Atmanand Prakash Pustak 048 Ank 06 07

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/531566/1

Page #1

E/168
શ્રીભાવ પ્રકાશ
www.kmbatirth.org
555
માત્મ રૂ. ૫૫
તા ૧૫-૨-૫૧
પુસ્તક ૪૮ ૩.
'ક હૈ-૭ મે.
कलास
A
વાર્ષિક લવાજમ હા. ૩૭૦ સ્ટેજ સહિત
શવત ૨૦૦૯.
માશ-ભાઇ.
elater
અમે જલ્દી
પ્રકા
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા,
ભાવનગર.
[]]

Page #2

નમ્ર સૂચના } . આ સભાનો ગઈ સાલને (૫૪ માં વર્ષના ) રિપોર્ટ પોષ માસના અંકમાં દાખલ કરવાનો હતો; પરંતુ તૈયાર થતાં વિલંબ થવાથી અને તેને જહદી પ્રકટ કરવાને અમારૂં દર વર્ષનું ધોરણ હોવાથી પષ અને માહ માસના બે અ કે સાથે પ્રકટ કરવા પડ્યા છે, જેથી ક્ષમા ચાહીએ છીએ. આ અકામાં રિપાટ દાખલ કરવામાં આવેલ છે. જેથી સર્વ વાંચક વર્ગને મનનપૂર્વક વાંચવા વિનંતિ છે.
અ નુ ક મ ણિ કા.
( પાષ-માધ-જાન્યુઆરી-ફેબ્રુઆરી). ૧ શ્રી પાર્શ્વ જિનેશ્વર સ્તવન ...
... (લે. જંબૂવિજયજી મહારાજ ) ૧૦ ૫. ૨ શ્રી અંતરિક્ષજી પાશ્વનાથજી તીર્થ
0 મહારાજ ) ૧૦૬ ૩ તત્ત્વાવબોધ... .. .... | (લે આચાર્ય શ્રી વિજયકરતૂરસૂરિજી મહારાજ ) ૧૧૪, ૪ શ્રી બાહુજિન રતવન. અર્થ સહિત ... ... ( ડોકટર વલભદાસ નેણશીભાઈ ) ૧૧૭ ૫ શંકા-સમાધાન . ••• | ... (લે. શ્રીમદ્ વિજયલબ્ધિસૂરિજી મહારાજ ) ૧૨૧
. ( લ, શ્રીમદ્ વિજેતા ૬ વર્તમાન સમાચાર ... ...
••• •••( સભા ) ૧૦૦
(માધ માશ ) ૭ શ્રી ગૌતમસ્વામી વિલાપ ... ... ( મુનિશ્રી ચન્દ્ર પ્રભસાગરજી મહારાજ ) ૧૨૬ ૮ શ કા અને સમાધાન ... ... ... (શ્રી વિજયલધિસૂરિશ્વરજી મહારાજ } ૧૨૭ ૯ વર્તમાન સમાચાર
... ( સભા ) ૧૩૦ ૧૦ સંવત ૨૦૦૬ નો આ સભાની સંપૂર્ણ કાર્યવાહીના રિપોર્ટ (છેલે) પા. ૧૩૦ પછી. ૧ મુખ્ય સેક્રેટરીનું વાર્ષિક-નિવેદન.
પ. ૧ ૨ સ્થાપના અને ઉદ્દેશે. બંધારણું.
પા. ૪ ૩ પેટ્રનોની નામાવલી અને અત્યાર સુધીમાં હજારો રૂપીયાની કિંમતના ગ્રંથને અપાયેલ લાભ, પા. ૪ ૪ સંપૂર્ણ સલામતીવાલી સભાની આર્થિક સ્થિતિ.
પા. ૫ ૫ જુદા જુદા પાંચ પ્રકારના સાહિત્ય પ્રકાશન ખાતાએ, તેની શરૂઆત, મૂલ પ્રકાશન ગ્રંથમાંથી સુમારે રૂા. બત્રીસ હજારના ગ્ર થી પૂજયે સાધુ-સાધવી મહારાજાઓ વગેરેને આપેલા ભેટના ગ્રંથોના લાભ.
પા. ૬ ૬ સસ્તા સાહિત્યની યોજના અને પ્રકાશનની થયેલી શરૂઆત. ૭ શ્રી આત્મારામજી જૈન લાઇબ્રેરીનું વર્ણન અને જ્ઞાનમંદિર સ્થાપનાની તૈયારી. પા. ૮-૯ ૮ માનપત્ર સંબંધી--આ સભાના પ્રમુખશ્રીનું વિવેચન અને મુખ્ય સેકેટરીનું માનપત્રના
અસ્વિકાર માટેનું મતવ્ય અને ભાવનગર સમાચાર પત્રને તે માટે અભિપ્રાય પા. ૧૦ ૯ બંને પ્રકારથી કેળવણીને ઉતેજન.
પા. ૧૩ ૧૦ જૈન બંધુઓ માટે રાહત ફંડ..
પા. ૧૪ ૧૧ વાર્ષિક મહોત્સવ આનંદ મેલાપ અને જ્ઞાનપૂજન.
પા. ૧૪ ૧૨ ગુરૂ જયંતિઓ દેવભક્તિ અને તીર્થ” યાત્રા.
પા. ૧૪ ૧૭ મીટીંગાના હેવાલ અને સં. ૨૦૦૬ની સાલનું વહીવટી સરવૈયું.
પા. ૧૫ ૧૪ આવતા વર્ષ માટે શરૂ કરવાના કાર્યો મનોરથ આશા, પ્રાર્થના અને આભાર, પા. ૧૮

Page #3

૧ શ્રીમાન શ્રેષ્ટિવર્ય શ્રી ભગુભાઇ ચુ લાત સુતરીએ
« જીવન વૃત્તાંત ટકી
1. પાકાર અને ની બહાર માTયા છે ,
=> F ~ ~ નેક વિદ્વાન આચાર્ય ભગવાન, મુનિપુંગવેના આવાગમનવા અનેક સુંદર ભવ્ય જિનાલયેથી વિભૂષિત, દાનવીર પુણ્યપ્રભાવક નરરત્નોથી શોભાયમાન એવી જૈનપુરી રાજનગર( અમદાવાદ )માં દેવગુરુ, ધર્માનુરાગી શેઠશ્રી ભગુભાઈને જન્મ વિ. સં. ૧૯૩૧ ના ભાદરવા સુદ છઠું થયા હતા. તેમના પિતાશ્રીનું નામ શેઠ ચુનીલાલભાઈ અને માતુશ્રીનું નામ શ્રી દિવાળીબાઈ હતું. પ્રબલ પૂદિયે પરંપરાથી જનમથી જ સંસ્કાર પ્રાપ્ત થયા હતા. ચોગ્ય ઉમરે મેટ્રિક સુધી શિક્ષણ લઈ સાથે જરૂરી અને આવશ્યક ધાર્મિક શિક્ષણ પણ પ્રાપ્ત કર્યું', અને પિતાશ્રીના નામે ચાલતી શેઠ ચુનીલાલ ખુશાલદાસની પેઢીમાં દાખલ થયાં.
સંવિગ્ન ગીતાર્થ– આચાર્ય મહારાજશ્રી વિજયનેમિસૂરીશ્વરજી મહારાજ તથા શાંતિમૂતિ આચાર્ય શ્રી વિજયનીતિસૂરિજી મહારાજ વિગેરે ગુરુવર્યોના સમાગમ અને વ્યાખ્યાનશ્રવણાદિન નિરંતર લાભ અને સેવનાથી દેવ, ગુરુ, ધર્મની ભક્તિ કરવાની તીવ્ર લાગણી જાગૃત થઈ અને પ્રભુપૂજા, તીર્થયાત્રા, તપ, ઉદ્યાપન, સામાયિક, પ્રતિક્રમણ, પૌષધ, ઉપધાન, વીસસ્થાનક તપ, બારવ્રત વિગેરે ધર્મક્રિયાની દિવસાનદિવસ વિશેષ વૃદ્ધિ થતાં ધર્માધના પણ સાથે
દાનવીર શ્રેષ્ઠીવર્ય શ્રી ભગુભાઈ ચુનીલાલ જેવા પરમશ્રદ્ધાળુ જૈનનરરને આ સભાની વિનંતિથી માનવતું પેટ્રન (મુરબ્બી પદ ) સ્વીકારેલ છે. સભાના ધારાધોરણ પ્રમાણે પેટ્રન પદ સ્વીકારે, તેઓશ્રીનો ફેટે અને સંક્ષિપ્ત જીવનવૃત્તાંત આત્માનંદ પ્રકાશમાં પ્રગટ કરવું. શેઠ સાહેબ ભગુભાઈ પાસે બંનેની માંગણી કરતાં બંનેનો અસ્વીકાર કર્યો જેથી તેઓશ્રી પ્રસિદ્ધિ અને તેવી કીતિની ઈચ્છા વગરના છે એમ જાણી, સભાને ઘણા જ આનંદ થયો છે. પરંતુ શેઠ સાહેબ આ જૈનપુરીના જૈનનરરત્ન અને ભારતનાં તીર્થોની સરક્ષક કમીટીમાં અગ્રગણ્ય પુરુષ (સેવાભાવી ) હોઈને અન્ય જૈન બંધુઓને તેઓશ્રીની ધાર્મિક પ્રવૃત્તિ અને જીવન અનુકરણીય હાઈ બીજે સ્થળેથી મેળવી જીવનવૃત્તાંતની અહિં રજુ કરતાં અમને આનંદ થયો છે છતાં તે માટે અમો તેઓશ્રીની ક્ષમા ચાહીએ છીએ. વળી
મત
@@ @@ @@ ©©©©©© nિ@D)ODI©©ID ©©©© ©
5
થી કહાની ના દ્વ
ન માપIષના
, થNT

Page #4

©. -
સાથે વિશેષ કરવા લાગ્યા. શ્રી સિદ્ધગિરિજીની નવાણું યાત્રા સુખપૂર્વક કરી. તેઓશ્રીમાં પરંપરાના સંસ્કારવડે રાજનગર અમદાવાદ )માં શેઠ આણંદજી કલ્યાણજીની પેઢીમાં તીર્થંરક્ષણ અને સેવામાં અગ્રેગણ્ય પ્રતિનિધિ થતાં તીર્થ સેવા પણ કરવા લાગ્યા. ધાર્મિક પ્રવૃત્તિ અને બુદ્ધિ-કૌશલ્યવડે પ્રતિષ્ઠિત ગણાતાં
વ્યાપારઉદ્યોગપતિઓમાં, શહેરી તરીકે અને અમદાવાદમાં દરેક ધાર્મિક કાર્યમાં એક - સારા સલાહકાર તરીકે વર્તમાનકાળમાં કોઈ વ્યક્તિ નથી, એમ જૈન સમાજમાં પણ ગણના થઈ. અવિચ્છિન્ન પ્રભાવશાળી ત્રિકાલાબાધિત શ્રી તીર્થંકરદેવે પ્રકાશેલા ક૯પવૃક્ષ જેવા-શ્રી જૈનેન્દ્ર શાસનના સાચા ઉપાસક હોવાથી પરમાત્માએ પ્રરૂપેલા સાત ક્ષેત્રોને પોષવામાં–ઉપધાન, તીર્થયાત્રા, અઠ્ઠા મહોત્સવ વિગેરે ધાર્મિક કાર્યોમાં ઉલ્લાસથી સુકૃત લક્ષ્મીને સદુપયેાગ કરતા હોવાથી અમદાવાદમાં દાનવીર પુરૂષ પણ જણાયા છે, છતાં જ્ઞાનભક્તિ રસિક હોવાથી જૈન સાહિત્ય પ્રકાશન નોમાં સખાવતો ચાલુ રાખી રહેલ છે.
આ સભાની ધાર્મિક કાર્યવાહી, દેવગુરુજ્ઞાનભક્તિ થતી જાણી આ સભાની વિનંતીથી પેટ્રનપદ સ્વીકારવાથી આ સભાના ગૌરવ અને પ્રતિષ્ઠામાં વૃદ્ધિ થઈ છે , જે માટે સભા આભાર માને છે.
' છેવટે પરમાત્માને પ્રાર્થના કરીએ છીએ કે-શેઠશ્રી ભગુભાઈ દીર્ધાયુ થઈ શારીરિક, આર્થિક, આધ્યાત્મિક લક્ષ્મીમાં વધતાં જૈન સમાજ અને જનસમૂહના ઉત્કર્ષ માટે તન મન ધનથી સેવા અને દાનવડે આત્મકલ્યાણ વિશેષ વિશેષ સાધે.
( આ પ્રમાણે મહાન ઉદ્યોગપતિ, ભારતના જૈન સમાજના મુગટરૂપ તથા ભારત તીર્થ રક્ષક કમીટીના મનવતા પ્રેસીડેન્ટ સાહેબ ભારતના જૈન અનેક તીર્થોની ભક્તિ, સેવા કરનાર નગરશેઠ કુટુંબના નબીરા, શેઠ સાહેબ કસ્તુરભાઈ લાલભાઇએ પણ આ સભાનું મુરબ્બી પદ સ્વીકાર્યું, તે વખતે સભાએ ફોટા, જીવનવૃત્તાંત માટે કરેલી માંગણીને તેવાજ કારણે માટે કરેલા અસ્વીકાર માટે અને અન્ય સ્થળેથી પણ જીવનવૃત્તાંત નહિ મળવાથી સભાએ માત્ર અભિનંદન આપવા સાથે પોતાને આનંદ વ્યક્ત કર્યો હતો. આ બંને મહાશય જૈનનરનેની જોડી માટે અમદાવાદને અને જૈન સમાજને ગૌરવ લેવા જેવું છે.
આ જૈનપુરીમાં તીર્થસંરક્ષકની માનવંતી સંસ્થાના આવા મુખ્ય પુણ્ય પ્રભાવક પુરુષો વિગેરેવડે અમદાવાદ જૈનપુરી, (રાજનગર) તેવી પરંપરાવડે શોભે છે.

Page #5

વીર્ સ. ૨૪૭૭.
-
વિક્રમ સ', ૨૦૦૭.
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
પ્રકાશક:—શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા-ભાવનગર ..
પાષ—માઘ
:: તા. ૧૫મી જાન્યુઆરી ફેબ્રુઆરી ૧૯૫૧ ::
点
श्रीपार्श्वजिनेश्वर स्तवन
( ચાલ-દેખી શ્રી પાર્શ્વ તણી મૂતિ અલબેલડી...... )
વંદના સ્વીકારા સ્વામી વામાદેવી નંદના, વિનતિ કરુ` કરોડ રે. પાર્શ્વ પ્રભુ શિવસુખ આપજો,
સ્વામી મારા ભવદુઃખ કાપો
તારકનામ સુણી આખ્યા જિષ્ણુ દજી, આશા ધરી તુમ દ્વાર ૐ. શાંત મુદ્રામય મૂરતિ નિહાળી, પ્રગટ્યો આનંદ અપાર રે. દેવાધિદેવ પ્રભુ કરું તારી સેવા, સુઙ્ગા સેવક અરદાસ રે. અંતરજામી તમે સ્વામી છે! મ્હારા, આશા પૂરા જિનરાજ રે. જમ્ વિનવે પ્રભુ, પા જિનેશ્વર, ઉતારા ભવજલ પાર રે. પાર્શ્વ પ્રભુ શિવસુખ આપજો, સ્વામી મારા ભવદુઃખ કાપો,
પુસ્તક ૪૮ સુ
·
અંક ૬-૭ મા.
પાર્શ્વ પ્રભુ ૧
પાર્શ્વ પ્રભુ॰ર્
પાર્શ્વ પ્રભુ૦ ૩
પાર્શ્વ પ્રભુ ૪
રચયિતા—મુનિરાજ શ્રી જવિજયજી મહારાજ

Page #6

नमः श्रीअन्तरिक्षपार्श्वनाथाय ॥
श्रीअंतरिक्षपार्श्वनाथजीतीर्थ
(ગતાંક પૃષ્ઠ ૮૫ થી ચાલુ )
kr
શ્રી અંતરિક્ષપાર્શ્વ નાથ ભગવાનના તીની ઉત્પત્તિ આદિ વર્ણવતા જે પ્રાચીન ઐતિહાસિક ઉલ્લેખા ઉપલબ્ધ થાય છે, તે લગભગ તમામ ઉલ્લેખાનુ અગાઉનાં અકામાં વર્ણન આવી ગયુ છે. બીજા પણ કેટલાંક પ્રાચીન લખાણા છે કે-જેમાં અંતરિક્ષજીના ઇતિહાસ નહીં પણ માત્ર નામેાલેખ મળે છે. આવા ઉલ્લેખા પૈકીના ખાસ ખાસ નીચે મુજમ છે. શ્રીપુર અન્તરિક્ષ શ્રીપાર્શ્વઃ ”—આ ઉલ્લેખ શ્રી જિનપ્રભસૂરિરચિત વિવિધ તીર્થંકલ્પાન્તગત ચતુરશીતિમહાતીર્થ નામસ ગ્રહપ(પૃ૦ ૮૬)માં છે. આ જ જિનપ્રભસૂરિએ રચેલા શ્રીપુરમન્તરિક્ષ પાર્શ્વનાથ ૧ ના ઉલ્લેખ ૧૪-૪-૫૦ ના આત્માનંદ પ્રકાશના અંકમાં આવી ગયા છે. ત્યાં એ પણ સાથે જણાવ્યું છે કે-એની રચના સ. ૧૩૮૭ આસપાસ થઇ હશે, પરંતુ ચતુરશી તમહાતીર્થંનામસંગ્રહ૫ની રચના સ. ૧૭૬૯ પહેલાં જ તેમણે કરી હશે એમ લાગે છે, કારણ કે આ કલ્પમાં તેમણે શત્રુંજયતી નું વર્ણન કરતાં સં. ૧૦૮ માં વજીસ્વામી અને જાવડશાહના હાથે પ્રતિષ્ઠિત થયેલા શ્રી આદીશ્વર ભગવાન અને પુ'ડરીકસ્વામીના ઉલ્લેખ કર્યાં છે, પરંતુ આ ત્રિને-પ્રતિમાજીના સ. ૧૩૬૯ માં મુસલમાનોને હાથે વિનાશ થયા હતા, એમ શત્રુંજયતી કલ્પ( કે જેની સં. ૧૩૮૫ માં રચના થઇ છે. )માં રૃ. ૫ માં તેમણે જ જણાવ્યુ છે. એટલે શ્રીપુઅે અન્તરિક્ષ: શ્રીવાર્થ –ચતુરશીતિમહાતીર્થં નામસ ગ્રહ૩૫માં ઉલ્લેખ સ’. ૧૩૬૯ પૂના છે એમ સિદ્ધ થાય છે. સંભવ છે કે—તેમણે આ ઉલ્લેખ તીર્થ યાત્રા કર્યા પહેલાં માત્ર સાંભળીને જ કર્યાં હાય.
સ. ૧૪૭૩ માં લખાયેલી ધમઘેષસૂરિવિરચિત કલિકાચાય કથાના અંતમાં લખાવનાર આદિનું વર્ણન કરતી એક પ્રશસ્તિમાં પણ આ જ તીર્થના ૩૩લ્લેખ છે. સંભવત:
44
१ तथाहि-- श्रीशत्रुञ्जये भुवनदीपः श्रीवैरस्वामिप्रतिष्ठितः श्री आदिनाथः ।... श्रीशान्तिप्रतिष्ठितः पुण्डरीकः શ્રી જા: / દ્વિતીયતુ શ્રીવૈરસ્વામિપ્રતિષ્ઠિતઃ પૂર્વવત્તાઃ । ”——ત્રિ તી॰ હવ. છુ, ૮૧, इत्थं जावडिराधात्पुण्डरीककपर्दिनाम् । मूत्तर्निवेश्य सञ्जज्ञे स्वार्वमानातिथित्वभाक् ॥ ८३ ॥ दक्षिणाने भगवतः पुण्डरीक ફામિ: ।વામાળે રીચ્ચતે સરય ગાદિસ્થાપિતોડઃ ॥ ૮૪ ॥ વિ. તી. ૧ રૃ૪। ૨ ही प्रहर्तुયિાસ્થાન(૧૨૬૧)સંહ્ય વિમવસરે નાદિસ્થાપિત વિë òઐર્મનું વેત્ ॥ ૧૧૬ | ’’ વિ. સી. ૧. રૃ. ૧ । વિસ્તારથી જાણુવા માટે જુઓ ૧૪-૨-૫૦ ના અંકમાં દેવગરના લેખમાં મારું ટિપ્પણું, પૃ. ૧૨૦ || ૭. શ્રીરાકુલય-વસન્નિતિષર-શ્રાવુંર-શ્રીપુર-શ્રીનાઽહિત્યપાત્રप्रमुख श्रीतीर्थयात्रा मुदा । कालेऽत्रापि कलौ करालललिते चक्रे स संघाधिपो वर्षन्नर्थिजने घनाघन इव द्रव्याणि पानीयवत् ॥ १० ॥ एतावता निजकुटुम्बयुतेन नूनाहसंघपतिना वसताऽमराद्रौ । श्रीअन्तरिक्षमुखतीर्थविचित्र यात्रा मुख्या [ : ] कृता विविधपुण्यपरम्परास्ताः ॥ २४ ॥ -- ऐतिहासिक महत्त्वकी प्रशस्ति पृ.
|

Page #7

શ્રી અંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથજી તીર્થ.
૧૦૭
૧૬ મી સદીના પ્રારંભમાં રચાયેલી શ્રી રતનશેખરસૂરિશિષ્ય નંદીરના શિષ્ય રત્નમંદિરગણિવિરચિત ઉપદેશતરાગણમાં પણ આ તીર્થનો ઉલ્લેખ છે. દેવવિમવસૂરિકૃત હરસૌભાગ્ય મહાકાવ્યમાં પણ આને ઉલેખ છે. શીલરત્નસૂરિકૃત ચતુર્વશતિ જિનસ્તુતિ(આત્માનંદ સભા પ્રકાશિત, ભાવનગર)માં પૃ. ૬ માં, તથા એ જ પ્રતિમાં છપાયેલી ખુશાલવિજયવિરચિત (સં. ૧૮૮૧ ) પુરુષાદાની પાશ્વદેવનામમાલા(પૃ. ૧૧) માં પણ આ તીર્થને ઉલ્લેખ છે. શ્રી આત્માનંદ સભા પ્રકાશિત જૈન ઐતિહા સિક ગુર્જર કાવ્યસંચય (પૃ. ૩૦, ૫, ૭, ૨૭૭) માં પણ જુદા જુદા રાસમાં આ તીર્થને ઉલેખ છે. યશેવિત્ર ગ્રંથમાલાપ્રકાશિત પ્રાચીનતીર્થમાલાસંગ્રહ (ભાગ ૧) માં પણ (પૃ. ૯૮, ૧૧૪, ૧૫, ૧૬૯, ૧૯૮)માં જુદા જુદા મુનિરાજેએ આ તીર્થની યાત્રા કર્યાને ઉલ્લેખ છે. ન્યાયવિશારદ વાચકવર ઉપાધ્યાય શ્રી યશોવિજયજી મહારાજા પણ અહિં પધાર્યા હતા અને તેમણે સ્તુતિમાં બે સ્તવન બનાવ્યાં છે.
ઐતિહાસિક માહિતી આપતા સંસ્કૃત-પ્રાકૃત ઉલેખેનું ગુજરાતી ભાષાંતર તે અગાઉના અકેમાં આપવામાં આવ્યું જ છે. તેના મૂળ સંસ્કૃત-પ્રાકૃત ભાગો ઘણું લાંબા લાંબા હોવાથી તેમજ સંસ્કૃત-પ્રાકૃતભાષાને લીધે આ માસિકના ઘણાખરા વાંચકને પણ કંટાળો આવે તેથી અહીં આપવામાં આવતા નથી. વિશેષ જિજ્ઞાસુઓએ તે તે સંસ્કૃત-પ્રાકૃત ગ્રંથ જોઈ લેવા. ગ્રંથોનાં નામ, પ્રકાશનસ્થાન, પૃષાંક વિગેરે તે તે સ્થળે જણાવ્યાં જ છે. ૫૪૫–૮ (પ્રેમી મિનનગ્રંથાર્તા). જુઓ. ૧૪-૫-૫૦ ના અંકમાં પૃ. ૧૮૬ માં ટિપણું જ, “ શ્રીની વર્ધિ -gિe-pટેશ્વર-પૉ-ssiાણા(રા)શ્વર-જાપુ-રાવપાર્જ-વનારીશ્વર-ચિત્રकूटा-ऽऽघाट-श्रीपुर-स्तम्भनपार्श्व-राणपुरचतुर्मुखबिहाराद्यनकतीर्थानि यानि जगतीतले वर्तमानानि यानि चाऽतीतानागतानि तानि सर्वाण्यपि तत्तत्कालप्रधानचतुरनरशिरोरत्नपुरुषपुरन्दर-प्रवर्तितान्येव न तु स्वयं મુપમાનિ ને મત gવ વહુધામાં પુરુષ gવ”—૩૦ તરંટ ૦ ૬ (અશો. વિ. ૬. પ્રતિ ) આનું સંપાદન સં. ૧૫૧૯ માં લખાયેલી પ્રતિ ઉપરથી કરવામાં આવ્યું છે. એટલે તે પહેલાંને આ મંય ખરે જ. ૫. ઉપાધ્યાય શ્રી ધર્મસાગરજીગણિવિરચિત તપાગચ્છ પટ્ટાવલી કે જે સ. ૧૬૪૮ માં બરાબર રચાઈ ગઈ હતી તેમાં પણ પૃ. ૭૩ માં (પૂ. મુનિરાજશ્રી દર્શનવિજયજી મ. ત્રિપુટી સંપાદિત પદાવલી સમુચ્ચયાંતર્ગત) હીરભાગ્ય કાવ્યને ઉલેખ હોવાથી સં. ૧૬૪૮ પહેલાં જ આ કાવ્યની રચના થઈ હશે. તેમાં ૬ ઠ્ઠા સર્ગમાં આ પ્રમાણે ઉલ્લેખ છે–
अपि पार्श्वजिनान्तरिक्षकाभिध उच्चैःस्थितिकैतवादिह । किमु लम्भयितुं महोदयं भविना भूवलयात् प्रचलिवान् ॥ १८ ॥ फणमृद् भगवन्निभालनादनुभूताहिविभुत्ववैभवः । स्पृहयन् भुवनद्वयोशतां फणदम्भाद् भजતવ ૨ પુનઃ || ૧૧ એક તે-“જય જય જય જય પાસ જિયું. અંતરીકે પ્રભુ ત્રિભુવનતારક ભાવિક કમલ ઉલાસ દિગંદ”—આ ૬ કડીનું રતવન છે. તથા બીજું “ભેટે ભેટે સલુને પ્રભુ અંતરીક ભેટ”આ કડીનું સ્તવન છે. આ બંને સ્તવને ઘણું પુસ્તકમાં છપાયાં છે. , આ સિવાય મહિમાસાગર શિષ્ય આનંદવર્ધનકૃત અંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથ સ્તોત્ર (જૈનધર્મસિંધુ પૃ. ૫૩૭), વિનયપ્રભસૂરિકૃતિ તીર્થ યાત્રા-સ્તવન, સમયસુંદરકૃત (સં. ૧૬૮૬) તીર્થમાલા વિગેરે વિગેરે અનેક ગુજરાતી કાવ્યોમાં આ તીથને ઉલેખ છે.

Page #8

૧૦૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
કવિ શ્રી લાવણયસમયએ સં. ૧૫૮૫ માં એક અંતરિક્ષજીને છંદ બનાવ્યા છે. આનો ઉલલેખ હું ૧૪-૫-૫૦ ના અંકમાં ૧૮૭ મે પાને કરી ગયો છું. આ છેદ ભાવનગરનિવાસી સ્વ. શ્રી કુંવરજીભાઈ આણંદજીભાઈ તરફથી પ્રકાશિત થયેલા પ્રાચીન સ્તવનાદિસંગ્રહમાં છપાયે છે, અને તે ૪૫ કરે છે, પરંતુ મને બાલાપુરમાંથી મળી આવેલાં હસ્તલિખિત પાનાંઓમાં ૫૪ કડીઓ છે. વળી હસ્તલિખિત સાથે સરખાવતાં પ્રા૦ સ્ત સં૦માં છપાયેલ છંદની કડીઓમાં ઘણું અંતર દેખાય છે. એટલે આ છંદ પુન: છાપવા યોગ્ય સમજીને પાઠાંતર સાથે નીચે મુજબ આપવામાં આવે છે
કવિ લાવણ્યસમયવિરચિત–
શ્રીઅંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથ છંદ, સરસ વચન દે સરસતિ માત, બેલિસ આદિ જિસિ વિખ્યાત; અંતરીક ત્રિભુવનને ધણી, પ્રતિમા પાસ જિનેસરતણી. છે ૧ છે લંકધણી જે રાવણ રાય, તેહતણે બનેવી કહેવાય; ખરદૂષણ નામે ભૂપાલ, અહિનિસિ ધર્મતણે પ્રતિપાલ. ૨ ૨ સદ્દગુરુ વચન સદા મન ઘરે, ત્રિણ કાલ જિનપૂજા કરે; મન આખડી ધરી છે એમ, જિનપૂજા વિણ જિમવા નેમ. માં ૩ છે એક વાર મન ઉલટ ધરી, ગજ રથ ઘડા પાયક તુરી, ચડ્યો રવાડી સહ સંચરે, સાથે દેહરાસર વિસરે.
૪ | દેહરાસરી ચિંતે ઈસ્યું, વિન દેરાસર કરવું કિસ્યું; રાયતણે મન એ આખડી, જિનપૂજા વિણ નહીં સુખડી. | ૫ | પ્રતિમા વિષ્ણુ લાગી ચટપટી, ચડ્યો દિવસ દસ બારહ ઘટી; કર્યા એકઠા વેલુ છાન, સા(મા)થે સાખી કીધે ભાણ. . ૬
૧. આ છંદનાં પાનાં મને બે પાસેથી મળ્યાં છે. એક તે અંતરિક્ષજીના કેસમાં સાક્ષીરૂપે સાક્ષીદાર મહેસાણાવાસી સ્વ. શા. વેણીચંદ સુરચંદ તરફથી રજૂ કરવામાં આવ્યાં હતાં. અને તે અત્યારે અંતરિક્ષા વ્યવસ્થાપક બાલાપુરવાસી શેઠ હરખચંદભાઈ હોંશીલાલ પાસેથી મળ્યાં છે. તેની સંજ્ઞા | રાખવામાં આવી છે. આમાં ૫૫ કડીઓ છે. અને તેની અંતે તિ શ્રીવ્રતાવાર્થનાથજૈઃ સંપૂf I . ૧૮૨ બ૦ વૈશાલ વણી ૧, ચંદ્ર એમ લખેલું છે. બીજાં પાનાં બાલાપુરવાસી સ્વ. શેઠ લાલચંદભાઈ ખુશાલચંદના ઘરમાંથી મળી આવ્યાં છે. આની સંજ્ઞા , રાખી છે. આમાં ૫૪ કડી છે, અને અંતે તિ શ્રીગંતરીક્ષાનિસ્તવન સંપૂર્ણ ૬. શ્રીયુત્તવિનયર્જિવીત શ્રીસંઘપુરમ: સં. ૧૮૦૬ પ્રવર્તતે એમ લખેલું છે. આ બે પાનાંઓ ઉપરથી છંદનું સંપાદન કર્યું છે. જયાં અર્થ વિગેરેની દષ્ટિએ મહત્ત્વ લાગ્યું છે ત્યાંજ માં અને તે નાં પાઠાંતરે આપ્યાં છે. અર્થદષ્ટિએ ભેદ વિનાનાં મહત્વરહિત પાઠાંતરોની ઉપેક્ષા કરવામાં આવી છે.
૧. આહ (આહિ?) જિસિ H | ૨. પુરવે ઈચ્છા સહકાણી H I ૩. સાંચ L ૪. વિસ L . ૫. ભેટ્યા વિણ H 5. ભારે L |

Page #9

શ્રી પંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથજી તીર્થં
નહીં કાઈ બીજી આસની, પ્રતિમા નિપાઇ પાસની; તે કરતાં નિવ લાગી વાર, થાપ્યા મહામત્ર નવકાર. પંચ પરમેષ્ઠિના કરે ધ્યાન, કરી પ્રતિષ્ઠા સહું પ્રધાન; દેહરાસરીયા હરખે' હસે, પ્રતિમા દેખી મન ઉલ્લસે. આન્યા રાજા કરી અધેાલ, ખાવનાચ'દન ફેશર ઘાલ; પ્રતિમા પૂછ લાગ્યા પાય, મન હરખ્યા ખરદુષણુ રાય. એક વેલુ ને ખીજો છાણુ, પ્રતિમાના આકાર પ્રમાણુ; ધરમી રાજા ચિંતા કરે, રખે કોઇ આશાતના કરે. પ્રતિમા દેખી હિય ુ ઠરે, સાથ સહિત ભલાં ભાજન કરે; તેહજ વેલા તેંહુજ ઘડી, પ્રતિમા વાતણી પરે` જડી. ખંધ ધરી ખરદૂષણ ભૂપ, પ્રતિમા મેલી તવ જલરૂપ; ગયા કાલ જલમાંહી ઘણેા, પ્રતિમા પ્રગટી હુવે તે! સુહ્ા એલગપુર એલગદે રાય, કુષ્ટી છે ભૂપતિની કાય; ન્યાયવંત નવ ઈંડે લેક, પૃથિવી વાતે પુણ્યસિલેક. રાયતણે શિર માટેા રાગ, રયણીભર નવિ નિદ્રા જોગ રામ રામ કીડા સંચરે, રાણી સવી નિદ્રા પરિહરે. જે કીડાના ઠામજ જિહાં, તે પાછા વલી મેલે તિહાં; જો નિવ જાઇ તેડુને ઢાય, તતખણ રાજા અચેતન થાય. રાય રાણી સંકટ ભાગવે, કરમે દાહલા દિન જોગવે; ૧૦ચણીભર નવ ચાલે રંગ, દીસે કાયા દીસે ચાંગ. એક વાર હય ગજ રથ પિરવી, રમવા રચવાડી સ'ચર્ચા, સાથે સમરથ છે પરિવાર, પાળા પાયકા નહીં પાર. જાતાં ભાજ઼ મથાળે થયા, માટી અટવીમાંહે ગા; થાકા રાજા વડુ વિશ્રામ, છાયા લાગી અતિ અભિરામ. લાગી તૃષા ૧૧નિર મન થયું, પાણી દીઠું ઝાખલ ભર્યું; પાની પીધા ગલણે ગલી, હાથ પગ મુખ ધેાયા વલી. કરી રયવાડી પાછા વયા, પહેલાં જઇ પટરાણી મલ્યું; પટરાણી રલિયાયત થઇ, થાકયા શય્યા પાઠ્યો જઈ. આવી નિદ્રા રયણી પડી, પાસે રહી પટરાણી વડી; હાથ પાય મુખ નીરખે જામ, તે કીડા નિવ રૃખે ઠામ.
|| ૭ ||
॥ ૪ ॥
! હું ||
૫ ૧૦ ॥
। ૧૧ ।
। ૧૨ ।
|| ૧૩ ।।
।। ૧૪ ।।
। ૧૫ ।
॥ ૧૬
૫ ૧૭ ૧
૫ ૧૮૫૫
૫ ૧૯ ૫
૫૨૦ા
૧૯
॥ ૨૧ ॥
૭. નહીં બીજી એક આસની L ૮, અંધેલ=નાન ૯. તે પણ સુણા. L ૧૦. રયણીભર નિદ્રા નવિ ચંગ, રાણીભાગ નવ ચાલે ચ’(અ)ગ, દેહે કાયા દિસે યંગ ૫ ૧૬ | L ૧૧. નિરમલ થયું H ૧૨. ચાયા રાજા સૂતા જઇ. L

Page #10

૧૦
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
રાણીને મન કૌતુક વયે, હરખી રાણું હિયડે હ; જાગ્યે રાજા આલસ મેડ, રાણી પૂછે બે કર જોડ.
| ૨૦ || સ્વામી કાલ રવાડી કિહાં, હાથ પાય મુખ જોયા જિહાં તે જલને કારણ છે ઘણે, સ્વામી કાજ સરસેં આપને રાજા જપે રાણી સુણે, અટવી પંથે અણું અતિ ઘણે;
વડ તીર ઝાબલ જલ ભયે, હાથ પાય સુખ છેવન કર્યો. | ૨૪ || મેં પ્રભુ લીધે તેહને ભેદ, આપણે જાણ્યું વડ વિછે; રથ તરીઆ તુરંગમ લેય, રાય રાણી મીલ ચાલ્યા બેય. | ૨૫ તિહાં દીઠું ઝાબલ વડ તીર, જાણે માન સરોવર નીર; હરખી રાણી હીયડ રંગ, રાજાઅંગ પખાવે ચંગ.
૨૬ ગયો કુછ ને વાળ્યો વાન, દેહ થઈ સેવન સમાન; આવ્યે રાજા એલગપુરી, માંડે ઓચ્છવ આણંદ ધરી. { ૨૭ ! ઘર ઘર તલિયા તરણ તાટ, આવે વધામણું માણિક માટે *ભારી ઘણુ આવે ભેટ, દાન અમૂલક દીજે ઘણે. | ૨૮ છે રાય રાણી મન થ સંતેષ, કર્યા અમારીતણે નિર્દોષ સસભૂમિ ઢાલે પર્યક, તિહાં રાજા સુવે નિઃશંક મિ ૨૯ છે ચંદન ચંપક પુર કપૂર, મહકે વાસ અગર ભરપૂર રયણભર સુપનાંતર લહે, જાણે નર કોઈ આવી કહે, છે ૬૦ || અતી ઊંચો કરી અંબ પ્રમાણ, નીલે ઘેડ નાલે પલાણું, નીલા ટપ નીલા હથીઆર, નીલ વરણુ આ અસવાર. સુણ રે એલગપુરના ભૂપ, જિહાં જલ પીધો તીહાં છે કૂપ; પ્રગટ કરાવે વહેલી થઈ, તિહાં પ્રતિમા માહરી છે સહી. | ૩૨ ! કરી મલખાની પાલખી, માણિક મોતી જડી નવલખી, કાએ તાતણે સાથે ધરી, હું આવીસ તિહાં બેસી કરી. છે ૩૩ છે જે આજના જાયા તતખેહ, વાછરડા જોતર તેહ, પંઠ મ વાલીસ જેવા ભણી, શિખામણ દેઉં છું ઘણી. છે ૩૪ છે ઈયે સુપન લહી જાગે રાય, પ્રહ ઉઠી વનમાંહે જાય; “ચાલે ભલી સજાઈ કરી, તે આ વડ પાસે વહી. છે ૩૫ છે તે જલ કૂપ ખણુ જામ, પ્રગટ્યો કૂપ અચલ અભિરામ,
ભર્યો નીર ગંગા જલ જી, હરખે રાજા હિયર્ડે હ. છે ૩૬ છે ૧. વડ હેઠે છઈ ઝાબલ જલ ભર્યો. ૨. જાણે ભરી દરીયાવનીર, L ૩. તરીયા H ૪. ઘરે ઘણો ન આવે ભેટ ,, ૫. નિદ્રાભરી . ૬. કરાવીસ H. ૭. મલોખા-જુવારના સઠાને અંદરને ગર્ભ. ૮. તાંતણી સાતે ધરી L. ૯ જિમ ભલી જાઈ થઈ આ વડ તબ પાસે સહી .

Page #11

શ્રીઅંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથ તીર્થ.
૧૧૧
કરી મલખાની પાલખી, માણિક મતી જડી નવલખી; કાચે તાંતણે મેલી ઠામ, આવી બેઠા ત્રિભુવન સ્વામ. છે ૩૭ પાસ પધાર્યા કંઠે કૂવા, ઉચ્છવ મેરૂ સમાના હુઆ રથે છેતર્યા બે વાછડા, ચાલ્યા તે ખેડ્યા વિણ ડા. છે ૩૮ છે ગાય કામિની કરે કિલ્લોલ, બાજે ભુગલ ભેરી ઢેલ પાલખી વાહનને આકાર, નવિ ભાંજે પરમેસર ભાર ને ૩૯ | પ્રૌઢી પ્રતિમા ભારી ઘણું, પાલખી છે મલખાતણી; રાજા મન આ સંદેહ, કિમ પ્રતિમાં આવે છે એહ. ( ૪૦ | વાંકી દષ્ટિ કર્યો આરંભ, રહી પ્રતિમા થાનક થિર થંભ; રાજા લેક ચિંતાતુર થયો, એ પ્રતિમાને થાનક થયા. છે ૪૧ છે સૂત્રધાર સિલાવટ સાર, તેડી આવે ગરથ ભંડાર આલસ અંગતણું પરિહરો, વેગે ઈહાં જિન મંડપ કરો. | જર છે સિલાવટ તિહાં રંગરસાલ, કીધા જિનપ્રાસાદ વિસાલ; ધ્વજદંડ તેરણ થિરથંભ, મંડપ માંડ્યા નાટારંભ. છે ૪૩ | પબાસણ કીધે છે જિહાં, તે પ્રતિમા નવિ બેસે તીહાં, અંતરીક ઉંચા એટલે, તલે અસવાર જાયે તેટલે.
છે ૪૪ રાજા રાણું મનને કેડ, ખરચે દ્રવ્યતણું તિહાં કેડ; સપ્ત પણ મણિ સહે પાસ, એલગરાયની પૂરી આસ.
( ૪૫ || પૂજે પ્રભુને ઉખે અગર, તિન ઠામે વા શ્રીનગર; રાજા રાજલક કામિની, ઓલગ કરે સદા સ્વામિની.
૪૬ સેવા કરે સદા ધરણું, પઉમાવઈ આપે આનંદ આવે સંધ ચિહું દિશિતણા, માંડે ઓચ્છવ આનંદ ઘણા. { ૪૭ ! લાખેણું પ્રભુપૂજા કરે, મોટે મુગટ મનહર ભરો; આરતિએ સવિ મંગલમાલ, ભુંગળ ભેરી ઝાકઝમાલ. આજ લગે સહકે ઈમ કહે, એક જ દે ઉંચા રહે; આવેલ તે જાતે અસવાર, જ્યારે એલ.દે રાય અવતાર. ને ૪૯ છે. જે જીમ જાયે તે તિમ સહી, વાત પરંપર સદ્દગુરુ કહી, બેલી આદિ જિસી મન રૂલી, નિરતું જાણે તે કેવળી. છે ૫૦ ૧ અશ્વસેન રાય કુલ અવતંસ, વામા રાણી ઉદરી હંસ વાણારસી નગરી અવતાર, કરજે સ્વામી સેવક સાર. છે ૫૧ છે
૧. સવાલા , ૨. L માં આ કડી ૪૪ મી કડી પછી છે. H માં આને પછી એક કડી આ પ્રમાણ વધારે છે-“બેલે કવિ કર જોડી હાથ વરસ માસ કહ્યા તે થાય; દેવ તુમારો દરસણ દાસ, પ્રહ ઉઠી પ્રભુ કરે અદાસ પર છે

Page #12

૧૧૨
RI
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
ભણે ગુણે જે સરલેં સાદ, સ્વામી તાહરાં સ્તવન રસાલ; ધરમી નર જે ધ્યાને રહે, બેઠા ત્રાતણે ફળ લહે. Tો પર ! ઉલટ અખાત્રીજે થયે, ગાયે પાસ જિનેસર જયો; બોલીશ બે કર જોડી હાથ, અંતરીક શ્રી પારસનાથ
| ૫૩ છે સંવત પનર પંચાશી જાણુ, માસ શુદિ વૈશાખ વખાણું; મુનિ લાવણ્યસમય કહે મુદા, તુમ દરસન પામે સુખ સંપદા છે પર છે
ઉપસંહાર આ લેખમાળાની સમાપ્તિ કરું તે પહેલાં શ્રી જૈન આત્માનંદસભાના કાર્યવાહકોને મારે અવશ્યમેવ ધન્યવાદ આપ જોઈએ, કે જેમણે ઘણા લાંબા વખતથી ચાલતી આ લેખમાળાને છાપવામાં કદાપિ કંટાળે બતાવ્યું નથી. એટલું જ નહીં પણ ઉત્સાહથી તેમણે તેમના બહુમૂલ્ય માસિકમાં પ્રત્યેક અંકમાં ઘણું ઘણું પાનાં રેકીને પશુ આ વિસ્તૃત લેખમાળા છાપી છે અને ઉત્તમ તીર્થસેવા બજાવી છે. આ રીતે મારા ઉત્સાહમાં પણ તેમણે ઘણી વૃદ્ધિ કરી છે. પ્રોત્સાહન પણ ઘણું મહત્વની વસ્તુ છે.
વડેદરાવાસી પં. શ્રી લાલચંદભાઈ ભગવાનદાસ ગાંધીને પણ મારે ખાસ જ ધન્યવાદ આપ જોઈએ, કેમકે ભાવવિજયગણિવિરચિત જીગરજાઑનાથમહારા કે જે અંતરિક્ષજીના ઈતિહાસમાં ઘણું મહત્વનું સ્થાન ધરાવે છે, તે છપાઈ ગયું હોવા
૧. E તથા સ્વમેહનલાલ દલીચંદ દેસાઇલિખિત જૈન ગુર્જર કવિઓ (ભા. ૧, પૃ. ૮૦)માં (થડા પાઠભેદથી ) આને બદલે “હું સેવક છું તારો સ્વામ, હું લીને પ્રભુ તારે નામ.” એમ પાઠ છે. ૨. મુનિ લાવણ્યસમય કહે ઈસ્યુ ધર માં જનને હઈડે વસ્યું H. ૩. “તુમ દરિસણ હું વાંછું સદા -મો. ૬૦ લિખિત જેનગુર્જર કવિઓ. ભા. ૧, પૃ. ૮૦.
૩. આ શ્રીગતરિક્ષનાથમાષ્પ શા. હીરાચંદ કક્કલભાઈ (અમદાવાદ) તરફથી છપાયેલા ચન્નાર સાવજૂર હતોત્રસંગ્રહમાં સં. ૧૯૭૯ માં છપાયું છે. અને સ્વપં. શ્રી ક્ષતિવિજયજી મહારાજે તેનું સંપાદન કર્યું છે. ફટનેટમાં તેમણે કેટલાંક પાઠાંતર પબુ અયાં છે તેમજ અંતે ઉપગી શુદ્ધિપત્રક પણ આપ્યું છે.
આ લેખમાળાના વાચકોએ ૧૪-૬-૫૦ ના અંકમાં (પૃ. ૨૧૦ )માં વયું જ છે કેભાવવિજ્યજી ગણીએ સં. ૧૭૧૫ ના ચૈત્ર સુદિ ૬ ને રવિવારે અંતરિક્ષની ના મંદિરમાં પ્રતિષ્ઠા કરી હતી. જ્યોતિષશાસ્ત્રના ગણિતથી પણ આ વર્ષે આ જ દિવસે રવિવાર આવે છે કે કેમ એ નક્કી કરવાની મારી ઉત્કટતમ ઈચ્છા હતી. વાચકે જાણીને રાજી થશે કે જ્યોતિષશાસ્ત્રના મે હમણાં જ છેડા કરેલા અભ્યાસથી મેળવી જોયું તે બરાબર સં. ૧૭૧૫ ના ચૈત્રસુદિ ૬ ને દિવસે રવિવાર જ આવીને ઊભા રહે છે. શાલિવાહન શક ૧૪૪૨ પછીના કોઈ પણ દિવસે કોઈ પશુ વાર શોધ
શોધવા માટે પ્રહલાઘવકરણ ગ્રંથને ૪ થો તથા ૫મો લેક પર્યાપ્ત છે. આ રીતે જોતાં સં. ૧૭૧ ૫, ચૈત્રાદિ વને સમજવાનું છે. કાર્તિકાદિ વર્ષની ગુજરાતી પ્રક્રિયા પ્રમાણે સં. ૧૭૧૪ સ મજ તે જ બરાબર તિથિ વાર મળી રહે છે.

Page #13

શ્રીઅંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથજી તી.
શક્યું નહતું તે તેમની પાસેથી અને સÀાધનમાં મને કોઇ પણ પુસ્તક પણ વડેદરાની રાજકીય
છતાં ઘણા ઘશેા પ્રયત્ન કરતાં પણ કાઈ સ્થળેથી પ્રાપ્ત થઇ મને મળ્યું હતુ. અને જ્યારે જ્યારે દાર્શનિક અધ્યયન પુસ્તકની જરૂર પડે ત્યારે ત્યારે અલભ્ય અને કિંમતી લાયબ્રેરીમાંથી વિના સ`કેચે તેમણે પૂરાં પાડ્યાં છે. આ તેમનુ સૈાજન્ય જ છે, આ તીર્થ ઉપર પૂર્ણ ભક્તિથી યથાશક્તિ યથામતિ શેાધ કરીને આ તી ના ઇતિહાસ આલેખવા પ્રયત્ન કર્યો છે, છતાં તેમાં જે અપૂર્ણતા રહી ગઇ હાય તેને વિદ્વાન સ ંશેાધકા પૂર્ણ કરવા પ્રયત્ન કરશે એવી આશા રાખું છું.
मौन एकादशी.
सं० २००७, मु. बालापुर (ત્તિ. મોહા, વિક્ર્મ )
મે તા મારા મુદ્રવ્યમાણુ નયા ગ્રંથને પણ શ્રી અ'તરિક્ષપાર્શ્વનાથભગવાનના ચરણુકમલમાં અર્પણ કરી દીધા છે. તેમની કૃપાથી નયચક્રસ બધી મારી ઘણી મુશ્કેલીએ દૂર થઇ ગઇ છે. મારી તા અનેિશ પ્રાર્થના છે કે—પરમાત્માની કૃપા અને શાસનદેવની સહાય જૈનશાસનના અમૂલ્યરત્ન સમાન નયચક્રગ્રંથને સાંગેાપાંગ વ્યવસ્થિત બનાવે, પરમકૃપાળુ જિનેશ્વરદેવની કૃપાથી આ ગ્રંથ આત્માનદ સભા ભાવનગર તરફથી જ ટૂંક સમયમાં બહાર પડશે અને વાચકેના કરકમળમાં પહાંચી જશે, એવી આશા છે,
અંતે દેવાધિદેવ શ્રી અંતરિક્ષપાર્શ્વનાથભગવાનને ઉપાધ્યાય શ્રી યશેાવિજયજી મહારાજના શબ્દોમાં જ વજ્ઞપ્તિ કરીને આ લેખમાળા સમાપ્ત કરું છુંટૂર કરો વાવા पालजी भवदुःखका फंदा, वाचक यश कहे दासकुं दीजे परमानंदा || मेरे साहिब तुम ही हो प्रभु पर्श्वजिणंदा ॥
૧૧૩
मुनिराज श्री भुवनविजयान्तेवासी मुनि जम्बू विजय.
૧. આ લેખમાળામાં અંતરિક્ષજીના કેસની બાબતમાં આકાલા, નાગપુર તથા પ્રીવી કાઉન્સીલના અંગ્રેજી ચુકાદાનું ગુજરાતી ભાષાંતર મારી સમજ પ્રમાણે મે આપ્યુ છે. કૅલેક સ્થળે અર્થા સમજવા માટે વકીલાને ત્યાંથી પુસ્તકૈા મ'ગાવીને પશુ અર્થ બેસાડવા મે' પ્રયત્ન કર્યાં છે, છતાં તેમાં ક્ષતિ રહી ગઈ હાય અને વકીલેાના પારિભાષિક શબ્દો બરાબર ગુજરાતી આપી ન શકાયું ઢાય તેા વાચક્રા સુધારીને મરી, એવી આશા છે.

Page #14

આ તસ્વાવબોધ શા
fo
(ગતાંક પૃષ્ઠ ૮૭ થી શરૂ) લેખક: આચાર્ય મહારાજશ્રી વિજયકસ્તુરસુરિજી મહારાજ
દરેક અનુકુળ સંજોગોમાં સુખનો આરોપ કરે સર્વથા સુખશાંતિ તે ભાવ રોગ મટી જઇને છે અને પોતાને સુખી માને છે. બાકી સુખકર્મોથી મુક્તિ મળે નહિં ત્યાં સુધી મળવી
કી શાંતિ જેવી વસ્તુ ચાર ગતિરૂપ સંસારમાં મુશ્કેલ છે. હાલમાં બધ દશામાં તે ઔપચા
ક્યાંય નથી. માનવગતિમાં માનવીએ પોતે ય રિક સુખશાંતિમાં જ સંતોષ માનવાનો છે. જેને મા
છે માને છે અને બીજાને મનાવે છે કે અમુક સુખશાતા કહેવામાં આવે છે તે પણ શાતા
* માણસ પૈસે ટકે, પુત્રથી, ભાઈભાંડુથી, શરીરથી વેદની કર્મ ભેગવવા સિવાય બીજું કાંઈ નથી.
બધીયે વાતે સુખી છે. પણ તે માન્યતા માત્ર પોતાની સુખશાતા મળે નહિ ત્યાંસુધી બધુંયે લોકસંજ્ઞા જ છે. વસ્તુસ્થિતિ જોતાં લેશમાત્ર વ્યર્થ છે. બધદશામાં રહેલો આત્મા ભાડુતી
પણ સત્યાંશ નથી. કદીયે ન જોયેલી વસ્તુને સુખશાતાથી નિર્વાહ કરી રહ્યો છે. ઘડીકમાં
ઓળખવામાં માનવીઓને મોટો ભાગ ભૂલે શાતા તો ઘડીકમાં અશાતા ભોગવે છે. જે
છે. અત્યંત જડાસક્ત જીવોમાંના કેટલાક શાતા ભેગવે છે તે પણ સાચી નહિ, પણ તે
- ર પોતાને સમ્યગ્દષ્ટિ અધ્યાત્મજ્ઞાની ધ્યાન માને ચણને પીસ્તાં માનીને સ્વાદ કરવા જેવું છે.
' છે અને સ્વછંદે ચાલીને પ્રભુના માર્ગને લેપે સાચી સુખશાતા અને શાંતિ તો એ જ રહે છે. અણુજાણને પોતાને માર્ગ સાચો સમજાવાય કે જે એક વખત મળ્યા પછી પાછી જાય વીને સુખના અથી અને તે માર્ગે ચાલવા પ્રેરે નહિં, હંમેશના માટે સુખશાતા શાંતિ બની છે, પરંતુ સાચી સુખશાંતિથી વિમુખ હોવાથી રહે, તેને સાચી અને પોતાની કહેવામાં આવે પોલિક સુખ અને તે પણ પોતાના અન્ય છે. આત્મા અનાદિ કાળથી ખાટાને સાચું પ્રમાણે મેળવેલા પગલિક સુખના સાધન માનતો આવ્યો છે. અને સાચું જોયું નથી. અનુસાર આ લોકમાં જ ભેગવી શકે છે, પણ જાણ્યું નથી, અનુભવ્યું નથી, ચાખ્યું નથી સાચું સુખ તેમજ પરલોકમાં પૌગલિક સુખો એટલે મોતીચુરને સિંહ કેશરીયા મોદક માન. પણ મેળવી શકતા નથી; કારણ કે પ્રભુના વાનું, પીતલને સુવર્ણ માનવાનું. ટાઢે મરતા માર્ગનું ઉલ્લંઘન કરી પોતાના સ્વચ્છેદે આચવાંદરાએ ચઠીને ઢગલો કરી પછી તેને રેલા માર્ગને પ્રભુને માર્ગ બતાવી જનતાને દેવતાના ઢગલાનો સંકલ્પ કરી તાપે, પણ ઠગનાર પ્રભુની આશાતના કરનાર લેવાથી ટાઢ દૂર થાય નહી-મટે નહિ કારણ કે આ તે પુન્યકર્મ પણ ઉપાર્જન કરી શકતો નથી, પણ ઔપચારિક દેવતા છે. ચઠીમાં દેવતાને અપરાધી બનીને અનંત સંસાર રઝળે છે, અને આરોપ કર્યો છે. સાચે દેવતા નથી. આત્મા સુખશાતા તથા શાંતિથી નિરંતર વંચિત રહે

Page #15

-
-
તસ્વાવબોધ
૧૧૫
છે. આટાના ધોવણને દૂધ માની પીનાર દૂધની કારી બની શકતા નથી. આવા માનવીઓને મધુરતા પ્રાપ્ત કરી શકતા નથી તેમ જ દૂધથી કદીયે સાચાં સુખશાંતિ મળી શકતાં નથી. થવાવાળી પુષ્ટિ પણ મેળવી શકતા નથી. | શબ કમેના ઉદયથી પ્રાપ્ત થયેલાં અનુકૂળ નાની ના જાણવા પ્રમાણે જ વતાય છે પગલિક સુખનાં સાધનો જેવાં કે–તન, ધન, અને વર્તાશે. આપણા વિચાર અને ઈચ્છા કામ સ્વજન, બાગબગલા, નાટક ચટક, અત્તર- આવે નહિ. આપણા ભૂતકાળના ભાવી અને ફલેલ, ભાતભાતની રાઈ, મિષ્ટાન્ન વિગેરે ભાવીના નિર્વાણનો સમય જ્ઞાનીઓએ જાણ્યા મેળવીને જગ પિતાને સુખશાંતિવાળું માનવું છે. વર્તમાન ભવની સમય સમયની ભાવના ચાવ્યું છે. તે સિવાય તા સાચા સુખને કૈઈ અને પ્રવૃત્તિ જ્ઞાની જાણી રહ્યા છે. અવશ્યપણ ઓળખતું નથી. સાચા સુખને ઓળખનાર ભાવી ભાવો જ્ઞાનીથી છાના નથી. કર્મ પરિણામહાપુરુષની પ્રવૃત્તિમાં, દુ:ખને સુખની કલ્પના મને જ્ઞાનીઓ ગૌણ રાખીને આત્માને પ્રધાનતા કરનાર માનવી દુખ માને છે. પુદ્ગલા દી આપે છે. કર્મ પરિણામો તુચ્છ છે અને આત્મા જગત સાચા સુખશાંતિની કલ્પના પણ કરી મહાન છે. જ્ઞાની આત્માને શુદ્ધ સ્વરૂપમાં શકતું નથી. સંચિત પાજિત કમને ભાગ- જાણે છે, જુએ છે, કર્મના વિચિત્ર સ્વભાવને વવામાં જ સુખ-દુ:ખ માનવી ટેવાઈ ગયેલું લઈ વૈમાવિક આત્માની પ્રવૃત્તિઓથી તેમને જગત સાચા સુખશાંતિને માગ જાણવાને પણ ઘણા કે તિરસ્કાર નથી કારણ કે જ્ઞાની, આત્મા તૈયાર નથી, તો પછી મેળવવાને તો ક્યાંથી માત્રને સ્વ-સ્વરૂપે જાણે છે, સ્વ-સ્વરૂપથી પ્રયાસ કરે ? સાચા સુખશાંતિનું સ્વરૂપ તથા અભિન્ન જુએ છે અને કર્મ પરિણામને ભિન્નપણે તેને મેળવવાને માગ પુસ્તકોમાં લખેલાં વાંચી
તમાં, લખતા વાચી જાણે છે, જુએ છે. પારો ચડાવેલે કાચ જેને જનાર અને મોઢેથી બેલીને બીજાને સમજા- અરસો કહેવામાં આવે છે તેમાં જે જે વીને પોતાને જ્ઞાની જાણકારપણને ડાળ પડછાયો પડે છે તેવા તવા સ્વરૂપવાળા અરિસે કરનારા તો ઘણાયે મળી આવશે પણ તેના જણાય છે. અર્થાત્ અરિસો વસ્તુઓના આકાઉપર શ્રદ્ધા રાખીને પોતે સાચું સુખ મેળવવામાં રમાં પરિણમી જાય છે, પણ જ્યારે કાચ પ્રયાસ કરનાર તા કોઈક વિરલા જ હશે, કારણ ઉપરનો પાર ઉખડી જવાથી કાચ ચેખે કે સાચા સુખની શ્રદ્ધા થવી બહુ મુશ્કેલ છે. થઈ જાય છે ત્યારે તે કાચ અન્ય વસ્તુઓના જ્યાં સુધી માનવીને બીજાએ કરેલી પિતાની ૩પમાં પરિણમતા નથી, પણ અન્ય વસ્તુઓને સ્તુતિ સાંભળી હર્ષ થાય અને પિતાની નિંદા, આળારૂપે ગ્રહણ કરે છે તમ અનાદિકાળથી છતા અછતા દેષ સાંભળીને દિલગીરી થાય. આત્મારૂપ કાચ ઉપર કમરૂપ પારો ચડી લોકસંજ્ઞા પ્રમાણે પાચે ઇંદ્રિયાને વિષયમાં જવાથી આત્મા આઠે કર્મના કાર્યરૂપે પરિણમે સારા કે નરસાપણાની ભાવનાથી પ્રીતિ તથા છે અને કામ ક્રોધી આદિ કહેવાય છે, તેમજ અપ્રીતિ થાય, માન પ્રતિષ્ઠા મેળવવાને હમેશાં કર્મના કાર્ય રૂપ ચાર ગતિઓમાં અનેક આકાઆતુર બની રહે, જનતાની પાસેથી પોતાને રોમાં પરિણમે છે, સુખી-દુઃખી કહેવાય છે, મળતા માન પ્રતિષ્ઠા જોઈને ગર્વથી ગાંડા જન્મ જરા મરણવાળે કહેવાય છે, પણ જ્યારે બનીને બીજાને તિરસ્કારની દષ્ટિથી જોતા હાય કર્મરૂપ પારો આત્મા ઉપરથી ઉખડી જવાથી ત્યાં સુધી સાચાં સુખશાંતિ મેળવવાના અધિ- આત્મા સ્વચ્છ થાય છે ત્યારે વસ્તુમાત્રના ઓળા

Page #16

૧૧૬
શ્રી આમાનંદ પ્રકાશ
આત્મા ઉપર પડે છે, છતાં તે રૂપે આત્મા પૌગલિક તુચ્છ સ્વાર્થ સાધવામાં પ્રભુના કદા પરિણમતો નથી, પણ ઓળાસ્વરૂપ જ્ઞાન પ્રમાણે કરું છું એમ ન કહેતાં, કર્મના કહેવા પરિણમે છે. એટલે તે જ્ઞાતા-દ્રષ્ટા પણ રહે છે. પ્રમાણે કરું છું એમ કહેવાથી પ્રભુના અપરાધી પણ પરિણામ સ્વરૂપ કર્તાપણે રહેતા નથી. બની શકાતું નથી, કારણ કે પ્રભુ જ કહે છે કેઆ પ્રમાણે વસ્તુસ્થિતિ હોવાથી સકર્મક
A . ., સંસારી જીવે કર્માધીન છે. એટલે કર્મના કહ્યા આત્મા પૌગલિક વસ્તુઓને ભક્તા અને
3 પ્રમાણે કરે છે. જ્યાં સુધી ભાવસ્થિતિ પાકતી કર્મોને કર્તા કહેવાય છે અને એટલા માટે
નથી ત્યાં સુધી મારા કહ્યા પ્રમાણે કરવાના નથી અત્યારે આત્મા ઉદયાધીન છે. કર્મના ઉદય
ગમે તેવા વેષ પહેરો કે મારા કહ્યા પ્રમાણે પ્રમાણે વર્તે છે. બધાયમાં મોહનીય વધારે
વર્તવાનો ડોળ કરે પણ મેહની આજ્ઞામાં બળવાન છે અને તેના ઉદયથી આત્માને બીજા
રહેનારા છ મારી આજ્ઞાને તે આદર નહિ કર્મના બળને શિથિલ કરી તેને ખસેડવામાં
જ કરે. અને મોહની આજ્ઞા પ્રમાણે વર્તીને અસમર્થ નિવડે છે, છતાં દર્શન મેહની નબ
કહેશે કે–અમે પ્રભુની આજ્ઞા પ્રમાણે વતીએ
છીએ. આ પ્રમાણે ભવસ્થિતિ પાકે નહિ ત્યાંલાઈથી આત્મા સત્ય વરતુને ઓળખતે થયે છે. ચારિત્રહ તથા નૌકષાયની પ્રકૃતિની
સુધી કર્મને આધીન રહેવું પડે છે અને તેના કનડગતને સાચી રીતે જાણે છે છતાં તેના પરિ
* કહ્યા પ્રમાણે કરવું પડે છે, તે આત્મા અનંત
બળી હોવાથી કર્મનો નાશ કરી વત ત્ર બનવા ણામને ટાળી શકતું નથી. તે સાચું જાણતો હોવાથી સમય મળે ચારિત્રમેહને પરાજય
પ્રયાસ કરે તે બની શકે છે. એટલે નિરંતર
* પ્રભુને હૃદયમાં ધારણ કરી રાખીને પ્રભુના વચકરવાવાળો બનશે જ. એમાં જરાયે શંકા નથી.
નેનું મનન કરવું. પ્રભુની સહાયતાથી આત્મા દર્શનમોહની દખલ જોઈએ તેવી ન રહેવાથી
કર્મને પરાજય કરવા સમર્થ થઈ શકે છે. ચારિત્રમેહના પરિણામમાં એક રસવાળો
લોકસંજ્ઞા કાઢી નાખવી એટલે કર્મના કહેવા બનતો નથી તેથી આત્માને પરમશાંતિ મળે
પ્રમાણે કરનારાઓનું અનુકરણ કરવું નહિ. છે. જેટલું વેદવાનું છે તે દ્રષ્ટા તરીકે રહીને
- અજ્ઞાની જીવને ખાનપાન કે માન-પ્રતિષ્ઠાની વેદશે. અવશ્ય ભક્તવ્ય ભેગવ્યા સિવાય
' દરકાર કરવી નહિ. પ્રભુની આજ્ઞા પાળી પ્રભુનું છૂટકે નથી. બાંધ્યું છે તેટલું ભેગવવું પડશે.
માન મેળવવા લક્ષ્ય આપવું. આ પ્રમાણે કરતેમાં કાંઈ હર્ષ–શેક જેવું કશુંયે નથી.
વાથી કર્મનો પરાજય થશે અને આત્મા
સ્વતંત્ર બનશે. જેટલી ધાર્મિક પ્રવૃત્તિઓ થાય છે તેનું ફળ પ્રભુ પાસેથી મેળવવાનું છે, કારણ કે પ્રયત્ન કરવામાં આપણે સ્વાધીન છીએ, ધર્મના પ્રચારક પ્રભુ છે. એટલે પ્રભુએ જેમ પણ ધાર્યા પ્રમાણે ફળ મેળવવામાં પરાધીન કહ્યું હોય તેમ કરવામાં આવે તે જ તેનું છીએ. પ્રારબ્ધની પ્રકૃતિ પ્રમાણે માનવી ફળ ફળ મળી શકે. પ્રભુનું નામ લઈને પોતાની મેળવી શકે છે. પ્રારબ્ધની પ્રકૃતિ પ્રમાણે વિચારે મરજી પ્રમાણે વર્તવાથી પ્રભુના અપરાધી ઉદ્દભવે ખરા, પણ તે વિચારો પ્રમાણે વર્તન થવાય છે. પિતાને તુચ્છ સ્વાર્થ સાધવા પ્રભુના કરતાં પહેલાં આત્માનું ઇષ્ટ-અનિષ્ટ વિચારી પવિત્ર વચને ને ઉપયોગ કરે નહિ. પોતાના લેવું જોઈએ. આ જીવન તથા પરજીવન તેમજ

Page #17

શ્રીમદ્દ દેવચંદજીકૃત વીશ વિહરમાન સ્તવન મચ્ચે તૃતીય શ્રી બાહજિન સ્તવન
સ્પષ્ટાર્થ સાથે. સં–ડૉકટર વલ્લભદાસ નેણસીભાઈ–મોરબી, બાહુ જિદ દયામયી,
સર્વ કાલે, સર્વ ભાવે દયામયી છે. અર્થાત વર્તમાન ભગવાન, પ્રભુજી, આપના સર્વે પ્રદેશોથી હિંસાના હેતુને અભાવ મહાવિદેહે વિચરતા,
થયેલો છે તથા હવે તે હેતુઓનો સમૂલ ક્ષય કેવલજ્ઞાન નિધાન-પ્રભુજી. બાહુ-(૧) હોવાથી કંઈપણ કાલે હિંસકભાવે પરિણમનાર
નથી તથા જ્ઞાનાદિ સર્વે ધર્મો સર્વે નયે પૂર્ણ સ્પષ્ટાથ-મહાવિદેહ ક્ષેત્રમાં વિહરમાન પવિત્ર થયા છે તેથી કેઈપણ ભાવ હિંસકભાવે ભગવાન આત્મ સત્તાભૂમિમાં નિરંતર પોતાના પરિણામે તેમ નથી તેથી આપ સર્વાગે સર્વોપર્યાનાં પરિણમતા પિતાના ગુણ પયોય હૃષ્ટ અનુપમ દયાના ભંડાર છે તથા જે સહિત, સદા સત્ લક્ષણવંત હોવાથી વર્તમાન, જ્ઞાનમાં જીવાજીવ સર્વે દ્રવ્યો પોતાના ત્રિકાલઆત્મિક અવિચલ અખંડ લક્ષ્મીના સવામી વતી સર્વે પર્યાય સહિત પ્રત્યક્ષપણે ભાસે હોવાથી ભગવાન, સામાન્ય કેવલીઓનાં ઇંદ્ર છે એવા કેવલજ્ઞાનના નિધાન કહેતાં અખૂટ, સમાન, હે શ્રી બાહસ્વામી! આપ સર્વ પ્રદેશે, ખાણ છે. (૧) સ્વ-પરને હિતકારી વિચાર અને વર્તન માટે અને સરળ પ્રકૃતિવાળા અંતરાત્માના સન્મુખ પૂરતી કાળજી રાખવી જોઈએ. બીજાના જીવન- થઈને પ્રયાણ કરવાવાળા ભાવિત આત્માના પ્રવાહમાં તણુતા પહેલાં તેની શુદ્ધિ તથા ભેમિયા થઈને અને તેમના જ સંસર્ગમાં રહીને નિર્મળતાને સારી રીતે તપાસી લેવી જોઈએ. જીવન વ્યતીત કરવા વિચાર રાખનાર વિવેકી જેથી કરીને આત્માને મલિન થવાને પ્રસંગ કહી શકાય ખરા. માનવ જીવન મળ્યું છે તે આવશે નહિ. અનાદિ કાળથી સંસારમાં જીવ તેમાં જીવીને જીવનનું સાચું ફળ મેળવવા માત્ર આપસમાં પરસ્પર અનેક પ્રકારના સંબં- પ્રયાસ કરનાર વિવેકી કહી શકાય. વિવેકી હોય ધથી જોડાતા આવ્યા છે. કેઈ પણ સંબંધ તે જ માનવ જીવનમાં જીવવાને અધિકારી છે. શાશ્વતો નથી માટે વર્તમાન ભવના અહિત બાકી તે સંસારમાં માનવદેહમાં પાશવી જીવન કર સંબંધને વળગી રહી આત્માનું અનિષ્ટ કરવું વ્યતીત કરી રહ્યા છે, તેથી કાંઈ માનવજીવનનહિ, ચિત્તની અસ્થિરતા અને ચંચળતાને ની સાર્થકતા થઈ શકતી નથી. વિવેકી આત્મા ટાળવા પ્રયત્ન કરે જોઈએ. મક્કમ મનના તથા અનાત્માના સાચા સ્વરૂપને ઓળખનારા થઈને આત્માને હિતકારી વિચાર અને વર્ત- હોય છે, માટે જ વિવેકી આત્મજાગૃતિના અધિનના વ્યસની બનવું. ભિન્નભિન્ન પ્રકૃતિ એના કારી છે. આપણે તે આત્મજાગૃતિ કરવી છે માનવીના સંસર્ગથી ચિત્તની ચંચળતા વધે છે એટલે વિદ્વાન બનવાની જરૂરત નથી પણ અને અસ્થિર જીવન થાય છે, જેથી કરી ઘણી જ વિવેકી બનવા પ્રયત્ન કરવાની જરૂરત છે. અશાંતિ ભોગવવી પડે છે માટે સ્થિર શાંત

Page #18

૧૧૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
CIES
દ્રવ્યથકી છે કાયને,
અને નિશ્ચલ મુદ્રાનું દર્શન પામી વિષયેથી ન હણે જેહ લગાર, પ્રભુજી, ઉપશાન્ત ચિત્ત થાય છે. (૩) ભાવ દયા પરિણામને,
કર્મઉદય જિનરાજો, એહિજ છે વ્યવહાર-પ્રભુજી. બાહુ-(૨)
ભવિજન ધર્મ સહાય, પ્રભુજી. સ્પષ્ટાર્થ –પૃથ્વી–પાણું--તેજસ-વાયુ- નામાદિક સ વનસ્પતિ અને ત્રસ એ છકાયના જીવના દ્રવ્ય મિથ્થા દોષ વિલાય-પ્રભુછ બાહુ (૪) પ્રાણુને હણવા-હણાવવા તથા હણતાની અનુ
સ્પષ્ટાર્થ-સવિ જીવ કરું શાસનરસી, મેંદના કરવી એ દ્રવ્યહિંસા છે. તે દ્રવ્યહિંસામાં
ઈસી ભાવ દયા મન ઉદલસી” એવા અત્યંત ભાવહિંસાના કારણની ભજન છે તેથી ભાવહિંસાનો ત્યાગી દ્રવ્યહિંસા આદરે નહિ-થવા
તીવ્ર શુભ રાગ યુક્ત ભાવ દયાના પરિણામ
વડે બે ધાયલા તીર્થંકરનામકર્મના ઉદયવડે દે નહિ સાવચેતપણે વત, સમિતિપૂર્વક વર્ત
હે ત્રિક પૂજ્ય !—આ પારાવાર દુઃખનિધાન અર્થાત્ છકાયના જાની દ્રવ્યહંસાને ત્યાગ
સ સારસમુદ્રમાં બૂડના ભવ્ય પ્રાણીઓને ઉદ્ધાર કરે તે ભાવ દયાનો તથા ભાવ દયાના પરિ.
કરવા માટે સર્વે દૂષણ રહિત અને પાંત્રીશ ણામીને વ્યવહાર છે. દ્રવ્ય અહિંસા તે ભાવ
ગુણ સહિત, નય-નિક્ષેપ-પક્ષ-પ્રમાણુ યુક્ત અહિંસાનો વ્યવહાર-કારણ છે. (૨)
જીવાજીવાદિ તત્વનો સમ્યક પ્રકારે ઉપદેશ રૂપ અનુત્તર દેવથી,
આપ છો. એ આપનો કમ ઉદય નિવિવાદઅન તગુણું અભિરામ, પ્રભુજી. પણે-“ભવિજન ધર્મ સહાય” અનાદિ કાલથી જતાં પણ જગજંતુને,
જ્ઞાનાવરણાદિ કર્મ રજવડે મલિન થયેલા-લિપ્ત ન વધે વિષય વિરામ-પ્રભુજી, બાહુ-(૩)
0 ભવ્ય જીવાની આત્મધર્મ એવ ભૂત નયે પ્રાપ્ત
થવા સહાય-નિમિત્તભૂત છે. તથા હે તીર્થ ૫ષ્ટાર્થ–સર્વ જીવેને આ સંસારજન્ય નાથ! આપના નામાદિક ચાર નિક્ષેપ સંભારતાંજન્મ–જરા-મરણાદિરૂપ ભયંકર દુઃખથી છોડાવી સમરણ કરતાં-લક્ષમાં લેતાં-મિથ્યાત્વાદિ દુષ્ટ રત્નત્રય પમાડી અનંત આમિક પરમાન દના દેશોના તત્કાલ અત્યંત અભાવ થાય. (૪) ભક્તા કરું એવી ઉત્કૃષ્ટ ભાવ દયાના યોગે
આત્મગુણ અવિરાધના, અત્યંત તીવ્ર શુભ પરિણામડે-સર્વોત્કૃષ્ટ
ભાવ દયા ભંડાર, પ્રભુજી, પુણ્યાનુબંધી પુણ્યના ઉદયે હે બાહાંજન! આપનું રૂપ-લાવણ્ય-કાંત, વિજય, વિજયત,
ક્ષાયક ગુણ પર્યાયમેં, જયંત, અપરાજિત અને સર્વાર્થસિદ્ધ વિમાન
નવિ પરધર્મ પ્રચાર-પ્રભુજી, બાહુ (૫) વાસી દેવા કરતાં પણ અનંતગણું અભિરામ, પછાથ-જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્રાદિ અનંત અતિશય યુક્ત, સાપરી, મનોહર, રમણીય, આત્મગુણે તે ભાવ પ્રાણ છે. અને તે ભાવઆહ્લાદકારી છે. એવું અત્યંત દેદીપ્યમાન પ્રાણને વિષય-કષાયાદિકે ઘાત કરે તે ભાવઅનુપમ અદારિક આપનું મને હર રૂપ જોતાં- હિંસા છે અને તે ભાવપ્રાણુનું સમિતિ-ગુપ્ત નિરખતાં છતાં પણ વિષયાતુરતાને અવકાશ આદિ સંવરવડે રક્ષણ કરવું, ઘાત ન થાય મળતું નથી પરંતુ આપની શાંત-દાંત-ગંભીર એમ અપ્રમતભાવમાં વર્તવું તે ભાવ દયાના

Page #19

શ્રી બહુજિન સ્તવન-પછાર્થ સહિત.
૧૧૯
આપ ભંડાર-નિધાન છે, કારણ કે ભાવપ્રાણના છે પણ જ્યારે એગ્ય યુનિવડે તેને સર્વથા ઘાતક મિથ્યાત્વાદિ દુષ્ટ હેતુઓનો આપના જૂદું પાડી, ગાળી, શુદ્ધ સેનું કરી લઈએ આત્મપ્રદેશમાંથી સર્વથા નાશ થયો છે, ક્ષાવિક ત્યાર પછી તે સોનાને કાટ લાગી શકે નહિં. લબ્ધિને પામ્યા છે. તેથી આપની સત્તા ભૂમિમાં તેવી જ રીતે અનાદિકાલથી આત્મપ્રદેશે લાગેલા મિથ્યાત્વાદિ દેનો રંચ માત્ર પણ પ્રવેશ- જ્ઞાનાવરણાદિ કર્મને આપે શુકલધ્યાનરૂપ પ્રચાર થઈ શકે તેમ નથી અને તેથી આપમાં અગ્નિ વડે સર્વથા નાશ કર્યો છે, સર્વ પ્રદેશ ભાવહિંસાને બિલકુલ અ માવ છે તેથી આપ શુદ્ધ નિર્મલ પરમ પવિત્ર થયા છે તેથી આપના નિર્વિવાદપણે ભાવ દયાના ભંડાર છો. (૫) કેઇ પણ પ્રદેશે પરભાવ-રાગદ્વેષાદિનો વિષય ગુણ ગુણ પરિણતિ પરિણમે,
કષાયાદિને ૨ચ માત્ર પણ સંવેષ નથી, થવાનો બાધક ભાવ (વહીન, પ્રભુજી, સંભવ પણ નથી. દ્રવ્ય અસંગી અન્યને,
- જ્યાં સુધી આત્મા દારિકાદિ શરીરમાં શુદ્ધ અહિંસન પીન-પ્રભુજી. બાહુ (૬) તેમજ મન-વચન-કાયયોગમાં મમત્વ કરી વસે
પછાર્થ-બાપને આત્મદ્રવ્ય જ્ઞાન-દર્શન- છે તેથી તે ચલ-પુદગલાગે આત્મપ્રદેશ ચારિત્ર-દાન-લાભ– ગ-ઉપભેગાદિ અનંત સક પ થાય છે. પણ જ્યારે સર્વથા તેનું મમત્વ ગણને પિંડ છે. તે સર્વ ગુણો બાધકભાવ ત્યાગ કરે ત્યારે શુદ્ધાત્મભાવે અરૂપી જ્ઞાયક રહિત પોતાના શુદ્ધ પરિણમે છે, પણ તે સ્વરૂપ પ્રગટે, એમ અતનુ-અયોગી આત્મ અંગ ગુણો જે બાધકભાવે એટલે જ્ઞાન, અજ્ઞાનપણે, આતમભાવમાં સ્થિર થાય ત્યારે કોઈ પણ દર્શન, અદશન પણે, ચારિત્ર મિથ્યાચરણપણે આત્મપદેશ રંચ માત્ર પણ સચલ થાય નહિ; પરિણમે તો આત્મ સ્વગુણનો રોધ કરે. શુ મા- અભંગ અવગાહનાને પ્રાપ્ત થાય. (૭) શુભ કર્મ બંધ કરે-અમિક સહજ અબાધિત ઉત્પાદ-વ્યય-વપણે, સુખની હાનિ કરે. પણ આપના સવે ગુણે સહેજે પરિણતિ થાય, પ્રભુજી. અબાધકભાવે પરિણમે છે તેથી આત્મ અનંત
છેદન જનતા નહિ, ગુણના આનંદના ભક્તા છે. જ્યાં સુધી આત્મા
વસ્તુ સ્વભાવ સમાય-પ્રભુજી. બાહુ (૮) બાધક મા પરિણમે ત્યાં સુધી અશુદ્ધ છે, પણ જ્યારે સર્વ પદ્રવ્યના રાગ-સંગ રહિત વર્તે
સ્પાર્થ-સ્વભાવભાવે પરિણમવામાં ત્યારે શુદ્ધ છે, અહિંસક છે, કર્મબંધને
અન્ય દ્રવ્યની સહાય જોઈતી નથી. જેમ અગ્નિ અકર્તા છે તથા પોતાના અનત આત્મવીર્ય
સહજે દાહકભાવે પરિણમે છે તેમ સર્વે દ્રવ્ય વડે પુષ્ટ છે. (૬).
ઉત્પાદ-ધ્રૌવ્યય-શ્રયુક્ત સદાકાલ હોવાથી સહેજે
પિતાના સ્વભાવ પર્યાયમાં પરિણમે. અન્ય દ્રવ્યની ક્ષેત્રે સર્વ પ્રદેશમેં,
મદદ જોઈએ નહી–વસ્તુને સહજે પરિણમવામાં નહિ પરભાવ પ્રસંગ, પ્રભુજી.
કંઈ પણ દૂર કરવાની આવશ્યકતા નથી, કારણ કે અતનુ અગી ભાવથી,
દ્રવ્ય તથા પર્યાયનો અભેદ ભાવ છે. જેમ અવગાહના અભંગ-પ્રભુજી, બાહુ. (૭) અગ્નિને દાહક પરિણામ વગરની તથા અગ્નિ
સ્પાર્થ-જેમ સોનું ખાણમાં પથર- વગર દાહક પરિણામને આપણે કદાપિ કાલે માટી વિગેરે અનેક કુધાતુઓથી મળેલું હોય જતા નથી. અર્થાત્ અગ્નિને જ્યારે જોઈએ

Page #20

=
૧૨૦
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
ત્યારે દાહક પરિણામ સહિત જ હોય છે, તેમ એમ અહિંસતામયી, સવે દ્રવ્ય સદાકાલ પોતાના પરિણામે વર્તતા
દીઠે તું જિનરાજ. પ્રભુજી. જ હોય છે. પરિણામ વગર દ્રવ્ય અભાવ-શૂન્ય- રક્ષક નિજ પર જીવન, પણને પામે-વર્તમાન પર્યાયને વ્યય થાય,
તારણતરણ જહાજ-પ્રભુજી. બાહુ. (૧૦) અને નૂતન પર્યાયને ઉત્પાદ થાય તો પણ દ્રવ્યાર્થિક નયે દ્રવ્ય સદા પ્રવ છે. જેમ સોનાનું કડું પષ્ટથ-એમ સ્વ પર જીવના દ્રવ્ય ભાવ ભાંગી મુકુટ બનાવી તેમાં કડાને નાશ અને પ્રાણુનું રક્ષણ કરનાર તથા અગાધ કષાયરૂપ મુકુટનો ઉત્પાદ થયા છતાં પણ સેનું દ્રવ્ય જલથી ભરેલા સંસાર-સમુદ્રમાંથી તારણુતરણ સદા ધ્રુવ છે. (૮)
જહાજરૂપ હે જિનેશ્વર ! હે કરુણાનિધાન !
આ જગતત્રયમાં સર્વાગે દયામય મેં આપને ગુણ પર્યાય અનંતતા, કારક પરિણતિ તેમ પ્રભુજી.
જ જોયા. (૧૦) નિજ નિજ પરિણતિ પરિણમે,
પરમાતમ પરમેસર ભાવ અહિંસક એમ.-પ્રભુછ બાહુ (૯)
ભાવ દયા દાતાર, પ્રભુજી. સ્પાર્થ-જ્ઞાન તે સમ્યગ જ્ઞાનરૂપ, દર્શન
સેવે ધ્યાવે એહને, તે સમ્યગદર્શનરૂપ, ચારિત્ર તે સ્વભાવાચરણ
દેવચંદ્ર સુખકાર-પ્રભુજી. બાહુ. (૧૧) રૂપ એમ જ્ઞાનાનુયાયી આપના અનંત ગુણે સ્પષ્ટાર્થ:-આત્માનો પરમભાવ જે જ્ઞાન પિતાના શુદ્ધ પરિણામે છે, કારણ કે આપનું તેની શુદ્ધતા, તથા સંપૂર્ણતાને સર્વે નયે પ્રાપ્ત કારક ચક્ર તે શુદ્ધ અબાધકપણે સદા પરિણમે થયેલા હોવાથી પરમાત્મા તથા અનંત, અવિનછે. (૧) સ્વધર્મ કર્તા તે કર્તાપણું. (૨) ધર, સ્વાધીન, પરમાનંદમય, શુદ્ધાત્મ ઐશ્વર્યાસ્વધર્મ પરિણામ તે કાર્ય. (૩) સ્વધર્મનુયાયી તાને પ્રાપ્ત થયેલા હોવાથી પરમેશ્વર, અને ચેતના શક્તિ તે કરણ (૪) સાખ્ય ગુણ ભાવદયારૂપ જે પરમ ધર્મ તેના ઉપદેણા, શક્તિનું પ્રગટવું તે સંપ્રદાન. (૫) પૂર્વ દાતાર તથા ભવભ્રમણજન્ય શારીરિક તથા પર્યાયનું નિવતન તે અપાદાન, (૬) સ્વગુણનો માનસિક દુઃખનો અત્યંત અંત કરી સહજ આધાર આત્મ સત્તાભૂમિ તે અધિકરણ-એમ પરમેહૂણ આત્મિક સુખના દાતાર ત્રિલેક ગુણ પર્યાયની તથા કારક પરિણતિની અનંતતા પૂજ્ય, શ્રીબાહ જિનેશ્વરને સે–ખ્યા-તેમના છે તેથી કઈ પણ આત્મધર્મને વિરાધકપણે ગુણનું ધ્યાન કરો, તેથી એકાગ્રચિત કરો એમ રંચ માત્ર-સમય માત્ર પણ પરિણમતા નથી શ્રી દેવચંદ્ર મુનિ મિત્ર ભાવનાવડે ભવ્ય જી તેથી આપ સદા અહિંસક નામનું સર્વોત્કૃષ્ટ પ્રતિ હિતશિક્ષા આપે છે. (૧૧) બિરુદ ધરાવે છે. (૯)

Page #21

શકા અને સમાધાન.
સમાધાનકાર:-જૈનરત્ન વ્યાખ્યાનવાચસ્પતિ કવિકુલકીટ પૂ. આચાર્ય ભગવ ત શ્રીઅક્ વિજયલબ્ધિસૂરીશ્વરજી મહારાજ.
( પ્રશ્નકારઃભાવનગરવાલા શા ફત્તેહુચંદ ઝવેરભાઈ-મુ'ભઇ.) થી ચાલુ)
( પૃષ્ઠ ૯૮ શ. અગીઆરમાં ગુણસ્થાનકવાલા સિવાયના સર્વાર્થસિદ્ધવિમાને જઇ શકે ?
સ. ખુશીથી, કેમકે એવા નિયમ નથી કે અગીઆરમાં ગુરુસ્થાનકને સ્પર્શીને પછી જ સર્વાર્થસિદ્ધવિમાને જવાય. હા, એ વાત નિયમા છે કે અગીઆરમાં ગુણુસ્થાનકે કાલધર્મ પામે તા સર્વાસિદ્ધ વિમાને જાય. છઠ્ઠા, સાતમા ગુણસ્થાનકેથી કાલધર્મ પામનાર સર્વાર્થસિદ્ધ વિમાનમાં જાય એવા નિયમ નથી, પરં’તુ કાઇ વ્યક્તિવિશેષ પણ સર્વાર્થ સિદ્ધવિમાનમાં જઇ રશકે.
શ. અગીઆરમાં ગુણુસ્થાનકે કષાયની ઘણી જ મંદતા થઈ છતાં તંત્રોશ સાગરોપમ અધિક સાંસાર કેમ વધે ?
સ. કાયાની મ ંદતા દાણુથી કરેલ છે, ક્ષય ભાવે નહિ અને ઉપશમાવેલી ચીજ પાછી ઉઘડતા પોતાની અસર દેખાડે એમાં આશ્ચર્ય જેવું નથી. લી અગીઆરમાં ગુરુસ્થાનકને
પર્યા પછી તેત્રીશ સાગરોપમ અધિક સંસાર વધે છે એમ નહિ પણ ખાકી રહે છે. જો સમકિત કાયમ રહે તેા, પશુ તે જ ગુણુસ્થાનક સ્પીન ઉપશમભાવે ખીલકુલ નિષ્કષાય બનીને પડતાં મિથ્યાત્વે આવે તે આ પુદ્ગલ પરાવર્તનથી કઈ ન્યૂન પણ સ ંસાર હાય અર્થાત્ અનંતકાલ પણ સ'સારમાં રખડી શકે છે.
શ'. ક્ષાયે પામિક વિગેરે પાચ ભાવામાં પોલિક કેટલા અને આત્મિક કેટલા ?
સ. ક્ષાયિક અને ઉપશમ એ એ આત્મિક ભાવા છે, જ્યારે બાકી ત્રણ પૌલિક છે.
શ'. શ્રી આન ંદઘનજીકૃત નવમાં ભગવાનના સ્તવનમાં ‘તુરીય ભેદ પવિત્ત પૂજા ?
એના અર્થ સમજાવશે.
સ. પૂજાના ચાર લેઢ પૈકી ચાથા બેઢવાલી ઉચ્ચ ભેદવાલી પૂજા સમજવી ‘ તુરીય ભેદ પડિત્ત પૂજા ' · એટલે ચાથા લેટની પ્રાપ્તિ
"
રૂપ પૂજા.
.
શ. શ્રી ભગવતીજી સૂત્રના પ્રથમ શતકમાં છઠ્ઠા ગુણસ્થાનકવાલા સંયમીમાં `તા શુભ ચેગને ‘અતાર ભ ’ કહેવા છે તે કેમ ઘટે? કેમકે જીયેગે દ્રાશ્રત્ર થાય ‘યાત્ યાગ ક્રિયા નહિ થંભી તાવત્ જીઇ ચેાગાર ભી એ વચન સાથે શી રીતે ઘટે?
?
સ. તે અનાર ભી એટલા માટે કહેવાય છે કે સાવદ્ય ચૈગના સર્વથા ત્યાગ કર્યું છે અને તે સર્વવિરતિના પરિણામમાં છે માટે અના રંભી કહ્યા છે. શુભયેગે વ્યાશ્રવ થાય એ વાત બરાબર છે એટલે તેમને ઢાશ્રવી કહેવાય તેમાં વાંધે નથી પણુ આર’ભી ન ગણાય કારણ કે પ્રાણાતિપાત આદિના સેવનારાઓને આરંભી કહીએ તેવા પ્રકારના આરંભ આ ગુણસ્થાનકે છે જ નહિ તેમજ ચેાગની સાથે આર ભ. શબ્દ જોડીને ચેાગાર ભી કહીએ તાપણ વાંધે। નથી કારણ કે યોગથી આવતા સૂક્ષ્મ આર ંભે તે ડાય જ એટલે ચેગાર ભી કહે. વામાં વાંધા નથી,

Page #22

૧૨૨
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાર
શં. સંવર પરિણુતિ શુભ ગવાતી હોય કે પ્રવૃત્તિ થાય એટલે બીજી જ પેઢીએ ઉપાધ્યાય શુદ્ધ વેગવાલી? અને તે પરિણુતિમાં બંધ હોય? પદ આદિ જારી થયું એમ સમજવું.
સ. સંવર પરિણતિ શુદ્ધ યોગવાલી હોય છે શં–‘પૂરવ પુણ્ય કરી ચેતન નીકા નરભાવ અને તે પરિણતિ જેમ જેમ તીવ્ર થતી જાય પાયા રે” આમાં નીકા શબ્દનો અર્થ શું? મૂલ તેમ તેમ અમુક અમુક કર્મ બંધનો અભાવ શબ્દ કયે ? ફારસી કે સંરકૂત ? થતા જાય છે અને જ્યારે ? સ વર મળે સ-નીકા એટલે શ્રેષ્ઠ. નેક શબ્દ ઉપરથી ત્યારે બીલકુલ અબંધ થઈ જાય છે. નિકા ઉત્પન્ન થયું છે એટલે તે ઉર્દૂ ભાષાને
શ. જાતિમરજ્ઞાન કેટલાભવ સુધી ટકે? અપશ શ છે. સ. જાતિસ્મરણજ્ઞાન સાથે ચાલતું નથી
શં–મુનિરાજને “ધન” વગેરેનો અભાવ એટલે આ ભવે થએલ બીજા ભવે સાથે જાય
હોવાથી લાભાન્તરાય કર્મને ઉદય ગણાય? એમ ન બને ૫ણ ૫ છુ બીજા ભવમાં પણ
સ-જ્યાં સુધી તેરમે ગુણસ્થાનકે ન જાય તેવું નિમિત્ત મળતાં જાતિસ્મરણ જ્ઞાન થઈ
ત્યાં સુધી લાભાનતરાય રહેવાનું છે. બાકી શકે છે.
લાખો રૂપીઆ છોડને મુનિ થયા હોય તેવા શં. શ્રી શાંતિનાથ ભગવાન તથા શ્રી
મુનિઓને ધન આદિનો લાભાનરાય કેમ કહેપાર્શ્વનાથ ભગવાનની સવિશે ભક્તિ મ ગલા
વાય? બીજું સદા મુનિઓએ પણ વિવિધ ચરણરૂપે પણ તેમના જ નામો તે સરોગસ યમી
વિવિધ ધનને ત્યાગ કર્યો એટલે તેમને ધનાપણામાં સમાવેશ થાય ?
ન્તરાયવાલા નહિ પણ ધનના ત્યાગી કહેવાય.
જ્યારે ધન લેવાની કોશીષ કરતા હોય, તેના સ. ના, સરાગ ભક્તિમાં સમાવેશ થઈ શકે
માટેના વિવિધ પ્રયત્ન જારી હોય અને ધન છે. સરગ સંયમ તે સ સાર ત્યાગી સાધુ પણું લેનારમાં હોય છે પણ નામસ્મરણ, મ ગલ એમ સમજવું.
ન મલી શકતું હોય તે ધન-સાભાન્તર કહેવાય આદિનું આચરણ પ્રભુ ભક્તિએ તે ગૃહસ્થીઓ
શં–માવકમ (રાગ-દ્વેષ) પિગલિક કે પણ કરી શકે છે એટલે તે વસ્તુ સરાગ સંયમમાં આમિક? અને તે કર્મને પરમાણુઓ છે ? દાખલ થઈ શકે નહિ.
સ–રાગ અને દ્વેષ આમિક છે કારણ કે શું. પરમાત્માએ જેમ ગગુધરપકવી પિતાની તે અશુદ્ધ આત્માની પરિણતી છે. વલી જડ હયાતીમાં સ્થાપી તે હિસાબે ગણધરોને પદાર્થમાં રાગ-દ્વેષ હોઈ શકતા નથી તેથી પણ પારિજા ગણીએ તે પણ ઉપાધ્યાયપદ વિગેરે આમિક પરિણતી માનવી વ્યાજબી છે. દ્રવ્ય કેમ સ્થાપી નથી ? કેમકે રમો રાજા કર્મ માત્ર પરમાણુ બોથી બને છે. પરમાણુ પદ તો અનાદિનું છે તે તે પ્રણાલિકા કેમ વગરનું કર્મ હાય નહિ. અશુદ્ધ આત્માની પરમાત્માએ રાખી નહિ હોય ? અથવા ઉપા- પરિણતીનું નામ રાગ-દ્વેષ છે એટલે અશુદ્ધ ધ્યાય પદવી પાછલથી કયારે શરૂ થઈ? પરિણતી કર્મવાલી જ હોય તેથી પણ તેમાં
સ. શ્રી તીર્થંકર પ્રભુ ગણધર પદ સ્થાપે પરમાણુ માની શકાય. વલી સંસારી આત્મા છે એટલે તેઓશ્રીના હાથે આચાર્ય પદવીનું કથંચિત મૂન છે એટલે એ હિસાબે પણ પરઅર્પણ સંભવે. જ્યારે ગણધર મહારાજાના માણ માનવામાં આવે તે વધે નથી. શિષ્યોથી જ આચાર્યપદ, ઉપાધ્યાયપદ આદિની
(ચાલુ)

Page #23

વર્તમાન સમાચાર શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા ભાવનગર તરફથી અને તેઓશ્રીની હયાતિ વિશેષ હેત તે સાહિત્ય પૂજય મહાત્મા શ્રી મૂળચંદજી મહારાજની સ્વર્ગ માટે સમાજને કાંઈ વિશેષ જાણવાનું પણ મળી શકત. વાસ તિથિ માગશર વદી ૬ નાં રોજ લેવાથી તપગચ્છ પઢાવલી, જેન ઈતિહાસ જેવા શ્રી દાદાસાહેબ જિનાલયમાં સવાર બી નવપદજીની સાહિત્ય સંબંધી ઉપગી મં તૈયાર કરવામાં ને પૂજા ભણવવા વગેરેથી ભક્તિ કરી જયંતિ ઉજવ- વિહાર દરમ્યાનમાં તેઓશ્રીને શુભ પ્રયત્ન જે થયા વામાં આવી હતી. જે વખતે અત્રે બિરાજતા છે તે પણ પ્રશંસાપાત્ર અને ઉપકારક ગણાય છે. ભાચાર્યપ્રવર શ્રી વિજયરામચંદ્રસૂરીશ્વરજી મહા- એવા ઉપકારક મુનિરાજની પડેલી બેટ નહીં રાજ મુનિમંડળ સાથે પૂજામાં પધાર્યા હતા. રાત્રે
પુરાય તેવી આ સભા માને છે. પરમાત્માની પ્રાર્થના આંગીરચના વગેરેથી ગુરુભક્તિ કરવામાં આવી હતી.
છે કે સદગત શ્રી ન્યાયવિજયજી મહારાજના પવિત્ર
માત્માને અખંડ શાંતિ પ્રાપ્ત થાઓ. મુનિરાજશ્રી ન્યાયવિજ્યજી (ત્રિપુટી). મહારાજનો સ્વર્ગવાસ.
ખેડામાં વાચનાચાર્ય શ્રી માણિક્યસિંહસૂરિજી નાને પાસના અને સાહિત્યોહાર માટે સતત સેવા મહારાજનો થયેલો સ્વર્ગવાસ, સમપ રહેલ મુનિ મહારાજશ્રી દર્શનવિજયજી, મુનિ- ખેડા જેન ઉડીવાટનાં ઉપાયે વાચનચાર્ય રાજશ્રી જ્ઞાનવિજયજી તથા મુનિરાજશ્રી ન્યાયવિજયજી શ્રીમદ વિજય માણિયસિંહસૂરીશ્વરજી મહારાજનું ત્રિપુટીનું નામ જેન સમાજમાં સુવિખ્યાત છે. માગસર સુદી ૧૪ નાં રોજ સાંજના ૫-૦ કલાકે
આ ત્રિપુટીમાંનાં સાહિત્ય અને લેખક મુનિ- હાટ ફેલથી અવસાન થયું છે. મહારાજ શ્રી ન્યાયવિજયજી મહારાજ માગશર તેમના અચાનક કાળધર્મ પામ્યાના સમાચાર મુ. (૮) મંગળવારે હાર્ટ ફેઇલથી અમદાવાદ શહેરમાં ખેડા જે સમાજમાં ફેલાતા સો ગમગીન બની નાગજી ભુદરની પિળમાં ઉપાશ્રયે સાંજના સાડા છ ગયા હતા, બરાબર ૧૧ વાગે તેમની સ્મશાનયાત્રા વાગે સમાધિપૂર્વક કાળધર્મ પામ્યાના અચાનક દુખદ બહુ જ ભક્તિપૂર્વક કાઢવામાં આવી હતી. સમાચાર મળતાં તે માટે આ સભાને અત્યંત દિલ
વાચનાચાર્ય શ્રી વિજયમાણેકસિંહસૂરીશ્વરજીને ગીરી થાય છે. હાલ તેઓશીયેગેહવહનની ક્રિયામાં
જન્મ પાટણના દશા શ્રીમાળી જ્ઞાનિનાં એક જેને પણ હતા.
ગૃહસ્થને ત્યાં વિક્રમ સંવત ૧૯૨૪ નાં શ્રાવણ - મુનિરાજ શ્રી ન્યાયવિજયજી મહારાજની નિડર સદી છે ને દિવસે થયે હતું. તેમનું સંસારી નામ અને સમયોચિત લેખન અને લેખેથી વાચો અજાણ 5 લ હતું. તેમનાં પિતાનું નામ મુળચંદ અને નથી. તેમના વિવિધ જૈન સાહિત્યના લેખે માટે માત કીનું નામ લક્ષ્મીબાઈ હતું. તેમને એક બહેન
ઈપણ જાતની વિહતા કે અણમ પણ કઈ હતા તેમનું નામ પરશન હતું. તેમનાં પિતાને તેઓ વખત દેખા હેય તેમ પણ નથી.
એકના એક લાકા પુત્ર હતા. તેમનાં માતા-પિતાને અમદાવાદમાં તેમના શુભ પ્રય, નવડે જરૂરીઆત. તેમના ઉપર ઘણે જ પ્રેમ હતો. વાડીલાલ છ માસના વાળી એક સાહિત્ય સંસ્થા પણ જન્મ પામી હતી. હતા ત્યારે તેમના પિતાશ્રી અવસાન પામ્યા હતા.

Page #24

૧૨૪
ખચપથી જ વાડીલાલમાં રહેલ વાચાય, · પ્રાજ્ઞશક્તિ, કવિતકલા અને શાંતતા વગેરે 'ગુગૢા હાઈ તેમનુ વિષ્ય ઉજ્જવલ દેખતુ` હતુ`. પાટણમાં સાગરનાં ઉપાશ્રયે મહાસુખભાઇ નામના શા તેઓશ્રીએ પંચ પ્રતિક્રમણ, ભક્તામર, કલ્યાણમંદિર સુધીને અભ્યાસ કર્યાં હતા.
કે
સંવત ૧૯૬૪ નાં જેઠ વદી ૨ ને દિવસે શ્રી માણિવિજયના ગુથી આકર્ષાઈને જૈનાચાર્ય શ્રી ચંદ્રસિદ્ધસૂરીશ્વરે શાઓક્ત ત્રિધિ સહિત વાચતાચા પદ આપણું કર્યું હતું.
શ્રીમાન પ્રતાપવિજયજી મહારાજ સાહેબ પાસે ઉપદેશ સાંૠળી આ શરીર અનેક વ્યાધિઓ આવાસ છે, દુનિયા દુનિયા નહિ પણ એક મુસારખાનું છે તે જાણી વૈરાગ્યવાસિત થયા હતા. ઉપરોક્ત મહારાજ સાહેબ સાથે શ્રી સખેશ્વર પાર્શ્વ
શનિવાર તા. ૨૦-૧-૧૯૫૧ નાં રોજ પચવ પામ્યા છે. ભાઇશ્રી જગજીવનદાસ આ શહેરના સુપ્રસિદ્ધ શહેરી દૈવ, ગુરુ, ધમના પરમ ઉપાસક, પરમ બદ્ધાળુ, ત્યાગી મહાત્માની . વૈયાવચ્ચ કરનાર, ગુરુભકત, સ્વામીભાઇએનું આતિથ્ય કરનાર ભાવનગર જૈન સુધના અને વીશાશ્રીમાલી જ્ઞાતિના મુખ્ય સંચાલક ગાહીલવાડની જ્ઞાતિના મુખ્ય સલાહકાર તરીકે અમ્રપ ધરાવનાર બાર વ્રતધારી અને જેની જોડ હજી સુધી ભાવનગરને સાંપડી નથી તેવા જૈન નર રત્ન શ્રાવક કુલ ભૂષણ વારા અમચંદભાઇ જસરાજના જ્યેષ્ઠ પુત્ર થતા હતા. કુટુંબતાં સંસ્કાર અને જૈન ધમ નાથજીની યાત્રા કરવા ગયા હતા તે જ રાત્રે ચાણુ-પ્રત્યે રૂચિતા જન્મથી જ સાંપડી હતી. શ્રીયુત અમરચંદભાઇના સ્વર્ગવાસ પછી દેવ, ગુરુ, ધમ અને ત્યાગી મહાત્માઓની વૈયાવચ્-સેવા વગેરે કુળ ધમ' જેમણે ણે અશે સાચવી રાખ્યા હતા. તેઓના વર્ગવાસથી તેમનાં કુટુબીજને, પિછાનવાળા, પરિયયમાં આવેલા સર્વેને ખેઃ ઉત્પન્ન થાય તે સ્વાભાવિક છે. ધા વખત સુધી પથારીવશ રહેવા છતાં દેવ, ગુરુતી
મામાં બિરાજતા શ્રી ભટેવા પાર્શ્વનાથે સ્વપ્નામાં આવી વાડીયાલને કહ્યું કે–તુ દીક્ષા લે. તને જ્ઞાનસંપદા સારી પ્રાપ્ત થશે. જેથી તેએશ્રી શ્રીમાન્ પ્રતાવિજયજી મહારાજ સાથે અમદાવાદ ગયા અને સ. ૧૯૪૩ ના મહા સુદી ૧ નાં રાજ તેઓશ્રી પાસે ચારિત્ર ગ્રહ્યુ કર્યું, અને ગુજ્જીએ તેમનું નામ માણિકયવિજયજી સ્થાપ્યું. જે વદી ૩ ને દિવસે તેમને વડી દીક્ષા આપી.
ભક્તિ દેવસ્મરજી વગેરે ચાલુ જ હતુ. ભાવિભાવ બળવાન છે અને આયુષ્ય પૂરું થાય ત્યાં સર્વ નિરૂપાય છે. ભાઇ જગજીવનદાસ આ સભાના પૂર્ણાંહિતચિંતક હતા જેથી આ સભા પશુ તે માટે પેાતાના ખેદ વ્યકત કરે છે.
આવા વિદ્વાન આચાર્યશ્રીની જૈન સમાજને ખાટ પડી છે તે માટે આ સભા પોતાને ખેદ જાહેર કરે છે અને તેમનાં પવિત્ર આત્માને અખંડ, શ્મન'ત શાંતિ પ્રાપ્ત થાએ એમ પરમાત્માની અમે પ્રાર્થના કરીએ છીયે.
શ્રેષ્ઠીવર્યં જગજીવનદાસ અમરચ' ભાઇ વારાને સ્વર્ગવાસ
શ્રીયુત્ જગજીવનદાસ વારા ધા બિમારી ભોગવી ૬૯ વર્ષની વયે પેથ
દિવસની સુદી. ૧૩
શ્રી આત્માન પ્રાય
તેઓનાં ત્રણ લઘુ બધુ પૈકી ડૅટા શ્રી ખાન્તિ લાલભાઇ ( આ સભાના માન્યવર પેટ્રન છે. ) બીજા ભાઇ ભાનુચ', અને સૌથી લઘુ બધુ છોટાલાલ એ ત્રણુ બધુ સ્વર્ગવાસી અમરચ ંદભાઇની સધસેવા, દેવ, ગુરુ, ધર્મના ઉપાસક તરીકેના વારસા પૂર્ણ રીતે સંભાળે અને પિતાના તથા મ્હોટાભાઈના યશમાં વૃદ્ધિ કરે એટલું જણાવી એ ત્રગૢ બંધુએ અને કુટુ ંબને દિલાસા દેવા સાથે પરમાત્માની પ્રાર્થના કરીયે છીયે કે શ્રીયુત્ જગજીવનદાસના પવિત્ર આત્માને અખંડ અને અન ́ત શાંતિ પ્રાપ્ત થાએ.

Page #25

શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
... પ્રકાશક:--શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા-ભાવનગર ...
વીર સં. ૨૪૭૭.
માઘ
પુસ્તક ૪૮ મું, વિક્રમ સં. ૨૦૦૭. :: તા. ૧૫ મી ફેબ્રુઆરી ૧૯૫૧ :: અંક ૭ મા,
અનુક્રમણિકા. ૧ ગતમરામને વિલાપ (કવિતા) (લે. મુનિરાજશ્રી ચંદ્રપ્રભાસાગરજી મહારાજ) ૨૫ ૨ શંકા અને સમાધાન " . (લે. શ્રીમદ્દ લબ્ધસૂરીશ્વરજી મહારાજ ) ૧૨૬
• • • • • • • • • ૧૨૯
સં. ૨૦૭ ની શાલની ભેટની બુક ચૈત્ર સુદ ૧૫ સુધીમાં નવા થનારા લાઈફ મેમ્બરને ધારે ઘેરણ પ્રમાણે શ્રી શ્રેયાંસનાથ ચરિત્ર સચિત્ર અને શ્રી જૈન કથારનષ એ બે ગ્રંથો છપાય છે (શુમારે રૂ. ૧૨ કિંમત) તે ભેટ આપવામાં આવશે.
“આત્માનંદ પ્રકાશ” સંબંધી નિવેદન.
ન્યુસ પ્રીન્ટીંગ પેપરનું ઉત્પાદન ઘટવાથી ભારત સરકારે ફરી કન્ટ્રોલ મૂક્યો છે. છાપવાનાં કાગળોની તેથી થયેલ અછત તેનાં ભાવે તથા છાપકામનાં દરેક કામોમાં ભાવ વધવાથી હાલ આત્માનંદ પ્રકાશન દર વર્ષે મહેટી રકમનો તૂટો પડે છે ઉપરોક્ત કારણે વિશેષ તૂટે ન પડે તે માટે તેમજ કેટલાક વર્ષોથી સખ્ત મોંઘવારીને લઈને તૂટે દર વર્ષ પડતું હતું છતાં અમે તે ખેટ પૂરી કરવા ફંડ કે ઉઘરાણું કે બીજું તેવું કાંઈ હજી સુધી કર્યું નથી. લવાજમ પણ વધાર્યું નથી. આવી વધતી જતી મોંઘવારી અને કાગળની અછતને પહોંચી વળવા ફાગણ માસથી આત્માનંદ પ્રકાશ હાલ જેટલા પાનામાં પ્રગટ થાય છે તેનાથી ચાર પેજ મેટર કમતી આપવામાં આવશે. કાગળની છત થતાં હાલ ચાલુ સ્થિતિ મુજબ પ્રકાશન કરવામાં આવશે.

Page #26

STS
STS
STS SH
શ્રી ગૌતમસ્વામીજીને વિલાપ
(રાગ ત્રિશલા માતા પારણું ઝૂલાવે) વિર જિર્ણ દાશિવ સિધાવ્યા, ચિર સુખ મહાલે રે,
સુર વિમાને રૂમઝુમ કરતા, અંબર ચાલે રે વિપ્ર બોધીને ગણધર ગૌતમ, ઊમંગભર પાછાએ વકતા,
શાસનપતિ મુક્તિ પધાયા, કણે સુણતા રે(૧) વીર એવું સુણીને ગદગદ કંઠે, બાળક જિમ અશ્રુ સારે,
અહો! પ્રભુ! શું આદર્યું ? કેમ કર્યો દૂર રે ...(૨) વીર બાલક જીમ હું છેડો ન ઝાલત, મુક્તિ જ્ઞાનને ભાગ ન માગત,
એક આવનથી શિવ સાંકડું, હે પ્રભુના થાત રે....(૩) વીર તુમ જવાથી કુમતિજનો, ખદ્યોત જેમ આજે ચમકે,
હે ભદંત! કે વદે ગેયમ, પ્રશ્નોત્તર કો આપે છે...(૪) વીર વીર વીર રટતા કંઠ સુકાતે, વીવી...ઉચ્ચારણ કરતા,
વીવીએ તે વીતરાગી, સત્ય સમજતા રે...(૫) વીર રાગ રસના પડલ હટાવી, ક્ષપકશ્રેણી શુકલ ધ્યાવે,
નવા વર્ષે નવપ્રભાતે, કેવલ પાવે રે.......(૨) વીર બાર વર્ષે વીર ગૌતમ મળે, સાદિ અનંત સુખે મહાલે,
શાસન ચંદ્ર જગમાં સોહે, સવિ છો હરખે રે...(૭) વીર કપડવંજ,
મુનિશ્રી ચંદ્રપ્રભાવજયજી મહારાજ

Page #27

શંકા અને સમાધાન. સમાધાનકાર–જેનરેન વ્યાખ્યાનવાચસ્પતિ કવિકુલકિરીટ પૂ. આચાર્ય ભગવંત
- શ્રીમદ વિજયલબ્ધિસૂરીશ્વરજી મહારાજ.
( પ્રકાર–ભાવનગરવાલા શા. ફત્તેહચંદ ઝવેરભાઈ–મુંબઈ) શં–આહારક શરીર કયા કયા કારણેને “દુકાળમાં માવઠું નહિ અને ગરીબને પાવ લઈને લબ્ધિવંત મુનિરાજ બનાવે? નહિ”. હેલા એટલે શીઘ. કાઢતા કર્મ કલા
સ–કોઈ શંકા થાય અને વિદેહ ક્ષેત્રમાં એટલે કર્મના ખીલા કાઢનાર. બિરાજતા શ્રી તીર્થકર ભગવાનને પૂછવાનું મન શં. કર્મ ચેતના, કર્મ ફલ ચેતના અને થાય તથા તેમની રિદ્ધિ જોવાનું મન થાય તે જ્ઞાન, દર્શન ચેતનાનું સ્વરૂપ શું? લબ્ધિવંત મુનિરાજ આહારક શરીર કરી, ત્યા સ. જે શુભાશુભ વિચારોમાં શુભાશુભ જઈ દર્શન અથવા પ્રશ્ન કરી, સમાધાન મેળવી છે કે હાય તે કાર ચેતના, કમ જેવાં લે છે. આ કારણને શાસ્ત્રમાં ઉલેખ છે તે
ફલ આપવાના હોય તેવી બુદ્ધિ પરિણમે અને સિવાય તેના ઉપલક્ષણથી બીજા પણ કારણે તેવા કળાને મેળવે તે કર્મ ફલ ચેતના, જ્ઞાન હોઈ શકે, પણ ઉલેખ સિવાય કહી શકાય નહિ. દર્શનરૂપી આત્માને શુદ્ધ ઉપયોગ તે જ્ઞાન
શં. અલબેલે, અલસરના મૂલ શબ્દ શું દર્શનચેતના. છે? અને તેને અર્થ પણ શું છે?
. વિસાજના અને નિષેકના સ્વરૂપ અલબેલે એટલે અદ્વિતીય, સુંદર, સંક્ષિપ્તમાં જણાવશે. શોભિતું. અલસર એટલે અબલના ઈશ્વર,
સ. કર્મનું વિસરણ-વિખેરવું એનું નામ અબલને બલ આપનાર.
વિસંયેજના, પરંતુ વિસાજના એવા રૂપે . “જિન ઉત્તમ પૂઠ હવે પૂ” તેમાં
નહિ કે તે જડથી ચાલ્યું જાય. અન્યાન્ય “\” શબ્દને અર્થ શું ? તથા તે શબ્દનું
કર્મોમાં તે પુદ્ગલેનું પેસી જવું એટલે તે મૂલ કયાંથી ? શ્રી ઉદયરત્નકૃત લેભની
કર્મો પાછા ઉખડી આવે અને મૂલરૂપે કાયમ સબઝાયમાં “પાવડુ” શબ્દનો અર્થ શો ?
થઈ જાય. નિષેક એટલે કર્મને ભેગવવાના ગૌતમસ્વામીજીના છંદમાં “હેલા” શબ્દ છે
વખતે સત્તામાં રહેલા કમેને એવી રચનામાં તેને અર્થ શો? અને રસ્તુતિમાં “કાઢતા કર્મ
મૂકે કે તે કર્મ અનુક્રમે ઉદયમાં આવી શકે. કીલા” એટલે શું?
- શં-અભવ્ય ક્યા અને તે છે? - સ. પૂઠ એટલે સહાય સહાય આપનાર અનુયાયી હોય છે એટલે પાછલ ચાલનાર
સ–ચોથે અનંતે અભવ્ય છે. અને પાછલને પૂંઠ કહે છે એટલે પૂઠ પૂરનાર છે.–સમ્યકત્વ ગુણસ્થાનકે અંત: કડાકડી એટલે સહાય આપનાર એ મતલબ નીકલે સાગરોપમને બંધ ઉત્કૃષ્ટ તે જઘન્ય કેટલે? છે. પાવડું એટલે મદદગાર, સહાય કરનાર, ટેકે સ–પાપમના અસંખ્યાતમા ભાગે આપનાર, જૂની ગુજરાતીમાં કહેવત છે કે ન્યૂન સમજવું.

Page #28

૧૨૮
શ—અનંતાનુબંધી વિગેરે પ્રથમના ત્રણ કષાયા ( ક્રોધ, માન, માયા અને લેાભ ) પ્રશસ્ત ડાઇ શકે ?
સ.—પ્રશસ્ત ડાઇ શકે છે. શ.--ચઉક્સી પુદ્ગલેા અગુરુલઘુ ગણાય
}
સ.હા.
શ. અનુજીવી અને પ્રતિજીવી ગુણ્ણા કેને કહેવાય અને તે કયા કયા?
સ.—આમ ઉદ્ધારને અનુકૂળ જ્ઞાન, દર્શી અને ચારિત્ર આદિ ગુણેાને અનુજીવી કહેવાય અને આત્માનું પતન કરનાર મિથ્યાત્વ, અજ્ઞાન અને અન્નત આદિ પ્રતિજીવી કહેવાય.
શ.અઠ્ઠાઇધર, કલ્પધર, તૈલાધર, તે ધર શબ્દ કે ધુર શબ્દ સાચા છે ?
સ.ધૂર શબ્દ ઠીક લાગે છે કારણ કે તે પ્રથમ વાચા છે અને અડ્ડાઇધર એટલે અડ્ડાઇને પહેલા દિવસ, કલ્પપૂર એટલે કલ્પના પ્રથમ દિવસ અને તૈલાર એટલે તેલાનેા પ્રથમ દિવસ છતાંય દૂરનું ધર જયારે અપભ્રંશ થયુ` હોય ત્યારે રૂઢ હાવાથી તે તે શબ્દો જ શીઘ્ર સમજમાં આવી શકે તેમજ પ્રચલિત હાવાથી તે શબ્દ વાપરવા વધારે ઠીક છે. શ—દે એટલે શું? સ.—ઢવી વસ્ત્ર.
સ.—ક્ષાયિક સમકિત પોતે શુષુ છે અને પાંચા દ્રવ્યના ડાય છે એટલે ક્ષાયિક સમ કિતની અંદર આ પ્રશ્ન અસ્થાને છે, પણ ગુણ ગુણીના અભેદ સ ધ માનીને તેમાં પણુ અગુલઘુ પર્યાયની હાનિવૃદ્ધિ માને તે બંધ નથી.
ઉપચારથી
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ,
શ.-સિદ્ધારથના હૈ નંદન વિનવુ, વિનતડી અવધાર; ભવમંડપમાં રે નાટક નાચીયે, ત્રણુ રતન મુજ આપ, હવે મુજ દાન દેવાડ-દેવરાવ ’ આના અર્થ શે! ?
સ.—હું સિદ્ધારથરાજાના પુત્ર મહાવીરસ્વામી ! મારી વિનંતીને સ્વીકાર કરો. ભવરૂપી મંડપમાં નાટક નાથ્ય છુ. તા હવે મને જ્ઞાન, દર્શન અને ચારિત્રરૂપ ત્રણ રત્નને આપે. તેમજ કેવલજ્ઞાનનું દાન અપાવેા. જ્યારે નટી કાઇ રાજા મહારાજા પાસે નાચે છે ત્યારે તેએ દાન માગે છે તેમ તીર્થંકર પ્રભુજીની પાસે ભવનાટક નાચીને કવિ દાન માગે છે.
શાકમ એટલે શુ ?
સ.—કમ થી થએલ વિકારને નાકમાં કહું. વામાં આવે છે. જેમ જ્ઞાનાવરણીય, દશ નાવરણીય આદિ કર્યું છે તેમ ઔદારિક, વૈક્રિય અને આહારક શરીર આદિ નાક છે.
શ.--અવધિજ્ઞાન અને મતઃપવજ્ઞાન મન (નાઇન્દ્રિય) મારફત થાય છે કે સ્વતંત્ર ઇન્દ્ર ઉપયાગ મૂકે તેમાં મનના ઉપયાગ ( સાધનરૂપે) ખરેસ કે નિહ ?
સ—ઉપયોગી જ્ઞાન ડાવાથી ઉપયાગમાં એકાગ્રતા જોઇએ. આથી એમ સિદ્ધ થયું કે મનના સ્થિરીકરણુશ્રી અવધજ્ઞાન અને મના પવજ્ઞાન હાઇ શકે છે પણ મનથી તે જ્ઞાન થાય છે એમ માનીએ તા અધિજ્ઞાન અને શ—ાયિક સમ્યકત્વ ગુણુમાં અગુરૂલઘુ મન:પર્યવજ્ઞાન અતીન્દ્રિય ન કહી શકાય માટે પાંચાની વૃદ્ધિ હાનિ હાય છે? મનથી થાય છે એમ ન કહી શકાય.
શ.રાજુલ શ્રી તેમનાજીથી ઉમ્મરમાં માટા હતાં?
સ.—વાંચવામાં આવ્યું નથી, શ—અગિયાર બ્રહ્મણ્ણા કે જેઓ ગણધર થયા તેમને! જ્ઞ હું સામય કે શ્રી વગેરેની આહુતિરૂપ ?
( ચાલુ )

Page #29

શંકા અને સમાધાન
૧૨૯
સ–તે સમયે બંને પ્રકારના યજ્ઞો હતા શં–કલપસૂત્રમાં છાણમાંથી વીંછીની એટલે એઓના શાસ્ત્રમાં કલિકાલમાં અશ્વાદિ ઉત્પત્તિનું દષ્ટાન્ત (ગણધરવાદમાં) છે તો છાણ વિષયક હિંસકયજ્ઞ વિશેષને નિષેધ હોવાથી તે તે (અન્ય) પૌગલિક વસ્તુ છે પણ શ્રી ગણવખતે હિંસકયજ્ઞ હોય તે સંભવ છે, પણ તે ઘરને પ્રશ્ન તે મનુષ્યમાંથી જેમ મનુષ્યની યજ્ઞ હિંસક જ હતો તેવો નિર્ણય ઉલેખ જોયા ઉત્પત્તિ છે તેમ તળી વ તીર' તરીકે સિવાય કહી ન શકાય.
પૂછેલ છે એટલે જીવમાંથી જીવની ઉત્પત્તિ શં-કેવલી સમુદ્રઘાત દીક્ષા લીધા પછી તરીકે પૂછેલ છે તે છાણમાંથી વીંછીને ઉત્તર છ માસનું આયુષ્ય બાકી હોય તે જ કરે ? શી રીતે ઘટી શકે ? ( કમેની સમસ્થિતિ કરવા માટે.)
છાણનું દષ્ટાન્ત “યાદરાઃ સતારા સ–જેઓનું કેવલજ્ઞાન થયા પછી છ આના માટે આપવામાં આવ્યું છે માટે એ માસની અંદર નિર્વાણ થવાનું હોય તેઓમાં
બરાબર બંધબેસતું નથી. કેવલી સમુદ્દઘાત સંભવે છે. વધારે આયુષ્ય
શં–શ્રી આનંદઘનજીના તેવીસમા શ્રી વાલાએામાં નહિ.
પાર્શ્વનાથ પ્રભુના સ્તવનમાં “અગુરુલઘુ નિજ શં–નવકારશીનું પચ્ચકખાણ કોઈ ન કરે
ગુણેમાં દેખતાં, દ્રવ્ય સકલ દેખંત; સાધારણ તે મુદ્દસહિયનું પચ્ચકખાણ સૂર્યોદય વખતે
ગુણની સાધમ્યતા, દર્પણ જલને દષ્ટાન્ત” આ થઈ શકે?
ગાથાને ફુટ અર્થ જણાવશો. સ–મુઠ્ઠસહિયંનું પચ્ચખાણ દિવસ અને રાતના ચોવીસ કલાકોમાં જે ટાઈમે કરવા માંગે
સ–પિતાના ગુણેમાં રહેલા અગુરૂ લઘુ તે ટાઈમે કરી શકાય છે.
ગુણોને દેખતાં સકલ દ્રવ્યોને દેખે છે એનો શં–લબ્ધિ-શક્તિ તે ક્ષાયિક નવ લબ્ધિ અર્થ એ થયો કે કેવલજ્ઞાની ભગવાન પોતાના સિદ્ધને સત્તારૂપે કે વિકાસરૂપે?
ગુણને દેખી શકે છે. છઘસ્થ દેખી શકતો સ–ક્ષાયિક નવ લબ્ધિ સિદ્ધોને શક્તિ નથી અને એ જ નિજ ગુણને દેખનાર જગતના રૂપે પણ છે અને ઉપગ-વિકાસરૂપે પણ છે. સકલ પદાર્થોને દેખી શકે છે એટલે આ કેવલએટલે સમજવું કે કર્મો સર્વથી જેમના ક્ષય જ્ઞાનનું વર્ણન થયું અને તે વડે કેવલી શ્રી થયા હોય તેમને શક્તિથી અને ઉપયોગ- પાર્શ્વનાથ પ્રભુની સ્તુતિ ગાઈ. સાધારણ ગુણ વિકાસથી સદૈવ લબ્ધિથી જારી હોય છે પણ તે કહેવાય કે જે અનેકેમાં રહે અને તેની કર્મનો ઉદય હાય તે ઉદિતકર્મને ક્ષપશમથી સાધર્યતાનું દષ્ટાન્ત જલ અને દર્પણ છે કેળવે ત્યારે શક્તિમાં અને ઉપગમાં ફરક અર્થાતુ જેમ દર્પણમાં મુખ આદિનું પ્રતિબિંબ પડે અર્થાત્ શક્તિથી કર્મોના ક્ષપશમથી સદૈવ દેખાય છે તેમ જલમાં પણ દેખી શકાય છે. હોય અને ઉપગથી કયારેક કયારેક હોય. એટલે પ્રતિબિંબનું પ્રદર્શન કરવાનો ગુણ
શ–દ્રૌપદી ક્યા દેવલોકમાં ગયા છે અને ઉભયમાં છે તે સાધારણ ધર્મની સામ્યતા દેવ તરીકે તેમનું નામ શું છે?
કહેવાય તેમ પદાર્થોમાં અને નિજ ગુણામાં સ.-પાંચમે સ્વર્ગમાં ગયા છે અને દેવ કેવલજ્ઞાન સાધમ્ય છે. આ ભાવ આ તરીકેનું નામ ચરિત્રમાં ઉપલબ્ધ નથી. ગાથાનો છે.

Page #30

વર્તમાન સમાચાર.
પાલણપુર:—આ. ભ. શ્રી વિજયવલ્લભસૂરિજી મહારાજ સાહેબની તખીયત સુધારા પર આવતી જાય છે. અશક્તિ છે. પેાત્ર શુદ સાતમે મહામહિનાની સફ્રાન્તી હાવાથી પંજાબ, દેહલી, આગરા, જયપુર, ખીકાનેર, બ્યાવર વગેરેથી ભાઇએ સારા પ્રમાણમાં પધાર્યા હતા. દેવ, ગુરૂ, સ્તુતિના ભજતા થયા બાદ આચાર્ય શ્રીજીના જીવન વિષયનાં હિન્દી કાવ્યમાં રૂપચંદજી સુરાણાએ મધુર ભાષામાં ગાઇ સંભળાવ્યું,
ગ્રંથસ્વીકાર.
નીચેના પુસ્તકા અમેતે મળ્યા છે, જે માટે આભાર માનવામાં આવે છે.
(૧) શ્રી આદર્શ સજ્ઝાયમાળા-રચિયતા૫. પૂ. મુનિરાજ શ્રી યશાભદ્રવિજયજી મહારાજ.
૨ ) મદાર્ આચાર્ય આર્યરાજજી છે. નયમિğ.
( ૩ ) પંડિત શ્રી વીરવિજયજીકૃત સ્નાત્ર પૂજા તથા અષ્ટ પ્રકારી પૂજા.
(૪) અક્રૃત્તિષિમાલ: સમ્વા-વિદ્યુતસમિતિ-નાશી.
પૂજ્ય આચાર્ય શ્રીજીએ મહા મહિનાની સ'ન્તીનું નામ સ ંભળાવ્યું. વાસક્ષેપ લેઇ જયનાદાની સાથે બધા છૂટા પડ્યા. ખારના મેલમાં મુંબઇથી ડો. પટેલ એપરેશન કર્યાં પછી આ ચેાથીવાર આચાર્ય શ્રીજીની આંખ તપાસવા પધાર્યા. આંખ તપાસી જણાવ્યું કે હેમરેજ આદિ તે મટી ગયા છે. આંખમાં છારી આવી ગઇ છે, તેનુ એપરેશન કરવું પડશે. ઓપરેશન થવાથી છારી દુર થાશે અને (૭) ચતુવિ શતી જિનસ્તુતિ તથા વિવિધ કાવ્ય જ્યોતિ આવ અને બધુ દેખાશે . સો કાઇ ઈચ્છિતવનાદિ રચનાર વાચનાચાર્ય શ્રીમદ્ વિજયમાણિકયરહ્યું છે કે શાસનદેવની કૃપાથી આચાર્યશ્રીજીની સિદ્ધસૂરીશ્વરજી મહારાજ, પ્રકાશક શેઠ બાબુભાઈ આંખમાં ચૈાતિ પ્રમઢે અને ચિરાયુ થઇ શાસન મણિલાલ. પતાકા ફરકાવતા રહે. એપરેશ પછી આચાર્ય શ્રીજી વિહાર કરી પાલીતાણા પધારવાતી ભાવના રાખે છે.
(૫) Vedic gods. V. Rudra Kali By Hiralal Amritlal shah B. A.
( ૬ ) વિજય પ્રસ્થાન ઈંદ્રિય પરાજયશતક ગ્રન્થનેા અનુવાદ અને તે ઉપર વિવેચન તથા શ્રી શ્રાદ્ધવિધિ, વૈરાગ્ય શતક અને સ ખાધ સિત્તરિ ગ્રન્થાને અનુવાદ. અનુવાદક અને વિવેચકઃ શ્રી નરાત્તમદાસ અમુલખભાઇ કપાશી. એલ. એલ. બી. એડવે કેટ.
(૮-૧૭) મુન્શી મેાતીલાલ રાંકા. બ્યાવર તરફથી નીચેનાં પુસ્તક મળ્યા છે.
भूल-सुधार, गौरवशाली जैन धर्म, हम वैभवशाली प्रभावशाली कैसे बने ? गौरवशील साधु, जैनधर्म, आत्मनियन्त्रण, पापो का पछतावा, पवित्रता के पथ पर, सतीत्व परीक्षा.

Page #31

4-0 880
o... o....
|| ॐ || श्रेयस्कर विघ्नहर श्री शंखेश्वर पार्श्वनाथ जिनेन्द्राय नमः ||
|| भी आचार्यदेव श्रीमद् विजयानंदसूरीश्वरजी पादपथेभ्यो नमः ॥
ભાવનગરને
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા ૫૪મા વર્ષના
રિપોર્ટ.
( સંવત ૨૦૦૬નાં કારતક સુદી ૧ થી આસા વિષે ૩૦ સુધી. )
મુખ્ય સેક્રેટરીનુ નિવેદન !
10000 1000 10000000000..04.
માન્યવર પ્રમુખશ્રી અને પ્રય સભાસદ્ . એ !
શ્રી દેવ, ગુરૂ અને ધમ' એ ત્રિરત્નોની દિવસાનુદ્ધિવસ ભક્તિ કરતાં તેમની કૃપાથી પ્રગતિશીલ થતી જતી, પ્રતિષ્ઠા અને ગૈરવ પામતી આ સભાના ૫૪મા વર્ષના રિપેર્ટ ( આવક-જાવક, સરવૈયુ' ) વિગેરે સર્વ કાર્યવાહી પ્રમાણિકપણે આપની સમક્ષ રજુ કરતાં અમેાને હું થાય છે અને સ` સભાસદે અને જૈન સમાજના અન્ય બંધુઓ વાંચતા, વિચારતાં આનંદ પામે અને આપણા કાર્ય વાકાની આત્મકલ્યાણ માટેની આ પ્રવૃત્તિમાં જોડાય, આ સભાના સભ્યાના ઘણા વર્ષોના અનુભવે ચલાવવામાં આવતી આ સભાવડે દેવ, ગુરૂ, જ્ઞાનમક્તિમાંથી તેમજ વિટમાંથી સારૂં લાગે તે, તેમજ અનુકરણુ કરવા જેવું હૅાય તેનુ અનુકરણ કરે, અને તેમ કરતાં ક્રાણુ સંસ્થા દીર્ધાયુ થઇ પોતાની સંસ્થાની પ્રગતિ, ગારવ અને પ્રતિષ્ઠામાં વધારે કરી ત્રિરત્નાની વિશેષ–વિશેષ ભક્તિ કરી આત્મકલ્યાણુ સાધે
તા જ અમારી આ ગુરૂભક્તિ માટેના હેતુ સફળ થયેા માનીશુ
એક પછી બીજા વર્ષે વિશેષ અનુભવ થાય, શક્તિના કાર્યોની વૃદ્ધિ થાય, જ્ઞાન ( સાહિત્યને ) ઉદાર અને ભક્તિ વધે ( નવીન નવીન સાહિત્યનું પ્રકાશન થતાં ) નવુ નવુ' વાંચવા જાણવાનું સ ફ્રાઈને મળે તે સર્વ માટે રિપોર્ટનું પ્રકાશન જરૂરી છે. સભાસદ બન્ધુ !
ભાગલા વર્ષોના કાર્યવાહીં તે તે વર્ષના રિપોર્ટ દારા આપ જેમ નણી શકયા છે, તેમ આ

Page #32

વર્ષની વહીવટ સંબંધી સવ' કાર્યવાહી (હકીકત) આવતા વર્ષના બજેટ સાથે આજે પ્રમાણિકપણે આપની પાસે રજુ કરીયે છીયે, જેથી તેમાં કાંઈ સુધારા વધારે કરવાની જરૂર જણાય, આવતા વર્ષ માટે ભકિત, સેવા, આત્મકથા કરતાં સભાની વિશેષ પ્રમતિ, પ્રતિષ્ઠા, ગૌરવ વધે અને નવીન કાર્યો છે જે શરૂ કરવા જેવા આપને જણાય તે સુચવશે તે તે આપ સર્વ બંધુઓના સહકાર વડે સભા જરૂર હાથ ધો.
અમો મુખ્ય કાર્યવાહકેથી સભાની ઉપરોકત રીતે સેવા કરતાં કંઇ આપનું મન દુઃખાવ્યું હોય, આપને અસંતોષ ઉપજે તેવું કંઈ થયું હોય, અમારી કોઈ ભૂલ જોવામાં આવી હોય તે માટે અમે ક્ષમા ચાહીએ છીયે અને જે સુધારણા કરવા જેવું જણાય તે સૂચવશો તેથી આપણે સાથે મળી તે પણ જરૂર કરીશું, જેથી અરસ પરસના સહકારવડે આપણા સમાં ધર્મનેહની વૃદ્ધિ થશે.
જે સમાજની આ સંસ્થા હેવાથી અન્ય કોઇ પણ જૈન બંધુ આ રિપોર્ટ વાંચી કંઇ સૂચના કરે, સુધારા વધારો કરવા સૂચવે તે સભા જરૂર તેને ૫ણ વધાવી લઈ યોગ્ય કરશે, એમ અમે ખાત્રીપૂર્વક વાચકને જણાવવા રજા લઈએ છીએ.
આ સભાની દિન પ્રતિદિન દરેક શુભ પ્રવૃત્તિઓ પ્રતિષ્ઠા સાથે વૃદ્ધિ પામતી જાય છે, તેનું મુખ્ય કારણ પ્રથમ ગુરૂ કૃપા છે. કાર્યવાહકોને આત્મકલ્યાણ માટે જ આ પુરૂષાર્થ હેવાથી કાર્યવાહકે પિતાની જવાબદારી બરાબર સમજ, ધર્મની મર્યાદામાં રહી પૂજ્ય પરમાત્માની આજ્ઞા હત્યમાં ધારણ કરી વહીવટ કરે છે અને દર વર્ષે રિપોર્ટ દ્વારા સર્વે કાર્યવાહી સમાજ પાસે મૂકે છે.
કાર્યવાહકે અને સભાસદેનું અરસપરસ સંગઠ્ઠન છે, પ્રેમ અને સહકાર છે; કાર્યવાહકે પણ નિઃસ્વાર્થતિએ બરાબર સાધ્યષ્ટિ રાખી સર્વ કાર્યવાહી ચલાવે છે, દરવર્ષે રિપેર્ટધારા પ્રગટ કરે છે જે કોઇ પણ સંસ્થા માટે આ જરૂરી બાબત છે. ઘણું કાર્યોમાં પૂજ્ય ગુરૂદેવેની આજ્ઞા, સૂચના, સલાહ મુજબ પણ કરવામાં આવે છે, લેપવાદને વિચાર પણ કરવામાં આવે છે, તેમજ સભાના લેવડ-દેવડમાં, તેમજ મકાને સંબધી ભાડા વગેરેમાં, લેકેની સાથેના વ્યવહારમાં સભાના લાભ કે લેભની ખાતર કપટ કે છેતરામણ, કાળાબજાર કે પાઘડી લેવા વગેરે જેવા રાજયના કાયદા વિરૂદ્ધનું કોઈ પણ કૃત્ય કરવામાં આવતું નથી, વગેરે કારણોથી જ આ સભાનું ગોરવ, પ્રતિષ્ઠા વધતાં દિવસાનુદવસ દરેક કાર્યમાં ઉન્નતિ થતી જાય છે. આ અમારી પ્રશંસા નહિ પરંતુ અમારે ખાસ અનુભવ જણાવ્યો છે જેથી જૈન સમાજની કોઈ પણ સંસ્થા આત્મકલ્યાણ માટે જ દેવ-ગુરૂ-જ્ઞાન ભકિત કરે અને આ સભાની જેમ ઉચ્ચ પ્રવૃત્તિશીલ બને એમ પરમાત્માની પ્રાર્થના કરીએ છીએ,
સ્થાપના–આ સભાની સ્થાપના સં. ૧૯૫રના બીજા જેઠ સુદ ૨ ના રોજ પ્રાતઃસ્મરણીય શ્રી વિજયાન સૂરીશ્વરજી (શ્રી આત્મારામજી) મહારાજના (સ્મરણ) ગુરુભક્તિ નિમિત્તે, તેઓ શ્રી પૂજ્ય ગુરુદેવના સ્વર્ગવાસ પછી પચીસમે દિવસે મંગળમુહૂર્તમાં થયેલી છે, જેને આજે ૫૪ વર્ષ પૂરા થયા છે અને પ૫ મું વર્ષ ચાલે છે.
- ૧ ઉદ્દેશ–જેન બંધુઓ અને બહેને ધર્મ સંબંધી ઉચ્ચ જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરે તેવા ઉપાયો યોજવા, બંને પ્રકારની કેળવણીની વૃદ્ધિ માટે સ્કોલરશીપ વગેરેથી યથાશક્તિ સહાય કરવા, પૂજય પૂર્વાચાર્ય મહારાજે કૃત મૂળ-પ્રાકૃત- સંસ્કૃત ઉચ્ચ કક્ષાના વિવિધ સાહિત્યના પ્રકાશને અને ઇતિહાસ, જીવન

Page #33

ચરિત્ર અને સ્થા સાહિત્યના મૂળ અને સુ'ર સચિત્ર શુદ્ધ અને સરલ અનુવાદો ગુજરાતી ભાષામાં પ્રકટ કરી, હેળા પ્રચાર અને બને તેટલી ઉદારતાથી ભેટ આપવા, તેમજ જૈન સસ્તા સાહિત્યનું પ્રકાશન કરી બેટ કે અલ્પ કિંમતે આપી, જૈન ધર્મના મૂળભૂત સિદ્ધાંત અને તત્ત્વને ભારતવર્ષમાં šાળા પ્રચાર કરવા, તેમજ વિવિધ સાહિત્યની હસ્તલિખિત પ્રતો અને ઉપયેગી પ્રકાશને ને સ’ચહ કરી એક જ્ઞાનમ ંદિર કરી જ્ઞાનભક્તિ કરવા, ફ્રી લાઇબ્રેરી ( પુસ્તકાલય ) વડે મફત વાંચન પૂરું' પાડવા, દરવર્ષે જરૂરીયાતવાળા જૈન બંધુઓને રાહત આપવા અને પુણ્ય પ્રભાવક, દાનવીર વગેરે જૈન બધુમાના ચૈાગ્ય સત્કાર કરવા અને સાથે જ દેવગુરુતીની પૂજા, યાત્રા, ભક્તિ કરી આત્મકલ્યાણ કરવાને છે.
ધારણ.
(૧) પેટ્રન સાહેબે, ( ૨-૩ ) પહેલા ખીજા વષઁના લાખ્ મેમ્બરા અને (૪) વાર્ષિક સભાસદે મળી ચાર પ્રકાર છે, અને એક જ વખત રૂા. ૫૦૧) લવાજમ આપવાથી પેટ્રન સાહેબ, રૂ।. ૧૦૧) આપવાથી પ્રથમ વર્ગના લાક્ મેમ્બર, શ. ૫૧) આપવાથી ખીન્ન વર્ગના લાઇ મેમ્બર અને દર વર્ષ' રૂા. ૫) આપવાથી વાર્ષિક સભાસદના પદે નિયુકત કરવામાં આવે છે,
આ વર્ષ આખર સુધીમાં કુલ ૬૯૩) માનવંતા સભાસદો છે.
૩ શેડ સાહેબ માણેકચંદ જેચ દભાઇ રતિલાલ વાડીલાલ
સ', ૨૦૦૬ ની સાલ સુધીમાં થયેલા ૫૪ પેટ્રન સાહેબાની નામાવલી, ૧ શેઠ સાહેબ ચંદુભાઇ સારાભાઇ મેદી. ૧૭ બી. એ. ૨ રાવસાહેબ શેઠ શ્રી કાન્તિલાલ ઇશ્વરલાલ જે. પી.
૧૮
દલીચ'દ પુરૂષાત્તમદાસ વારા ખાંતિલાલ અમરચંદભાઇ ૧૯ રાવબહાદુર શેઠ શ્રી જીવતલાલ પ્રતાપથી શ્રી અમૃતલાલ કાલીદાસ ૨૧ શેઠ સાહેબ ખુશાલદાસ ખેગારમાઈ
૨૦
99
૨૧
૨૩
૨૪
૨૫
શ્રી કાન્તિલાલ જેશીંગભાઇ શ્રી ખબલદાસ કેશવલાલ મેદી શ્રી ચંદ્રકાન્તભાઇ ઉજમશી શ્રી પુંજાભાઇ દીપચંદ શ્રી લક્ષ્મીચંદ દુલ ભદાસ શ્રી કેશવલાલ લલ્લુમાઇ ૨૮ શાહ એધવજી ધનજીભાઇ સેાલીસીટર ૨૯ શેઠ મણિલાલ વનમાળીદાસ ખી. એ. ૩૦ શેઠ સાહેબ સારાભાઇ હઠીસી ગ
૨૬
૨૭
""
૩૧
૩ર
33
૩૪
૫
+
ta
""
"
ર
૧૩
૧૪
૧૫
}
,,
"7
૭ રાવબહાદુર શેઠ નાનજીભાઇ લધાભાઈ
૮ શેઠ સાહેબ લેગીલાલભાઈ મગનલાલ રતિલાલ વધુ માન પદમશીસાઈ પ્રેમજી રમણીકભાઈ ભાગીલાલ
માહનલાલ તારાચંદ જે. પી. ત્રિભુવનદાસ દુ ભદાસ ચંદુલાલ ટી. શાહ જે. પી. રમણિકલાલ નાનચંદ દુલ ભદાસ ઝવેરચંદ
99
19
"
,,
99
22
19
19
માણેકલાલ ચુનીલાલ જે. પી. કાન્તિલાલ ખકારદાસ
99
"
.
99
,,
',
"
,,
..
19
રમણુલાલ દલસુખભાઇ જમનાદાસ માનજીભાઇ ઝવેરી વીરચક પાનાચંદ
હીરાલાલ અમૃતલાલ B A.

Page #34

૩૫ મહેતા ગિરધરલાલ દીપથદ કમળેજ વાળા ૪૫ ડોકટર સાહેબ વલભદાસ નેણશીભાઈ ૩૬ શેઠ સાહેબ પરમાણું દદાસ નરશીદાસ
મહેતા ૩૭ ઇ લવજીભાઈ રાયચ 6
૪૬ શેઠ સાહેબ સાકરચંદ મોતીલાલ મુળજી ૩૮ , પાનાચંદ લલુભાઈ
૪૭ , પ્રાગજીભાઈ ઝવેરચંદ ૩૯ શેઠ સાહેબ કરતુરભાઈ લાલભાઈ ૪૮ , ખીમચંદ લલ્લુભાઈ ૪૦ શેઠ પરશેતમદાસ મનસુખલાલ ગાંધી ૪૯ , પુરૂષોત્તમદાસ સુરચંદ
તારવાળા ૫૦ , કેશવજીભાઈ નેમચંદ ૪૧ મહેતા મનસુખલાલ દીપચંદ કમળેજવાળા ૫૧, હાથીભાઈ ગલાલચંદ ૪૨ શેઠ છોટાલાલ મગનલાલ
પર , અમૃતલાલ ફુલચંદ ૪૩ , માણેકચંદ પોપટલાલ થાનગઢવાળા પ , પિપટલાલભાઈ કેવળદાસ ૪૪ , નગીનદાસ કરમચંદ
૫૪ , ભગુભાઈ ચુનીલાલ સુતરીયા. આ વર્ષની આખર સુધીમાં ૫૪ ૫, ૫૦૧ પ્રથમ વર્ગના લાઈફ મેમ્બર, ૧૧૬ બીજા વર્ગના લાઈફ મેમરે, ૬ ત્રીજા વર્ગના લાઈફ મેમ્બર, (ત્રીજે વગ કમી થયેલ છે ) અને ૧૬ વાર્ષિક સભ્ય મળી કુલ ૬૯ સભાસદે છે. તે પછી, નવા સભાસદે દાખલ થયેલા છે. તેઓના નામે આવતા વર્ષના રિપોર્ટમાં જણાવવામાં આવશે. (નવા થનારા સભાસદ બંધુઓના નામે છે તે વખતે શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ માસિકમાં દર મહિને આપવામાં આવે છે તે આપ સર્વને સુવિદિત છે).
વળી નવા નવા પુણ્યપ્રભાવક, દાનવીર, બીમંત જૈન બંધુઓ આ સભાનું પેનપદ સ્વીકારી પિતાને આનંદ વ્યકત કરે છે, તેમજ તે રીતે નવા નવા લાઈફ મેમ્બરોની પણ દર માસે વૃદ્ધિ થતી જાય છે. આ સિવાય બહાર ગામના શ્રીસંઘ, સંસ્થાઓ, બડગા, લાઇબ્રેરીઓ, જ્ઞાનભંડારો વગેરેની સભ્ય તરીકેની પણ સાથે વૃદ્ધિ થતી જાય છે.
જેન હેને પણ આ સભામાં સભાસદ થઈ શકે તેવો પ્રબંધ પ્રથમથી જ કરેલ હોવાથી જૈન હેને પણ સભ્ય થયેલ છે, થાય છે; પરંતુ વિશેષ ખુશી થવા જેવું તે એ છે કે કેટલી બહેનેએ વગર લખે અને માગણી કરે તેમજ કેઈ કોઈ ગ્રેજ્યુએટ બહેને પણ આ સભામાં સભાસદ થયેલ છે તે પણું સભાનો ગૌરવને વિષય છે.
આ વર્ષે પણ આ સભાના પનસાહેબ અને લાઇફ મેમ્બરોની વૃદ્ધિ થઈ છે. મુંબઈ, કલકત્તા, મદ્રાસ, બંગલેર, ગુજરાત સૌરાષ્ટ્ર અનેક સ્થળોના જૈનસંઘના આગેવાન બંધુઓ, ઉદ્યોગપતિઓ આગેવાને, જેનનરરત્ન, શ્રાવક કુલભૂષણ, પરમશ્રદ્ધાળુ પુણ્ય પ્રભાવક પુરુષો પણ સભાસદ સહર્ષ થતા જાય છે, તેનું કારણ તે સભાની પ્રમાણિક સંપૂર્ણ કાર્યવાહી રિપોર્ટ દ્વારા દર વર્ષે પ્રકાશન કરવામાં આવે છે તે પણ છે.
શ્રી જેને આત્માનંદ મંથમાળા–જેમાં અનુવાદ-ગુજરાતી ભાષાંતરના છપાતાં સુંદર ચિત્ર કથા, જીવનચરિત્ર, ઐતિહાસિક સાહિત્યના પ્રથે, મહાન પુરુષોના ચરિત્ર, આદર્શ સ્ત્રીઓના જીવનચરિત્ર અન્ય કથાઓ વગેરે દરેક પેટ્રન સાહેબ તથા લાઈફ મેમ્બરને હેળા પ્રમાણમાં ધારા પ્રમાણે ભેટ આપવામાં આવે છે અપાય છે જે નીચેની હકીકત વાંચવાથી જાણવામાં આવશે.

Page #35

સં. ૨૦૦૨ ની સાલથી સં. ૨૦૦૬ ની આખર સાલ સુધીમાં રૂ. ૧૮૧૨૭)ની કિંમતના ઉપરાકત » સભાસદોને ભેટ આપવામાં આવેલા છે. સં. ૨૦૦૭ ( આ સાલમાં આપવાના બે મંથિ શ્રો શ્રેયાંસનાથ પ્રભુ ચરિત્ર ચિત્ર અને જેન કારત્નકેપ પ્રથમ ભાગ કિંમત રૂ. ૧૫) મોંધવારીને અંગે શુમારે થશે) તેની જાહેર ખબર આમાનંદ પ્રકાશમાં અપાઈ ગયેલ છે અને સં. ૨૦૦૨ની સાલ પહેલાનો સાલમાં બેટના આપેલા મંયાની હજારોની કિંમત તે તે જુદી જ છે. આ અનુવાદ વગેરેમાંથી પણ પૂજાય સાધુ, સાની મહારાજ અન્ય વિદ્વાનોને પણ આપેલા ભેટના કંથની સંખ્યા અને તેની કિંમત પણ જુદી છે.
દરેક વર્ષોમાં આવી ઉદાર રીતે અસાધારણ પ્રમાણમાં કઈ૫ણ જેને સંસ્થા પિતાના સભાસદે અને અન્યને ભેટને લાભ આપી શકતી નથી. અપાતાં સુંદર ભેટના પુસ્તકના પઠન-પાઠનથી જેમ આત્મકલ્યાણ સધાય છે, તેમ સભાસદ બંધુઓને વ્યવહાર અને વ્યાપારિક દૃષ્ટિએ પણ ઘણો મહેરો સુંદર લાભ મળે છે. તે પણ બુદ્ધિમાને સમજી શકે તેવું છે. તેથી જ તે રીતે પણ દરમાસે નવા પેટ્રન સાહેબ અને લાઈફ મેમ્બરોની વૃદ્ધિ થતી જાય છે. પરંતુ માત્ર તેના લવાજમ (ડી) લઈ નામ પ્રકટ કરવા પૂરતું જ
માન આપવામાં આવતું નથી, પરંતુ હેટી રકમની કિંમતના ગ્રંથને ભેટને લાભ સાથે જ અપાય છે. સભાસદને ભેટના ગ્રંથોને લાભ ઘણા વર્ષોથી શરૂ રાખે છે, અને દરેક વર્ષે નવા મથે ભેટ આપવામાં આવે છે. અને હજી સુધી કે વર્ષ ખાલી ગયું પણ નથી; જેથી કેછપનું જૈન બંધું કે હેનેએ આ સભાના માનવંતા સભાસદનું પદ સ્વીકારી દર વર્ષે અપાતાં સુંદર ભેટના પ્રથાનો અને ઉદેશમાં જણાવ્યા પ્રમાણે દેવ, ગુરૂ, જ્ઞાનભક્તિ અને તીર્થયાત્રા વગેરેને લાભ માનવંતા સભાસદ થઈ વેલાસર લેવા જેવું છે. ઘણા વર્ષો પૂર્વે થયેલા માનવતા પેટ્રન અને લાઈફ મેમ્બરે એક નાની સરખી લાઈબ્રેરી કરી શકાય છે. તેથી નવા સભાસદ થનાર બંધુ બહેનને આત્મકલ્યાણ સાથે ભેટને અપૂર્વ અને લાભ લેવા જેવું છે.
૨. સંપૂર્ણ સલામતીવાળી સભાની આર્થિક સ્થિતિ. આ સભા પાસે જે નાણુનું ભંડોળ છે તે મહટા ભાગે સમાજ પાસેથી આવેલું હેઈ, કાર્યવાહ તે એના વહીવટી પ્રતિનિધિઓ હોવાથી જવાબદારી પણ છે, તેથી તેના ઉદ્દેશ પ્રમાણે અને આપનારની ઇચ્છા પ્રમાણે શાસ્ત્રની મર્યાદામાં રહી આપલે કરવામાં શાસ્ત્રીયદેષ ન લાગે તે રીતે વહીવટ અને વ્યવસ્થા કરવામાં આવે છે અને કોઈ ક્ષેત્રે કે ખાતાઓને ક્ષતિ ન પહોચે તે રીતે નિર્દોષ રીતે તેને સદુપોગ થાય છે અને સમાજને વિશેષ વિશ્વાસ ઉત્પન્ન કરવા, તેને ટકાવી રાખવા અને તેના સંરક્ષણાર્થે અને ભવિષ્યમાં પણ ન જોખમાય, ઓછું ન થાય કે ન ગેરઉપયોગ થાય માટે આ સભાના નાણાં અત્યાર સુધી સદ્ધર જામીનગીરીમાં (બેંકોમાં) રાખવામાં આવતા હતા, પરંતુ કાળપરિવર્તન અત્યારે એટલું બધું થયેલું છે કે ત્યાં કે બીજે સ્થળે સલામતીવાળી સ્થિતિ કાર્યવાહકેને નહિ લાગવાથી, ચાલતા વર્તમાનકાળને વિચાર કરી સભાની આર્થિક બાબતનું ભવિષ્યનું રક્ષણ અને સંપૂર્ણ સલામતી માટે હાલ સભાની માલિકીના જેમ ત્રણ મકાને ખરીદેલા છે જેની કિંમત પાછળ આપવામાં આવેલી છે. તે સિવાય જરૂર પડતી થોડી રકમ સહર બેન્કમાં રહે છે અને ભવિષ્યમાં જેમ જેમ આર્થિક સ્થિતિ વધતી જશે તેમ તેમ બને ત્યાંસુધી સ્થાવર મિલ્કતમાં અને સંરક્ષણવાળી જામીનગીરીમાં જ સભાના નાણું રોકવામાં આવશે કોઇપણ જાહેર સંસ્થાએ સમાજ પાસેથી કોઈપણ રીતે લીધેલ નાણુને શું વ્યય કર્યો? તેવા નાણા કઈ અને કેવી સલામતીવાળી સ્થિતિમાં રોકેલ છે અને કેટલા નાણા સિવિલ

Page #36

*
છે તે સ્પષ્ટ દર વર્ષે રિપેટ' પ્રગટ કરી તેમાં જણાવવુ જોઇએ-બતાવવુ જ જોએ, તે જ રાણ સંસ્થાના વહીવટનું પ્રમાણિકપણ જાણી સમાજ વિશ્વાસ ધરાવી શકે છે.
૩. અમારી પાસે જુદા જુદા પાંચ પ્રકારના સાહિત્યાહાર જ્ઞાનભક્તિના ખાતા છે,
૧. આત્માન, સંસ્કૃત ગ્રંથમાળા, ૧ પ્રાકૃત-સ'સ્કૃત વગેરે મૂળ-ટીકા વિવિધ સાહિત્ય પ્રકાશન, પ્રચાર અને ઉદારતાપૂર્વકનુ ભેટખાતું, જે ચાલે છે, તેમાં પૂજ્ય પૂર્વીયાટૅ મહારાજકૃત આગમ, તત્ત્વજ્ઞાન, ગણિત, ક્રમવિષયક, નાટક, કાળ્યા જે મૂળ પ્રાકૃત-સંસ્કૃત ભાષામાં છપાય છે તે “ શ્રી આત્માનઃ સંસ્કૃત ગ્રંથમાળા ' નામથી પ્રસિદ્ધ થાય છે.
આ સભાનું સ્થાન થયા પછી અને કેટલીક સ્થિતિ સ્થાપકતા થયા પછી સભાના મૂળભૂત ઉદ્દેશ પ્રમાણે ગુરૂદેવના પરિવાર મ`ડલની આજ્ઞા, કૃપા, વિદ્વતા, સહકાર અને જ્ઞાનવર્ડ આજથી સાડત્રીશ વ પૂર્વે જ્ઞાનભક્તિ અને સાહિત્ય ઉદ્દારનું આ કાર્ય શરૂ કરવામાં આવ્યું છે, તેમાં છપાતાં ગ્રંથાનું પ્રકાશન હેાળા પ્રચાર અને ઉદારતાપૂવ કનું ભેટખાતું ચાલુ છે અને ચાલુ રહેશે. આ ખાતામાંથી પ્રકાશન થત અમૂલ્ય ગ્રંથરત્ના જે અત્યાર સુધીમાં કુલ ૯૧) ની સંખ્યામાં પ્રકટ થયેલા છે તે આપ જાણીને ખુશી થશે. ( તેમજ પાછળ જણાવેલ અનુવાદના ગ્રંથે! સિવાયના) તે પૂજ્ય સાધુ-સાની મહારાજા, શ્રી જૈન જ્ઞાનભંડારા, જૈન વિદ્વાના, લાઇબ્રેરી વગેરે આ સાલની આખર સુધીમાં રૂા. ૩૨૧૯૨)ના ભેટ આપેલા છે, જે કાઇપણુ સસ્થા તેવી રીતે ભેટ આપી શકી હૈાય તે પણ અમારા જાણુવામાં નથી જેથી જ્ઞાનક્તિ, ઉદ્ધાર સાથે પઠન-પાઠન માટે ઉપયોગી હૈને તે જાણી આપણે સતે આન' થાય તે સ્વાભાવિક છે; તે પ્રકાશન, પ્રચાર, હુાળા પ્રમાણમાં ભેટ વગેરે ચાલુ જ રહે તેમ સભા હૃદયપૂર્વક છે છે. સમાજના સહકાર અને સહાય ઉપર જ સત્ર આધાર છે.
૧ છપાતાં ગ્રંથા—શ્રી અકલ્પ છેલ્લા છઠ્ઠો ભાગ–જેનો પ્રસ્તાવના બાર્કીંગ બાકી છે. તે ઘેાડા વખતમાં તૈયાર થતાં પ્રદ્ધિ થશે.
૨ શ્રી દ્વાદશારનયચક્રસાર માઁથ−(મૂળ)—જે જૈનદર્શનનેા ન્યાયસાહિત્યના મહામુલા ગ્રંથરત્ન છે જે પરમ કૃપળુ મુનિરાજ શ્રો પુણ્યવિજયજી મહારાજ તથા કૃપાળુ શ્રી જમ્મૂત્રિજયજી મહારાજે ધણા જ પરિશ્રમવર્ડ તૈયાર કરી જૈન સમાજ ઉપર મહાન ઉપકાર કર્યાં છે. તે જવાબ ભાવિ આપશે. તે ગ્રંથ શ્રી મુંબઇ નિયસાગર પ્રેસમાં ઊઁયા ટકાઉ કાગળા ઉપર શા ટાઇપથી છાપવા આપ્યા છે, જે ઘણા જ મ્હોટા હેવાથી પ્રથમ ભાગ જલદીથી પ્રગટ થશે. ( છાપકામ શરૂ છે. આ ગ્રંથ પ્રગટ થતાં અન્ય જૈનદર્શનકાર, દર્શનશાસ્રતા અભ્યાસીએ જૈનેતર વિદ્વાના પ્રશંસા કરશે. )
૨ શ્રી જૈન આત્માનંદ શતાબ્દિ સીરિઝને આઝુમે ગ્રંથ-શ્રી ત્રિષશિલાકાપુરુષ ચરિત્ર—બીજો ભાગ જેનું પ્રકાશન થઇ ગયેલ છે. જેની જાહેરખબર “ આત્માનંદ પ્રકાશ ”માં છપાઈ ગયેલ છે. બાકીના પર્વાંની ચેાજના વિચારાય છે.
૩ પ્રવર્તી કજી શ્રી કાન્તિવિજયજી જૈન ઐતિહાસિક ગ્રંથમાળા—હાલ પ્રકાશત ખાતું બંધ છે, ઉપરના ત્રણ પ્રકાશન ખાતાઓને! સભા માત્ર વહીવટ કરે છે અને ગુરૂ આજ્ઞા પ્રમાણે નવા નવા પ્રકાશના પ્રગટ કરે છે.

Page #37

૪ શ્રી આત્માનંદ જેન મંથમાળા-આ પ્રકાશન ખાતું સભાની માલીકીનું છે. જે જેને બંધુઓના નામથી સિરિઝ (ગ્રંથમાળા) તરીક, તેમજ પિતાના તરફથી મૂળ ગ્રંથના અનુવાદે, ગુજરાતી ભાષાંતર વગેરે જૈન ઐતિહાસિક, કથા, જીવન ચરિત્ર અને તત્વજ્ઞાન વગેરે સાહિત્યના પૂર્વાચાર્ય મહારાજની કૃતિના પ્રથો જેમાં તીર્થંકર ભગવંતે, સત્ત્વશાળી નરરત્ન, આદર્શ જેને સ્ત્રીરને અને સતી ચરિત્ર વગેરે વિષયોના ગ્રંથનું ગુજરાતીમાં અનુવાદ કરાવી સચિત્ર સુંદર રીતે આ
આખર સુધીમાં ૮૮) પંથે આ સભા તરફથી પ્રકટ થયેલા છે. ધારા પ્રમાણે પેટ્રન સાહેબ, લાઈ, મેરે (પૂજ્ય સાધુ સાખી મહારાજ, જૈનેતર વિદ્વાનો વગેરેન) હેળા પ્રમાણમાં ભેટ આપેલા છે. અમારા પેટ્રન સાહેબ અને લાઈફ મેમ્બરોને ઘણી હેટી સંખ્યા અને કિંમતના અત્યાર સુધીમાં એ સર્વ ગ્રંથે ભેટ આપ્યા છે તેને હકીકત આ રિપોર્ટ પાને ૫ મેં આપેલ છે. તે વાંચવા નમ્ર સૂચના છે.
અમારા ગુજરાતી ભાષાંતરના અનુવાદના પ્રકાશન મથે માટે પૂજય મુનિરાજાઓ, સભાસદ બંધુએ, જૈનેતર વિદ્વાનેના સુંદર અભિપ્રાયે તેમજ પત્રકારોના તંત્રીઓની સમાલોચના અને અભિપ્રાય મળ્યા કરે છે, તેની નોંધ તે જ વખતે આત્માનંદ પ્રકાશમાં પ્રકટ થાય છે તેથી જ્ઞાનભકિત સાથે, સભાની પ્રતિષ્ઠા, ગેરવની વૃદ્ધિ થતી જાય છે. જેનબંધુઓ અને બહેને હશે હશે વાંચે છે અને પેટ્રન સાહેબ તથા માનવંતા સભાસદે નવા થતા અમારામાં ઉત્સાહમાં અને સભાની પ્રગતિમાં વૃદ્ધિ થતાં પ્રતિષ્ઠાગૌરવ પણ વધતું જાય છે અને દેવ, ગુરુ, શાનની ભક્તિ કરી આત્મદ૯યાણ સધાય છે.
છપાતાં નવા ગ્રંથા–શ્રી શ્રેયાંસનાથ ચરિત્ર(સચિત્ર), શ્રી કથા રત્નકોષ પ્રથમ ભાગ છપાય છે. શ્રી સુમતિનાથ ચરિત્ર, શ્રી કથા રત્નકેપ બીજો ભાગ જનામાં છે, નવા મથે તૈયાર કરવાની જે વિચારણા ચાલે છે જે સવ’ આમાનંદ પ્રકાશમાં આપવામાં આવે છે.
જૈન સમાજમાં વિદ્વાન, સાક્ષરોત્તમ અને સાહિત્યકાર તરીકે પ્રશંસાપાત્ર થયેલા આપણું ગુરુદેવ મીમાન પુણ્યવિજયજી મહારાજ કે જેમની અપૂર્વ કૃપા આ સભા ઉપર હેવાથી સભાના મૂલ પ્રાકૃત, સંસ્કૃત, ગ્રંથનું સાહિત્ય જે સભા તરફથી પ્રકાશન થાય છે, તેમાં સંશોધન કાર્ય એટલું બધું સત્ય અને સુંદર કરી સભાને સુપ્રત કરે છે કે જેથી આ સમા તેઓશ્રીની આભારી હેવા સાથે જેના સમાજ ઉપર પણ તે પ્રકાશન થતાં જે તે ઉપકાર નથી. સેંકડો વર્ષ પછી પણ તે ગુરુદેવને સમાજ યાદ કરશે અને તે સાહિત્ય ગ્રંથો પણ જવાબ આપશે. કૃપાળુ શ્રી પુણ્યવિજયજી મહારાજની વળી શારીરિક સ્થિતિ જોઈએ તેવી નહિં હોવા છતાં પાટણ શ્રી હેમચંદ્રાચાર્ય જ્ઞાનમંદિરમાંના આગમપંચગી વગેરેનું સંશોધનનું મકકાર્ય પૂજ્ય ગુરુશ્રી પુણ્યવિજયજી મહારાજને ત્યાંના શ્રી સંઘ વિનંતિ સાથે સંપ્યું છે, તેનું અપૂર્વ સંશોધન વગેરે હાથમાં હોવા છતાં, આ સભાનું સંશોધન કાર્ય પણ સાથે જ ચાલુ છે અને વિવિધ સાહિત્ય પંથે એક પછી એક સંશોધન કરી સભાને પાની રાહે સુપ્રત કરે છે. અનુવાદના ગ્રંથોમાં પણ સભા તેમની આજ્ઞાધીન સલાહ લે છે, તેથી જ સજાની પ્રગતિ અને પ્રતિષ્ઠામાં વિશેષ વૃદ્ધિ થતી જાય છે. આટલું આટલું ભગીરથ કાર્ય હાથમાં હોવા છતાં દેઢ વર્ષ પહેલાં મહાકષ્ટવડે ઉગ્ર વિહાર કરી ઘણું દૂર જેસલમીર કે જ્યાં પ્રાચીન જ્ઞાનભંડારો છે જેમાં અમૂલ્ય સાહિત્ય રને ઘણું છે. તે સદ્ભાગે ત્યાંના જૈન સંધ તરફથી વિનંતિપૂર્વક પૂજય કપાળશ્રીને તપાસવા સ્વતંત્ર રીતે સોંપ્યું, અને તેની નોંધ, રિપોર્ટ વગેરે માટે અને તેના લગતા

Page #38

સાહિત્ય અને સ્ટાર્ક સાથે ધણું' જ સુંદર કાર્ય ત્યાં કરેલ છે, જે નસમાજ ઉપર જેવાતેવા ઉપકાર નથી. જૈનદર્શનના ભાવિ ઉજ્વળ માટે આ મહામૂલ્ય પ્રયત્ના થાય છે જે સાનેરી અક્ષરે સચવાઇ રહેશે. વિ કાળ જવાબ આપશે. આટલા આટલા જ્ઞાનદ્દાર-ભકિતના કાર્યો કરી રહેલ છે. વળી તે સાહેબના દાદાગુરુ શાંતમૂર્તિ શ્રી પ્રવકજી શ્રી કાન્તિવિજયજી મહારાજ અને તેઓ સાહેબના પૂજ્ય વિદ્વાન, ગુરુદેવ શ્રી ચતુરવિજયજી મહારાજની કૃપા આ સભા ઉપર પ્રથમથી જ હતી. સાહિત્ય સંશોધક અને પ્રકાશનની શ્નરૂઆત પણ તેએશ્રીની કૃપાવર્ડ જ ધણા વર્ષોથી શરૂ થયેલ છે, અને પૂજય શ્રી પુણ્યવિજયજી મહારાજ રાપર પરાગત ગુરૂભક્તિ અને સાહિત્ય સેવાને વારસા લઇ રહ્યા છે. જેથી સભા નિરતને માટે તેમશ્રીના જેટલા આભાર માને તેટલે એવા છે.
આચાર્ય શ્રી વિજયકસ્તૂરસૂરિ મહારાજની કૃપા સત્તા ઉપર છે, તેઓશ્રીની ઉચ્ચ કક્ષાના આવતા લેખાથી “ આત્માનંદ પ્રકાશ'' ની પ્રતિષ્ઠા વધી છે જેથી તેઓશ્રીનેા આભાર માનવામાં આવે છે.
ગ્માચાર્ય દેવ શ્રી વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી મહારાજની હાલ વૃદ્ધાવસ્થા થયેલ હેાવા છતાં કૃપાદૃષ્ટિ સભા ઉપર ચાલુ છે. તે કૃપાળુનું દિર્ધાયુ ઇચ્છીયે છીએ અને સુખશાતામાં રહી જૈન સમાજ ઉપર વિશેષ-વિશેષ ઉપકાર કરે તેમ પરમાત્માની પ્રાર્થના કરીયે છીએ.
આ સ પ્રકાશને માટે પૂજ્ય મુનિમહારાજો, જૈન જૈનેતર વિદ્વાના, સાક્ષરા અને સાહિત્યકાર, પરદેશી દર્શનશાસ્ત્રના અભ્યાસીઓએ સભાની મુલાકાત લઇ, તપાસી આનંદ વ્યક્ત કર્યાં છે.
*પ, સસ્તા સાહિત્યની યાજના પ્રબંધ અને શરૂ થયેલી કાર્યવાહી,
';
ગુરુદેવની કૃપાથી સમાજ જેમ વિશ્વાસ ધરાવે છે, તેમ પ્રતિષ્ઠા વધતી જતી હેવાથી સભાના એક પછી એક ઉદ્દેશેની શરૂઆત, પ્રબંધ, યેજના વગેરે પણ શરૂ થઇ જાય છે, આ સભાના ઉદ્દેશમાં એક સરતા સાહિત્ય સબંધી પશુ છે. તેની શરૂઆત પણ આ વર્ષથી થઇ ગઇ છે. રાવબહાદુર શેઠશ્રી જીવતલાલભાઇ ગતાપશી અને સ્વસ્થ શેઠ શ્રો શાંતિલાલ ખેતશીભાઇના ટ્રસ્ટી સાહેબે તરફથી જે દશ વર્ષીય ચાજના થયેલ છે, જેમાં દર વર્ષે તે પ્રકટ કરવા માટે રૂ।. દશ દ્વાર એમ દશ વર્ષના ચઇ રૂા. એક લાખ સભાને સુપ્રત થશે તેમ તેમ ફૂટી સાહેબે અતે સભા સાથે મળીને તેના ધારાધારશે! નક્કી થયેલ છે વગેરે ગયા વર્ષોંના રપેામાં જે જણાવેલ છે, આ વર્ષની યેાજના પ્રમાણે પ્રથમ નિબંધ અનેકાંતધમ ” ના નિમધેના સંબંધમાં સર્વ શ્રેષ્ઠ નિબંધ શ્રી હરિસત્યભદ્રાચાર્ય M, A, ના પાસ થયેલા તેમને તથા અન્ય નબધા લખનારને ધારા પ્રમાણેના ઇનામેા આપવામાં આવેલા હતા જે હકીકત શ્રી આત્માનં પ્રકાશમાં પ્રગટ થયેલ છે, તેમજ બીજો નિબંધ તેજ વની યોજના પ્રમાણે શ્રી નમસ્કાર મહામંત્રનો નિયુકત થયેલ હતા તેના આવેલાં નિબંધક આવી ગયા પછી પૂજ્ય શ્રી ભદ્રકંરવિજયજી મહારાજ યામાં હોવા છતાં દરેક નિષધ શુા જ પ્રયત્નવડે તપાસી ખાતાના ટૂટી શેઠ જીવતલાલભાઇ તથા સસ્તાસાહિત્ય ખાતાના કમીટીના સેક્રેટરી શેઠ હરિલાલ દેવચંદ અને સર્વ શ્રેષ્ઠ નિધના લેખક શ્રીયુત હરિસત્ય ભટ્ટાચાર્ય M. A. તથા સામળદાસ કૉલેજના પીલાસીના પ્રેફ્સર જયંતીલાલ ભાઈશંકર દવે સાહેબ M, A, સની રૂબરૂ સારી રીતે તપાસ કરી શ્રી ભટ્ટાચાર્ય સાહેબને પ્રથમ ઇનામ અને ખીન્ન મહાશયે તે મેકલી આપવામાં આવેલ છે. આ માટે પૂજ્ય સદ્રવિજયજી મહારાજતા
સભા આભાર
* ખાતાના વહીવટના દફતરા સવ” સભામાં રહે છે અને જૈન સમાજને જોવા માટે તે ખુલ્લા છે.

Page #39

માને છે અને આ ખાતાના સેક્રેટરી શેઠ હરિલાલ દેવચંદે ટાઈમનો ભેગ આપી વારંવાર તે માટે પાલીતાણા સેનગઢ વગેરે સ્થળે જઈ તેનું છાપકામ જલદી શરૂ કરી સમાજ પાસે રજુ કરવા માટે જે પ્રયત્ન સેવેલ છે તે માટે સભા તેમને ધન્યવાદ આપે છે.
૪ શ્રી આત્મારામજી જૈન લાઇબ્રેરી વર્ગ ૧ લો. જેનધર્મના પુસ્તકે (છાપેલાં). ૩૧૫૨
કિંમત રૂ. ૪૭૨૮-૧૨-૦ વર્ગ ૧ લે છે. પ્રતે ,,)
૮૯૦
૧૩૬ ૯-૧૨- વર્ગ ૨ જે છાપેલા આગમ
૧૬૪૧-૧૦•૦ વર્ગ ૩ જે બી ભકિતવિજયજી જ્ઞાનભંડારની લખેલી પ્રતિ ૧૩૨૫ )
શ્રી લબ્ધિવિજયજી ભંડાર , ૨૧૦ અમૂય કુલ પ્રતે ૧૭૩૬) સભાની પ્રતે
, ૨૦૧
*આ વર્ગ અમૂલ્ય હોવાથી કિંમત લખી નથી. (એક લાખથી વધારે છે.) વર્ગ ૪ થે સંસ્કૃત ગ્રંથ
૪૭૮
૧૫૪૦-૧૨-૦ વર્ગ ૫ મે નેવેલ નીતિના ગ્રંથે
* ૩૫૬૮
૫૪૭૨-૧૩-૦ વર્ગ ૬ ઠ્ઠો ઈગ્રેજી ગ્ર
૨૨૩ વર્ગ ૭ મે માસિક ફાઈલ
૫૦૫
૧૨૩૬-૮-૦ વર્ગ ૮ મે હિન્દી ગ્રંથો
૩૨૧
૬૬૪-૭-૦ વર્ગ ૯ મે બાલ વિભાગ. બુક
૨૭૭
૧૪૦-૧૦૦૦ બુકો ૧૪૪૯
રૂ. ૧૭૪૪૦-૧૨-૦ ગઈ સાલ આખર સુધી પુસ્તક ૧૧૨૮૬) રૂ. ૧૭૦૭૭–૧૧–૦ ના હતા, આ સાલની આખર સુધીમાં નવા પુસ્તક વધતાં કુલ ૧૧૪૪૯) રૂ. ૧૭૪૪૦-૧ર-૦ ના થયા છે. દિવસાનદિવસ તેમ સારા પુસ્તકની વૃદ્ધિ થયા કરે છે.
૫ જ્ઞાનમંદિર- આ સભાના મૂળભૂત ઉદેશમાં જણાવ્યા પ્રમાણે એક જ્ઞાનમંદિરની સ્થાપના કરી જ્ઞાનભક્તિ કરવી; કારણ કે આ સભા પાસે હસ્તલિખિત આગલા રિપોર્ટમાં જણાવ્યા પ્રમાણે પ્રતે પૂજય આગમ, જૈનદર્શનના વિવિધ સાહિત્યના અમૂલ્ય ગ્રંથે કુલ પ્રતાકારે હાલ ૨૯૦૬ની સખ્યામાં છે. તેનું બધી રીતે સંરક્ષણ થાય, સોપયોગ થાય અને જ્ઞાનભક્તિ થાય તે માટે સભાના મકાનની બાજુનું મકાન લીધેલ છે, ( તેને ફાયર મુહ બનાવવા) નવેસરથી તૈયાર કરવાનું કાર્ય શરૂ થઈ ગયેલ છે, તેના માંગલિક ખાત મુહૂર્તની શુભ ક્રિયા મયા શ્રાવણ વદી ૧ ને સોમવાર તા, ૨૮-૮-૧૯૫૦ નાં રોજ તથા પ્રવેશદ્વારની ક્રિયા વિધિયુક્ત સં. ૨૦૦૭ નાં માગશર સુદ ૨ ને સોમવાર તા. ૧૧-૧૨ ૧૯૫૦ ના રોજ દાનવીર શેઠ શ્રી ભોગીલાલભાઈ મગનલાલ મીલવાળાનાં શુભ હસ્ત થઈ ગયેલ છે, તેમ તેના ત્રીજા માળના હાલ ઉપર શેઠશ્રી મોહનલાલભાઈ તારાચંદ જે. પી. જેમણે અમારી વિનંતિથી

Page #40

૧છે.
ત્રીજા માળના સાહિત્ય હેલને પિતાનું નામ જોડવા માટે સ્વીકાર કરેલ છે અને સાથે ઉદારતા બતાવી છે, તે તેમનાં હેલના નામાભિધાન ક્રિયા (પ્રવેશ મુહૂર્ત ) ઉદ્દઘાટનના પ્રસંગે કે દરમ્યાન થઈ જશે, તે માટે શેઠ મોહનલાલભાઈનો સહદય આભાર માનવામાં આવે છે. સભાએ તે માટે તેમને ઓઇલ પેઇન્ટીંગ ફેટે મુકવાનો ઠરાવ કરેલ છે. તે મકાન તૈયાર કરવા માટે આ સભાના ટ્રેઝરરશેઠ અમૃતલાલ છગનલાલને સ્વતંત્ર રીતે સોંપતાં તેઓ તથા સાથે પારેખ છગનલાલભાઈ જીવણભાઈ માજી ગોહિલવાડના એજીનીયર સાહેબ એ બે ગૃહસ્થની કમિટી નિમેલી હોવાથી દેખરેખ રાખી રહ્યા છે, તેમજ વરતેજનિવાસી ધમ પ્રેમી ભાવસાર સાકરલાલ ગાંડાભાઈ પણ જેઓ આ સભાના સભાસદ છે, તે નિઃસ્વાર્થ રીતે ચણાતાં મકાન ઉપર રસપૂર્વક ધ્યાન રાખી રહેલ છે તે માટે સર્વને ધન્યવાદ આપવામાં આવે છે.
તે મકાન તૈયાર થઈ જતાં પ્રવેશ મુહૂર્ત, ઉદ્ધાટનનું મંગળવિધાન કઈ પુયપ્રભાવક, દાનવીર, શ્રીમંત બંધુના મુબારક હસતે કરાવવા સભાની ઈચ્છા છે. શ્રી જિનમંદિરની પ્રતિષ્ઠા, અને જ્ઞાનમંદિરનું ઉદ્દઘાટન-સ્થાપના-પ્રતિષ્ઠા એ સરખા પુણ્યવૃદ્ધિના કાર્યો હોવાથી ગુરુકૃપાએ સભાને કેાઈ મહાભાગ્યવાન પુરુષ મળી જશે.
૬ શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ-સુડતાલીશ વર્ષથી નિયમિત રીતે દર મહિને પ્રકટ થાય છે. તેની અગીયારસો ઉપરાંત કેપીયો છપાય છે. ગ્રાહકોને જાય છે. લડાઈ દરમ્યાન અને હજુ સુધી કાગળ, છાપકામ વગેરે તેના લગતા સાહિત્યની સખ્ત મોંઘવારીને લઈને માત્ર વાર્ષિક રૂ. ૩) ત્રણ, હાલ કિંમત રાખવામાં આવી છે, વિદ્વાન મુનિ મહારાજા અને જેને સાક્ષર બંધુઓના સામાજિક, આતિહાસિક, તત્વજ્ઞાનના ઉચ્ચ કક્ષાના લેખો અને કવિતાવડે વાચકોની પ્રશંસા પામેલ છે. છપાવતાં તૂટો પડતો હોવા છતાં સમાજ પાસે ખોટ પુરી કરવા ઉઘરાણું કર્યું નથી. હજી પણ મોંઘવારી વધતી જતી હોવાથી આવતા વર્ષ માટે વિશેષ તૂટે ન પડે તે માટે સભા વિચારણા કરે છે.
માનપત્ર--અને તે સંબંધમાં આ સભાના માનનીય
પ્રમુખ સાહેબનું અગત્યનું નિવેદન. આ સભાના માનનીય મુખ્ય સેક્રેટરી ભાઈ વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદાસ ગાંધી છે. જેઓ શુમારે પીસ્તાળીશ વર્ષથી નિસ્વાર્થવૃત્તિઓ અને પ્રમાણિકપણે આ સભાની તન, મન અને ધનથી પ્રશંસાપાત્ર સેવા કરે છે, વિશેષમાં કહું તો તેઓ સભાના આત્મા છે. તેમની આટલા બધા વર્ષોની એકધારી સેવા માટે ગઈ સાલમાં માગશર માસમાં એક વખત આ સભાના માનનીય પેટ્રન સાહેબે દાનવીર શેઠ શ્રી ભોગીલાલભાઈ મગનલાલ મીલાવાળા, અને શ્રીયુત ખાન્તિલાલ અમરચંદભાઈ વેરાએ અમો મુખ્ય કાર્યવાહકને જણાવ્યું કે, ભાઈ વલ્લભદાસની આવી સભાની ઉત્તમ ઘણા વર્ષોની સેવા માટે તેને માનપત્ર પણ કરી સારી રીતે સત્કાર કરવાની ખાસ જરૂર છે અને તે માટે સભાએ વેલાસર તૈયારી કરવી. હું અને મારી સાથેના બીજા કાર્યવાહકોએ સહર્ષ તે વાત વધાવી લઈ ગઈ સાલની તા. ૧૫-૧૨-૪ ના રોજ એક મેનેજીંગ કમીટી તે માટે બોલાવી સર્વાનુમતે તે ઠરાવ પસાર કરી અને તે માટે હું અને દશ ભાઈઓની કમીટી નીમી, ખર્ચની મંજુરી આપવામાં આવી.

Page #41

અમે તૈયારી કરતાં હતા દરમ્યાન ભાઈ વફ્લભદાસે માનપત્ર સ્વીકારવાની ના પાડી અને તે બાબત અંગે લેખિત વિનતિ પત્ર સમા ઉપર કહ્યું. આ હકીકત અમારા બીજા સભાસદોને પણ જણાવી. તે લેખીત વિનંતિ પત્રની કેપી નીચે આપેલ છે.
“હું ઘણા વર્ષોથી વિચાર કરી રહ્યો હતો કે શ્રીમંતે, સુખી જીવનવાળા જૈન બંધુઓ, જેને સંસ્થા સમાજ કે એવા કોઈ ધાર્મિક વગેરે ખાતાની તન-મન અને ધનથી ભકિત સેવા કરી શકે છે, તે મારી જેવા સામાન્ય સ્થિતિને અને માત્ર આજીવિકા અને વ્યવહાર સાચવવા પુરતુ ધંધાદારી કરનાર માણસ તન-મન અને ધનથી સેવા કરી શકે કે કેમ? અને તેવી જે કોઈ ઉત્તમ ભકિતસેવા કરવાની તક સાંપડે તો આપણે પણ તેમજ કરી બતાવવું-જીવન પર્યત કરવું. આવું વિચાર મંથન ચાલતું હતું. દરમ્યાન સંવત ૧૯૬૫ની સાલમાં સુભગ્યે આ સભાના મુખ્ય ઓનરરી સેવકનું પદ મળ્યું, મારા ઉપરોકત વિચારને અમલ કરવા દઢ નિશ્ચય કરી પ્રતિજ્ઞા કરી કે, આ સભાની પ્રમાણિકપણે નિસ્વાર્થવૃતિએ સેવા કરવી, તન મન અને ધનના ભાગે પણ સેવા કરવી, અને સજાવડે આત્મકલ્યાણ સાધવું, જ્ઞાન વૃદ્ધિ કરવી અને ગુરૂભકિત વિશેષ કરવી. એ રીતે નિર્ણય કરી સેવપદ સભાનું સુકાન મેં મુખ્ય તરીકે હાથમાં લીધું. દિવસનુદિવસ આત્મકલ્યાણ સંધાવા લાગ્યું. જ્ઞાનવૃદ્ધિ થવા લાગી, ગુરૂભક્તિને પ્રેમ વિશેષ જાગ્રત થયો, તેને આજે સભાની તે રીતે સેવા કરતાં ૪૨ વર્ષ ચાલ્યા ગયા છતાં હજી પણ તે જ પ્રતિજ્ઞા ઉપર નિર્ભર છું, દરમ્યાન આ વર્ષની માગશર વદી ૧૦ ગુરૂવાર, તા. ૧૫-૧૨-૧૯૪૯ ના રોજ આ સભાની મેનેજીગ કમીટીએ મને મારા સાકાર કરવા ( વગર પ્રસંગે) માનપત્ર આપવાનું ઠરાવ કર્યો, હું અજાયબ થયે, મને વિચાર આવ્યો કે કઈ સંસ્થા-સમાજ કે આવા ખાતાની સેવાભકિત કરનાર જ્યારે નિવૃત તેમાંથી થાય કે હાલની પ્રણાલિકા પ્રમાણે જયુબીલી ઉજવાય ત્યારે સેવા કરનારને માનપત્ર અપાય છે, (અહિં તે જુબીલી ઉજવવાને બે વર્ષ પર ઠરાવ કરી ખર્ચની મંજુરી સાથે એક સબ-કમીટી નીમી છતાં) વતવ્યતાના યોગે કાળની પરિપકવતા થયેલી ન હોવાથી જુબીલી ઉજવવાની (હીલચાલ ) થતી નથી. હું સભાની ભકિતમાંથી સેવકપણામાંથી નિવૃત્ત થયો નથી, તે નથી છતાં મને માનપત્ર આપવાના કરેલા ઠરાવ માટે હૃદયમાં આભાર માની આત્મવિચારણા કરી અને દઢ નિશ્ચય ઉપર આવ્યું કે, સભાની જુબીલી ઉજવાય તે પ્રશંસાપાત્ર છે, ગૌરવ છે તે ભલે ઉજવાય અને ઉજવવી જ જોઈએ; પરંતુ આવા પ્રસંગોએ તે તે સંસ્થાના સેવકે ભલે માનપત્ર લે. પરંતુ મારે સભાનું માનપત્ર સ્વીકારવું નહિં કારણ કે હું એમ સમજ્યો છું કે, ઘણું વર્ષો સુધીની સેવા ભકિતને આ બદલે કદર છે. વળી માનપત્ર લેવામાં અમુક અંશોએ માન-અભિમાન ઉત્પન્ન થાય છે તે મારે શા માટે જોઈએ ? મેં તે પ્રતિજ્ઞા સાથે પ્રથમથી જ નક્કી કર્યું છે કે સજાવડે આત્મકલયાણ સાધવું. જ્ઞાનવૃદ્ધિ કરવી અને ગુરૂભકિત ખૂબ કરવી. આજસુધીના ૪ર વર્ષ માં ભકિત કરતાં આત્મકલ્યાણ સધાય છે, જ્ઞાન અને સાહિત્યની વૃદ્ધિ થઈ છે, ગુરુભકિત વધે છે અમારે તે રીતે હેતુ સધાય છે, તેથી આત્માને પરમ આનંદ થાય છે માટે સત્કાર માનપત્ર લેવું પણ જરૂરી નથી તે એક હેતુ અને બીજો હેતુ બીજે સંસ્થાઓ વગેરેમાં સેવા કરનારા તેવા પ્રસંગે ભલે આવા માનપત્રો કે માનપત્ર-થેલી સ્વીકારે પરંતુ મારે તે તેનો અસ્વીકાર કરી સમાજ માં આવું પણ દાંત પુરૂં પાડવું. આ બંને હેતુઓ મને યોગ્ય લાગવાથી મેનેજીંગ કમીટીને માનપત્રને અસ્વિકાર કરવા વિનંતિ -પત્ર મોકલેલ છે, જેથી તે ફાઈલ ઉપર લઈ મેનેજીંગ કમીટીમાં મારી વિનંતિ સ્વીકારી કૃપા રહે ઠરાવ કરશે જેથી હું સભાનો આભારી થઈશ.”
X

Page #42

૧૨
66
ભાઈ વલ્લભદાસ જણાવે છે કે ખીજી' વિનતિ પત્ર “ જૈનપત્ર ”ને આપ્યુ છે, તેમણે કેમ કંઈ પ્રગટ કર્યું" !હું કે ખુલાસો મુકયા નહ તે જાણે, પરંતુ ત્રીજી' તે વિન ંતિ પત્ર ભાવનગર સમાચાર ’’ જે રાષ્ટ્રીય અને રાજ્યપ્રજા માન્ય પેપર હાવા સાથે તેના વિદ્વાન ત ́ત્રી શ્રીયુત જયંતીલાલભાઇ મેરારજી પ્રમાણિક તંત્રી છે તેઓશ્રીને મેકલેલ છે તેની નકલ અને તે નીચે તે પત્રના તંત્રી સાહેબને અભિપ્રાય તા. ૧૪-૧-૧૯૫૦ પુ॰ ૧૧, પાને ૧૫ મે પ્રગટ થયેલ છે તે અક્ષરસહુ નીચે પ્રમાણે હું પ્રકટ કરૂ છુ તે પશુ આ સભાને વિચારણીય છે.
જૈન આત્માનંદ સભાના સેક્રેટરીની સેવા.
નીચેને પુત્ર અમને પ્રસિદ્ધિ અર્થે મલ્યે છે.—ત ત્રી.
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભાના માનનીય પ્રમુખ સાહેબ, બમા સેક્રેટરી સાહેબ અને શ્રીયુત ટ્રેઝરર સાહેબે વગેરે મેનેજીંગ કમીટીના સભ્ય સાહેબની સેવામાં,
X 66
વિનતિપૂર્વક જણાવવા રજા લઉં છું કે આ સભાની બ્રાં વર્ષોંની મારી સેવાને સત્કાર કરવા આપ સર્વે તથા માનનીય ભાગીલાલભાઈ તેમજ શ્રી ખાન્તિલાલભાઇ, પેટ્રન સાહે સર્વેએ મળી મારી સેવા અને મારા પરના પ્રેમ માટે મેનેજીંગ કમીટી દ્વારા મને માનપત્ર આપવા જે નિર્ણય–ઠરાવ કર્યાં છે, તે માટે આપ સર્વેને આભાર માનુ છું ( અંતઃકરણપૂર્વક ). મને મારા અંતરાત્મા દ્વારા જણાયુ છે કે મેં જે સેવા કરી છે તે મારા આત્મકલ્યાણુ માટે કરેલી હાવાથી તેને બદલેા લેવા કે તેની કિંમત ઓછી કરવા માગતો નથી. જેથી તે માટે જે યાજના કે તૈયારી કરતા હૈ। તે બધ રાખી અને ઉપકૃત કરશેા. કદાચ મારી સેવા જાહેરને મારા ઉપરના પ્રેમથી જણાવવા માગતા હૈ। તા સભાની મુખીલી ઉજવવાના માંગલિક પ્રસંગે મારા માટે મારી ક સેવા કે પ્રેમ માટે પ્રેમના એ શબ્દો આપ ખેલી શકશા. મારા સાહિત્ય પ્રેમ અવિચળ રહેશે. અને આથી હવે બેવડા આત્મબળે સાહિત્ય પ્રકાશન દ્વારા સભાની પ્રતિષ્ઠામાં વધારા કરવાને છે. એ જ,
લી. આપના નમ્ર સેવક, ગાંધી વલ્લભદાસ ત્રિભુવનદ્યાસ. સેક્રેટરી.
×
×
** ભાવનગર સમાચાર ” પત્રના
અભિપ્રાય.
* અમને પ્રસિદ્ધિ અર્થે મળેલે, શ્રી વલ્લભભાઈને આ પત્ર એટલા માટે પ્રકટ કર્યાં છે, કે અત્રેની જૈન આત્માનંદ સભાના સેક્રેટરી તરીકે લગભગ ૪૫ વરસથી તેઓ કામ કરે છે. અને આ સમય દરમિયાન મૂળ અને અનુવાદ સાથે એ સભાનાં લગભગ ૧૭૫ પ્રકાશને થયા છે. અને આ રીતે તેઓએ અને એમના સહકાર્ય કરેાએ અપ્રકટ રીતે મૂકપણે, ક્રાઇ પ્રકારના પ્રચાર વિના, કેવળ સેવાવૃત્તિથી ગુજરાતી સાહિત્યમાં અસાધારણુ ફાળો આપ્યા છે. સ્વ. સાક્ષારશ્રી આનદેશકર બાપુભાઇ ધ્રુવ-ભાવનગર આવ્યા ત્યારે આત્માનંદ સભાના મંત્રી તરીકે શ્રી વલ્લભદાસભાઇની કાર્યવાહી જોઇ એમણે આશ્રય વ્યકત કર્યું હતુ. અને તેએશ્રીના કહેવાથી જ આત્માનંદ સભાએ ‘વસુદેવ Rsિ'ડી ' જેવા આકર ગ્રંથ રૂા. અગીઆર હજાર ખર્ચી, આપણા યુવાન અને અભ્યાસરત સાક્ષર શ્રી સાંસરા પાસે તૈયાર કરાવી

Page #43

પ્રકટ કર્યો છે, અને આ ગ્રંથ પાછળ જૈન આત્માનંદ સભાની કાર્યવાહક સમિતિએ ખૂબ શ્રમ લઈ ગુજરાતી સાહિત્યમાં એક અમૂલ્ય ગ્રંથનો ઉમેરો કર્યો છે. શેઠશ્રી ભોગીલાલ અને શેઠશ્રી ખાંતીભાઈની પ્રેરણાથી સભાએ એમનું સન્માન કરવાને ઠરાવ કર્યો છે તે અને એમણે તે સ્વીકારવા માટે નમ્રપણે અનિછા દર્શાવી છે, એ ઉભય કે ગ્ય થયું છે. કિં બહુના, શ્રી વલભદાસભાઈને સન્માનપત્ર આપવાના આગ્રહ છતાં એમણે તે સ્વીકારવા દઢતાપૂર્વક ના કહી છે, તે વાસ્તવ દષ્ટિએ તે માનપત્ર આપ્યા જેવું જ ગણાય. અને એમ કહી તેઓ ખરેખર માનને યોગ્ય થયા છે. પણ ખરું જોતાં માણસની નિષ્કામ સેવા એ જ એને માટે યોગ્ય બદલે છે. સેવાને સંતોષ એ જ એનું સફળ છે. પરંતુ વ્યવહાર દષ્ટિએ વિચારતાં અમને લાગે છે કે કોઈ વ્યક્તિને માત્ર સન્માન પત્ર આપવા કરતાં એની સેવાનું ચિરસ્થાયી
સ્મરણ રહે એ પ્રબંધ થાય એ સેવાનો બદલો સવિશેષ યોગ્ય છે. એટલે શ્રી વલભદાસની નિષ્કામ સેવાના નિમિત્તે એ કોઈ પ્રબંધ થાય અને એ માટે એક સારી એવી રકમ શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા અગર તે એમના મિત્રો, શુભેચ્છકો અને પ્રશંસકે કાઢી, તેમાંથી સામળદાસ કોલેજમાં ઉચ્ચ શિક્ષણ મેળવતા વિદ્યાર્થીઓને માટે અર્ધમાગધીની એક “ચેર” સ્થાપવામાં આવે અથવા સ્કોલરશીપ અથવા તેઓને અભ્યાસમાં મદદ આપવામાં આવે અથવા એ નિમિત્તે પુસ્તક પ્રકાશનની વ્યવસ્થા કરવામાં આવે એ વધારે યોગ્ય માર્ગ જણાય છે.
તંત્રો.
ભાઈ વલ્લભદાસે માનપત્ર અસ્વીકાર કરવાનું જે વિનંતિપત્ર સભા ઊપર કહ્યું છે, તે વાંચી તેમની સેવા માટે અસાધારણ માન ઉત્પન્ન થયું છે, પરંતુ સભા કદી પણ તેમની સેવાને માટે સત્કાર કર્યા સિવાય રહેશે જ નહિં, જ્યુબીલી ઉજવવાના પ્રસંગે કે નજીકના કોઈ ખાસ માંગલિકના પ્રસંગે સભા જરૂર તેનો સત્કાર કરશે જ અને તેટલા માટે તેનું વિનંતિપત્ર આવ્યા પછી અસ્વીકાર કે કેઇ ઠરાવ-નિર્ણય કરવાની સભાને જરૂર લાગી નથી.
આટલું મારું નિવેદન સહર્ષ જરૂરીયાતવાળું અને અનુકરણીય લાગવાથી આ રિપોર્ટમાં હું પ્રસિદ્ધ કરૂં છું.
શેઠ ગુલાબચંદ આણંદજી
પ્રમુખ શ્રી જેને આત્માનંદ સભા-ભાવનગર,
બંને પ્રકારની કેળવણુને ઉતેજન અને મળેલા ફંડ–આ સભાએ સભાસદો વગેરેવડે કરેલું પ્રાતઃસ્મરણીય શ્રી કાતિવિજયજી મહારાજ સ્મારક કેળવણું ફડ–( જેમાં હજી કેટલાક સભ્યની રકમ ભરવાની છે ) તેના વ્યાજમાંથી સભાએ કરેલ ઠરાવ મુજબ તેઓ સાહેબની સ્વર્ગવાસ તીથી અસાડ સુદ ૧૦ ના રોજ જાહેર મેળાવડે કરી મેટ્રિકની પરીક્ષામાં પ્રથમ નંબરે પાસ થાય તેને સુવર્ણપદક સભા તરફથી, તેમજ ખીજે નંબરે પાસ થાય તેને રય પદક શેઠ દેવચંદ દામના તરફથી આવેલી રકમના વ્યાજમાંથી આપવાનો ઠરાવ કરવામાં આવે છે. તેને અમલ આવતા વર્ષથી કરવામાં આવશે, અને શ્રી મુળચંદભાઈ સ્મારક કેળવણી ફંડ, બાબુ પ્રતાપચંદજી ગુલાબચંદજી કેળવણી ફંડના વ્યાજમાંથી તેમજ સભાના પિતાના તરફથી બંને પ્રકારની કેળવણીનો ઉત્તેજન અર્થે, સ્કેલરશી, બુક વગેરે જેને વિદ્યાર્થીઓને દરવર્ષે આપવામાં આવે છે, તેમજ તે સિવાય રૂ. ૨૦) જો વૃદ્ધિ

Page #44

૧૪
ચંદ્રજી સામાગકશાળાને અને રૂા. ૧૨૫) શ્રી ઉજમબાઇ જૈન કન્યાશાળાને ધાર્મિક શિક્ષણના ઉત્તેજનાચે દર વર્ષે અપાય છે, અને તેને વહીવટ પણ સભા કરે છે.
જૈન બંધુઓ માટેનુ` રાહત ફંડ—શ્રી ખેાડીદાસ ધરમચંદ જૈત બધુએ માટે રાહત ફંડ તથા રાષ્ટ્રીય મહાસવ દિનની ખુશાલી નિમિત્તે સભાએ જુદી મૂકેલ એ અંતે રકમના વ્યાજમાંથી અનેમાંથી જરૂરીયાવાળા બંધુએને રાહત અપાય છે. તે ક્રૂડ વધારી આપણા સ્વામીભાઇએને વિશેષ રાહત કેમ આપી શકાય તેના પણ પ્રયત્ન થાય છે.
મહેાસવાઃ— :~આ સભાને વાર્ષિક મહાત્સવ દિન-વેારા હઠીસ'ગભાઇ ઝવેરચદે પેાતાની હૈયાતિમાં આપેલ એક રકમનુ વ્યાજ સભા, અને પેતે કહી ગયેલ બાકીની રકમનું વ્યાજ તેમના ધર્મપત્ની શ્રી હેમકુંવર મ્હેન દર વર્ષે જે સુર ૨ ( સભા સ્થાપતા દિન ) શ્રી તળાજા તાથે ઉજવવા નિમિત્તે આપે છે, ( વેારા ડીસગભાઇએ આપવાની કહેલ રકમ હવે પછી આપવા તેમના ધર્મપત્નીએ કહેલ છે. જણાવે છે ) તે વડે દર વર્ષે સભા ઉજવે છે તેથી આ રીતે દર વર્ષે બે તીર્થાની યાત્રા, દેવગુરૂ ભક્તિ, વગેરેને લાભ સભાસદા લેતા હાવાથી આત્મકલ્યાણની વૃદ્ધિ થાય છે.
આનંદ મેળાપ—દર બેસતે વર્ષે આ સભાના પ્રમુખ શેડ શ્રીયુત્ ગુલામચ આણંદજીએ આપેલી રકમના વ્યાજમાંથી સભાસદે ને દુધપાર્ટી અપાય છે, અને મેમ્બરા તરફથી પ્રથમ જ્ઞાનપૂજન પશુ થાય છે.
જ્ઞાન પૂજન—દર વર્ષે કારતક સુદ ૫ ( જ્ઞાનપંચમી)ના રાજ સભાના મકાનમાં જ્ઞાન પધરાવી પુજન વગેરે કરી જ્ઞાન ભક્તિ કરવામાં આવે છે.
દેવગુરુભક્તિ અને ગુરુજયંતિ-પ્રાત:સ્મરણીય શ્રી આત્મારામજી મહારાજની જન્મતિથિ ચૈત્ર સુદ ૧ ના રાજ હોવાથી તે દિવસે દર વર્ષે સભાસદો શ્રી પવિત્ર શત્રુંજય તીથે' જઇ, વિવિધ પૂજા ભણાવી તથા શ્રી આદિનાથ પ્રભુ, શ્રી પુડરિકજી મહારાજ તથા ગુરૂશ્રીની આંગી રચવા સાથે સભાસદાનું સ્વામીવાત્સષ્ટ દર વર્ષે ત્યાં કરવામાં આવે છે. સભા માટે આ એક અપૂર્વ ભક્તિદિન છે. આ ગુરુભકિતના ઉત્તમ કાર્યો માટે ગુરૂભકત ઉદારદીલ શેઠ સકરચંદભાઇ મેતીલાલ મુળજીએ એક રકમ સભાને સુપ્રત કરી છે, જેના વ્યાજમાંથી ખર્ચ થાય છે. એ રીતે શ્રી શત્રુંજય પવિત્ર તીર્થં તથા શ્રી તાલધ્વજિંગર તી એ તીર્થાની યાત્રાને સર્વ સભાસદેાતે દર વર્ષે અપૂર્વ લાભ દેવગુરુભકિત સાથે મળે છે.
દર વર્ષે માગશર વદી ૬ ના રોજ પ્રાતઃસ્મરણીય શ્રી મૂળચંદ્રજી મહારાજતી તેમજ આસે શુદ્ધિ ૧૦ ના રોજ તેઓશ્રીના સુશિષ્ય શાન્તમૂર્ત્તિ પરમકૃપાળુ શ્રી વિજયકમલસૂરીધરજી મહારાજની સ્વČવાસ જયતિએ માટે થયેલા કુંડાના વ્યાજમાંથી ઉપરોકત રીતે દેવગુરુભકિત વગેરેથી અત્રે જયંતિ ઉજવાય છે. આ સભાનું ધન્યભાગ્ય છે કે ગુરુભક્તિના આવા પ્રસંગે સાંપડ્યા છે.
ઉપરાંત કાય`વાહી જોઇ, જાણી સભાના કાઇપણ કાર્યો:-જ્ઞાનદ્ધાર-સાહિત્ય પ્રકાશન, પ્રચાર, ગુરુભકિત,–કેળવણી ઉત્તેજન તેવા અન્ય સઘળા કાર્યોમાં આર્થિક સહાય આપનાર તેમજ આ સભામાં

Page #45

થયેલા અને થતાં સર્વ સભાસદ બંધુઓ પણ આવા આત્મકલ્યાણ સાધવાના ઉત્તમ કાર્યોના ભાગીદાર બને છે.
મીટિંગને સંક્ષિપ્ત અહેવાલ.
(સં. ર૦૦૬) જનરલ કમિટી પહેલી:– કારતક સુદી ૪ ને મંગળવાર, તા. ૨૫-૧૦-૪૯.
જૈન શાસનની મહાવિભૂતિ પરમપૂજ્ય આચાર્યદેવ શ્રી વિજ્યનેમિસૂરિશ્વરજી મહારાજ સં. ૨૦૦૫ ના આશો વદી ૩૦ ને શુક્રવારના રોજ તેઓશ્રીની જન્મભૂમિ મહુવા શહેરમાં સ્વર્ગવાસ પામ્યા, તે માટે શોક પ્રદર્શિત કરવા સભાની જનરલ મીટીંગ કારતક સુદી ૪ ને મંગળવારે બપોરના ચાર વાગે મળી હતી, અને શેકનો ઠરાવ પસાર કરવામાં આવ્યો હતો. સભાનાં મુખ્ય સેક્રેટરી શ્રીયુત વલભદાસભાઈએ સૂરી સમ્રાટ શ્રી વિજયનેમિસૂરીશ્વરજીના જીવન પર બેલતાં તેમને ધર્મ પ્રત્યેનો પ્રેમ વગેરેનું વર્ણન કર્યું હતું. અન્ય વક્તાઓનાં વિવેચને થયા હતા અને સત્તના આત્માની શાંતિ માટે પરમાત્માની પ્રાર્થના કરવામાં આવી હતી.
મેનેજીંગ કમિટી પહેલી:-કારતક વદી ૧૪ ને શનિવાર, તા. ૧૯-૧૧-૪૯.
(૧) સં. ૨૦૦૫ ની સાલને આવક જાવકનો હિસાબ તથા સરવૈયું વાંચી સંભળાવવામાં આવ્યું હતું. અને તે પસાર કરવામાં આવ્યું હતું. (૨) સં. ૨૦૦૬ ની સાલનું બજેટ મંજુર કરવામાં આવ્યું હતું. (૩) સભાનાં મુખ્ય સેક્રેટરી શ્રીયુત વલ્લભદાસભાઈએ સભાનો હિસાબ રિપિટ વગેરે બાબત પર વેધક પ્રકાશ પાડ્યો હતે.
જનરલ મિટીંગ બીજી - માગસર સુદી ૭ બીજી ને રવિવાર, તા. ર૭-૧૧-૪૯.
(૧) સભાનાં મુખ્ય સેક્રેટરી શ્રીયુત વલ્લભદાસભાઈએ સભાને વાર્ષિક અહેવાલ રજુ કરતાં સભાની વધતી જતી પ્રગતિ તથા વિકાસ સંબંધી સુંદર વિવેચન કર્યું હતું, (૨) સં. ૨૦૦૫ ની સાલને હિસાબ સરવૈયું વાંચી સંભળાવ્યું હતું અને તે પસાર કરવામાં આવ્યું. (૩) સં. ૨૦૦૬ ની સાલનું બજેટ મંજુર કરવામાં આવ્યું હતું. (૪) હિસાબ, રિપિટ છપાવવાનું પણ મંજુર કરવામાં આવ્યું હતું.
મેનેજીંગ કમિટી બીજી માગશર વદી ૧૦ ને ગુરૂવાર, તા. ૧૫-૧૨-૪૯.
આજની મિટિંગમાં સભાના ઉપપ્રમુખ શેઠશ્રી ફતેહચંદ ઝવેરભાઈ હાજર હતા અને તેમના પ્રમુખપણું નીચે મિટિંગ મળી હતી, કારણ કે સભાના પ્રમુખ શેઠશ્રી ગુલાબચંદભાઈ આણંદજી પેતાની નાદુરસ્ત તબીયતને આગે ગેરહાજર હતા.
(૧) પ્રમુખ સ્થાનેથી નીચે મુજબનો ઠરાવ રજુ કરવામાં આવ્યો હતો કે સભાના મુખ્ય સેક્રેટરી ભાઈશ્રી વલ્લભદાસભાઇ સભાની અદ્વિતીય સેવા બજાવે છે, તે માટે તેમના ફાગણ સુદી ૮ ને ૭૧ મા જન્મ દિવસના રોજ અથવા તે પહેલાં તેમને સભા તરફથી માનપત્ર અર્પણ કરવું અને

Page #46

શેઠ ખાંતિલાલ અમરચંદ શેઠ રમણીકલાલભાઈ ભોગીલાલભાઇ
શેઠે ગુલાબચંદ આણું દૃષ્ટ
શેઠ ફતેહચંદ ઝવેરભાઈ
શાહ ગુલાબચંદ લલ્લુભાઈ
re
તે માટે રૂ।. ૧૦૦૧) એક દ્વારને એકની ખર્ચની મંજુરી આપવામાં આવી હતી. આ ઠરાવને સવે સભાસદોએ હર્ષોંથી વધાવી લીધા હતા અને મજુર રાખ્યા હતા. આ ઠરાવને અમલમાં મૂકવા માટે નીચેનાં સભ્યાની સમીતિ નીમવામાં આવી હતી.
શાહ વિઠ્ઠલદાસ મૂલચંદ શેઠ-જાદવજી ઝવેરભાઇ
શેઠ અમૃતલાલ છગનલાલ
શેઠ હારલાલ દેવચંદ
મેનેજીંગ કમિટી ત્રીજી:—મહા સુદી ૧૧તે રવીવાર, તા. ૨૯-૧-૫૦
(૧) આચાર્ય મહારાજ શ્રી વિજયવલ્લભ સૂરીશ્વરજી મહારાજનાં પટ્ટધર શિષ્ય આચાય' શ્રી વિજયલલિતસૂરિજી મહારાજ કે જેએ ધણુાં વર્ષોના દિક્ષિત બાલબ્રહ્મચારી સાહિત્યકાર, નાનગરીજી, ચારિત્ર પાત્ર, વ્યાખ્યાનકાર, ગુરૂભકત અને સતત્ વિહારી હતા. તેઓશ્રી તા. ૨૭-૧-૫૦ ના રોજ ખુડાલા ( મારવાડ ) મુકામે કાળધર્મ પામ્યા તેમના માટે દિલગીરીના ઠરાવ પસાર કરવામાં આભ્યા હતા, અને તેમના આત્માની પરમ શાંતિ માટે પરમાત્માની પ્રાર્થના કરવામાં આવી હતી.
મેનેજીંગ કમિટી ચેાથી—શ્રાવણ સુદી ૧૩ તે શુક્રવાર, તા. ૨૫-૮-૫૦
( ૧ ) આપણી સભાનાં ટ્રેઝરર શેઠ અમૃતલાલ છગનલાલને જ્ઞાન મંદિરનું મકાન એન્જીનીયર મ્હેતા સાહેએ તૈયાર કરેલ પ્લાન પ્રમાણે તૈયાર કરાવી આપવાનુ કામ મેાંપવાનુ સર્વાનુમતે ઠરાવ્યું.
( ૨ ) શ્રીયુત ગાંધી વલસદાસ ત્રિભુવનદાસ તથા શ્રીયુત વિઠ્ઠલદાસ મૂળચંદ શાહને નાકરા રાખવા બાબતમાં તથા તારાને રક્ત દેવા, પગાર નક્કી કરવા વગેરે કુલ સત્તા આપવામાં આવી અને અને સેક્રેટરીઓમાં મતભેદ થાય તો શ્રી પ્રમુખશ્રીની સલાહ મુજબ કરવું તેમ ઠરાવવામાં આવ્યું.
( ૩ ) જતરલ કમિટી, મેનેજીંગ કમિટી, તથા સભાના બીજા ફ્રેન્કશન થાય ત્યારે ફકત ચા, દૂધ, કારી, ( આઇસક્રીમ )નું ફકત પીણું કરવું' તેમ ઠરાવવામાં આવ્યું.
મેનેજીંગ કંમટી પાંચમી—ભાદરવા વદી ૬ ને સામવાર, તા. ૨-૧૦-૫૦
( ૧ ) નવા મકાનનું ખાંધકામ આસો સુદી ૨ થી શરૂ થશે, તેનું એસ્ટીમેટ લગભગ બારથી તેર હજાર રૂપીયાનું થયું છે એમ શ્રીયુત વલ્લભદાસભાઈએ જાહેર કર્યુ.
( ૨ ) અગાઉ ઠરાવ કર્યા પ્રમાણે પ્રવત કજી મહારાજશ્રી કાંતિવિજયજી મહારાજનાં સ્મારક કુલવણી ક્રૂડનાં વ્યામાંથી આ વર્ષની મેટ્રીકની પરીક્ષામાં ઉંચે તબરે પાસ થનાર જૈન વિદ્યાર્થીને મેડલ આપવા માટે મેલાવડા કરવાનું ઠરાવ્યું.
( ૩ ) ભાદરવા વદી એકમને દિવસે અપેારના ખારથી એના ગાળામાં સભાના મકાનમાં ભેજનુ તાળુ તેાડીને સોએક રૂપીયા રોકડા તથા પોસ્ટની ટીકીટ ચેરાયાં છે તે ખબર કિંમટીને આપવામાં આવ્યા.

Page #47

સંવત ૨૦૦૬ ની સાલનું સરવૈયું.
૨૦૭૬માતા શ્રી જ્ઞાન સંબંધી ખાતાઓ પુસ્તકે ૪૭૩૭૦ શ્રી જ્ઞાન ખાતે લેણ ડેડસ્ટોક, લાઈછપાવવા, સિરીઝ સંસ્કૃત વગેરે
બ્રેરી, છપાતાં પુસ્તકે, વેચાણ ૩૫૯૫૧) શ્રી ગુજરાતી સિરીઝ
પુસ્તકો વગેરે ૯૭૯૦૩ાડ્યા સાધારણ ખાતે મેમ્બર ફી પેન, ૨૯૩પાત્રો છાપખાના તથા બુકસેલરોનાં ખાતા લાઇફ મેમ્બર વગેરે
૯૩૭૨૦માત્ર શ્રી મકાન ખાતા ૫૦૦૦) શેઠ ભોગીલાલ લેકચર હેલ
૫૦૦૯રાન્ન આત્માનંદ ભવન ૩૨). શ્રી ભાડુતનાં ખાતા. ડીપોઝીટ
૩૮૧૫a આત્માનંદ પુણ્ય ભવન ૨૧૮૬ કાાદ શ્રી જયતિ તથા ફંડ
૪૯૩૯ાાન જ્ઞાનમંદિરવાળું મકાન ૫૪૯૦) સરાફી દેવું
૫૩૬ાાર શા. નથુભાઈ દેવચંદ ૧૦e મેમ્બરનાં ખાતા
૯૩૭૨૦માજ ૨૭૬ારો ઉબળેક તથા લાઈબ્રેરીનાં ડીપોઝીટ ૪૧૬૦૮ને શરાફીખાતા, તથા બેન્ડ, બેંક ખાતે ૧૮૭૨૯રપ૦
૧૦૭૬ના મેમ્બરાનાં ખાતા ૫૪૨)ના ઉબળેક ખાતા ૩૭ પુરાંત સં.૨૦૦૬નાં આસો વદ ૦))
૧૮૭ર૯રા
આવતા વર્ષ માટે બાકી રહેલા અને શરૂ કરવાના ઉત્તમ કાર્યો, તૈયાર કરેલી
નવીની ભૂમિકા અને નવીન મનોરથ. સભાના નાણાનું ભંડાલ જે હાલ છે, તેમજ ગુરુકૃપાથી વધે તેનું સંરક્ષણ કરવા સાથે પ્રમાણિકપણે ભાડું કે વ્યાજ યોગ્ય રીતે કેમ વિશેષ ઉત્પન્ન થાય અને તેનાથી પૂર્વાચાર્ય પૂજ્ય પુરુષરચિત પ્રાકૃત, સંસ્કૃત, સાધુ, સાધ્વી મહારાજાઓના પઠન પાઠન માટે ઉપયોગી હોય તેવું તેમજ અન્ય કથા, ઈતિહાસ, જીવન ચરિત્ર વગેરે સુંદર વાંચતાં પરમ આનંદ પ્રગટે એવું, સર્વોપયોગી સાહિત્ય ભેટ કે સંયોગવશાત ઓછી કિંમતે સભા આપી શકે, તેમજ જૈન કથા, ચારિત્ર, ઇતિહાસ સાહિત્યના ગ્રંથ કે જેના પઠન પાઠનથી આત્મકલ્યાણ સાધી સધાય, સુસંસ્કાર ઉત્પન્ન થાય તેને ગુજરાતી ભાષામાં અનુવાદો કરાવી સુંદર શુદ્ધ, સરલ, સચિત્ર તે સર્વ રીતે ભાવવાહી પ્રગટ કરી સભાના માનવંતા સભાસદોને મોટી કિંમતના જ્ઞાનખાતાને દોષ ન લાગે તે રીતે સંખ્યાબંધ ગ્રંથ, ભેટ આપી શકાય અને અન્યને ઓછી કિંમતે આપવાનો પ્રબંધ થઈ શકે તે માટે કોઈ નવીન યોજના અને તેવા સુંદર સાહિત્યનું વહેલાસર પ્રકાશન સહેલાઈથી થઈ શકે તેવી વિચારણ સભા નિરંતર કરે છે.
પ્રાતઃસ્મરણીય આ સભાના મહાન ઉપકારી પ્રવર્તક છ શ્રી કાતિવિજયજી મહારાજના, સ્મરણ નિમિત્તે કેળવણી ફંડ કરવામાં આવ્યું છે, તેના વ્યાજમાંથી તેમની સ્વર્ગવાસ તીથી અશાડ શુદ

Page #48

૧૮
૧૦ના રોજ સુવર્ણ અને રૌખ મેડલ જૈન વિદ્યાથીને ( કરેલ ધારાધોરણ પ્રમાણે) મેળાવડે કરી આ વર્ષથી તેની શરૂઆત કરવામાં આવશે.
સભાની ઇચ્છા, વિચાર કે પેય નાણુ વધારવા કે સંગ્રહી રાખવાનું નથી, પરંતુ તેની જેમ જેમ આર્થિક સ્થિતિ વધતી જશે તેમ તેમ ધારાધોરણ પ્રમાણે દરેક ખાતાઓમાં થતો સવ્યય બાદ જતાં જે રકમ ફાઝલ પડશે તે જરૂર પડે તે મુદ્દલ કે નિયમ પ્રમાણે તેને વ્યાજમાંથી તે જ્ઞાનખાતા કે સિરિઝના ખાતા સિવાયના જે નાણાં હશે તેને કેળવણીને ઉત્તેજન, જેનબંધુના રાહત માટે કે બીજી કઈ બાબતની સભા જે વિચારણા ધારાધોરણ પ્રમાણે ઘોજના તૈયાર કરશે તે રીતે તે તે ખાતામાં પ્રમાણિકપણે સભા સદ્વ્યય કરશે કે જેનાથી સભાની પ્રગતિ, ગૈરવ અને પ્રતિષ્ઠામાં વૃદ્ધિ થાય.
મને રથ, આશા અને પ્રાર્થના. ઉપર પ્રમાણે આવતા વર્ષે કરવાના કાર્યોની ભૂમિકા આપને જણાવી છે-સભાને ખર્ચ જેમ વધતો જાય છે, તેમ તેની સાથે નવા સભાસદોની વૃદ્ધિ, સભાની પ્રતિષ્ઠા, ગૌરવ વધતાં સભાની કાર્યવાહી પ્રત્યે સંતોષ અને સમાજપ્રિયતા વધતી જાય છે. જેન બંધુઓ અને બહેનો વગર લખે સભ્ય થઈ, સહાયક થઈ સભાની પ્રગતિમાં ફાળો આપે જાય છે. છેવટે સભા ભાવિમાં વિશેષ પૂર્વાચાકૃત ઉત્તમોત્તમ સાહિત્ય પ્રકટ કરી, જ્ઞાનદાન, પ્રચાર અને જ્ઞાનભક્તિ કરે તેમજ તે સાથે –
(૧) પ્રથમ ધાર્મિક કેલવણી (૨) વ્યવહારિક (સ્કુલ) કેલવણી અને (૩) આદ્યોગિક કેલવણી વગેરે જૈન બાળકે વિશેષ રસ લેતા કેમ થાય? તે માટે ઑલરશીપ, બુકો કે લેન સીસ્ટમે આગળ વધવામાં સહાય જરૂરીયાત પ્રમાણે આપી શકાય તેને માટે, તેમજ કી લાઈબ્રેરીને લાભ વધારે સરળતાપૂર્વક જેન જૈનેતર બંધુઓ પ્રજા વિશેષ કેમ લઈ શકે? આપણું જૈન બંધુઓ કે જેને કેઇપણ પ્રકારની રાહતની જરૂરીયાત હોય તેને તે તે પ્રકારે રાહત સભા કેમ આપી શકે, છેવટે દેવ, ગુરુ ધર્મની વિશેષ વિશેષ પ્રકારે સભા ભક્તિ કેમ કરી શકે અને ચિતવેલા અને નવા મનોરથ ગુરુકૃપાવડે જદી પૂર્ણ પામે એ સર્વ માટે પરમાત્માની પ્રાર્થના કરી આ નિવેદન પૂર્ણ કરવામાં આવે છે.
ઉપર પ્રમાણે સં. ૨૦૦૬ ની સાલને સંપૂર્ણ કાર્યવાહી સાથેને રિપોર્ટ આપની સમક્ષ રજૂ કર્યો છે. અમો કાર્યવાહકેની કદાચ કોઈપણ સ્થળે ત્રુટી ખલના દેખાય તો દરગુજર કરી અને જણાવશો જેથી અમે કાર્યવાહકે અથવા સભા તેમાં યોગ્ય સુધારાવધારા જરૂર કરશે.
આભારે આ વર્ષમાં સભાના ચાલતા કોઈ પણ કાર્યમાં આર્થિક સહાય આપનાર બંધુઓ તથા શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ માસિકને માટે લેખે, સહકાર વગેરે આપનાર મુનિ મહારાજ તથા જૈન બંધુઓનો આભાર માનવામાં આવે છે. આ સભાના અનેક ઉત્તમ ભાવિ મનોરથ ગુરુકૃપાથી શ્રી અધિષ્ઠાયક દેવે સફળ બનાવે તેવી પરમાત્માની પ્રાર્થના કરી આ રિપોટ પૂર્ણ કરવામાં આવે છે.

Page #49

જલદી મંગાવે. ઘણી થોડી નકલ સોલિક રહે તેમ છે. કલિકાલસર્વજ્ઞ શ્રી હેમચંદ્રાચાર્ય મહારાજકૃત
શ્રી ત્રિષષ્ટિશ્તાકા પુરુષ ચરિત્ર મૂળ. (બીજો ભાગ-પર્વ ૨, ૩, ૪. ) (શ્રી અજિતનાથ પ્રભુથી શ્રી ધર્મનાથ પ્રભુ સુધી )
ત્રણ પર્વોમાં સુમારે પચાશ ફોર્મમાં સુંદર ઉંચા લેઝર પેપર ઉપર સુંદર શાસ્ત્રી ટાઈપમાં નિર્ણય સાગર પ્રેસમાં પ્રતાકાર તથા બુકાકારે બને સાઇઝમાં છપાઈ તૈયાર થયેલ છે, હજી સુધી વધતી સપ્ત માંધવારીને લઈને સુંદર કાર્ય કરાવતાં ઘણા મહાટ ખર્ચ થયે છે. કિંમત પ્રતાકાર રૂા. ૧૦ બુકાકારે રૂા. ૮) પેસ્ટેજ જુદુ'. પ્રથમ ભાગની જુજ બુકાકારે સિલિકે છે જે જ્ઞાનભંડારામાં રાખવા જેવી છે. કિમત છ રૂપીયા પાસ્ટેજ અલગ.
શ્રી શ્રેયાંસનાથ જિનેશ્વરનું સચિત્ર ચરિત્ર, પૂર્વાચાર્ય શ્રી માનતુંગસૂરીશ્વરજી રચિત શુમારે પાંચ હજાર ઉપરાંત શ્લોક પ્રમાણુ સંસ્કૃત ભાષામાં રચેલ આ અનુપમ કૃતિના ગુજરાતીમાં અનુવાદ ( ગ્રંથ ) થોડા દિવસમાં છપાઈ જશે. ઊંચા કાગળ, સુંદર ગુજરાતી ટાઈપ, સુમારે સાડાત્રણસે ઉપરાંત પાનાઓ, પ્રાચીન કલાની દૃષ્ટિએ સુંદર પરિકર સાથેનો, પ્રભુને ફેટ, શાસનદેવ સહિત પ્રભુને ફેટ, શ્રી સમેત્તશિખર નિર્વાણ પામ્યાના વખતને, મેરૂપર્વત જન્માભિષેકની, શ્રી સમેત્તશિખર તીર્થના જ્યાં પ્રભુના ચાર કલ્યાણો થયા છે તે, સિંહપુરી નગરના વર્ણન સહિતના અને સુંદર કવર છેકેટનો અને પરમ ગુરૂદેવશ્રી આત્મારામજી મહારાજનો સવ* ત્રણ કલર, બે કલર વગેરેના આર્ટ પેપર ઉપર સુંદર ફટાઓ સાથે અને અલંકૃત બાઈડીંગ સાથે પ્રગટ થશે. આ ગ્રંથમાં આર્થિક સહાય આપનાર પુણ્યવંત ભાગ્યશાળી શ્રીમંત જૈન બહેન કે બંધુઓને પણ ફોટો જીવનચરિત્ર સાથે આ ચરિત્રમાં આપવામાં આવશે સુકૃતની લક્ષ્મીને જ્ઞાનોદ્ધારજ્ઞાનભક્તિ માટે અવશ્ય લાભ કાઈ પણુ પરમ શ્રદ્ધાળુ આત્માએ ખાસ લેવા જેવું છે. જીવનમાં આ જ્ઞાનભક્તિના પ્રસંગ સુકૃત લક્ષ્મી અને પૂર્વના પુ ગે જ મળી શકે છે.
શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુ (સચિત્ર) ચરિત્ર,
( ઘણી થોડી નકલ સિલીકમાં છે. ) પરમાત્મા શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુ ચરિત્ર. સચિત્ર (કિંમત રૂા. ૧૩ ) • આ શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુ ચરિત્ર સચિત્ર, સુંદર, આકર્ષક અને આત્મકલ્યાણ સાધનારૂં' હોવાથી જૈન સમાજમાં પ્રિય થઈ પડવાથી, જિજ્ઞાસુ જૈન બંધુઓ અને બહેનો આ ચરિત્ર ગ્રંથ ભેટ મંગાવે છે, જેથી હવે પછી નવા થનારા લાઈફ મેમ્બર બધુએ અને હેનાએ રૂા. ૧૦૧) લાઈફ મેમ્બર ફીના તથા રૂા. ૭) શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુ ચરિત્રના મળી રૂા. ૧૦૮) મોકલી આપશે તો આ સાલના ભેટ આપવાના બે પ્રથા સાથે તે પણ મોકલી આપવામાં આવશે. ફરી આટલે ઑટો ગ્રંથ સખ્ત મેઘવારીને લઈ ફરી છપાવી શકાય તેમ નથી.

Page #50
Reg. No. B. 314 1 મહાસતી શ્રી મયતી ચરિત્ર (લઠ્ઠી થાડી નકલે સિલિકે રહી છે. ) - શ્રી આણિકથદેવસૂરિ વિચિત્ર મૂળ ઉપરથી અનુવાદ, સચિત્ર. પૂવને પૂછ્યાગ અને શીલનું આહે... ક્ષતી શ્રીદમય'તીમાં અસાધારણ હંg', એ અશ્વાધારણ શીશના પ્રભાવથડેના ચમત્કારિક્ષ અનેક પ્રશ'ગા, qણું ને સાથે નળરાજા પ્રત્યે ના પૂર્વપતિભકિત, પ્રતિજ્ઞાપાલન, તે વખતની રાજ૫નીતિ, ક્ષતી દમયંતીએ વન નિવાસનાં વખતે, આવતા સુખ દુ: ખે વખતે ધીરજ, શાંતિ રાખી કેટલાયે અનુષ્યાને લખ” પમાડેલા છે તેની ભાવભરી ને તેમજ પુણ્ય લાફ નળરાજાના પૂર્વના મસાધારણ વ્હાટી પુણ્યબુધના યોગે તેમના માહ્યાભ્ય, મહિમા, તેમના નામ મરણુથી મનુષ્યને થતા લાભો વગેરૈનુ વર્ણન આ રથમાં આપ્યુ’ છે. બીજી અ'તગત સુબોધક ૐથા પણ આપવામાં આવેલી છે. ફ્રોમ શહૃ પાની 312 યુ દર અક્ષરા, સુંદર બાઈડીંગ કવર કેટે સહિત હિંમત રૂા. 78-9 પાર જ જુદુ'. શ્રી વત માન ચોવીશીના જિનેશ્વર ભગવરતાનાં સંક્ષિપ્ત (સચિત્ર) જીવન ચરિત્રા. વિદ્વાન પૂવાચાર્ય શ્રી અ અરુચ દસૂરીશ્વરજીએ સંવત 1349 ની શાલમાં મૂળ સંસ્કૃત ભાષામાં રચેલ, શ્રી મદિનાથ પ્રભુ આદિ ચાવીશા તીર્થ કર ભગવતાના ક્ષ°ક્ષિપ્ત જીવન ચરિત્ર ચિત્ર શ્રી જૈન પાઠશ્ચાળા, ૪૦ષાશાળામાં ધાર્મિક અભ્યાસ કરતા બાળક બાળિકા શહેલાઈથી મુખપાઠ ( હાડથી ) ફરી શકે તેવા, સાદા સાલ મુને પ્રા છે, તેના ગુજરાતીમાં થયેલ અનુવાદ સાથે શુમારે ક્રાઉન બાર ફામ માત્રામાં સમાવેશ થઈ શકે તેવા છે; સાથે ( જિતેન્દ્ર ભાગવતા ) ના ચાર રંગ શાસન દેવદેવીઓ સહિતના ફટાએ, તેમજ પરમાત્માની નિર્વાણુ ભૂમિના (તીથ, પર્વતે કે અન્ય સ્થળા ) ના વિવિધ રંગના ફાટાઓ સાથે આ સભા બહુ જ આકર્ષક સચિત્ર અનુવાદ-- ગુજરાતી ભાષાંતર છપાવવા વિચાર ધરાવૈ છે. એક કલાકૃતિના અદ્દભુત નમુનો બનશેપરમાત્માના માત્ર દશા"નથી શામાને આe&ાદ ઉરપ ગાય તેવી અનુપમ કૃતિ બનશે. જોકે ઈંજાર કોપીના શુભારે ત્રણ હૃજાર રૂપીયા ખચ (સખ્ત મોંધવારી હોવાથી થાય તેમ છે. ) આ%િ શહામુ આપનાર જૈન અને ફાટે, જીવનવૃત્તાંત શાથે આપવામાં આવશે. અમારા ભાઈ મેમ્બરને ભેટ માપવા ઉપરાંત આર્થિક સહાય-બાપનારની આમ પ્રમાણે બાકીની તે ચરિત્ર છુ કરવામાં આવશે. એક કરતાં વધારે શ્રીમંત નબધુઓને તે લાભ લેવા હોય છે તેમ પણ શક્ષા ધારા ધારણુ પ્રમાણે સગવડ કરી બીપી શ્રદ્ધશે ? શાહ રાણાળય'૬ લાહ@ાઈ શી કહુ ચિરાગ શીશા હવા પીઢ-ભા For Private And Personal Use Only