Book Title: Aatmbodh Rasayanam
Author(s): Dharmdhurandharsuri, Pradyumnavijay
Publisher: Jain Sahityavardhak Sabha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022202/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ III, Illin granthAMka 62 Atmabodha-rasAyana (bhAvArtha-vizadAtha yuktam ) . !!!!! paIllu HIT - prakAzikA - zrI jaina sAhitya vadha ke sabhA a ma dA vA da Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ni illi) JUSTI zrI-vRddhi-nemi-amRta-pranthamAlA-maLyAMka-dura AcArya zrIvijayadharmadhurandharasUri-viracitam Atmabodha rasAyanam che (bhAvArtha-vizadArtha-samanvitam) 1"IIIIIIIIlli IIIIIIIIIIIM hIIIlil illlllll HIRMiMill" f IIIMsmai lyHu III - bhAvArtha-vizadArtha lekhaka- pIyUSapANi AcArya mahArAja zrI vijayaamRtasUrIzvarajI mahArAjanA paTTAlaMkAra pUjya AcArya zrI vijaya. devasUrijI mahArAjanA ziSyaratna virya munirAja zrI hemacaMdravijayajI gaNivaryanA viya- munizrI pradyumnavijayajI saMvata 2024 - prakAzikA- zrI jaina sAhitya vadhaka sabhA a ma dA vA 6 willllion ill tu will WIGIllllllllllllllllyHMIIIII||TIlllllllll|| llllllli|JI|| JIjIl/IIIIIIIIIII || Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prAptisthAna 1 zrI amRtasUrIzvarajI jJAnamadira Atanagara, bherIvalI (pUrva) muMbai-66 N.B. 2 sAma4 DI. zAha prakAzaka: zeTha surendrabhAi sArAbhAi zrI jaina sAhityavardhaka sabhA adAvAda mUlya 1-5 pAlitANA (saurASTra) 3 nUtana jaina upakaraNa bha'DAra pAlitANA (saurASTra) prathamAvRttiH mudrakaH kAMtilAla DI. zAha bharata prinTarI, dANApITha pAchaLa pAlItANA (saurASTra) Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIyam AtmaoAdha rasAyanam, e saMskRta judA judA vRttomAM racAele Apadezika grantha che. tenAM bhAvA ane vizadA munirAja zrI pradyumnavijayajI mahArAje lakhyA che. pUjyapAda AcArya mahA rAjazrI vijayaamRtasUrIzvarajI mahArAjazrIe sthApana karelI A sabhAne AvA prakAzanA karavAne sundara saMcAga maLe che. A prakAzanA samyagnAnanI abhivRddhimAM sArI pUravaNI karanArA che e hakIkata sunAAne saheje samajAya evI che. jainanyAya, sAhitya, kAvya, vyAkaraNu, kathA, stavanA, stutie, pUjAe, vidhi vidhAne, ema aneka prakAranuM sAhitya A sabhAe prakAzita karyu che. bhavyajavA A sataiA sundara lAbha laine nijanI bhavyatAmAM vimalatA lAve evI bhAvanA rAkhIe chIe, A prakAzanamAM amane aneka prakAre sahakAra sAMpaDyo che te sa sahakAra ApanArAne ame AbhAra mAnIe chIe e ja, -prakAzaka Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ utthAna A granthanuM "AtmabodhasAyana" e nAma sAMbhaLatA ke vAMcatA raheje samajAya ke A upadezano grantha che. AmAM AtmAne bAdhaka evuM lakhAyuM che. A grantha rasasiddha vyAkhyAtA pUjyapAda AcArya mahArAjazrI vijayadhurandharasUrIzvarajI mahArAje saMskRta bhASAmAM padyamaya gUMce che. tenuM vAcana vidvAne sahelAIthI karI zake, paraMtu saMskRtanA ajJo to tenA vAcana ne bodhathI vaMcita rahe. eTale saMskRta bhASA nahiM jANanAra paNa A rasAyananuM pAna sukhe karI zake e uddezathI pUjya AcArya mahArAjazrIe mane vizada vivecana lakhavA preraNa karI. A pUrve meM kAMI paNa gujarAtI lakhyuM ja notuM tethI te kSetramAM sahasA pagaluM bharatA saMkoca thato hato. sAthe azakti paNa jaNAtI hatI, chatAM paNa pUjyazrInA AzIrvAda ne preraNAthI kAma zaru karyuM ane parvata-caDhANanI jema vIsAmA ne TekA letA letA pUrNa paNa karyuM ne Aje te ApanI samakSa che. AmAM je kAMI sAruM ne grAhya lAge te pUjya mUlakartAne ja AbhArI che. bAkI sarva prathama prayatna hoI truTio, kSatio to ghaNa haze ja paNa udAra prakRtivALA, vivekI sajajane te sudhAraze ne sUcavaze evo temanA upara vizvAsa vadhu paDato nahIM lekhAya. AvA prasaMge paropakArI pUjyanA upakAranuM smaraNa karAvAnI taka maLI che to vadhAvI kAM na lauM? Ama te Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 5 ] amArA AkhA gharamAM dhArmika saMskArA siMcavAne mukhya phALA ( mArA sa MsArIpaNAnA pUjya mAtuzrI ne hAlamAM ) sAdhvIjI zrI padmalatAzrIjInA che. jee khUba tapasvI zAnta te vatsala che. jeeAnA Antarika guNA gaMbhIratA, sahanazIlatA, tapasvitA, zAntavRttitA vagere yAda karatA paNa mastaka sahajabhAve jhUkI jAya che. jeenI vAra MvAranI lAgaNIbharI preraNA, te prabaLa bhAvanA mahAmUlI saMyama yAtrAnA pathika banavAmAM mane khUbaja utsAhapUraka banI che. bIjuM ( mArA sa MsArIpaNAnA pUjya pitAzrI te. hAlamAM) munizrI hIravijayajI mahArAja jeenI anumatithI A mAge AvyeA te ATalI hade pahoMcyA. temanA upakAra paNa bhUlAya tevA nathI. (mArA saMsArI vaDIla bandhu ne vamAnamAM) pUjya gurudeva zrI hemacandravijayajI mahArAja ke jeee amArA badhA mATe sayamanA rAjamArga khullA karyAM te mane saMsAramAMthI uryAM, ne abhyAsa ne jIvana ghaDataramAM pUratuM lakSya ApyuM. teone upakAra teA kayA zabdamAM varNavuM ? sa` prathama teee dIkSA lIdhI tyArabAda (mArA sa MsArI meATA bahena ne hAlamAM) sAdhvIzrI hemalatAzrIjI jee sArI ne sthira buddhivALA te ga MbhIra che. tyArabAda sAdhvIjIzrI padmalatAzrIjI ne tyArabAda huM, ema badhAne A mAge caDhAvIne munizrI hIravijayajI mahArAja ema pAMca jaNA saMyamanA zreyaskara bhAge AvyA. mArA saMyama jIvananA prAthamika dhaDataramAM ne abhyAsamAM khUba kALajI ne cIvaTa rAkhanArA pUjyapAda AcArya mahArAja zro vijayameruprabhasUrIzvarajI mahArAja jeeneA bahumUlya upakAra jIvanabhara bhUlAya evA nathI. tathA abhyAsanI khabara rAkhanAra pUjyapAda AcArya mahArAja zrI vijayadevasUrIzvarajI mahArAjanI lAgaNIbharI mamatA te kema visarAya ! ane mArA paramahitastrI udArAzayI pUjyapAda AcArya mahArAjazrI vijayAmRtasUrIzvarajI mahArAjanA upakAra te| sadA smara Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 6 ] NIya che. ne ane vitelA be varSa daramiyAna mane pUrNa mamatvathI bhaNAvanAra ne vacce vacce nirutsAha thatA ane utsAha ApanAra paramopakArI pUjyazrI vijayadhurandhasUrIzvarajI mahArAjane upakAra A jIvanabhara smRtipaTa para tAjo raheze. A lekhanamAM sthAo mukhyatve upadeza prAsAdane sAme rAkhIne lakhI che. emAM thoDe ghaNe pheraphAra lAge to ye ane te parizubha ne bodha samAna rahevAnA. nadIonuM vaheNa vAMkuMcUMkuM game tema hoya to ye badhIe nadIo ane sAgaramAM ja bhaLe che tema, prAnta A granthane rAjahaMsanI dRSTie kSIra nIranA nyAye karI sArane grahaNa karavAnI sajajanene prArthanA karI viramuM chuM. zatruMjayavihAra, pAlItANA (saurASTra) lekhaka tA. 22-3-1968 , Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma viSaya 1 maMgala 2narajanma durlabhatA 3 daza dRSTAMta 4 granthamAM AvatA 22 adhikAra * 5 krodha tyAga huM mAna tyAga. cha mAyA tyAga 8 lakSmaNA ane rukamInI dUka kathA * 9 leAla tyAga 10 kapilanI kathA 11 sparzInendriya 12 meSakumAra . 13 Ardra kumAra 14 rasanendriya . 15 ma'gura 16 zailakAcAya . 17 ghrANendriya 18 dhanazrI (durgaMdhA) 19 cakSurindriya a nu krU ma pRSThAMsa krama * * * 10 12 15 viSaya 20 bilvamaMgaLa (suradAsa) ra 21 zravaNendriya 4 22 sukumAlikA 23 dAna 24 zAlibhadra 25 guNasAra 26 zIla 15 16 19 22 24 25 26 28 29 31 34 3 pUrNAMka 38 39 41 43 44 45 49 27 nArada 50 28 vijayazeTha-vijayAzeThANI 50 29 sudarzana zeDa 36 cAra lAvanA 37 ilAcIputra (pUrvabhavanI kathA sAthe) 51 30 tapa 56 31 paramAtmA mahAvIra . 57 32 tapanA prakAra 58 33 dhannAaNugAra (kAqadInA) 58 34 dRDhaprahArI 61 35 bhAva pa }} * * * 38 pAMca mahAvratanI (pUrva bhavanI vAta sAthe) 68 25 bhAvanAe 73 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 8 ]. krama viSaya pRSThaka krama viSaya pRSThaka 39 jinapUjA . . 74 | para satyavrata. . . 112 4. aSTaprakArI pUjA ne | pa3 kAlari kathA . 114 - tenAM daSTAMtanA nAma 75 / 54 acaurya vrata . . 119 41 devapAla. . . 55 svAmI adatta 4ra satsaMga . . 81 vagerenuM svarUpa 120 43 pANInuM biMdu. . 56 guNadhara sArthavAhanI 44 pradezI rAjA. . kathA (uttara bhava sAthe) 124 45 be popaTanI vAta . | pa7 brahmacarya vrata . . 126 46 sAdhusevA . . 86 58 kaLAvatInI kathA 47 naMdiSeNa . . 88 (pUrvabhava sAthe) . 127 48 virati (vairAgya) 95 | 59 aparigraha vrata . . 134 49 zivakumAra 60 vidyApatinI kathA . 136 (jaMbUsvAmIne pUrvabhava) 97 61 prazasti. . . 139 50 ahiMsAvrata . . 103 | 6ra arthalekhakanI prazasti 141 51 dAmaka 63 Atmabodha rasAyanama (pUrvabhavanI vAta sAthe) 105 | (mULamAtra) 143 kathA Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ o ha ahuM namaH namo namaH zrI gurunemisUraye. vijyAmRtasUrIzaH stAvyAkhyAnakalApradara A tma-bo-dha-ra-sA-ca-na-muM (vizadArtha-sahita) - () ma zreca zrI vizvanAmutaravuM, dhIru, mIra, pare, devendrArcitapAdapadmayamalaM, hRtkomalaM, nirmalam / vAJchApUraNakalpakalpamakalaM vighnAnalAmbhodharaM, zrIzaddhezvarapArzvanAthamanizaM, saMstaumi sanmaGgalam // 11 // * zArdU vihita. bhAvArtha-maMgaLa 1 kalyANa lakSmI sAthenA vilAsathI abhuta rasavALA, 2 dhIra, 3 gaMbhIra, 4 utkRSTa, 5 devendrathI pUjAyelA che caraNakamaLa jenA evA, 6 komaLa hRdayavALA, 9 nirmaLa abhilASAne pUravAmAM kalpavRkSa samAna, 8 vinarUpI agnine zAnta karavA meghatulya, 10 akaLa, 11 maMgalasvarUpa, zrI zaMkhezvara pArzvanAthane nitye huM stavuM chuM. e rIte ISTadevane namaskAra karavArUpa maMgala karyuM che. * sUryAzvairmasajAstataH saguruvaH zArdUlavikrIDitam / Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 2 ] AtmadharasAyanama vizadAtha:-zreye mArgamAM AgaLa vadhavA mATe gurunA upadezanI satata jarUra che upadezane aMge puSkaLa sAhitya racAeluM che. prastuta AtmadharasAyana paNa upadezane grantha che. temAM leka te mAtra 25 che. paNa dareka leka upadezanA te te viSayane samajAvato hovAthI mahatvanuM banI jAya che. A granthamAM rara viSayeno samAveza che. te vAta granthakAra AgaLa jaNAvaze. granthanA prAraMbhamAM zrI zaMkhezvara pArzvanAthanI stuti svarUpa samartha maMgaLa karyuM che. A pArtha nAthanI prasiddhi keI anerI che. pUjyapAda upAdhyAyajI . mahArAja, pUjyapAda vIravijayajI kavi vagere te Dagale ne pagale A nAmanA smaraNapUrvaka racanAo race che. aneka mahApuruSe A ArAdhdhapAda paramAtmAnuM nAma le che ne kArya siddhine sAdhe che. ahiM paNa e smaraNathI sadya kAryasiddhi thaI che. ahiM 11 vizeSaNothI e prabhune stavyA che. - (1) zreya-A vizeSaNamAM kalyANalakSamI sAthenA vilAsathI addabhuta rasa utpanna karatAM anubhavatA kahyA che. sAmAnya rIte sAhityamAM nAyikA sAthe nAyakanA vilAsathI zRMgArarasa janma paNa ahiM adbhuta rasa janme che. e adbhuta che. ane vAstava che. (2) dhIra (3) gaMbhIra ane (4) utkRSTa e traNa vizeSaNe spaSTa che. dhIratA mesamANI, gaMbhIratA sAgarasamANa ane utkRSTatA te sarvathI adhika ajoDa paramAtmAmAM che. (5) devendrAcita-paramAtmA traNe lokanA pUjya che. emAM deve te jaghanyathI kroDanI saMkhyAmAM niraM: Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita-loka 1 maMgala [ 3 ] tara sevA karatA hoya che. (6) kemala ane (7) nirmala e be vizeSa prabhunA jIvanamAM (sahajabhAve) svAbhAvika rIte ja vaNAyelA hoya che. (8) vAMchA pUraNa-traNa jagatanA bhaktipradhAna jIvonI abhilASAne pUravAmAM kalpavRkSa jevA paramAtmA che. (9) akala-jeonuM jIvana keIpaNa rIte keInAthI kaLI zakAya evuM nathI. (10) vijJAnalA-jeo je vAtamAM sidhdhahasta che e vAtane ghAtaka-vyakta karanAra A vizeSaNa che. koIpaNa jAtanA vidhrarUpI agnine zamAvavAmAM megha jevA. A teonuM sArthaka vizeSaNa che. A vizeSaNane pratItikara anubhava aneka zraddhALu jIvone pratyakSa rIte thAya che ane AvA ja ghaNA hetuothI zrI zaMkhezvara pArzvanAtha bhagavAna aneka bhavyAtmAnA jIvananuM madhyabiMdu che. ArAdhya che. (11) samaMgalaM-je maMgaLa svarUpa che. jenA nAmamaraNathI AtmAne pagale pagale maMgalamALA thAya che. enI sevA to zuM na kare? evA parama puruSa puruSAdAnIya-Adeya nAmakarmanA udayavALA zrI zaMkhezvara pArzvanAtha bhagavAnane huM samyaga rIte stavuM chuM-stuti karuM chuM. je 15 (2) naraga dumatA avApyamAnuSyamidaM nu bhUyo, dRSTAMtadigdurlabhameva yUyam / dhRtvA dhRti svAtmahita prakAmaM, rasAyanaM hI pibatAvirAmama // 2 // * anantarodIritalakSmabhAjau, pAdau ydiiyaavupjaatystaaH| Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [4] AtmabodharasAyanama bhAvArtha--narajanma dulabhatA - jenA sivAya jagatamAM AtmakalyANakara sAdhananI prApti nathI, mahAmUlA ane culaka Adi daza daSTAMte durlabha evA manuSyajanmane pAmIne dhIraja dhAraNa karIne potAnA Atmahitane hitakara A "Atmabodha rasAyana"nuM niraMtara khUba pAna kare. 2. vizadAtha: have bIjA sUktamAM kartA sakala ArAdhanAnuM bIjA sthAna, aneka sukRtanI khANa, abhUtapUrva anupama sukha meLavavAne raste atyAranA Adhunika zabdomAM kahIe to-Gaita way of Mukti evA mAnavabhavanI durlabhatA ane tene prApta karI karavA yogya karaNa karavA sUcana kare che. A mAnavabhava daza daSTAMte durlabha che, te vAta zAstramAM Ave che ane prasiddha che. A vAtane padyamAM pUjyapAda AcArya ma. zrI vijayaamRtasUrijI mahArAje vairAgya zatakamAM khUba ja suMdara rIte gUMthI che te padyo tyAMthI udbhUta karyA che. (savaiyA) bahukAle bahuvidha duHkha sahetA dharma kriyA karavAne kAla, narabhavarUpe prApta thaye che puNya pracayathI cetana hAla; alpakAla sthAyI sukhadAyI sura samakitI jene sahAya, daza daSTAMte durlabha ene hArI jaIne jana pastAya. 1 duSTAnta paheluM (cUlAnuM) bharatakSetramAM ghara ghara bhejana brAhmaNane Ape cakrIza, cosaTha sahasa antaurI jasa narapati seve sahasa batrIza; Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita-ka 2 narajanma durlabhatA [ pa ] devagathI eka ghare te bIjI vakhate jamavA jAya, paNa sukRta viNa gata narabhava te pAcho cetana! nahiMja pamAya. 2 duSTAnta bIjuM (dhAnyanuM) bharatakSetranA sarva dhAnyanI devI DhagalI kIdhI eka, temAM pAlI sarasava nAMkhI lAvye DozI vRddha ja cheka; te vRddhAthI kadAca sarasava sarva dhAnyathI bhinna karAya, paNa sukRta viNa gata narabhava te pAche cetana! nahiMja pamAya.3 dRSTAnta trIjuM (pAsAnuM) devI-ghUtakalAthI jItI zrImaMtone vAraMvAra, je cANakya caMdragupta nRpane bharapUra bharyo bhaMDAra; mAnI le ke te mandI te vaNika janethI paNa jitAya, paNa sukRta viNa gata narabhava te pAcho cetana! nahiMja pamAya. 4 A duSTAnta 4 thuM (rAjasabhAnuM) eka hajArane ATha sthaMbhathI zAlA stabbe stabbe hAMsa, aSTottara zata hAryA viNa te sarva jItavA nRpanI pAsa; e ghaTanAthI jItI janakane rAjaputra paNa rAjA thAya, paNa sukRta viNa gata narabhava te pAcho cetana ! nahiMja pamAya. 5 dRSTAMta pAMcamuM (ratnanuM) dUra dezavAsI vaNikane zreSTi sutAe ApyA ratna, pitRvacanathI pazcAttApe te ja ratna meLavavA yana; Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 6 ] AtmadharasAyanama karatA kaI dina. sarvaratnathI janaka hadaya paNa saMtoSAya, paNa sukRta viNa gata narabhava te pAcho cetana ! nahiMja pamAya. 6 duSTAMta chaThuM (svapnanuM) pUrNa zazIne dekhI svamamAM rAjaputrane raMka vizeSa, vivekavikala lahe raMka kSIrane nRpasuta pApe rAjya vizeSa; e ja maThe sUtA svapnAmAM tene pUNendu ya jaNAya, paNa sukRta viNa gata narabhava te pAcho cetana! nahiMja pamAya.7 dRSTAMta 7 muM (rAdhAvedhanuM) rAdhAnAM mukha nIce cakre savaLA avaLA pharatA cAra, tailakaTAhImAM pratibiMbita nirakhato Ubho rAjakumAra; ' te rAdhAnuM vAmanetra te capaLa virathI paNa vIMdhAya, paNa sukRta viNa gata narabhava te pAcho cetana ! nahiMja pamAya. 8 duSTAnta AThamuM (kAcabAnuM) kacchapa dekhI pUrNacandrane hadamAM dUra thaye sevAla, Ananda e jeNe jevA laIne Avyo nija parivAra; maLI gaye sevALa sudhAkara kacchathI ya kadI nirakhAya; paNa sukRta viNa gata narabhava te pAcho cetana! nahiMja pamAya. 9, dRSTAnta navamuM (samalanuM) pUrva pAdhimAMhI samelane dhuMsarI pazcima jaladhimAMya durdhara kallole kheMcAtA keIka samaye bhegA thAya, Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita-leka 2 narajanma durlabhatA [ 9 ] vaLI samela svayaM e yuganA vivara viSe paNa pesI jAya, paNa sukRta viNa gata narabhava te pAche cetana! nahiMja pamAya. 10 dRSTAnta dasamuM (thAMbhalAnuM) ke kutUhalI deva maNimaya staSNanuM cUrNa karIne jAya, meruzire cUrNa naLImAM nAMkhI sarva dizA vikharAya; e aNuone vINI vINI deve pAcho stabha karAya, paNa sukRta viNa gata narabhAva te pAcho cetana! nahiMja pamAya. 11 anAdikALathI paribhramaNa karatA AtmAe atyAra sudhI je je pravRttio karI haze, karato haze ke karaze, te zA mATe ema pUchazo to eka ja javAba maLaze ke sukha ne zAnti mATe. pachI bhalene te kriyAthI tene Icchita na sAMpaDe, paNa tenI abhilASA to e ja rahevAnI. have kadAcita mAne ke evI pravRttithI paNa zAnti maLe toya te kevI zAnti. asthira duHkhamizrita ane khaMDita ja ne ! vAstavikamAM tene AvI zAnti icchita che! nathI ja. chatAM paNa maLe to kSaNabhara ThIka rahe pachI evuM ne evuM. have kharekharI zAnita je kayAMya hoya te kevaLa mokSamAM ja che. to mokSa meLavavA mATe Azrava tyAga, saMvara svIkAra Avazyaka che. te sarva saMvaravardhaka anuSThAna kyAM thAya ? to eka ja javAba che ke mAnavabhava sivAya bIje kyAMya nahiM. to evA uparokta daza daSTAnta durlabha, sakala sukhanI cAvIrUpa, manuSyabhava ApaNane pUrvanA keI jambara padaye prApta thayo che. te tevA manuSyajanmane meLavIne kartA kahe che ke dhIrajane dhAraNa karI Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 8 ] AmadharasAyanama AtmAne hitakara evA rasAyananuM pAna satata kare ne Arogya-puSTi prApta kare. 2 (3) viSayavA krodhAdInAM samantAdviSayaviSabhRtAM cendriyANAM nirodho, dAnaM zIlaM tapasyA suvihitacaritA bhAvanA zrIjinArcA / satsaGgaH sAdhusevA viratiratitarAM paJcakaM sadyamAnAM, svAnte kAnte mumukSA yadiha tava tadaitadvidheyaM vidheyam / / 3 / / * strAdhA bhAvArtha-viSaya sUcana have AgaLa kahevAnA 22 viSayone krama ApatA kahe che. je tamArA svaccha hRdayamAM mekSe javAnI IcchA hoya to ATaluM avazya karavuM. krodha-mAna-mAyA-lobhane tyAga karavo. sparzanendriya Adi pAMca Indriyano nigraha. dina-ziyala-tapa-bhAva dharmanuM sevana. zrI jinapUjA sasarA sAdhupuruSanI sevA viratimAM ruci pAMca mahAvratane Adara. ATaluM karavAthI mokSamArga sulabha bane che. 3 vizadArtha - mokSamAM javuM ja hoya te mokSanagara jatA rastAmAM AvatA vidyAne dUra karavA joIe. 1 krodha, dAvAnala mArgamAM Avaze. oLaMgavAnI mUMjhavaNa thaze. tene samatApUrvaka kSamAnA vArithI zAnta kare joIe. 2 mAna-mahIdhara ADo Avaze. * maryAnAM trayeNa trimuniyatiyutA khagdharA kIrtiteyam / 1 2 3 * 11 12 13 - . .. , 15 16 22 Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadAtha sahita-aAka 3 viSaya sUrAna [ 9 ] tenA ArAha-avarAha bhAre paDaze khUba sAvadha rahevu paDaze. namra rahIne ja AgaLa vadhAze. jo ! zAzvata zAnti meLavavI hAya, Adhi-vyAdhi ane upAdhinI trividhatAthI mukta thavuM heAya teA ! 3 mAyA teA bahu ja vicitra che. krodha praveza karaze te dekhAze, mAna dekhAze. lAbha dekhAze, paNa mAyAne vAsa jo thaze ! teA khabara ja nahi paDe. mAyA kAdava che. lapasI na paDatA he ! 4 leAbha te pAtAla-kUvA karatA ce UDA che ane dekhAya ke hamaNAM tenuM taLIyu' Avaze, paNa AkAzanA aMta kAi dI joyA, jANyA ke sAMbhaLyeA che ? jo ? AbhanA cheDA Ave te leAbhanA iMDA Ave hA ! tenAthI jarAye lalacAtA nahiM 5 thI 9 jenA bhakSaNathI mRtyunA mahemAna banAya te viSa te sArU' ke eka bhavathI ja pate, paNa bhUlecUke jo viSayanuM Asevana karyuM teA maryAM ja samajo ! aneka bhave pAra nahiM Ave hA ! e viSayAnu' AkaSa Nu karanAra pAMca indriyA che. sparzanendriya, rasanendriya, ghrANendriya, cakSuriMdriya ne zretrendriya tenA upara kAbU meLavaveA. indriya nigraha karaveA. 10 A badhuM karIne karaNIya-te jene atyAranA zabdomAM kahIe te cakravRddhi vyAja sAthe pAchuM ApanAra Safe Depozite Bank jevuM dAna. 11 jenA prabhAve devendro paNa caraNe AvI sevA kare te ziyaLa. 12 sarva siddhine samRdhdhinA kAraNabhUta tapa ane 13 sarvAMmAM prANa svarUpa bhAva, tenI trikaraNa caiAge ArAdhanA, 14 je prabhune anantA upakAra te paramAtmA taraNatAraNahAra, zaraNAgatavatsala prabhujInI pUjA. 15 sajjana samAgama 16 sAdhu Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 10 ] - AtmabodharasAyanama enI sevA. 17 viratimAM rati=rAga ane 18 thI 22 prANAtipAta viramaNa, mRSAvAdaviramaNa, adattAdAnaviramaNa, mithunaviramaNa ne parigrahaviramaNa e pAMca mahAvratanuM pAlana e pAMca mahAvratanuM pAlana. e pramANe 22 vAtane vicArIne tenuM anusaraNa karavAmAM Ave te kahI zakAya ke zarathama DhiyA vidhI amUlya jIvana prApta karI Aja karavuM A ja karaNIya che, bAkI to janma-maraNanA pherAno aMta Ave evo nathI. 3. (4) zodhayA:- durvAradurgatyanalAmalAjyaM, nirbAdhasaMbadhitamoharAjyam / .. sarveSTasambandhasugandhapUrti, krodhaM virodhaM tyajatAdabhUtim // 4 // * rUdravajJA. bhAvArtha-kodhatyAga krodhadurgati-agnine vadhAravAmAM kakhA ghI jevo che. koI koI jAtanA bAdha vagara je mohanA rAjyane vadhAranAra che. sArAmAM sArA sambandhonI sugandhane kSaNamAtramAM durgandharUpa karanAre che-bagADanAra che. sampattine nAza karanAra che, ane virodhane vadhAranAra che. evA krodhane tyAga kare. vizadArtha - krodha-guNa deSanA TakA vicAravA besIe-mArka mUkIe te jIvanamAM kei divasa annamukha daSTi karIne vicAra ke meM krodha keTalIvAra karyo? ane te vakhate koMdha na karyo * cArvinA ra ta va aaH Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita-loka 4 kIdhatyAga [ 11 ] hota te zuM thAta? phodha karavAthI zuM zuM phAyadA thayA? krodhanA AzrayathI kone sukha-zAMti sAMpaDyA che? ane tenA AzrayathI anarthonI vaNa notarI vaNajhAra pitAnA AMgaNe keNe nathI utArI ? te pUchyuM? pelA caMDakauzikane. krodha kare ke na kare teno abhiprAya-olA agnizarmA pAsethI savistara jANe! pachIthI je karavuM hoya te kare ? are? caMDakauzika ke agnizarmA sudhI javAnI kayAMya jarUra nathI, ApaNA ja jIvanamAM juo ne? tapAso ne? krodha keTalo phaLadAyI ke hitakArI che. amasto koIne sarvabhakSI agnino joDIdAra banAvyuM haze, maharSioe. varSonA jIvananA ghaniSTha saMbaMdhane kSaNavAramAM teDI nAMkhanAra-krodhane ApaNe ke kahIzuM. AvA AvA krodhanA jeTalA oLakha-patra lakhIe teTalA ochA che. mATe krodhane tyAga kare, kSamA ane samatAnA sahavAsI bane ? durgatimAM javuM nathI ne! durgati to agni che, jema agnimAM ghI paDe eTale e vadhe ja. e ja pramANe krodha Ave eTale durgatinI paraMparA-javALA vadhe ja. saMsAramAM bhayaMkara mehanuM sAmrAjya che, tenAM pAyA majabUta rAkhanArakaranAra krodha che. je mehanA sAmrAjyamAMthI nIkaLI javuM hoya to krodhanI dastI dUra karavI ja rahI. sArA sArA saMbaMdhe emane ema baMdhAtA nathI. sArA saMbaMdho badhAne game che. enA mIThA phaLa mIThA lAge che paNa krodhanI kaDavAza badhuM bagADI mUke che. virodha vadhI jAya che. saMbaMdha Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 12 ] AtmabodharasAyanama tUTI jAya che. je saMbaMdhenI sugandha mahekI uThatI hatI tyAMthI ja kodhane kAraNe durgandha uchaLatI hoya che. mATe krodhane khaseDe-haDaselIne dUra kare. nahiM te sArA sthAnathI tamane e khaseDI mUkaze. krodha nAraka gatimAM sthAna jamAvI beThe che. je tenI dastI karaze te te tamane tenA sthAnamAM laI jaze. (5) mAnatyAynmaahaatmyaaduddhtttvN vidUre nImAvaH nItaravamie. vidyAprAptiH klezasaMklezanAzo mAnatyAgaM taM kurudhvaM kurudhvam / / 5 / / * rAttinI bhAvArtha-mAna tyAga je mAna tyAgathI uddhatAI dUra rahe che. namratA, ISTa-sAre vinItabhAva, vidyAnI prApti ane kalezane nAza thAya che. te mAna tyAgane kara-avazya kare. 5. vizadArtha mAna, abhimAna, svamAna vagere sarva amuka dRSTie mAnanA paryAyavAcaka nAme che. ApaNe to abhimAnane ja mAna mAnI beThA chIe. svamAna te hevuM ja joIe? e dAvo karIe chIe paNa svamAna e paNa mAne che ane . * mAttau gau cecchAlinI vaidaloka' Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sa ta-leka 5 mAnatyAga [ 13 ] te paNa abhimAnanI jema ja tyAjya che. jJAnaprApti mATe vinItabhAvanI ati AvazyaktA che. mAnane vinayane paraspara zatrutA che. "je mAnamAM mAna na hota to mokSa ahiM ja heta." ema keIe kahyuM che. te paNa amuka apekSAe satya lAge che. syulibhadrajImAM mAna-abhimAne praveza na karyo hato te keTaluM jJAna meLavyuM hatuM, paNa mAna kAThiye AvavAthI zuM pariNAma AvyuM? rAvaNanA mAnanuM pariNAma te ApaNuM saune vidita ja che, mahAbhAratanA mahAyudadhanA mULamAM A ja mAna hatuM ne? are? ApaNAmAM paNa mAnane badale saraLatA hota te keTale apUrva lAbha thAta ! dazArNabhadra mAna karyuM paNa Indra e mAnane prazasta banAvI deSane badale guNarUpe pariNamAvyuM. palakane te mAna bagADe ja che, paNa AlokamAM paNa uddhata manuSyanI kevI dazA thAya che? pUchI juo nekarane-jarA abhimAna karavA gaye ne nokarImAMthI pANIcuM maLI gayuM. vepArI paNa mAnane paravaza vepAra gumAvI bese che. sAme pakSe namratA, vinaya jIvane khUba khUba lAbha Ape che. "name e prabhune game." A vacana jIvanamAM utAravA jevuM che. kUvAmAMthI pANuM kADhavuM hoya te ghaDAne namavuM paDe che ema ne ema akakaDa rahe kAMI pANI bharAya nahiM. e ja pramANe guru pAsethI jJAna meLavavuM heya-vidyA prApti karavI hoya te namra banavuM jarUrI che. vinaya vagara vidyA maLatI nathI. pele saMgama deva-pahelA devalokamAM Indra mahArAja Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 14 ] AtmadharasAyanama jeTalI ja RddhiAsaddhi dharAvato hato. ene koNe kahyuM hatuM ke "UTha pANA paga upara kara. abhimAnathI pratijJA karIcha mahinA sudhI paramAtmA mahAvIra svAmIne calAvavAnA niSphaLa prayAso karyA. kAMI vaLyuM nahi. chevaTe pariNAma zuM AvyuM ! devalokathI dUra karAye. e pelA meruparvatanI cUlikA upara paDyo che. evA abhimAnane dUra karo-dUra kare. pa. (6) mAyAvyA: anekakoTokanakIyadAnaM, surendrazaMsAtmavilAsa zIlam / tapa: sutaptaM ca phlAya nAlaM. nirAkRtA cennikRtirna cittAt // 6 // * upendravajA bhAvArtha-mAyAtyAga | mAyA keTalI duSTa che te kahe che. aneka karoDa suvarNanuM dAna karyuM hoya, indra paNa jenI prazaMsA kare tevuM ziyala pALyuM hoya, sArAmAM sAruM tapa karyuM hoya, paNa hRdayamAMthI je mAyA dUra na karI hoya to te yathArtha phaLadAyaka banatuM nathI. vizadAtha mAyAmAM te evuM zuM dUSaNa che? ke enAthI jIvanabhara Acarela, ArAdhela, jJAna-tapa ane dharma niSphaLa banI jAya che. upAdhyAyajI te Ane bahu kaDaka rIte kahe che ke huda GrevanA nAnA stano nI Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sAhata-loka 6 mAyAtyAga [ 15 ] yamAM mAyA rAkhI pite AcarelA jIvanabharanA tapa-tyAganA phaLanI je IcchA rAkhe che te to "DhonArka samAhA, kada: para cicAAti" samajyA ! mAyAno mahimA ! "sAdhvI lakhamaNuM tapa navi phaLIyuM, daMbha ne navi manane bhaviyA! tApadane pUchaje" lakSmaNa nAmanA sAdhvI thaI gayA. saMyama parAyaNa, temanAM jIvanamAM eka di' zalya praveza karyo pakSI yugalane dekhI manamAM vika95 jALa utpanna thaI, doSa samajAye, guru pAse prAyazcitta levA gayA, mAyA rAkhIne AlerAnA lIdhI, khUba tapazcaryA karI paNa pariNAma viparIta ja AvyuM. rukamIne juo, enuM paNa karyuM kAravyuM mAyAe dhULamAM meLavI dIdhuM. rukamI e strI hatI-rAjaputrI hitI, AjIvana zIladhArI rahI hatI, tenA pitAne putra na hovAthI te rukamIne ja rAjyAsane sthApanA karI hatI, rAjyanuM zAsana suMdara rIte karatI hatI, ekadA rukamI darabAra bharIne beThI hatI, bahArathI kaI sArthavAha tenA rAjyamAM Avyo, sabhAmAM beThe, te khUba rUpavAna hato, tenI upara kharAba daSTithI joyuM, tyArapachI rukamIe pachInI avasthAmAM saMyama svIkAryuM. egya gurumahArAja pAse bhavanI AleyaNA lIdhI. temAM jIvanabharamAM je kaMI pApa-deSa sevyA hatA te badhAye gurumahArAja pAse saraLabhAve pragaTa karyA. paNa, te divase te sArthavAhanI sAme je daSTi karIne manamAM duSTa bhAvanuM pUra AvyuM hatuM te vAta na karI. kAraNa ke mAyAe tene mAnahAnine bhaya dekhADe. tyArapachI sarva Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] AtmadharasAyanam denA prAyazcittarUpe ghaNuMe tapa karyuM. temAM keTalAye mAsakSamaNa karyA, paNa je tapa AcaraNathI bhavabhramaNanI bhAvaTha bhAMgavI joIe enA badale bhavabhramaNa vadhyuM. eNe hRdayamAM mAyA-zalya rAkhyuM na hota to tenA jIvanamAM keTalo phAyade thAta? e bhavane pAra pahoMcI jAta. mAyA te kAdava che temAM je paga dIdhe to evA UMDA UMDA khUMcI jaze ke pUche mA vAta? saMsAra mahelanA cAra pAyAmAM eka pAyo che A mAyAno, kharekhara kahyuM che ke mAyALu thaje mAyAvI kadI na thAzo " mAyALu ane mAyAvimAM megha ane dhUma jeTaluM taphAvata che. mATe mAyAnI mAyAmAM kadI paNa phasAtA nahi. 6. (7) matyAga - lobha ced hRdaye'stobho, dUSaNairitarairalam / no cellobhasya saMkSobho, bhUSaNairitarairalam // 7 // * anuSTup bhAvArtha-lobha tyAga je hRdayamAM thabha vagarane lobha hoya to bIjA dUSaNo hoya to zuM ane na hoya to ya zuM ane hRdayamAM lebhane saMkSobha nahoya te bIjA bhUSaNo hoya to ya zuM ane na hoya toya zuM ! eTale lobha sarva dezono bhaMDAra che ane saMteSa sarva sukhane bhaMDAra che. * paJcamaM laghu sarvatra, saptamaM dvicaturthayoH / SaSThaM guru vijAnIyA-detat zlokasya lakSaNam // Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita-leka 7 lebhatyAga [ 17 ] vizadAtha: ApaNe lobhI mAnavonA jIvana joIe te mAluma paDe che ke A lobhI mAnavane keTalo lobha che? paNa! ApaNe e lobhano tyAga karI kSaNavAra jIvana tapAsIe to ema ja lAgaze ke jIvanamAM keTale badho phera paDI gaye. dRSTAMtarUpa laIe te eka mammaNa zeTha! ke enA jIvanane paNa lobhe kevuM dhULadhANa karI mUkyuM, paNa mammaNa zeThanA lebhanI bAdabAkI karIe to tene sukhasamRdhdhine ApanArI zAnti sAMpaDI hota ke nahiM! kema lAge che! lAbhane lAbhanI AvazyaktA, lAbhathI lobhane tRpti thAya che. kadAca asat kalpanAe mAne ke vizvanA samasta lAbhane anna Ave paNa lAbhane haragIjha anta Ave ja nahiM, udara mATe paNa keIe kahyuM che ke-savA maNanI keThI bharAya paNa savAzeranI kaThI (peTa) kadIpaNa bharAtI nathI. lAbha ane lobhamAM ATaluM AMtarUM che. lobhanI AzA te dAsI ! tene dizA ke kALanA baMdhana nathI hatA, tene kaI pradeza a-gamya nathI, koI vakhata te AzA bicArI garIbaDI gAya jevI lAge che. ApaNane ema lAge che ke A AzAne saMtoSIe te sadAne mATe tRpta thaI jaze paNa kyAreya ene tRpti thatI ja nathI. e te lagne lagne kuMvArI ja che. have zeDa mAIla cAlIzuM eTale kSitija AvI jaze. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] AtmabodharasAyanama evI abUjha kalapanAvALA mANasane teTalA mAIla cAlyA pachI je paristhiti thAya che tevI ja rIte ApaNe A prApta karIe eTale basa, paNa e prApta thayA pachI paNa AzArUpI kSitija ApaNuthI eTalI ne eTalI dUra ja rahe che kharuM ne? saMskRtamAM dizAnA paryAyavAcaka tarIke AzA Ave che te khUba sUcaka che, jevI rIte AzA-dizAne anya nathI Avato tevI rIte AzA-tRSNane paNa....samajyA? bhartuharie A AzA-tRSNAne vinavIne kahyuM che ke have te mAre cheDe che, te pahelAM kahyuM ke ahiyAM nidhAna maLaze. ahiM khanana karaze te aDhaLaka lakSamI prApta thaze. e pramANe tArA upara vizvAsa rAkhI AkhI ye pRthvI bedI vaLe, paNa kAMI vaLyuM nahiM, tyAre te kahyuM, je tAre suvarNasiddhi prApta karavI hoya te girinI prakAzazatru guphAmAM jaIdhAtuone gALa, suvarNasiddhi prApta thaze. tyAM paNa prayatna karavA chatAM suvarNasiddhi maLI nahi. eTale te kahyuM ke lakSamI to samudra pAra javAthI maLe, lakSmIne samudrasaMbhavA kahI che, paradeza kheDavA chatAM lakSmI prApta na thaI. tyAre te sevA karavA samajAvyuM ne meM rAjAone paNa prayatnapUrvaka saMtaLyA, ne pariNAma zUnya AvyuM. pachI te kahyuM maMtra-jApathI yatheccha lakSamI maLaze eTale jIvanane jokhamamAM mUkIne paNa bhayaMkara rAtrie smazAnamAM magna gaNavA pUrvaka gALI paNa kuTI keDIye hAtha lAgI nahiM. mATe he tRSNA? he AzA? have te mArA cheDe che.? Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita-loka 7 labhatyAga [ 18 ] [ zArdUla] jarAkhI dravyanI Aza khodI pRthivI gALI giri-dhAtuo, saMtoSyA bahu rAyane jatanathI oLaMgiyA siMdhue; gALI rAtri smazAnamAM dRDhamane ma taNA jApamAM; tRSNA! chehave mane nava dIThI keDI phUTI hAthamAM. 1 (nAthurAma zarmA). labha ane tenI dAsI AzA-te sarvane sarvathA tyAga karI-kapila kevaLI banyA hatA ne ! teo eka brAhmaNanA putra hatA. atyaMta garIbAI hatI. teone ghera putrane bhaNuMvavA jeTalI paNa sagavaDa na hatI. te samaye mAdhukarI karIne vidyArthIo vidyopArjana karatA, bIjA gAmamAM pitAnA pitAnA mitranI oLakhANathI eka sArA gRhasthane tyAM vidyA prApta karavAnA uddezathI rahyA. vidyA meLavatA. zeThanuM kAma paNa karatA, gya vaye eka strI sAthe teonA lagna thayA te strI dAsI putrI hatI. pachI te thoDA kALa pachI sagarbhA thaI. prasUtine samaya najIka Avyo eTale te strI tenI ciMtAthI rudana karavA lAgI. kapila AvyA. teNIe badhI vAta karI. have zuM karavuM? e prazna upasthita thaye tyAre * utkhAtaM nidhizaGkayA kSititalaM, dhmAtA girerdhAtavo, nistIrNaH saritAM-patirnRpatayo yatnena sNtossitaaH| mantrArAdhanatatpareNa manasA, nItA smazAne nizA, prAptaH kANavarATako'pi na gayA che!-punA sura mAn (mAsika) Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 20 ] AtmadharasAyanama strIe kahyuM ke ApaNuM rAjA savAramAM rahelI prabhAte sarva prathama je koI tene dvAre jaIne AzIrvAda Ape che, tene be mAsA suvarNa Ape che, mATe tame kAle savAre sarva prathama rAjAne tyAM ja eTale be mAsA suvarNa Avaze, tenAthI mArI prasUti sukharUpa thaI jaze. te AvatI kAle cIvaTa rAkhIne jarUra jaI Avajo. A kArya patnI mATenuM hatuM. tethI kapila khUba vahelI savAre rAjAnA mahela AgaLa pahoMcI gaye. samaya ghaNe hele hatuM tethI rAjAnA paheragiree cora samajI kapilane pakaDyo. savAre rAjA siMhAsana para virAjyA tyAre bIjA koI gunhegAre na hatA. eTale sipAIoe kapila-corane hAjara karyo. kapila hadayane sAva sarala hato. tenuM aMtara niSpApa hatuM. eTale je vAta jevI hatI te sarva vAta yathArtha kahI dIdhI. tenI paristhiti jANyA pachI rAjAne manamAM thayuM ke A vyakti taddana sarala che, eTale tene kahyuM ke tAre IcchA hoya te vastu mAMgI le, rAjAnuM AvA prakAranuM vacana sAMbhaLIne pite evI te kaI agocara sRSTimAM sarI paDyo ke mAre be mAsA suvarNa Avaze tenAthI mArI patnInI prasUti sukhapUrvaka thaze. pachIthI navajAta zizune mATe joize. eTale 25 mAsA te joIe. rAjA je rAjA ApavA taiyAra thayela che te A prasaMge mArA mATInA gharane paNa ThIka ThIka karI lauM eTale 50 mAsA te joIe. je ghara sArUM karAvIe te tenA pramANamAM sArA vAsaNe be-pAMca joIe. mAre patnIne be-traNa jeDa sArA vacce paNa joIe, ane kaI atithi abhyAgata Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadAtha sahita-zlAka 7 leAbhatyAga | 21 ] Ave te tenI sArI sarabharA thaI zake teTalA mATe 100 mAsA teA joie, AvI sArI sthiti thayA pachI tA kAI sArA lattAmAM suMdara ghara laie teA tenA pramANamAM vAhana Adi joie eTale 500 mAsA te suvaNu joIe, tenA pramANamAM ( dAsa-dAsI hAya teenI AjIvikA mATe paNa joie ) hu' saMskRtanA suMdara vidvAna chuM. pachI teA rAjya sabhAmAM mArU mAna paNa khUba thaze. eTale huM rAjyane mAnya thaIza, pratidina rAjyasabhAmAM javAnuM thaze te vakhate page cAlIne javuM ThIka na lAge. mATe menA ke pAlakhImAM ucita dekhAya, te pramANamAM 1000 mAsA hoya teA ja thai zake. Ama eka pachI eka AzAnA dhArAkhaMDa vaTAvatAvaTAvatA te apAra AzAnA minArAne AMgaLe pAMgaLA mAnava e phuTa kUdakA mArI AbhanA caMdrane pakaDavA Icche che tema-pachI te mArA putra thaze, tenA lagnAdi paNa mArA meAbhA anusAra karavA paDe mATe mAre echAmAM ochu` 5000 mAsA tA suvarNa tA joie ja, tyArapachI tenA parivAra mATe eka suMdara ghara rUpe judu tantra joie tethI 10000 mAsA teA joie, ema karatAM lAkha-daza lAkha ne kroDa sudhI paheAMcI javAyuM, paNu mana zAMta na rahyuM. pachI rAjA mAMgaNI karavAnuM kahe che teA AkhuM rAjya ja kema na mAMgu' ? evA cakaDALa upara te caDI gayA. AzArUpI AkAzanA aMta AbyA nahiM, tene koIpaNa rIte pUrNavirAma dekhAyA ja nahiM, eTale turata ja enA manamAM vidyunI jema eka liseATA jhabakI gayA ! are ! huM te rAjA pAse be mAsA Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 22 ] AtmakhedharasAyanam dravyanI mAMgaNI karavA AvyA hatA. paNa rAjAe jarA chUTa ApI tyAM te krADa sudhI pahoMcI gayA ane hajue alpavirAma ! dhik......AvI AzAthI! enA karatAM te sayama sArU', keAI jAtanI ciMtA teA nahiM, nakkI karyuM ke kAMI na joie. manamAM camakAro thayA. are! rAjya mAMgyA pachI paNa ! kAMIMDA Ave che? sakaLa sukhanuM sAdhana prApta karyAM pachI bIjuM kAMIpaNu meLavavAnI vRtti na rahe te-cAritra levAnuM manamAM nakkI karI peAtAnA makkama niya rAjA samakSa jAhera karyAM. rAjAnA AzcayanA pAra na rahyo ! Akhare rAganI sAme tyAganAja jaya thayA, ane kharekhara ? tyAgamAMja jaya che evuM anAdikALanI banatuM AvyuM che. rAga ane tyAga e anne sAmasAmA che. rAganA pakSamAMthI chUTavuM hAya teA tyAgane zaraNe javuM ja joie. bAkI rAga haze tyAM sudhI leAbha keDA nahiM cheATa. tyAganA atha dAna thAya che eTale tyAga karatA jAva pachI joI leA majA! tyAga leAbhanI keDa bhAMgI nAMkhaze ne tame tenAthI chuTTA-khasa tyAga karavA mAMDA. 7 (8) sparzanendrinirodha: Ardra kumAra mukhAH samabhUvan C saMyamato vimukhAstvacisaktAH / bandhanamAvRNute ca karIndraH, sparzavazatvamitIha naceSTam // 8 // * dodhakam * dadhikavRttamidaM bhabhabhAd gau / mA~ Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadA sahita-zrlAka 8 sparzInendriyanirAdha [ 23 ] bhAvArtha-sparzanendriyanirAdha sparzInendriyamAM Asakta evA ArdrakumAra vagere saMyamathI vimukha thaI gayA, hAthI paNa tene AdhIna thai bandhanamAM paDe che. eTale ahi kharekhara sparzonI paravazatA sukhadAyI nathI--iSTa nathI. vizadAH-- sparza nendriya=sparza suMvALA, ApaNI tvacAne game evA sevaLavAnA ApaNe vicAra rAkhIe chIe, ane evA viSayanA smaraNa mAtrathI galagalIA thai Ave che. mAnA ke- kadAca ApaNane manapasada evA sparzanendriyajanya sukhAnubhava prApta thayA paNa kharA, paNa e sparzanendriyajanya sukha meLavI ApanAra sAdhanA teA parakIya ane mAhya ja ne ! te jyAre na heAya tyAre are! tethI viparIta asthAmAM rahevAnA prasaMga Ave tyAre kevI paristhiti thAya che! zuM sparzI sukhAbhilASI jIvane e anubhava che ne e vAtane ? teA ThIka ? mAnA ke eka gala zrIma'ta peAtAnI kamaLa-sukeAmaLa zayyAmAM nitya niMdaramAM pADhI khUba ja sukhAnubhava kare che. pratyeka RtumAM RtunAM dharmone anukULa jevI rIte grISmaRRtumAM=jhINA, pAtaLA ane ane sukhaspazI vastrAnuM rizvAna, hemanta ane ziziramAM=kALajAphATa TADha paDe tyAre pUrepUruM zarIra saMrakSaNa ane sapUrNa deha uSmAbharyo rahe tevA prakAranA vastrA, tathA varSARtumAM=gagana meghama DaLathI chavAyeluM hAya tevA samaye zarIramAM caityanA praveza na thAya Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 ] AtmadharasAyanama te mATe barAbara kaTibaddha rahe che, te zuM? tevAone paNa kAyamane mATe e sparza janita sukhAnubhava sAMpaDaze kharo? ane jyAre temAMthI manane jarApaNa pratikULa prApta thaze tyAre te jIvanI zI vale! kevo valepAta! kevI baLatarA ! are ! ghaNIvAra sparzanendriyanA pUrepUrA viSayo ane tenA sukhAnubhava karAvanArA sAdhane upasthita hoya te e, sADAtraNa maNanI makhamalanI taLAImAM sUvA chatAM tarapha DIyA mAryA ja kare, ema rAtrine pasAra karatAM kaMIka che najare paDaze tyAre ApaNane pratIti thaze ke suMvALI zayyAnA zayanathI sukha prApta thatuM nathI. meghakumArane saMyama viruddha vicAra karAvanAra A sparza nendriya ja hatI. mahArAjA zreNIka ane dhAriNInA putra meghakumAra ATha ATha ramaNa sAthe sukhabhoga bhogavatA hatA. paramAtmA mahAvIra svAmInI dezanA sAMbhaLIne virAgya jAgye. mAtAne samajAvIne anumati meLavI, ane khUba ja ullAsapUrvaka saMyama lIdhuM. sthaviro pAse vasatimAM anukrame bAraNA pAse saMthAre karavAnuM AvyuM. bAraNAmAMthI jatAAvatA munionA paganI dhULa badhI temane saMthArAmAM bharANI. AkhI rAta UMgha na AvI. jIva vicAre caDI gaye. gaI rAta kevI hatI ane AjanI rAta kevI che. kyAM e puSpa bIchAvelI sukhazamyA ane kyAM A dhULamAM ALoTavAnuM! Ama jIvana kema jaze ! prabhune pUchIne pAcho ghare jauM. e pramANe vicAra karyo ne savAre jyAM samesaraNamAM Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita-leka 8 sparzanendriyanidhi [ 25 ] AvyA tyAre prabhue miSTa vacane belAvyA ane pUrva saMbhaLAvIne saMyamamAM sthira karyA. mithyA sukhanI vAsanAo pite unmArge caDI gayA e samajAyuM ane prabhu pAse pratijJA lIdhI ke AvuM tyAM sudhI AMkha sivAya game tema thAya te paNa zarIrane davA karAvIza nahiM. nirmaLa saMyama pALIne anuttara svargamAM vijaya vimAnamAM deva thayA ne mahAvideha kSetramAM mekSa meLavaze. AdrakumAra je zrImatI ane putranA praNayamAM na paDyA heta te temanA jIvanamAM kaMI judA ja raMga pUrAyA heta. kyAM pitAe mUkelA 500-500 rakSaka vaccethI anArya dezamAMthI nAsI chUTatA AdrakumAra ne kyAM saMyamane abharAIe caDAvIne zayyAmAM sUtelA AdrakumAra! paNa e to samartha AtmA eTale emaNe to e sparza vagere sukhane pheMkI dIdhA ne pAchA caDI gayA. chevaTe bhavano aMta karIne mekSa meLavyuM. paNa bIjA te mare ja. are ! pele hAthI kevaLa sparza sukhanI kalpanAmAtrathI kevA prakAranA baMdhanano bhoga thAya che? A vAta kaIvAra hAthI pakaDatAM joyuM hoya; vAMcyuM hoya ke sAMbhaLyuM hoya te khyAla Ave eTale ke khUba TUMkANamAM kahIe to InidrAnI puSTi eja jyAM dhyeya banI cUkyuM tyAM bAre vahANa bUDyA" samaje. eTale jIvanane saphaLa, Adarza ane ujajavaLa banA vavuM hoya te indriyane kAbUmAM rAkhe, tene phaTavavAmAM sukha nathI? tenA manamAM sukha che. sparzanA sukhamAM na phasAva Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 26 ] AtmadharasAyanama te tame sparzamaNI-pArasamaNi banI jaze mATe sparzane ndriyane kAbUmAM rAkhe. 8. (1) rasanendriya - kSaNaM budhyatAM jivayA yat kRtaM tat , ____tayA duSTayA durgato mnggusuuriH| tathA zailakAcAryavaryo'tha miintato rakSaLIyA nivAgoDaNI * bhujaGgaprayAtam bhAvArtha-rasanendriya nirodha eka kSaNa vicAra kare ! jIvAe zuM karyuM che ! e duSTa jIbha laDIne jere ja maMgusUri durgatinA bhAgI banyA ane zilabhAcArya duHkhI thayA. vaLI mAchalI paNa rasalAlasAthI mRtyu pAme che. AvI kaTu pariNAmI rasanAne jANyA pachI tene vazamAM rAkhavI paNa tene vaza na thavuM. vizadArtha- keI paNa jIva janma dhAraNa kare tyArathI mAMDI pratyeka samaye AhAranA pudgalene grahaNa kare che, Ama te khA... khA..... ja kare che. AhAranA traNa prakAra mAhAra, ojAhAra ane kavalAhAra, A traNa AhAramAMthI sAmAnya rIte prANa garbhamAM hoya te vakhate je AhAra kare te ejAhAra, cAlu rIta-sarva samaye grahaNa kare te mAhAra, ane annAdine grahaNa kare te kAlAhAra, je ApaNe sau AhAramAM * bhujaGgaprayAtaM bhavedya caturbhiH / Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadA sahita-aSa 9 rasanendriyanirAdha | 27 ] azana, pAna, khAdima ane svAdima laie chIe te AhAranuM jJAna jenA dvArA prApta thAya che te rasanA (jinhA) dvArA AhAra uttaramAM jAya che, uttara e mukhya kendra sthaLa che. tyAMthI zarIranA anya vibhAgeAmAM zaktinA saMcAra thAya che, tethI zarIramAM halana-calananI zakti rahe che. ane khare khara? AhAra te prANane dhAraNa karavA mATe ane zarIranI rakSA mATe anivAya che. ene thADA AdhyAtmika zabdomAM kahIe teA te sAdhana pAsethI ceAgya kAma levA mATe bhADA rUpe AhAranI jarUra che, e vAta sane mAnya che. paNu e zarIramAM zakti sa'cAra karanAra AhAra-dalAla jevI jijJAnI pasaMdagInI anusAre levA joie ke uttaranI jarUrIyAta anusAra te vicAra karave. sAmAnya rIte kahevAya ke " jene svAda jatyo tene madhuM jItyuM. " rAganuM mULa svAdamAM maLI Avaze, ane ArAgyanuM sauthI agatyanuM sthAna svAdanA vijaya sAbIta thaze. je mANasa peTane najara sAme rAkhIne khAtA nathI ne kevaLa jIbhanI leAlupatAne ja lakSya rAkhIne AhAra kare che te rAganA bhAga banyA vagara rahetA nathI. jIbhane kendramAM rAkhIne nakkI karAtA AhAramAM zu' khAvu' ane zuM na khAvuM ? keTaluM khAvuM? kayAre khAvuM ? kema khAvuM? vagere vicArA jIva karyA kare che. enI AhAra mImAMsA kAI anerI hAya che. tene ArAmyanA ke zAstranA niyameA rucatA nathI. kAraNa ke tenI sAme bhUkha nathI paNa kevaLa zeAkha che. rasanendriyane anukULa lAgeA seAgavavAthI zuM maLe che ? gheADA vicAra karo Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 28 ] AtmakheAdharasAyanam AhAra kema karavA ? AhAra AreAgatA jIvane kayA bhAvA AvavA joie ? kahyuM che ke :-- A bhAvanA " pannaga ivAbhyavahare - dAhAra putrapalavacca Ave te aNAhArI paTTa dUra nathI kema kharUM' ne ? zAstramAM= rasaaAlupI ma`gusUrijInuM dRSTAMta Ave che, te khUba preraka che. rasa lAlasAnA phaLa kevA kaTu Ave che tenA AbehUba citAra temAM che. 'd mathurA nAmanI nagarI hatI, temAM ma`gusUrijI nAmanA eka AcArya mahArAja tyAM sthiravAse rahyA hatA. teone pAMcaseA ziSyAnA suMdara parivAra hatA, pAte mahuzruta hatA, nagaramAM tene rAgIva paNa sArA hatA. te vaga teone yugapradhAna tarIke mAnatA hatA ane gaucarI vagerenI bhakti paNa khUba AdarapUrvaka karatA hatA. pratidina maLatA snigdha ane madhura AhArathI sUrijInI rasanA rasaleAlupa banI ane tevA dhRta-pracura AhArane nitya AreAgavAthI kriyAmAM pramAda sevavA lAgyA. vihAra nahiM hAvAthI sthiravAsa rahyA. rasa gArava, RddhigArava ane sAtAgAravamAM gaLAbUDa mUDI gayA ane tevI ne tevI sthitimAM kALadhama pAmI te ja nagaranI khALamAM yakSa tarIke utpanna thayA. kevA che karmonA vipAka ? samartha AcAya jevA AcAya, pAMcasA-pAMcaseA te| jenA ziSyA hatA, tevAne paNa rasalAlasAe kevI thapATa mArI ? tyAM yakSa vibhaga jJAnathI peAtAnA pUrvabhava juve che ane manamAM khUba duHkha thAya che. manamAM vicAra karyo ke huM tA Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita-leka 9 rasanendriyanidhi [ 29 ] rasanAthI herAna thaye paNa mArA ziSyone te aTakAvuM? e vicAra karI maMdira pAsethI jatA-AvatA sAdhuone te pitAnI jIbha bahAra kADhIne batAvate. ghaNuM sAdhu to tenAthI bhaya pAmatA. temAMthI eka hiMmatavAn sAdhue AvIne pUchyuM ke "tuM keNa che? ane zA mATe jatA-AvatA sAdhune Ama jIbha bahAra kADhIne DarAve che?" te sAMbhaLIne yakSe kahyuM ke "bhAI? huM dharma mArgamAM paMgu (laMgaDe) thayelo tamArA guru maMgu nAmano AcArya chuM, pramAdathI mULAttara guNene ghAta karI A khALamAM yakSa tarIke utpanna thayo chuM. tethI jIbha kADhIne tamane badhAne cetAvuM chuM ke rasanendriyane A bhaMDe vipAka che. mATe tame kaI rasanAne paravaza banatAM nahiM." tyArapachI sarva sAdhuo rasamAM lolupa na thatAM tapamAM pravRtta thayA. AvA samartha AtmAo paNa rasanAnA cIkaNuM mAge lapasI paDyA-to ApaNuM zuM gajuM? mATe rasanendriyane nirodha karI tenA upara vijaya meLavavA yatnazIla banavuM. rasane paravaza na thavA mATe rasanI lupatAthI hajArahajAra varSanA cAritrane viphaLa karI sAtamI narake utpanna thanAra kaMDarIka paNa bhUlavA jevuM nathI evI ja bIjI vAta Ave che zailakAcAryanI, te A pramANe - zelaka nAmanuM nagara che, tyAM zikSaka nAmanA rAjA suMdara rAjya kare che, rAjAne vairAgya AvavAthI potAnA putra madrukane rAjya upara sthApana karI pravajyAne grahaNa kare che, temane Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 30 ] AtmadharasAyanama pAMca zikhe che. deza-paradeza bhavya jIve upara upakAra karatA vicare che, saMtapuruSe megha jevA hoya che. kevaLa paropakAra e ja emanuM vrata hoya che, antaprAnta AhAra karavAne kAraNe tenA zarIramAM roga utpanna thAya che. anuanukrame teo vicaratA vicaratA zailakanagaramAM Ave che. putrane khabara paDI, eTale te suMdara svAgata pUrvaka sUrimahArAjane nagarapraveza karAve che. te sUrimahArAjane auSadhepacAra karAve che. auSadhopacArathI zarIra to nIrogI thayuM paNa pachI azakti ghaNuM rahevA lAgI, te kAraNe rAjA taraphathI suMdara azana, pAna vagerenI bhakti thavA mAMDI. AvA snigdha padArtho nitya maLatA hovAthI sUrijI temAM Asakta thayA, ne te ja kAraNe teonA pAMcaso e pAMcase zive teo zrIne choDIne bIje vihAra karI gayA. ziSyane ema thayuM ke jyAM guru pite ja rasagAravamAM cakacUra che tyAM ApaNI ArAdhanA suMdara kyAMthI thAya? te vicAre judA vihAra karI gayA, kevaLa eka ananyabhAve gurumahArAjane samarpita ekaniSTha evA paMthaka nAmanA ziSya ja teonI AvI avasthAmAM paNa sevA-zuzruSA karavA rahI gayA, sUrijI te rasanI lAlasAmAM evA khUMpI gayA ke mAdaka padArtho paNa vinA saMkoce levA mAMDyA, pachI ArAdhanA ubhI ja zenI rahe? eka divasa kArtika pUrNimAne divase pratikramaNa karatA ziSya paMthaka pUjya gurumahArAjane caumAsI khAmaNA khamAve che. sUrijI savAranA sUtelA che. pitAnA caraNe ziSyanuM Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita-leka 9 rasanendriyanirodha [ 31 ] mastaka sparze che. guru ekadama bolI uThyA, "A keNa mane jagADe che?" tyAre paMthaka bele che ke "gurudeva! Aje cAturmAsa pUrNa thayuM hovAthI khAmaNA karavA mATe Apane jagADyA che. dhikkAra che mane ke meM ApanI ApanI nidrAmAM khalela pahoMcADI. Apa mArA aparAdhanI kSamA Ape." AvA prakArane ziSyane ucca vinItabhAva joIne AcAryazrI pitAnA AtmAne niMdavA lAgyA, "rasanendriyathI jitAyelA mArA AtmAne dhikkAra thAo ! A paMthake mane-dravya ane bhAva ema banne prakAranI nidrAmAM gheratA evA mane-jagADyo che, dhanya che Ane !" e pramANe AtmagaheMNA karIne, ghaNu kALa A pRthvI para vicarI khAte eka mAsanuM anazana karI pAMcaso munivaro sAthe zrI siddhagiri upara ekSapadavIne varyA. A rasanAnA vipAka bahu bhUMDA che, mATe jihA upara kAbU rAkho. te vAtane jIvanamAM zakya banAvavI hoya te tapanA AzrayathI, AyaMbilathI rasanA kAbUmAM Ave che. (20) prAndrini: atisurabhipadArthe-nAsikAM prINayanta: madhukarabhavamApya zrAntimAsAdayanti / asurabhisurabhibhyAM ye vikAraM na yanti zvasanakaraNadoSA-dujjhitAste jayanti // 10 // . mArTinI nananacacayuca, mASTinI mitronA Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 32 ] AmabodharasAyanama bhAvArtha-dhrANenidrayanirodha ghaNuM surabhi-sugandhi padArthothI nAsikAne khuza karanArA manuSya bhramaranI bhavane prApta karIne bhramaNa kare che ane durgandhi ane sugandhimAM jeo phasAtA nathI teo dhrANendriyanA dezathI mukta banIne jya pAme che. 10 vizadAtha:- dhrANendriya nirodha-nAsikAne yogya priya viSaya te sugadha, nAsikAne sugandha game, durgadha tene apriya che, A viSayanI heyatA samajAvavA mATe zAstramAM tathA anya prasaMge prasaMge bhramaranuM dRSTAMta ApavAmAM Ave che. ahiMyA mULamAM kartAe paNa bhramaranuM daSTAMta ApyuM che, te A pramANe- - samasta jagatane pitAnA ugra kiraNathI pUrepUrA tapAvI pitAnI bAjI saMkelato sUrya astAbdhimAM jaI rahyo hato, pitAnA svAmIe jagat upara zI zI kArigarI karI? vizvane kevuM prakAzadAna karyuM che? te nirakhavA sadhyArANa paNa AvatI hatI, sarovaranA pANe zAMta ane svaccha hatA, bapora kyAranA ye vItI cUkyA hatA. kamaLa paNa savAranuM khIlI khIlIne thAkI gayuM na hoya tema saMkecavAnI taiyArI karatuM hatuM, te vakhate A bAju bhramare pitAnI ISTa gaMdhanI prApti arthe savAre-prabhAtathI ja bhramaNa zarU karyuM hatuM. sarva prathama te te gayo caMdananA vanamAM, tyAM bAvana caMdananA vRkSo hatA. cAre bAju sugandhathI vAtAvaraNa mahekatuM hatuM. sugandhanA lebhe te vRkSe upara beThe, paNa manamAnI Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita-zleka 10 ghANendriyanidhi [ 33 ] sugadha tyAM prApta na thaI, tyAMthI te upaDyo, navamallikAnA upavanamAM, tyAM paNa tenuM mana mAnyuM nahiM. tyAMthI te caMpAnA vanamAM gaye. tIvratAnA kAraNe te gabdha rucI nahiM, tyAMthI pharatA pharate sAMja paDavAnI taiyArI hatI tyAre te kamaLavanamAM AvyuM ane thAkI gaele kamaLamAM te paDyo. DIvAra thaI na thaI tyAM to-aMdara pUro zvAsa le che tyAM te-jene mATe savArathI bhramaNa zarU karyuM hatuM te sugandhane levA taiyAra thAya che. kamaLanA parimalane sUMghato sUMghate te bhAna bhUlI jAya che. koIpaNa sthaLe sthira na rahe te tyAM sthira thaI jAya che. eTalAmAM te savitA nArAyaNa pazcima samudramAM DUbI gayA. tenI pAchaLa sAMjanI sadhyA paNa khIlIne cAlI gaI. rAtrie pitAnI sADIthI samasta jagatane lapeTI lIdhuM. kamaLa mIMcAI gayuM. bhramara pUrAI gayo. meTA meTA saghana kAThemAM kANuM pADanAra bhramara atyanta sukamala kamalanI pAMdaDIone chetarIne bahAra nIkaLavA mATe asamartha nIvaDyo ! A eka aNaukelI samazyA che. [ harigIta] pUrI thaze A rAta ne hasaze prabhAta sohAmaNuM, dinakara udayane pAmaze ne khIlaze vana kamaLanuM * rAtrirgamiSyati bhaviSyati suprabhAta, bhAsvAnudeSyati hasiSyati pngkjshriiH| .. ithaM vicintayati kozagate dvirephe, zA! phatta ! ! nachinI jA hAhAkA Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 8 ] AmadharasAyanama ema cittamAM jyAM ciMtave keze pUrAye bhramara tyAM, re! re ! arere ! kamaLane gajarAja gaLate palakamAM. - e pramANe madhukara rAtanA manamAM manoratha ghaDate hate. tyAM te savAre eka hAthI Avyo ne tene keLiyo karI gaye; dhrANendriyanA viSayamAM Asakta thaI tenI pAchaLa paDyo te bhramara ke maraNane zaraNa thaye. kharekhara viSayAsakta - Indriye duHkhane ja denArI che. sugamAM Asakta jIva chatI zaktie bhAvanA hovA chatAM mAMdA mANasanI sevA karI zakatuM nathI. pote jene pUjya mAne che, jenA aneka upakArethI pite dabAele che, chatAM temanI bhakti karavAmAM tenuM mana AnAkAnI karatuM hoya che. kAraNa ke-e mAMdA mANasonI malinatA-durgandha tenI nAsikAnI catI nathI. e sthitimAM evA che evA udhe vicAre caDI jAya che ke tenuM pariNAma ghaNuM kharAba tene bhegavavuM paDe che. AvI vAta dhanazrIne banI. magadha dezamAM zAligrAmamAM dhanamitranI dhanazrI putrI hatI. vilAsamAM rahelI tene jarI paNa durgadha gamatI nahiM. te yauvanamAM AvI ne tenAM lagna karavAmAM AvyA. vivAhamahotsava cAlatuM hatuM, te prasaMge tyAM tapasvI munio carI mATe AvyA. dhanazrI vahorAvavA lAgI-dAna devA mAM paNa munionI gaMdha tene rucI nahiM. te jugusA karavA lAgI ne tene vicAra Avyo ke-A munio snAnavilemana karatA hoya te kevuM sAruM! ethI teNe durganya Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita-leka 10 grANendriyanidhi [ 35 ] nAmakarma bAMdhyuM ne kALakrame marIne rAjagRhI nagarImAM eka vezyAne tyAM utpanna thaI. garbhamAMthI ja te mAtAne khUba pIDA karavA lAgI te garbhano nAza karavAne vezyAe khUba prayatna karyo paNa te nAza na pAme. jema keI gaTaranuM dvAra UghaDe ne durgadha vachUTe tema A bALakane janma thayo ne durgadha-asahya durgandha-vachUTI. vezyAe rastAnI ekabAju tene pheMkI dIdhI ne cAlI gaI. e avasare tyAM paramAtmA mahAvIrasvAmIjI samavasaryA hatA. paramAtmAnA darzane mahArAjA zreNIka padhAratA hatA, tyAre temanAM sinike rastAmAM A chokarInI durgadhethI nAke kapaDuM dAbIne vAte karatA cAlatA hatA. mahArAjA zreNake joyuM ne karmanA pariNAmane vicAra karatAM samesaraNamAM AvyA. vandana karIne prabhune AnI vAta pUchI. prabhue badhuM samajAvyuM. rAjAe pUchayuM ke- "have AnuM zuM thaze?" prabhue kahyuM ke-"tenuM te karma have bhagavAI gayuM che ne have munine dAna dIdhuM hatuM-tethI zubha karmane tene udaya thayo che. te kAraNe tenuM zarIra atyanta sugandhI thayuM che. bhaviSyamAM te tArI rANI thaze ne tArI pITha para savArI karaze." pachI rAjA nagaramAM pAcho pharyo. bALAne badhAe joI, jyAMthI khUba durganya AvatI hatI tyAMthI ja kamaLa jevI sugandha AvavA lAgI. che ne karmanI vicitratA ! eka govALe AvI sundara bALAne joIne te pitAne ghera laI gaye. ucherIne moTI karI. zreNuka rAjAe te joIne tenA para moha jAgyuM. tenI mAMgaNI karI, lagna karyA ne rANI banAvI. eka vakhata rAjArANu bAjI Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 36 ] AtmabodharasAyanama ramatA hatA. temAM evI zarata hatI ke je hAre tenI pITha para jItanAre savAra thavuM. rAjA hAryo ne rANI savAra thaI. te samaye rAjAne prabhunA vacana yAda AvyA. rAjA hasI paDayo. rANIe akAraNa hasavAnuM kAraNa pUchyuM tyAre rAjAe banelI badhI vAta karI. rANune A badhuM sAMbhaLIne virAgya AvyuM. dIkSA lIdhI ne kalyANa sAdhyuM. je nAsikAne paravaza paDyA te AvI ane tethI paNa bhayaMkara dazA bhegavavI paDaze. mATe nAsikAne kAbUmAM rAkhIne zreyaH sAdhavuM. 10. (2) riddhivirodha:- ramya rUpa nayananalinaM smerayat sUryarUpaM, tasmin jIvaH patati pataga: prANahAripradIpe / yastad dRSTvA niyamayati hi svendriya svAtmarUpe, saMsArAbdhe-bhavAta sa para pArago nirvikAraH // 11 // ___ * mandAkrAntA bhAvArtha-cakSurindriyanirodha | nayana-kamaLane vikasvara karavAmAM rU5 sUrya samAna che. prANahAri pradIpa samA rUpamAM jIva rU5 pataMgIye paDe che ane temAM jhaMpalAvI paMcatvane pAme che. te joIne je manuSya cakSurindriyane svAtmasvarUpamAM niyamita rAkhe che te nirvikAra e saMsAra-samudinA sAme pAra pahoMce che. vizadArtha - jevuM, sArUM jevuM e AMkhane-netrane game che. suMdara * mandAkrAntA jaladhiSaDagaimbhI natau tau gurU cet / Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita-ka 11 cakSurindriyanirodha [ 37 ] raLiyAmaNuM dRzya joIne je temAM viveka rAkhavAmAM na Ave to mahA anartha thAya che. indriyone prANI kahI che te yathArtha che, te dvArA jJAna manamAM pahoMce che. emAM paNa vizeSa bAhya jagatanAM citro mana dvArA kheMcAya che, ane manamAM tenI chApa upase che. temAM keTalAye hitakArI hoya che ane keTalAye khUba ja ahitakArI hoya che. eTale jovAmAM vivekanI khUba jarUra che. pataMgane te jANe che ne? pataMgiyuM tenuM maraNuM kaI sthitimAM zuM prApta karatA thAya che ? tenuM maraNa kadI joyuM che?temAMthI be lIdhe che? levA jevo che ho. tene rUpa atyanta priya che. te rUpane sadA kheLatA rahe che. atyanta tejasvI padArtha che pradIpa, te tene jue che ane tene ghaNe AnaMda thAya che. tyAM ja te vivekane gire mUkIne jhaMpalAve che. dIvAmAM tarata ja paMcatva (mRtyu) pAme che. ahiMyAM pataMgiyuM dIvAmAM paDatI vakhate vicAra kare ke mAruM hita zemAM? ujaLuM hoya paNa ahitakArI hoya to te zA kAmanuM ? ema ApaNe paNa ApaNA netrathI sarva padArthone nirakhIe chIe. temAM badhAja padArtho kaMI jevA gya hetA nathI. indriya dvArA kaI vastu ane kyA bhAva, manamAM javA devA ane kayA na javA devA te khUba vicAra karavA jevuM che. Akhare vicAra na karavAthI pataMgiyuM dIvAmAM jhaMpalAve che, paMcatva pAme che. ApaNe paNa cakSurindriyanA viSaye jatAM khUba vicAra karo ke A jevAthI ApaNA AtmAnuM AmAM kAMI ahita te thatuM nathI ne? ene badale paramAtmAne parama pavitra paramANupuMja Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 38 ] AtmadharasAyanam svarUpa pratimAnA dhyAnamAM tene upaga kare hitAvaha che. tethI AtmAne apUrva lAbha thAya che. rUpanAM AkarSaNa evA virUvA che ke je samartha AtmAone paNa hatA na hatA karI nAMkhe che. bilvamaMgaLanI vAta che. ciMtAmaNi nAmanI vezyAnA rUpe tenA upara evuM te kAmaNa karyuM hatuM ke na pUcho vAta. e vezyAnA rUpane joyA vagara tene cena paDatuM na hatuM. game tema thAya paNa divasamAM eka vakhata te e vezyAne nIrakhavI ja. bIjuM kAMI nahiM paNa vezyAne jeve eTale basa. e jovAnuM divase nahiM varSo sudhI cAlyuM. vezyAne vAsa nagaranI bahAra nadIne pele pAra hato. eka samaya comAsAno samaya hato. varasAda mana mUkIne varasate hato. nadImAM pUra ubharAyA hatA. divasa cAlyA gaye. rAta paDI- paNa varasAda zAMta na paDyo. AkhuM nagara nI rAte sUI gayuM. paNa bilvamaMgaLa na sUto. tene to eka ja hatuM kayAre ciMtAmaNi pAse pahoMcuM ne tene jouM bihAmaNI rAte paNa te cAlyo. nadIpUramAM paDyo ne tarIne pele pAra pahoMcyo. vezyAne ghera AvyA. badhA bAraNAM baMdha hatA. eka bArI ughADI hatI paNa te mALa upara hatI. rADIne temAMthI aMdara javAne vicAra karyo. tyAM te deraDA jevuM kAMIka laTakatuM joyuM ne tene pakaDIne te upara caDI gaye ne bArI vATe makAnamAM gaye. sUtelI vezyAne jagADI ne joI. vezyAe pUchayuM ke-"tame kevI rIte AvyA?" tyAre hasIne teNe javAba Apyo ke-" luccI ! teM doraDuM te laTakAvI rAkhyuM Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadA sahita-eAka 12 racakSurindriyanirAdha [ 39 ] hatuM ne vaLI pAchuM pUche che ke kevI rIte AvyA ! " vezyAe kahyuM ke " meM teA kAMI doraDu` laTakAvyu` nathI. " dIvA laine khArImAMthI joyuM to bhayaMkara kALA nAga laTakatA hatA. ThaMDIthI e paNa TharI gayA hatA. bilvama`gaLane vezyAe kahyuM ke " tamane mArA rUpanI jevI ghelachA lAgI che. tevI para mAtmAmAM lAge te zuM na thAya !" khasa tenA jIvana rAhu badalAI gayA. rUpa tarapha kheMcanArI AMkheAmAM teNe aMgArA cAMpI dIdhA. te suradAsa banyA ne paramAtmAmAM tapamanI gayA. kahevAya che ke yamunAne tIre zrIkRSNe tene daIna dIdhA hatA--tene netro maLyA hatA paNa prabhune joyA pachI pharIthI paNa teNe nayaneAne aMdha banAvI dIdhA hatA. tene thayu' ke je AMkhe bhagavAnane joyA, te AMkhe have bIjuM jovAnuM zu ! bhale A vAta IrAnI rahI paNa temAM AMkhanI avaLacaMDAi AbehUba upasI Ave che. jo tene vaza rAkhI hAya teA te adbhuta dana karAve che. mATe nayanane vaza na thatAM nayanane vaza rAkhavI e zreyaskara che. 11. (12) zrandriyanirodhaH-- svara madhuravaM zrAvaM zrAtra manobhavamohito, hariNamaraNa prApnotyAtmA vikAranirAkRtaH / zravaNamavana sacchAstrANAM karoti hitaM ca yaH sa zivamazivaM chatvA sadyo vRNoti sanAtanam // 12 // * hariNI * rasayugahayainsI bhau mlau go yadA hariNI tadA / Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 40 } AtmadharasAyanama bhAvArtha-zravaNendriyaniSedha kAmadevanA bANathI viMdhAyele saMgItanA madhura svarane sAMbhaLI sAMbhaLIne vikArathI pIDAelo haraNa jevA maraNane pAme che. ane je manuSya pavitra evA zAstronuM hitakAri-rakSaNa svarUpa zravaNa kare che. te sarva zivane chedIne zAzvata kalyANane vare che. 12. vizadArtha - zravaNendriyane paravaza paDIne kevuM duHkha AvI paDe che? e samajavA jevuM che. Ama to suMdara sAMbhaLavuM manane game che paNa tenA dvArA keTalI hAni thAya che te te saMgIta lukhyaka hariNIyAne je hoya athavA tenuM varNana vAMcyuM te khyAla Ave. tene mAravA mATe-tene zikAra karavA mATe zikArI-pAradhi suMdara saMgItanA svare cheDe che. tenAthI AkarSAIne deDI deDIne haraNIAo Ave che. haraNane saMgIta khUba ja game che. saMgIta sAMbhaLavAmAM te e lIna thaI jAya che ke tene kAMIpaNa bhAna rahetuM nathI. A saMgIta ahiM keNa cheDe che? zA mATe cheDe che? A sAMbhaLavAthI mane lAbha zuM che? geralAbha zo che? te bicArA bheLA haraNane khabara nathI, tene te mRtyuno dUta paNa sukhanI vadhAmaNI denAre lAge che, Akhare te tyAMthI khasato nathI ane te pAradhInI jALamAM phasAya che. kALa jevA tene hAthamAM phasAyA pachI zuM bAkI rahe? A prasaMgane eka kavie pitAnI sahajasuMdara zilimAM varNavyo che. mRga jyAre A saMgItanA svara sAMbhaLIne te tarapha doDe che tyAre kavi tene kahe che - Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita-kaleka 12 zravaNendriyanidhi [ 41 ] [mandAkrAntA ] bhoLA e te nahi praNayathI pUrNa saMgIta kAMI - vyAdhe kerI abudha mRganA mRtyunI e bhavAI ne e vhAlA! rasika kavitA mRtyune sAda e che, e zabdonAM svara sakaLamAM jhera pUruM vahe che. (boTAdakara ) kevA suMdara zabdamAM saMgIta lubdhaka hariNane te yathArtha svarUpa samajAve che, basa AvuM ja che, vilAsI vikArI zabdanuM, ApaNe mATe paNa, samajyA ne ! tethI tene tyAga karI jinavacana sAMbhaLavA utkarNa thavuM. bIjI idri baMdha karI zakAya che paNa zravaNendriya evI che ke je sadAne mATe khullI ja rahe che. gamatA ane na gamatA zabda kAnamAM AvyA ja kare che. sArA zabda sAMbhaLIne DelatA ja bhAna bhUlI jAya che ane jIvanane barabAda karI mUke che. vartamAnakALamAM jaDa zabdanuM AkarSaNa ane eTaluM vadhyuM che ke jethI jIve kartavya sUkIne A divasa reDIo-rekarDa vagADyA kare che ne sAMbhaLyA kare che. AvA zravaNathI mananI vikRti to thAya ja che paNa kAna paNa sukAna vagaranA banI jAya che. kAnanA vicitra rogo satata saMgItathI janme che. unmAdanA vadhatA vyAdhionuM bIja paNa A bekAbU zravaNendriyamAM raheluM che. saMgItanI lAlasAne lIdhe ja sukumAlikAe pitAnA svAmIne paraharIne pAMgaLA sAthe prIti karI hatI. te A pramANe - Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 42 ] AtmabeAdharasAyanam caMpA nagarImAM jitazatru rAjA hatA. tene sukumAlikA nAme rANI hatI. rAjA-rANI ane viSayAsakta hatA. maMtrIe vagere rAjAnI vAsanAthI ubhagI gayA hatA. rAjyataMtrane sthira karavA mATe rAjA-rANI annene nasAmAM cakacUra banAvIne dUra dUra vanamAM mUkAvI dIdhA. naseA utaryAM tyAre te bannene thayuM ke ApaNe kayAM chIe. dizA sUjhatI nathI ne vanamAM AgaLa vadhe che. rANIne tarasa lAgI tyAre tyAM pIvAne pANI paNa maLatuM nathI. chevaTe rAjA peAtAnA mAhumAMthI leAhI kADhIne paDIyAmAM gaMduM pANI maLyuM che kahIne rANIne pIvarAve che. gheADe dUra gayA nahiM tyAM rANIne bhUkha lAgI tyAre paNa sAthaLamAMthI mAMsa kADhI-rAMdhIne pakSInu mAMsa maLyuM che ema kahIne khavarAve che. emane ema vana vaTAvIne anne eka nagaramAM AvyA ne tyAM rANInA ghareNAM vecIne rAjA dhaMdhA karavA lAgyA. ekadA rANIe kahyuM ke mane ekalA gharamAM bIka lAge che. rAjAe eka pAMgaLAne zeAdhI kADhaco ne ghare rAkhyA. te pAMgaLAne atizaya madhura hatA. rANI tenA kaMTha para meAhI paDI. pachI teA dhIre dhIre paricaya vadhatA rAjA tene zalya rUpa lAgavA mAMDayo. ekadA vasaMta RtumAM khUkha madirApAna karAvIne rAjAne te bannee nadImAM haDaselI mUkayA. ne pAMgaLAne pati rUpe rAkhIne rANI rahevA lAgI. khabhe upADIne phare, pAMgaLA gAya--leAkeA khuza thAya ne dAna Ape. e pramANe jIvananirvAha tee karavA lAgyA. bIjI khAjI rAjA jitazatru nadImAM taNAtA-taNAtA eka nagarane pAdare kAMThA para AvyA. tyAMnA rAjA aputrIyA Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadA sahita-glAka 13 dAnadhama [ 43 ] avasAna pAmyA hatA. hAthaNIe A jitazatru para kaLaza DhAnyA ne te tyAMnA rAjA thayA. ,, sukumAlikA ane pAMgaLA eka gAmathI khIje gAma pharatA-pharatA anukrame te ja nagaramAM AvI paheAMcyA. leAkeA pUche tyAre sukumAlikA kahetI ke-" mArA mA-mApe mane AnI sAthe paraNAvI che. hu tene deva jevA mAnuM chuM. dhIre dhIre gAmamAM pAMgaLAnA kaMThanI ane sukumAlikAnA satIpaNAnI prasiddhi khUba khUba thaI. rAjAnA sAMbhaLavAmAM A vAta AvI ne te bannene kheAlAvyA. mannene rAjAe eLakhyA. rAjAe pUchyuM tyAre tene nahiM oLakhatI sukumAlikAe madhAne detI hatI te ja uttara ApyA. eTale rAjAe kahyuM ke dhanya che tane, patinA khADuMnu leAhI " pInArI, sAthaLanu mAMsa khAnArI ane patine nadImAM vahetA mUkanArI-tArA satIpaNAne dhanya che. " srIne avadhya jANIne dezapAra karIne pAte viSayeAnA vipAka kevA bhUrA che e vicArI sayama laI svarge gayA. AvI che zravaNendriya. mATe tene mahekAvavI nahiM. 12. (12) yAnam bhavabhRtAM hRdayodayakAraNa, vara virodhakamUlanivAraNam / vitaraNa saraLa matravArtyi jayati dharmacatuSka puraskRtam // 13 // drutavilambitam * drutavilambitamAha nabhau bharau / * Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 44 ] AtmabodharasAyanama bhAvArtha-dAnadharma dAna e prANIonA hRdayanA udayanuM kAraNa che. moTA moTA moTA vaira-virodhanuM mULa je dveSa tene nivAre che. bhavasAgarane taravA mATe vahANasamAna che. cAre dharmamAM agresara che, evo dAnadharma jyavaMta varte che. vizadArtha:- dAnadharma-zrI paramAtmAnA avicchinna prabhAvazALI trikALabAdhya zAsananA pratyeka anuSThAnamAM dAnadharma e pradhAna rahete AvyA che. koI kaheze ke mAre dAna nathI devuM, huM te ziyaLa pALIza, tapa karIza ane bhAvanA bhAvIza ane bhavapAra pAmIza, paNa tene zIla, tapa ane bhAva paNa dAna vagara TakI zakaze nahiM. dAna vagarane eke dharma che ja nahiM. dAna e sau koI mahApuruSanA jIvanamAM mukhya bhAga bhajavate AvyA che. zAlibhadranA divya bhegonA mUlamAM A dAna ja hatuM ne! zAlibhadranA pUrvabhavamAM eTale saMgamakanA bhAvamAM mAsakSamaNanA pAraNe munirAjazrI padhAryA che, pite kajIyo karIne mAtAnI pAsethI meLavelI khIra,-jene meLavavA pote keTalAe dhamapachADA karyA hatA te khIra-bhANAmAM (bhAjanamAM) taiyAra karI rAkhI che. haju jarAe cAkhI paNa nathI, tyAM te tapAvI padhAryA ke tarata ja ekadama ullAsapUrvaka sAdhu mahArAjane pAtramAM te saghaLI khIra vaherAvI dIdhI. e dAnanA ja koI acinatya prabhAve te ahiM manuSyabhavamAM vasavA chatAM paNa denA bhegone bhogavanAra zAlibhadra thaya ne tarI gaye. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadAtha sahita-aAka 13 dAnadhama [ 45 ] dAna eTale zuM ? ApavuM eTaluM ja nahiM, ApavA mAtrane dAnanI koTimAM mUkAtu hAya teA kAie mAMgyuM ke mane jhera ApA, tA ApavuM? emAM dAnanuM zuM ? dAnanA artha ApavuM e teA che ja paNa kevaLa ApavuM' artha e khUba TUMkA che. enA vyApaka a-vizALa artha kahA ke sUkSma atha` kaheA te te e che ke mUrchAyAga te ja dAna. dravya, kSetra, kALane joI tenA upayAga ane tenuM pariNAma paNa sampUrNa jovu Avazyaka che. paNa priyavANI dAnaM priyavAksahitaM jJAnamagarva kSamAnvitaM zauryam / vittaM tyAganiyuktaM, durlamametat catuSTayaM loke // dAnanAM pAramArthika ke pAralaukika artha ke lAbhA tA dUra raheA paNa aihika lAbhAnA anubhava kayAM dUra che, kahevata che ne ke zatrue paNa zatrutAne cheDI mitra ane che. meATA meTA vidhA paNa A ja dAnathI dUra thAya che. hAtha peAle tA jagata gAlA' dAnanAM kSetramAM vizeSa vicAra karIe te tenuM kSetra ghaNuM vizALa che. tenA le-prabheda ghaNAM che. jJAnadAna, supAtradAna, abhayadAna, kIrtidAna, anu pAdAna ema pAMca prakAranA dAna che. supAtradAnanAM prabhAve! te ApaNane jagajAhera che. patthara paNa ratna ane evA prabhAva A supAtradAnamAM che. guNusAranuM dRSTAMta zAstramAM Ave che. nAnuM evuM gAma che, tyAM guNusAra nAmanA ki vase nItikArAe dAnane durlabha nathI ka sahitanu' dAna dula bha che. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 ] AtmabedharasAyanama che. ghera sAre parivAra che. jJAnI munirAjanA samAgamamAM Ave che. dharma pAme che ane ekAMtare upavAsa karavAne niyama le che. keI bhAgyanAM asahakArathI vyApAra cAlato nathI. Avaka sArI nathI. jema tema nirvAha cAle che. pitAnI patnI tene A mATe vAraMvAra sUcanA karatI ane kahetI, ke mArA pitAne ghera jAva te jarUra ApaNuM daLadara phATI jAya. paNa pitAnAM sAsarAne ghera vagara AmantraNe javuM guNasArane zaramabharyuM lAge che. paNa vAraMvAra thatAM patnInAM Agrahane vaza thaIne eka divasa pitAnAM sAsarAne ghera javAnuM nakkI karyuM. te mATe sAthe rastAmAM pAraNuM mATe bhAthuM tarIke sAthe karI Apyo. te laIne guNasAra te bhaNe cAlI nIkaLe. manamAM ghaNAM saMkalpa vikalpa thAya che. gAmathI prayANa karyuM te divase upavAsa karyo ne bIje divase pAraNuM karavA mATe nadIne kinAre jagyAne jayaNApUrvaka zuddha karIne pAraNuM karavAnI taiyArI karato hato. manamAM evI bhAvanA hatI ke AvA samaye koI tapasvI atithi padhAre te ghaNe lAbha thAya. je vastu thavAnI hoya che te ja vastunI IcchApuNyazALI puruSane thAya che. e nyAye manamAM A vicAra cAle che tyAM ja keImAsakSamaNanAM tapasvI munirAja AvatAM dekhAya che. guNasAre lAbha ApavA namravinaMti karI. vinA vAdaLe vRSTi thaImAre AMgaNe te kalpavRkSa phalya. evuM mAnavA lAgyo. ghaNuM ja bhAvollAsanI bharatI tenAM cittasAgaramAM AvI. ghaNo ja AnaMda sAthe tene muni mahArAjane badhe sAthe vaherAvI dIdhe. manamAM jarAya kheda ke glAni Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadAtha sahita-eAka 13 dAnadhama [ 47 ] na AvI ke mAre upavAsanuM pAraNuM hatuM, ne kayAM A muni mahArAja padhAryA !! paNa tene khale khUba utsAha hatA. sAMjare sAsarAne ghera pahoMcyAM tyAM te mIjabAnI uDatI hatI. tene dUrathI AvatA joine tenA sALAe bAraNAM adha karI dIdhA. chatAM manamAM du:kha nathI. bahAra beThA, gheADIvAra pachI vAtAvaraNa zAMta thayuM tyAre aMdara gayA. teee svasti vAcana saMbhaLAvavA mAMDayuM. kaMi samaya joine AvA che ke emane ema. manamAM AvyuM ne A hAlI nIkaLyA ! vagere ghaNuM kahyuM. guNusArane manamAM ghaNuM lAgI AvyuM. kayAM ahIMyA AvI caDayA ! haju te AbyA tyAM te ATalI badhI khANuvarSA thAya che. emAM jo vAstavika paristhiti kahIza teA te pUrepUrUM. yuddhamedAna banI jaze. A vicAre tene vAju badalyuM. kahyuM ke khAsa kAMI nahi, gAmaDe nikaLyA hatA te thayuM ke lAvane gAmamAM ghara che teA maLatA jAuM, eTale AvyeA chuM. Aje gharathI nIkaLyA pachI trIjo divasa hatA. ATaleA badhA sAsarAne tyAMthI tiraskAra maLyeA haiAvA chatAM manamAM jarAye glAnI nathI. kAInA ye vAMka kADhatAM nathI. kevaLa peAtAnA azubha karmone ja niMde che. have te ghera ja paheAMcavu rahyuM khAlI hAthe. manamAM eka vicAra AbyA ke je bhUmi upara mAsakSamaNunA tapasvI munimahArAjane supAtradAna karyu hatu te pavitra bhUminA te pavitra sukRtanI yAdI raheze ne kAMika lAbha paNa thaze. ema vicAra karI je oLI hatI temAM te bhUminA pAMcIkA joLI bharIne laI lIdhAM ane . Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 48 ] AtmadharasAyanama patnIne ApavA ema vicAra karyo. A bAju patnInAM manamAM ghaNA manorathanA mahela banI cUkyA hatA. mArA pitAnA gharethI ghaNuM ghaNuM lAvaze. have ApaNe vitarU nahI karavuM paDe. AvA AvA te ghaNAe AzA mahele bAMdhyA hatA teNe. A bAju guNasAra te pAMcIkAne jeLImAM mUkIne ghara bhaNI cAlI nIkaLyo. ghara najIka AvyuM. strIe dUrathI svAmIne mAthe piTalI upADIne AvatA joyA. tene te pite kapelA vicArane puSTi maLatI lAgI. manamAM harSa mAto na hato. harSaghelI te bahAra AvI. patine AvatAM joyA. hAthamAM thelI laI lIdhI. guNasArane thatuM hatuM ke huM zuM kahIza! tenI patnIe te bAjumAMthI uchInuM pAchInuM lAvIne sundara sundara rasavaMtI rasoI banAvI. guNasAra AvyuM. hAtha-paga joIne jamavA beThe. patnIe eka pachI eka badhI vAta pUchavA mAMDI. mArA pitAjIe zuM ApyuM ? tyAre guNasAre kahyuM: bahAra piTalI mUkI che. pachIthI nirAte joIzuM. ghaNuM Agraha bAda tenI dhIraja na rahI. Akhare te thelI tene jovA lIdhI. temAMthI te kharekhara ratna ja nIkaLyAM. tyAM patnI balI, ke meM no'tu kahyuM ke mArA pitAne tyAM jAva te ghaNuM dhana Apaze ! guNasAre vAta sAMbhaLI. tene te mAnyAmAM ja nathI AvatuM. te te jANatuM hatuM ke meM pote nadI kinAre pAMcIkA thelImAM bharyA che. raMgIna pAMcIkA haze eTale tene ratna mAnatI haze! paNa jyAre pite sAkSAt jyAre joyA tyAre kharekhara AzcaryaudadhimAM garakAva thaI gaye, ane mane mana mAnavA lAgyuM ke, jarUra A te mahAna tapasvI Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArthasahita-ka 14 ziyala { 49 ] munimahArAjane je supAtradAna dIdhuM hatuM tene ja A prabhAva che! te' te nyAla thaIgayetenuM dAridraya phiTI gayuM. kharekhara acitya che ke supAtradAnane prabhAva! . eTale avazya dAna dharma to kare ja rahyo, je sukhanI abhilASA hoya te. (24) zIbhhiino'hiinaanggH jati sadanatyAzu vipinaM. _ viSa pIyUSatyA: ! mRgati ca mRgANAmadhipatiH / jvalajjvAlo jvAlo jalarti jaladhi!Spadati taM... vizudhdhaM ya: zIlaM vahati muhita devamahitam // 14 // * * zivajI bhAvAtha-ziyala- devAne paNa pUjya evA zaladharmanuM je sevana kare che tene mahAkAyasarSa puSpanI mALA thaI jAya che. ghora jaMgala paNa ghara thaI jAya che viSa amRta rUpe pariName che. siMha haraNiyuM banI jAya che. agni pANI rUpe thaI jAya che. samudra khAbociyuM banI jAya che. Avo acitya prabhAva ziyala che. . vizadArtha - * ziyalano prabhAva-mahimA vacanAtIta che. vizvanAM sakaLa maNi manna ne auSadhimAM je baLa je prabhAvane je camatkAra che. te sarva eka bAju hoya ane bIjI bAju nirmaLa* rasai rudai chinnA yamanasabhalA gaH shikhrinnii| Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : [ 50 ] Atmabodha rasAyanama trikaraNa zuddha brahyacarya hoya tyAM vagara mantra, vagara vidyAe ziyalathI tenAM karatAe adhika baLa ne prabhAvanI pratIti thAya che. ziyaLane mahimA AryAvartanI saghaLIe saMskRtioe ne saghaLA darzana-dharmoe muktakaMThe ne ekIavAje gAye che, mAryo che. ziyaLadhArI puruSamAM keI apUrva daivItattvane saMcAra thAya che. tene vacanasiddhi sAMpaDe che. jIvanamAM ekabAju trikaraNa zuddha ziyala heya ne bIjI bAju ghaNuM ye sahaja de heya teya te kevaLa ziyaLanAM ja prabhAve ehika sukha maLe ne yAvat siddhinAM zAzvata sukhe paNa maLe temAM saMzaya nathI. nArada RSi ja le ne ! teonAM jIvanamAM khaTapaTanuM tatva kyAM ochuM hoya che. mAnamAM paNa kacAza nahiM. jagatabharamAM jhagaDe karAvo hAya, keIne paraspara laDAI mAravA hoya te ekA. vyavahAramAM evA guNa (!) vALA mANasane ApaNe "nArada' kahIe chIe. evA nAradajI paNa mekSamAM gayA te kenA prabhAve te kahevuM paDaze ke brahmacaryavratanAM ja acinya prabhAve. zAstramAM vijaya zeTha ne vijayA zeThANInuM vRttAnta Ave che. pUrve caMpA nagarImAM eka bhaktivatta zrAvakane muni dAnanI mahattA sAMbhaLIne bhAva jAge ane teNe niyama lIdhe ke ekI sAthe 84 hajAra munione paDilAbhavA-vaherAvavuM A abhigraha zakti hoya to paNa pUro kayAMthI thAya ? Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita-loka 14 ziyala [ 51 ] vimaLa kevaLI bhagavaMtane teNe pitAnI vAta jaNAvI tyAre teozrIe jaNAvyuM ke - kacchamAM vijaya zeTha ane vijayA zeThANuM rahe che. eka zukala pakSamAM brahmacarya vrata dhAraNa kare che ane bIjA kRSNa pakSamAM brahmacarya vrata dhAraNa kare che. teonI sAdharmika bhakti karavAthI 84000 hajAra sAdhuone paDilAvyA barAbara lAbha maLaze." A pramANe sAMbhaLI zrAvaka kacchamAM jaI vijaya zeTha ne vijayA zeThANunI bhakti kare che. teo asidhAra vrata pAlatA hatA ! joyuM ne! zIlavatane ke prabhAva che ! Arya sthUlabhadrajInuM kevuM phiTikanirmaLa brahmacarya vrata hatuM. kozA vezyA, basa bhajana ne navarasa bhegomAM paNa jeo jarAye canyA nahatA, tethI to teonuM nAma 84 covIzI sudhI amara raheze kharuM ne ! ziyalanA lA A bhavamAM ghaNuM ja che. parabhavamAM niraMgI deha-dIrdhAyu IcchatA ho te A vrata pAlanathI prApta thaze. bIjo koI rasto nathI ! samajyA ! virya to zarIrane rAjA che, te ziyala pAlanathI vIryarakSaNa avazya thAya che. are ! tenA ja apUrva prabhAvathI svanAmadhanya sudarzana zeThanI zULI siMhAsana thaI hatI. te kathA A pramANe che - caMpA nAmanI nagarI che. temAM RSabhadatta nAmanA zeTha vase che. teone ghare zIlavatI yathArtha guNavALI-ahaMdUdAsI nAmanI patnI che. vaibhava paNa ghaNuM ja che. gAya-bheMse paNa Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ para ] AtmabodharasAyanama sArA pramANamAM che tene carAvavA mATe subhaga nAmane eka nakara che. te roja savAre khetaramAM pazuo carAvavA jAya ane sAMja paDatA ghare pAchA Ave. A tene nitya niyama. ekadA sAMjare pazuone jaMgalamAM carAvI ghara bhaNI pAcho vaLato hatA, tyAre rastAmAM eka muni mahArAjane kAussagamAM ubhelA joyA. bIje divase savAre pAcho khetaramAM ja hite tyAre paNa te munine tyAM ja ubhelA joyA. manamAM temanI anumodanA karavA lAgyA. subhaga te munizrInI pAse jaIne beTho. thoDIvAra thaIne sUrya udaya . munimahArAja name arihaMtANuM" kahIne AkAzamArge prayANa karI gayA. A sAMbhaLIne subhage mAnyuM ke A "namo arihaMtANuM" e AkAzagAmI vidyAne maMtra lAge che, tema mAnI tene te pada yAda rAkhyuM. ekadivase bhagavAnanI pAse subhaga A padanuM dhyAna dharato hato te joIne tene zeThe pUchyuM ke "tuM A pada kyAMthI zikhe." tyAre bhadrapariNamI subhage kahyuM munimahArAja pAsethI. " pachI zeThe A navakAra maMtra zikhavADyo. pachIthI reja sapUrNa navakAranuM te dhyAna dharavA lAgyA. . ekadA varSARtumAM mUzaLadhAra varasAda varasya. pRthvI cArekora jaLabaMbAkAra thaI gaI. ghare pAchA vaLatA rastAmAM eka moTI nadI AvI. te vakhate subhage A navakAra gaNIne moTI nadImAM paDatuM mUkyuM. te veLAe mAthAmAM khIle vAgavAthI AyuSya pUrNa thatAM te maraNa pAmyA ane te ja aSabhadAsa zeThane tyAM sudarzana tarIke utpanna thaye pUrvabhavanA Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahitaleka 14 ziyala [ 53 ] puNyadaye rUpa paNa sundara ratipati jevuM maLyuM. pahelethI ja dharma viSe AsthA sundara hatI eTale yauvana pAmavA chatAM vayasulabha vikAra jarI paNa tene cittane satAvatA na hatA. teNe jIvana ghaNuM ucca ne AdarzarUpa banAvyuM ane pitAnA nAmane sArthaka karyuM. loke tenA guNasamRddha jIvanane joI ekI avAje kahetA ke bhAI A to kharekhara sudarzana ja che. AnuM mukha jevAthI ya pApa jAya. egya samaye pitAe zIlamUrti manoramA sAthe sudarzananuM pANigrahaNa karAvyuM. tene devasamA rUpavALA cha putro thayA. sudarzanane rAjAnA purohita kapila sAthe gADha mitrI hatI. divasamAM ekavAra te kapila avazya maLe ja. tene kapilA nAmanI kapaTamUrtine kAmAnya patnI hatI. kapilanI pAsethI te sudarzananA rUpa-guNa vagerenI prazaMsA sAMbhaLatI. kapilAnA manamAM vicAra Avyo ke tenI sAthe kriIDA karavI. kayAre lAga Ave ne A kAma sAdhuM. eka divasa te ekAnta zedhIne sudarzanane ghare AvIne kahevA lAgI "tamArA mitranI tabiyata khUba narama che. tamane yAda kare che. mATe tame cAle." ema kahyuM tyAre saraLa mananA sudarzane tenI vAta mAnI lIdhI ane tenI sAthe kapilane ghare javA cAlI nIkaLe nirlajaja kapilA sudarzanane gupta gRhamAM laI gaI ne ghaNA vakhatathI saMgharI rAkhelI vAsanA prakAzI. bhaganI khullI mAMgaNI karI. sudarzanane calita karavA ghaNuM ghaNuM karavA chatAM calita thayA vagara svastha manavALA sudarzane kahyuM ke huM te napuMsaka chuM. AvuM spaSTa Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 54 ] AtmadharasAyanama sAMbhaLIne kapilA atyanta bhilI paDI gaI ane A prasaMga keIne paNa na kahevAnuM kahI sudarzanane chUTo karyo. thoDA kALa pachI eka divasa nagaramAM vaMsatsava hato. rAjA paNa udyAnamAM kIDA karavA gayA hatA, te vakhate sudarzana ane kapila purohita paNa sAthe hatA ane A bAju rAjAnI rANI abhayA ne purohita patnI kapilA paNa ekaja rathamAM hatA. rastAmAM devanA jevA rUpavALA cha putronI sAthe udyAnamAM jatI manoramAne joIne kapilAe rANIne pUchayuM ke A keNa che !" tyAre rANI abhayAe kahyuM ke "Ane tuM nathI oLakhatI, A te sudarzana zeThanI patnI che ane tenA cha putra che." tyAre Azcaryacakita thaI kapilAe kahyuM ke sudarzana ta napuMsaka che' tene vaLI putra kevA! rANIe kahyuM ke "tane kyAMthI khabara ke te napuMsaka che.' tyAre kapilAe pitAnI badhI vAta kahI. abhayAe kahyuM ke "tuM mUkhI che tene te kapaTa karIne chetarI gaye." kapilAe kahyuM ke "tame te catura che ne! jo tame tene caLAvI zake to mAnuM ke tamArI caturAIno pAra nathI." abhayAe vAta kabUla karI. pachI sudarzanane phasAvavA mATe abhayA bahAnuM kADhIne mahelamAM rahIne paMDitA nAmanI eka dAsIne sudarzanane teDI lAvavA mATe mokalI. te divase parva tithi hAI sudarzana zeTha pauSadha laI kAryotsarga karatA hatA. paMDitA baLAtkAre tene upADIne rathamAM nAMkhIne kAmadevanI mUrtine bahAne rAjamahelamAM abhayAraNu pAse laI AvI. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita- ka 14 ziyala [ pa5 ] ekAntamAM rANIe tene hAvabhAvathI vikAranI ceSTA karI paNa sudarzana niceSTa ja rahyo. pachI abhayAe eka pachI eka tene rALAvavAnA upAya hIrAne bhAMgavA mATe capu ke barachInA ghAnI jema ajamAvavA mAMDayA. paNa tethI te game tevA pavanathI parvata Dage nahiM tema jarAye caLe nahi. abhayAnuM eka zasa kAragata na nIvaDayuM. abhayA hArI. teNe Akhare tenI upara ALa caDhAvyuM. cAkIdAre bheLA thaI gayA. te kahevA lAgI ke "sudarzana mArUM zIla lUMTavA ahiM lAga joIne AvyA che." sipAIo AvyA. rAjAne vAta karI. rAjAe tene pakaDI maMgAvyuM. ghaNuM pUchyuM, paNa rANI uparanI dayAthI sudarzane mauna dhAraNa karyuM. na bolavAthI tene ja gunegAra mAnI rAjAe sipAIone kahyuM, ke Ane AkhA nagaramAM pheravI zULI para caDAvI dyo. eTale sipAIo tene nagaramAM pheravavA lAgyA. te veLA manoramA A joIne mArA pati paranuM kalaMka na utare tyAM sudhI gharatyamAM rahI. nagaramAM pheravIne tene zULI para laI gayA. jyAM sudarzanane zULI para caDhAve che tyAM te tenA ziyalanA prabhAve te zULI zULI na rahetA sonAnuM siMhAsana thaI gayuM pachI sipAIoe tenA gaLA para taravArano ghA karyo tyAM to te suvarNa ne hAra thaI gaye. pachI kAna para ghA karyo tyAM kuMDala thaI gayA. anukrame jyAM ghA kare tyAM te ghA AbhUSaNarUpe pariName. A badho sudarzananA trikaraNa zuddha ziyalane prabhAva hato. tenAthI Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ pa ] AtmabedharasAyanama ! * prabhAvita thayelA eka samIpamAM rahelA deva A badhuM karatA hatA. sipAionA AzcayanA pAra na rahyo. teoe te A saghaLe vRttAnta rAjAne jaNAvyA. rAjA paNa khUba prabhAvita thayA. tene hAthI para besADIne, nagarapraveza karAvyeA. A vAta abhayAe jANI eTale te bhayanI mArI ApaghAta karIne mRtyu pAmI ne vyantarI thaI. sudana pazu rAjA pAse AvyA, rAjAe AgrahapUrNAMka satya vAta pUchI tyAre rANIne abhayadAna ApIne badhI vAta kahI. anukrame sudane vairAgyathI dIkSA grahaNa karI te vakhate vyantarI thayelI abhayAe anukULa ne pratikULa ghaNA upasarga karyAM paNa te jarAye DagyA nahi. ne zukladhyAna dhyAtA kevala- . jJAna prApta karyu. joyu ne kevA prabhAva che brahmacarya vratanA ! tenA aDaga ne niLa pAlanathI kevI AtmAnI unnati sadhAya che! tenA prabhAve devA nirantara sevA kare che. tethI sa kAmadAyakaziyalanuM trikaraNazuddha pAlana karo. 14, (15) tapaH-- - yataH paraM nasti vizuddha maGgalaM : durantavighnAnalanAzane jalam / jinezvarairAtmahitAya dezitaM tapo vidhattAM tadaho dayeodayam // 15 // * va zastham * sau tu vaMzasthamraprIti gauta". Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahitaleka 15 tapa [ 17 ] bhAvArtha-ta5 - jenAthI bIju ke vizuddha maMgaLa nathI. duranta duHkhe karIne je karI zakAya evA, vinarUpI agnine zAMta karavA je jaLa che. je jinezvarIe Atmahita mATe upadezya che ane jenAthI dayAne ulya thAya che te tapane avazya kare vizadAtha:- 'tapa eTale ja maMgaLa. maMgaLa e tapano paryAyavAcaka zabda che. are! kahone! ke tapane maMgaLa e eka sikkAnI be bAju che. maMgala to tapathI ja malavAnuM vizvanA saghaLAe vidane dUra karavA mATe tapa jevuM eke samartha sAdhana bIjuM nathI. jIvanamAM kayAreya vigha ke amaMgala upasthita thayuM ke tarata tapa kare, pachI vighaNa ubhuM rahe che kharuM? tapathI kadIe keInuM ahita thayuM ke thatuM ja nathI. amRtaasukha ke ahita kare te ja tapa ahita kare samasta vizvamAM anAdikALathI tapanI pratiSThA anupama ne sarvocca rahI che ane raheze ja. tapa vagara AtmakalyANa, karmakSaya ane chevaTe yAvata mokSasukha keIne ya maLyuM nathI maLatuM nathI ne maLaze paNa nahiM. khuda trilokanA nAtha paramAtmAne paNa sakaLa karmathI mukta thavA mATe tapanI ArAdhanA karavI ja paDe che. ApaNA AsaupakArI carama tIrthaMkara zrI mahAvIra svAmIne paNa karmakSaya mATe keTaluM tapa AcaravuM paDayuM hatuM, khabara che ne! sADAbAra varSa akhaMDita rIte ghora tapa karyuM tyAre ja sakala karmanA antathI kevalajJAna pragaTayuM hatuM. ke apramattabhAva! Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 18 ] AtmabeAdharasAyanam sADAbAra varasa jina uttama, vIrajI bhUmi na DAyA hA; ghAra tape kevala lahyA tehanA, padmavijaya name pAyA. tapasyA karatA....' cr 99 cakravarti jevAone paNa-ke jeonI Rddhi-siddhi ne sukha-samRddhi A manuSyaleAkanI dRSTie ajoDa ne anupama hAya che teone paNa-tapa eTale aTThamanI ArAdhanA vagara kayAM SaTka'Disiddha sAMpaDe che ! te sAdhavA mATe te khAra mAruM aThThama karavA paDe che. tapanA ghaNAM prakAra che. mukhya be prakAra:-khAdya ane abhyantara. emAM mAhya tapanA cha; ne abhyantara tapanA che; ema khAra prakAra thAya che. khAdya tapanA cha prakAra te A pramANe: 1 anazana, 2 UnAdarI, 3 vRttisaMkSepa, 4 rasatyAga, 5 kAyakaleza, ne 6 sa'lInatA. abhyantara tapanA cha bheda A pramANe:-1 prAyazcitta, 2 vinaya, 3 vaiyAvacca, 4 svA dhyAya, 5 dhyAna, ne 6 kAyAtsa. zAstrakArA tA A tapa mATe eTale sudhI kahe che keH--'tatrasA nijAcAmAM vi' tapathI nikAcita karyAM paNa kSaya pAme cheteA pachI bIjA karmAnuM te zu' gajju' ! 66 A tapanA ja koi adbhuta prabhAve- munivara cauda hajAramAM, zreNika sabhA meAjhAra, vIra jiNu Mda vakhANio, dhana dhanno aNugAra." A dhannA aNugArane ALakhA che! temanu' vRttAnta A pramANe cheH-- kAkI nAmanI sundara nagarI hatI. tyAM bhadrA nAmanI Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita-ka 15 tapa [ 59 ] bhadra pariNAma sArthavAhI rahetI hatI. tene dhanya nAmane eka rUpavAna putra hate. anukame te yauvana vaya pAme tyAre tenI mAtAe svarganI apsarAne paNa zaramAve evI batrIsa ucca kuLanI kanyA sAthe lagna karAvyA hatA, ne batrIsabatrIsa te rahevAnA mahela hatA. kahe ! keTalI sukha-samRddhi haze teonA ghare ! pachI kAMI bhegopabhegamAM maNa rahe kharI! paNa A to haLukamI AtmA. eka divase kAkaMdI nagarImAM paramAtmA mahAvIrasvAmI samavasaryA. te parSadAmAM A dhanyakumAra prabhuvA sAMbhaLavA gayA. kALI mATI para pAchuM paDe ne te bhIMjAyA vagara na rahe tema te pratibaMdha pAmyA vagara na rahyA. bhagavAnanI sudhArasa mIThI vANIe tene bhegomAM bherIMganuM bhAna karAvyuM. A tene saMsAra dAvAnala lAge. tene vicAra karyo, ke gAmamAM jaIne mAtA pAse rajA laI bhagavAna pAse dIkSA levI. ema vicAra karIne te gAmamAM gaye. mAtAne vAta karI. mAtAe tene saMsAranI sAratA, saMyamanI kaThinatA ne tenI asahyatA batAvI tyAre dhanyakumAre tenI sAme saMyamathI mAnavajIvananI sArthakatA, nArakanA duHkhanuM asahya paNuM ne sAMsArika bhogenI nazvaratA kahevApUrvaka sundara javAba ApyA, ne mAtAnI anumati meLavI. mAtAe putranI saMyama levAnI tIvra bhAvanA jANuM kArkadiInA rAjA zrI jitazatrune vAta karI ne rAjAe dhanyakumArane niSkramaNa dIkSA mahotsava khUba ullAsa ne ThAThathI karAvyuM. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [60 ] Atmae dharasAyanama, ne dhanyakumAre pravrajyA grahaNa karI. dhanyakumAra maTI dhannAaNu-, gAra banyA. saMyama svIkAryAM, khAda tarata ja bhagavAna pAse teoe peAtAnI khUba sundara bhAvanA pragaTa karI, ke "mAre, AjathI mAMDI yAvajjIva, sudhI cAvihArA chaThThu karavA ne pAraNe AyaMbila karavuM. " bhagavAne paNa tenI bhAvanA dRDha jANI AjJA ApI. te pramANe hararAja cAvihArA pAraNe Ayakhila ema kare che. kamaLa jevI sukeAmaLa kAyA parathI meAhu ne mamatvanA tyAga karIAtmAne atyanta ujavala anAvatA tapane sayamaMthI AtmAne bhAvita karatAM vicare che. eka chaThTha karavA ne pAraNe AyaMbila ane te AyaMbila paNa kevuM ! ke je 'anna upara mAkhI paNa esavAnuM mana na kare tevu... nirasa; anna gAmamAM gharoghara pharIne zuddha gaveApUrvaka koIvAra ekavAra pANI maLe teA koivAra ekalA bhAta maLe teAye mananA eka pradezamAMya jarIe asamAdhibhAva nahiM; kevala zarIrane sAmAnya TekA ApavA eTaluM ja. sarpa jema peAtAnA biladaramAM pesI jAya. bAjunI jamInane jarI paNa sparzI na kare tema jarAye svAda lIdhA vagara AhArane udaramAM javA de. kaheA ! keTalI hadanA rasanA vijaya ! AvuM hAya tyAM kai siddhi khAkI rahe ? na ja rahe. bhaga ekavAra magadhasamrAT zreNika paramAtmA mahAvIrasvAmIne vaMdana karavA avyA ne vandana karI pramune pUchyu ke " van! ApanA ATalA badhA ziSyeAmAM utkRSTa tapasvI kANu che!" tyAre bhagavAn zrI vardhamAnasvAmIe peAtAnA zrImukhe kahyuM 1 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadaoNrtha saMhitAka 15 tapa [ '] ke "he zreNika! A cauda hajAra muniomAM ati utkRSTa tapavI dhannA eNagAra che ema jyAre paramAtmAe paMkAyuM tyAre zreNika rAjA dhannA aNagAra pAse jaI temane traNa - pradakSiNA karIne khUba bhakita ne sadbhAvanA sahita vandanA karIvAraMvAra enamedanI ne stuti karI. ' ' che tyArapachI thoDA kALa pachI khUba romAMdhibhAvamAM kALadharma pAmI savArthasiddha devalokamAM utpanna thayA ke jyAMnI Ayurasthiti tetrIza sAgaropamanI che. tyAMthI eka manuSyane bhava karIne mukti meLavaze. jeyuM ne! kevaLa nava mAsanA ja saMyama paryAyamAM kevuM sAdhI gayA A maharSi. che ne tapanuM 'apUrva ne ajoDa mahAbhya! AvuM jANIne ApaNuM ke koI "paNa bhavyanA mukhamAM rata ja "dhanya che A tapasvIne !" evA zabdo sarI paDe che. dvArakA nagarImAM paNa jyAM sudhI AyaMbilanuM tapa thatuM hatuM tyAM sudhI deva jevA samartha paNa nArInuM kAMI ahita karI zakyA nahiM. eTale te mahimA A tapane che. daDhaprahArI jevA jene cAra cAra te mahA hatyA karI hatI evA bhArekamI AtmA paNa te ja bhavamAM kevaLajJAnanA svAsI banyA hoya te e ruDe pratApa kene! A tapane ja ne! te vAta A pramANe che vasaMtapura-nAmanuM nagara che, tyAM durdhara nAmane brAhmaNa vase che. potAnA bApa-dAdAnuM dhana to ghaNuM sAruM hatuM paNa sAta vyasanemAM ne pAMca indriyonA viSayamAM te saghaLuM Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 62 ] AtmabodharasAyanama dhana teNe veDaphI nAkhyuM. Akhare dhana khUTyuM eTale zuM kare ! sebata tevI asara, te pramANe te corI karavA lAge. dhIme dhIme corInuM pramANa paNa vadhatuM gayuM. lekoe ane khUda te gAmanA rAjAe paNa tene samajAvyuM paNa tene te cerInI lata lAgI hatI. Akhare keInuM ye na mAnyuM eTale rAjAe tene gAma bahAra kADhI mUkyo ane te coronI pallImAM bhaLI gaye. gAmegAma lekene tyAM corI kare, dhana lUTe ne jIvana gujAre. thoDA ja samayamAM te te ceranI pallIne dhaNI thaI gaye. jenA para e prahAra kare tenuM ja AvI ja bane e duDha prahAra karate eTale tenuM nAma daDhaprahArI paDI gayuM. eka vAra te kuzasthaLa gAme corI karavA gaye. sAthe sAthIdAro paNa hatA. te gAmamAM eka atyanta dadri brAhmaNa raheto hito. tene ghaNuM chekarA hatA. te divase koI parva hatuM eTale te chokarAoe haTha pakaDI ke amAre Aje khIra khAvI che, eTale te brAhmaNa kaI gRhasthane tyAMthI cokhAdUdha-khAMDa-ghI vagere mAMgI lAvyA ne potAnI strIne ApyuM. kahyuM ke "chokarA mATe khIra banAva" eTale strIe khIra banAvI. brAhmaNe vicAra karyo ke Aje khIra vadhu thaze eTale ApaNe paNa khAzuM, ema vicAra karI te nadIe nhAvA gayo. A bAju te daDhaprahArI cerone laIne gAmamAM peThe. temAMthI keTalAka core te daridra brAhmaNanA gharamAM piThA, paNa gharamAM kAMI hAtha lAgyuM nahI. zeAdha karatA khIra bhareluM vAsaNa maLyuM. te khAvAnA kAmamAM Avaze tema dhArIne laI lIdhuM. te joIne chekarAo UMce svare rudana karavA lAgyA Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita-leka 15 tapa [ 63 ] ne te ceranI pAchaLa doDyA. tevAmAM nadIethI snAna karIne pele brAhmaNa paNa AvI caDyo. te kSaNavAramAM sarva svarUpa pAmI gayA ne bAraNAnI sAMkaLa hatI te laIne carAne rAkSasanI jema mAravA lAgyo. tema karatA tenA prahArathI keTalAka cera marI gayA. te vAtanI khabara paDatAM dRDhaprahArI tarata ja deDate tyAM Avyo ne pitAnA corone A mArI nAMkhe che tema jANI krodhathI brAhmaNanuM kharzathI mastaka kApI nAMkhyuM. pachI brAhmaNanA gharamAM pesatA gAya ADI AvI eTale gAyane mArI nAMkhI. A badhuM joIne brAhmaNanI strI tene pokAra karatI gALo devA lAgI ke "are! kUra-pApI tuM A zuM kare che ! ". te sAMbhaLIne garbhiNI evI brAhmaNIne paNa eka ja jhATake pUrI karI. garbhamAM raheluM bALaka paNa be kakaDA thaIne khalAsa. e pramANe brAhmaNa, gAya, strI tathA bALaka ema cArene pite tatkALa mArI nAMkhelA joIne tathA are bA ! are pitA !" ema moTethI AkaMda karatA kumaLA bALakone joIne daDhaprahArI vicAra karavA lAgyA ke AvuM karapINa ne krUra duSkRtya karanArane narakamAM paNa sthAna nahiM maLe, mArA AtmAne dhikkAra thAo. A meM zuM karyuM! AmAM mArA hAthamAM zuM AvyuM ! have A bALakonuM rakSaNa keNa karaze ! mArUM A pApa kema chUTaze! agnimAM peluM ke bhRgupAta karuM! mArI Atmazuddhi zAthI thaze ema manamAM ghaNe pazcAttApa karavA lAgyo. AvI bhAvanAmAM te gAma bahAra nIkaLe. tyAM udyAnamAM eka mahAmunine joyA. temane namIne be ke "bhagavAna ! A pApathI huM zI rIte Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ s ] AtmaodharasAyanem 20 3 A chUTIza !" tyAre munimahArAje kahyuM ke cAritra grahaNu kara ' eTale tarata ja tmazuddhinI IcchAvALA dRDhaprahArIe dIkSA lIdhI. have te ghaNuMA zAnta ane sarcama bhAvanA bhAvita manyA hatA. tene eka AkarA abhigraha lIdhA ke A gAmamAM ja rahevuM ne jyAM' sudhI eka paNa mANasa mane duSTa kahe tyAM sudhI AhAra grahaNa karavA nahiM. " evA daMDha abhigraha' laine te muni gaucarI mATe gAmamAM rAja jAya. badhe phare. tene joIne lAke kheAle ke " A pApIe brAhmaNa, gAya, strI ne bALaka ema cAra mahAtyAe karI. A tA gAmanA bhayakara lUTArA che, " ema belIne muninI tanA kare. lAkaDIthI ane pattharAthI te munine mAre. paNa muni te apUrva samabhAvathI sarvottajJA nI jema saghaLuMe sahana kare. kAMI e avaLuM vicAre nahiM, ulaTu peAtAnA AtmAne nIMde, bhArAbhAra ThapakA Ape ke leAkeA zuM khATu kahe che. te' evuM karyuM che ne ! kayAM AMbA vAvyA che ? khAvaLa vAvIne AMbAnI IcchA kema rAkhI zakAya. lAke te sArA che ke mane mArI nAMkhatA nathI. " e pramANe'samabhAvathI leAkeAnA ducanAne sahana kare. Aja Abhyantara-mahattvanuM tapa che. AnAthI ja bhayaMkara karmA paNu kSaya pAme che. AvI rIte cha mAsa sudhI sahana karatA ane apUrva samatAM sudhArasamAM jhUlatA jhUlA kSapakazreNi para ArUDha thayA ne zuladhyAnathI kevalajJAnane prApta karyu" joyu ne ! tapanA kevA apratima prabhAva che. jIvane kaI sthitimAMthI kaI sthitimAM lAvI mUke che, je veLAe prahArIe cAra hatyA' karI ' Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArthasahita-leka 16 bhAva [ 65 ] tyAre koI paNa kahe kharA ke A AtmA A bhavamAM ja mekSamAM jaze ! paNa tapanA ja pratApe na kalpI zakAya, na mAnI zakAya evuM uttama phaLa AvyuM. to ApaNe paNa AvuM samajI-jANuM tapa AcaravAmAM vizeSa udyamavanta thavuM e ja. A samajyA-jANyAnI sArthakatA che. (26) mAva:- bhaiyAdisadbhAvanayA vizodhitaH sArita mAnapadmazna: bhAvaH kSaNa cet kSaNado bhavettadA'nantaM bhavaM nAzayate na saMzayam // 16 // * indravaMzA bhAvArtha bhAva matyAdi bhAvanAthI vizuddha ane pAMca mahAvratanI 25 bhAvanAthI saMskArita-utsavakAri bhAva je kSaNavAra paNa AvI jAya to ananta bhavane nAza kare che temAM saMzaya nathI. vizadAtha:- bhAva e te prANa che. dAna-ziyala-tapanI ArAdhanA karatA he paNa bhAva na hoya te te yathArtha phaLa denArI thatI nathI. bhAvanA e mukhya vastu che. ekavAra ema kahI zakAya ke A badhuM eTale dAna-ziyala-tapa na karatA hoya paNa hRdayamAM bhAvanAnI prabaLatA hoya, te paNa phaLa maLe che. are ! bhAvanA guNa gAtA tyAM sudhI kahyuM che ke "bhAve kevaLa * syAdindrava zA tatajai rsNyutaa| Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 66 ] AtmadharasAyanama jJAna." samajyAre bhAvanI keTalI badhI mahattA che. - bhAvanA eTale zuM? ApaNe kahIe chIe ke bhAvanA sArI rAkho ! ene artha che? bhAvanA e te antaranI vastu che. koIpaNa pravRttimAM manamAM je vicAraNA cAle che te bhAvanA che. bhAvanA be prakAranI che. eka zubha ane bIjI azubha. bemAMthI eka bhAvanAmAM te manamAM hoya ja eTale ja kahyuM che ke - 'zubhA'zubhAbhyAM mArgAbhyAM vahantI vAsanAsarit / pauruSeNa prayatnena yojanIyA zubhe pathi // 1 // ' tAtparya e ja ke manane sadAne mATe sadbhAvanAthI bhAvita rAkhavuM. antaranI sadbhAvanA te ghaNA duHkhane dUra karanArI thAya che. bhAvanA Ama te bAra prakAre che. anityAdi bAra bhAvanA bhAvavAthI jIvane ghaNe AtmalAbha thAya che. e bAre bhAvanAne puSTa karanAra maitrI Adi cAra bhAvanA che. mitrI pramoda-karuNuM ane mAdhya e cAra bhAvanA ebhilASI AtmAe haMmezA satata bhAvavI joIe. tenuM svarUpa pUjya AcArya mahArAja zrI vijaya amRtasUrIzvarajI mahArAje vairAgyazatakamAM varNavyuM che. te ghaNuM mananIya ne kaThe karavA lAyaka che. te cAra sUkata A pramANe che - (savaiyA) hita cintanathI sarva sattanI sAthe cetana! maitrI jeDa, vira vireAdha khamAvI daIne IrSyA andhApAne cheDa; Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita-loka 16 bhAva [ 67 ] mAta-pitAne badhu rUpe, sarva jIva saMsAre hoya, dveSa bhAvanA viNa A jagamAM sabaLa zatru che nahiM keya. 1 (maitrI) jihuvA DAhI thaIne guNanAM guNanuM preme karaje gAna, anya kIrtine sAMbhaLavAne sajaja thaje he! banne kAna prauDha lakSamI bIjAnI nirakhI netre tuma nava dharaje reSa, pramoda bhAvanA bhAvita thAze te mujane tumathI saMtoSa. 2 (pramoda) janma jarA mRtyunAM duHkha ahoniza sahetuM vizva jaNAya; tana dhana vanitA vyAdhinI cintAmAM sAro janma gamAya; zrI vItarAga vacana pravahaNano Azraya je janathI karAya, te dukhasAgara pAra jaIne muktipurImAM saukhya pamAya. 3 (karuNa) karmataNe anusAre jIve sArA narasA kArya karAya, rAga-dveSa stuti nindA karavI tethI te nava yukta gaNAya; baLAtkArathI dharmaprema vItarAga prabhuthI paNa zuM thAya, udAsInatA amRtarasanAM pAna thakI bhavabhrAnti jAya. 4 (mAdhya) jaganA jIva mAtra pApa na kare, keIpaNa jIva trAsabhaya-paritApa ke duHkha na pAme ane saghaLuM jagata A * mA kArSIt ko'pi pApAni, mA ca bhUt ko'pi duHkhitH| mukhyatAM jagadapyeSA, matimaitrI nigadyate / / Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 68 ] AtmakhedharasAyanama duHkhathI mukta thAe evI bhAvanA maitrI kahevAya che. tItha kara nAmakarmAMnA mULamAM A bhAvanA mukhya bhAga bhajave che. guNavAna puruSA ke jeenA jIvanamAM pUjya ne anukaraNIya guNNA heAya, evA mahApuruSAnA guNeA sAMbhaLIne hRdayamAM AnanI urmi Ave haSa thAya e prameAda bhAvanA che. dIna hAya, pIDita hoya, dhama vaheANA heAya evA prANIo pratye dayAnI lAgaNI thaI Ave te kAruNya bhAvanA che ane devaguru ne tAraka je dhama tenI nindA karanArA jIvAne sAcI vAta samajAvavA chatAM na samaje tyAre tenA pratye upekSA karavI te mAdhyasthya bhAvanA che. A cAre bhAvanAne nitya bhAvavAthI jIvane ghaNA lAbha thAya che. cakravarti jevA cakravarti je SaTsa'DanA adhipati hatA evA bharata mahArAjA paNa Adarza bhavanamAM leAkAleAka prakAzake kevaLajJAnanA dhaNI banyA te A bhAvanAnA ja pratApe ! are ! nAcatAM-nAcatAM jene kevaLa eka naTaDI mATe prANapyArA mAtA-pitA ne svajanAne cheha daine gAmeAgAma karavAtu hasate mukhe kabUlyuM hatuM te IlAcIputra paNa bhAvanAnI seApAnazreNi upara caDhIne ja kevalajJAnI anyA hatA te vAtanA khyAla che ne! te vRttAnta A pramANe che:-- vasantapura nAmanuM nagara hatuM. tyAM agnizamAM nAmanA brAhmaNa rahetA hatA. tene prItimatI nAmanI strI hatI. te dru patI dharmamAM khUba AsthAvALA hatA. ekadA nagaramAM munimahArAja padhAryA tyAre A dvija-6 patI te jJAnI muni Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita- ka 16 bhAva mahArAjanI dharmadezanA sAMbhaLavA gayA. virAgyarasa jharatI, dezanAthI teone saMsAra asAra lAge. vrata grahaNa karavAnI bhAvanA tIvra thaIne muni mahArAja pAse dIkSA grahaNa karI. sAdhu samudAyamAM to vividha dezanA vividha jAtinA ghaNAe sAdhuo heya, te jANIne A agnizarmA munine pitAnI brAhmaNa jAtinuM abhimAna thayuM ne pitAnI jAtine anya karatA ucca mAnavA lAgyA ne tyAM jAtimada karyo. anta jIvanabhara cAritranI ArAdhanA karI te jAtinA mada rUpa duSkatanI AlocanA karyA vagara kALadharma pAmyA. cAritranA prabhAve teo banne vaimAnika deva thayA. tyAMthI eNvIne IlAvardhana nAmanA nagaramAM dhanadatta zeThane tyAM dhAraNadevInI kukSIe agnizarmA brAhmaNane jIva avataryo. yegya samaye dhAriNI devIe rUparUpanA aMbAra jevA putrane janma Ape. te putra ilAdevInA varadAnathI thayela hovAthI tenuM nAma IlAputra rAkhyuM. putra bIjanA caMdramAnI jema divase divase vadhavA lAge. yegyavaye kalAcArya pAse te saghaLI kaLAo zikhe ne kAmadevanA bhavana samA yauvanavayamAM AvyuM. ekadA IlAvardhana nagaramAM eka naTaparivAra AvyuM. temAM mukhya naTa vAMsa upara caDIne sundara nRtya karato hato. ne nIce jenA aMge aMga yauvanathI khIlyA che evI eka naTakanyA kekilazA kemala kaMThe gIta gAtI hatI. IlAputre te joyuM. ene te naTanuM nRtya jevA karatA A naTakanyAnuM gIta sAMbhaLavuM bahu gamatuM. tene jotAMveMta jANe pitAne Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 70 ] AtmadharasAyanama ke I meLa hoya evo bhAva tenAM antaramAM thayuM. teNe manamAM saMkalpa karyo ke "mAre vivAha thAya to A naTakanyA sAthe ja, nahiM te huM agnimAM praveza karIza." te ghare Avyo paNa mana te naTaDImAM ja hatuM. mAtA-pitAe gya samaye IlAputranA vivAhanI vAta kADhI tyAre teNe pitAnI hakIkata jaNAvI dIdhI. mAtapitAe khUba khUba samajAvyuM paNa tenuM mana ekanuM be thayuM nahiM ane te gharane mAta-pitAne cheDIne naTaparivAra pAse pahoMcI gaye. IlAputre te pitAnI meLe ja zarama rAkhyA vagara te naTenA mukhya naTa pAse jaIne puSkaLa dhana ApavA sAthe te rUpavatI kanyAnI mAMgaNI karI. naTa to A sAMbhaLIne AzcaryamAM paDI gaye. teNe IlAputrane kahyuM ke "A naTakanyA te amAruM akSaya dhana che. amArA sarvanA jIvanane AdhAra enI upara che. tene sodo kAMI paisAthI thAya nahiM. " "te tame kahe tema karuM' ema jyAre IlAcIe kahyuM tyAre naTe jaNAvyuM che ke "tame je naTavidyAmAM pAraMgata bane ane bennAtaTa nagaranA rAjAnI parIkSAmAM prathama zreNImAM uttIrNa thaI pAritoSika meLave te naTakanyA maLe." sAMbhaLIne IlAcI taiiyAra thaI gaye ne naTavidyAnuM zikSaNa zarU karI dIdhuM. nehane duSkara kAMI nathI ne dUra paNa kAMI nathI. te samaye bennAtaTane rAjA A vidyAne niSNAta gaNAto hato. dara varSe tenI adhyakSatAmAM nRtyakaLAnI parIkSA levAtI hatI Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArI patI prasaMga mana vAMsanI e vizadArtha sahita-ka 16 bhAva [ 71 ] ane pAritoSikanuM vitaraNa karAtuM hatuM. e rAjAnI parIkSAmAM uttIrNa thaIne InAma meLavavuM e eka saubhAgya gaNAtuM. e meLavanAranI kIrti digaMta sudhI prasaratI. e parIkSA ApavA mATe bhalabhalA varSo sudhI jahemata karatA hatA. IlAcI te eka varSamAM tayAra thaI gaye ne mukarara divasa agAu badhA bennAtaTa nagaramAM AvI pahoMcyA. kaseTInA divase cAMdanI cokamAM meTuM Ayojana karavAmAM AvyuM hatuM. hajAro prekSake ekaThA thayA hatA. pramukhasthAne mahArAjA virAjamAna thayA ane kAryakrama zarU thaye. nAnA-meTA parIkSaNe patI gayA pachI naTavidyAnI carama sImA svarUpa vaMza nRtya karavAno prasaMga Avya, IlAcI sivAya bIjuM kaI hatuM nahiM. guMthelI jALI ane vAMsanI aTapaTI racanA upara nRtya karavuM. tAla tUTe nahi ne khyAla cUke nahi te ja e bane. sajaja thaIne IlAcIe pagane sAbadA karyA ane naTakanyAe Dhalaka upara kamalazA sukamala kara vaDe Theke mAryo. basa thaI gayuM. devatAo paNa thaMbhI jAya evuM dazya khaDuM thaI gayuM. leke animeSa nayane Tagara Tagara joI rahyA. parIkSaka rAjAne paNa lAgyuM ke nRtyo te ghaNAM nIrakhyA paNa A te kaI juduM ja che. rAjAnI najara naTakanyA para paDI. rasika rAjAnA manamAM bhAva jAge. caMpAnI khIlelI vela samI naTakanyA pratye AkarSaNa janamyuM. nRtya karate naTa tene vigharUpa lAgyA. jarApaNa cUka vagara vaMza nRtya pUruM thayuM. lakoe tALInA gaDagaDATa ane harSanAdapUrvaka naTane vadhAvyo. pAritoSika mATe AvelA IlAcIne rAjAe kahyuM ke "mArUM Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 73 ] AtmadharasAyanama dhyAna na hatuM. pharI khela karI batAve.' jIvanA jokhame ne zarIranA sakhata zrame khelAto khelA pharI zarU thaye ne e ja punarAvartana. rAjAno e ja uttara. trIjI vAra cothI vAra. IlAcI e kaI sAdhAraNa nathI. khAnadAna kuLane nabIre che. cothIvAra to enA manamAM AMdolana zarU thaI gayuM. ene thatuM hatuM ke A jIva saTosaTanA khela kenA mATe! zuM jIvananuM aMtima dhyeya A ja che. praNaya trikoNamAM jIva phasAya che ne phanA thAya che. rAjA je rAjA paNa nyAyAsanane badale mAyAsana para caDI beThe che, e A trikoNano ja pratApa che ne! ema ne ema vicAra karatA IlAcI TheTha upara caDI gaye. zubha vicAra zubha darzananuM bIja che. upara caDelA IlAcIe addabhuta dazya joyuM. eka devabhavana jevA mahelamAM eka samabhAvamAM jhIlatA munirAja UbhA che. hAthamAM lADUne thALa laIne eka padminI sAme che. nIrava vAtAvaraNa che. ekenI AMkhamAM mehanI rekhA paNa nathI. e paNa eka jIvana che. A dazya ilAcInA AtmAmAM ramI rahyuM. tene potAnA upara napharata jAgI. kya vAsanA ane kyAM upAsanA. dhyAnanI zreNI upara e raDavA lAgyuM. bhAvanAe enA bhavano bhUko bolAvI dIdhuM. meha nAsI chUTyo. ajJAna-adarzana ane vidoe vidAya lIdhI. ghAtakarmone ghAta thayo. IlAcIne kevalajJAna thayuM. devee duMdubhi vagADI. bagaDatI bAjI sudharI gaI. kamaLa upara virAjIne kevaLajJAnI IlAcIkumAre dezanA dIdhI. bhavabhramaNanA bhAve samajAvyA. pUrvabhavonI vAte karI. rAjA-rANI naTakanyA naTa vagere pratibaMdha pAmyA. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArthasahita-leka 16 bhAva [ 73 ] saMyama lIdhuM ane badhAe bhavane aMta karyo. bhAvanAnuM eka kiraNa paNa spazI jAya che te kAMI asAdhya rahetuM nathI. Ama bhAvanAnA jere ghaNuM ja kAma kADhI gayA. jIraNa zeThanI bhAvanA juo. kahevAya che ke devaduMdubhine avAja na sAMbha heta te e paNa kevalyane AMbI jAta. bhAvanA zuddha karavI e ja karaNIya che. bAkI durbhAvanAne bolAvavI paDatI nathI. e to cITakelI ja rahe che. tene dUra karavI paDe che. mahAvrato lIdhA pachI paNa tene sthira karavA mATe sArI bhAvanA roja bhAvavI jarUrI che. eka eka mahAvratanI pAMca pAMza bhAvanA che. ema sarva maLI 25 bhAvanAo che. TUMkamAM te A pramANe che - 1 mane gupti, 2 Isamiti, 3 eSaNasamiti, 4 AdAnasamiti 5 ane daSTAnnapAnagrahaNa samiti-A pAMca bhAvanAthI prANAtipAta viramaNa mahAvrata sthira thAya che. 1 hAsya rahita, 2 lebha rahita, 3 bhaya rahita, 4 krodha rahita 5 ne vicAra karIne varAna bolavAthI mRSAvAda viramaNa mahAvrata sthira thAya che. 1 Alecya avagraha, 2 yoggA avagraha, 3 etAvanmAtra avagraha, 4 sAdharmika avagraha ne pa anujJApitAnnapAnAzana e pAMca bhAvanAthI adattAdAna viramaNa mahAvata rithara thAya che. 1 strI napuMsaka ne pazu vivajitavasati. 2 sarAga strI kathA tyAga, 3 pUrvanI kAmakIDA smRtityAga, 4 svAMga saMskAra tyAga 5 atisnigdha padArthozana tyAga. A pAMca bhAvanAthI Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 74 ] AtmakhedharasAyanama maithuna viramaNa mahAvrata dRDha thAya che. 1 spa, rasa-gandharUpa ne zabda e pAMce indriyanA anukULa viSayAmAM Asakti tyAga ne A viSaye pratikULa maLe tA dveSa tyAga-A pAMca bhAvanAthI parigraha viramaNu mahAvrata sthira thAya che. Ama sArA bhAva keLavIne bhavyatAnA bhAjana bananAra AtmA bhava tarI jAya che. (27) zrI ninaghUnA: lakSmIH svayaM-varati taM subhagaM samutkA buddhiH parA sphurati tasya samasta kArye / kIrtiH prasarpati tarAM zaradana (uja ) zubhrA nityaM jinArcanamanantaphalaM ya ISTe // 17 // * vasantatilakA bhAvArtha: zrI jinapUjA trileAkanA nAtha paramAtmAnI je nitye pUjA kare che, te saubhAgyazAline lakSmI svayaM varavA utsuka banIne Ave che. dareka kAryAmAM tenI buddhi khUba suMdara cAle che ane zaraRtunA candramA (vAdaLa) jevI ujvaLa kIrti cAre kAra prasare che. vizadA : paramAtmAnI pUjA-arcanA e sa` koi jinazAsana rAgI AtmAnuM prathama kartavya che. jenA rUDA pratApe AtmAne tara tAraNa zrI jinazAsana maLyuM te paramAtmA zrI ari * uktA vasantatilakA tabhajA jagau ga / Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadA sahita!AAka 17 zrI jinapUjA [ 75 ] hantadevanI pUjA teA karavI ja joie. paramAtmAnI pUjA, dravya pUjA ke bhAva pUjA tenAthI darzana-samyaktvanI prApti thAya che. prApta thayelA samyaktvanI zuddhi thAya che. ai haMta paramAtmA rAga-dveSa ane ajJAnathI sAva para che, jyAre samagra saMsAra temAM DUbele che. ApaNe paNa paramAtmAnI pUjA karIe te teenI pUjAnA ja prabhAve rAga, dveSa ane ajJAnathI mukta thai zakIzu. paramAtmAnA guNNAnA vicAra sAthe temanI stuti-bhakti ne pUjA karavI joie. kAi kahe ke pUjAnuM phaLa zu' ? paramAtmAnI pUjAthI zeA lAbha ? paramAtmAnI pUjAnuM phaLa ane teneA lAbha teA anupama che, jaganA devI tattvA karatA ananta gaNeA che. kAi paNa deva ke devInI ArAdhanA-upAsanA ke pUjA karaze! te bahu mahe bhautika sukha sAmagrInA DhagalA karI deze, gheADA ghaNAM kaSTo ke viznone tatkAla dUra karI deze paNa sakala viznothI rahita ne zAzvata svAtmasaMpatti ne sukhanuM advitIya sthAna mukti teA nahIM ja ApI zake, haragIjha nahIM, tyAre ekavAra ati umaMga ne ekAgratAthI karelI paramakRpAlu arihantadevanI pUjA te bhautika sukhA te vaNamAMgyA Ape ja ne yAvat meAkSa paNa Ape. tame zuddha bhAveAllAsathI paramAtmAnI pUjA karazeA eTale tenuM sarva prathama mULa cittaprasannatA te tarata ja prApta thaze. zAstrAmAM arihanta paramAtmAnI pUjAnA ghaNA prakAra Ave che. aSTaprakArI pUjA, sattara prakArI pUjA, ekavIza prakArI pUjA ane yAvat 108 prakArI pUjA paNa thAya che. temAM aSTaprakArI pUjA A pramANe thAya che. 1 jalapUjA, Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 76 ] AtmakhedharasAyanam 2 candranapUjA, 3 puSpapUjA, 4 dhUpapUjA, 5 dIpakapUjA, 6 akSatapUjA, 7 naivedyapUjA ane 8 phaLapUjA, jalapUjAthI vipravadhU seAmazrI avicalapadane pAmI hatI. candanapUjAthI jayasUra ne zubhamati siddhagatine pAmyA hatA, puSpapUjAthI lIlAvatI meAkSamAM gaI hatI ane A bhavamAM paNa paramAhuM ta rAjA kumArapAla kevaLa pAMca keADInA puSpathI paramAtmAnI (jayatAkanA bhavamAM) pUjA karI hatI, tenA ja prabhAve aDhAra dezanA rAjA banyA hatA. dhUpapUjAthI vinayadhara rAjAe ane dIpapUjA karavAthI jinamati ne dhanazrIe zivasukhane meLavyuM hatuM. akSatapUjAthI kIra-peApaTanA yugale devabhavane meLavyA hatA. naivedyapUjAthI halIrAjA sAtame bhave siddhi vadhUne varase. phaLapUjAthI dutAnArIe akSayapada meLavyu, e rIte paramAtmAnI pUjA acUka phaLa denArI che. paramAtmAnI bhAvapUjAthI rAvaNe tIrthaMkara nAmaka nikAcita karyu" hatuM. are! devapAla jevAne paNa A bhavamAM rAjya maLyuM ne te AgAmI bhave tIrthaMkara thaze te A arihanta paramAtmAnI pUjA-arcanAnA ja prabhAve. te kathA A pramANe che. acalapura nAmanu eka nagara hatuM. temAM jinadatta nAmanA eka zeTha rahetA hatA. te zeThane tyAM devapAla nAmanA mANasa rahetA hatA. te kAyama zeThanI gAya ne bhezeAne jagalamAM carAvavA laI jatA ne sAMjare pAche ghare AvI jateA. huMmeza e pramANe karatA. ekadA varSARtumAM megharAjAnI kRpAthI pRthvI pANI pANI thaI gaI, nadIo, nALA ne kUvA aAchala bharAI gayA. nadIemAM pUra AvyA, mayUrA matta Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita-leka 17 zrI jinapUjA ( [ 77 ] thaIne kekArava karavA lAgyA. bapaiyAne te harSa mAte hato. devapAla gAya, bheMze carAvavA laI gaye paNa khUba varasAdanA kAraNe pRthvI picI picI thaI gaI hatI tethI eka bhekhaDa paDI gaI ne tyAM devapAle eka sundara, prazAnta ne tejasvI mukhamudrAvALI arihanta paramAtmAnI alaukika pratimA joI te khUba harSaghele banI gayo. tene thayuM ke A zuM che ? thaDe vicAra karatA samajAyuM ke "mArA zeTha jenI nitya pUjA kare che, zAntithI dhyAna dhare che, te bhagavAnanI mUrti che." pratimAjIne eka vRkSanI nIce ghAsanI jhUMpaDI banAvIne temAM birAjamAna karyA. have A bhagavAna te mArA huM paNa mArA zeThanI jema dararoja A bhagavAnanI pUjA karIza, ne je divase pUjA nahiM thAya te divase anna paNa nahiM lahuM. e pramANe saMka9pa karIne te ghare gayo. pachI roja jaMgalamAM jAya ne nadInuM zuddha jaLa lAvI tenAthI abhiSeka kare. vanamAMthI sundara sugandhavALA puSpa lAvIne pUjA kare. paramAtmAnI pUjA-darzanathI devapAla pitAnA AtmAne dhanya ne kRtapuNya mAnavA lAgyo. ekadA varasAda khUba AvyA. rastAmAM AvatI nadImAM ghoDApUra AvyuM. nadIne pAra karIne pele pAra javuM azakya banyuM. eTale sAme kAMThe javAyuM nahiM ne paramAtmAnI pUjA thaI nahIM. te ghare AvyA ne bhejana karyuM nahiM. tenA zeThe kahyuM ke "bhajana karane, kema karatuM nathI " tyAre teNe kahyuM ke mAre niyama che ke paramAtmAnI pUjA karyA vagara anna nA levuM" tyAre zeThe kahyuM ke ApaNA gRhacaityamAM bhagavAna che Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 78 ] AtmAdharasAyanam tyAM pUjA karI le " devapAle pUjA karI paNa leAjana karyu. nahIM. Ama sAta divasa thayA ne devapAlane sAta upavAsa thayA. varasAda zAMta thayA. nadInA pUra esaryA eTale teNe nadInI sAme pAra jaine paramAtmAnA darzana ne pUjana khUba AnaMdavibhAra thaine karyAM. tenuM citta te pratimAmAM tanmaya thaI gayu. tenI rAmarAjika vikavara thaI gaI. AtmAne amRta kriyAne AsvAda Avye. tadrugata citta ne samaya vidhAna, bhAvanI vRddhi bhavabhaya ati ghaNeAjI; vismaya pulaka prameAda pradhAna, lakSaNa e che amRta kriyA taNeAjI. 1-7 ( zrI rA. kha. 4) bhagavAnnI stuti karatA te gaDhita thai gayA. tenA hRdayamAM harSa mAtA na hatA. AvuM anyanta bhakti sabhara tenuM haiyu ne apUrva sattva joine prasanna thayelAM kAI deve kahyuM ke " he bhadra ! huM tArI paramAtmA pratyenI bhakti joine prasanna thayA chuM mATe tu' varadAna mAga " devapAle kahyuM ke huM trileAkanA nAtha paramAtmA maLyA pachI khIjuM zu' mAre mAgavAnuM rahe. " deve kahyuM ke kAMIka te mAMga. " tyAre devapAle kahyuM ke " A gAmanuM rAjya mane ApeA. " tyAre deve kahyuM ke " AjathI sAtame divase tane avazya rAja maLaze. " deva adRzya thai gayA. devapAle peAtAnA sthAne jaI bheAjana karyuM". Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadA sahita-aAka 17 zrI jinapUjA [ 79 ] sAtame divase te gAmanA rAjA aputrIe maraNa pAmyA. pradhAna vageree paMcaddivya pragaTAvyA. dvivya te pharatA pharatA jyAM devapAla DhAra cAratA hatA tyAM AvyA. hAthaNIe devapAla upara kaLaza DhALyeA. pradhAnAe tenA rAjyAbhiSeka karIne gAdIe besADyo. have te devapAla rAjA banI gayA. pahelA peAte Aja gAmamAM DhAra carAvanAra nAkara hatA tethI tenI AjJA koi mAnatuM nahiM. tethI te khinna thayA. teNe A rAjya apAvanAra devane yAda karyAM. deva hAjara thayA. tene kahyuM ke tame mane rAjya te| ApyuM paNa ahiMyA mArI AjJA koI mAnatuM ja nathI. Ama kema thAya che! deva elyA ke huM kahuM tema kareA tA sa prajA tamArI AjJA mAnaze. kuMbhAra pAse eka mATIneA mATA hAthI karAvA ane tenI upara besIne tame gAmamAM fA. pachI tamArI AjJA pradhA mAnaze." devapAla rAjAe devanA kahyA pramANe ku bhAra pAse hAthI jevaDA meATA mATIne hAthI karAbyA ne tenI upara esI te nagaramAM karavA lAgyA. divya prabhAva hatA tethI gadhahastInI jema te hAthI mArge cAlavA lAgyA. leAkAe joyuM tene thayu` ke rAjA Ama sAva sAmAnya lAge che, paNa jarUra daivItattva che. tyArapachI badhI prajA devapAlanI AjJA mAnavA lAgI. devapAle peAtAnA pUnA zeThane pradhAnapada ApyuM ne peAte je paramAtmAnI pUjanA prabhAve A sthitie pahoMcyA. te arihanta paramAtmAnA bimbanA mahAtsavapUrNAMka nagaramAM praveza karAvI eka nUtana bhavya prAsAdamAM sthApana karyAM. pachI rAjA paramAtmAnI trikALa pUjA karatA Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 80 ] AtmadharasAyanam ne jinazAsananI bhAvanA paNa karatA. devapAle paramAtmAnI ekAgra cittathI pUjA karatA hatA. tIMkara nAma upArjana karyuM. prAnte yAgya jJAnI guru mahArAjanI dezanA sAMbhaLIne tenuM mana vairAgyarasa bhInu' thayuM'. te sa'sAra pratye udAsIna thayA. bhAgavilAsanA tyAga karI dIkSA grahaNa karIne sundara cAritranI ArAdhanA karI. AyuSya pUrNa thaye svarga mAM gayA. joyuMne paramAtmAnI pUjAthI pAralaukika lAbhA kevA sundara maLe che tenAthI AtmAne sArI mati sUjhe che, kalyANakArI preraNA maLe che, tethI AtmasamAdhi IcchanAre paramAtmAnI dravya ne bhAvapUjA avazya karavI zrI seAmaprabhAcAya paNa sindUraprakaramAM kahe che ke " jinezvara paramAtmAnI pUjA karanAra je bhavyAtmA che. rAga ne bhaya krAdhe bharAyA na heAya tema tenI sAme paNa jotAM nathI. bhayabhIta thaine dAridraya sadAne mATe tenAthI krU nAsI jAya che. rIsAelI rAmAnI jema duti tene tyajI de che ane mitranI mArke abhyudaya tenA saMga cheADatA nathI." A vAta jinezvara prabhunI pUjA karanArane spaSTa jaNAya che. mATe pUjAmAM dRDha banavuM ne te te lAbha prApta karavA. *** * kadAcinnAtaGkaH kupita iva pazyatyabhimukhaM, vidUre drAridrayaM cakitamiva nazyatyanudinam / viraktA kAnteva tyajati kugatiH saGgamudayo, na mutyabhyarNa suhRdiva jinAca racayataH // Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita-leka 18 satsaMga [ 81 ] (28) saMtsakimphrti mAlinyaM, kurute kiM sujanajanaguNAdhikyam / rakSati pathi kiM satataM, raNitat satAM sara ! 28 ! ka karyA bhAvArthasatsaMga| malinatAne koNa dUra kare che ? sajanomAM prasaMzA kaNa karAve che? mArgamAM satata kANuM rakSaNa kare che? A traNane javAba eka ja che. sakala ichitane ApanAra sajajaneno saMga. vizadAtha: prANImAtranuM jIvana Ama te zarUAtamAM kerA ghaDA jevuM, jevA saMskAra ApavA hoya tevA ApI zakAya evuM hoya che. te jIvanane jevI sebata, je saMga maLe che tevuM ghaDatara thAya che. eTale ja kahevAya che ke "sebata tevI asara" ane "saMga tevo raMga." dhu -saGgaH sarvAtmanA tyAjyaH, sa cet tyaktu na shkyte| sadbhiH sahaiva kartavyaH satAM saGgo hi bheSajam // 1 // e te kahe che ke koIne paNa saMga na kare. kadAcita ema na thAya te sajajanenI sAthe ja saMga kare. kAraNa * yasyAH prathame pAde dvAdaza mAtrAstathA tRtIye'pi / mArA tIre turthe paNa tAryA che Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 82 ] AtmakhedharasAyanam ke sajjanAnA saMga-sahavAsa e kharekhara auSadha che. sajjane sAthe sa`ga karavAthI jIvana vizuddha ane nirAmaya ane che. jIvanane surakSita ne sa MskArI rAkhavuM heAya te jarUra sArA purUSAnA saMga karavA. kAraNa ke sat puruSonA saMga attarIyAnI dukAna jevA che. attarIyAnI dukAne IcchAe- anicchAe paNa attaranI suvAsa maLyA ja kare che. jyAre kusaMga kAlasAnI dukAna jevA che. jANe-ajANe paNa tyAM kALA DAgha lAgyA vagara rahetA nathI. pANInuM eka nAnuM' hiMdu-Ama tA tenI kAMI kiMmata ja nathI. te emane ema nAza pAmI jAya che. eka hiMdu tA zuM evA seMkaDA biMdue tapAvelA leADhA upara paDatAnI sAthe ja maraNane zaraNu paheAMcI jAya che. enuM nAmanizAna paNa rahetuM nathI. evA bindue meAtI jevA zeAle che-e vAta tamane samajAya che ? joyuM che keAI vakhata ! kudaratI saundraya jovAnI tamane Teva heAya te AvuM dRzya tamArI najare caDaze ne tame nAcI uThazeA. kamaLanA patra para paDelA minhuAne jue. dUrathI jue tamane lAgaze ke meAtInA sAthIyA pUryAM che. pANInA bindue tA eja che. paNa te meAtI jevA camake che e kenA pratApa! kamaLanA sa'sanA. kamaLa nimaLa che-nile pa che, sajjana che. tenA saMgathI pavitra pANInuM biMdu camakI uThayuM. paNa tamane koI pUche ke pANInuM bindu meAtI anI jAya? tame sahasA ema kaheze ke kevI vAhita vAta karI che. paNa saMganA prabhAva Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita-leka 18 satsaMga [ 83 ] adbhuta che. na mAnI zakAya evI hakIkata banI jAya che. svAti nakSatra hoya ane chIpano saMga jyAre e pANInA biMdune thAya che tyAre te ja bindu matI banI jAya che. A sarva pratApa sArA saMgano che. A ja vAta bhartRharie kahI che. saMtaptAyasi saMsthitasya payaso nAmApi na jJAyate, muktAkAratayA tadeva nalinI-patrasthitaM raajte| svAtau sAgarazuktimadhyapatitaM tajjAyate mauktika prAyeNAdhamamadhyamottamaguNaH, saMsargato jaayte|| sajajane saMga to pArasamaNi karatAe kaI guNa caDI. yAta che. pArasamaNine sparza loDhAne thAya eTale leTuM sonuM thaI jAya. paNa kAMI pAramaNi na bane. tyAre sajajananA saMgathI te sajajana thavAya. pradezI rAjAnuM jIvana keTaluM avaLe raste caDhI gayuM hatuM. nAstika ziromaNi e rAjA kezIgaNadharanA sahavAsa ne sampakaMthI keTalo uMco AvI gaye. narake javAnI taiyArI karI cUkelo te svarge gayo ne mekSe jaze. zAstramAM satsaMga ane kusaMganI asara upara karayugalanuM sundara udAharaNa Ave che. te A pramANe che. eka sundara nagara hatuM. tene rAjA pramANika ne nItimAnuM hatuM. rAjyanuM zAsana sundara rIte calAvato hato. te ekadA vanavihAra karavA potAnA parivAra sAthe vanamAM gaye. Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 84 ]. AtmadharasAyanama tyAM vanamAM eka bhillonI pa@i hatI. bhile eTale jaMgalamAM vasanArA, jaMgalI pazuone zikAra karIne jIvana gujAranArA, pazuonI sAthe jIvanano tALo meLavanArA, raste jatA musApharone lUMTavA emAM emanuM jIvana kartavya samAtuM. teo pakSIone pALatA. temAM mukhya pipaTane pALatA. pipaTa Ama zukanavaMtu prANI che. tenI bhASA te svabhAve mIThI, madhura ne karNapriya hoya che, paNa A te saMga te. raMga. pazinA bhillee eka sundara pipaTane pALyuM hatuM. jillAnA nitya paricaye tenA avAjamAM kaTheratA ne karNa kaTutA AvI gaI hatI. bhile kaI vaTemArgane jotAM ne tarata ja karkaza svare bolatA "elA! keNa che! ubhe rahe! je hoya te mUkI de! pachI vAta kara." AvA AvA vAkayenA nityazravaNathI pipaTa paNa evuM ja bolatA zIkhI gaye. bhille eTale asaMskAranI mUrti, saMskAranuM nAmanizAna temanA jIvanamAM gotyuM jaDe nahIM. A beso kema che! evA zabda te temanA zabdakeSamAM ja na maLe. zikAra kare, musApharone lUMTavA, prANIone raMjADavAne mAMsa kAcA ne kAcA pazu paMkhI khAI javA e emanuM jIvana. AvA bhilone nitya sahavAsa bicArA popaTane sAruM kyAMthI zIkhavADe. durasaMga prANunA mULa svabhAvane paNa palaTI nAMkhe che, tenI asara khUba jaladI thAya che. sArI sabata ne sArA guNo jIvanamAM khUba kaSTa Ave che. tethI ja sArA saMgane mATe prayatna kare Avazyaka che. rAjAne Avate joIne pipaTa atyanta karkazasvare maTethI bolavA lAgyuM, "pakaDe! pakaDe! Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita-leka 18 satsaMga [ 85 ] lAkha jAya che, karaDa jAya che, A zikAra che, lUTo ene mAre, bahu divase taka maLI che. ema ne ema kerA na jAya. deDo doDe." AvI puruSavANI pipaTane koNe zIkhavADI ? A sAMbhaLI rAjA daMga thaI gayo. rAjA sAthe enA sinika vagere hatA, tethI bhillanuM kAMI uparyuM nahIM. vanamAM AgaLa vadhatA rAjA eka pavitra ne tapasvI RSinA Azrama pAse AvyA. te AzramanA AMgaNe paNa pAMjaru laTakatuM hatuM. AryAvartana RSi-munio eTale pavitratAnI mUrti, tejanA bhaMDAra ne samatAnA sAgara. evA tapasvInA sahavAsathI piopaTamAM saMskAritA Ave e svAbhAvika che. popaTe rAjAne joyA ke tarata ja kamaLa ne madhura svare te belavA lAgyA ke, "sAcatAm mAtAma, kAzramamastrakriyatA" AvA kRtimadhura ne karNapriya svara sAMbhaLI rAjAne AnaMda ne Azcarya thayuM. teNe pipaTane pUchyuM ke pelA bhillone tyAM tArA je eka pipaTa che. te te khUba karNakaTu svare bole che. ane tuM AvuM sundara bole che. Ama kema! tyAre pipaTe kahyuM ke rAjA vAta ema che ke - mAtA'pyekA pitA'pyeko, mama tasya ca pkssinnH| ahaM munibhirAnItaH sa ca nIto gavAzanaiH // 1 // gavAzanAnAM sa giraM zRNoti, ahaJca rAjan ! munipuGgava nAm / pratyakSametad bhavatA'pi dRSTa saMsargajA doSaguNA bhavAni // 2 // gavAra Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 86 ] AtmabodharasAyanama mArI ane te popaTanI mAtA ekaja che, pitA paNa eka ja che. huM munio vaDe AzramamAM lavAya ne bhile tene pazvimAM laI gayA. te kAyama siddhonI vANI sAMbhaLe che tethI te jillo jevI vANuM bele che. huM madhura ne priyabhASI munionI vANI sAMbhaLuM chuM. tethI huM saMskArI beluM che. pratyakSa ja che ke guNa ane deSa saMsargathI utpanna thAya che. joyuM ne pazuo upara paNa saMsanI kevI ghATI asara thAya che, te ApaNuM upara thAya emAM zuM navAI? sajajanene sahavAsa jarUra uMce laI jAya che. vAlIA lUMTArAnuM jIvana kevuM hatuM. nAradanA thoDA ja paricayane sahavAsathI jIvana kevuM UrdhvagAmI banI gayuM. tethI je jIvana jAgRta ne vizuddha rAkhavuM hoya te satsaMga avazya kare. zAstramAM paNa kahyuM che ke sadAcAranA rakSaNa mATe uttama AtmAone saMga kare. halakA ane zithilene saMga na kare. "haNa taNe je saMga na taje tehano guNa nahi rahe, kyuM jaladhi jaLamAM bhaLyuM gaMgA nIra lUNapaNuM lahe." satsaMganuM sAmarthya evuM viziSTa che ke nAno kIDo paNa puSpanA satsaMgathI paratmAnA mastake caDe che. mATe unnati IcchanAre satsaMga satata kare. () sapusevA samastarazAstrArthanA-vuiM sunizcita mA ! sadA sadAmatA matA hitA hi sAdhusevanA // 19 // * pramANita * pramANivA . Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita-leka 19 sAdhusevA [ 87 ] bhAvArtha-sAdhusevA saghaLA zAstranA abhyAsa pachI meM barAbara nizcaya karyo che ke sajajanone mAnya evI sAdhupuruSanI sevA sadAne mATe kharekhara hitakAri che. vizadA:- sAdhu bhagavatanI sevA-vaiyAvacca-e samyakatvanA traNa liMgamAM eka liMga tarIke Ave che. koIne paNa sAdhu puruSanI sevA karavI haze te vidyA sAdhakanI jema svArtha-sukha sagavaDane tyAga karavo ja paDaze. apramattatA ne arpaNa bhAvanA te hovI ja joIe. pitAnuM jatuM karIne paNa bIjAnuM karavAnI vRtti hoya to sevA thAya. sevA karavA mATe mAna ne dugachAne te dUra karavA ja paDaze. te ja sevA thaI zakaze. sevA paNa jevA tevAnI karavAthI kAMI yathArtha phaLa nahIM Ape eTale te sIdhI na kahetA sAdhusevA ema kahyuM, sAdhupuruSa eTale kaMcana kAminInA tyAgI, paMcamahAvratadhArI ne saMsArI AtmA je sukha vibhavane meLavavA mATe keTakeTalAye prayatno kare che tevA sukha vaibhavone tarachoDIne AtmakalyANanA mAge prayANa karanArA, nigraMtha munivare, AvA pavitra puruSanI karelI sevA te yathArtha phaLavatI bane che. kharekhara sevya-sevA karavAgya sAdhu mahArAja che. AjakAla "mAnava sevA e prabhu sevA" evA vAkyo sAMbhaLavA maLe che paNa temAM lAbha karatAM geralAbha ghaNe che. anukaMpA-dayA dukhInI karAya ne sevA te pUjyanI karAya. mAnavasevAne nAme svArtha Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 88 ] AtmadharasAyanama sAdhanArA vizvamAM khUba gera vyavasthA kare che. AvA vacane jIvane mithyAtva tarapha kheMce che. sevAne mArga te khUba kapa ane kaThina che. sagavaDaparAyaNa ne agavaDabharu AtmA kadIye sevA nahi karI zake. nItikAre te kahe che ke-hevAla paramAno cAnAmAkhyA parama gahana evo sevAdharma gione paNa agamya hoya che. sevA te Ama ghaNAye ghaNAnI kare che, paNa badhAne sevA phaLatI nathI. egya ne supAtranI zuddhabhAve karelI sevA avazya yathArtha phaLavatI bane che. tene eTale sevAne jIvanamAM tANAvANAnI jema gUMthanAra sarvane priya thAya che. bIjA zabdomAM kahIe te sevA e te vagara manvanuM kAmaNuM che, vazIkaraNa che, nahi te kadarUpA are! kadarUpa te kevuM tenA upara koI thuMkavA paNa rAjI nahiM evuM. evA naMdi. peNanA paNa IndranI sabhAmAM vakhANa thayA. e te sevAnA ja prabhAvene! tenI kathA A pramANe che. naMdigrAma nAmanuM gAma che. tyAM mila nAmane brAhmaNa vase che, tene somilA nAmanI strI che. tene naMdiSeNa nAmano putra che. tene pUrvanA azubha karmanA udayathI kurUSa-beDeLa aMge pAMga malyA hatA. pagathI mAthA sudhInuM AkhuM zarIra atyaMta kaDhaMgu hatuM. jotAMveMta lAge ke brAe koi ne AvezamAM tenuM zarIra ghaDayuM haze. paDatAne pATu ne dAjhayA upara DAma ema daurbhAgyapUrNa te have ja ne temAM adhUrAmAM pUruM tenA mA-bApa tene nAnI vayamAM mUkIne Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita-loka 19 sAdhusevA [ 89 ] cAlyA gayA.-mRtyu pAmyA. naMdiSeNuM ekale ne aTUle, nirAdhAra banI gaye. dUrano eka mAme AvI tene potAnA ghare laI gaye, paNa tyAM e kaNa enA para vAtsalya kare, zILo hAtha pherave. ulTA teo tenA mAmA-mAmI ne mAmAnI putrIo te tene tiraskAra ne apamAna karatAM, chatAM paNa naMdiSaNa gharanuM badhuM ye nAnuM moTuM kAma karate. tethI kAma pUratA tene sAcavatA. Dagale ne pagale thato tiraskAra tenAthI sahevAto nahato paNa thAya zuM! te ghaNIvAra AvA du:khanuM mULa zodhate, paNa bhalabhalA vicArake ne cintake jyAM thApa khAya, tyAM A abhaNa ne buddhizUnya naMdiSeNanuM zuM gajuM ! | game tevA kurUpa ne abhaNa mAnavImAM paNa kAMIka vizichatA to hoya che ja. te viziSTatAnA ja AdhAre teo jIvana jIvatA hoya che. naMdiSeNanI sevA vRttine athAga parizramazIlatA e tenI viziSTatA hatI. mAmAnuM saghaLuM kAma naMdiSeNa karato. maLaskethI te gharakAmamAM parovAte te TheTha rAta sudhI temAM rapa raheto. tenA mAmA paNa tenI upara nahiM eTalA tenI smRti ne ALasa vagaranI sevA upara prasanna rahetA. AvA zramajIvI naMdiSeNane ghera ja rAkha heya te eka chokarI tenI sAthe paraNAvuM te te ahiM kAyama mATe TakI raheze. ema vicArI pitAnI sAta putrIone bolAvIne vAta kahI, tyAre sAta putrIo ekI avAje bolI uThI ke A naMdiNa-jenAmAM rUpa-buddhi ke saMskArano chAMTo ye nathItenI sAthe ame kadIye lagna nahi karIye. tenAM karatAM te ApaghAta karIne marI jaIzuM. A vAtanI naMdiSeNane jyAre Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 90 ] AtmabedharasAyanama jANa thaI tyAre tene mAmAne tyAM potAnI zuM kiMmata che te samajAyuM. svamAna ne gauravane jhaMkhatA naMdiSaNane mAmAnuM ghara kArAgAra jevuM lAgyuM. jyAM huM kurUpa-jaDa-mUkhaM-saMskAra hIna gaNAuM chuM tyAM rahevAthI zuM ! e vicAra karI rAtanA ekale keIne kahyA vagara te gharamAMthI nIkaLI gayo. savAre mAmAe jANyuM ke naMdiSeNa gharamAMthI cAlI gaye che-chatAMye tapAsa paNa na karI ne je thayuM te sAruM thayuM ema mAnI tene bhUlI gayA. upara AkAza ne nIce dharatI sivAya naMdieNane keI AdhAra ke AlaMbana na hatuM. emane ema dhUnamAM ne dhUnamAM te cAlavA lAgyA. have to ApaghAta sivAya bIjo eke Ara nathI. tethI teNe eka moTA parvatanI Toce jaI, nIce paDIne prANane anta lAvavAno nirNaya karyo ne te parvata para pahoMcyA. tyAM tene svajanane snehasvara saMbhaLAya. te veLA najIkamAM kAryotsarge rahelA eka muni mahArAje tene Ama karatA ane tene ApaghAta karato aTakAvIne kAraNa pUchyuM. teNe kahyuM ke "bhagavan! duniyAthI huM kaMTALe che. rAta di majurI karavA chatAM koIne ya mArI kadara nathI. jIvana akAruM ne asahya thaI gayuM che. jIvana ne duniyAthI chUTakAro meLavavA mATe A sivAya bIjuM huM zuM karuM." e sAMbhaLIne munirAje tene ApaghAtathI-AtmAne mahAnikAcita karma baMdhAya che. zarIrane anta ANavAthI duHkhane anta Avato nathI. duHkhanuM mULa kAraNa to karma che. karmanA antathI duHkhane anta Ave che ane karmane anta cAritranI ArAdhanA karavAthI thAya che. - Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - - vizadArtha sahita-leka 19 sAdhusevA [ 91 1 mATe duHkha dUra karavuM hoya te saMyama laIne ArAdhanA karavI) joIe. A upadeze nadiSaNane navuM jIvana ApyuM. tenA jIvanamAM utsAha ane cetanA pUrAyA. teNe cAritra svIkAryuM. ane tenuM pAlana nirmaLapaNe karavA mAMDayuM. Ame naMdiSeNu zramarata ne sahanazIla te hatA ja, have chaThThane pAraNe AyaM. bila ne upara cha ema niraMtara karavA mAMDyA. jevA tapamAM AgaLa vadhyA tethI ye bamaNA vegathI sevAmAM paNa pAvaradhA banyA. pitAnA dehanI paravA karyA vagara bIjAne sukha sagavaDa ne zAnti ApavI e emane jIvanamantra. kaI paNa glAna sAdhunI sevA karavI e emane mana AnaMdanI vAta. khUba utsAha ne ullAsathI badhAye sAdhunI sevA karatA. keIdi sevAno lAbha na maLe to manamAM thAya ke Aja to kAMI lAbha na maLe. dhIme dhIme naMdiSeNanI sevAnA zramaNa saMghamAM cArekora vakhANa thavA lAgyA. naMdiSaNa eTale mUrtimaMta sevA. senAnI kameTI thAya. satyanI parIkSA thAya. . A prazaMsA te devalokamAM pahoMcI ne saudharma sabhAmAM Indra mahArAje deva AgaLa naMdiSeNanI svamukhe prazaMsA karI. be devane temAM vizvAsa na beThe ne parIkSA karavAnuM mana thayuM. parIkSA paNa evI kaparI ke kAcepace te nAsI ja jAya. paNa naMdiSeNa te naMdiSeNa. parIkSA karanAranI parIkSA thaI jAya evuM emaNe karI batAvyuM. - chaThThane pAraNe gaucarI lAvI, paccakhANa pArIne vApara. vAnI taiyArI karatA hatA tyAM eka muni hAMphaLA-phAMphaLA Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 92 ] Atmae dharasAyanam doDatA AvyA ane kahevA lAgyA ke " nagaranI mahAra eka vRdhdha sAdhu atisAranA vyAdhithI pIDAya che. ame tamArU nAma sAMbhaLIne te ahiM AvyA chIe paNa nardiSaNa dekhAya che ja kayAM. lAke kahe che ke na diSaNa sevAparAyaNa che paNa Aje khAtrI thaI ke A te 'bha che. nahiM teA sAdhu rAgathI pIDAtA hAya ne khareAsevAbhAvI Ama khAvAmAM ya paDe kharA ! ,, basa. koI sAdhu bImAra che eTalu' sAMbhaLatAM ja nardiSeNe geAcarI AghI mUkI ne glAna sAdhu mATe pANI levA gAmamAM gayA. paNa deve badhA ghera pANI na khape evu karI dIdhuM. ghaNAM ghare pharyAM pachI eka ghare khape evuM jala maLyuM, te laIne nagaranI bahAra glAna muni pAse te AvI pahoMcyA. AvatAMnI sAthe ja vRdhdha ne rAgI munie naMdiSene udhaDA lIdhA, glAna munienI mAvajata karanAra nadiSeNa muni tame ja ke kayAranA ya tamArI vATa jotA ahiM herAna thAu chuM.. ATalI badhI vAra hAya. AvA sevAbhAva te hAya ! tamane khelAvavA paDe kharA ! ane khelAvavA meAkalyA pachI keTalI badhI vAre mehu' atAvA che !" AveA glAna muninA puNya prakopa sAMbhaLavA chatAM na driSeNu eka akSara paNa na khelyA sevA teA maeNna ja rahe ! ! * gheADA vilamba thaI gayA mane kSamA Ape| ' niSeNe uttara vALyA. manamAM jarAye glAnibhAva na AvyeA. e te pelA prAsuka jalathI atisArathI pIDita muninA atisArane lIdhe gaMdA anelA avayavAne sApha karavA lAgyA. zarIra zuddha thayA pachI nardiSeNe munine vinaMti karI ke " Apa upAzraye Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita-leka 19 sAdhu sevA [ 93 ] padhAre tyAM ApanI sevA-suzruSA barobara thaze. jarAye azAtA nahiM thAya ne ApanI sevAno lAbha maLaze. " A sAMbhaLatAveMta pelA vRddhane glAna muni tADUkyA. "naMdiSeNa! tane mArI paristhitinuM lagAre bhAna nathI lAgatuM ! tuM kene kahe che ! mAre ghaDIe ghaDIe maLa tyAga karavo paDe che. zarIra sAva azakta ne jIrNa thaI gayuM che ne evAne tuM calAvIne upAzraye laI javAnI vAta kare che. kAMI buddhi che ke nahiM " tarata ja vinItabhAve naMdiSeNe munine kahyuM "mArI bhUla thaI Apane vAMdho na hoya to mAre khabhe besI jAo, huM upAzraye laI jaIza." "to mArI nA nathI " munine sammati ApI. chaThThanuM pAraNuM paNa nathI karyuM evA naMdiNa, bImAra ne bismAra munine pitAnI kAMdha upara besADIne upAzraya tarapha cAlyA. eka jagyAe naMdiSeNane paga lathaDyo tarata bANa chUTuM- jarAka te bhAna rAkha! AvI rIte rogIne zA sAruM trAsa Ape che. " naMdiSeNanI dhIraja jarI ye khUTatI nathI. thoDA vadhu sAvadha banIne gAmanI vaccamAM AvyA ne khabhA para beThelA munie naMdiSeNa para maLa tyAga karyo. atisArane vyAdhi, cIkaNa ne durgadha vachUTate maLa. nagarane madhya vibhAga, AvuM badhuM hovA chatAM naMdiSeNanA manamAM kaMTALe ke sUga AvatI nathI. AvA prasaMge sagI mAM paNa bALaka para zeSa Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 94 ] AtmakhedharasAyanam kare, gusse thai jAya, paNa A te manane samabhAve samajAve che ke bImAra rAgInAze| dveSa? rAga ja evA che ne temAM paNa avasthA, A munine jaladI ArAma thaI jAya evu karU'. nadiSeNe khUba zAMtabhAve A maLa parISahune sahana karyAM. mULa pAte brAhmaNa, zauca-pavitratAne khUba mAnanArA, chatAM ce lezamAtra ghRNA na karI. upAzraye paheAMcyA. vaiyAvaccamAM ne sevAbhAvamAM nizcaLa jANI devA pratyakSa thayA. na'diSeNunI surAcala jevI aDaga sevAvRtti joI khUba prasanna thayA. adhI vAta karI ane Indre karelI praza'sA yathArtha ne satya che e kahyuM. vandanA karI kSamA mAgI, devA svarge gayA. na-i SeNu bAra hajAra varSa cAritra pALI sAtamA mahAzukra devaleAkamAM deva thayA. devaleAkathI cyavIne saurIpuramAM aMdhaka vRSNI rAjAne tyAM subhadrA nAmanI rANIthI dazamA rUparUpanA akhAra vasudeva thaze. joyuMne ! sevA kevI adbhuta devI che! tenA Azraya je kare che te kevA jagamAM khyAtanAma thAya che ne parabhavamAM sundara sukhAne meLave che. mATe sAdhupuruSAnI sevA-bhakti avazya karavI. 19 F Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArthasahita-leka 20 viratirati [ 5 ] (20) vipatiratiHjineshvrairgnniishvrairmuniishvrairpaakRtaa, ratIzarUpatulyarUpadhArakairiyaM rtiH| viraktatAmupAsya karmamarma saMnihatya sAdhvanantamantakAntakRt samantato'mRtaM vRtam // 20 // * paJcacAmaram bhAvAtha-viratimAM ruci kAmadeva samAna rUpane dhAraNa karanArA jinezvara, gaNadhare, ane AcAryo ratine dUra karIne karmanA marmane mULamAMthI haNIne sarva prakAre yamarAjanA antane karanAra evA ananta mokSane sArI rIte pAmyA che. ethI dareka kSAbhilASI prANIo viratinI upAsanA karavI joIe. vizadAtha: anAdikALathI viSa ne kaSAmAM racyApacyA rahetA AtmAne tenAthI choDAvI dharma-tapa-tyAgane mArgo jevo tenuM nAma virati. jIvanamAM virati Ave eTale pApane AvavAnA rastA baMdha thaI jAya. navuM pApa Ave nahiM ane junuM pApa hoya te viratinA baLe kSINa thaI jAya eTale ApoApa mokSa hAjara thAya. ke pratApa ne prabhAva che A viratino. Ama te saMsAranA saghaLA padArthomAM viratinI preraNA bharI che. keI divasa sAyaMkALe pazcimAkAzamAM * pramANikApadadvayaM vadanti paJcacAmaram / Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 96 ] AtmakheAdharasAyanam khIlelI sadhyAne joI che? te samaye raMgeAnI ujANI karavA vAdaLA doDadhAma karI rahyA hAya che, chUTe hAthe vAparA teAye kadIye na khUTe evA anekavidha raMgAnA kuMDA reLAtA hAya che temAMthI bhAtabhAtanAM citra janme te vikharAya. A dRzya eTaluM badhu manameAhaka hAya che ke ApaNane thAya ke asa, maTakuM mAryA vagara joyA ne joyA ja karIe. AMkhane jarIe tRpti na thAya evA dRA UbharAtA heAya che. have e ja dRzya viratinI AMkhe jozeA tA e raMgaberaMgI dRzyAmAM nesa'sAranA bhAgavilAsamAM kAMI antara nahiM dekhAya. ApaNI carmacakSuthI je kAMI dekhAya che, te badhuM pelA vAdaLAnA raMga jevu' ja nazvara ne kSaNajIvI che. kahyuM che ke anityaM saMsAre bhavati sakalaM yannayanagam | pachI e indra ke cakravatinI TocanI sukha-samRddhi ane vizALa vaibhava hAya ke rakanI jhUMpaDI hAya badhuMe camakadAra capala vijaLI jevuMja vinazvara. prasarati viSayeSu yeSu rAgaH pariNamate virateSu teSu zAkaH / tvayi rucirucitA nitAntakAnte ! ruci paripAkazucAmagocaro'si || 1 || je zabdAdi viSayAmAM rAga thAya che te ja viSayA jyAMre dUra thAya che tyAre zAka thAya che. eTale viSayAnA rAganI sAthe zAka avazya' bhAvI che ja. e ja rAgaparamAtmAnI sAthe karyAM hAya tA kadIye zAka Ave ja nahiM, kAraNa ke paramAtmA zAzvata che--zAka rahita che. paramAtmA svarUpa viSayanA viyAga thavAnA ja nathI eTale zeka paNa Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadA sahita-aAka 20 viratirati [ 97 ] nahiM. viSayAnA rAga ekalA zAkane ja nathI ANutA, sAthe sAthe aniSTa udAsInatAne paNa lAve che. A zAka ne utkrA sInatA na joitI hAya teA viratinA Azraya kareA. viratine tyAM zAke nathI ne du:khe nathI. viSayAnA nAza tA avazya thavAnA ja che. have jo tame viSayAne nahi cheDA tA viSaya tamane cheDI jaze ane te tamane bhAre paDaze. tenA alAbhavamAM pArAvAra zAka thaze. jo tame te viSayAne jAte ja cheADI deze. tA khUba sukhanA anubhava thaze. vairAgya-viratinirbhAyatAnuM parama sthAna che, jIve tenAmAM--viratimAM ratiruzi-karavI. anantA jinezvarA-gaNadharo paNa ratine chehu dai viratinA saMga karI niHsa`ga avasthAne pAmyA che. zivakumArane viratimAM keTalI tIvra rati hatI. virati na maLI tethI yAvajjIva sudhI chaThThane pAraNe Ayakhila karyAM. tene vRttAnta A pramANe che. caramakevalI zrI jakhUsvAmine pUrva bhava viSNunnAlIdeva ane tenA pUrvabhavamAM tee zivakumAra hatA. mahAvidehu kSetramAM puSkalAvatI vijayamAM vItazeAkA nAmanI sundara nagarI hatI. rAjA padmaratha te nagarInuM zAsana sundara karatA hatA. tene vanamAlA nAmanI paTarANI hatI. tene eka ati rUpavAn putrane janma ApyA. tenuM nAma zivakumAra evuM rAkhyuM. kalAcAya nI pAse te saghaLIye kalAe zikhyA. anukrame te yauvana vaya pAmyA. rAjAe rAjakuLamAM utpanna thayelI ghaNI kanyAe sAthe tenu pANigraha~Na karAvyuM. DhALuka devanI 10 Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 98] - AtmabodharasAyanama jema te sukhamAM kALa pasAra karavA lAgyA. varSe divasanI jema pasAra thavA mAMDyA. sukhamAM-AnaMdamAM samaya khUba vegathI vIte che. ekadA pitAnI prANapriya patnInI sAthe jharukhAmAM zivakumAra beThe hato, te veLA sAgaradatta nAmanA eka munimahArAjane teNe joyA. jeo zivakumAranA pUrvabhavamAM teonA vaDIlababdha hatA. eTale ke bhavadatta e meTA bhAI ane bhavadeva e nAnA bhAI. bhavadatta svarge gayA ne tyAMthI cyavI mahAvidehakSetramAM puSkalAvatI vijayamAM puMDarIkiNInagaramAM vA datta nAmanA cakravartine tyAM yazegharA nAmanI rANanI kukSie (sAgaradatta tarIke utpanna thayA. pUrvabhavanI ArAdhanAnA pratApe thoDA ja kALamAM saghaLI e kalA ne zAstramAM pAraMgata thaI gayA. anukrame yauvana pAmyA. mAtA-pitAe rAjakanyA sAthe paraNAvyA. ekadA sAyaMkAle AkAzamAM sundara nayanaramya meghamaMDaLa joyuM. pitAnuM kauzalya batAvavA mATe gaganavihArI vAdaLae asaMkhya citra AlekhyA ne citAra jema rAjAne rIjhavavA mATe eka pachI eka citra dore tema deravA mAMDyA. kyAMya sudhI sAgaradatta A vAdaLAnI raMga- lIlA joI rahyA. thoDI ja vAramAM e rUpALA citro vilAI gayA-vikharAI gayA ne sAgaradattanA manamAM camakAre tha. A citro jema kSaNika che tema A zarIrathI mAMDIne saghaLuMye anitya-asthira che. evA sukha-vaibhavathI saryuM. saMsArathI vita thayelA sAgaradane pravajyA levAne daDha saMkalpa karyo. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke vizadArtha sahita-leka 20 viratirati [ 9 ] mAtA-pitAne vAta karI. mAtApitAe kahyuMH "yauvanamAM te bhogo bhega, pachI vRddhAvasthAmAM dIkSA leje." paNa sAgara dattanI daDhatA jANune mAtApitAe anumati ApI. sAgaradatte sAgarAcArya mahArAja pAse pravajyAne grahaNa karI. grahaNazikSA ne-AsevanazikSAne grahaNa karI sAgaradatta zrutanA pAragAmI thayA. caudapUrvadhara thayA. khUba tapasyA karatA temane avadhijJAna utpanna thayuM. anukrame vihAra karatA A sAgaradatta maharSi vItazekA nagarImAM padhAryA. mAsakSamaNane pAraNe sAgaradattamuni kAmasamRddha nAmanA sArthavAhane tyAM lAbha ApavA padhAryA. sArthavAhe tapasvI munine vahArAvyuM. supAtradAnanA prabhAve AkAzamAMthI vasudhArA thaI. zivakumAre A sAMbhaLyuM ne tene ghaNuM Azcarya thayuM. te to te muni pAse pahoMcI gayo. munirAjane vandana karI temanI pAse kamalanI pAse rAjahaMsa bese tema besI gaye. sAgara datta munie dharmadezanA saMbhaLAvI. saMsAranI asAratA paNa samajAvI. dezanA sAMbhaLIne zivakumAranA phaTika-nirmaLa manamAM virAgya utpanna thayuM. teNe sAgaradattamunine pUchyuM, ke "Apane joIne mane harSa ne sneha kema thAya che, temAM zuM zuM kAraNa che?" | munie avadhijJAnathI joyuM ane kahyuM ke "pUrva bhavamAM tuM mAre nAno bhAI hate. tArI anicchAe paNa meM tane paraloka sudhare e buddhie dIkSA apAvI hatI. tyAMthI ApaNuM bane devakamAM deva thayA hatAmrAMccaNa ApaNane Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 100 ] AtmabodharasAyanama paraspara prIti hatI. A bhavamAM tuM pavaratha rAjAne putra ziva thayo ne huM vAdatta cakrIne putra sAgaradatta thaye. eTale pUrvabhavanA sambandhane kAraNe tene snehane harSa thAya che. zive kahyuM ke pUrvabhavamAM mArI anicchAe paNa Ape pratra jyA apAvI hatI te A bhavamAM paNa mane lokahitakArI dIkSA Ape, huM mArA mAtApitAne pUchIne AvuM, tyAM sudhI mArI upara kRpA karI Apa ahiM sthiratA karo. - zivakumAre ghera jaIne mAtapitAne kahyuM ke "Aje meM sAgaradattamuninI dezanA sAMbhaLI. temanI kRpAthI saMsAranI asAratA samajAI. huM saMsArathI virakta thaye chuM. saMsAramAM cArekera-pAsa Aga lAgI che. saghaLoe saMsAra viSaya kaSAyanI jvALAmAM bhaDake baLe che. saMyama ja zAMti ne sukhano upAya che. mAruM mana saMsArathI utarI gayuM che. tethI Apa pravajyA levAnI anumati Apa " mAtApitAe kahyuM ke "je amArI IcchA pUrvaka tuM kArya karavA cAhate he te ame tane rajA ApatA nathI. tuM virAgyathI bhale amane parAyA mAna paNa ame te tane amAro ja mAnIe chIe." zivakumAranA manamAM maMthana jAgyuM. eka bAju mAtapitAnI ruci ane bIjI bAju pitAnI tIvra virAgya bhAvanA. e bannene meLa kaI rIte khAya evuM na lAgyuM. eTale bhAvathI sAgaradatta muninA ziSya tarIke saMkalpa karIne, koIpaNa prakAranI sAvadha pravRtti na karavAno nizcaya karyo ne pitAne AvAse rahyA. bhajana karavAne samaya Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadA sahita-aAka 20 viratiti , [ 101 ] thayA paNa zivakumAre bhAjana na karyuM. mAtapitAe 'khUba khUba kAlAvAlA karyAM paNa jarI paNu rIsa vagara zivakumAre kahyuM ke 'mane khAnapAnamAM ruci nathI. ' sAMbhaLIne mAtapitA udbhavigna ne cintita thaI gayA. khasa ahiMyA ja virati ne ratinuM yuddha jAme che. eka bAju apAra mamatA ne agAdha vAtsalya varasAvatA mAtapitA, peAtAne mATe prANa pAtharavA taiyAra, rUpamAM ratine paNa zaramAve evI strI, saMsAranA keTalAe AtmA je sukha vaibhava meLavavA mATe ghAra tapa Acare ane bhalabhalAne paNa jai sukha samRddhi joine niyANuM karavAnuM mana thai jAya evA rAja vaibhava. tA bIjI bAju sAgaradatta muninI dezanA ane virati svIkAravAnI adamya bhAvanA. keTalI dhIraja ne makkamatA rAkhavI paDe. AvA virati ne ratinA yuddho jyAre saMsAramAM jAge che tyAre vijayazrI tA viratine ja vare che. antamAM virati ja jIte che. koIpaNa hisAbe zivakumAra bhAjana letA nathI tyAre padmaratha rAjAe dRDhapa nAmanA zreSThiputrane nagaramAMthI elAvyA ane kahyuM ke " mArA putra bheAjana karatA nathI tame kAipaNa rIte tene bhAjana karAve te amArI upara mATe upakAra thaze." dRDhame te vAta svIkArI. cakArane vicakSaNa eveA dRDhadharmA zivakumAranI pAse gayA. nisTihi kahIne eraDAmAM praveza karyAM. tyAra pachI iriyAvahI karI bhUmine uttarIya vasavarDa pramAne zivakumArane dvAdazAvatu vandana karyuM. mArI para kRpA karI ema meTethI elIne tenI pAse beThA. zivakumAre kahyuM ke " A prakAranA vinaya te sAgara : Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 102 ] AtmakhedharasAyanam ra datta muninI pAse me joye hatA te vinaya mArI pAse kema karI che ?" zreSThiputre kahyuM ke " samyagadRSTinA samabhAva adhA prakAranA vinayane cAgya che. jenuM citta samabhAvathI bhAvita hoya te vandanane ceAgya che. temAM atyukti nathI. huM tA e pUchavA AvyA hatA ke Apa rasajavarAturanI jema bhAjana kema letA nathI ?" zivakumAre kahyuM, ke 'vratane mATe mAtApitAe anu mati na ApI tethI hu' bheAjana karatA nathI, ne bhAvayati thaine ghare rahyo chu.' zreSThiputre kahyuM, ke ' dharma ArAdhanA dehane adhIna che ne phreMDa AhArathI cAle che mATe dhamanI ArA dhanA karavA mATe paNa AhAranI AvazyaktA che. maharSie paNa niravadya-AhArane grahaNa kare che. kAraNa ke nirAhAra dehathI kama nirjarA zakaya nathI.' zivakumAre kahyuM ke ' nira vadya AhAra nathI maLatA tethI na khAvuM e uttama che.' zreSThiputre kahyuM ke "huM" tamArA ziSya ane tame mArA guru. huM tamane niravadya AhAra lAvI ApIza." '; 6 tyAre zivakumAre kahyuM ke huM chaThThuM karIza ne pAraNe AyaMbila karIza.' zreSThiputra; zivakumAranA yAgya vinaya kare che. e pramANe Ara Ara varSe viratinI tIvra bhAvanAmAMja vyatIta thayA paNa mAtApitAe, anumati na ApI. kaMThAra tapathI cAritra meAhanIyakama kSIprAyaH thai gayu.. AvA sukeAmaLa dehu keTalu' sahI zake! tyAMthI AyuSya pUrNa thaye zivakumAra praddAleAkamAM mahAdyutivALA vidyummAlIdeva thayA. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadA sahitaAAka 21 ahiMsA vrata | 102 ] zivakumAranA bhavamAM ArAyela ne Acarela tapasyAnA prabhAve jabUkumAra thayA ne akhUTa sukha-sampattine tyAgIne dIkSA lIdhI. teja bhavamAM sakala kanA anta karI leAkAleAkaprakAzaka kevalajJAna prApta karyuM. caramakevaLI banI zivapadanA svAmI banyA. kevA adbhuta prabhAva che viratinA ! anAthIsuni | paNa hajI ApaNane kAla" Ape che ke viratinA sakalpa mAtrathI mArA asAdhya ne duHsAdhya rAge paLavAramAM vilIna thaI gayA. te tenA trikaraNazuddha AcaraNathI zu' ne zu' na thAya ! e rIte viratimAM rati-ruci-dhama ArAdhanAne sAra che. mATe sukha ne zreyAbhilASI jIve rAja vairAgya dhAraNa karavA. 20. (21) ahiMsAvratas~~ dayayA saha yasya paratvamaho paritaH praNayo duritena samam / mahitasya yatazca hitaM bhavati, tyaja taM satataM kila jIvavadham // 21 // * toTakam bhAvArtha:-ahiMsA vrata yAnI sAthe jene parama zatrutA che ane pApanI sAthe jete * iha toTakamambudhisaiH prathitam / Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 104 ] Atmae dharasAyanam parama caitrI che. vaLI jenAthI ahitanuM hita thAya che--ahitane pASaNa maLe che. te jIva vadhaneA tame tyAga karo. vizadA "" ahiMsA sarva dharmanA pAyA che. ahiMsA je dhamamAM hAya te ja dhama dhama che. kahyuM che ke " cA dharma nA muja hai e taddana satya che. thADI sUkSma ne svaccha dRSTithI jovAmAM Ave tA vizvanA bIjA dharmAM je ahiMsA mAne che, pALe che te; ane .jaina dhama je ahiMsA mAne che ne pALe che temAM rUpIyA ne navA paisA jeTaluM AntaruM' spaSTa dekhAze. dharmInA svarUpa jaNAvatA vizeSaNAmAM jaNAvyuM che ke-- ahiMsA havasa ahiMsA e dharmonuM lakSaNa che. zAstramAM ahiMsAnuM svarUpa jyAM Ave che tyAM trasa hAya ke sthAvara, sUkSma hAya ke Adara ema kAI paNa jIvanI hiMsA karAya nahiM. pUrNa paNe ahiMsAnuM pAlana karanAra kAcA pANIne upayAga na kare, agni na saLagAve, vAyA na khAya. pAMdaDuM paNa na tAruM, koI paNa jIvane trAsa, bhaya, du:kha ke paritApa na Ape. manamAM paNa vicAra na kare ke AnuM ahita thAya. evuM vacana paNa na khAle ke bIjAnuM dIla duHkhAya, kAyAne paNa evI rIte keLave ke jethI bIjA jIvane jarI paNa ijA na pahoMce AnuM nAma ahiMsA. jee ahiMsAnuM sAcuM svarUpa nathI samajatA tee hiMsA upara ahiMsAnuM lekhala-pATI lagAvI de che. hiMsA teA agninI bahena che. " hiMsA bhaginI ati bUrI 2 vaizvAnaranI joya OM bhaviyA. " hiMsAthI kAIne kadI ce Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita- ka 21 ahiMsA vrata [ 105 ] sukha nathI sAMpaDayuM. ahiMsAthI dIrdhAyuSya ane nirogI deha te maLe che ja paNa uttarottara uccagati prApta thAya che. cha khaMDanA adhipati subhUmacakravartine sAtamI nArakanAM atithi banAvanAra hiMsA ja che. sAmAnya sthitimAMthI dAmannakane; dayA na kalpI zakAya evI sthitimAM laI gaI te vAta A pramANe che. gajapura nAme nagaramAM suna da nAme eka bhadra pariNAmI kulaputra sevaka rahetA hatA. tene jinadAsa nAmano eka mitra hato te bannene paraspara atigADha mitrI hatI. teo nagara bahAra AvelA udyAnamAM haMmezA pharavA jatA. ekadA udyAnamAM gayA tyAre eka jJAnI AcArya mahArAja padhAryA. banne jaNA tyAM gayA ne vaMdanA karIne beThA. AcArya mahArAje upadeza Ape. "mAMsa e atyanta apavitra vastu che. je ahiM mAMsa khAya che tene narakamAM paramAdhie pitAnuM mAMsa khavaDAve che. "mAMsa bhakSaNathI mAnavInuM mana kUra ne nirdaya thaI jAya che ane mAMsa khAvAthI mahAhiMsAnuM pApa lAge che ane tenA kaTuvipAke paralokamAM bhegavavA paDe che. mATe mAMsa khAvuM na joIe." upadeza sAMbhaLIne saraLa mananA sunanda kadI paNa mAMsa nahiM khAvAne niyama lIdho. jagat mAtranA jIvane duHkha apriya ne sukha priya lAge che. mAro AtmA che e ja AtmA jaganA jIva mAtrano che. mane duHkha nathI gamatuM te bIjAne kayAMthI game. AvA vicAra ne vivekathI te kadI paNa koIpaNa jIvanI hiMsA karate nahiM. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 106 ] AtmadharasAyanam anAdikAlathI cAlatA saMsAramAM kadI paNa keInI ekadhArI sthiti rahI nathI. te pramANe dezakALa paNa ekasarakhA rahetA nathI. rathanA cakranI jema vizvamAM sukALa ne dukALa anukrame AvyA kare che. gajapuranagaramAM meTo duSkALa paDyo. cAre bAju hAhAkAra macI gayo. anna nahiM maLavAne kAraNe leka mAMsa ane mAchalA khAIne prANa TakAvavA lAgyA. jANe cho Are AvyA na hoya tevuM thaI gayuM. sunanda te lIdhelI pratijJAmAM dRDha hate. ekadA bALakane bhUkhe TaLavaLatAM joIne sunaMdanI patnIe kahyuM, ke "tame sarovaramAMthI mAchalIo laI Ave. Ama pAMgaLAnI jema besI rahevAthI kema chavAze?" tyAre sunade kahyuM ke "puNyane kSaya karanArI ne pApane vadhAranArI hiMsA nahiM karavAne mATe niyama che." tyAre strIe kahyuM ke "tamane keI sAdhue ThagyA lAge che. parivAra duHkhI thAya che, maravA paDyo che chatAM tame bhakSyabhajana lAvatA nathI. bhUkhe kuTumba marI jaze. tyAre lokamAM zuM huM batAvaze" ema chatAM te kAMI mAnya nahiM ne daDha rahyo. dRDhatA e te kAryasiddhinI janmadAtrI che. tenI patnIe pitAnAthI na saryuM eTale potAnA bhAIone kahyuM: ke "tame ene kAMI kahe te kharA ke kuTumba sAme te jeve?" sunandanA sALAo AvyA ne parANe temane sarevarane tIre laI gayA. sunanda dekhAva pUratI jALa nAkhI ne temAM puSkaLa mAchalAM AvyA paNa te badhAne taraphaDatA joIne dayApUrNa tenuM haiyuM Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita-loka 21 ahiMsA vrata [ 17 ] dravI UThayuM eTale pAchA pANImAM mUkI dIdhAM. sAMja paDI ne khAlI jALa laIne te ghare pAchA AvyA. bIje divase paNa evuM ja karyuM. trIje divase gaye tyAre jALa nAMkhI temAM eka mAchaluM AvyuM paNa tenI eka pAMkha jALanI derIthI kapAI gaI hatI, te taraphaDatuM hatuM. e joIne tenuM aMtara kakaLI UThayuM. khAlI jALa laIne te potAne ghare AvyuM. badhAne spaSTa kahI. dIdhuM ke "huM koI paNa hisAbe svarganI sAMkaLa ne narakanA dvAra samI hiMsA nahiM karuM. tamane phAve tema karo." ema kahIne teNe anazana karyuM. AyuSya pUrNa karIne te rAjagRhI nagarImAM maNikAra nAmanA zeThane tyAM suyazAnI kukSie ava taryo. tene janmamahotsava khUba utsAha ne ullAsapUrvaka ujavAya ne tenuM nAma dAmannaka evuM rAkhyuM. divase divase te moTo thavA lAge te ATha varSane thaye tyAre tenA gharamAM mArIne cepI roga thaye. rAjAe tene gharanI AgaLa bhIMta caNAvI dIdhI ke jethI cepa phelAya nahiM. e mArIthI gharanAM badhA mANase marI gayA. phakta puNyanA prabhAve dAmazvaka bacI gaye, ne kUtarAe karelI bakhela vATe te bahAra nIkaLI gayo. bhUkhe thayele te pharate pharate sAgarapita nAmanA eka zeThane ghera gayo. tyAM be munio gocarI levA AvyA hatA. temAM moTA munirAja sAmudrika jJAnavALA hatA. temaNe dAmakane joIne bIjA munine kahyuM ke A chokare A gharane svAmI thaze. bhIMta pAchaLa rahelA zeThe A vAta sAMbhaLIne jANe vaja paDayuM na hoya e e thaI gaye. meM keTalIe Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 108 ] AtmakhAdharasAyanam .. mahenata karIne prANanI paNa paravA karyA vagara samudranI sA karIne A dhana ekaThuM karyu che. A sAdhananA mAlika zuM A raka thaze ? khIjane ja mALI nAMkhIe te vRkSa kayAMthI Uge ? ema vicArIne lADavAnI lAlaca ApIne tene ca'DALa pAse laI gayA. tyAM khaDiMgala nAmanA eka caDALa rahetA hatA, tene A khALakanA vadha karavAnuM seAMkhyuM ne cihna ApI javA kahyuM. sAgare tA nirAMtanA dama khecyA. manamAM thayu ke hAza! kAMTA nIkaLI gayA. khagile bheALA haraNiyA jevA dAmannakane joine dayAdna thaine vicAryu ke A khALake evuM zuM duSkRta karyuM haze ke mane mAravA sAMkhyA. mArA jevA paradhana lAlacu' evA kANu hAya ke AvA krUra kRtya karavA taiyAra thAya. mArI buddhine dhikkAra thAe. AvA kumaLA bALakanA vadhathI ne tenA paisAthI saryuM. A bALaka jIvatA haze te ghaNuM dhana maLaze. ema vicAra karI peAtAnI charI vaDe dAmannakanI TacalI AMgaLInuM TeravuM kApIne kahyuM ke ' tAre jIvavuM hAya te ahiMthI muThThIo vALIne bhAgI jA. ' siMhane joine haraNIyuM doDe tema AMkhA mIMcIne doDatA doDatA te A ja sAgarAta zreSThinu geAkula hatuM tyAM AvI pahoMcyA. tyAM nanda nAme rakhevALa hatA. dAmannakane joine teNe putra na heAvAthI peAtAnA putra tarIke rAkhI lIdhe tyAM te khAI pIne meAja karavA lAgyA, yuvAna thayA ne geAkuLanu kAma saraMbhALavA lAgyA. pelA khaDigale dAmannakanI TacalI AMgaLInuM TeravuM sAgara pAtane khatAvyuM. te joine sAgara khuza thaI gayA. ekadA sAgara zeTha peAtAnA gAkule gayA. tyAM A chekarAne dhArI. Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadA sahita-aAka 21 ahiM`sA vrata [ 109 ] dhArIne joyA TacalI AMgaLI joine nizcaya karyA ke nakkI A peleA ja chekarA che. khagile mAryAM nathI lAgatA. nandane pUchyu ke A chokarA kacAMthI AvyA tenuM vRttAnta nande kharAkhara jevuM hatuM tevuM kahyuM. sAMbhaLIne vicAyu ke muninuM vacana khare ja satya lAge che. have zuM thaze! zeAka karavAnI kAMI jarUra nathI. udyamathI ISTa siddhi thAya che. ema vicArIne sAgara peAtAnA gAma bhaNI cAlavA lAgyA. tyAre nande pUchyuM ke 'svAmI! Apa ATalA utsuka kema thaI gayA ?' zeThe kahyuM ke 'mane eka kAma sAMbharI AvyuM tethI ghare jAuM chuM.' nande kahyuM ke * vAMdheya na heAya te A chekarAne mekalIe te kAma karI Avaze. ' ' te sAMbhaLIne sAgare eka lekha dAmajJakane lakhI ApyA ne jaldIthI javA kahyuM. lekha laine dAmajJaka rAjagRhe paheAMcyA. nagaranI bahAra eka udyAna hatuM tyAM thAka lAgyA haiAvAthI rAkAyA ne nidrAdhIna thaI gayA. te samaye sAgarazeThanI putrI viSA tyAM kAmadevanI pUjA karavA AvI. teNe A kAmadeva jevA rUpavALA yuvAnane joyA. tenI pAse peAtAnA pitAnI mudrAvALA lekha joyA. cAlAkIthI dhIre rahIne te lekha laI lIdhe ne vAMcavA lAgI. temAM lakhyuM hatuM ke ke AvanAra bhAIne kAMi paNa vicAryA vagara jema bane tema jaldI viSa ApI dejo. huM kuzaLa chuM. A vAMcIne thUkathI AMkhanA kAjaLa vaDe viSa hatuM tyAM kAneA vadhArI dIdhA ne lekha jyAM hatA tyAM haLavethI hatA tema mUkI dIdhA ne peAtAne ghera gaI. dAmannaka paNa uThIne sAgarane ghare gayA ne tenA putrane "" Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 110 ] AtmadharasAyanama lekha ApyA. sAgaranA putra samudradatte lekha vAMcyA ne joSI. ene khelAvyA ne viSAnA lagna mATe muhUta pUchyuM. TipaNuM joi joSIee kahyuM ke Aja sAMjanuM sArAmAM sArUM' muhU che pachI AkhA varSamAM AvuM muhUta nathI AvatuM. Ana dita thayelA samudradatta khUba umaMgathI te bannenA-dAmannaka ne viSAnA vivAha karyAM. A bAju sAgara zeTha geAkuLathI pAchA vaLyA tyAre rastAmAM sAMbhaLyu ke tamArI putrIneA vivAha maheAtsava khUba ja sundara thayA. sAMbhaLIne sAgarane khUba kheda thayA. manamAM vicAryuM" bIjuM' ne vidhie karyu* khIzuM. jamane tyAM mekalavAnA hatA te jamAI banI gayA. puNya pAMsayu" hoya tyAM avaLu paNa savaLuM thAya che. haju paNa khadgilane kahIne tenA vadha karAvuM. bhale mArI putrI du:khI thAya. svArtha ane dveSa zuM zuM pApAcaraNa nathI karAvatA ! sAgara khadgilane tyAM gayA ne krAdhanA AvezathI kahevA lAgyA ke te pelAne kema na mAryAM, tuM mane ThagI gayA. khaDUgile kahyuM ke " kayAM che te mane khatAvA atyAre paNa tenA vadha karI tamArI IcchA pUrI karUM. " zeThe tene mAravAnA saMketa ne sthaLa jaNAvyuM. zeTha ghare AvIne navA varavadhUne kahevA lAgyA ke 'haju sudhI tame mAtAnA maMdire darzana karavA nathI gayA. jenA ruDA pratApe tamArA vivAha thayo che. le A pUjAnI pATalI ne jAva mAtAnA maMdire.' Ama kahIne zeTha cAlyA gayA. dAmatraka ne viSA taiyAra thaine mAtAnA maMdire javA nIkaLyA. te ,, Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita-ka 21 ahiMsA vrata [ 111 ] joIne zeThanA putra samudradattane thayuM ke rAta vadhatI cAlI che. navadaMpatine mATe pradeSa samaye bahAra javuM ISTa nathI. temane badale huM ja darzana karavA jaI AvuM. ema vicArI samudradatta pUjana sAmagrI laI mAtAnA maMdire gaye ane maMdiranA daravAjAmAM pesatAM ja pUrvanA saMketa pramANe khagile khaga vaDe samudradattane vadha karyo. A vAtanI sAgaratane jANa thaI ke tarata ja tenI chAtI phATI gaI ane te mRtyu pAmyA. niSphaLatAno pratyAghAta TheTha maraNane nimaMtre che. A veLAe paNa dAmannakanuM puNya jAgatuM hatuM tethI trIjI vakhatanA kAvatarAmAM paNa te bacI gaye. kharekhara-kSati guthAni puSitAni te nagaranA naravarma rAjAe tene sAgara zreSThinI saghaLIe sampattine savAmI banAvyo. dAmannaka paNa khUba vivekI ne guNIyala hatuM. rAjAnuM mAna sArUM jALavate tethI rAjAe tene nagarazeTha banAvyo. tyAM akhUTa sukhane bhogavIne AyuSya pUrNa thaye mRtyu pAmI deva thayo. tyAMthI manuSya janma pAmI pAramezvarI pratrajyA svIkArI kSamA jaze. joyuMne! ahiMsAnA phaLe kevA sukhadAyIne sundara Ave che. jaina dharmanA saghaLAe anuSThAnanI pAchaLa ahiMsAne ja sUra mukhya rahe che. jaina dharmanI gaLathUthImAM ja dayA paDI che. paga nIce kIDI Ave ke tarata nAno chokaro paNa bolaze ke pApa lAge ApaNAthI kIDI na marAya. dayA sarva jI para rAkhavI joIe. hiMsAne tyAga karIne ane ahiMsAne sadA-sarvadA sajIvana rAkhavI e jIvananuM parama kartavya che. 21. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 112 ] AtmabodharasAyanama (22) satyata- gaditumanRtamicchatIha kAma, kushlmvaaptumhe| mahAvimUDhaH / amRtamapi vihAya jIyitecchuH, pibati viSa vinipAtadvipAkam // 22 // * puSpitAnA bhAvArtha-satya vrata - Azcarya che ke mUrkhazekhara manuSya sukha meLavavA mATe A vizvamAM asatya bolavAnI khUba IcchA rAkhe che. te jIvavAnI IcchAvALo amRtano tyAga karIne pariNAme vinAza karanAra jheranuM pAna kare che eTale satya amRta che ane asatya viSa che. vizadArtha satya vacana e ucca ane Adarza jIvananuM paheluM pagathiyuM che jenA jIvanamAM satyanI pratiSThA thAya che tene avazya vacanasiddhi sAMpaDe che. tame satyane pUrepUrA vaLagI raheze, game tevA AkarA saMgamAM ke kaparI kasoTImAM paNa asatyane Azaro nahi lo te tamArA jIvanamAM satyanI jhalaka kaI era rIte camakaze. kadAca tamane tatkAla pUratI - asatyanI jIta ne satyanI hAra lAgaze paNa pariNAme tame nI pratIti thayA vagara nahiM rahe. asatya * ayuji nayugarephato yakAro yuji ca najau jaragAzca puSpitAprA / Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadA sahita-aAka 22 satyavrata [ 113 ] tamane kadAca gheADA ghaNA lAbha Apaze. paNa pariNAme te duHkharUpa banaze e nizcita che. ekavAra satyane cheADI thADA kSaNika leAbhathI paravaza thaine asatyanA Azraya karanAra sadAne mATe satyathI dUra haDaselAi jAya che. eka asatyane satya TharAvavA mATe bIjA se| asatyo karavA paDaze. mATe bilakUla nIDara banIne satya ja khelavu' ane teneAja Agraha rAkhaveA. satya eTale ekavAra melyA pachI game teTalI vAra khelavAnA prasaMga Ave teAya ekasarakhu` ja-svAbhAvika rIte yAda karyA vagara khelAya te satya, asatya je khelyA haze. ne thADA samaya bAda te vAta pUche tyAre yAda karIne khelavuM paDaze. kAraNa ke mAyA thai-tenI pAse be vAta thai; eka peAtAnI vAstavika vAta ane bIjI anAvaTa karIne karI che te. ema e vAtamAM manAvaTavALI vAtane yAda karavI paDe che. leAkavyavahAramAM paNa tenI AkharU-kIMmata khUba echI thaI jAya che. khIjA vizvAsa paNa mUkatA nathI. pachI kAikavAra te satya elyeA hAya tA paNa tenuM satya mAnavA kAi taiyAra nathI thatuM. e rIte jIvana jIvavAmAM ghaNAM apamAna ne avahelanA sahana karavA paDe che. eka ja asatya keTale hadanI tArAjI sarje che! ne satya vacanathI prAraMbhamAM tenI kasoTI thAya, sahana karavuM paDe. paNa pariNAme tenI pratiSThA eTalI badhI jAmI jAya ke leAkeA tenA vacana upara prANa pAtharavA taiyAra thaI jAya che. eka ja asatyanA AzrayathI vasurAjA narake gayA. game teTalA bhaya batADavA chatAM are ! Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 114 ] - AtmakhedharasAyanam yAvat prANAntanA Dara dekhADavA chatAM kAlakasUri mahArAja aDaga rahyA. satyane ja vaLagI rahyA. te rocaka vAta A pramANe che. turamaNI nAmanI nagarImAM kAlaka nAme brAhmaNa rahetA hatA. svabhAve vinIta hatA. tene bhadrA nAmanI bahena hatI. tene datta nAmanA putra hatA. kAlake gurumahArAjanA upadeza zravaNathI dIkSA lIdhI. datta upara keAI chatra rahyuM nahiM. kahe. nAra-TAkanAra na heAvAthI te jema phAve tema svaccha rIte vavA lAgyA. ugatI vayamAM sArA mArge doranAra na maLe tA jIvana vicitra ne viSama thaI jAya che. dattanA mitraparivAra svairavihArI hatA, eTale dinAnudina vyasanI ane manasvI jIvana ekAbU vadhatuM gayuM. yAgAnuyoga te nagaranA rAjA jitazatrune tyAM sevaka tarIke rahevAnA yoga dattane maLI gayA. hAMzIyArIthI AgaLa vadhatAM te pradhAnapada sudhI pahoMcI gayA. anyasmAt labdhapadeA nIcaH prAyeNa dusshe| bhavati pAMDhare svabhAve ja caMcaLa ne aLavItarA teA hAya ja ne temAM surA dAru pIve eTale zuM bAkI rahe. tema datta Ame avivekIne saradAra teA hateA ja ane temAM sattA maLI eTale zuM bAkI rahe. rAjyanA thADA sainikAne paisA AdinA praleAbhane ApIne peAtAnA karI lIdhA ane jitazatru rAjAne rAjyapadmathI bhraSTa karI peAte rAjA thaI gayA. lAke tene cAhatA nathI, sabhyajane vakhADe che. chatAM sattAnA sUtreA hAthamAM hAvAthI te rAjya calAve che. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita-leka 22 satyavrata [ 115 ] datta hiMsApriya hate, bIjA jIvone duHkha paDe, trAsa paDe te joIne tene AnaMda AvatuM. tenI hadayabhedI kiki. yArI sAMbhaLIne tene saMgIta zravaNa je AnaMda thate. date kapaTathI rAjya lIdhuM hatuM, te sthira karavA mATe dharma karavAnI tene bhAvanA jAgI. jenuM jevuM ghaDatara hoya te ja dharma tene game che ane te dharma karAvanArA paNa tene maLI Ave che. dattane hiMsA to gamatI ja hatI. brAhmaNoe tene moTA moTA hiMsaka yajJo karAvavA jaNAvyuM. azvamedha ane naramedha jevA yajJo zarU thaI gayA. mahAhiMsAnuM tAMDava thavA lAgyuM. hiMsAnA e nAcamAM aneka mUDhajI tAla pUrAvA lAgyA. pUrvanA puNe sIdhA paDatA pAsAne ajJAnI ja pApanA pariNAme paDe che ema samajIne pApamAM racyA pacyA rahe che. enuM nAma pApAnubaMdhi puNya. dattane paNa evuM ja thayuM. A bAju saMyamadharma ane mRta abhyAsamAM khUba AgaLa vadhelA ne AcAryapada sudhI pahoMcelA zrI kAlakasUri mahArAja anukrame vihAra karatA turamaNi nagarIe padhAryA. pitAnA saMsArI mAmA AvyA che ema jANI datta zrI kAlikasUri mahArAja pAse AvyA. kuzaLa samAcAra pUchyA pachI data AcArya mahArAja pAse beThe, dharmanI vAte thaI ne datte pitAnI pravRtti jaNAvIne pUchyuM. dara- huM hAlamAM meTo yajJa karAvuM chuM tenuM phaLa zuM? AcArya mahArAja-yajJamAM hiMsA thAya che-hiMsA e Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 116 ] AtmabodharasAyanama, adharma che ane adharmanuM phaLa durgati che. hiMsaka yajJanuM phaLa naraka che. datta-huM yajJa karAvuM chuM te zuM huM narake jaIza ? AcArya mahArAja-je hiMsA kare, adharma kare te narake jAya. tuM adharma kare che. hiMsA kare che mATe tuM narake jaIza. datta--tame kayA AdhAre kahe che ke huM narake jaIza? AcArya mahArAja-narake javAmAM AdhAranI zI jarUra bene be cAra jevI vAta che. adhama uzagati na Ape. hiMsA e adharma che e dIvA jevuM che. mATe hiMsA karIne tuM sAtamI narake jaIza. datta- tame marIne kyAM jaze ? AcArya mahArAja- huM cAritranuM pAlana karUM chuM ne tethI svarge jaIza. datta--tamane khabara che huM zAstranA AdhAre A dharma maya yajJa karAvuM chuM. te dharma mane lAbha ja Apaze. tame mane mithyA kahe che. tenI huM tamane zikSA karIza. huM rAjA chuM. lAlapILA thaI gayelA datta nAgaNa jevI nAgI talavAra ugamI. AcArya-datta! adharmane dharma mAnavAthI e dharma thaI jatuM nathI. ajJAnI bALajI kAcane ratna mAne eTale e kAMI na thaI jAya nahiM. tuM avaLe raste caDI gayela che Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita-leka 22 satyavrata [ 117 ] ne tenuM pariNAma tAre bhegavavuM ja paDaze. AjathI sAtame divase tArUM mRtyu thavAnuM che. tArA meDhAmAM vijhA paDaze. AcArya mahArAje bhaya pAmyA vagara saMpUrNa svasthatAthI jaNAvyuM. datta vilo paDI gaye. kAlathI tene thatuM hatuM ke eka ghAe AnA be kaTakA karI nAMkhuM, paNa enuM pariNAma sAruM nahiM Ave. eTale sAtame divase je AcAryanuM vacana sAcuM nahiM paDe te tenA upara Aropa mUkIne mArIza. eTale mArI pratiSThA jaLavAze. ema vicArIne datta mahelamAM gaye. ne sAta divasa sudhI bahAra nahiM nIkaLavAno nirNaya karyo. sAtame divasa thayo tyAre dattane thayuM ke AcAryanI mudata pUrI thaI ne tenuM vacana khATuM paDayuM che. eTale have tene mArI nAMkhyuM. krodha jIvane vikaLa banAve che ne vikaLatAvALe viveka karI zakato nathI. datta taiyAra thaIne bahAra nIkaLe. A bAju eka mALI phUlene mATe Topale bharIne vahelI savAre yajJamAM ApavA mATe rAjamahela tarapha jate hato tene ekadama hAjata lAgI ne rAjamArganI vacce ja te jhADe javA besI gayo. maLa upara phUle nAMkhIne te zA gaye. e ja raste thaIne datta azva para besIne pasAra thata hate pelA maLanA DhagalA upara azvane jorathI paga paDyo ne vijhA uchaLI. dattanA badhA vacce kharaDAI gayA ne tene aMza tenA mukhamAM paNa paDyo. datta gabharAI gayA ane va badalAvavA mATe pAcho pharyo. A Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 118 ] - AtmabodharasAyanam mahArAjA jitazatrunA sainike dattane mArI nAMkhavAnI taka jotA ja hatA. datta mahelamAMthI nIkaLe tyArabAda te mahelanA pravezadvAra para sinike khullI taravAre khaDA thaI gayA hatA. temanI goThavaNa hatI ke datta pAchA phare tyAre tene pUro karI nAMkhavA. jevo datta Ave ke tarata ja sinikenI taravAra pharI vaLI. marIne te sAtamI narake gaye. pApI saMkalpa paNa turata phaLe che te pApanuM ArANa phaLe temAM zuM navAI. AcArya mahArAja zrI kAlakasUrijI mahArAja vizuddha cAritra pALIne svarge gayA. satyane jayajayakAra belA. kharekhara zAstramAM kahyuM che kesnycN jasassa mUlaM saJcaM visAsakAraNaM paramaM / saJcaM saggaddAraM saJcaM siddhii sopAnaM / / satya e kIrtinuM mULa kAraNa che. satya vacanathI vizvAsa utpanna thAya che. satya e svarganuM dvAra che ne yAvat satya siddhi - mahelanuM pAna che. mATe satyanA AgrahI banavuM. asatya bolanArane kadI paNa uttama lAbha maLatuM nathI. eka zeThane putra badhA dUSaNethI gherAI gayo hato. ekadA te tenA mitra sAthe eka jJAnI muni pAse jaI caDyo. munirAje tene yogya upadeza Ape. jANe pitAne te upadeza barAbara lAgI gayo hoya tema teNe munirAja pAse badhA vyasana nahiM sevavA vagere bAdhA lIdhI. phakta vinaMti karIne kahyuM ke huM eka asatya nahiM balavAnI bAdhA laI zakate Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita-kaleka 22 satyavrata [ 119 ] nathI. munirAje bAdhA ApI ne te nIce utaryo. bhAI te hatA evA ne evA. pharI jyAre munirAja pAse te gaye tyAre tene pUjyazrIe kahyuM ke teM bAdhAo lIdhI hatI ne kema pALI nahiM. te chokarAe kahyuM ke meM bAdhAo lIdhIja nathI. munie kahyuM ke jaThuM bole che. tyAre teNe kahyuM ke mAre asatya bolavAnI bAdhA nathI. AvuM asatya che, mATe tenI chAyA paNa paDavA devI nahi. (22) gautratasteymtr nijazarmaNe jano, ___ dUrato'nizamabhIpsati tvaram / bandhanaM nidhanamApnute paraM, sUratIka tavA tavAgyA che rU . *rathoddhatA bhAvA-acauryagrata - duSTa pravRttivALo manuSya ahiM potAnA sukhane mATe corIne icche che. paNa te badhana ane mRtyune pAme che. tethI AvI anartha ApanArI corIne dUrathI ja tyAga karo. vizadAtha:- adatta-nahiM=ApeluM-tenuM-AdAna grahaNa te adattAdAna tene tyAga te-adattAdAna viramaNa vrata, tenA prakAra cAra che svAmI adatta, java adatta, tIrthakara adatta ne guru adatta parsana tA. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 120 ]. AtmabodharasAyanama ema cAre prakAranuM adatta na grahaNa karavuM. te mahAvrata kahevAya. rAjA daMDe ne leka niMde evI corI na karavI te aNuvrata. corI karavI e to sAmAnya rIte paNa mAnavajIvananuM dUSaNa che pArakI vastu upara ApaNe zo adhikAra? bIjA keInI keIpaNa vastu tene pUchyA vagara kema levAya! ApaNu paNa vastu ApaNane pUchyA vagara kaI le Apa Nane kevuM lAge che? corI e bahu bUrI cIja che. corIthI AbhavamAM vadha, banzana vagere ne parabhavamAM durgati maLe che. reluM dhana kadI ye TakatuM nathI. tenI lata lAge te chUTavI bhAre paDe che ne je jIvanamAMthI cetarIne dUra kare che tene kadI keIthI DaravAnuM rahetuM nathI. atre prAsaMgika adattAdAna viramaNa mahAvratanA cAra prakAranuM svarUpa samajavA jevuM che. cAra prakAranA adattamAM paheluM svAmI adatta-potAnA mAlikanI vastune pUchayA vagara tenA ApyA vagara grahaNa karavI te. suvarNa dhana-dhAnya vagere lokamAM jene corI kahevAya che. jIva adatta sacitta-vana spati phaLa, phUla, anAja vagere grahaNa karavuM te. kAraNa ke vanaspatimAM paNa jIva che. te jIvane pUchayA vagara ke tenA ApyA vagara tame grahaNa karo e jIva adatta kahevAya. nircastha munivare acittane ja upayoga kare che. jemAMthI jIva cAlyA gayA hoya tevA pAsuka anna pAna vagerene grahaNa kare che. tenI pAchaLa A sUkSama hetu rahela che. AryAvartane bIjo koI dharma ATale UMDene sUkSma nathI. tIrthaMkara paramAtmAnI AjJA viruddha AcaraNa nigraMtha prava Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita-laeNka 23 acauryavrata [ 121 ] canamAM jeno niSedha kahyo hoya tenI ArAra karavI. te tIrthakara adatta che. je koI vastu sarva deSa rahita hoya chatAM guru mahArAjanI AjJA vinA le ke vApare te guruadatta gaNAya. mahAvratadhArI munirAja A cAre prakAranA adattane TALe che. dAMta khotaravAnI saLI paNa gRhastha pAse yAcyA-mAMgyA vinA muni grahaNa karatA nathI. AvuM sUkSma mahAvrata pAlana karanAra te bhava tarI jAya jAya che. paNa skUla-acauryavrata svIkArIne tenuM aNizuddha pAlana kare che tene A bhavamAM yaza-kIrti maLe che ne para bhavamAM vadi sAMpaDe che. guNadhara sArthavAhane e vrata phaLyuM te kathA A pramANe che. pUrve maNipura nAmanuM nagara hatuM tyAM guNadhara nAmano sArthavAha raheto hato. svabhAve te bhadrapariNAmI hato. tene dharma upara khUba ja AsthA hatI. ekadA muni mahArAjanI dezanA sAMbhaLavA guNadhara gaye hate. munirAje dezanAmAM kahyuM ke "adatta grahaNa karavAthI jIvane mahAhAni thAya che. cerI e to pApa AvavAne raste che. corI karanArane koI vizvAsa paNa karatuM nathI. corane te kAyama bhUkhe ja maravAnuM hoya, te sukhe khAI paNa zakatuM nathI. tene mAthe bhaya bhamyA kare che. mATe keIe paNa bane bhavamAM dukhadAyI corI karavI nahiM. tenuM vrata levuM joIe. tenAthI A bhavamAM sukha-zAMti ne parabhavamAM paNa surabhava vagere sukha maLe che." A pramANe munimahArAjanI dharmadezanA sAMbhaLIne Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 122 ] AtmabodharasAyanama guNadharanA manamAM corI karavI nahiM evI bhAvanA jAgI. tene guru mahArAja pAse corI nahi karavAne ne keInI paNa vastu tene pUchyA vinA ke tenA AvyA vinA nahiM levAne niyama lIdhe, pratijJA karI. ekadA guNadhara dhana kamAvavA mATe moTA sArthanI sAthe dezAntara gaye. tyAM rastAmAM pitAne azva azikSita ne vegavALo hovAthI pite sArthathI vikhUTo paDI gayo. jaMgalamAM ekAkI te jato hato tevAmAM rastA upara eka maNikhacita bahumUlya hAra , paNa pote corI na karavAnI pratijJA lIdhI che. eTale teNe te hArane tRtulya samajIne na lIdhe ane azva AgaLa calAvyuM. thoDuM AgaLa gaye tyAM ghoDAnI kharIthI jamInamAM khADA paDI gayA ne tyAM sonAmahorathI bharelo eka ghaDo je AjubAju sAva nirjana pradeza hato, kyAMye mAnavane padarava paNa saMbhaLAte nahote. AvA saMyogomAM AvuM aDhaLaka dhana tene maLatuM hatuM paNa te vrata pAlanamAM dRDha ne nizcaLa rahyo. tene paNa mATInuM DhekuM gaNIne AgaLa vadhe. bapora thayA hatA. ghoDAne savArathI cAlavAnA kAraNe khUba thAka lAgyuM hatuM. te acAnaka mUccha khAIne jamIna upara paDyo. sArthavAhe vicAra karyo ke ahiM jaMgalamAM mArA ghoDAne keI sAra kare te tene huM mAruM saghaLuM ApuM. tevAmAM guNadharane khUba tarasa lAgI. te cAre bAju jovA lAge. pANI zodhavA lAgyuM. tyAM eka vRkSa ne eka pAMjaruM Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadA sahita-leAka 23 acaurya vrata AdheluM hatuM, tyAM gayA temAM eka pepaTa hatA. jumAM pANIthI bharelA mATalA paDyA hatA. 66 pepaTe kahyuM ke A mATalAmAMthI tuM pANI pI tenA svAmIne huM kahIza nahiM. sAvADe kahyuM ke, 'hai pepaTa ! vadhu tRSAne kAraNe kadAca prANa cAlyA jAya teA paNa huM adyatta-nahiM ApeluM grahaNa nahiM karUM.' pApaTe joyuM ke A teA lIdhelA vratane pALavAmAM acaLa ane aDaga che. tethI te prasanna banyA ne ekAeka peAtAnuM svarUpa prakaTa karI divya rUpe te melyA ke " huM sUrya' nAmaneA vidyAdhara chuM. tame guru mahArAja pAse trIjuM adattAdAna viramaNa vrata lIdhuM tyAre huM tyAM hatA ne mane Azcaya thayuM tethI meM tamArI parIkSA karI paNa tame te tamArA vratamAM dRDha rahyA che. tethI huM prasanna thayA chuM." ema kahIne te vidyAdhare guNu dhara pAse ghaNuM dhana mUkayuM, paraMtu guNadhare kahyu ke, " je dhana meM zuddha vyavahAra vaDe-nIti vaDe upArjana karyu... hAya te ja dhana mane sukha Ape ne te ja mAre khape AmAMnu kAMIpaNa mAre joituM nathI, paNa tame mArUM dhana svIkAre. kAraNa ke me' vicAra karyAM hatA ke mArA gheADAne je sAjo kare tene mArU dhana ApavuM. mATe tame mArU dhana svIkAro." vidyAdhare kahyuM ke " A tA tamArI parIkSA kAje meM mAyA karI hatI. tame je dhana ApavA dhAyuM hatuM te dhana mArAthI kema levAya. tethI ApaNe banne A saghaLA ce dhanane zubha mAge vAparIye. '' guNadhare kahyuM "tevuM. zubha sthAna te dharma ja che. tethI paramAtmAnA caityanA jirNoddhAramAM vApa 6668 [ 123 ] tenI mA Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 124 ] AtmabodharasAyanam rIne sadvyaya karI ." e saghaLAye dhanane jirNoddhAramAM kharacyuM. * vidyAdhara tyAMthI AyuSya pUrNa thaye vyantara deva thayA ne anukrame Nudhara saMyama svIkArI sundara ArAdhanA karIne hastinAgapuramAM sudharmA nAmanA vaNikane tyAM dhanyA nAmanI patnInI kukSie janmyA. Ama tA sudharmAne tyAM dAridraya khUba hatuM, paNa jyArathI A puNyazALI putranA janma thayA tyArathI lakSmInA DhagalA ne DhagalA thavA mAMDyA. tethI putranuM nAma paNa lakSmIpuMja rAkhyu. pU`bhavanA pelA deve tenuM ghara suvarNa thI bharI dIdhuM. lakSmIpu Mja dhIme dhIme mATeA thayA. yauvanavaya pAmyA. mAtApitAe uttama kuLanI ATha ATha kanyAo paraNAvI. kanyAenI sAthe lakSmIpuja bhautika sukhA bhAgave che ne sukhe kAla nigame che. ekadA AvI rIte peAtAnI patnIthI parivarelA lakSmI puja beThA hatA te veLAe pUnA deva tyAM pragaTa thayA ne teNe tenA pUrvabhava kahI sabhaLAvyo. guNadhara sA vAha te tuM pAte ja lakSmIpuMja ane sUrya vidyAdhara te huM vyantara chuM. A badhuM sukha ne vaibhava pelA bhavamAM pALelA vratanA prabhAve che, lakSmIpuMjane jAtismaraNa jJAna utpanna thayuM. anukrame teNe dIkSA lIdhI. zuddha cAritra pALI te acyuta devaleAkamAM utpanna thayA. tyAMthI manuSyapaNu' prApta karIne meAkSamAM jaze. A rIte adattAdAna viramaNa vratanA prabhAva addabhuta che. je vrata grahaNa karIne temAM dRDha rahevuM Avazyaka che. dRDha Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita- ka 23 acauryagrata [ 135 ] rahIe te ja yathArtha phaLa prApta thAya che. corInI Adata e ghaNI ja bUrI che. e Teva paDI gayA pachI AgaLa vadhavA chatAM Teva jatI nathI. A cerInI zarUAta jIvanamAM nAnI ane najIvI cIjamAMthI thAya che. paNa kharekhara e nAnuM bIja jyAre phAlephUle che tyAre temAMthI kAMTA ane kaDavA phaLa pArAvAra maLe che. je bhegavyA vinA chUTakAro thato nathI. saMskArI mAbApa bALakamAM prathamathI keInI paNa cIja na levAnA saMskAra keLave che. jyAre avivekI ane aNasamaju mAbApa bALakane cerI karatAM zIkhave che, tethI bALakanuM jIvana barabAda thaI jAya che. corI aMge svArthI mANamAM eka bhayaMkara gerasamaja e hoya che ke bhale keInI cIja na levAya paNuM rastAmAM ke bIje kAMI maLI jAya te te levAmAM ze deSa? keTalAka te ApaNane A bhAge maLyuM, bhagavAne ApyuM ema kahIne laI le che. paNa e paNa corIno ja eka prakAra che. je pitAnuM nathI te levuM e cArI che. e choDavAthI lAbha che ne levAthI nUkazAna che. AvI zuddha samajaNa keLavIne cerIthI dUra rahevuM e parama padanA pathamAM pagalA bharavA tulya che. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAM 126 ] (24) prAcaryavratam - balino guNinaH sthirAzayA, vararUpA para me pathi sthitAH / prabhavanti janAH sadAdarAd, AtmabeAdharasAyanam vimatrA'muLApracArU muvi | 27 | * vizinI bhAvAtha-brahmacaya -- uttama AtmAoe jete Adara karyA che evA vimala brahmaca'nA AcaraNathI pRthvI para manuSyA baLavALA guNI sthira AzayavALA uttama rUpasaMpanna te uttama mArgamAM sthira thAya che. AvA uttama guNanA bhaMDAra svarUpa brahmacaryanuM avazya pAlana kare. vizadA : vizvamAM tejasvI padArtha traNa che zIla, zrI ne sattA. e traNe padArthomAM paNa vadhu dIptimaMta, tejasvI, zIla, brahmaca vrata che. brahmacarya vratanA pAlanathI Antarika sampattinI sAthe sAthe bAhya prabhAva paNa vadhe che. lakSmIthI prANInI bAhya sukhasagavaDa-meAbhA vadhe che. paNa tenA sadRSyaya na thAya, sadupayoga na thAya, tA Antaka geralAbha thAya. sattA paNa tenI bahena che. sattA AvatAMnI sAthe mAnava addhara cAlatA thaI jAya che. temAM tenu' AtmabhAna na rahe teA mahAhAni thAya che. jyAre zIlabrahmacarya vratamAM sattA ke zrI ayunoti sau nau yuno, sabharAgau yadi sundarI tadA / Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadA sahita--AAka 24 brahmacatrata [ 127 ] lakSmI jevA kAMi paNa anatha nathI. ekAnta lAbhanA vyA pAra che. tenA prabhAva-mahimA anivacanIya che. azakayamAM azakaya vastu zakatra karanAra A brahmacarya vrata che. tenA A zrayathI--pAlanathI zubha-zuddha vicArA sAttvika bhAvanAnI sAthe baLavattA paNa maLe che. ziyala pAlana karanAra manuSya guNavAna haze. tenAmAM vyasanA sthAna lai nahiM zake, te sthira ne dRDha AzayavALA haze. tenuM saMkalpa baLa majabUta ane sAbUta haze. evA aneka guNA ziyalanA pAlanathI pragaTa thAya che, ane paraleAkamAM tA ghaNA ja sArA sthAne te jIva pahoMce che. tenu` sAMnidhya deve paNa kare che ne vighna to kIye DokiyuM paNa karatuM nathI kadAca pUnA azubha karmAMnA udaye duHkha Ave te paNa te khUba haLavu thaI jAya che. zULI sAye pate che. vipattinA ghanaghAra vAdaLeAne ziyala samIra eka ja jhapATAmAM vIkherI nAMkhe che. satI ziAmaNi sItAjIne dhagadhagatA aMgArA paNa ziyalanA pratApe zItala thai gayA. ziyalanA prabhAva vadhu vA besIe teA pAra na Ave eTale che. tenA prabhAve lAbha thayAnA dRSTAMtA paNa agaNita che. temAM satI kalAvatInI vAta khUba ja rAcaka ane bhAvavadha ka che. trikaraNa zuddha ziyalanA prabhAve tene kapAyelA kAMDA punaH maLyA te vAta A pramANe che. magaLA nAmanA dezamAM zaMkhapura nAmanuM nagara hatu Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 128 ] AtmakhedharasAyanam tyAM za'kha nAmanA rAjA rAjya karatA hatA. tenA rAjyamAM sukha samRddhinA koi pAra naheAteA. tenA rAjyamAM gaja nAmanA ati dhanavAna eka zeTha rahetA hatA. tene rAjya ne rAjA sAthe sArA saMbaMdha hatA. tene datta nAme putra hatA. te deza-paradeza vyApArArthe jatA. ekadA ghaNA deze! pharIne te AvyA ane rAjAne maLavA gayA. rAjA sabhA bharIne beThA hatA. datte rAjA pAse jai bheTachuM .. kSemakuzaLa pUchyA. rAjAe pUchyuM. paradezamAM te' kAMI navIna ke adbhuta joyuM ? datte vAta karatA pahelAM rAjAnI sAme eka citra dharyuM. rAjA teA te citra joIne chaka thaI gayA. tene ekITaze jovA lAgyA. pachI pUchyuM ke, "A AnuM citra iM ?" datte mAMDIne vAta kahI, * devazAlA nAmanI nagarI che. tyAM vijayasena nAme rAjA che, tene zrImatI nAme rANI che, tene sAkSAt devAMganA jevI kaLAvatI nAme putrI che, tenu " 6 A citra che. rAjA tenA vivAhanI cintA kare che. putrIe rAjAne kahyuM ke, * mArA cAra praznonA sa MtASakAraka javAba je Apaze te mArA svAmI thaze.' rAjaputrI kalAvatIne svayaMvara skrina caitra zudi agyArasanA che. te prasaMge Apa tyAM padhArA praznanA uttara mATe sarasvatIdevInI ArAdhanA karavAthI badhu thai jaze." rAjAe kautukapUrNa vAta sAMbhaLIne bhagavatI bhAratIdevInI ArAdhanA karavAnu nakkI karyu.. ekAgra mananI ArAdhanAthI sarasvatI devI prasanna thai. rAjAne pUchyuM 'tAre zu iSTa joie che?" rAjAe kahyuM ke, * kalAvatInA cAra praznonA uttara zA che?' sarasvatIdevIe kahyuM 'svaya' Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita- ka 24 brahmacaryavrata [ 129 ] vara maMDapamAM eka pUtaLI che. tenI upara hAtha mUkaje eTale te tane pUchelA praznonA javAba kaheze.' ema kahIne devI antardhAna thayA. svayaMvarano mukarara thayelo divasa najIka AvyuM. rAjA te barAbara citra zudi agyArasane divase devazAlA nagarImAM pahoMo rAjA vijayasene zaMkharAjAnuM svAgata ne satkAra karyo svayaMvaramAM deza videzathI ghaNAM rAjA ne rAjaputro AvyA hatA. rAjaputrI kalAvatI sabhAmAM AvI te pahelAM ja sabhAmaMDapa khIcakhIca bharAI gayuM hatuM. nizcita samaye aneka sakhIothI parivarelI kalAvatI sabhAmaMDapamAM AvI. tenI mukhya sakhI priyavaMdAe rAjaputrInA cAra prazna sabhAne saMbhaLAvyA. te A pramANe. 1 deva koNa che? 2 guru koNa che ? 3 tatva zuM che? ne 4 sarva zuM che? je A cAre pranonA yogya uttara Apaze tene kalAvatI varamALA paherAvaze. dareka judA judA uttara ApavA lAgyA. sau saunI buddhi pramANe sarvee kahyuM, paNa kalAvatIne e keI uttara e nahi. zaMkharAjAe maMDapanI pUtaLI upara hAtha mUkyo ne pUtaLI belI. vItarAgaH paro devA, mahAvratadharo guruH / - tattva kavaca cAM, taravaminidrayanig. . 1 vItarAga arihanta deva che. 2 mahAvrata dhAraNa kara Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 930 ] Atmakhe dharasAyanama nAra guru che. 3 jIva Adi tattva che. 4 indriya upa2 kAbu, meLavavA e sattva che. A uttarAthI rAjakanyA kaLAvatIne sateASa thayA. teNe prasannamane rAjA za`khanA kaThamAM varamALA AropI, khUba DhAThathI lagna mahotsava thayA. rAjA vijayasene annene zaMkhanagarI tarapha prayANa karAvyuM, za`kharAjA ne kalAvatInA divase khUba sukhamAM pasAra thAya che. bannenA jIvanamAM pUrNa prema che, utsAha ne cetanA che. ekadA rAtrine viSe kalAvatIe svapnamAM amRta bharelAM kaLazane joyA. tene khUba AnaMda thayA. savAre za`kharAjAne svapna jaNAvyuM. rAjAe kahyuM ke, sundara putranA lAbha thaze. anukrame kalAvatI rANIne gabha rahyo. te ganu pAlana sArI rIte karavA lAgI. Ama ne Ama sArI rIte ATha mAsa vItyA. prathamaprasuti pitAne ghare karavAnA laukika vyavahAra pramANe rAjA vijayasene kaLAvatIne khelAvI lAvavA mATe cainya mANasane mAkalyA ane tenI sAthe kaLAvatI rANInA bhAi jayasene bahena uparanA uttama snehanA pratIkarUpa suvarNanA be kaMkaNu ne sundara vastra bheTa mAkalyA. vijayasenanA mANase zaMkharAjAne vAta kahI, paNa rAjA zakhe tyAM meAkalavAnI nA pADI. mANasa kaMkaNu ne vastra kaLAvatIne bheTa ApI pAcheM karyAM. kaLAvatIe bhAie mAkalAvelA kaDakaNa paheryo. ane sAMjare sakhIo sAthe pAtAnA bhAInA tenI upara sneha kevA che te sabadhanI vAta karavA lAgI. te ja samaye zakharAjA tyAM AvyA ne rANIne mehabharI vAtA karatI sAMbhaLI. rAjAnA manamAM zAe Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadA sahita-AAka 24 prajJAca vrata [ 131 ] sthAna lIdhuM. bhAie meAkalAvelI bheTanI rAjAne khabara nathI eTale addhara addhara vAta sAMbhaLI rAjA zaMkA kuzaMkA karavA lAgyA. kaLAvatInA cAritra upara tene za'kA gai-vahema gayA. rAte ne rAte caMDALAne khelAvyA ne kahyu ke, " kaLAvatIne jaMgalamAM dUra ne krUra banne kAMDA kApIne mUkI AveA. Ave za'kharAjAne hukama thatAveMta ca'DALA kaLAvatIne vanamAM dUra sudUra laI gayA. kAMDA kApIne tyAM ja nirjana vanamAM tajI dIdhI. pUrvanA karme kevI jabarI Apatti Ave che. AvA samaye dhairyane kSamAnI kasoTI thAya che. kaLAvatIe tyAM putrane janma ApyA pAtAnA avayavA pakhALavA te nadIe gaI. nadImAM pUra AvyuM. cAre bAjuthI Apatti ubharAvA lAgI eTale kaLAvatIe navakAra mantranuM smaraNa karavA mAMDayuM. nadInI pAse jaine elI ke, " jo meM trikaraNa zuddha ziyaLa pALyuM hoya teA nadInuM pUra zamI jAva ne mArA kAMDA pAchA maLe. tatkALa zAsanadevIe nadInuM pUra samAvI dIdhuM ane kalAvatIne hAthe navA kAMDA ApyA. eTalAmAM tyAM eka tApasa AvyA ane kaLAvatIne putra sAthe pAtA Azra mamAM laI gayA. F ,, cAMDALAe AvIne kAMDA rAjAne ApyA. temAM kaDA paNa hatA ja. tenA uparanuM nAma vAMcatA rAjAnA manamAM kAMInuM kAMI thavA mAMDayu. te sUnamUna thaI gayA. bhAna paNa jatuM rahyuM. mUrchA AvI gai. zIteApacArathI svastha thayA. rAjAe dattane khelAvyA ne kaDAM batAvyA. datte kahyuM ke A tA kaLAvatInA bhAI.. jayasenekaLAvatIne bheTa mAlyA che. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 132 ] AtmadharasAyanama rAjAne ghaNe pastAvo thayo. te te prANane anta lAvavA taiyAra thaye. candananI citA taiyAra karavA Adeza Apyo. buddhimAna maMtrIe ghaNuM samajAvyuM. gajazeThe paNa kahyuM. dattane tapAsa karavA mokalIe. datta tapAsa karavA gaye cAre bAju tapAsa karatA tApasanA AzramamAMthI kaLAvatInI bhALa maLI. datta rANI ane putrane sArI rIte nagaramAM laI Avyo. rAjAe vagara vicAre duHkha devA badala rANInI mAphI mAMgI. putrane janmotsava khUba ullAsa ne utsAhathI ujavya. putranuM nAma puSpakaLaza rAkhyuM. putra divase divase moTo thavA lAge. rAjA, rANuM ne putra traNenA divase khUba AnaMda pramodamAM pasAra thavA lAgyA. ekadA zaMkhapura nagaramAM amitateja munirAja padhAryA. teo khUba jJAnI hatA. rAjA zaMkhane samAcAra maLyA. saparivAra rAjA zaMkha udyAnamAM jJAnI munine vandana karavA gayA. muninI saMvegabhAva jharatI dezanA sAMbhaLI. dezanA sAMbhaLyA bAda munivarane pUchayuM ke kyA karmanA udaye meM rANInA kAMDA kapAvyA ane tenA kapAyA. jJAnI munirAje kahyuM ke pUrve mahAvidehamAM mahendrapura nAmanuM nagara hatuM. teno rAjA naravikrama hatuM. tene lIlAvatI nAmanI rANI hatI ne te banene sulocanA nAmanI priyapAtra putrI hatI. te yogya vayanI thaI tyAre paradezI sArthavAhe AvI rAjA naravikramane sundara pipaTa bheTa Ape. pipaTe mIThuM mIThuM belIne badhAnA mana jItI lIdhAM. rAjAe te pipaTa sucanAne ApyuM. te Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita-kaleka 24 brahnacaryavrata [ 133 ] sonAnA pAMjarAmAM rAkhI tene sAcavavA lAgI. ekadA pipaTane laIne sulocanA upavanamAM gaI. tyAM zrI sImaMdharasvAmInA maMdiramAM darzana karyo. paramAtmAne joIne popaTane jAtismaraNa jJAna thayuM. pUrvajanmamAM huM muni hate. zAstranuM adhyayana karavAne khUba rasa hate. te rasamAM kriyAkAMDamAM zithila thaI gaye. ema ne ema zuSka adhyayana karI kALadharma pAmI vrata virAdhanAnA kAraNe pipaTa thayo chuM. A sarva tene yAda AvyuM ne teNe paramAtmAnA darzana karyA vagara nahiM vAparavAne abhigraha lIdhe. bIje divase rAjaputrI pipaTane bahAra kADhI hAthamAM rAkhI khavarAvavA lAgI tyAre tene niyama sAMbhaLe ne darzana karavA mATe u. mANasa pAse popaTane rAjaputrIe pakaDI maMgA. dhe bharAIne pipaTanI bane pAMkhe kApI nAMkhI ane kASTanA pAMjarAmAM pUryo. popaTe niyamane kAraNe kAMI vAparyuM nahiM ane anazana karIne saudharma devalekamAM deva thayA. sucanA paNa pipaTanI pAchaLa anazana karI tenI devI thaI. tyAMthI vIne pipaTa te tuM zaMkharAjA thaze ane sulecanA rAjaputrI te tArI patnI kalAvatI thaI. pAMkhe chedavAnA karmane lIdhe tenA kAMDA kapAyA " munirAjanI vAta sAMbhaLI zaMkha kalAvatIne jAtismaraNa jJAna thayuM. putra puSpakalazane rAjya bhaLAvI rAjArANIe saMyama lIdhuM. sundara ArAdhanA karI bane svargamAM gayA. prAte manuSya bhava pAmI mAse jaze. ziyalane ke advitIya prabhAva che. temAM sthira nahi rahe. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 134 ] AtmakheAdharasAyanam nAranA zatadhA vinipAta paNa nizcita che, mATe ziyalanu sevana avazya karavuM hitAvaDa che. (ra) bavarAvata suvakragamanA'sthirA - dviSamacAra durdazanAda, grahAnnanu parigrahAnnavamarAzi nityasthiteH / sadA suhitamAnaso hatalasanmahAlAlaso, bibheti na kadAcana, zrutajinAgamaH sattamaH ||25|| *pRthvI bhAvArtha-aparigrahavrata-- sajjanapuruSAmAM zreSTha ane jene jinezvarAe prarUpelA AgamanuM zravaNa karyu" che. jenuM mana sadA tRptivALuM che, jeNe meTI lAlasA dUra karI che, haNI nAkhI che. te vakragamanavALA, asthira, viSamacAri ane dudanavALA ane kAyama navamIrAzidhanamAM rahenArA parigraha grahathI bhaya pAmatA nathI. vizadA: samudrane pAra karavA mATe naukAnA sahAro levA paDe che ane naukAnA sahArAthI ISTa sthaLe pahoMcAya che. paNa vahANamAM bhAra vadhI jAya, naukA bhAre thai jAya teA adhavacce DUbADe. tema AtmA parigrahanA bhArathI bhAre hAya tA bhavasamudranA pAra pAmI zake nahi. parigraha-mamatA e tA bhAra che. mamatA ja parigraha che, vastu nahi. paNa nAnI vastu uparanI * jasau jasayalA vasugrahayatizca pRthvI guruH / Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita-leka 25 aparigrahavrata [ 135 ] je mamatA che te ja parigraha, mUcchathI jIvane ghaNI ja hAni thAya che. jarUrIAta karatA vadhu vastu rAkhavI ane tenI uparanI mUcha, mamatva te jIvane mAre che. je vastu-padArtha ApaNe nathI ane ApaNe mAnya te mamatva. vastu ApaNI nathI eTale ApaNuM pAse raheze te nahiM ja. kAM te ApaNe tene mUkIne cAlyA jazuM athavA te ApaNane mUkIne cAlI jaze. te bane prasaMge duHkha thavAnuM. te duHkha koNe karAvyuM? mamatAe ja ne ! ane te vastu upara, ApaNe mamatva buddhi na rAkhI heta to duHkha thAta? na ja thAta. zAstrakAroe te narakanA cAra kAraNomAM mahAparigrahane paNa eka kAraNa kahyuM che. mahAraMbha, mahAparigraha, mAMsabhakSaNa ne paMcendriya jIvane vadha. A cAra kAraNe jIva narakamAM jAya. jIvane saMsAranA Adhi-vyAdhi ne upAdhinA tApathI mukta thavuM hoya, saMsArasAgarane pAra karI zivanagaramAM javuM hoya te sarva prathama parigraha-mamatAne tyAga karavo ja paDaze. parigraha eTale dhanane saMgraha. ema nahiM paNa tenA nava prakAra che. 1 dhana-lakSamI, pisA vagere, 2 dhAnya-anAja, khAdyasAmagrI, 3 kSetra-khetara, jamIna vagere, 4 vAstu-ghara, dukAna vagere, 5 rU-cAMdI vagere, 6 suvarNa-senuM vagere, 7 kuya-senA cAMdI sivAyanA, trAMbu, pittaLa, kAMsu vagere dhAtunA pAtra vAsaNa Adi 8 dvipada-dAsa dAsI vagere, 9 catuSpada-gAya, bheMsa, gheDA, baLada vagere. A sarva parigraha che. parigraha sukha-zAntimAM paNa Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 136 ] AtmakhAdharasAyanam vighnarUpa che. parigraha ahu hAya teA AraMbha paNa bahu karavA paDe. AraMbha vadhe eTale ciMtA vadhe ne ciMtAthI du:kha vadhe. e rIte parigrahathI santASamUlaka sukhazAnti dUra rahe che. parigraha Ave eTale icchA vadhe, tRpti rahe nahi~ ne IcchA e evA mArga che ke tenA cheDA kadI AvatA ja nathI. sarvathA parigrahanA tyAga na thAya ema hAya tA tenuM pari mANu tA avazya karavu joie. tenAthI paNa ghaNA ja lAbha thAya che. vidyApatie parigrahanuM parimANa karyuM' ne temAM dRDha rahyA tA keTalA jaldI bhavanA anta AvyA. te kathA A pramANe che. peAtanapura nAmanu' nagara hatuM. tyAM sUra nAmanA rAjA rAjya karatA hatA. te ja nagaramAM vidyApati nAmanA eka zeTha rahetA hatA teone zRMgArama'jarI nAmanI dharma parAyaNa patnI hatI. tee khUba dhanADhya hatA. prakRtithI paNa khUba udAra hatA. kAi paNa yAcaka temanAM AMgaNethI khAlI hAthe pALeA pharatA nahi. jaina dharmamAM paNa pAte khUba AsthAvALA hatA. vyApAra-dhaMdhA paNa dhamAkAra cAlatA. puNya pAMsaruM hatuM. badhI vAte sukha hatuM. ekadA rAtrine viSe vidyApatizeTha namaskAra mantranuM maraNa karIne nidrAdhIna thayA. nidrAmAM svapna AvyuM. svapnamAM lakSmIdevI AvyA, ane kahyuMH ke " huM AjathI dazame divase tArA gharamAMthI cAlI jaiza. vidyApati tarata ja jAgI gayAM. manamAM cintA thavA lAgI, dhana cAlyuM jaze, yAcaka ,, Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizaThThA sahita-nmyAka 25 aparigrahavrata [ 137 ] varga mAre AMgaNethI khAlI hAthe paheA jaze. kAi paNa mAnavIne dhana jAya e sAruM na lAge e svAbhAvika che. patine Ama cintita manavALA joine zRMgAramaMjarIe pUchyuM: ke * patideva! Apa ATalA uvigna ne cintita kema che!" vidyApatie gata rAtrie AvelA svapnanI vAta kahI ne te kAraNe cintA thAya che ema kahyuM. zRMgArama'jarIe kahyuMH ke "svAmI! Apa zA sAruM AvA kheda karA cheA. lakSmI dharma vaDe ja sthira thAya che. jeTalI lakSmI sukRtamAM vAparIe teTalI ja lakSmInI sArthakatA. bAkI tA lakSmI svabhAve ja ca'caLa ne capaLa che. te keAInI thai nathI ne thatI nathI. tenAthI jeTaleA lAbha lIdheA teTalA ApaNeA. ane jyAM sudhI pAMcamuM parigraha viramaNu vrata na lIdhu. heAya tyAM sudhI traNe jagatanI lakSmInA parigrahI je pApa thAya che te avirati vaDe lAgyA kare che." AvA patnInAM sundara, meAdhaka ne preraka vacanathI vidyApatie pAMcamuM parigraha parimANuvrata svIkAra karyuM" ne saghaLI lakSmIne sAta kSetramAM vAparavA mAMDI. ATha divasa thayA ne saghaLuNye dhana sukRtamAM vAparI nAMkhyuM. rAtre sUtI vakhate vicAra AvyA, ke kAle savAre yAcakane huM zuM mADhuM atAvIza. AvA vicAramAM te sUI gayA. rAtre svapnAmAM peAtAnu Akhu ghara lakSmIthI bhareluM joyuM. savAre gharamAM lakSmIne pratyakSa joi. yAcakone khUba mAM mAgyuM dAna ApyuM ne peAte caturvidha zrI saMgha sAthe zrI siddhagirijInI yAtrA karavAnA saMkalpa karyAM. navame divase vicAra karyAM, ke AvatI kAle dazamA divasa che. tethI lakSmIne Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 138 ] AtmabodharasAyanama javuM hoya te bhale sukhethI jAya. AvA vicAromAM vidyApati nidrAdhIna thayA. svapnamAM lakSmIe AvIne kahyuM: ke "huM tArA puNyathI vizeSa vRddhi pAmIne tArA gharamAM sthira thaI chuM." atizaya puNyanuM phaLa khUba jaldIthI maLe che. savAre vidyApatie pitAnI patnIne vAta jaNAvI, ane kahyuM ke tema karavAmAM ApaNe lIdhelA parigraha parimANa vratamAM khAmI Ave tema hoya te ApaNe ahiMthI anyatra cAlyA jaIe zaMgAramaMjarI temAM saMmata thaI. bIje divase savAre te daMpatI gharane tyAga karIne cAlI nIkaLyA. sAme gAma pahoMcyA tyAM te paMcadivya pragaTyA ne hAthaNIe vidyApatizeTha para kaLaza karyo. mannI vagere AvyA ne prArthanA karIne vidyApatine rAjAmahelamAM laI gayA. lIdhelA vratamAM nizcaLa evA vidyApatie vratabhaMganA bhayathI rAjyAbhiSeka karavAnI nA pADI, tevAmAM AkAzavANI thaI. "are! bhAgyazALI ! haju tAre bhegAvalI kama bAkI che. tethI lakSmInuM phaLa grahaNa kara." A sAMbhaLyuM eTale teNe rAjya siMhAsana upara paramAtmA zrI vItarAgadevanI pratimA sthApanA karI. maMtrIone rAjya kArabhAra soMpI dIdhe ane nyAyapUrvaka je dravya Ave tene jinanAmathI aMkita karavA mAMDayuM ane sAtakSetromAM khUba audArtha bhAve savyaya karyo. eka vakhata nagaramAM jJAnI guru mahArAja padhAryA. vidyApati tyAM vandana karavA gayA, "guru mahArAjanI vairAgya "bANa thaI. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita-leka 26 prazasti [ 139 ] rasa bharapUra dezanA sAMbhaLIne tIvra vairAgya AvyA ne vidhA pati zeThane gAramaMjarIe putrane rAjyagAdI para besArIne pravajyA svIkArI sundara ArAdhanA karIne sage gayA. tyAMthI AvI pAMca bhava karI, mekSanA anaMta avyAbAdha akhaMDa sukhane bhegavanArA thaze. A pramANe parigraha parimANa vratane svIkArI vidyApati jema bhArathI haLavA banI bhavano pAra karI gayA. tevI rIte parigrahanuM parimANa karavuM joIe. (26) prati - idaM pAyaM pAyaM sarasamamRtaM puNyamayanaM, sadAtmAnaM bodhaM nayatu nayazodhaM vinytH| / janaH zreyaskAmaH prazamazamasaddharmadadhuraMndharasyAvAdArtha svahitacaritArtha vidadhatAt // * zikhariNI bhAvAtha-upasaMhAra- A AtmabodharasAyana sarasa che amRta svarUpa che. pavitra gamanarUpa che. tenuM pAna karI karIne sadA kalyANanI IcchAvALA bhavya AtmAne vinayapUrvaka nayathI vizuddha evA bodhane prApta karA ane prathama ane zamathI bharelA zreSTha satya dharmamaya syAdvAda padArthone potAnA hitamAM caritArtha kare. 26 | ti zrI zAmajIbhAvanA che : -- . . * na chi camanamaNA ja aai i . . . Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 140 ] AtmabodharasAyanama vizadArtha- saMsAra e mahAvyAdhi che. saMsAramAM sarvavyAdhio maLaze. e vyAdhithI-regathI AtmA anAdikALathI pIDAya che. regoe AtmAmAM ghara bAMdhyA che. auSadha karavAne badale jIva kupathya kare che ne rega ubaLe che, vadhe che. jIva zarIranI caLa zamAvavA mATe kaveca ghase che agnine zAna karavA mATe ghI home che. pariNAma viparita Ave che, jIva mUMjhAya che. vyAdhi zAnta thatuM nathI, vedanA zamatI nathI, Arogya maLatuM nathI, evI sthitimAM A Atmabodha rasAyana e AtmAne thayelA rAga-dveSanA haThIlA roga upara akasIra asara kare ema che. AtmAne vaLagelA rAga-dveSa-ajJAnameha vigere rogone dUra karavA mATe saMsAranA mULa jevA kaSAye tene tyAga, pAMce Indriyo upara vijaya, paMca mahAvratanuM pAlana, jinapUjA, satsaMga, sAdhu sevA ne viratirati e rAmabANa IlAja che. rasAyananuM sevana niyamita rIte karavuM joIe. te tenI asara thAya ne vyAdhi maTe. vedanA baMdha thAya tene mATe jIvane vairAgyane rAgI banAvavA joIe. bhavAbhinaMdIpaNuM jIvane rajhaLapATa karAve che. samakitanA pAMca lakSaNomAM paNa saMvega-Ave che. AtmA jyAM sudhI saMsArAbhimukha che tyAM sudhI rege zAnta na thAya. AtmAbhimukha banavuM joIe. rAga-dveSa ane ajJAna rahita vItarAga para mAtmA e ja mArA deva che, kaMcanakAminInA tyAgI paMcamahAvratadhArI guru bhagavaMta e ja mArA guru mahArAja che ne kevali bhagavaMte bhAkhelo zuddha dayAmaya dharma te ja mAro Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vizadArtha sahita-leka 20 prazasti [ 141 ] dharma che. evI nizcaLa zraddhA hRdayamAM rAkhavI joIe. jIvane AnAthI samyakatvanI prApti thAya che. samyakatva prApta thayA pachI saMsAranI maryAdA baMdhAI jAya che. amRta svarUpa rasAyananuM pAna niraMtara karavAthI jIvane bhAva ArogyanI prApti thAya che. A carama-chello zloka che A granthano. temAM kartAe upasaMhAranI sAthe potAnA pUjya pravara AcArya mahArAja zrI vijaya amRtasUrIzvarajI mahArAja tathA parame pakArI saMsArI avasthAnA pitA ne saMyama avasthAnA guru pUjya paMnyAsa zrI puNyavijayajI mahArAjanuM paNa nAma sAMkaLyuM che ne chevaTe pitAnuM nAma paNa gUMthI lIdhuM che. A loke A grantha pUrNa thAya che. vAraMvAra A granthanA vAcana manana ne cintanathI ghaNe ja lAbha thaze. tethI dareka zAzvata sukhAbhilASI AtmAe tenuM rasAyananuM vAcana-pAna nirantara karavuM ne mokSasukha meLavavA vaDabhAgI banavuM, pra.za.sti . (vizadArtha lekhakanI) jethI samasta bhavaroga vilIna thAya, AtmA vizuddha thaI svastha rahe sadAya e Atmabodhaka rasAyana bhavya kAje, TayuM bhiSavara dhurandhara sarirAje. 1 Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 142 ] AtmabodharasAyanam te pUvarya taNI leza kRpA baLe meM, atya5 buddhi zubha bhAjanamAM bharyuM che; temAM yadi kaluSa kastara ke jaNAya, - te gALI pAna karaje gada jema jAya. 2 AcAryavarya vijayAmRtasUrirAjo, zrI devasUrivara sevana hemacaMdra; saurallasita the nijabodha aMge, - pradyumna nAma munie virayuM umaMge. 3 corANuM cAra zata be sahase suvarSe, ( zrIsiddhazela taNI sannidhi pAmI harSe; comAsuM gayuta sAdhI viziSTabhAve, - abhyAsa sAdhanataNe paNa lAbha thA. 4 navvANuMnA vizada saMga banyA anerA, IcchuM TaLe bhavataNa bhrama bhavya kerAM; heje viveka manamAM zubha eka aMte, A granthathI vimalabhAva vadhe anate. 5 Tit] Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM hrIM aI namaH zrI AtmabodharasAyanam md ( mUlamAtram ) zreyaH zrIvara vibhramAdbhutarasaM dhIraM gabhIraM paraM, devendrArcita pAdapadmamalaM hRtkomalaM nirmalam / bAcchApUraNakalpakalpamakalaM; vighnAnalAmbhodharaM, zrIzaGkhezvarapArzvanAtha manizaM saMstaumi sanmaGgalam * avApya mAnuSyamidaM nu bhUyo, dRSTAntadigdurlabhameva yUyam / dhRtvA dhRtiM svAtmahitaM prakAmaM, rasAyanaM hI pibatAvirAmam ||2|| krodhAdInAM samantAd viSayaviSabhRtAM cendriyANAM nirodho, dAnaM zIlaM tapasyA suvihitacaritA bhAvanA zrIjinAca / satsaGga: sAdhusevA viratiratitarAM pacakaM sadyamAnAM; svAnte kAnte mumukSA yadiha tava tadaitad vidheyaM vidheyam // 3 // durvAra durgatyana lAma lAgyaM, // 1 // nirbAdhasaMvardhitamoharAjyam / sarveSTa sambandha sugandhapUrti krodhaM virodhaM tyajatAdabhUtim ||4|| Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 144 ] yanmAhAtmyAduddhatatvaM vidUre nIbhAvaH savinItattramim vidyAprAptiH klezasaMklezanAzo mAnatyAgaM taM kurudhvaM kurudhvam lobhazced hRdaye'stobho, dUSaNairitarairalam anekakoTIkanakIyadAnaM surendrazaMsAtma bilAsizIlam / tapaH sutaptaM ca phalAya nAlaM nirAkRtA cennikRtirna cittAt // 6 // AtmakhAdharasAyanam no cellobhasya sakSobho bhUSaNairitarairalam / 7 / ArdrakumAramukhAH samabhUtran ; saMyamato vimukhAstvaci saktAH / bandhanamAvRNute ca karIndraH sparzavattramitIha naceSTam kSaNaM budhyatAM jihvayA yat kRta tat, tayA duSTyA durgato maGgusUri / tathA zailakAcAryavaryo'tha mIna // 5 // stato rakSaNIyA svajihavA vaze'sau // 8 // 11811 atisurabhipadArthairnAsikAM prINayantaH madhukara bhavamApya zrAntimAsAdayanti / asurabhirabhibhyAM ye vikAra na yanti zvasanakaraNa doSAdujhitAste jayanti ||10|| Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmabeyarasAyanama [14] ramyaM rUpaM nayananalina smesyat sUryarUpa, . tasmin jIvaH patati patagaH prANahAripradIpe / yastad dRSTvA niyamayati hi svendriyaM svAtmarUpe saMsArAbdherbhavati sa paraM pArago nirvikAraH // 11 // svaramadhuravaM zrAvaM zrAI manobhavamohito, hariNamaraNaM prApnotyA mA vikAranirAkRtaH / zravaNamavanaM sacchAlANAM karoti hitaM ca yaH, sa zivamazivaM chitvA sadyo vRNoti sanAtanam // 12 // bhavabhRtAM hRdayodayakAraNaM, varavirodhakamUlanivAraNam / vitaraNaM taraNa bhavavAridhejayati dharmacatuSkapuraSkRtam // 13 // ahIno'hInAGgaH khajati sadanatyAzu vipina viSa pIyUSatvA ! mRgati ca mRgANAmadhipatiH / alajjvAlo jvAlo jalati jaladhipadati taM vizuddha' yaH zIlaM vahati suhitaM devamahitam // 14 // ghata: para nAsti vizuddhamaGgala durabhtavighnAnalamAzane jalam / jinezvarairAtmahitAya dezita ..tapo vidhattA tadaho yodayam // 15 // maitryAdisadbhAvanayA vizodhitaH, saMskArito bhaavnpnycpnyckii| Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 146 ] mAtmamAgharasAyana bhAvaH kSaNaM cet kSaNado bhavettadA nantaM bhavaM nAzayate na saMzayam // 16 / / lakSmI: svayaMvarati te subhagaM samutkA, buddhiH parA sphurati tasya smstkaayeN| kIrtiH prasarpati tarAM zaradabhra (uja) zubhA, nityaM jinArcanamanantaphalaM va ISTe // 17 // kimapaharati mAlinyaM !, kurute kiM sujanajanaguNAdhikyam / rakSati pathi kiM satataM?, sakalehitakRt satAM saGgaH // 18 // samastazAstradarzanAdidaM sunizcitaM mayA, sadA sadAmatA matA, hitA hi sAdhusevanA // 19 // jinezvarairgaNIzvarairmunIzvarairapAkRtA, ratIzarUpatulyarUpadhArakairiya ratiH / viraktatAmupAsya karmamarma sannihatya sA dhvanantamantakAntakRt samantato'mRtaM vRtam // 28 // zyayA saha yasya paratvamaho, / paritaH praNayo! duritena samam / pAhatasya yatazca hitaM bhavati tyaja taM satataM kila jIvavadham // 21 // gaditumanRtamicchatIha kaam| kuzalamavAptumaho mahAvimUDhaH / Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AtmabodharasAyanama [ 147 ] bhamRtamapi vihAya jIvitecchuH, pibati viSaM vinipAtadvipAkam // 22 // steyamatra nijazarmaNe jano . dUrato'nizamabhIpsati tvaram / bandhanaM nidhanamApnute paraM dUratastyaja sadA tadAzvadaH // 23 // balino guNina: sthirAzayA, _ vararUpAH parame payi sthitaaH| : prabhavanti janAH sadAdarAd vimalabrahmaguNAzrayAd bhuvi // 24 // sucakragamanA'sthirAdviSamacAradurdarzanAd, grahAnnanu pariprahAnavamarAzinityasthiteH / sadA suhitamAnaso hatalasanmahAlAlaso bibheti na kadAcanazruta jinAgamaH sattamaH // 25 // idaM pAyaM pAyaM sarasamamRte puNyamayaneM, sadAtmAnaM bodhaM nayatu nayazodhaM vinayataH / jana: zreyaskAmaH prazamazamasaddharmadadhura dharasvAdvAdArtha svahitacaritArtha vidadhatAt // 26 // // iti zrI AtmabodharasAyanam / / Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jaina sAhityava ke sabhAnA graMtha ma nAma : mUlya 0-10 1 paramAtma sa'gItarasa srotasvinI 2 saptasadhAna mahAkAvya-saTIka... 4-00 3 sAhitya zikSA ma'jarI 2-00 4 verAgya zataka-savivecana 1-25 5 zrI tattvArthAdhigamasUtra (anuvAda-vivecanayukta) 3-00 0-40 huM zrI Adi jina paMcakalyANaka pUjA 7 zrI giranArajI tItha nA paricaya 0-25 huM saMgIta srotasvinI 0-37 hUM induta-saTIka 2-00 10 zrI nivavAda 3-00 11 zivabhUte 0-19 12 yavAda 0-25 7-62 0000 0.00 13 AtmavAda .. .... 1600 ...... 8000 .... .... 8000 **** .... .... .... 4200 .... .... .... .... ... .... : .... 1000 .... 0000 Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zomAM zAhityavardhaka sabhAnA graMtha [ 149 ] mUya 0-25 1-25 1-25 0-50 nAma 14 vicAra saurabha ... 15 zrI tatvArtha svAdhyAya 16 sirijaMbusAmI carita . 17 supAtra dAnano mahimA 18 zrI siddhacakra navapadArAdhana vidhi 19 zrI siddhacakra svarUpa darzana * 20 zrI arhat prArthanA.... ... 21 svAdhyAya ratnAvali (khaMDa 1). 22 zrI vAsvAmI AkhyAna ... 23 zrI caMdraprabha jina paMcakalyANaka pUjA.... 24 puNyaprakAza stavanAdi . 25 zrI mohanavijayajI kRta vizI (sAthe) 26 saMskAranuM vAvetara ... >> 27 svAdhyAya ratnAvali (khaMDa 2)* 28 darzanaratna ratnAkara (bhA. 1) ... 29 snAtra pUjAdi (sAthe).. ... 30 aSTApadajInI pUjA (sAthe) ... 20 navvANuM abhiSekanI pUjA (sAthe) 32 darzanAratna ratnAkara (bhA. 2) . 0-25 Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1-25 [ 150 ]. AtmabodharasAyanama krama nAma :33 zrI siddhahemacandrazabdAnuzAsanama (siddhahema sarasvatI khaMDa 1) pa-00 30 kalpalatAvatArikA * * * . 5-00 35 hitazikSA chatrIzI ... 36 a. darzanaratna ratnAkara (bhA. 3) ... 36 A. devasarAI pratikramaNa sUtra 0-62 37 a. zaMbala... * * * 1-50 37 A. paMcapratikramaNa sUtra - 1-50 38 kalpasUtra (khImazAhI) - 12-50 39 zrI zAMtisnAtrAdi vidhi samuccaya pa-00 40 zrI siddhacaka yaMtraddhAra pUjanavidhi 41 paryuSaNASTAddhika vyAkhyAna - " 2-00 4ra hitaciMtana - - 43 a. vardhanAna mahAvIrANaka ~ ~ 43 A. pratiSThAdi vidhi samuccaya (bhA. 2) 44 lakSaNa vilAsa (sAvacUri) . 45 goDI pArzvanAtha stava-saTIka . 46 paMcakAraNanuM stavana (sArtha) 1-25 47 kyaprakAza caityavaMdana vIzI (sArtha) ) ) 1-25 Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI. jaina sAhityavardhaka sabhAnA graMthA krama 48 vinAda pa'caMdrazI 49 viza 50 unmeSa 1800 6440 nAma 9060 0000 } 6000 55 sattaralenrI pUjA (sA) 56 AtmabeSa paMcaviMtikA 59 sajana zataka 60 mUrkha zataka 61 paramAtma prAthanA 62 Atmaaidha-rasAyanama 4444 0466 4064 51 sajJa siddhi 0-25 4466 para zrI zAMtinAtha paMcakalyANaka pUjA 53 dravyaguNuM paryAyanA rAsa (vivecana sAthe ) 7-00 54 zrI zAMtinAtha carita (jaina naiSadhIya mahAkAvya) 10-00 9-00 .... 4444 4440 6666 0000 4006 4444 .... 0-50 (padyAnuvAda-bhAvAtha sahita) pacha vimala-stuti (pavAnuvAda-bhAvAtha sahita) 66-00 58 ina .... 1000 .... [ 151 ] mUlya 0-50 1-25 1-25 5-00 0464 (bhAvArtha -vizadA yuktama) 1-25 0-25 1-50 Page #161 -------------------------------------------------------------------------- Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bharata prinTarI, dANApITha pAchaLa---pAlItANu