samajAve che, athavA Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [197] niyata guNavALuM te niguNa che, kAraNake temAM saMpUrNa guNe sthApelA che, athavA pAThAMtaramAM nija ne badale nika pATha che, tyAM gaNadharanuM vizeSaNa levuM ke nipuNa gaNudhare athavA niguNa gaNudhare che, te racanA kare che. 92 pra-artha oLakhAvanAra zabdane jinezvara bele che, paNa sAkSAt arthane batAvatA nathI, ane gaNadhare paNa zabdarUpaja zruta guMthe che, tyAre temAM vizeSa zuM che? u-pUrve gAthAmAM batAvI gayA chIe mATe prazna vyartha che, pra-have te sUtra kayAMthI te kyAM sudhI keTalA parimANanuM athavA suMsAra che, tene uttara gAthA vaDe kahe che. sAmAiya mAIyaM, suyanANaM jAva biNdusaaraao| tassa vi sAro caraNaM, sAro caraNassa nivvANaM // 93 // sAmAyika jemAM paheluM che, te mRta jJAna che, te biMdusAra sudhI che, jAva zabdathI sUcavyuM ke paheluM bIjuM evAM Ara aMga che te daSTivAda sudhI che, te zruta jJAnanuM pradhAna phaLa caraNa che. A caraNa zabda vartana rUpe che, athavA jenA vaDe mokSapada prApta thAya te caraNa che, te caraNane sAra mekSa (nirvANa) che. sutra gAthAmAM api zabdane artha e che ke samyakatvane Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [198] sAra paNa caraNa che, athavA zruta jJAnane sAra paNa nirvANa che. tema artha na laIe te nirvANamAM jJAnanuM hetupaNuM na thAya, ane te aniSTa che, kAraNake tatvArthamAM a-1sU-1 mAM kahyuM che. ke samyaga darzane jJAna cAritra e traNe maLIne mokSa mArga Ape che, je ke mRtathI nirvANane hetu sAmAnya rIte che, chatAM paNa caraNathI mokSa ane kRtathI caraNa eTale zratathI mekSa paraMparA e chatAM paNa jJAna caraNa e baMnenuM mekSamAM pradhAnabhAvapaNuM che, te batAvavA A upanyAsa (krama) karyo che, ke mRtathI caraNa ane caraNathI mekSa che, ahIM caraNa te saMyama ane tapa rUpe che, ane nirvANa te badhAM karma rUpa regane maLa dUra thavAthI jIvanuM pitAnA rUpamAM niraMtara mukti padamAM rahevuM che, (jema dIvo bujhAyA pachI tenI baLavAnI kriyA thatI nathI tema AtmAne karma chuTayA pachI saMsAra bhramaNanI kriyA thatI nathI,) ahIM paNa niyamathI lezI avasthA (14 muM guNa sthAna) pharasIne turta mokSa pAme, paNa cAra ghana ghAti karma kSaya thayA pachI kevaLajJAna vigere uttama guNo AtmAmAM prakaTa thayA chatAM paNa lezI avasthA vinA mekSa na maLe, mATe ahIM kahevuM paDayuM ke caraNa (14 mu guNa sthAna maLyAne sAra nivaNa che, paNa je tema na mAnIe zelezI avasthAmAM kSAyika jJAna darzana zailezI ane sAravAra paDayuM Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [199] na hoya, paNa prathama jJAna darzana nirmaLa guNe prApta thAya tyAre 14 mA guNa sthAne caraNane saMpUrNa guNa pAmI mekSa meLave, mATe sabhya darzana jJAna cAritra traNe maLe te nivArNane hetu thAya, paNa traNamAMthI eka paNa ochuM hoya te mekSa na maLe, te niryukitakAra kahe che.) suanANaM mi vijIvo vasa'toso na pAuNai mokkhaM / notava saMjama maie joe na capaDa voDhuMje // ni 94 zrutajJAnamAM tathA (api zabdathI ) matijJAna vizeremAM paNa jIva rahIne mekSa pAmI zakatuM nathI, enAthI pratijJAno artha sUcavyuM, ke je tapa saMyamarUpa ne sahana karavAne zaktivAna na thAya, A hetune artha che, daSTAMta potAnI meLe vicArI le, athavA niryuktikAra AgaLa kaheze, te badhAnuM anumAna nIce batAvyuM che. pratijJA-jJAna ekaluM Icchita arthanuM prApaka nathI, sakiyA hetu (saMyama) nA abhAvathI, daSTAMta, jemake svade zAmAM javAnI IcchAvALe mArgane pote jANuM chatAM cAlavAnI kriyA na kare, athavA sUtra pite daSTAMta che, jemake ke mAgane jANanAre nirdhAmaka (calAvanAra) thI yukta vahANa hoya chatAM Icchita dizAmAM preraka pavananI kriyAnA abhAve te vahANa cAlI na zake, (gAthAmAM je-pAda pUraNa mATe che, vyAkaraNamAM e niyama che ke I-ke-je ne artha pAda pUraNa thAya che, gujarAtI kavitAmAM re ke lela vaparAya che.) | 94 have te daSTAMta batAve che. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI zake te [200]. jaha cheya laddha nijAma ovi, vANiyaga icchiyaM bhUmi / vAraNa viNA poo na caei mahaNNavaM tari // 95 tahanANa laddha nijjAmaovi siddhi vasahiM na pAuNai niuNovi jIvapoo, tavasaM jama mArua vihuNo // 96 // jema sAre nAvika vahANanA (api zabdathI)sukarNanI dhArA (sukAna) upara beThe hoya, te paNa aMdara beThelA vepArInI Icchita bhUmie javA te dizAnA pavana vinA darIye taravA vahANu zaktimAna thAya nahi. upara batAvyA pramANe cheka (DA) khalAsI pavana vinA vahANane na calAvI zake tema zrutajJAnavALo khalAsI je sAdhu jIva pota (nAvavaDe pote matijJAna rU5 sukAna upara beThelo hoya te paNa tapa saMyamanA anuSThAna rUpa pavana vinA saMsAra samudra taravA zakitamAna na thAya, gAthAmAM nipuNa mukavAnuM kAraNa e che ke te zrutajJAna vadhAre meLavela che, A badhAne paramArtha e che ke sAdhue jJAna bhaNIne paNa tapa saMyamanA anuSThAnamAM apramAdapaNe vartana karavuM (pramAda tyAga) 6o teja pramANe Aloka saMbaMdhI daSTAMta niyuMtikAra kahe che, saMsAra sAgarAo ubbuDA mA puNo nibuDijA caraNa guNa vippahINo buDA subahu pijANato // 97 // daSTAMtavaDe padArthanuM svarUpa barAbara samajAya che, mATe kahe che. atijJAna 3 vana Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 201] kAcabAnuM dRSTAMta keI kAca ghaNuM ghAsa pAMdaDAthI chidra rahita paDalathI DhaMkAyelA pANuvALA aMdhakAranA moTA kuMDamAM raheluM che, tyAM bIjA aneka jalacara jInA kSebha vigerenA duHkhathI pIDAcalA manavALe Amatema bhaTakate kaI vakhate te paDalamAM chidra paDeluM temAMthI nIkaLIne bahAra AvyuM, te samaye zarada rUtamAM caMdramAnA kiraNanA zItaLa sparzanuM sukha bheLavIne vAre vAre pUrvanA nehathI citta AkarSAtAM potAnA baMdhuone tevA duHkhamAMthI bahAra lAvI A devaloka jevuM kaMI paNuM Azcarya batAvuM, ema dhArIne pAche pANImAM paDe, pachI sva baMdhuone maLI peluM chidra meLavavA bhaTakatAM kayAMya paNa na jotAM vadhAre duHkha pAmyA, e upamAe ApaNe jIva rUpa kAcabo anAdi karma saMtAna (paraMparA) paDalathI DhaMkAyelo mithyAdarzana vigere aMdhakArathI vyApela saMsAra sAgaramAM vividha zarIra mananI AMkhanI vedanA tAva keDha bhagaMdara ISTaviga aniSTa saMga vigere du:kha rUpa jalacarathI pIDA pAmate bhramaNa karate keIkaja vAra manuSya bhava saMbaMdhI karmanuM raMdhra (chuTavAnuM bAruM ) meLavIne eTale manuSya janma pAmIne jinacaMdra pravacana rUpa kiraNanA prakAzathI saMtoSa pAmIne A duprApya manuSya janma che, ema jANa sagAMnA nehanA viSayamAM Atura cittavALe banIne saMsAramAM pAche paDe, tene gurU kahe che, he bhadra! tuM pelA kAcabA mAphaka pAche DUbI jate nahi ! vize khanIja 3. SELBSTL Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 202 ] pra-kAca ajJAnI hAvAthI Dubeja, paNa sAdhu te jJAnI hita ahita meLavavA tyAgavAmAM samajadAra hAvAthI kevI rIte pAche! saMsAramAM DUbe ? ucaraNa guNAvaDe aneka prakAre hIna ( pramAdI ) hAya tevA caraNaguNu hINeA ghaNuM jANe, te paNa DUbe, api zabdathI cADuM' bhaNela hAya te paNa DUbe, athavA nizcaya nayathI bhaNelA paNa DUbato hoya te te ajJa ( majJAnI ) ja che, kAraNa ke jJAnanuM phaLa virati meLavI zakayA nahi ! eTalu khasa che.prA have cAlu vAta kahe che, subahupisuyamahIyaM kiM kAhI ? caraNa vippa hINassa / aMdhasta jaha palittA dIvasaya sahassa kADIvi // 98 // appaMpisuyamahIyaM payAsayaMhoi caraNa juttassa / ikkoSi jahapaIvA sacakkhu assA payAsei // 99 // ghaNuM e zruta bhaNyA hoya, paNa AMdhaLAne jema lAkhA dvIvA nakAmA che, tema tene kriyA karyA vinA jJAna nakAmuM che! tathA thADuM bhaNyA hAya, paNa caraNu yuktane kAmanuM che kAraNa ke dekhatAne eka dIvA paNa upayogI che! pra--A pramANe hoya teA caraNathI hIna purUSane jJAna saMpadA sugatinA phUlanI apekSAe niraka thAya che ? u-ame tema icchIe chIe, te kahe che. nahAkharo caMdaNa bhAravAhI ! bhArasta bhAgI nahu caMdaNassa jaMtunALI caLeTIne 5 nALalsa mAnI nu popa ph00thI. Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [23] jema gadheDuM caMdanane bhAra upADe te caMdananI zItaLatA na pAme tema jJAnI cAritra hIna hoya te jJAnane bhAgI thAya, paNa sugati mekSane bhAgI na thAya, e 100 - have ziSyane uparanuM vacana sAMbhaLIne ekAMtathIja jJAnamAM anAdara na thAo, ane jJAna rahita zUnya kriyAmAM pakSapAta na thAo, mATe baMnenuM paNa ekaluM ekaluM hoya te ISTa phala sAdhaka na thAya, te batAve che, hayaMnANaM kiyAhINaM, hayA annANa o kiyaa| pAsaMto paMgulo daTTho, dhAvamANo a aNdho|| 101 // kriyAthI hIna jJAna nAza pAmyuM, ane ajJAnathI kiyA vyartha gaI, dekhate pAMgaLa, ane AMdhaLo deDatAM, baLImuA, tenuM daSTAMta kahe che. eka mahAnagaramAM Aga lAgI, temAM be jaNe anAtha hatA, eka AMdhaLe, ane bIje pAMgaLo che, temaNe nagaranA mANasane AgamAM baLI maravAnA bhayanA kAraNe caMcaLa AMkhavALA nAsatA joIne pAMgaLe paga vinA deDI na zakavAthI jANate dekhate chatAM paNa deDavAnA mArge agni AvatAM baLImuo, adhe deDavA gaye, chatAM deDavAnA nirbhaya mArgane na jANavAthI zIghra agninA mArge jaIne baLatA aMgArAthI bharelA khADAmAM paDI baLIne maraNa pAme, A daSTAMte upanaya ghaTAve che, ke jJAni ja kiyA rahita hoya te karma agnithI bacavA asamartha che, ane bIje jJAna vinA Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [20] asamartha che, ahIM A pramANe prayAga (anumAna) thAya che, salkiyA yeganA zUnya paNuthI nagara dAhamAM paMgu lezana rUpa vijJAnavALo hoya te paNa viziSTa phaLa sAdhaka na bane, teja pramANe saMjJAna saMraMka rahita paNAthI nagaradAhe AMdhaLAnI deDavAnI kriyA mAphaka ekalI kriyA viziSTa phaLa sAdhaka na thAya. 101 pra--A pramANe baMne jJAna kriyA paNa sAthe maLIne nirvANa sAdhaka sAmarthyavALAM nahi banI zake ? kAraNake baMnemAM mokSano abhAva che, jema retIne pilavAthI tela nIkaLI zake nahi, ane A mAnavuM paNa aniSTa che! u-samudAyamAM sAmarthya pratyakSa siddha che, kAraNake jJAna kiyA bhegI maLavAthI kaTa (sAdaDI) vigere kArya siddhio dekhAya che, paNa tema retImAMthI tela na nIkaLe, jema prakSaya vAta uDAvI zakAya nahi, tema jJAna kriyA bhegI maLavAthI dekhAtI siddhi darekamAM judI na hoya, paNa bhegAM maLavAthI thAya temAM virodha nathI, mATe tamAre prazna nakAma che, teja pramANe jene matavALA ekAMtathI sarvathA jJAna ke cAritramAM sAdhanapaNuM nathI, evuM IcchatA nathI, kAraNake te darekamAM kaI aMze upakArI paNuM che, te te ame svIkArIe chIe tethI kahe che. saMjoga siddhIra phalaM vayaMti, nahuegacakkeNa raho payAi / aMdhoya paMgUya vaNe samizcA, te saMpauttA nagaraM paviTThA 1021 Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [205] paNa te be bhegAM maLe te ISTaphaLa sAdhaka thAya, paNa phakata ekaluM vikala hevAthI bIjAnI apekSA rAkhatuM hovAthI asAdhaka che. mATeja baMne ekalAM asAdhaka che, eTale saMjoga siddhi (be sAthe maLavA) thI phaLa meLave che, jemAM eka cakathI ratha De nahi, (paNa be maLe te deDe ) jema eka AMdhaLe eka pAMgaLo vanamAM bhegA thayA, te baMne e saMpa karavAthI sukhethI nagaramAM pahoMcyA-nagAthAmAM samicchA, saMpa uttA eka arthamAM chatAM batAvavAnuM kAraNa e che ke te baMne eka bIjAne parama premathI sahAyatA karI te sUcave che.) tenuM daSTAMta. eka araNyamAM rAjAnA bhayathI nagarathI mANase AvI. ne rahyA. tevAmAM erenA dhADAnA bhayathI pitAnAM vAhane rAca racIluM choDI jIva laIne bhAgyA, tyAM be anAtha AMdhaLo pAMgaLuM rahI gayA, jyAre lokone joyA nahi, tyAre dhADuM pAchuM gayuM, tevAmAM dAvA naLathI Aga lAgI, baMne DaryA, AMdhaLe kacche chuTa mukI deDavA lAgyA, paMgue kahyuM che aMdha ! tuM A bAjue na jA, tyAM te agni che, tyAre teNe pUchyuM kayAM jAuM? teNe kahyuM, he aMdha! paNa AgaLa ati durane mArga batAvavA asamartha chuM, mATe mane khAdhe besADa, jethI huM tane sApa kAMTA agni vigere apAyethI bacAvI sukhathI nagare pahoMcADuM, teNe te vacana svIkAryuM, Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 206 ] tethI khaMne jaNA kSemakuzaLe nagaramAM paheAMcyA, A dRSTAMte upanaya ghaTAve che, jJAna kriyA ane maLavAthI mAkSa pahAMcAya che. tenA prayAga A pramANe che, viziSTa kAraNanA saMcAga abhilaSita kArya nA sAdhaka che samyaka kriyA upalabdhi rUpe hAya tA, aMdha pazunA maLavAthI jema nagara pratye pahoMcyA paNaje samyak kriyA upalabdhi rUpa na hoya te abhilaSita phala sAdhaka thAya nahi, jema iSTa gamana kriyAthI vikala evA eka cakranA ratha icchita sthAne na pahoMce ! 102 5 ( badhAnA sAra e che ke jJAna bhaNIne nirmaLa cAritra pALavAthI meAkSa prApti che. ) pra--jJAna kriyAnA sahakArI paNe kayA prakAre kevA upakAra thAya ? eTale zikhikA ( pAlakhI ) nA upADanAranI peThe eka sarakhA che ke bhinnasvabhAvapaNe gamana kriyAmAM AMkha ane paganA samuhanI mAphaka che ? bhinnasvabhAvapaNe che, te khatAve che. jANaM payA sagaM sohao, tavo saMjamoya gutti karo / tiNspi samAjage, mokkho jiNa sAsaNe bhaNio // 103 // temAM kacarAthI bhareluM mATuM ghara sApha karavA pradIpa lIdhelA purUSanA vyApAra jevuM che, ahIM jIva rUpa gharamAM ka rUpa kacarA bharyA che, te zeAdhavA ( kADhI nAMkhavA ) Alaana rUpa jJAnAdinuM svabhAva bheda vaDe vyApAra jANavA ! Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 207 ] te khulAsAthI samajAve che, , temAM jaNAya te jJAna che, ane teja prakAze, mATe prakAzaka che, eTale te jJAna prakAza karavA rUpe upakAraka che, jema gharamAM aMdhArU hoya tyAM dIvA prakAza karI upakAra kare, tema jJAnanA svabhAva prakAza karavAnA che, ane kriyA tA tapa sa Myama rUpe hAvAthI A pramANe upakAra kare che, je zeAdhe te zeAdhaka che, ane ATha kane aneka bhavamAM meLavyAM che, tene tapAve te tapa che, teja zeAdhaka hAvAthI UpakAraka che, kAraNa ke te tenA svabhAva che, jemake gharanA kacarA kADhavA koi majura rAkhyA hAya te sAph kare che, tema tapa che, tathA ' saMyamana karavu te saMyama che, ane teja Azrava dvAra ne rokavA rUpa che, ca zabda jJAna vigere cAlu ( mekSa ) phaLanI siddhimAM bhinna upakAra karanArAM che, tevu khatAve che, gApavuM te gupti che, ( pA. 3-3-94 pramANe gupti zabda bane che, ) tenA artha AvatA karma kacarAnA nirodha mATe che, te gupti karanAra te guptikara kare che, ane saMyama paNa apUrva karma kacarAne AvatA rAkavA upakArI che, tenA paNa te svabhAva che, jema gharanA kacarA vALatAM pavanathI prerAine kacarA pAchA AvatA hAya tA mArIA vigere DhAMkI devAya che, A pramANe tapa sayama guptikara traNe kacaro kADhavAmAM upakArI che, paNa te jJAna tathA caraNu ane kSAyika hAya te mAkSa Ape, paNa kSaya upazamathI ATha karmanA saMpUrNa mela na kapAya, mATe kSAyika jJAna cAritranA samAyeAge saMpUrNa mela kapAya, tevu jina zAsanamAM kahyuM che, Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 208 ] pra0-samyag darzana jJAna cAritrathI meAkSa thAya tevA AgamanA virAdha thaze ? :kAraNa ke samyagdarzana vinA upara batAvela jJAnAdi traNathIja meAkSa thaze evu tame kahyuM che ! u-samyag darzana te jJAnanA eka bhAga hAvAthI rUci rUpe che, ane tethI te jJAnamAM samAi jAya che, mATe vAMdhA nahi Ave ! // 103 // niyu tikAre pUrve kahyu` hatu` ke zruta jJAnamAM va jIva mAkSamAM na jAya, temAM A hetu che, ke te kSAye pazamika bhAvamAM che, jema avadhijJAna kSAyeApamika che, tenA sAra A che ke te kSAyika jJAna cAritra thAya tyAre mekSa maLe, have te sUtranuM kSAyeApazamikapaNu khatAve che. bhASe khaoSa samie dubAlasaMgaMpi hoi suyanANaM kevaliyanANa laMbho tannattha khapa kasAyANaM // 104 // thavuM te bhAva che, te Ayika vigere aneka bheTa che, tethI kahyuM ke khAra aMgavALuM zrutajJAna tathA api zabdathI aMga ahAranuM jJAna tathA mati avadhi mana:paryAya e traNa temaja sAmAyika vigere cAra cAritra kSAyeApazamika bhAve che, paNa kevaLanA bhAva te kaivalya (ni La) te ghAti kanA viyeAgathI utpanna thayela kevaLajJAna kSAyika bhAve che, A grahaNa karavAthI majJAnI prakRti mukta purUSa ( vaizeSika geire evuM mAne che, ke jJAna paNa eka prakRti che, mAMTe AtmAthI meAkSa avasthAmAM dUra thAya che tevA ) matanuM khaMDana karavA kahyuM che, teonI Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [29] A mAnyatA che ke teo mAne che ke "guptacara rita puSavetara buddhie vicArelA arthane purUSa cetAve che, ane te pramANe mAnatAM prakRtithI mukta thatAM jJAnane paNa abhAva thaye, e temanuM kahevuM cheTuM che, mATe jaina dharmamAM batAvyuM ke krodhAdi kaSAye kSaya thatAM kevaLa jJAnanI prApti thAya che, paNa kodhAdi kSaya thavA vinA bIjI rIte kevaLa jJAna na thAya. ahIM je ke chaThThamastha vItarAga avasthAmAM bArame guNa sthAnake kSapaka zreNimAM kaSAye kSaya thatAM thoDI vAra sudhI mehanIya sarvathA kSaya thayA pachI aMtarmuhurtanI aMdara kevaLa jJAna na hoya, paNa jJAna AvaraNa saMpUrNa kSaya thatAM kevaLa thAya che, chatAM kaSAya kSaya batAvavAnuM kAraNa kharI rIte e che ke mehanIyanA bhedamAM konuM prAdhAnyapaNuM che, te batA vyuM che, ke kaSAyo kSaya thAya, tyAre nirvANa (kevaLa jJAna) thAya che, ane kevaLajJAna thAya tyAre samyaga darzana jJAna cAritra traNe kSAyikapaNAmAM hoya che, tevuM siddha thAya che. pratyAre prathama kahyuM ke " zrutajJAnamAM jIva vavA chatAM je tapa saMyama rUpa yegathI zUnya heya te mekSa prApta na kare, te vizeSaNa nakAmuM thayuM? kAraNake kutajJAna hoya, tapa saMyama rUpa ga dhAraNa karate hoya te paNa kevaLajJAnanA abhAvane lIdhe mekSa te nahiMja thAya. 14 Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [20] u-tamAruM kahevuM satya che, paNa zApathamika sabhyakRtva zrata cAritra e traNe ekaThAM thatAM kSAyika samyakatva vigere paraMparAo prApta thaIne te mekSane hetu thavAthI amAruM kahevuM adeSa che. 104 pra-mokSanuM kAraNa kSAyika jJAna vigere che ane tenuM kAraNa zrata vigere che, te amane paNa ISTa che, tene ja alAla ke lAbha kevI rIte thAya? u-te gAthAo dvArA kahe che. aTThaNhaM payarINaM ukosa ThiA vaTTamANou jIvo na lahA sAmAiyaM, cauNhaNaM piegayaraM / / 105 // sattaNhaM payaDINaM ambhitarao u koDikoDINaM kAraNa sAgarANaM jailahai cauNhe maNNayaraM // 106 // jJAna AvaraNIya vigere ATha karmaprakRtinI utkRSTa sthitimAM jIva vartate hoya, te jIva pUrve kahelA sAmAyika vigere eTale 1 samyakatva 2 zrutajJAna (3) dezavirati (4) sarvavirati temAMnuM keIpaNa eka ke badhAM maLatAM nathI, temaja apizabdathI mati avadhi mana:paryava kevaLajJAna vigere paNa na maLe, navuM na maLe, eTaluM ja nahi paNa pUrva pratipanna paNa na hoya, kAraNake je ekavAra samyaktva pAmIne vakhyuM hoya, te paNa graMthIne ulaMdhIne utkRSTa sthitivALI karma prakRtie pharI bAMdhate nathI, ekalA AyunI utkRSTa sthitimAM vartamAna pUrva pratipanna heya te anuttara vimAnamAM Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [21] upapAta kALe deva che, paNa te tyAM unna thatI vakhate pUrve samyakatvAdi pAmelo gaNAya, paNa navuM samyakatva meLave (pratipadyamAna) na hoya, tu zabdathI ema jANavuM ke jaghanya sthitimAM vartanAre jIva pratipanna paNa na hoya, ane ekalA Ayu karmanI jaghanya sthitimAM vartamAna jIva pUrva pratipanna athavA na pratipadya mAnaka paNa na hoya, kAraNake kSullaka bhavamAM jaghanya Ayu hoya che, te anaMta kAya vana spatimAM ja hoya che, ane temAM pUrva pratipanna ke pratipadya mAnakane abhAva che, te prakRtinI utkRSTa jaghanya bhedathI bhinna sthiti A pramANe che, prathamanAM traNa te jJAna AvaraNaya, darzanA varaNIya vedanIya ane aMtarAya karmanI utkRSTa sthiti 30, mehanIya karmanI 70 nAma gotranI 20 kaDAkoDI sAgaropama che. ane Ayu karmanI 33 sAgaropama che, jaghanya sthiti. - vedanIyanI 12 muhUrta, nAmazetranI ATha muhUrta, ane bAkInA cha karmanI aMtamuhUrta che, evuM tattvArtha sU-a-8 nI 15 thI 21 sUtra sudhI batAvyuM che. 15* - pra-kema A badhI sAtheja utkRSTa sthiti meLave che? ke ekanI utkRSTa sthiti thatAM bIjI paNa niyamathI hoya che, athavA keI bIjI rIte vicitra paNa baMdhAya che? u-ahIM A vidhi che, mehanIyanI utkRSTa sthitimAM Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. Ayukame kahe bAkInI sthitima . [12] bAkInI cha nI paNa utkRSTa sthiti hoyaja, ane AyuSyanI te utkRSTa athavA madhyama sthiti haya, paNa jaghanya na hoya. mehanIya rahita bAkInI pravRtiomAM koInI paNa utkRSTa sthitimAM mehanIyanI ane zeSa prakRtionI utkRSTa athavA madhyama sthiti hoya, paNa jaghanya na hoya, bIjI gAthA kahe che, Ayu karma choDIne sAta karmanI je paryata vartinI sthitine AzrayI (eTale bAkInI sthiti khapAvIne teTalI rahI heya te) eka sAgarepama keDIkeDInI sthitimAM vartana nA thAya tyAre te upara kahela cAra zrata sAmAyika vigerane meLave che, paNa vadhAre sthiti jogavavI bAkI hoya te te cAramAMnuM epaNa na maLe, athavA pAThAMtara gAthAmAM , lakhyA pramANe e artha thAya che ke " sAgarepama keTakeTInI sthiti karIne cAramAMnuM kaMIpaNa eka meLave che, TuMkAmAM artha kahIne AkhI gAthAnA avayavone chuTe artha khulAsAthI kahe che. jyAre sAta kamanI paryata vatinI sAgaropama keDAkeDInI sthitimAM eka popamane asaMkhyaya bhAga hInA thAya tyAre ghana (cIkaNuM) rAgadveSane pariNAma atyaMta dirbhedya che, eTale dArU graMthi (lAkaDAnI gAMTha) cIravA mAphaka karma graMthi bheravI muzkela che, te bhASyakara kahe che. gaMTThitti sudugbheo, kakkhaDa ghaNarUDha gUDhagaMThiva / nIvassa kamma jaNio, ghaNa rAgadoSa pariNAmA / 1 / Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [13] A mithyAtvanI karma gAMTha karkazaghana rUDha guDha gAMTha mAphaka bhedavI ghaNI muzkela che, kAraNa ke jIvane karma janita cIkaNuM rAgadveSane pariNAma (svabhAva) che, (vi. Avazyaka gAthA 115 che) A karma graMthi bhedAvAthI samyakatvane lAbha thAya che, te sivAya na thAya, paNa te graMthi bheda mane vighAtano parizrama vigerethI duHsAdhya che, te A pramANe - te jIva karma ripanA madhyamAM gayele te graMthine pAmIne ghANe thAkI jAya che, kAraNa ke tyAM ghaNA aMta karanArA karma ripuo ekaThA thaIne kheda Ape che, jema keI ekale bahAdura subhaTa hoya paNa tenA sAme zatrurAjA taraphathI ghaNuM subhaTe Ave te te thAkI jAya che, ahIM bIje vAdI kahe che ke te karma graMthi bhedavAthI zuM prajana che? athavA samyakatvAdinA lAbhathI zuM prayojana che? kAraNa ke jema ghaNuM lAMbI karmanI sthiti (70 kaDAcheDI sAgaropama jevaDI) samyakatva Adi guNa rahita hatA, tyAre paNa kSaya karI, temaja guNa rahita rahIneja bAkInI eka kaDAcheDI sAgaropamathI thoDI uNa paNa khapAvIne mekSane bhAgI thAya te zuM harakata che? utevI sthitivALI avasthAmAM rahele je bIjA guNe saMpAdana na kare te bAkI rahelI sthitine kSaya karavA tathA mekSamAM javA mATe samartha thatuM nathI, kAraNa ke cittavighAta (mana calAyamAna) thAya vigere ghaNuM vizna che, tathA pUrve kadI prAsana thaela evuM viziSTa phila meLavavA najIka AvI pahoMcela che, ane pUrve bhegavela viSaya sukha vigerethI Icchita phaLa mekSa Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [14] meLavavAne te azakaya thAya che, jemake aneka varasa sudhI cAritra pALI AbIla karIne kriyA karIne navA guNe meLa vyA hoya paNa uttara sAdhaka vinA vidyAna sadhAya, tema ahIM paNa ISTa phala na maLe. te kahe che, vizeSAvazyaka gAthA 119 1200 mAM bhASyakAra batAve che. pApaNa puvva sevA parimauI sAhaNaMmi gurutriaa| hAtimahA vijAe kiriyA pAyaM savigghAya // 1 // taha kamaThiti khavaNe, parimauI makkhi sAhaNe garuI iha desaNAdi kiriyA dulabhApAya savigghAya // 2 // prAye e niyama che ke prathama sevA karavI ati kamaLa (sahelI) che paNa phaLa sAdhavA vakhate te kaThaNa thAya che, tathA mahAvidyA sAdhavI hoya temAM prAye kiyA karatAM aneka vidane Ave che, tevI rIte karmanI sthiti khapAvatAM prathama bahu sahela che, paNa mekSa sAdhavA vakhate ghaNuM kaThaNa kriyA lAge che, eTale te vakhate cAritra pALavuM, samyagadarzana pALavuM, te badhuM kaThaNa ane viznavALuM thAya che kAraNa ke teNe karmanI ghaNI sthiti ubhUla (ra) karI che, tethI ja tene ochA doSe rahI javAthI samyakatvAdi guNone lAbha thAya che, jemake badhAM karmo sarvathA kSaya thavAthI siddhapaNuM prApta thAya che, ane tenAthIja mekSa thAya che, tethI ema siddha thayuM ke samyakatva prApta thayA pahelAM bAkI raheluM thoDuM paNa karma dUra karyA vinA Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [15] mokSa na sAdhI zake. mATe teNe samyakatva prApta karavA udhama kare.) have "samyakatva Adi prApta thavAnI vidhi" kahe che. jIve bhavya ane abhivya ema be prakAranA che, temAM bhavyane traNa karaNa thAya che, karaNa eTale eka jAtane vizeSa pariNAma che, te A pramANe che, 1 yathA pravRtta karaNa 2 apUrva karaNa 3 anivRtti karaNa, temAM yathA pravRtta te hamezAM cAlatuM AveluM kama ghaTatAM ghaTatAM teTale darajajo AvI pahoMce te anAdithI thAya che, (jene karma khapAvavAne adhyavasAya thAya tene hamezAM AkaraNa thayAMja kare che evuM vi. Avazyaka 1203 nI gAthA vRttimAM lakhyuM che, paNa bIju te pUrve kaIvAra prApta na thayuM hoya, tethI te apUrva karaNa che, paNa trIjuM te pAchuM na phare mATe anivRtti che eTale. samyaga darzanane lAla thAya, tethI pAchA na phare, A traNa karaNamAM je abhavya jIve che tene phakta paheluM yathApravRtta karaNaja thAya che, jyAM sudhI graMthi che tyAMsudhI paheluM kAraNa che, tene ulaMghavAthI bIjuM thAya che, ane samyam darzanane lAbha jene thavAnuM hoya, tene te dizA tarapha jatAM A trIjuM karaNa thAya che, 106 have traNa karaNane AzrayI samyakatva sAmAyika Adi lAbhanA daSTAMtene kahe che Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [21] pallaya giri sariuvalA, pivIliyA purisa pahajaraggahiyA kuhava jala vatthANiya, sAmAiyalAbha diTuMtA // 107 // prathama palakanuM daSTAMta kahe che, lATa dezamAM dhAnyanA mApAne palaka kahe che, te mApuM meTuM hoya temAM thoDuM thoDuM dhAnya nAMkhe, ane ghaNuM ghaNuM kADhe, te te kALAMtare khAlI thAya che, ema A karma rUpa dhAnyanA pAlAmAM jIva anAgathI yathApravRtta karaNavaDe thoDuM thoDuM karma bAMdhe ane ghaNuM ghaNuM khapAve te A graMthi AgaLa Ave che, have je te bhavya hoya te tene ulaMghI apUrva karaNavALe thAya che, ane sabhya darzananA saMmukha jAya te anivatti thAya che. A palakanuM daSTAMta che, pra-A daSTAMta kahI zakAyaja nahi kAraNa ke saMsArI vyApAravALA jIvane dareka samaye caya ane apacaya batAvyA che, temAM asaMyatane ghaNe ghaNe caya thAya, ane apacaya to cheDe thoDA thAya che juo AgamamAM kahyuM che keplle mahaimahalle kuMbha pakkhivai sohaeNAliM asaMjae avirae bahu baMdhai nijarai thAvaM // 1 // jema keImeTA palyamAM ghaDe bharI bharIne nAMkhe ane naLI bharI bharIne kADhe, tema asaMyata aviratane ghaNu karma baMdhAya paNa thoDAM khape che. paNa cAritra lIdhelAne ghaNuM khape, ane ceDAM baMdhAya te paNa sAthe kahe che. palle mahatimahalle, kuMbha sohei pakkhive NAliM je saMjae pamatte bahunijarai baMdhaI thovaM // 2 // Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [17] jema palya mATe hoya, temAMthI ghaDo bharI bharIne kADhe, ane naLI bharIne nAkhe, tema saMyata pramatta hoya tene ghaNuM nirjarA thAya, theDe karmabaMdha thAya. have apramattane bilakula baMdha na thAya te paNa kahe cheplle mahai mahalle, kuMbha sohei pakkhive na kiMci je saMjae apamatte bahunijare baMdhai na kiMcI // 3 // jema moTA palyamAMthI ghaDo bharI bharIne kADhe ane jarAe na nAMkhe, tema saMyata apramatta hoya te ghaNuM nijare, paNa jarAe na bAMdhe. upara pahelI gAthAmAM batAvyA pramANe asaMyatamithyA daSTine ghaNe baMdha thoDuM karma chUTe tyAre tene graMthibhedanI prApti kyAMthI thAya ? ( A vAdIne prazna che.) u-gAthAmAM kaheluM te bAhulyatAne AzrayI kahyuM che ke mithyAtvIne baMdha ghaNe che, ane eAchuM khape che, paNa tema thatuM je sarvathA mAnIe, to ghaNe caya temane thavAthI badhAe karma pudagale teo grahaNa karI le (mithyAtvIne baMdhAI jAya) paNa tevuM mAnavuM aniSTa che, ane samyagdarzana vigerenI prApti te anubhavasiddha che (ke te ghaNuM ja saskatva pAme che) mATe palya vigerenAM dAMta vRtti gocara (kaI kaI jIva AzrayI jANavA). have anAgamAM vadhAre karmane kevI rIte kSaya thAya, Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [18] te AzrayI parvatanA pattharane daSTAMta kahe che, jema parvatanI nadInA patthare paraspara ghasAIne keInI mahenata vinA paNa vicitra AkRtivALA (gaLuMA) thAya che, te pramANe yathA pravRttikaraNe jIve tevI karmanI sthitivALA vicitra rUpavALA thAya che. kIDIonuM dRSTAMta. jemake kIDIonuM pRthvImAM svabhAvathIja gamana thAya che, pachI jhADanA ThuMThA (sthANu) upara caDe che, ane pAMkhe AvethI temAMthI paNa uDI jAya che, pachI sthANunA mathALe caDe che, tyAMthI keTalIka Tece caDIne pAchI utare che, A pramANe che. nuM paNa kIDIonA kSitimAM gamananA svabhAvanI peThe yathA pravRtta karaNa thAya, sthANue caDavA mAphaka apUrva karaNa che, uDavA mAphaka anivarti karaNa che, sthANunA mathALA mAphaka graMthinuM avasthAna che, TecathI pAchA pharavA mAphaka karmanI sthiti ghaTADelI, te vadhAravA jevuM che. have purUSanuM daSTAMta kahe che. kaI paNa traNa mANase meTA nagare javAnI IcchAthI pinAnA gAmathI nIkaLIne eka aTavIe AvyA, ghaNe lAMbe rasto oLaMgIne thoDA vakhatamAM pahoMcavAnI icchAe bhayanuM sthAna (gerenI pallI AgaLa) jeIne ghaNuM jorathI cAlatAM baMne bAjue ughADI talavAravALA be cerene joyA, temAM eka sAme thaye, bIje ceree pakaDI lIdhe, trIje musAphara Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [19] temane harAvI Icchita nagare pahoMce. A daSTAMte ema sama. javuM che ke-saMsAra aTavImAM traNa saMsArI purUSe che, paMtha. rUpa karmanI dIrgha sthiti che, bhayasthAna te graMthinI jagyA che, taskararUpa rAga dveSa che, temAM pratIpagAmI te zatru sAme thaye te yathA pravRtta karaNuvaDe graMthi deza pAmIne aniSTa pariNAmavALe thatAM pharIthI karmanI vadhAre utkRSTa sthiti bAMdhe che, be. cerIe rekelA samAna prabaLa rAga dveSa udaya thatAM tyAM bIje. purUSa aTakI gayo, ane Icchita nagare gayelA trIjA purUSa je apUrva karaNa pAmIne rAgadveSa corane harAvIne anivarsi karavaDe samyagadarzana pAmyuM. 4 pra-A samyagdarzana upadezathI maLe ke vinA upadezathIja maLe? u0-baMne prakAre maLe. kevI rIte? te kahe che. rastAmAM bhUlA paDelA traNa musApharI mAphaka, jemake kaI musAphara rastAmAM bhUle paDatAM potAnI meLe ja rasto zodhI kADhe che, koI bIje mANasa te jANItAne pUchIne sIdhe raste Ave che, koI te sIdho raste meLavI zakatA nathI, tema ahIM paNa sarvathA "satyatha" thI dura thayela chava yathApravRtta karaNathI saMsAra aTavImAM bhamate graMthine meLavI apUrva karaNavaDe tene ulaMdhI anivarti kAraNa meLavIne potAnI meLe samyagadarzana vigere nirvANane raste meLave che, bIje mANasa paranA upadezathI meLave, ane trIjo pratIpagAmI athavA graMthika satva je sAcA rastAmAM AvI na zake. ke 5che Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [20] jvara ( tAva )nA dAMta. jema keAInA tAva potAnI meLe utarI jAya, kAInA davA levAthI jAya, koinA tAva jAyaja nahi, tema ahIM mi cyA darzanarUpa mahA javara svayaM dUra thAya, kAine jinanA vacanathI dUra thAya, kAine oSadha vigerethI paNa na jAya, traNa karaNanI yAjanA pUrve batAvyA pramANe ahIM peAtAnI meLe vicArI levI. // 6 // kaiAdarAnA dRSTAMta. keTalAka kAdarAmAM meNA caDhe che, te svayaM kAlAMtare dUra thAya che, kAIne chANa vigerethI sApha karavAthI dUra thAya che, keTalAnA dUra thatA nathI. A pramANe mithyA darzona AzrayI tenuM mithyAtva svayaM dUra thAya. koine jina vacanathI, ane koine koi paNa rIte dUra na thAya, tenA bhAvArtha mA che ke-- te jIva apUrva karaNavaDe meNAthI aDadhA zuddha, purA zuddha evA keAdarA sAka tadana azuddha te mithyAdanavALA, aDavA zuddha sabhyamithyA da nI, purA zuddha te samyaktvI ema traNa bhede che, temAMthI ativattikaraNa vizeSathI samyakatva pAme che, e pramANe traNa kaNavALA bhavyane samyagdazana prApta thAya che, ane abhane paNa koI vakhata yathApravRta karaNathI grathi pAmIne jinezvaranI vibhUti dekhatAM athavA khIjA pratyeAjanathI temAM udyama karavAthI zrutasAmAyikaneA lAbha thAya che, paNa bIjo lAbha thatA nathI. 5 05 jalatu STAMta kahe che. Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [21] jema pANuM gAzavALuM, aDadhuM zuddha, ane taddana nirmaLa ema traNa bhede che, tema upara batAvyA pramANe traNa bhedavALuM mithyAdarzana vigere che. tene apUrva karaNa vaDe traNa bhedavALuM kare che, bhAvArtha upara mAphaka che. 8 vastra daSTAMte paNa traNa prakAre javuM. che 107 have prasaMganI vAta kahe che. A pramANe samya darzanane lAbha thayA pachI bAkI rahelAM karmanI sthiti palayama pRthakatva ( 2 thI 9 palyopama) thatAM deza virati pAme che, (A sthiti devalekamAM heya chatAM tyAM deza viratino abhAva che ema prathama paMcAzaka vRttimAM che.) bAkI zeSa sthitinA saMkhyaya sAgaropame gaye. thake sarva virati meLave che, bAkInI sthitinA paNa saMpeja sAgarepame gaye chate upazama zreNI maLe, tyAra pachI teja nyAye kSapaka zreNI che, A kahela kALa dezavirati vigerenI prApti saMbaMdhI deva manuSyamAM utpanna thAya, ane sabhya. katvathI bhraSTa na thAya, te utkRSTa niyama jANo, nahi te zreNi thayA vinA samyakatva vigere guNenI prApti eka bhava (manuSyanA koDa pUrvane athavA nava varasanA Ayu) mAM paNa maLe, emAM kaI deSa nathI, bhAgyakAre A pramANe kahyuM che. samataMmihu lakhe, paliya puhuteNa sAvaohojA, . caraNo vasama khayANaM, sAgara saMkha tarAhuMti // 1 // Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [22] evaM apparivaDie samate devamaNuyajammesu aNNatara seDhI dhajja egabhaveNa csvvaaii|| 2 // baMnene artha upara AvI gayuM che, (vi. AvazyakanI 1222-23) gAthAo che. zrata samyakatva vigerenI prAptine prAsaMgika hetu ko, have jenA udayathI samyakatva sAmAyika Adi lAbha na thAya, athavA maLyA pachI ja rahe che, te kaSAye keTalA che, keTalA pramANamAM che, kayuM athavA tene samyakatavAdi sAmAyikanuM AvaraNa che? athavA kene kaye upazamana vigerene kama che, te kahe che. paDhami lluyANa udae niyamAsaMjoyaNA kasAyANaM samma daMsaNa labhaM bhavasiddhIyAvi na lahaMti // 108 / / temAM prathamanA anaMtAnubaMdhI krodhAdinA udayathI samyakatvane ghAta thAya che, anaMtAnubaMdhIne prathama levAnuM kAraNa Aja che, ke saguNonuM mULa samyakatva che, tene ghAtaka ane tAnuM baMdhI kaSAya che, athavA karmanI kSapaNane A krama che, kaSAyane udaya eTale te kamnI udIraNAnI AvalikAmAM Avela te pudagalathI utpanna thaela sAmarthya paNuM che, tenA udayamAM niyamathI zuM thAya che te AgaLa kahIzuM, hamaNAM te prathamanA kaSAyoneja vizeSa rIte kahe che, te mehanIya karma vaDe athavA tenA phaLa bhUta saMsAra vaDe saMje te sajanA che, saMjanA sAthe kaSAne samAsa karatAM saMjana kaSAye Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra23] che, eTale A kaSAnA udayathI tene aviparIta darzana (sacaga darzana) ne lAbha na thAya, eTale je kaMI paNa bhavamAM mokSa janAre che, e bhavasiddhika che, paNa tevA badhAonI bhavamAM siddhi hovAthI te na letAM A prasaMgane AzrayI tadabhava (tejabhava) mAM mekSa janAra jIva le, tene paNa anaMtAnubaMdhInA kaSAyane udaya thatAM samyakatva na meLave, apizabdathI samajavuM ke abhavya te naja meLave, athavA 5 rIta saMsArI (DA bhavamAM mokSa janAre) paNa samyakatva prathama kaSAyAnA udayathI na meLave, 108 (A gAthAne paramArtha e che ke kaSAye udaya bane tyAM sudhI na thavA deva) vizya kasAyANudae apaJcakkhANa naamdhejaannN| samma daMsaNa laMbha virayAviraI na u lahaMti // 109 // bIjA kaSAya e pratyAkhyAna nAmanA che, te dezaviratine ghAta kare che, athavA kSapaNAmAM Akama che, bIje naMbare AkSaya thAya che, kaSa dhAtune artha gati che, ahiM kaSa zabda vaDe karma levuM athavA bhava le te karma athavA bhavane lAbha thAya te kaSAye che temanA udayathI eTale e pratyAkhyAna nAmanA kaSAyonA udayathI dezavirati athavA sarva virati rUpa pratyAkhyAna jenI prAptimAM udacana Ave te apratyAkhyAna che, ahIM sarvathA niSedha vacana rUpa "a che, te apratyAkhyAnanA udayamAM bhavya cha sabhyadarzana meLave che, te tu zabdathI nakadhA chatAM paNa jANavuM Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [24] paNa pApathI pAchA haTavuM te viramaNa ke virati che, ane virati na hoya, te avirati che, ke ke aMze virati ane ke aMze avirati jenI nivRtimAM maLe, te dezavirati che, te dezavirati na maLe, phakta samyakatva maLe che. je 109 che (A gAthAne paramArtha A che ke anaMtAnu baMdhInA kaSAye tyAgIne apratyAkhyAnInA kaSAye paNa tyAgavA, nahi te zrAvakanAM vrate jatAM rahe, athavA udaya na Ave, phakta samyam darzana rahe athavA meLave.) taya kasAyANudaye paccakkhANAvaraNa nAma dhijANaM / desikadesaviraI caritta laMbhaM nau laMhati // 110 // sarva viratI nAmano trIjo guNa che, tenA ghAtakapaNAthI athavA kSapaNAmAM A niyama che tethI trIjA kaSA pratyAkhyAnI che, eTale pratyAkhAna te sarva virati lakSaNavALuM che, tene AvaraNa karanArA A trIjA naMbaranA kaSAya che, tenuM nAma paNa te che, tenA udayathI sarvavirati guNa prApta thatuM nathI, pra-apratyAkhyAna kaSAyenA udaye pratyAkhyAna na Ave, kAraNa ke na zabdanA arthamAM A vaparAye che, te niSedha karanAra prasiddha che, ane ahIM AvaraNa zabda paNa pratyAkhyAnane pratiSedha kare che, tyAre te baMnemAM vizeSa zuM che? u0-temAM "nA" zabda sarvaniSedha vacanavALe che, ane ahIM "A"upasarga ISa6 (DuM) artha batAvanAra che, eTale DuM athavA maryAdAthI Avare (paDade kare) te Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [22] AvaraNa karanArA che. tethI sarva viratinA niSedha karanAra che, paNa deza viratinA niSedhamAM AvaraNa zabda nathI, teja kahe che deza, ane eka deza maLI deza eka deza che. temAM deza ( gheADA bhAga ) sthara prANAtipAta zrAvakanu pahelu vrata bhaMga te jIvahu sA che, tenAja eka deza ( bhAga ) vanaspati kAyanI hiMsA che, te ba MnenI virati te nivRtti che tene pAme te deza cAritra che, ( labhate evu' kriyApada nathI te tu zabdathI levu, ) eTale ahIM ema samajavu ke pratyAkhyAna AvaraNa kaSAyAnA udayathI deza tathA eka deza upara khatAvela che, te zrAvakanA vratane pAme che, * cAritra ' zabda cara dhAtunA pA. 3-2-184 pramANe ane che. te kSaye pazama rUpa che, jenAvaDe anirdita ' carAya te caritra che, tenA bhAva te cAritra che, tenA paramAM A che, ke pUrva bhave UpAna karelAM ATha prakAranAM karyAM che, tene apacaya ( AchAM ) karavA mATe caraNu cAritra che, te sa sAvadha ceAga nivRtti rUpa kriyA che, tenA lAbha na thAya, paNa zrAvaka vratanA lAbha deza virati thAya te. // 110 nA ( AnA sAra A che ke pratyAkhyAna AvaraNu kaSAye na karavA, kAraNa ke tethI sAdhunAM mahAvrata na maLe, phakta zrAvakanAM vrata maLe ) have teja ane TuMkANamAM batAvavA kahe che. 15 Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ] mUlaguNANaM laMbhaM na lahai mUlaguNaghAiNaM udae udae saMjalaNANaM na lahai caraNaM ahakkhAyaM // 111 // mULa guNa te uttara guNanA AdhAra rUpe che, ane te samyakatva mahAvrata aNuvrata rUpe che, te mULa guNe!nA lAbha na meLave, pra. kyAre ? u--mULa guNAne ghAta karanArA te mULa guNa ghAtI kaSAyA te ana MtAnubaMdhI apratyAkhyAnI pratyAkhyAna Na rUpe che, te darekanA cAra cAra bheda krodha mAna mAyA lAbha gaNatAM khAra thayA, tenA uddayamAM na meLave, vara teja pramANe iSata ( thADu) maLe te sa Mjavalana che, athavA pariSahArdine saMghAta ( samUha ) thI jaLe ( maLe ) te saMjavalana krodhAdi vigere cAra kaSAya che, teonA udayathI cAritra na maLe athavA maLeluM jatuM rahe, pra--zuM badhuM cAritra jatuM rahe ke na maLe ? uikata yathAkhyAta cAritra kaSAya vinAnu che, te jAya, paNa kaSAyavALuM sarva virati cAritra maLe ! 111 / / ( AnA paramArtha A che ke jene yathAkhyAta (saMpUrNa zreSTha ) cAritra joituM hoya teNe saMjavalana te jarA paNa krodha vigere na karavA ) A saMjavalana kaSAyeA yathAkhyAta cAritra mAtranA ghAti Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 227 ] che, ema nahi, paNa bIjA cAritranA deza ghAti paNa che, kAraNu ke saMjavalananA uddayamAM bIjA cAritramAM thADA aticAra lAge che, te kahe che, savvevia aiyArA, saMjalaNANaM tu udayaohuMti / mULacchinna pukhaaAra, vAsanuM sAcALa // 2 // AlAcanAdithI cheH payaMta prAyazcitavaDe zeAdhavA yAgya (DhASA) che, api zabdathI keTalAka cAritramAM skhalanA thavAthI aticAre che, te saMjavalana kaSAyeAnA uddayathIja hAya che, tu zabda jenA arthamAM cheja, tethI jANavuM ke te sivAyanA khAra kaSAyAnA udayathI mULa cheda paNa thAya che, mULa te maThamanA prAyazcittavaDe thaela doSa chedAya, te mULa cheda che, te mazeSa ( saMpUrNa ) cAritranA cheda karanAra che, gAthAmAM puna: zabda cAlu artha nA vizeSa artha batAve che, A dveSa anatAnubaMdhI Adi kaSAyAnA udayathI che, ema jANavu', athavA mULa cheda cathA saMbhave A cAjavuM, te A pramANe, pratyAkhyAna AvaraNa kaSAyeAnA udaye mULaccheda sa ( sAdhunA ) cAritranA vinAza che, apratyAkhyAnathI deza viratI ane anaMtAnubaMdhInA udgacathI samyakatvanA nAza che, te yathAyeAgya samajavu, / 12 / mATe zuM karavu. bArasa vi kasA khaie uvasAmie vajeAgehiM / labbhai caritra laMbhA tassavisesA imepaMca // 113 // upara khatAvela khAra prakAranA anaMtAnubaMdhI Adi Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tadana bujhAya. e zake tathA hAka aMgAravA [28] bheTavALA krodhAdi kaSAye prazasta gavaDe kSaya karavAthI eTale agni tadana bujhAyA mAphaka thAya, athavA rAkhathI DhAMkelA agni mAphaka upazamAve thake tathA vA zabdathI kSayapazama te ardhA bujhAvela agni udghaTTana sama (keTalAka aMgArA bujhAyA keTalAka rAkhathI DhaMkAyA saheja garamI bahAra jaNAya) tevA tevA mana vacana kAyAnA prazasta hetu bhUta gavaDe kaSAye pAtaLA karavAthI cAritra lAbha thAya che, A sAmAnya kahIne paNa bAre prakAranA kaSAye kSaya vigerethI have kahevAtA pAMca vizeSa bheda che, 13 che te batAve che, sAmAiyaM ca paDhama, cheovaTThAvaNaM bhavevIyaM / parihAra visuddhIyaM, suhumaM tahasaMparAyaM ca // 14 // tattoya ahakkhAyaM, khAyaM savvaMmi jIva logNmi| jaMcariUNa suvihiA, vaccaMtayarAmaraMThANaM // 115 // sama te jJAna dana cAritra che, tene Aya (lAbha) te samAya che, ane teja sAmAyika che, (vyAkaraNane niyama vinayAdi pATha pramANe jANA) - prave-tyAMte samaya zabda kahevAya che. tyAre samAya kevI rIte che? u--eka dezamAM vikRta te ananya (eka meka) paNe thAya che, e nyAya che, (samaya samAya eka rUpamAM che) ane A sAmAyika sAvadha ganI virati rUpa che, tethI A badhuM paNa cAritra avizeSapaNe sAmAyika che, paNa sAthe cheda vigere Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [29] bIjAM vizeSaNe lagADavAthI zabda arthathI judApaNuM batAve che, temAM prathamanuM vizeSaNa vinAnuMekaluM ja che, te sAmAyika che, tenA be bheda che, ivara, yAvakathika che, paheluM thaDA kALa mATe Itvara che, ane te bharata airavratamAM pahelA chellA tIrthakaranA tIrthamAM vrata ApaNa na karyA hoya tyAM sudhI navA dIkSita celAne hoya che, ane bIjuM yAvaskathika AtmA nI kathA heya arthAta AkhI jIMdagInuM che, ( ladhu dIkSA te paheluM ane vaDI dIkSA te bIjuM che.) paNa madhyama videha tathA ahIM bharata eravratamAM vacalA bAvIsa tIrthakara AzrayI yAvat kathika che, temane vaDI dIkSAno abhAva che, ahIM prasaMgathI madhyama videha purima pazcima tIrthavatti sAdhuonA sthita ane asthita ka95 batAve che, (AnuM varNana kalpasUtra tathA braha95 sUtramAM vistArathI che, temAM graMthAMtarathI vivakSita artha batAvanArI gAthA kahe che, Acelakku presiya sejAyara rAyapiMDa kiikkame / vayajiTTa paDikkamaNe, mAsaM pajjo savaNakappo / 1 / AmAMnA cAra kalpa sthita che, 6 asthita che, te kahe che, 1 sajAtara piMDa 2 cAra mahAvrata 3 purUSa pradhAna 4 kRtikarma e badhAmAM nakkIpaNe che, te badhAnuM varNana kare che, cela (vastra) jene na hoya te alaka tene bhAva alakapADyuM che, temAM rahelA che, eno bhAvArtha kahe che, ke mahA videhanA tathA vacalA 22 tIrthakarenA tIrthamAM rahelA sAdhuo pahelA chellA tIrthakaranA sAdhu mAphaka acelakapaNe rahyA nathI, Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 230 ] pra0----zA mATe ? --temanAmAM rUjI pra'paNuM che, tethI temane mahAdhana mUlyavALAM vicitrAdi vastro vigerenuM paNa lAgavavu che, paNa pahelA chellA tI karanA sAdhuone te rUjI jaDa tathA varka jaDa paNAnA kAraNe mahAdhana mUlya vigerenAM suMdara vastro na bhAgavyAthI tathA jIrNAdi vasrane paribhega karavAthI acelakapaNuM che. pra0~~jINu vigere vasronA sadbhAvamAM acelakapaNuM kema kahevAya ? u----temAM jIrNa paNa che, asArapaNa che, tathA alpapaNa che, ane viziSTa smarthakriyA ( sa'sArIbhAga ) nuM sAdhanapaNuM nathI, tathA asatapaNAnu avizeSa che, temaja A pramANe asAra vajranA sadbhAvamAM paNa leAkamAM acelakapaNAnA vyavahAranI pravRtti che te batAve che, -- koi strI jINuM vastra paherIne khIjA` vastronA abhAve jINuM vastra hAya, chatAM jene sADI banAvavA ApI hoya, tevA zALavI vaNakarane kahe che" ke he bhAi vaNakara ! jo huM nAgI pharU chuM ! ( mATe jaladI sADI banAvI Apa ! ) tevI rIte sAdhu paNa jIrNa vastrathI acelaka jANavA- bIjo kalpa Addezika. A kalpa paNa aniyata che, pra0~~zA mATe ? Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra31 ] u---pahelA chellA tIrthaMkaranA sAdhune `zIne karelu azana vigera badhA sAdhuone akalpanIya che, 22nA sAdhuAne tA jene uddezIne banAvyu` hAya, teneja na ka2e bIjAne akalpanIya nathI, ( 3-4 ) zakhyAtara tathA rAjapiMDa niyata aniyata. temAM zayyAtara piMDa pahelA chellA tI karanA sAdhune na kalpe tema 22 tIthaMkaranA sAdhune paNa na kahyuM, mATe niyata che, paNa rAjapiMDa te pahelA chellAnA sAdhune na 35, 22 nA sAdhune dASAnA abhAvathI ka2e che, ( 5 ) kRtika te vaMdana che, te niyata che, pahelA chelrAnA sAdhu navA dIkSita hAya, tene lAMkhA vakhatanI dIkSita sAdhvIo paNu vAMde, athavA nAnA ( ceDA paryAyavALA ) sAdhue moTA sAdhuone vAMde, tema 22 tIrthaM karanA sAdhune paNa ciradIkSita sAdhvIe vAMde, tema madhyama tIrthaMkaranA sAdhuone AzrayI paNa jANavu ( 6 ) mahAnatA niyatakalpa. prANAtipAta vigerethI viramaNu rUpa jema pahelA chellAnA sAdhuo pALe che, tema vacalA paNa pALe che, pra0-~vacalA sAdhuone maithuna virati cheDIne cAra mahA vratA che, ane pahelA chellA sAdhune teA pAMca mahAvrata che tyAre sthita kalpa kevI rIte ? Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [32] u--te cothuM mahA vrata parigraha viramaNamAM samAI jAya che, kAraNa ke vacalA sAdhuo samaje che ke parigrahaNa ryA vinA strIne saMbaMdha thAyaja kayAMthI? ane parigrahaNa ne abhAva che, tevuM teo samaje che, mATe sthita kalpaja che, (7) jayeSTa kalpa sthita che. paNa eTale bheda che ke pahelA chellAnA sAdhuone vaDI dIkSA thayAthI maTe gaNAya, madhyamanA sAdhumAM te sAmAyika uccare tyArathIja gaNAya che, (8) pratikramaNa asthita kalpa. pahelA chellAne niyamathI savAra sAMja pratikramaNa karavAnuM che, 22 tI nA sAdhune doSanA abhAve pratikramaNa nathI, jyAre deSa lAge tyAre pratikramaNa kare. (9) mAsakalpa aniyatakalpa. pahelA chellAne niyamathI mAsa ka95ne vihAra che, racanA sAdhune te dezanA abhAve cakkasa nathI, deSa dekhAya te turta vihAra paNa karI de, (10) paryuSaNA kalpa aniyata kalpa. eTale upara pramANe pahelA chellAnA sAdhune comAsuM rahevuM joIe, ane racanA sAdhune nakkI nahIM, A prasaMgane anusarI TuMkAmAM kahyo che, vizeSathI te brahakalpa sUtrathI jANo. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | [233] have cAlu vAta kahe che, pra--pahelA chellAnA sAdhune dIkSA letAM Isvara sAmAyika che chatAM prathama belAve che ke he bhagavAna! huM jAva chavanuM sAmAyika karuM chuM, tyAM AkhI jIMdagInuM sAmAyika, levA chatAM teja pramANe vaDI dIkSA ( upasthApanA) mAM prathamanA sAmAyikano tyAga karAvavAthI pratijJA lepa kema nahi? u.--aticAranA abhAvathI deSa nathI, ane teja sAmAyika prathama dIkSAmAM sAmAnyathI sAvadha vega viramaNa rUpe rahela che tene vadhAre zuddhapaNe karavAthI saMjJA mAtraja vizeSa che, ca zabda gAthAmAM vAyAlaMkAramAM che, A prathama cAritra kahyuM. - have chedepasthApana jemAM thAya che, te bIjuM cAritra che, tene paramArtha A che ke pUrva payayane cheda karI ziSyane mahA temAM sthApa, te be prakAranuM che aticAravALuM ane aticArathI rahita. temAM aticAra rahita te ivara sAmAyika (laghu dIkSA) vALA ziSyane vaDI dIkSAmAM sthApe. athavA pArzvanAtha prabhunA sAdhu mahAvIra prabhune ka95svIkAre, tyAre prathama cAra mahAvratone badale pAchaLathI pAMca mahAvratane pATha svIkAre tyAre che, ane aticAra pUrvaka te mULa guNene ghAtaka che, tene pharI vrata uccAraNa karAvavuM te che, have parihAra vizuddhi kahe che. temAM pariharaNa, parihAra, te tapavizeSa che, tenAvaDe jemAM vizuddhi thAya te parihAra vizuddhika che, te be prakAre che, Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [234] nirvizamAnaka nirviSTa kAyika che, temAM nirvizamAnaka te tene Asevana karanArA che, ane cAritra tenI sAthe ekameka paNa hevAthI nAma paNa nirviza mAnaka che, Asevita vivakSita cAritra kAyavALA te nirviSTa kAyavALA che, ane ka pratyaya lAgatAM te ja nirviSTakAyika che, cAritra paNa nirviSTa kAyika ekamekapaNe hovAthI che, te nAme che, A cAritra ArAdhavA nava sAdhune samUha hoya che, temAM prathama cAra parihArika tapa karanArA che, ane bIjA cAra tenI vaiyAvRtya karanArA che, eka kalpamAM rahIne vAcanAcArya gurU tarIke rahe che, emAM nirvizamAnakone A parihAra che, parihAriyANa u tavA jahaNNa majjhotaheva ukAso sIuNha vAsakAle bhaNio dhIrehiM patteyaM // 1 // jinezvara jevA dhIra purUSae A parihArikene tapa jaghanya madhyama utkRSathI zIyALe unALe ane cemAse Ave batAvyuM che, tattha nahaNNo gimhe, cauttha chaThaM tuhAi majjhimao aThThamamiha mukkoso, etto sisire pavakkhAmi // 2 // temAM jaghanyathI unALAmAM eka mAdhyamathI be utkRSTathI traNa upavAsa che, have zIyALAne kahe che sisire tuhajaNNAdI chaTThAdI dasama carimago hoti / vAsAsu aTThamAdI bArasa pajjaMtago Neo // 3 // zIyALAmAM 2 thI 3-4 anukrame utkRSTa upavAsa che, ane comAsAmAM 3 thI 5 sudhI anukame utkRSTa upavAsa che, Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [35] pAraNage AyAmaM paMca sugaho dosabhi ggahI bhikkhe kappa TThiyAdi paidiNa kareti emeva AyAmaM // 4 // pAraNumAM AMbala tapa kare, pAMcanuM grahaNa che, ane gocarImAM bene abhigraha che, A pramANe ka95mAM rahIne hamezAM pAraNe AMbIla kare che. evaM cha mmAsa tavaM carittu parihAriyA aNucaraMti aNucarage parihAriya, paTa TThite jAva chammAsA // 5 // prathamanA tapasvIone tapa cha mAse pUre thAya, tyAre tenI sevA karanArA tapasvI banI upara pramANe cha mAsa tapa kare. kappaTTitAvi evaM chammAsa tavaMkareMti sesaau| aNu parihAri gabhAvaM vayaMti kapaTTigattaMca // 6 // * kapamAM rahele vAcanAcArya paNa e pramANe cha mAsa tapa kare bAkI rahelA sAta sevA kare ane eka vAcanAcArya bane che. eveso aTThArasa mAsa, pamANo uvaNio kppo| saMkhevaovisesA visesa suttAo NAyavvo // 7 // A pramANe A trIjA cAritrane tapa 18mAsane ka95 varNave che, ahIM saMkSepathI che, vizeSa jANavA IcachanAre vizeSa sUtrathI jANa. kappa samattIe tayaM jiNakappaMvA uvitigacchaMvA / paDivajamANagApuNa niNassa pAse pavajaMti // 8 // Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [36] A ka5 samApta thayA pachI A nava sAdhuo jinakava svIkAre athavA pitAnA gacchamAM jAya che, paNa A kalpa svIkAranArA prathama jinezvara pAse svIkAre che (jinanA hAthe tapa zarU kare che). titthayara samIvAse vagassa pAse vaNou aNNassa / etesiMjaM caraNaM parihAra visuddhigaMtaM tu // 9 // tIrthaMkara pAse athavA tIrthakara samIpa rahenArA gaNadhara vigerethI ta: uccare, paNa A parihAra vizuddhika tapa tevA sivAyanI pAse na ucare che 9 have cothA cAritra sUkSma saMpAyane kahe che, mULa gAthAnA bhaMganA bhayathI vyavahitane upanyAsa kahe che. jenA vaDe saMsAra vadhe, te saMparA che, teja kaSAya che kAraNa ke A cAritramAM sUkSama lebhanA aMze bAkI rahela che, tethI enuM nAma sUkSama saMparAya che. te be bhede che, (1) vizudhamAnaka (2) saMkilazyamAnaka che. temAM vizudhdhamAnaka kSepaka upazAmaka evI be zreNI caDhe che, ane saMkilazyamAnaka te upazama zreNithI pAcho paDatAM hoya che, ca samuccayanA arthamAM che 114 sUkSma saMpAya pachI turta akaSAya cAritra te yathAkhyAta cAritra che, A badhA jIvalekamAM prasiddha che, te cAritra chatmastha vItarAga ane kevaLi prabhune hoya che, temAM chamastha upazAmakane (11 mAM guNasthAne) tathA kSapakane (bAramA Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [37] guNa sthAne) hoya che, kevaLine te sagI (13 me guNa sthAne) agI (14 me guNa sthAne) heAya che, bAkI badhuM jANItuM che, ke jene pAmIne jIve ajara amara pada pAme che (pharIthI janmanAM bUDhApAnAM maraNanAM du:kha nathI) A batAvelAM pAMca cAritremAM pahelAM traNa kSaya upazama labhya che, bAkInAM chellAM be upazama ke kSayamAM labhya che, tethI karmanA upazama kamane batAve che. aNadaMsanapuMsitthI dheyachakaMca puruSa veyaca / dodo egantarie sarise sarisaM uva sameha // 116 // athavA chellAM be cAritra zreNimAM rahelAne athavA zreNimAMthI upara caDelAne hoya che, mATe be zreNine avasara che, A be zreNimAM paNa prathama upazama zreNi hoya che, tethI tenuM svarUpa kahe che, ' upazama zreNine prAraMbhaka apramatta sAdhu hoya che, bIjA ema kahe che ke avirata dezavirata pramatta apramatta AcAramAMthI kaI paNa prAraMbhaka hoya che, zreNinI pari samAptimAM pramatta apramatta saMyatamAM koI paNa hoya che, te A pramANe AraMbhe che. aNati-avAja kare che(raDe che ) jeo avikala hetu paNe azAtA vedanIyavALuM nArakI vigerenuM AyuSya bhegave che, te aNu ana che. tene artha anaMtAnubaMdhI krodha vigere che, athavA anaMta anubaMdhavALA kodhAdi ana che. samudAya Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [238] zabda TuMkAmAM batAvavA A rIti che ke bhImasenane badale sena vaparAya che, tema gAthAmAM ana zabda vAparyo che. A anaMtAnubaMdhIne prathama prazasta adhyavasAyanA sthAnamAM rahIne . cArene sAtheja prathama aMtarmuhUrtana kALamAM (krodhAdine) upazamAve che, A pramANe badhe upazamakane kALa aMtamuhUrta pramANa ja jANo, tyAra pachI darzana trika upazamAve che, te darzana" ke "da" che, te traNa prakAranuM mithyA, samyamicyA, ane samya darzana che, te gaNe prakRtine sAthe ja zamAve, tyArapachI je purUSa prAraMbhika hoya te anudIrNa paNa napuMsaka vedane zamAve, pachI strIvedane zamAve, tyArapachI hAsya SaTuM te hAsya rati arati zoka bhaya jugupsAne zamAve, tyArapachI purUSadane upazamAve, strI prAraMbhika hoya te prathama napuMsaka vedane upazamAve, pachI purUSa vedane ane chevaTe strIvedane zamAve, napuMsaka (kRtrima) prAraMbhika hoya te anudIrNa strIdane zamAve. pachI purUSaveda tathA hAsya SaTraka zamAvIne napuM. savedane zamAve che, tyArapachI apratyAkhyAnI tathA pratyAkhyAnI be ke zamAve che, tyArapachI saMjavalana ekalA kodhane zamAve che, te pramANe be mAna sAthe tathA saMjavalana mAna chevaTe zamAve, pachI be mAyA eka sAthe ane chevaTe saMjavalananI mAyA - mAve, chevaTe be lebha zamAvIne ekalo saMjavalanane lebha che, tene upazamAvavA traNa bhAga kare che, be bhAga sAthe zamAve, Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [39] ane trIjA bhAganA saMkheya khaDe kare che, te paNa judA judA vakhate zamAve che, chatAM cheDe bhAga bAkI rahe, tenA asaMkhya kheya khaMDe kare che, tene paNa jude jude eka eka samaye za mAve che, te samajAve che. ahIM darzana samakanI 4 phodha ne traNa darzananI maLI sAta prakRti zamAvavAthI nivRttinAdara (AThamA guNa sthAna vALe) kahevAya che tyArapachI anivRtti bAdara (navamAM guNa sthAne) kahevAya, te saMkheya TukaDA karyA hoya temane eka chelle TukaDe bAkI rahyo hoya tyAM sudhI che, pachI sUkSama saMparAya hoya che, je chevaTe rahelA TukaDAnA asaMkhyaya karI samaye samaye upazamAve, te upara kahyuM che. - prava-saMjavalana vigerene A pramANe kahelo upazama yukta che, paNa anaMtAnubaMdhIne te darzana pratipattimAM ja upazama karela hovAthI te ghaTatuM nathI, - uo--darzana pratipattimAM teone kSaya upazama hoya che, ahIM upazama che, mATe virodha nathI, ' pra-kSaya upazama ane upazamamAM zuM vizeSa che? u0-udIrNane kSaya, ane anudIrNane vipAka anubhavanI apekSAe upazama che, paNa pradezane anubhavane udayamAM vidyamAna che. ane upazamamAM pradeza anubhava paNa na hoya, teja bhAgyakAre kahyuM che, Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [24] vedeisaMtakammaM khaova samiesu naannubhaavNso| upasaMta kasAo uNa ve eha na saMta kammapi // 1 // artha upara AvI gayuM che. pra-saMyatene anaMtAnubaMdhI kaSAyenA udayane niSedha kahyo che, te upazama kevI rIte ghaTe. u-ahiM paNa vipAka karmane AzrayI kahyuM, paNa pradeza karmane AzrayI udayano niSedha nathI, mATe tene upazama ghaTe, A pramANeja zAstramAM kahyuM che. jIveNa bhante sayaMkaDaMkammaMvedei ? goyamA! atthegahaaMvepai atthegai noveei, se keNaTTeNaM ? bhaMte ! pucchA, goyamA! duvihekamme paNNate, taMjahA paesakammea aNubhAvakammea, tatthaNaM jaMtaM paesakammaM taMniyamA veei, tatthaNaM jaMtaM aNubhASakammaM taM atthegaiaM veei atthegai Noveei" praha-he bhagavana! jIva pitAnAM karelAM karmo vede che? u-he gatama! hA, keTaluMka vede che, keTaluMka nathI vedatA, pra-zAmATe? u-kama be prakAranAM che, pradeza karma, anubhAvakarma, temAM pradezakama te avAyevede che, ane anubhAvakarma te keTaluMka vedAya, keTaluMka na vedAya (nirjarA karavAthI dUra paNa thAya che tethI pradeza karmanA anubhavane udaya hoya tene upazama kare, ema jANavuM, Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 241 ] pra0--jo sayatane ema anaMtAnubaMdhInA pradezanA udaya che, teAsamyag darzananA vidyAta kema na hoya ? u--pradezakarmanA anubhAva mA~da hAvAthI ghAta thatA nathI, temaja kAIne anubhAvaka nA paNa ( gheADA ) anubhava hAya te atyaMta apakArane mATe thatA nathI, jemake saMpUrNa matyAdi cAra jJAnavALAne tenA AvaraNanA thADA uya hAya chatAM paNa badhAnI mati muMjhAtI nathI, eTalu ja basa che, ahIM upazama zreNinI sthApanA. mAdara ka.000 sa. le.a. pra. le. -ha sa'. mA.0 ahIM sakhyeya lAbha khaDAne upazamAvatA khAdara saMpasUkSmakaSAya--00000000 rAya, chellA saMkhyeya khaMDa asa ceya khaDAne upazamAvatA sUkSma saMparAya teja niyuktikAra kahe che-- lAbhAMveaMtA, jo khalu uvasAmaova khavagovA / sAsuhumasaMparAo ahakhAyA U no irI || {37 // lAbhanA thADA bhAgane vedete upazAmaka ke kSapaka hAya, te sUkSma saparAya che, ane te yathAkhyAta cAritrathI zuddhimAM thADA A a. pra. mA.. sa. mA. 110 - pra. mAyA.-08 saM. a. pra. ko. 2 ko.. -0 100 -O purUSa.hAsyA. 000000 16 Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 242] che, A sukSma saMparAya avasthAmAMthI aMta hRtta kALaanubha vIne upazAmaka niga tha yathAkhyAta cAritra thAya che. -> strI.. napu darzana--000 ane.10000 A zreNi mAttaranAre jo pUrve Ayu mAMdhyu hAya, tA te avasthAmAMja maraNa pAme che, te niyamathI anuttara vimAnamAM deva thAya che, paNa jo zreNimAMthI paDI jAya tA tenA niyama nathI, jo teNe Ayu na khAMdhyuM hoya te aMtarmuhUtta mAtra upazAmaka nigraMtha banIne niyamathI krIne kaSAyanA udaya thatAM saMpUrNa paNe zreNithI nIce Ave che, teja niyuktikAra kahe che. uvasAmaM uvaNIA guNamahayA jiNa caritta sarisaMpi / paDivAyaMti kasAyAkiM puNasese sarAgatthe ? // 118 // zAMta avasthA te upazama che, tene tathA kSaye pazamane pAmelA ane guNeAe mahAt evA uttama upazamakAne kaSAye saMyamathI bhava bhramaNamAM pADe che, A upazamakanuM cAritra jina cAritra jevuM che, chatAM A dazA thAya che, teA je sarAga avasthAmAM munie che, te kaSAyAne vaza thAya, teA te kevI surI avasthA bAgave ? jema ahIM rAkhathI DhAMkelA agni pavana vigerethI tenA uparanI DhAMkelI rAkha uDI jatAM potAnuM kharU' svarUpa batAve, tema A upazAmaka sayatane tevAM kAraNa AvatAM pote krodhA Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 243 ] dithI nIce paDI du:kha bhAgave che. vaLI A jaghanyathI ( pAchA zreNi pharIthI karIne ) teja mekSa meLave che, nahi tA ma pudgaLa dharAvana tyAra pachI avazya mAkSa sArA saMjogo maLe teA kSapaka bhavamAM upazAmakane kSapaka banI utkRSTathI tA thADu enDru evA jeTalA kALanA saMsAra vadhAre che, meLave ) // 118 / A badhuM tIrtha 'karanA upadeza pramANe che, tethI upadazanI be gAthAo niyuktikAra kahe che, jai uvasaMta kasAo, lahai anaMtaM purNo'vi paDivAyaM / hu bhe vIsasiyavvaM. theveya kalAya se saMmi // 119 // jyAre upazAMta kaSAyavALA ( sayata)11 mA guNa sthAne caDhIne pAche anaMta sa MsAra bhamavA samAna tyAMthI paDavAnu meLave che, tyAre thADA kaSAya mane rahyo che, mATe mane have zu ciMtA che ? evA vizvAsa karI na besavuM, paNa tene kADhavA prayatna karaveza. aNathovaMvaNa thovaM, aggI thovaM kasAya thovaM ca / jAdu me thIsa licAM, theyaMvidyuta vahuM hor // 220 // aNu te ' rUNa ' che, tenA artha devuM che, te mane gheTu che, ema mAnIne besI na rahevuM, kAMtA devu na karavuM, ka hAya tA vALI devu', kAraNa ke thADA devAthI paNa vANIyAnI dIkarI dAsIpaNuM pAmI che, te bhASyakAra kahe che, Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 244 ] dAsasaMdeza aNaM, acirA maraNaM vaNo visapto / savvassa dAha maggI detikasAyA bhava mataM // (vi, A sUtra 1311 ) niyuktikAra ane bhASyakAranA bhAvArtha ekaja che, te devuM thADuM hAya, traNa ( dhA ) thADA hAya, agnitheADA, ke kaSAya thADA che. ema mAnI vizvAsa na karavA, kAraNa ke thADAnA ghaNA thAya che, thADuM devuM dAsapaNa Ape, ghA che te thADA vakhatamAM maraNu pamADe; agni badhu khALI nAMkhe, tema kaSAyeA anaMtA bhavamAM bhramaNa karAve, api zabdathI jANuvu ke thADAnuM ghaNu thatAM vAra nahi lAge, mane pALelu cAritra je meAkSa Ape, tene badale krodha Adi naraka pamADe 120nA Apazamika cAritra kahIne have kSAyika cAritra kahe che, athavA sUkSma saparAya yathAkhyAta cAritra e ane upazama zreNine smAzrayI kahyAM, have kSapaka zreNIne AzrayI kahe che, aNamiccha mIsa sammaM aThTha napuMsitthI veyachakkaMca / puMveyaMca khavei kohAieya saMjalaNe // 121 // ahI kSapaka zreNI mAMDatA asa yata vigeremAMthI kAi paNa jIva atyaMta zuddha pariNAmavALA hoya che, tene uttama ( prathama ) saMhanana hAya, ane te pUrvanA jANanAro apramatta zukala dhyAna dhyAnArA paNa hAya, bAkInA jIvA dharma dhyAnavALA hoya; tene kSapaka zreNI mAMDavAnA Akrama che, prathama maMtarmuhUttamAM anaMtAnuba dhI krodhAdine sAthe khapAve che, tenA anaMta bhAga bAkI rahe tene mithyAtvamAM nAM Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [245] khIne mithyAtva sAthe ja tene bhego khapAvI de, jema ati saMbhUta (vadhAre rane) dAvAnaLa aDadhA baLelA lAkaDAmAM rahIne bIjAM lAkaDAMne paNa sAthe laI bhegAM bALI muke che, tema A kSapaka zreNuMvALe tIvra zubha pariNAmapaNe hevAthI ekane khapAvate tene zeSa vadhe, tene bIjAmAM nAMkhIne sAthe khapAve che, e pramANe samyam mithyAtva(mizra) khapAve, tyAra pachI samyakatva mehanIya khapAve, A zreNine je AyuSya pUrve bAMdhela hoya te mAMDe te anaMtAnubaMdhI cokaDI khapI jatAM tyAM ja aTake che, tyAMthI kadAcit mithyA darzanane udaya hoya, te tene pAchAM ekaThAM kare che, kAraNa ke tyAM mithyAtvanA bIjane saMbhava che, paNa je mithyAtva bIja sarvathA kSINa thaI gayuM hoya, te mULanA abhAvathI te mithyAtva na bAMdhe, te avasthAmAM marelo avazya devalekamAM utpanna thAya che, ane sAta prakRti kSaya thayele paNa tenAthI aprati pAti pariNAmavALe rahe che, paNa je paDelA pariNAmavALe hoya te judI judI matine kAraNe judA judA cha sarva gatine bhajanArA hoya che, tema tene paNa jevI mati tevI gati thAya che. pra--mithyA darzana Adi kSaya thatAM te jIva adarzana (darzana rahita) thAya che ke nahi? u --sabhya daSTija rahe che,. pra.--samyam darzana sarvathA kSaya thatAM kevI rIte samya daSTipaNuM rahe ? Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [246] u--meNurahita banAvelA zuddha kedarA jevuM che, jema prathama mithyAtva bhAvavALA pudagaLanuM mithyApaNuM dUra thayuM, tethI te pudagaLe nirmaLa thatAMja samya darzana kahevAya che, te zuddha pudagaLa paNa sarvathA kSaya thavAthI tatvanI vizeSazraddhAnA lakSaNavALA pariNAmathI pote paDI na jAya, paNa jema AchAM vAdaLAM paNa dUra thatAM sUrya vigere cakSuthI nirmaLa dekhAya, tema AtmAne samyakatvanA zuddha puddagaLe paNa dUra thatAM A tmAne zuddhatara bhAva pragaTa thAya che, te kSAyika samyagU darzana che, eTaluM ja basa che, A zreNije baddha AyuvALo mAMDe, te sAta prakRti kSINa thayA pachI tyAM ja aTake, ane te upara batAvela bAkInuM sabhya darzana ja khapAve, paNa jeNe AyuM bAMdhyuM nathI te zreNuM mAMDe te aTakyA vinA ja saMpUrNa zreNi bAramA guNasthAna sudhI pahoMce, ane te zreNi mAMDanAre jyAre sva5 sabhya darzananAM ceDAM paddagaLa rahyA hoya, te vakhate ja apratyAkhyAna pratyAkhyAna AvaraNanAM kaSAya aSTaka sAthe khapAvavA AraMbhe che, 121 emanA madhya bhAgane khapAvate je sattara prakRtine khapAve che, te be mAthAmAM kahe che. gai ANu pugvI dodo, jAi nAmaM ca jAva cauriMdI sAyA hoyaM, zAvanA jAmara 222 sAhAraNa mapajataM, nihAnidaM ca payala payalaMca thoNaM khaveitAhe, avasesaM jaMca aTThaNhaM / / 123 // - 2 naraka gati ane naraka anupUvI 2, tIrthaMca gati ane anupUvI 2, tathA ekeMdriyAdi cAreMddhi sudhI ja, tathA Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [47] Ata5, uota, sthAvara, sUkSama, e bAra prakRti tathA sAdhAraNa, apayata, nidrAnidrA, pracalA pracalA, thINuddhI maLI A sattara prakRtiene vacalA ATha kaSAya apAvatAM sAthe sAthe khapAve che. - pratyAkhyAna apratyAkhyAna e ATha karma prakRtinuM varNana pahelA karma graMthamAM che tathA A sattaramA nAma kamanI prakRti 14 che. temAM gati pahoMcyA pachI kahevAya, ane AnupUvI te eka jagyAthI jIva marIne bIje utpanna thAya, tyAM sudhI jema baLadane nAthanI derI ghAlI bAMdhavAnI jagyAe laI jAya tema che, athavA jenAvaDe uparanuM tathA nIcenuM aMga (AkhuM zarIra) utpanna thAya che te che. pra-ekedriyAdine AnapUvI nAma zA mATe kahetA nathI ? u0-tene mATe tIrthaMca zabda joDyo che, temAM te samAya che. Apa nAmakarma phakta sUryane ja che, jenA vaDe pite ThaDA chatAM anyane tApa (garama prakAza) Ape che. - tathA jenA udayathI caMdra jevA ThaMDA prakAzavALe pote hoya che, sAdhAraNa te anaMta kAya vanaspati che, jemAM eka dArika zarIramAM paNa anaMtA ja hoya che. have darzanA varaNIya karmamAM nidrAnidrA, pracalA pracalA, ane hatyAnaddhi (thINuddhI) e traNa prakRti che, te thINuddhi nidrA udaya Ave Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [248] te ardha vAsudeva jeTaluM baLa hoya che, te narakagAmI jIva hoya che, upara batAvelI sattara prakRtimAMnI thIzuddhinA chellA vakhatamAM ATha kaSAye paNa sAthe aMtarmuhUrtamAM khapAve che. tyArapachI napuMsakaveda, pachI strI veda tathA pUrve batAvela hAsyaSaTaka khapAvIne purUSa veda khapAvavA traNa khaMDa kare che, temAMnA be khaMDa sAthe khapAve che, trIjA khaMDane saMjavalana kadhamAM nAkhe che, purUSa vedamAM rahela je zreNuM mAMDe te A kama che, paNa napuMsaka vedI ke strI vedI jIva A zreNuM kare, te upazama zreNI mAphaka jANI levuM, pachI saMjavalana krodha vigerene anukrame pratyekane aMtarmuhUrtamAM upara pramANe khapAve che, A AkhI zreNane badho kALa paNa aMtarmuhUrtaneja che, kAraNa ke aMtarmuhUrtanA asaMkhyaya bhede che. lebhane carama (chellA) khaMDanA saMkheya khaMDa karIne judA judA vakhate khapAve che, tenA chelA khaMDane asaMkhyaya khaMDamAM vaheMcI ekeka samaye khapAve che, ahIM darzanasasaka kSaya thatAM nivRttinAdara kahevAya che, tyArapachI anivRttibAdara chele lobhane khaMDa hAya tyAMsudhI che. tyArapachI te chellA khaMDanA asaMkheya khaMDa khapAvatAM sUkSama saMparAya lobhane chelle aNu (taddana nAna) khaMDa kSaya thatAM sudhI che, tyAra pachI yathAkhyAta cAritrI che. 123. te vakhate mahA samudrane taravA mAphaka parizrama pAmIne meha sAgara tarIne tyAM (bArame guNasthAne)vizrAMti le che, Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [24] te samaye chamastha vItarAgapaNe A guNasthAnanA chelA be sama ya mAMnA prathama samayamAM nidrAdi apAve che, te niryukitakAra visamiUNa niyaMTho, dohiu samaehi kevale sese vme niA pacaruM, nAma mA vhIzo 224 / devagai ANupulvI, viuvdhi saMghayaNa paDhamavajAi annayaraM saMThANaM, titthayarAhAra nAmaM ca // 125 // tyAM vizrAMti laIne chevaTanA e samayamAM nidrA ane pracalA khapAve che, tyArapachI devagati, anupUrvI, vaikiya zarIra, pAMca saMghayaNa, vaja rUSabhanArAca sivAyanAM tathA potAnuM vartamAna saMsthAna cheDIne bAkInAM pAMca, tirthaMkara nAma karma tathA AhAraka zarIra khapAve che, eTale je A zreNi mAMDanAra tIrthakara na hoya te be khapAve che, ane tIrthakara hoya te AhAraka ekaluM khapAve che. cha saMghayaNanI gAthA. vaja risaha nArAyaM paDhamaM biiyaMca risahanArAyaM NArAya maddhaNArAya kIliyA tahaya chevaDheM // 1 // (1) vA rUSabhanArA, (2) rUSabhanArAMca (3) nArAca (4) ardhanArAca, (5) kIlikA, (6) sevA saMghayaNa che, vajA te khIlI che, rUSabha te pArTI che, ane nArAca te markaTabaMdha che, zarIranAM hADakAM eka bIjAthI A pramANe jeDAyAM hoya te majabutI che, sauthI majabuta prathamanuM che. Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [250] saMsthAne che ke tenI gAthA. cau raMseNaggohe, maMDale sAti vAmaNe khuje / huMDevia saMThANe, jIvANaM cha muNeyavvA // 1 // samacaturastra, nyadha maMDaLa, sAdi, vAmana, kuja ane huMDa. A zarIranA suMdara ke kharAba dekhAva AzrayI che, A be gAthAnuM varNana meTI saMghayaNInA bhASAMtaramAM chapAyela che. tathA- tullaM vitthaDa bahulaM usseha bahuMca maDahakodraM ca / heTThila kAyamaDahaM savatthA saMThiyaM huMDaM // 2 // vistAra ane bAhalyamAM tulya, uMcAImAM vadhAre ane maDabha ( ) nA koThAvALuM, nIcalo bhAga aDabhavAche, ane badhA bhAgamAM asaMsthita huMDa saMsthAna che. parame nANA varaNaM paMcavihaM daMsaNaM cauviyappaM / paMcavihamaMtarAyaM khavaittA kevalI hoi // 126 // chelA samayamAM pAMca jJAnenAM AvaraNe cAra prakAranA darzananA AvaraNe dAna lAbha bhega upaga vIrya e pAMcanA aMtarAye khapAvIne kevaLI thAya che. - tenI sthApanA batAve che. asaM-lobha- hAsyAdi SaTaka-000000 asaMkhya lebha-000 strIlobha-0 Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [251 ] mAyA-0 apra. pratyA-00000000 mAna-0. darzana-000' saM-phodha-0 - pu. veda-0 anaMtA-0000 - saMbhiNNa pAsato logamaleAgaM ca savvaosavvaM ja nAi mAM jarA pUrva mA virSa thI 227 | saMbhinna te eka bhAvapaNe bhinna che, eTale jevuM bahAra tevuMja aMdara che, athavA saMbhinna te dravya che. pra-kevI rIte? u-kALa ane bhAva tenA paryAya che, te baMnenA samasta paNa vaDe athavA badhI bAjuthI bhinna te saMbhinna leka tathA alekane sarva dizAmAM sarva vastu mAtrane kevaLI jue che, temAM dharma adharma Adi jevA gya che. te dekhAya che mATe loka, ane ekaluM AkAza che, te alaka che, A baMne vaDe kSetra batAvyuM, emAM badhAM dravye AvI gayAM. A leka alekamAM kAMI evuM nathI, ke jene kevaLI na jue, tema te dravyanA paryAya bhUta, vartamAna ane bhaviSya saMbaMdhI paNa jANuM le. (bhavya zabda pA. 3-4-68 pramANe banyA che ) prathama upaddaghAta niryukti varNavatAM prasaMgathI kahyuM hatuM ke (tapa niyama jJAna vRkSe caDhelA kevaLI prabhu pravacana rU5 phUla phaLe ziSyone Ape che,) te kevaLI prabhunuM svarUpa upara batAvyuM, te tIrthakara kevaLI pAsethI sAmAyika Adi Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [25] zrata, AcArya paraMparAe AveluM che, ane A jina pravacananI utpatti thaI che, e badhuM cAlu niryuktinA samutthAna prasaMge kahyuM, have A jina pravacananI utpatti zuM che, ane keTaluM jina pravacana kahevAnuM che, athavA kayA abhidhAnane bhAga kahevAnuM che, te prasaMgane anusaratuM che, te athavA bAkInA dvArane saMgraha kahe che. niNa padhayaNa uppattI pavayaNa egaThThiyA vibhAgA ya / dAravihI ya nayavIhI vakkhANa vihiya annuogo|| 128 // jina pravacananI utpatti, pravacananA ekArthika, tathA ekAthikanA vibhAge e traNa paNa prasaMgathI zeSa (bAkI) che, tathA dvArenI vidhi tathA vidhAna vidhi che, temAM te A upaghAtaja che, ane naya vidhi te ce anuga dvAra che, tathA ziSya bhaNanAra, tathA AcArya bhaNAvanAra e baMnenI parIkSAnuM varNana te vyAkhyAna vidhi che, ane anuyoga te sUtra sparzaka niryukita ane sUtrAnugama che.A samuccaya (TuMkAmAM) artha che. pra-ce anuyAga dvArA nyavidhine kahI pachI trIje. anuga dvAra rU5 anuyAga zA mATe kahyuM? u-naya anugama baMne sAthe sahacara bhAve varte che, te batAvavA mATe che, jemake naya anugama e baMne dareka sUtramAM sAthe cAle che, kAraNake nAnA matathI zUnya evA anugamane abhAva che ane cAre anuga dvAranuM varNana Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 253 ] karatAM nayAne aMte kahyA te paNa ThIka che, kAraNake anugama naya e ba Mne sAthe khelavAnuM azakaya che, dareka pada krame khelAya che. atirikata vyAkhyAna pra--cAra anuyAga dvArathI vidhinA upanyAsa bIna jarUrI che. u--nahi, te anugamanuM aMga che, ane vyAkhyAnA aMgapaNAthI anugama agapaNuM kudaratI che. ! 128 / temAM jina pravacananI utpatti niyukta samutthAnanA prasaMge kahI, kAraNake pravacana te jinezvaranuM vacana che, tenu vaNuM na tA AgaLa thai gayuM, have pravacananA eka arthavALA zabdone kahe che, tathA tenA vibhAgA kahe che. egaTTiyANi tiNiu, pavayaNa suttaM taheva atthAa ikkikkasya itto, nAmA egaTTiyA paMca / / 129 / / suya dhammatittha maggo pAvayaNaM pavayarNaca egaTThA suttaM taMtaM gaMthA pADhA satthaM ca egaTThA // 130 // aNuogo ya niyeogA bhAsa vibhAsAya vattiyaM yeva aNu ogassa u ee nAmA egaTThiyA paMca // 131 // jene eka artha hAya te ekArthika che, pravacana, sUtra, artha e traNe eka artha vALAM che. temAM pravacananuM pUrve vana karyuM che, ke te pradhAna jinezvaranu vacana mekSa ApanArU che sUcanA karavAthI sUtra che, ane je nAthI vastu pamAya te a che, ahIM pravacana te sAmAnya zruta che, ane sUtra artha ane tenAM vizeSa che. Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 254 ] pra--sUtra ane artha e khanenI pravacana sAthe ekAthatA yukta che, kAraNa ke te tenA vizeSapaNe che, paNa sUtra artha ane paraspara bhinna hAvAthI ekAtA ghaTatI nathI ? ane sUtra vyAkhyeya che, ane artha vyAkhyAna che, athavA A traNemAM paNa bhinna a`tAja ghaTe che; kAraNa ke A darekane vibhAgAnA sadbhAva che, jo bhinna atA na mAnIe te ekArthika thatA bhedavaDe ekArthika traNenA judA judA zA mATe kahevA ujema e kamaLA che, eka khIlyu nathI, khIjuM khIlyu che, e darekamAM sakAca vikAsanA paryAyane bheda hAvA chatAM paNa kamaLanA sAmAnyapaNAthI abheda ghaTe che, e pramANe sUtrArthanuM paNa pravacananI apekSAe ane anene mAMhA mAMhe abhedapaNa che, te A pramANe bIDAyalA kamaLa jevu sUtra che, te khIlelu artha che, ane pravacana tA khanemAM kamaLanI mAphaka ghaTe che, ane A traNenA ekArthika vibhAgA paNa dekhAya che, jemake kamaLa, arivaMda, paMkaja e traNe padmanAM ekArthika che, tathA kuDamala, vRMda saMkucita na khIlelAnA ekArthika che, tathA vikaca, kula, viSNuddha e khIlelAnA ekArthi ka che, tema pravacana sUtra anA ekArthika vibhAgaiA paNa kamaLa bIDAyela khIlela mAka virUddha che. athavA khIjI rIte kahe che, ekArthika traNaja che, tene AzrayI kahevAM, eTale pravacananA ekArthika tathA sUtra anA ekArthi ka kahevAM, bAkI badhuM pUrva peThe che, (mAmAM pravacana, sUtra, arthAM paraspara ekAki paNe na ghaTALyAM )-- Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [55] pradhAra gAthAmAM kahyuM ke pravacananA ekArthika kahevAM, temAM have phera paDI jaze ? u0--nahI, upara kahyuM che ke sUtra artha e baMne pravacananAM vizeSa che, kAraNa ke sUtra arthamAM paNa pravacananuM ghaTavApaNuM che. - pra-je ema che te vibhAga dvArA juduM batAvavuM vyartha thayuM? u-nahi. sAMbhaLe vibhAgane artha zuM che, te samajAvIe chIe, ke avizeSapaNa ekArthika kahevAM, sAmAnya vizeSapaNe bhegAM pravacananAM 15 ekArthika che. pra-tyAre temAM zuM kahevuM che? u-vizeSa gecara paryAnuM sAmAnya gocara paryAyapaNuM na thAya, mATe baMnene vibhAga kahe, (ke A sAmAnya che, A vizeSa che) jemake AMbA vigere vRkSAdi zabdanA paryA nathI, kAraNa ke lekamAM paNa te vahevAra nathI, ( - bAne paryAya sahakAra thAya, paNa jhADa na thAya kAraNake jhADamAM te aneka nAmo. Ave. AMbAe Ave, ane pIpaLAe jA. Ave. A ATha na thavA nathI, A Ave.) pravacananA pAMca ekarthika. zutane dharma-svabhAva te zratadharma che, kAraNake te badhanA svabhAva paNe che, eTale te zratane bedha pravacana kare che, athavA zruta te jIvane payoya che, ane zruta sAthe dharmane sa Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [56] mAsa karatAM zratadharma thaye, athavA sugatine dhAraNa karavAthI zruta teja dharma che, tIrthane artha pUrve kahI gayA chIe, ane te caturvidha saMgha tarIke che, ahIM pravacana saMghane ananyapaNe pravacanane upaga hovAthI pravacana te tIrtha che, tathA jenA vaDe AtmA zodhAya te mArga che, athavA mArgaNa karavI te mArga che, zivane zodhavuM tathA abhividhie pragaTa thaeluM chevAdi padArthomAM vacana mATe vaparAtuM pravacana, tathA pravacana pUrve kaheluM che, eTale pravacananA pAMca nAmane vibhAga kahyo, zratadharma, tIrtha, mArga, pravacana ane pravacana ema pAMca thayAM. have sUtra vibhAga kahe che. sUcanA karavAthI sUtra che, enAvaDe enAthI enAmAM artha vistArAya te taMtra che, te pramANe guMthAya te graMtha che, ane paThana (bhaNavuM) thAya mATe pATha che, athavA enAvaDe enAthI enAmAM paThana thAya mATe pATha che, tene artha khulluM karavuM thAya che, tathA enAvaDe enAthI ke enAmAM zAsana thAya, te zAstra che, athavA AtmAvaDe jANavA gya che, mATe zAstra che, eTale sUtra taMtra graMtha pATha ane zAstra e pAMca eka arthamAM che, gAthAmAM pharI ekArthika kahevAnuM kAraNa e che ke sAmAnya vizeSamAM paNa kaI aMze bheda dekhAya che te sUcavyuM che 130 sUtra sAthe artha je te anuga che, athavA sUtranuM abhidheya vyApAra tathA anukuLayoga te anuga Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [57] che, eTale ghaDA zabdathI ghaDe padArtha samajAya che. tathA niyata nizcayavALe yoga te niga che, eTale ghaTa zabdathI ghaTaja levAya, paNa peTa na levAya, tema bhASaNa karavAthI bhASA eTale prakaTa karavuM, eTale ghaTana karavAthI ghaTa ceSTAvALo artha ghaTa che. (pANI bharIne cAlatAM aMdara avAja thAya che) tathA vividha bhASA te vibhASA che, eTale paryAya zabdothI tenA svarUpanuM kathana karavuM jemake ghaTa kuMbha che, vAjJika te badhA paryAye kahI batAvavA. A pramANe anuga, niga, bhASA, vibhASA vArtika e anuganA pAMca nAma eka arthamAM che, A samudAyathI TuMkAmAM artha kahyo, ane vizeSathI pratyekadvAre kahIzuM, - pravacana vigerenuM avizeSapaNe ekArthika kahevAnA prakramamAM ekArthika anuga vigerenuM bhedavaDe upanyAsanuM A khyAna karavuM te arthanuM pradhAnapaNuM batAve che. jemake "sUtradhara, arthadhara, "muni vigere che. have temAMnA anuga nAmanA prathama dvAranuM varNana kare che. NAmaM ThavaNA davie khitte kAleya vayaNa bhaavey| eso aNuogassa uNikkhevo hoi satta viho // 132 // nAma svarUpa prathama batAvyuM che, ane nAmane anuga te koI paNa jIvAdi padArthanuM anuyAga evuM nAma karIe, athavA nAmane anuyoga (vyAkhyA) karIe te nAma anuga che, akSa vigerenI sthApanA che, temAM anuga karate keI sthApe, sthApanAmAM anuga te sthApanA anuga che, athavA karma 17 Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 258 ] dhAraya samAsa karavA, dravya viSaya sabaMdhI je anuyAga te * vyAnuyAga che, te anuyAga Agama Agama ema be bhede che, nA AgamamAM jJa zarIra bhavya zarIra te manethI vyatirikata anuyAga te dravyanA dravyAnA dravyavaDe dravyeAvaDe dravyamAM dravye mAM anuyAga karavA te dravyAnuyAga che, A pramANe kSetra vige remAM paNa cha bhedanI ceAjanA karavI. ahIM dravya anuyAga e prakAre thAya che, jIva dravyanA, ajIva dravyanA anuyAga che, te ekeka cAra prakAre che, dravyathI kSetrathI kALathI ane bhAvathI che, jemake dravyathI jIva eka dravya che, kSetrathI asaMkhyeya pradeza avagADha che, kALathI jIvavanI apekSAe anAdi anaMta che, bhAvathI anaMtajJAna darzana cAritra acAritra deza cAritra agurU laghu paryAyavALA che. te pramANe majIva dravyo paramANu vigere che, temAM paramANu dravyathI eka dravya, kSetrathI eka pradeza avagADha che, kALathI jaghanyathI ekasamaya be athavA utkRSTathI asaMkhyeya utsarpiNI avasarpiNI, bhAvathI ekarasa eka vaNu e pharasa eka gaMdhavALA che, ane A badhAnAM peAtAnA sthAnamAM rasAdi pAMcA anaMtA eka guNa tIkhA vigere bhedothI jANavA. A pramANe e aNu vigerethI laIne ana Mta aNunA dha sudhInuM svarUpa jANavuM; dravyanA anuyAga kahyo, have dravyAnA anuyAga kahe che, te jIva ane ajIva saMbaMdhI jANavA, jema pannavaNA sUtramAM jIva ajIva byAnA vicAra jaNAvye che, te batAve che. Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [259] jIva pajjavANaM bhaMte kiM saMkhejjA asaMkhenjA aNato? goyamA! no saMkhejjA no asaMkhejjA aNaMtA, evaM amIva jarA puchAvattA ja radda II jIva parya (paryAye) saMkheya asaMkhyaya ke anaMta che,? prabhue kahyuM. he maitama! saMkheya nahi, asaMkhyaya nahi paNa anaMtA che, A pramANe ajIva paryAyenI pRcchA jANavI, uttara paNa temaja jANavo. dravya vaDe anuga. pralepa athavA akSa vigerethI vyAkhyAna karavuM. jema khaDIthI pATI upara, pinathI sleTa upara lakhAya che, tema vyAkhyAna karavA lakhe. A dravya vaDe anuga. akSe vigere ghaNA dravyothI anuyAga kare. dravyamAM anuyega. pATIyA vigeremAM anuga. dramAM anuyega te ghaNuM makAna vigeremAM rahI anupega kare, e pramANe kSetra anugamAM paNa jANavuM. kSetrane anuga te bharata kSetra vigerenuM, kSetrane anuga te jaMbudvIpa vigerene, jemake dvIpa sAgara prajJaptimAM batAvela che, kSetravaDe, jemake pRthvIkAyAdi saMkhyAnuM vyAkhyAna karavuM kahyuM che ke- Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [260 ] jaMbuddIva pamANaM puDhavi jiANaM tu patthayaM kAuM pavamavijjamANA havaMti lAgA asaMkhijjA // 1 // pRthvI kAyanA jIvA keTalA che, e jaNAvavA mATe kahe che ke pRthvInA jIvA mATe jaMbudvIpa jevaDA prasthaka ( mApuM) banAvI tenA vaDe te jIvA mApIe te asabhyeya lAkamAM te mAI zake, (paNa sUkSma pariNAme rahela hAvAthI lAkamAM ThAMsI ThAMsIne bharAyA che. ) kSetrAvarDa anuyAga. bahuhiM dISa samuddehiM puDhavijiANa mityAdi jemake ghaNA dvIpa samudro vaDe pRthvI kAyanA jIvAne mApe. kSetramAM anuyAga tirthaMka leAkamAM anuyAga athavA bharata kSetramAM anucAga karavA. kSetrAmAM anuyAga racA dvIpa tathA e samudramAM kALanA anuyAga- te samaya vigerenI prarUpaNA karavI. kALAnA anuyAga te ghaNA samayeA vigerenuM vyAkhyAna karavu. kALavarDa anuyAga te jema khAdara vAyukAyika jIvAnAM vaikriya zarIrA mahApaDyeApamanA asaMkhya bhAga mAtravaDe apaharaNa karAya ( eka eka samaye gaNatarI karavA mAnue sukIe tA teTalA kALa lAge. ) Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [261] kALavaDe anuga te jemake navA utapanna thatA trasakA yika jIvane ekeka samayavaDe dura karIe te badhAne mApatAM asaMkhya utsarpiNa avasarpiNuo vahI jAya. - kALamAM anuga te jema sUtranA arthanI vyAkhyA karavI heya te bIjI pArasI mAM thAya che te- kALamAM anuga te avasarpiNamAM traNe kALamAM eTale sukhama du:khamanA carama bhAgamAM, duHkhama sukhamanA purAmAM tathA du:khama ArAmAM ane utsapinA be kALamAM duHkhama sukhama, sukhama du:khamamAM (vItarAga bhASita dharma raheze ane tenuM vyAkhyAna thaze. ) vacana anugate jema ekavacana, vacanane anuga te dvivacana bahuvacana tathA seLa prakAranAM vacana che. vacanavaDe anuga te jema keI AcArya sAdhuo vigerethI prArthanA karAtAM te ekavacanavaDe anuyAga kare. vacanavaDe-teja AcArya ghaNuM vacanavaDe anuyAga kare, athavA vAraMvAra prArthanA karatAM ghaNuM vAkAvaDe anuyAga kare, vacanamAM anuga te kSApazapikamAM anuyega kare. vacanamAM anuga te lApazamimAM. bIjA AcAmeM kahe che ke vacanomAM anuga nathI, kAraNa ke kSApazamika che, ane tenuM ekapaNuM hevAthI bahuvacana na thAya. bhAva anuyAgabhAva anuga be prakAre che, AgamathI, ne AgamathI, Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [22] AgamathI jJAtA ane upayega sahita hAya, ane nA AgamathI AyikAdemAMthI keAInA paNa anuyAga karavA. bhAvAnA te AdiyakAdi ghaNAnA anuyAga karavA, bhAvavaDe saMgraha vigerethI kahyuM che ke paMcahi ThANehiM suttaMvAejA taMjahA - saMgahaTTayAe 1 uvaggahaTTayAe 2 nijaraTThAe 3 suyapajjavajAteNaM 4 avvocchitIpa 5 ThANAMga sUtranA 5 mA ThANAmAM A pATha che ke 5 sthAne sUtravAcanA karavI, 1 sagraha karavA mATe 2 upakAra karavA mATe 3 nirjarA karavA mATe 4 zrutanA paryAya thavA vaDe, pa sadA kAyama rahevA mATe. bhAvAvaDe-eja samudghita bhAveAvaDe ( ahIM bhAvanA a abhiprAya che AvA abhiprAyAvaDe sUtravAcanA ApavI) bhAvamAM kSAye pamikamAM anuyAga karavA, bhAvAmAM AcArAdi sUtrAmAM athavA pratikSaNe kSayApazamanA piraNAmapaNAthI bhAvAmAM anuyAga che, athavA bhAvamAM kSApazamanuM ekapaNa hAvAthI ghaTatu nathI. A badhA dravyAdi anuyAgAnA paraspara samAveza thAya che, te svabuddhi e vicAravu, bhASyakAra mahArAje te kahyuM che, davveNiyamA bhAvo NaviNA te yAvikhittakAlehiM / khitte tiNhavibhayaNA kAle bhayaNApatIsuMpi // 1 // dravyamAM niyamathI bhAvA che, kAraNa ke bhAva vinA dravya Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [26] na hoya, tema bhAva paNa kSetra-kALa sAthe hoya, paNa kSetramAM traNenI bhajana jANavI, hAya ke na paNa hoya. (lokamAM bIjA dravya ke paryAye nathI) kAlamAM traNenI bhajanA jANavI, hoya ke na paNa hAya (rA dvIpanI bahAra sUrya caMdra pharatA na hovAthI tyAM kALa na gaNAya) anuga kahyo, ethI viparIta hoya te ananuga che 13rA have anuga tathA anarganA pratipAdaka dAMte batAve che. vacchagagoNI 1 khujjA sajjhAe 3 ceva bahira ullAyo gAmillae 5 yavayaNe sattevaya hu~ti bhAvaMmi // 133 / / prathama udAharaNa dravyane ananuga tathA anuyegane vAcharaDuM ane gAya saMbaMdhI che, te kahe che. jema gAyane dehanAre pATalA (gAyane) vAcharaDe . bahulA gAyane vaLagADe, ane (bahalAne) pATalAne vaLagADe. arthAt jene je vAcharaDe hoya tene te na mukatAM bIjAne muke, te ananuyoga thAya. gAyane prema na thavAthI dUdha na Ape, paNa je dehanA je gAyane je vAcharaDo hoya tene te vaLagADe te gAya premathI dudha Ape, te anuga che, e pramANe sUtramAM paNa jIva lakSaNa vaDe ajIvanI prarUpaNa kare, athavA ajIvanAM lakSaNe vaDe jIvanI prarUpaNuM kare, te anayga thAya, eTale te bhaNanAre ziSya bIjI rIte ulaTuM samaje, tethI arthamAM visaMvAda (bhUla) thAya, artha jude Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [264] thatAM cAritra nirmaLa na pALe, ane tethI mekSa na maLe, ane mekSa na maLe te dIkSA nirarthaka jANavI, paNa je jIvanAM lakSaNe vaDe jIva svarUpa samajAve, ane ajIvanAM lakSaNa vaDe ajIva samajAve, te anuyoga thAya, tethI kAryasiddhi thAya che, ane avikala (khara saMpUrNa) arthane baMdha thAya, tethI cAritranI vRddhi ane tethI mekSa maLe, A prathama dRSTAMta thayuM. kSetra anarga tathA anugA saMbaMdhI kujAnuM daSTAMta. paiThaNa nAmanuM dakSiNa dezamAM nagara che, tyAM zAlivAhana nAmane rAjA che, te rAjA dara varase bharUca nagaramAM naravAhana rAjAne reke che, (ghere ghAle che), jyAre varSArUtu Ave tyAre dezamAM pAcho jAya che. A pramANe kALa vIte che, ekavAra te rAjA ghere ghAlavA jatAM sabhAnI mAMDavImAM zukayuM, tene tyAM sevA karanArI dAsI "kubajA" hatI, te dAsIe vicAryuM ke A bhUmimAM thuMkAya nahi, chatAM thuMkayuM mATe A rAjA javAnI taiyArIvALe che, te dAsIne rAjakuLamAM rahenAre yAnazAlika (vAhana adhikArI) oLakhIte hatuM, tene vAta karI, teNe pitAnAM badhAM vAhane ja karI rAkhyAM, te dekhIne lazkarane bIjo bhAga paNa taiyAra thaye, rAjA gupta rIte rAte ekale vicAre che ke dhaLa vigerenA bhayathI savAramAM jaIza ane savAramAM cAle che, ke tenA jevAmAM AvyuM ke tenuM badhuM lazkara cAlavAnI taiyArIvALuM joyuM. rAjAe Azcarya Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [26] pAmI vicAryuM ke meM kaIne kahyuM nathI, tyAre kevI rIte A lekee jANya, ? eka bIjAne pUchatAM jaNAyuM ke kujAe khulluM karyuM che, pachI kubajAne pUchyuM, teNe thuMkavA saMbaMdhI kahyuM, rAjAne ayogya jagyAe thuMkavAne anarga thaye. paNa je te rAjA mAMDavIne vicAra karata, ke A thuMkavA rogya jagyA nathI, te keIne te vAtanI khabara na paData. mATe te anuga thAta, eja pramANe AcArya evI prarUpaNuM kare ke pradeza hita ekAMta nitya AkAza che, AvuM mAnatAM ananuga thAya, paNa sapradezavALe anekAMta apekSAe nityAnitya che, ema prarUpaNuM kare te anuga thAya. kALanAM anarga tathA anuganAM bhaNavA saMbaMdhI - udAharaNa eka sAdhune vadhAre rAtri gayA pachI pAchalo pATha gokhI jatAM utAvaLamAM keTalo kALa gaye, tene tenI khabara nahotI, tethI jorathI gekhate hatuM, tyAM koI samyagraSTi devIe te ziSyanA hita mATe vicAryuM ke rakhene kaI misyAdraSTi devI tene duHkha na de, evA bhayathI te devI chAzanI mATalI bharIne jorathI pikAre che ke "dahi maLeluM che leze ke A bumathI pelA sAdhune gekhavAmAM aDacaNa paDI, tyAre kaMTAlIne kahevA lAgyuM ke A chAza vecavAne vakhata che ke? devIe kahyuM ke tyAre atyAre jorathI gokhavAne vakhata che ke ? tyAre sAdhue upaga mukI vicAryuM ke ghaNI rAta gaI che Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 266] mATe bIjAne nidrAmAM khalela paDe mATe mArI bhUla thaI, ethI devInA saMmukha micyA duSkRta dIdhuM, devIe kahyuM ke he mugdha! pharI AvuM na karIza; kAraNake moDI rAtre nIkaLelI keI misyAdraSTi devI tane pIDA karaze, A akAle jorathI gekhavuM te ananuyoga che. (paNa je nidrA na Ave ane ekAMtamAM besIne dhIre gaNe te harakata nathI, paNa je yegya samaye ekAMtamAM pATha jerathI paNa kare, te anuga che. vacana saMbaMdhI anarga anuganAM dRSTAMta temAM prathama baherAnA ullApanuM draSTAMta. eka gAmamAM eka baheruM kuMTuMba rahe che, temAM DiseDozI temane putra ane tenI vahu che, te putra khetI kare che, tyAM haLa calAvatAM vaTemArgue raste pUchaye, pele bahere hevAthI na samajavAthI uttara Apyo ke A mArA be baLadIyA te ghare janmelA che. tevAmAM tenI strI khAvAnuM lAvI, tene kahe che, baLadIAnAM zIMgaDAM samAya? strI belI, A dahIM meM macyuM nathI ke temAM luNa nAMkhyuM che ke nahi, tamArI mAe macyuM che. vahue ghera jaIne pUchyuM ke luNa nAMkhyuM che ke nahi ? te DezI bolI ke A sthala ke kharabacaDuM vastra game te he, te phesAnI potaDI haze, te DesIe buDhAne pUchayuM, te be ke huM tArA segana khAIne kahuM chuM ke meM eka talane dANe paNa khAdhe nathI. A pramANe aNasamaje je belAya te ananuga che, te pramANe ekavacanane badale dvivacana bele, Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [67] dvivacanane badale ekavacana bole te ananuga che, paNa pUchayAne sAMbhaLIne egya uttara Ape te anuga che, tema jyAM jevuM vacana ghaTe tevuM bolavuM te anuga che. grAmeyakanuM udAharaNa. A daSTAMta vacana uparaja che, ane A anuga pradhAna che. te batAvavA kahyuM che. eka nagaramAM eka strI che teno dhaNI marI jatAM lAkaDAM vecI peTa bharavA chatAM paNa dAridratAthI niMdAtI marelI jevI banIne te nAnA putrane leI bIje gAma gaI, tyAM majurIthI peTa bharatAM bALaka moTo thatAM mAne pUchavA lAgyuM ke mAre bApa kyAM che? te marI gaye, pharI pUchyuM zAthI jIvatuM hatuM? khela karIne, huM paNa laTakavAne khela karUM? beTA vinayathI zIkhyA vinA na thAya, vinaya kevo che ? jAtkAra ( zIkhavanArane utsAhathI jayanAda ) kare, nIce namIne javuM. (mAthuM namAvI namaskAra kare) tathA kahe tema karavuM, A pramANe mAtA pAsethI sAMbhaLIne tenI rajA laI nIkaLe. rastAmAM vyAdha (zIkArIo) mRgone pakaDavA saMtAyA hatA, tene nIcA beThelA joI vicAryuM ke teo paNa bhaNavA beThA haze, mATe mAnA kahevA pramANe jayanAda karyo ke gurU prasanna thaIne zIkhave, paNa jorathI bolatAM mRga bhaya pAmIne bhAgI gayA, zIkArIoe pakaDIne mAravA mAMDa, chokare kharI vAta kahI, zikArIone dayA AvyAthI mukI Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [268] dIdhe, ane kahyuM ke AvI rIte jyAM dekhe tyAM dhIre dhIre javuM, jorathI bolavuM nahi, A pramANe AgaLa jatAM teNe bIone joyA, tyAM dhIme dhIme cAlavAthI kapaDAM ceranArane te dhobIe zeAdhatA hatA, tyAM A chokare cera mAphaka dhIre dhIre cAlate joI tene cAra jANI pitAnI hadamAM Avele jANuM pakaDa, mAravA mAMDe, teNe kharI vAta kahevAthI mukI dIdhe, ane zIkhAmaNa ApI ke ema bela, kezuddha thAo! AgaLa cAlatAM kheDute bIjane vAvatA joyA; tyAre te chokare belyo zuddha thAo! (vAdaLAM vinAnuM AkAza thAo) ema ulaTuM samajIne kheDutee The, kharI vAta kahevAthI mukI didhe ane samajAvyuM, ke AvuM jue, tyAre ema kahevuM, ke ghaNuM thAo, enAM vAsaNa bharAo, rastAmAM muDadAne laI jatA mANase jeyA, tyAM tevA zabdo bolatAM ghaNAM maraNanA bhayathI tene kaiye, kharI vAta jANI mukI dIdhe, ane samajAvyuM ke ene atyaMta viyega thAo, ema bolaje, rastAmAM kaI sthAne lagna hatuM, tyAM te belavAthI mAra paDe. satya kahetAM che, ane zIkhavyuM ke AvuM dekhavAne ghaNuM lake maLe, ane sadA kAyama rahe. rastAmAM gunegArane bAMdhI laI jatA joIne tevuM belatAM mAra paDaye, tenAM sagAe zIkhavyuM ke tamAro jaladI mekSa thAo, rastAmAM mitra paraspara mitratA bAMdhatA hatA, tyAM te zabda bolatAM mAra paDaye, kharI vAta kahevAthI mukyA, tyAM eka daMDika kulaputra ( sArA amaladAra) ne tyAM nekara ro, eka vakhata dukA Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [269] LamAM dhAnyanA abhAve khATI chAzanI gheMsa rAMdhI ane bAIe chokarAne kahyuM ke corAmAM mahAjana beThuM che, tyAMthI tArA mAlikane bolAva, ke jaladI cAle "ThaMDI khAvI sArI nathI" teNe jaIne jorathI bolAvIne kahyuM, he bhAIjI ! rAbaDI (gheMsa ) ThaMDI thaI jAya che, jaladI cAlo, potAnI Ita javAthI pelAe zaramAI ghera AvIne dhamakAvyuM ke ApaNu gharanI AvI vAta dhIrethI kahevI, eka vakhata gharamAM Aga lAgI, tyAre dhIre jaIne kAnamAM kahyuM ke gharamAM Aga lAgI che, tethI tyAMthI ghera AvatAM meMDuM thavAthI gharanuM ghaNuM baLI gayuM, mAlike Thapako ApatAM zIkhavyuM ke AvI rIte dhumADe nIkaLatAM dekhIe te kahevA AvyA vinAja pANuM chANa vigerethI paNa bujhavI nAkhavuM, eka vakhata gharamAM dhupa karatAM dhumADe nIkaLate joI gerasa (chANuM) vigere pheMkavA mAMDayuM, AvI mUrakhAIthI tyAMthI rasto pakaDAvye, A kathAno sAra e che ke samajayA vinA kaMi ne badale kaMI karAya te anarga thAya. ane samajIne ucita kahe te anuyAga thAya. have bhAva viSayamAM anarga anuga saMbaMdhI sAta daSTAMta che te kahe che ke 133 che sAvaga bhajjA sattavaie a kuMkaNagadArae naule kamalAmelA saMbassasAhasa seNie kovo // 134 // zrAvaka bhAryAnuM daSTAMta kahe che, eka zrAvake pitAnI strInI sakhIne suMdara joI duSTa buddhi karI, tethI durbala Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [270] thavAthI strIe pUchatAM te vANIe kharI vAta kahI. strIe dIlAse Ave, ane kahela vakhate vastra AbharaNathI zaNagAra sajIne te sakhInuM rUpa karIne ekAMtamAM aMdhArAmAM tene bolAvI tenI IcchA pUrNa karI, bIje dIvase pote kukarma karavAthI vrata bhaMga thayuM, ema pazcAttApa karavA lAgyA, strIe purAve ApI samajAvyuM ke meMja A karyuM che, mATe tamAre gabharAvAnuM kAraNa nathI, A daSTAMtathI e "kahevAnuM ke pote patine bacAvavA bIjI strInuM rUpa dhAraNa karyuM te ananuga che, A pramANe koI sAdhu jainamatanI vAta bIjA samayane nAme kahe, athavA udayika bhAvanA lakSaNa vaDe upazamika lakSaNa varNave te ananuga che, yAcita varNave te anuga kahevAya. sapadika ceranI vArtA. eka taddana kharAba gAmaDAmAM eka cora rahetuM hatuM, te sAdhu brAhmaNa vigerene mAnate hete, ke prasaMga karate na hete, tema jagyA utaravA na Ape, ke rakhene keAI mane dharma na batAvI de! ke huM dayALu banI jAuM? eka vakhate te gAmamAM sAdhuo AvyA, utaravAnI jagyA mAgI, tyAre goThIyA (juvAnIyAnI ToLI) e jANavA chatAM paNa kahyuM ke tyAM tame jAo, kAraNake je te paNa zrAvaka che. saraLa svabhAve sAdhuo gayA, pUchayuM, paNa cAra javAba Apate nahotA, tyAre eka sAdhue kahyuM, ke A zrAvaka na hoya, athavA teoe ApaNane ThagyA che, tyAre cAre pUchayuM, ke te Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [27] zuM vAta che? teoe kharI vAta kahI, ke tame zrAvaka che evuM amane kahyuM tethI ahIM AvyA chIe tethI cAre kahyuM, A akArya thayuM, bhale mane Thage ! paNa Ama sAdhuone ThagavA nahIM joIe, temane asAratA (vika95) na thAo, mATe eka sarate utaravA jagyA ApuM ke temaNe mane dharma na kahe, sAdhuoe kahyuM. tema he, tethI teNe sAdhuone ghara ApyuM, kAraNa ke tyAM paNa comAsuM karyuM, ane comAsuM pUruM thaye vihAra karatAM mukavA jatAM sAdhue sarata pUrI thavAthI tene dharma saMbhaLAvyuM, mArAthI kaMIpaNa nahIM bane, tevuM core kahetAM sAdhuoe zrAvakanA mULa uttara guNa varNavIne chevaTe dArUmAMsanI paNa baMdhI karavA kahyuM, paNa tenI nA pADavAthI sAdhue kahyuM ke tamAre koIne mAravo hoya to paNa sAta pagalAM pAchA haThIne mAravA pahelAM eTale kALa vilaMba kare, ke tamane athavA maranArane bhAna ThekANe Ave, sAdhunA gayA pachI eka vakhata corI karavA jatAM apazukanathI DarI pAche rAja ghera AvyA, ceranA gayA pachI tyAM tenI bena AvI hatI, teNe purUSane veSa paherI bhAbhI sAthe nAcanA khelamAMthI meTI rAte AvyAM, ane AMkhe gherAtI hovAthI naNaMda bhejAI ekaja pathArImAM suI gayAM, cere ghera AvatAM sAkSAt jeyuM, A parapurUSa che. ema dhArI taravArathI mAravA jatAM gurU pAse lIdheluM vrata yAda AvyuM. sAta DagalAM pAcho haTyo, tevAmAM naNaMdanI bhujA bhAbhInA mAthA nIce AvI javAthI bhArathI kaMTALI belI Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [72]. uThI ke alI ! mArA hAtha uparathI mAthuM dUra kara, tyAre cAre sAdathI oLakhI ke Ate mArI bena che ! teNeja purUSane veSa paheryo che, aho ! jarA vilaMba karavAthI huM akAryakarate bace chuM ! jema zrAvakanI strIe zrAvakane bacA, ahIM sAdhunA badhe cAra bacce, ane vicAra karIne niraMtara sukhI thavA dIkSA lIdhI. (tema sAdhue paNa ucita samaye ucita vyAkhyAna karavuM) have kekaNa dezanA chokarAnuM daSTAMta kahe che. kekaNa dezamAM eka chokaro hate. tenI mA maraNa pAmI paNa tene lIdhe tenA bApane bIjI strI maLatI nahatI, kAraNake navI paraNanArane zokyanA putranuM zalya rahetuM hatuM, eka vakhata putra lAkaDAM levA gaye, tyAre bApe vicAryuM ke tene mArI nAkhuM, pachI bApe eka tIra pheMkayuM ke laI Ava ! te levA gaye, bApe bIjuM tIra tene mAryuM. cheka che, bApA! kema tIra pheMke che, huM vIMdhAI gaye. bApe trIjuM tIra mArI mArI nAMkhyo, putre jyAre prathama vicAryuM ke bApa ajANe mAre che, te ananuga che, pachI jANyuM ke A mane jANuM joIne mAre che, tyAre kharUM jANavAthI te anuga che, athavA saMrakSaNane yogya tene mAravAthI anarga che ane saMrakSaNa kare te anuga kahevAya, kAraNa ke rakSA karavA - gyane mAre te viparIta karyuM kahevAya. A pramANe eka je kahevuM hoya, tethI bIjuM ulaTuMkahe, Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [73] te viparIta paNatho anarga thAya che, yathAgya prarUpavAthI anuyoga thAya che. 3 che neLIyAnuM udAharaNa eka cAraka bhaTrinI ( brAhmaNa ) gaNiI hatI, tyAM eka naLIyAnI mAdA paNa garbhavatI hatI. te baMnene sAthe baccAM eka rAte jamyAM. bAIe vicAryuM ke, A mArA bALakane ramavA yogya thaze, tethI prathama tathA dudha khAvA ApyuM, neLIyAnuM banyuM moTuM thayuM. tyAre chokarAnI mA khAMDavAmAM rokAyelI, tyAre bALakane pAraNAmAM suvADe hatuM, tyAM sApe caDIne tene DaMkha mAryo,. tethI cheka marI gaye, neLIyAe sApane pAraNAthI utarata dekhIne tenA TukaDe TukaDA kya, pachI te neLIye lehI kharaDAyelA meDhe te khAMDatI bAI pAse jaIne ramata karavA mAMDa, bAIe vicAryuM ke A bALakane karaDIne AvyA che! tethI sAMbelAthI mArI nAMkhe, ane putra pAse dekhavA AvI, tyAM sApanA TukaDe TukaDA joyA. tyAre bevaDI adhIraja thaI. A bAIne prathama ulaTuM samajAyuM tyAre ananuga che, pachI kharUM samajAyuM, tyAre anuga jANa, e pramANe, ekane badale bI nuM prarUpe te ananuga, kharUM prarUpe te anuga che. kamaLameLAnuM udAharaNu. dvArikAmAM baLadevanA putra niSadhane sAgaracaMdra nAmane * 18 Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [74] putra rUpathI utkRSTa hevAthI zAMba vigere sarvene vahAluM hatuM, tyAM hArikAmAM rahetA anya rAjAnI putrI kamaLAmeLA nAmanI suMdara rUpavALI hatI, tenI sagAI ugrasenanA putra nabha:sena sAthe thaI hatI, have eka vakhata nAradajI sAgaracaMdra kumAra pAse AvyA, kumAre satkAra karyo, ane beThA pachI namratAthI pUchayuM ke he bhagavAn ! kAMI paNa Azcarya joyuM? hA, kayAM ? tene kahe, nAradajI belyA, Aja dvArikAmAM kamaLameLA nAmanI kanyA che. pra-koIne ApelI che ke? u0-hA. pra-te mane kevI rIte maLe? u-te huM nathI jANata, ema kahI nAradajI gayA, te sAMbhaLI sAgaracaMdrane AsanamAM zayyAmAM dhIraja rahetI nathI, tethI kamaLAmeLAnA nAmane pATIyAmAM lakhate meDhe gekhate rahe che, nArada paNa tyAMthI kamaLAmeLA pAse gaye, tyAM kanyAe Azcarya pUchatAM be kahyAM, eka te rUpamAM sAgaracaMdra che, ane bIjuM kurUpamAM nabhasena che, te sAMbhaLI kanyA sAgaracaMdramAM rAgiNuM banIne nabhasenathI virakta thaI gaI, nArade tene dhIraja ApI, nArade pAchA AvI sAgaracaMdrane kahyuM ke te tane cAhe che, paNa te pahelAM sAgaracaMdranI udAsIthI tenI mAtA tathA bIjA kumAre kheda pAmIne maravA jevA thayelA che, tyAM zAbakumAre AvI aMjANeja tenI pachavADe ubhA rahI Akho Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [275] dAbI, tyAre sAgaracaMdre kahyuM, ke kamaLAmeLa che ke? zAbe kahyuM ke kamaLAmeLA nahIM paNa kamaLAne meLa karAvavAvALe chuM, sAgaracaMdre kahyuM, tema ho, tame mane vimaLakamaLa daLanA cina jevI kamaLAmeLAne meLavI Apaje, tyAM badhA kumA e khuzI thaIne sAMbane na karAvyuM, ane tene moDhe te vAta kabula karAvI, jyAre nazo utaryo tyAre sAMe vicAryuM ke meM A azakya vacana ApyuM che, have te anyathA (nakAmuM) paNa kevI rIte thAya? te te pUruM pALavuM joIe, ema vicArI pradyumna tathA prajJapti ( vidyA ) ne sAthe laIne je divase nabhasenane lagnadivasa hate teja divase sAgaracaMdra zAMba vigere kumAre udyAnamAM gayA, ane nAradajI mAraphate suraMgadvArA chAnI rIte kamalAmeLAne tyAM belAvI, ane tene sAgaracaMdra sAthe paraNavI, ane A udyAnamAM badhA AnaMdathI kIDA kare che, paNa lagnamaMDapamA ugrasena taraphathI te kanyAne kheLatAM tyAM jatAM nathI. zodhavA jatAM temaNe ughAnamAM joI, pradyumna vidyAdharanAM rUpa vikuvya. vAsudeva pote ugrasena taraphathI lazkara laI laDavA AvyA, khare vakhata AvyA, tyAre zAMba pagamAM pa, ane badhI khabara kahI, ke sAgaracaMdrane te kanyA paraNI gaI che, nabhasenanA tana (putra) khamAvyA, A vAtamAM sAra e che ke sAgaracaMdra sAMbane kamalAmeLa kahI te ananuga che, ane kharI vAta jANI, ke A sAMba che, tyAre anuyAga kahevAya, A pramANe viparIta prarUpaNAthI ananuyAga, satya prarUpaNathI anuga che. Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [26] zAbanAM sAhasanuM udAharaNa : jAMbuvatI rANuM vAsudevane kahevA lAgI ke meM putranI eka paNa bhUla nathI joI, vAsudeve kahyuM ThIka, Aja tane batAvuM, ema kahI nArAyaNa tathA jAMbuvatIe AbhIra AbhIraNInuM rUpa lIdhuM, bahAragAmathI chAza vecavA dvArakA zaheramAM AvyAM, gerasa vecatAM sAMbakumAre dekhyAM, AbhIraNane kahyuM, Ava, tArUM dahIM lauM, te AvI, AbhIra pachavADe AvyA, sAMba kaI derAmAM peThe, paNa AbhIrae kahyuM, ke huM aMdara nahi AvuM, paisA ahIM lAva ane dahI le, sAMbe kahyuM, aMdara pesavuM paDaze, AbhIraNuM aMdara na AvavAthI sAbe hAtha pakaDa, AbhIra sAme thaye, ane vAsudeva tarIke prakaTa thaye, jAMbavatIne oLakhIne sAMba mAthuM bAMdhIne jIva laIne bhAgye, bIje divase baLAtkArathI ghera lAvatAM khIle ghasatAM AvyuM, vAsudeve jayanAda karatAM pUchayuM, ke A zuM kare che? sAMbe kahyuM, gaI kAlanI junI. vAta je kaheze tenA mukhamAM A ghAlavAmAM Avaze, A vAtane sAra e che ke vAsudevane na oLakhe, tyAM sudhI anarga che ane kharUM jANatAM anuga che. e pramANe vyAkhyAnamAM vIparItamAM ananuga, barebara prarUpatAM anuga che, zreNikanA kepa saMbaMdhI daSTAMta. rAjagRhI nagarImAM zreNika rAjA che tene celaNa rANI Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [77] che, te mahA mahinAmAM carama tIrthakara vaddhamAna svAmIne vAMdIne sAMja vakhate mahele AvI, rastAmAM pratimAdhArI munine kAusagamAM jeyA, te divase ghaNuM ThaMDI hatI, te rAtanA rANano eka hAtha bahAra khulle rahI jatAM kamakamI AvavAthI jAgIne hAtha aMdara lIdho, paNa te hAthanI zItaLatAthI tenA AkhA zarIre zIta bharAI AvyuM, tethI te bolavA lAgI ke te tapasvI hAla zuM karate haze ! A sAMbhaLIne zreNike vicAryuM ke A rANIe keIne saMketa Apyo haze, ema durAcAranI AzaMkA lAvI prabhAte teNe abhayakumArane kahyuM, celaNAno mahela bALI muka, zreNika rAjA A pramANe hukama karI mahAvIra prabhu pAse gayA, abhayakumAre hAthI rAkhavAnI jagyAmAM thoDI Aga mukI, zreNike prabhune pUchyuM, ke celaNA zIlavaMtI ke kulaTA ? prabhue kahyuM, zIlavaMtI, zreNika turta pAchA AvyuM ke baLatAmAMthI tene bacAvI levAya, abhayakumAra sAme nIkaLe, kema saLagAvyuM? u0-hA, tuM kema AgamAM na peThe ? abhayakumAre kahyuM, huM dIkSA laIza, zA mATe agnimAM baLuM ? abhayakumAre vicAryuM ke celaNAnuM mRtyu jANuM rAjA prANa na tyAge, ethI turta kahyuM ke calaNa bALI nathI, A vAtano sAra e che ke khoTI zaMkA zreNika lAvyA, te ananuyoga, kharI vAta jANatAM anuyega. have pUrve batAvela bhASAdi svarUpa samajAve che. kaTTe puDhe citte siri dharie puMDadesie ceva bhAsaga vibhAsapa vA, vattIkaraNea AharaNA // 135 // Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [278] kASTa viSayane daSTAMta te keI sutAra lAkaDAmAM putaLAne AkAra mAtra kare, keI sthala avayava banAve, kaI saMpUrNa aMge pAMga vigere avayava banAve, e pramANe kASTha samAna sAmAyika Adi sUtra che, temAM belanA paristhala (DAmAM) artha mAtra batAve, jemake samabhAva te sAmAyika che, paNa vibhASika vidvAna te tenA aneka prakAre artha batAve, jemake samabhAva te sAmAyika athavA sama (madhyasthatA) ne lAbha (Aya) temaja svAthIka pratyaya lAgavAthI sAmAyika che, vigere samajavuM, tathA vyakta karavAnA svabhAvavALo te vyaktikara che, eTale je saMpUrNa vyutpatti kare tathA sAmAyikamAM lAgatA aticAra, anAcAra tathA phala vigerenuM juduM juduM svarUpa bele te che. te saMpUrNa rIte batAvanAra nizcayathI caMdapUvI hoya teja che, ane ahIM bhASaka vigerenuM svarUpa batAvavAthI bhASA vigereja batAvela jANavI. pra-kevI rIte ? u0-bhASA vigere tevA purUSathI pragaTa thAya che; ( 2 ) have pusta (pustaka) saMbaMdhI draSTAMta keI kAgaLamAM AkAra mAtra kare che, keI sthala avayavanI AkRti kare, kaI saMpUrNa avayava banAve, tenA uparathI sAmAyika vigerenI ghaTanA upara mAphaka jANavI, ( 3) citranuM dRSTAMta jema koI cItare vateNuM ke pachIthI AkAra kare, ke Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [27] haritAla vigerethI judAjudA raMga pUre, kaI saMpUrNa avaya tevA AkAranA raMganA banAve, sAmAyikAdinI yejanA paNa upara mAphaka jANI, - (4) zrI gRhikanuM daSTAMta - zrI gRha te bhaMDAra che, te jene hoya te ( pA. pa-2 115 pramANe ) zrI guhika zabda bane che, te bhaMDArI bharelA vAsaNane joIne kahe ke A ratnanuM bhAjana che, koI te ratnanI jAti tathA mUlya vigere paNa jANe, keI te te ratnanA guNe paNa jANe, e pramANe traNe daSTAMta jevA bhASaka vyAkhyAna karanArA jANavA vigere. ( 5 ) peDa te puMDarikanuM dRSTAMta. te jarA khIleluM aDadhuM khIleluM, saMpUrNa khIleluM ema kamala traNa bhede che, e pramANe bhASAdi jANavuM. (6) dezikanuM daSTAMta. dezana te deza che, ane teja kathana karavuM che. te kathana karanArane dezika kahe che, jema keI dezikane mArga pUchatAM dizA mAtra batAve, e pramANe sAdhu viparIta prarUpe te ananuga, kharUM prarUpe te anuga che, 134 che A pramANe cha daSTAMtavaDe anuga vistArathI samajAvyuM, niga paNa pUrve batAvela svarUpavALo. A batAvelAM udAharaNathI anuga mAphaka samajI le. Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [280] kaI rastAmAM rahelAM gAma nagara vigere sahita mArga batAve, kaI rastAnI vastuo nagara vigerenA guNe sahita batAve te pramANe bhASaka vigerenuM paNa samajavuM. - A pramANe bhASaka vibhASaka vyaktikara saMbaMdhI daSTAMta batAvyAM che 135 che A pramANe vibhAga kaho, have dvAra vidhine avasara chatAM tene cheDI vyAkhyAna vidhi kahe che. ___ gANI caMdaNa kaMthA, ceDIo sAvae bahiragAhe / TaMkaNao vavahAro, paDivakkho Ayariya sIse // 136 / / pra-cAra anuga dvAramAM na lIdhela vyAkhyAna vidhi zA mATe ahiM kahe che. u--ziSyane sukhethI zravaNa thAya, gurUthI sukhe vyAkhyAna pravRtti thatAM zAstrane upakAra thAya, athavA adhikRta karyo, lIdhelo che emaja jANe. pra-kevI rIte? u-anugAmanI aMdara tene samAveza thAya che, kAraNa ke aMtarbhAva (aMdarane bhAva) vyAkhyAnA aMgapaNe che, praje A anugAmanuM aMga che, te tenA dvAra vi. dhinA pUrve kema kaho che? u-dvAravidhinuM paNa ghaNuM kahevAnuM hovAthI ahIM vyAkhyAna vidhine viparyaya na thAo, (gurU ziSyane ulaTI rIte na bhaNAve ) ethI ahIM prathama AcArya tathA ziSyanA guNa deze batAvyA che, ke gurU ke AcAya guNavAna ziSyane Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [21] anuga karAve. ane ziSya paNa guNavAna AcAryanI pAse ja sa sAMbhaLe," - pravaje A pramANe vyAkhyAna vidhi anugama aM. cane ahIM avatArI (samAveza karI ) ne kahe che, te dvAra gAthAmAM paNa evI rIte kema pejanA na karI. ? u-sUtra vyAkhyAnanuM mahatva batAvavA mATe, ke vizeSa prakAre sUtra vyAkhyAnamAM AcArya athavA ziSya guNavAna zodho. have cAlu vAtanI gAthAnuM vyAkhyAna kare che. temAM prathama gAyanuM daSTAMta che, A badhA daSTAMte gurU ziSyanAM bhegAM jANuM levAM, athavA eka AcAryanuM, eka ziSyanuM ema e ekamAM ja daSTAMto utAravAM- gAyanuM draSTAMta. eka nagaramAM koI mANase koI dhutArA pAsethI rogI gAya je uThavAne paNa asamartha hatI, evI beThelI gAya kharIda karI, pachIthI gAyanA doSe jANIne te vecavA gaye, lenArA belyA, ke tenI cAla tapAsIe, pachI laIe, vecanAre kahe meM beThelI lIdhI che, je tamane anukuLa Ave te le, (paNa kaI le nahi) A pramANe koI AcArya pUruM bhaye na hoya, javAba ApatAM na AvaDe tyAre ziSyane kahe ke meM AvuM sAMbhaLyuM che, te tame paNa te pramANe sAMbhaLI le, (zaMkAnuM samAdhAna na pUche) AvA AcArya pAse na Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [282 ] sAMbhaLavuM, kAraNa ke ziSyane zaMkA paDatAM uttara na Ape ane ziSyanuM samAdhAna na thAya, te saMzayanA padArthamAM bedhanA abhAve mithyAtva lAge, paNa jema avikala ge te gAyanI cAla sArI jANIne levI, te pramANe AkSepane nirNaya karavAmAM pAra pahoMcela je AcArya hoya, tenI pAse sAMbhaLavuM. ziSya paNa je avicAra grAhI prathamanI mAMdI gAya kharIda karanArA je hoya te agya che, paNa vicArIne gurU pAsethI le, te egya ziSya che. caMdana kaMthAnuM udAharaNa dvArakA nagarImAM traNa bherIo che, eka saMgrAma saMbaMdhI, ( raNazIMgaDuM !) che, bIjI aspRdaya saMbaMdhI, trIjI kemudI saMbaMdhI, te traNe gazIrSa caMdananI banAvelI che, devatA adhiSThita che, ane cethI upadrava zAMta karanArI che, tenI utpati kahe che-eka vakhate zakedra devenI sabhAmAM vAsudevanI prazaMsA karI ke dekho uttama purUSonA guNo ke jeo bIjAnA durgaNe dekhatA nathI, tathA nIca sAthe yuddha karatA nathI.. te jagyAe beThela eka deva A vAta mAnate nahote, tethI parIkSA karavA Avya, A vakhate neminAtha prabhune vAMdavA kRSNa vAsudeva nIkaLyA hatA, te samaye A devatAe vAsudevane nIkaLavAnA rastAmAM saDelA marelA gaMdhAtA kutarAnuM rUpa lIdhuM, jethI cotarapha durgadha phelAI, A gaMdhathI kaMTALI badhA mANaso pAchA bhAgyA, paNa vAsudeva pAchA na pharatAM kutarA Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 283 ] * ema pAse AvI tenI durgaMdha na gaNatAM tenA meDhAmAM suMdara dAMta joi kahyu ke A kALA kutarAnI dADhA khaTTu suMdara ane sapheda che. deve te joi vicAyuM ke A guNagrAhI che, te satya che. pachI khIjI parIkSA karavA te devatA gheADazALamAMthI azva ratna laIne nAThA, rakSake joyu. ane lUMTanI khuma pADI, te sAMbhaLIne rAjakumAreA tathA khIjA rAjAe laDavA AvyA, te madhAne devatAe mArIne kADhI mukayA, vAsudeva jAte AvyA, ane kahyuM ke mArUM azva ratna zA mATe cArI jAya che ? deve kahyuM, ke mane yuddhamAM jItIne le, vAsudeve kahyuM ThIka, kevI rIte laDIe ? tu jamIna upara che, ane huM rathamAM chuM, mATe tu mArA ratha lai laDavA Ava, deva--mAre rathanI jarUra nathI, gheADA hAthI paNa batAvyA, paNa teNe nA pADI, khADuM yuddha (malakustI ) paNa nA pADI, deve kahyuM, eka paNa tevu yuddha nahi, paNu adhiSThAna yuddha karavA kahyuM, A nIca rIti hovAthI vAsudeve kahyu ke tu gheADA lai jA, huM nIca yuddha karatA nathI, tyAre deva prasanna thayA , ane vara mAgavA kahyuM, ke huM tane zu ApuM ? vAsudeve aziva haranArI zerI mAgI, te teNe ApI. A devatAi bherI cha cha mAse vAge che, te sAMbhaLanAranA pUrvanA vyAdhie zAMta thAya che, cha mAsa sudhI navA utpanna na thAya, eka vakhata tyAM koi dUrathI vANIe AvyA, te ghaNA dAha javarathI pIDAyelA hatA, bherI vagADanArane kahyu, tu eka lAkha rUpiyA le ane mane A bherImAMthI thoDA kakaDA Apa, lAbhathI teNe ApyA, ane te jagyAe teNe ca ke Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [284] danane TukaDe caDI dIdhe, A pramANe jeNe jeNe mA tene tene ApI dIdhe, tethI A bherI caMdananA TukaDAonI jhaMjhara kaMthA (thIgaDAMvALI gAdaDI) jevI banI, eka vakhata ecIte aziva ( rega) ne upadrava thaye, tyAre bherI vagADavA kahyuM, paNa te bherI vagADatAM sabhAne paNa avAja na saMbhaLAye, teNe bherInI tapAsa karAvI, te jaNAyuM ke bherImAM TukaDA jeDelA hatA, bherIvALa jIvathI marAvyuM, ane pharI devatAne ArAdhI aThama tapa karIne navI lerI lIdhI, ane bIje bherIvALo rAkhe, te potAnA jIvitathI paNa tenI vadhAre rakSA kare che, jethI jarUra paDatAM bherI vAgatAM rega zAMta thavAthI lokoe pUjya, A pramANe je ziSya potAnA sUtra arthane caMdana bherInI kaMthA mAphaka paramata sAthe mizra karI nAkhe, ane thavA yAda na rAkhe, athavA ahaMkArI bane te te agya che, ane bhaNAvanAra AcArya paNa je sUva arthane visarI jAya, te anuga karavAne agya che, A pramANe ziSya gurU bane avinAzita sUtra arthavALA batAvyA. tenI be gAthA kahe che. _jo sIsA sutatthaM, caMdaNakaMthavya paramatA diihiN| mIseti galitamahavA, si khitta mANI NasI jogo|| 1 // kaMthIkata suttatthA guru vijogo Na bhaasitvyss| aviNAsiya sutatthA sIsAyariyA viNihiTThA // 2 // A be gAthAne artha upara AvI gayuM che. ceTInuM udAharaNa vasaMtapura nagaramAM jIrNa zeThanI putrI ane navaka zeThanI Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , karIne doDI gai ghare AvI ne kAmaNa ApI [28] putrInI paraspara prIti hatI, te paNa te baMnene vera thayuM tethI kahyuM ke, enAM mAtA pitAe ApaNane halakI pAyarImAM mukAyAM che, evuM jIrNa zeTha dIkarIne kahetA, te kaI vakhate nahAvA gayAM, temAM navakanI putrI tilaka sahita 14 zaNagAra sajIne AvelI, te nadIne kinAre dAgInA mukIne nadImAM nahAvA gaI. jIrNa zeThanI chokarIe dAgInA laI doDavA mAMDayuM, pilI rekavA lAgI paNa bIjI kodha karIne deDI gaI, mAtA pitAe tene zIkhAmaNa ApI ke cupa besa! navakano putrI ghere AvI ne mAbApane kahyuM ke A pramANe mArI sakhI dAgInA mArA laIne bhAgI AvI che, ane mane pAchA na ApatAM laDavA uThI che, tenAM mAbApe jIrNa zeThane kahevaDAvI dAgInA pAchA mAgyA, paNa te jIrNa zeThe na ApavAthI rAjyamAM pharyAda karI, paNa sAkSI nahoto ke dAgInA lIdhA ke nahi ? tyAre nyAya karanArane bolAvyA, teoe salAha ApI ke dAsIone mekale, teo jaIne kahevA lAgI ke he jIrNa zeThanI putrI ! je tamArA dAgInA hoya to tame paherI batA, te dAgInA teNe ke divasa paherelA na hovAthI hAthanA pagamAM tathA paganA hAthamAM paheryA, tema tenA na hovAthI babara na paherAyAthI kharAba dekhAvA lAgI, pachI navaka zeThanI putrIne paheravA kahyuM, tene rojane mahAvare havAthI paheryA, ane pAchA kADhavAthI turta kADhI batAvyA, ane tenA hovAthI barabara besatAM zobhavA lAgI, tethI tenA dAgInA tene seMpI rAjAe jUThuM bolanAra chaNe zeThane mArI Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [286 ] nAMkhe, A pramANe te zeTha juThuM belavAthI ekavAra maraNane prApta thaye, temaja AcArya utsarganuM sUtra apavAdamAM ane apavAdanuM pada utsargamAM bole, athavA anya vAtane bIjI vAtamAM joDI daI lekene bhramamAM pADe, te te saMsAradaMDathI daMDAya che, tevA AcArya pAse na sAMbhaLavuM, paNa jema navIna zeThanI dIkarIe pitAnI cIjo paherIne pitAnA dAgInA kharA karI jaza lIdhe, tema AcArya paNa visaMvAda na karatAM yegya prarUpaNuM karatAM ahaMnadevanI AjJA pALanAre thAya che. tevA pAse zAstra sAMbhaLavuM, tenI gAthA kahe che - atyANathaniuttAbharaNANaM juNNa seTTi dhUavva / NagurU vidhibhaNite vAvivarIya nioao sIsA // 1 // satyANathaniuttA Isara dhUA samUsaNANaM v| hoi gurU sIso'via viNioaM to jahA bhaNitaM / / 2 // zrAvakanuM udAharaNa te pUrva mAphaka che, ke pitAnI strI ghaNIvAra paricayamAM AvelI chatAM te na oLakhI zake, tenI mAphaka ziSyane ghaNuM gekhAvyA samajAvyA chatAM paNa yAda na rAkhe te dUra kare, athavA gurU bhUlI jAya to tenuM gurUpaNuM dUra karavuM. (bIjA pAse bhaNavuM) gAthAne artha upara AvI gayuM che, ciraparicitaMpiNa, sarati suttatthaMsAva gosabhajjaM va joNa sAjoggo sIsA, guruttaNaM tassa dUreNaM // 1 // baherAnuM daSTAMta paNa prathama AvI gayuM che, tenA upa saMhAranI gAthA kahe che -- Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 287 ] aNNaM puTThA aNNaM jo sAhai seA gurUNa bahiro vva / Naya sIsA jo aNNaM suNeti aNubhAsae aNNaM / / 1 / / jema baherI hAvAthI pUchanAranu sAMbhaLyA vinA game te uttara Ape tema AcAya ziSyanuM pUcheluM samajyA vinA uttara Ape te te gurU nathI, paNa maherA che, tema gurU kahe anya, ane ziSya samaje anya te ziSya nathI. teja pramANe gAdhAnuM daSTAMta paNa jANavuM AgaLa je kheDI gAyanuM draSTAMta Avyu, te viSaya pramANe gAyane badale gAdheA ( baLadIyA ) jANavA, ke cAlavAmAM sArA parIkSA karIne lIdheA hAya, te tA lenArA pastAya nahi, te pramANe ziSya pATha letAM tricAra kare, ke A samajAvI zake tevA che ke nahi tema vicArIne lIdheA hAya teA te vecatAM paNa vicAra karIne ApI zakAya, tema ziSyane paNa yAgya rIte samajAvIne bhaNAvAya, te| AcAya nI mahenata saphaLa thAya. " (7) have TaMkaNunuM dRSTAMta kahe che. uttara dizAmAM TaMkaNu nAmanA maleccha rahe che, te seAnAvaDe dakSiNa paMthanA mANasA pAsethI vAsaNA vigere le che, paNa teo paraspara eka bIjAnI bhASA jANatA nathI, vAsaNAnA DhagalA kare hAthavaDe DhAMke paNa icchA pramANe dhana na maLe tyAM sudhI hAtha DhAMkI rAkhe, ane jyAre dhana pUratu maLe ke hAtha lai le, A pramANe ane videzIomAM paraspara Icchita pratIcchita vyavahAra cAlatA, A pramANe AkSepa Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 289 ] . nirNaya prasa Mge dAna grahaNane anuvartanArA gurU ziSya hAvA joie, eTale jema mleccho icchita dravya maLe te Ape, anyathA tyAM sudhI nA pADe, tema ziSye viSaya na samajAya tyAM sudhI vAraMvAra pUchI samAdhAna karavuM. // A pramANe gAya vigere dvAramAM batAvelA sAkSAt a viSaya ya. pratipakSa darekamAM ulaTA ane sIdheA AcAya ane ziSya sa MbaMdhI cAjavA, te barAbara samajAvyA che, // 136 ! have vizeSathI ziSyanI ceAgyatA mATe tenA doSo tathA guNeA batAve che, kassa na hAhI veseA, anabbhuva gaoa niruvagArIa / alpajImo, Timo jaMtunhAo anA 237 / / pra0-ziSyanA dveSa guNNA vizeSapaNe zA mATe kaheA che? u-bhaviSyamAM teneja gurUpaNa' maLavAnu che tethI, kAraNa ke ayeAgyane gurUpada ApavAthI tIrthaMkaranI AjJA vigerenA lepa thAya che. je ziSya upara AcAya zrama lai zIkhave, paNa te dhyAna na rAkhe, na bhaNe te te AcAryane aprItikara kema na thAya ? athavA siddhAMta bhaNI samajIne paNa adveSI na thAya, ema nahiM, jo te nirUpakArI thAya tA, arthAt gurUnA guNe! visarI tenI sevA na kare, achatAM kRSaNa zeAdhe to bhaNyA chatAM paNuM aprItikara thAya, kadAca upakArI ane te paNa adveSI na thAya, ema nahi, jo te AtmasjIda mativALA Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [289] (svachaMdAcArI) thAya, kadAca asvachaMdAcArI hoya, te paNa adveSI na thAya, ema nahi. je te taiyAra bhaNI gaNIne gurUthI judA paDavA mAge, ane bele paNa khare, ke zrutaskaMdha vigere taiyAra thatAM huM avazya jaIza, ke pachI vyartha besI rahe? AvuM bela ziSya paNa ayogya che, 137 che ' have denA parijJAnapUrvaka guNe che, te batAve chevinnonnphiN kayanalIhiM chaMdamaNu attamANehiM bhArAhiA gurujaNoM suyaM bahuvihaM lahuMdeha // 138 // . prathama gurUne vaMdana vigerethI vinaya karanAre hoya, eTale vaMdana vaDe prasanna karela hoya, tathA gurUne pUchatAM be hAtha joDI ziSya mAthuM namAveluM hoya, tathA gurUne abhiprAya te sUtramAM kahela zraddhAne samarthana karanAra karAvanAra vigerethI gurUnA vacanane ArAdhe, tevA vinayavAna buddhivAna gurUnI AjJA pALanAra suziSyane gurU gya jANIne zruta te sUtra tathA artha che, tene aneka prakAre khulAsAthI jaladI zIkhave che. 138 have bIjI rIte ziSyanI parIkSA batAve che. tela ghaNa kuDaga cAlaNi paripUNaga haMsa mahisa mese a 'masaga jalUga birAlI jAhaga go bherI AbhIrI // 139 // A upara batAvelAM magaselI patthara vigerenAM daSTAMte ziSyanI gyatA agyatA batAvanArAM che, vaLI te daSTAMte bodha mATe che.. Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [20] cariyaM kappitaM vA, AharaNaM duvihameva nAyavvaM / atthasta sAhaNaTThA iMdhaNamiva odaNaTThAe // 1 // baneluM athavA jeDI kADheluM evAM be prakAranAM udAharaNe che, ema jANavuM, kahevAnA padArthane sAdhavA mATe jema bhAta rAMdhavA lAkaDAM joIe tema udAharaNa joIe, temAM prathama kalpita kahe che, maganA dANA jevaDe eka nAne kaThaNa patthara che, tenI sAme puSparAvartane megha jaMbudvIpa jevaDe meTe che, temAM nArada je kajIe karAvanAra Ave, te AvIne magaselIyA pattharane kahe, ke he magarolIyA patthara! sAMbhaLa, puSparAvartanA megha AgaLa tArI vAta nIkaLatAM te megha be, ke tenuM nAma mukI de, tene te eka dhArAmAMja palALI cura cura karI vahevaDAvI dauM! tyAre patthare ahaMkArathI javAba dIdho ke je te megha mAre talanA phetarAne trIjo paNa bhAga palALe te mAruM nAma paNa huM choDI dauM! pachI nArada megha pAse jaIne tenAM kahelAM vacana saMbhaLAvyAM, tyAre te meLe kopAyamAna thaIne khuba jorathI mUsaLa dhArAthI sAta rAtri divasa varasya; pachI meghe vicAryuM ke have te palaLIne taNAI gaye haze, tethI baMdha paDa, pANI ochAM thaI gayA pachI magaselI patthara vadhAre caLakATavALe thaI kahevA lAgyA, "sura" che, (kema bhAI jItyA ke !) megha lajavAIne pAchA gaye, A daSTAMte ziSyane durguNa batAve che, ke koI magaselIyA patthara je kuziSya eka pada paNa duSTa buddhithI na Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra01] bhaNe, bIjA AcArya saraLa hRdayanA hoya, te vinA vicAreja AvA ziSyane bhaNAvavA Ave, ane pote kahe ke - AcAryasyaiva tajjADayaM, yacchiSyonAvabudhyate / gAvo gopAla keneva kutiithainaavtaaritaaH||1|| te AcAryanIja ochI buddhi che, ke jethI ziSya bhaNata nathI. jema kharAba Are gAye utAre te te govALIyAneja deSa che! ema kahI bhaNAvavA lAge, paNa kuziSya na bharyo; tethI AcArya lajavAIne pAchA gaye, AvA kuziSyane bhaNAvavAmAM vakhata vyartha na gumAva, prava-zA mATe? u-AcArya tathA sUtranuM bahumAna thAya, ane paraspara kaDavAM vacana kahevAthI gurUnuM bhaNeluM paNuM vIsarI javAya, bIjA bhaNanArAne paNa vinna thAye, vaMdhyA gAyane dUdha na Ave, tema kuziSyane bhaNAvavA chatAM na AvaDe, te upara gAthA kahe che. Ayarie sutaM mia parivAdA suttaatthapalimaMthA, aNNesiMpiya hANI puTThAviya 'Na duddhayA' vaMjhA // 1 // have suziSya upara gAthA kahe che. paDivakkho kaNha bhUmI, buTTevidANameheNa kanha bhomaao|| loTTae udayaM; gahaNadharaNAsamatthe, iadeyamacchittikAraMmi // 2 // kALIbhUminuM suziSya upara daSTAMta ghaTAve che, droNanA Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [29] mApa jeTale the varasAda paDe to paNa kRSNabhUmithI pAchuM pANI nIkaLI jatuM nathI, (vAvaNImAM lAbhadAyI thAya che ) tema je suziSya sAMbhaLavAmAM ane dhArI rAkhavAmAM samartha heya, tevAne gurUe zruta jJAna vRddhi karavA mATe hamezAM ApavuM. kuTa (ghaDA) nuM daSTAMta, - ghaDI be jAtanA che, navA ane jUnA, junA paNa be jAtanA che, bharelA ane na bharelA, bharelA paNa be jAtanA, prazasta vastuthI ane aprazasta vastuthI, have prazastathI te agurU "turUSka vigere uttama jAtinI sugaMdhIthI, aprazasta te kAMdA tathA lasaNathI, prazasta bharelA te vAsa rahita thAya tevA vAsa rahita na thAya tevA. e pramANe aprazastanA paNa be bheda che. A badhA bhedamAM aprazasta vAsanAvALA hoya ane tenI vAsanA dara na thAya te nakAmA che, temaja je prazasta vAsanAvALA karyA hoya ane vAsanA uDI jAya te suMdara na kahevAya. bAkInA suMdara jANavA, - abhAvita te keIpaNa vastuthI na bharyA, ane navA eTale pakavyA pachI nIbhADethI turta lAvelA jANavA, A pramANe ziSya navA hoya, temAM je mithyASTi hoya te prathama levA, ane junA haya, paNa kubhAvanAthI bhAvita na hoya, te zIkhavavAmAM suMdara che, tenI gAthA kuppavayaNa pAsatthehiM bhAvitAemeva bhAvakuDA saMviggehi pasatthA, vammA'vammA ya tahaceva // 1 // Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [23] anya darzanI tathA pArzvasthAe potAnA pakSamAM lIdhA hoya, te bharelA ghaDA jevA jANavA, ane saMvijJa sAdhuthI prazasta bhAvanAvALA jANavA, tevA paNa baMdha vamI jAya, te ThIka nahi, ane na vame, te ThIka che, paNa je aprazasta vame tevA hoya, ane prazasta na vame, te suMdara che, paNa je kubedha (kadAgraha) na choDe, te sArA na jANavA. athavA ghaDAnA cAra bhede. chidravALe ghaDe, kAna vinAne ghaDe, bhAMgelo ghaDe ane pUro ghaDe, have je nIcethI chidravALe hAya, temAM nAMkhyuM te pANuM nIkaLI jAya, kAnA vinAnA ghaDAmAM jeTaluM mAye, teTaluM nAMkhavAthI pANuM kAyama rahe, bhAgelA ghaDAmAM je bAjue bhAgye haya, te taraphathI pANI nIkaLI jAya, have nIcenA chidravALAmAM jarAye na rahe, paNa beDIyA ghaDAmAM ke khaMDIyA ghaDAmAM thoDuM paNa rahe, paNa je saMpUrNa ghaDe hoya; temAM kharekhara pANI rahe, A pramANe bhaNanArA ziSyo paNa cAra prakAranA jANavA, eka te bhaNAvavAnI sAtheja bhUlatA jAya, bIjA beDIyA jevA prathamanuM vIsare jAya pAchaLanuM navuM yAda rAkhe, khaMDIyA jevA thoDuM ghaNuM bhUlI jAya, te traNe nakAmA che paNa AgaLa pAchaLanuM saMpUrNa yAda rAkhe te saMpUrNa hoya te kAmanA che. cAlaNanuM daSTAMta. A cAlI lokamAM prasiddha che, kAraNa ke tenAvaDe ghauMne leTa thulAthI jude pADavA ATe cALavA mATe vaparAya che. Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 294] jahacAlaNIpaudayaM chubbhaMtaM takkhaNaM adhoNIti taha suttattha payAI jassa tu socAlaNi samANo // 1 // jevI rIte cAlamAM pANI nAMkhatAM turta nIce jAya che, te pramANe bedarakArI duSTa ziSyane bhaNAvavAthI sUtra arthane vIsarI jAya, athavA durUpayega kare, te cALaNu jevA jANavA. tene mATe bhASyakAra mahArAja kahe che. seleyacchida cAlaNi, mihokahA sou uThThiyANaMtu / chiddAha tattha beTTho sumariMsu sarAmi NeyANI // 1 // zaila, chidra, cAlaNa traNenI bhegI kathA sAMbhaLIne uThelA ziSya chidra jevA hoya te kahe, ke mane Ape zIkhavyuM hatuM kharuM, paNa huM hamaNu gaNatuM nathI, tethI yAda AvatuM nathI. egeNa visati bitieNa nItikaNNeNa cAlaNI Aha / dhaNuttha Ahaselo, jaM pavisai NIivA tubbhaM / / 2 // keTalAka ziSya eka kAnathI praveza karAvI bIjA kAnathI kADhI nAMkhe, tyAre cAlaNI kahe che, ke te mArA jevA dhanyavAdane gya che! tyAre magaselIyA jevA ziSyo kahe che ke dhanya che. amane che ke ame jarA paNa kAnamAM sAMbhaLatAM ja nathI ke kADhavAnI (vIsaravAnI) paNa takalIpha na paDe !!! paNa tApasanuM kamaMDaLa cAlaNInuM pratipakSa che, temAM pravAhI padArtha game te nAkhe te paNa biMdu mAtra gaLatuM nathI, tema suziSya apramAdI thaI bhaNeluM sUtrArthane saMpUrNa yAda rAkhe che. --paripUkanuM udAharaNa-- ghI ke dUdha gALavAnI gaLaNuM athavA sugrahI (sugharI) Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [2 ] ne mALo ke jene rabArI ke ghI gALavAmAM vApare che, te ghI nIce nAMkhe ane phakta ghIne kacare vigere saMgrahI rAkhe te pramANe kuziSya hoya te vyAkhyAna vigeremAM doSe zodhIne hRdayamAM dhAraNa kare ane guNene mukI de, te ziSyane bhaNAva agya che, kAraNa ke te paripUrNa kare che. tenI gAthA kahe che. vakkhANAdisu dose hiyayaMmi Thaveti muatigunnjaalN| sIsosou ajogo, bhaNioparipUNagalamANo // 1 // pra.-sarvajJa matamAM paNa deSane saMbhava che, e kahevuM acukata che ! u-tamAruM kahevuM satya che, bhASyakAra paNa emaja kahe che. savaNNu pamANAo dosA, NahusaMtiniNamaekiMci / jaMaNuva uttakahaNaM apattamAsajavabhavati // 1 // sarvajJanA kahelAM hovAthI temanAM AgamamAM ke jina matamAM kaMI paNa doSa nathI, paNa upaga rahita bele, athavA apAtranA hAthamAM AvavAthI durUpayega thavAthI guNavALuM paNa deSita thAya che, - have haMsanuM udAharaNa kahe che. te aMbattaNeNajIhAi kahaAhoi khIramudagaMmi / haMsomottUNajalaM Apiyai payaMtahasusIso // 1 // mottUNadaha~dose, guruNo'Nuvautta bhAsitAdIe giNhai guNeu joso, joggo samayattha sArassa // 2 // Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [26] jIbhamAM khaTAzanA kAraNe haMsa dUdhamAMthI kUcaDI mAphaka malAI judI pADI peTe pIe che, pANI rahevA de che, tema suziSya paNa gurUthI anupayogapaNA vigerethI azuddha belAya te paNa moTI bhUlane paNa na gaNatAM guNanI bAbate zodhI zodhIne grahaNa kare, te ziSya samayamAM rahelA sArane yogya che. - have mahiSa (pADA) nuM daSTAMta kahe che. sayamaviNApayai, mahisANAyajUhaMpiyailoliyaMudayaM // viggahavigahAhitahA athakapucchAhiyakusIso // 1 // pADe pite pANI na pIe, tema DaLI nAMkhIne bIjA Dhorane paNa pANI na pIvA de, tema kaleza ke visthA karIne tathA vAraMvAra vacamAM nakAmA pra*karI thakavavAthI kuziSya na bhaNe, bIjAne na bhaNavA de. * bakarAnuM udAharaNa. avigoppadaMmivipibe, suDhiyotaNuattaNeNatuMDassa // NakaretikalusamudagaM meso evaM susIso'vi // 1 // - gAyanA pagalA jeTaluM pANuM heya, teTalAmAM paNa bane kare nAnuM moTuM hovAthI pIe che, paNa te pANuM oLato nathI, e pramANe suziSya bhaNave te paNa zAMtithI sAMbhaLe, ane bIjAne paNa kaleza karAvyA vinA bhaNavA de che. mazakanuM udAharaNa mazaka (macchara) pitAnI cAMcathI DaMkha mArI paDe Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [27] che, tema kuziSya paNa gurUne tenI jAta vigere halakI batAvI kanDa che, jaLanuM udAharaNa je jaLe che, te mANasane du:kha dIdhA vinA lohI pIe che. tema suziSya gurUne pIDA karyA vinA zrutajJAna bhaNe che. - bilADInuM udAharaNa duSTa bilADI hoya te jamInamAM chAMDeluM dUdha hoya te cATe che, tema kuziSya hoya, gurU pAse parSadAmAM besI vinayathI pATha na letAM bIjA pAse vinayane lepa karI pachavADe pUchI le che. jAhakanuM varNana. eka jAtanuM jAnavara jAhaka che, te vAsaNanI baMne bAjuethI dhIre dhIre dUdha cATe che, tema suziSya thoDuM thoDuM bhaNeluM pAkuM karIne buddhimAna banI gurUne dukha dIdhA vinA bhaNe che. - gAyana chAta. . . eka dharmAthI purUSe cAra vaidika brAhmaNane gAya ApI, temaNe vArA bAMdhyA, prathama divase vAravALe vicAra kare che, ke Aje dUdha mArUM che, kAle bIjAnuM che, tyAre mAre gAyane zA mATe ghAsa pANInI tajavIja karavI? ema vicArI khabara na rAkhI, ema badhAMe karatAM gAya bicArI bhUkhI tarazI marI gaI, ane te cAre brAhaNenI niMdA thaI ke hatyArA Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ ra98] che. tema pitAne koI dAna na Ape, temaja bIjAne paNa dAna ApatAM gRhastha acakAvA lAgyA ke ApaNI gAyane te mArI nAMkhaze ? kahyuM che ke, anno dojjhati kallaM niratthayaM sevahAmikiMcAri caucaraNa gadhI umatA avaNNa hANI u baDuANaM // 2 // have tethI ulaTuM gendaSTAMta kahe che. bIjA cAra bhAIne gAya maLatAM temaNe vArA bAMdhI dIdhA, pahele divase vArAvALAe vicAryuM ke mAre avarNa vAda na thAo, ke "gAyanA haNanArA"e che, tema pharIthI gaudAnane niSedha na thAo, vaLI jIvatI raheze dUdha haze, te pharI ApaNe paNa vAre Avaze, ane ApaNe ApelI cArathI bIjAne vadhAre dUdha maLaze, tethI popakAra paNa thaze. te upara ziSyane bedha. sIsopaDicchagANaM bharotti teviya sIsaga bharotti // Na kareMti suttahANI aNNatthavi dullahaM tesi // 1 // keInAmI AcArya pAse potAnA ziSya tathA bIjAnA zikhe bhaNatA hoya, tyAre ziSyo vicAre ke pelA Ave. lA sAdhu gocarI pANIthI veyAvacca gurUnI karaze, paNa jANe ke tenA ziSya veyAvacca karaze, e pramANe AcAryanI khabara na rAkhavAthI zarIranI avyavasthAthI badhAne bhaNavAmAM hAni thAya, temanI AvI kuTevathI bIje paNa temane keI bhaNu. ve nahi, bherInuM udAharaNa kRSNa vAsudevanA daSTAMtamAM kahyuM che, Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 29] AbhIra ane AbhIraNInuM daSTAMta. judA judA rabArIo potAnI gADIomAM ghI bharIne zaheramAM vecavA gayA, eka rabArIe ghIne bhAva TharAvI telAvavA mAMDayuM. rabAraNa nIce utarI pati pAsethI gADAmAMthI laI nIce muke che, tevAmAM baMnenA pramAdathI ghaDA paDaye ane bhAMgyuM, tyAre strI tene vAMka kADhIne patine kahe che ke he gAmaDIyA gamAra ! teM A zuM karyuM? rabArIe kahyuM, re abhAgaNa! juvAnIthI madonmatta banIne bIjA purUSane tAke che, bIjI najarathI le che, tethI tAre deSa che! ema baMnene kaleza thaye, ane mArAmArI paNa karavA lAgyAM, te ghaDAnuM DuM ghI paNa DhaLI gayuM. mahA mahenate bIjAe samajAvyAM, tyAre sAMjanA vakhate bAkInA ghInA rUpIyA laI gAma tarapha AvatAM cera maLyA, temaNe rUpiyA tathA baLadanI jeDI paNa laI lIdhI, baMne nigIo pazcAttApa karatAM ghera AvyAM, A pramANe kuziSyane bhaNAvatAM beTe uccAra kare, athavA bIjI rIte prarUpaNa kare tyAre gurU Thapake Ape, tyAre te javAba Ape ke tame ja AvuM khATuM zIkhavyuM che mATe mAre deSa na kADhaze, pharIthI dhyAna rAkhIne pATha Apaje, kAMka te vicAre ! tame ulaTuM zIkhavIne kaleza pAme che ane mane nAhaka duHkha de che ! tenI gAthA- . tume ceva evaMvakkhANiyaM kahiyaM vAmA NiNhavehi dAuM uva juMjiya dehikiMci ciMtehi / / vaccAmeliyadANe kilissa si taMca ahaMceva // 1 // Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [300 ] pratipakSanu daSTAMta. ghaDA bhAMgatA rabArI nIce utarIne strIne ThapakA AkhyA vanA ane jaLe DhaLelu ghI ghaDAnA ThIkarAthI bharI lIdhu, thADuM DhaLyuM, pachI rakhArI kahe che, meM kharAkhara na AvyuM, strI kahe, nA svAmInAtha ! me kharAkhara pakaDyuM nahi ! mA pramANe suziSyane bhaNAvatAM vakhate ziSya khATu zIkhyA hAya, athavA bhUlI gayA hAya, tyAre gurU kIthI samajAvIne kahe ke dekha bhAi ! A pAThe AvI rIte che, me vakhate anupayeAge kharAkhara nahi ApyuM. hAya, tyAre suziSya kahe, Ape te barAbara ApyA haze, paNa mArIja bhUla thai haze, athavA jema AbhIra jANe ke mAvaDI dhAra karU ke te temAM mAI zake, paNa nIce na paDe, e pramANe mAcA2e paNa dhyAna rAkhavuM, ke A ziSya ATaluMja bhaNI zakaze, te pramANe pATha ApavA, 5 139 / / A pramANe AcArya --ziSyanA doSa tathA guNNA khatAvanAra vyAkhyAna vidhi kahyo. Avazyaka sutranA prathama bhAga samApta. Avazyake sukathitaH prathamo vibhAgaH prAhlAdane sunaNare suguroH prasAdAt yA kArttikI zamakarA zubha saptamI vaH yasyAM samAptirabhavatsukRteriyaM bhoH // 1 // ~858 Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [31] pustako maLavAnAM ThekANAM AcArAMga pAMca bhAgamAM saMpUrNa. dareka bhAganA rUA. be dazavaikAlika dareka pustakane deDha rUpIye sUyagaDAMga prathama bhAga deDha rUpIye Avazyaka prathama bhAga be rUpIyA : sUyagaDAMga-bIjo bhAga chapAya che. surata gopIpurA-zrImad mohanalAlajI jaina ve. jJAna bhaMDAramAMthI tathA jainavijaya presa khapATIyA cakale. pAlaNapura-gAMdhI kezavalAla amulakha. | muMbaI-jANutA bukaselare, bhImasIMha mANeka tathA amadAvAda-bAlAbhAI chaganalAla. jenI pAse eka karatAM vadhAre kepIo hoya teNe bIjA bhAge athavA pustake badalI zakAze. mATe jJAna bhaMDAramAM patravyavahAra karavI. . 0 amUlya pustaka hovAthI dareke saMgraha karavA egya che, ane pustaka bahAra paDatAM tuta maMgAvI levAM. . ! - prathamathI badhA pustakanA paisA bharanArane athavA bukaselarane rokaDe paise piNI kiMmate maLaze. ' Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [302] pustakakhAtAmAM madada ApanArane dhanyavAda. 25) hoDAvALA zeTha lavajI hIrajI taraphathI temanA suputre pItAMbarazAha tathA dharmacaMdabhAI. 25) khoDalAvALA zA bhabhutabhAI joItArAma jeoe poSa zuda 7me kSaNabhaMgura dehane pAlaNapuramAM tyAga karyo che. 38) caMDIsaranA zrAvake taraphathI mANuM hAthIbhAI metIcaMda 5) TekarazI nAthAbhAI 5) zA ujama dhanajI bhemANI 5) parasotama dulabharAma 3) zA maNilAla bAdarabhAI 3) vANa ravacaMda chagana 2) Izvara khuzAla 10) dulabharAma jumakharAma 10) kuMbhAsaNa 5) zA kevaLabhAI karasana 5) cunIlAlabhAI karasana 51) gaDhanA zeTha trIbhavanadAsa tathA lakhamIcaMda jeThAbhAI 5) cAMgAnA vANu khuzAlacaMda chaganabhAI , | vihAramAM pustaka lakhavuM athavA pharmA zodhavAmAM aDacaNa paDe che, te paNa anukrame bIjA bhAge chapAtA raheze, mATe dareka bhavyAtmAe yathAzakita A jJAna khAtAmAM madada karI pustaka kharIda karI caturvidha saMghanI jJAnavRddhi mATe bhaMDAra karavA, vAMcavA ApavA, ane potAnA vaDIlanA smara @the pustakanI aDadhI athavA badhI rakama ApI tenuM nAma amara karavuM, tene mATe surata jJAna bhaMDAramAM lakhI jaNAvavuM. - Page #311 -------------------------------------------------------------------------- Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pAlaNapura zAMtinAthajInA derAsaramAM pratiSThita 70 jInanA zilApaTaka (puSTa 303) Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 303 ] citra paricaya. je samaye ahIM bhAratavaSa mAM mahAvIra prabhu vicaratA hatA, tevI rIte khIjA kSetrAmAM paNa tIrthaMkarA vidyamAna hatA, paNa hAla atre tIrthaMkara vicaratA nathI; paNa mahAvideha kSetramAM tIrthaMkara atyAre paNa vicare che. temanI saMkhyA 20nI che. AcArAMgamAM TIkAkAra mahArAje jaNAvela che, paNa ajitanAtha bhagavAna khIjA tIrthaMkara jyAre atre vicaratA hatA te samaye bIjA dareka kSetramAM paNa vicaratA tethI kule 170 tIrthaMkara vidyamAna hatA. mahAvidehamAM 92 vijayA hAya che, eTale ApaNA bharatakSetra mAphka tyAM 32 vibhAgeA che. tevI pAMca videhamAM 160 tathA pAMca bharata ane pAMca eravratamAM maLI kula 170 hatA. prabhAtanA karatAM A gAthA bhaNe che. pratikramaNamAM jagaciMtAmaNInuM caityavaMdana " ukkosaya sattarisaya jiSNuvarANu viharata lakhsaI. " utkRSTathI 170 tIrthaMkarA vicaratA hAi zake. '' sAMjanA pratikramaNamAM stavana kahyA pachI eka zvAka Ale che ke varakanakza Mkha vidruma, marakata ghana sannibhaM vigatamAha; sakSatizata jinAnAM, sarvAmara pUjita vade. 27 Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [304] A ekaso sItera tIrthakarane A zilApaTTaka eTale 170 mUrtio sAthe pratibiMba karelI pAlaNapuramAM ghaNA bhavyAtmAe joI haze. te pratyeka bhavyAtmAne A uttama u ghaNuM mahenate taiyAra karAvI sAthe joDela che. tenuM saghaLuM kharca pAlaNapuranA bhaNazALI lalubhAI dhaNajavALA taraphathI ApavAmAM AvyuM che. tenA upara eka lekha che, tene mATe bIjI vakhata lakhAze, paraMtu atyAra sudhI je jue che te kahe che ke A zilApakamAM meTI pratimA sImaMdharasvAmInI che, paraMtu AjubAjune saghaLe vicAra karatAM A bharatakSetramAM zilApaTTaka banela che, tethI ajitanAtha mahArAjanI pratimA saMbhave che, kAraNa ke te vakhate sImaMdharasvAmI vidyamAna nahotA tema temane A zilApaTTaka sAthe kAMI paNa saMbaMdha baMdha besatuM nathI. A zilApaTTakanA pAlaNapuramAM zAMtinAthanA maMdiramAM dAkhala thatAM DAbI bAjue je oraDe che, temAM pesatAM saMmukha darzana thAya che. te dareke khAsa darzana karavA jevo che. vitarAganI zAMta muMdrAe AMkhane sthiratAnuM mukhya sAdhana che. saMsAranI asthira vastunI ramaNIyatAmAM je a95 kALane AnaMda anubhavAya che, te karatAM AvI zAMta mudrAmAM sthiratA. karavI eja zreya che.