Book Title: Aashirwad 1969 06 Varsh 03 Ank 08
Author(s): M J Gordhandas, Kanaiyalal Dave
Publisher: Aashirwad Prakashan
Catalog link: https://jainqq.org/explore/537032/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzIrvAda varSa 3ja : a ke 8 mA * sa La ga e ka 32 * ja na 1969 s zrI bhA ga va ta vi ghA pI Tha a ne mA na va maMdira nA sau ja nya thI Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -: 51 uparAMta grAhaka banAvanAra sevAbhAvI pratinidhio :amadAvAda keTahApura naDiyAda zrI harivadana esa. bhaTTa zrI haMsarAja ga. veda zrI zAMtAbena trIbhovanadAsa mIstrI 32, zrI gaMgAmaiyA hA. . 1784, rAjArAmapUrI, vIla kanyAvidyAlaya reDa, khokharA mahemadAvAda 8 kalakattA zrI rajanIkAnta cokasI zrI cImanalAla choTAlAla kAca AlA zrI caMdrikAbena vI. rAvala siduza poLa, pUlanIce, rIcIroDa, 22, kula roDa, bhavAnIpura muMbaI diyA zrI bAlagovidabhAI chaganalAla Tela zrI bhagavAnadAsa ke. kApaDIyA gaLanArAnI poLa, zAhapura zrI joItArAmabhAI c/o mAnava maMdira, mAnava navInacaMdra je rAvala, C/o mohanalAla haragoviMdadAsanI ku. maMdira roDa, De.nIcAlI khokharA mahemadAvA 8 zrI amaratalAla dave zrI goviMdabhAI caturabhAI paTela, zrI kAtilAla chaganalAla zeTha mAnava maMdira, mAnava maMdira roDa, (prAMtiyAvAlA) khArIkuI, nAnI bajAra khokharA mahemadAvAda 8 mI zaMkaralAla haragoviMdadAsa paMDayA gaNadevI annapUrNa nivAsa, ra9, krosa zrI mukundarAya che. jAnI zrI chaganalAla gAMDAlAla bhaTTa pAvarahAusa, sAbaramatI, roDa naM. 2 vilepArlA dave mahelA zrI bhAlacaMda dazarathalAla bAro zrI manubhAI mathurAdAsa bhaTTa zrI uSAbahena ma. bhUkhaNavAlA 302, haripurA, asAravA pAra havelI sTrITa 39, bajAja reDa vilepArlA zrI ghanazyAmacaMdra bInAtha paMDara ! godharA zrI rAmazaMkara TI. jAnI dolatakhAnA,moDhavADo, sAraMgapu zrI ratilAla dvArakAdAsa desAI jAnI vilA esTeTa, neharU roDa, zrI prabodha sI. mahetA "bhagavada" parabhAroDa vilepArlA lAkhiyAnI poLa, khADiyA jabusara mINakaccha zrI kezavalAla kALIdAsa paTela zrI jayaMtilAla choTAlAla cokasI zrI mAdhavabhAI valabhAI paTela 4, rAmadhara, baMdhu samAja sosA TI usmAnapurA hazIkhuzI sTorsa, bharUca zrI naMdubhAI bhAIzaMkara ThAkara DabhAI zrI valabhadAsa choTAlAla cekasI 944, TokarazAnI piLa, jamA pura zrI bipinacaMdra geviMdalAla sI/311, zeTha phaLIyA zrI dhanabhAI DAhyAbhAI dalavADa vasAIvALA, punita smRti solA [ dasakroI ] . darajInI vADI pAse, dolatakhAnA dhoLakA zrI DAhyAbhAI jagannAtha purANuM sAraMgapura zrI nAraNadAsa premacaMda gAMdhI surata zrI viThThalabhAI nA. paTela dhamaka vADI, zrI mohanalAla maganalAla jarIvAlA [ gRhapAla ] jAmanagara dhIA zerI, mahidharapurA-surata zrI kaDavA pATIdAra vidyArthI bhavana zrI guNavaMtaprasAda pI. parIkha zrI raNachoDadAsa vanamALIdAsa elIsabrIja raNajIta mArga baraphIvAlA, barAnapurI bhAgoLa zrI rasikalAla somanAtha bhaTa bilimorA, zrI manubhAI jI. yAjJika sITIsivila korTa, bhadra zrI ramaNalAla choTAlAla cokasI DAMgazerI, dilhIgeTa zrI hirAlAla AzAbhAI ame na zrImahAdevanagara, lokhaMDavALAnI upara valasADa 21 vijaya kolonI, zrI bhagavAnadAsa gulAbabhAI paMcAla zrI jItendra hIrAlAla desAI usmAna purA-13 hindu vyAyAma maMdira sAme kavATara na. 421 veTa yADa : Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ satyaM zivaM sundaram 31zIrvA I rAva avinA sA tha che I che che I che. varSa : 3juM]. saMvata ra0rapa jayeSTha : 15 jUna 1969 [aMka: 8 AnaMdanuM mULa saMsthApaka devendravijaya karmaNyevAdhikAraste mA phaleSu kadAcana / jaya bhagavAna mANasa potAnuM kartavya karma pramANikapaNe kare ethI tene je padArtho athavA saMpatti prApta thAya che. tenAthI ja tene sAco AnaMda maLe che. evI rIte meLavelA padArthothI maLatA AnaMda e mANasamAM adhyakSa kRSNazaMkara zAsI vikAra, naze, mUhatA, jaDatA, garva ke pApIpaNuM utpanna karato nathI, paNa cittazuddhi utpanna kare che, tene jIvanano vikAsa kare che ane pariNAme te manuSyane kalyANa athavA mokSa prApta thAya che. saMpAdana samiti kartavya karma pramANikapaNe karyA vinA, parizrama karyA vinA, apramAema. je. goradhanadAsa Nika rIte mANasa je dhana ane sukha bhoganA padArtho meLave che, tenAthI kanaiyAlAla dave ene sAco AnaMda maLato nathI; rittizuddhi, jIvanavikAsa ke kalyANa prApta thAya e AnaMda ene maLato nathI, paNa je AnaMda maLe che, te viSarUpa hoya che, tenA jIvanane-jIvanavikAsane nAza karanAre kAryAlaya, hoya che, jIvananA AdhArarUpa satyane te manuSyamAMthI nAza karanAra bhAunI paLanI bArI pAse, hoya che. rAyapura, amadAvAda-1 je karma karyA vinA meLavela dhana saMpattithI mANasane sAce phona naM. 53475 AnaMda, prasannatA ke jIvanavikAsa prApta thaI zakatAM hota to bhagavAne AkhI pRthvIne sonAmahero, ratno ane taiyAra miSTAnnothI bharelI ja banAvI hatI. paraMtu sAco AnaMda nItipUrvakanA karma dvArA ja (te vArSika lavAjama karmamAMthI ja) utpanna thato hovAthI bhagavAne mANasane be hAtha, be bhAratamAM re pa-00 | paga, baLa ane buddhi ApIne A pRthvInA karmakSetra upara Ubho videzamAM rU. 12-00 | karyo che. ' Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukama 1 AnaMdanuM mULa 2 dharmane nAme kalaha. zrI ravizaMkara mahArAja 3 jJAnamArga ane bhaktimArgane sUkSma bheda zrI DAMgare mahArAja 4 dekhAyuM zrI kanaiyAlAla dave pa trimUrti ardhanArIzvara : naTarAja zrI amitAbha' 6 zreSTha koNa? zrI "manorama' zrI sureza dalAla 8 ApaNu pArasI bhAIo Do. sumanta mahetA 9 zuM mAguM ? zrI "jyabhikhu" , 10 * saundaryanA mArge zrI "zivaM sundarama' 11 caMdrahAsa zrI "AnaMdamehana' 12 upavAsa zrI "pIyUSapANi' 13 e paLa munizrI caMdraprabhasAgarajI "citrabhAnu kausallAvilApa zrI devendravijaya "jaya bhagavAna 12 16 17 24 29 32 36 39 40 P. sarakhAmaNuM karavAthI ja samajAze AzIrvAda' mAM AvatI sAmagrI e sauthI zreSTha sAmagrI che. zraddhAnI sAthe viveka, bhaktinI sAthe vAstavikatA ane jJAnanI sAthe kartavyanuM AcaraNa heya te ja jIvanane sAcI dizAmAM vikAsa thAya che. AzIrvAdanI sAmagrI vAcakane gADariyA pravAhamAMthI bahAra kADhI sAcI daSTi Ape che ane jIvananI sArthakatAnA mArgamAM sahAyaka thAya che. ethI suzikSita, vicArazIla samajI varga "AzIrvAdane khAsa pasaMda kare che. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmane nAme kalaha! zrI ravizaMkara mahArAja dharma vize kahyuM che, "ghama fjamo no varSe praveza maLe nahIM. AthI pelA banne bhAIoe pratiSThitam " dharma A lekamAM parama zreSTha che, jUThuM belIne zALAmAM praveza meLavyo. pAchaLathI ane dharmamAM satya pratiSThita thayeluM che. A keTalI bauddhadharmIone zaMkA jatAM tenI parIkSA levA nuM meTI vAta thaI! para tu A duniyAmAM dharmanA nAme vicAryuM. raseDAnA mukhya oraDAmAM javA mATe temaNe jeTaluM pApa thayuM che, jhaghaDA thayA che, TheSa ne IrSa eka nAne sAMkaDo rasto banAvyo, ane te rastA pedA thayAM che teTaluM bIjA koI nimitta nahIM thayuM para mahAvIranuM citra doryuM. have, jainadharmI e heya. dharmanI bAbatamAM takarAra thaI tyAre lekenI evuM mAne che ke mUrtine oLaMgAya nahIM. AthI katala karI che, hAthamAM devatA mUkyo che. cAmaDI pelA banne bhAIoe citramAM thoDo pheraphAra karIne utArI che. evuM musalamAna, hiMdu, khristI, vaiSNava, ene buddhanI mUrti banAvI dIdhI. ane tene oLaMgIne ziva, svAmInArAyaNa, lagabhaga badhA dharmanI bAbatamAM e banne bhAIo nAThA. bauddhonuM ToLuM emanI banyuM che. dharmane nAme Aja sudhImAM kAMI ochI pAchaLa paDayuM. moTo bhAI nAnA bhAIne kahe ke tuM takarAre nathI thaI! pAsenA gAmamAM mAmA pAse jaIne badhI vAta kara. A paMthanI saMkucitatA huM A lokonI sAthe laDI laIza. A bhAIonA dharma to dareka uttama che. paNa enA nAme mAmA moTA jaina muna hatA. emaNe bauddho para mANasoe bahu pApo karyA che. eka dharmanI aMdara ciThThI lakhIne temane zAstrArtha karavA bolAvyA. eTale paNa bhinna bhinna 5the paDI gayA che. mahAvIra bauddhadhamIe kahyuM ke kevaLa zAstrArtha nahIM paNa eka che paNa ene mAnanArA judA judA che. ziva evI zarata rAkhIe ke zAstrArthamAM je hAre te mare. eka che paNa enA aneka paMthe paDI gayA che. jainadhama kahe ke are, eTaluM ja zuM kAma? je ApaNe tyAM evA paNa leke che ke jemane ApaNe hAre te kaDakaDatI kaDhAImAM taLAya. ane A rIte ema kahIe ke lUgaDuM sIva to gussAmAM AvI jAya. becAra taLAyA paNa kharA! A vidvAna muninA mULa ane ema sudhdhAM kahevAyuM che ke kaMThe prANa Ave, guru ke jeo Ama te sAmAnya jJAna dharAvatA hatA rastAmAMthI jatA hAthI nIce cagadAI javAno bhaya temaNe A jANyuM tyAre kahyuM ke tame badhA A Ubho thAya toye jainamaMdiramAM na javuM. have buddha, zuM karavA beThA che ? tamArA beunA dharmo zuM AvuM mahAvIra kaI sAdhAraNa mANasa na hatA, teo te zIkhave che? prANImAtra pratye dayA AcaravAnuM mahAna krAMtikArI dharmapuruSa hatA. te jamAnAmAM zIkhavanArA dharmonA anuyAyIo zuM dharmane nAme yomAM je hiMsA thatI te emaNe krAMtikArI vicAro ApasaApasamAM A rIte laDe? jena ane bauddha ApIne aTaka velI. emanA vicArothI AkarSAIne dharmamAM te ahiMsA para moTAM moTAM pustaka ghaNuM brahmaNe paNa jaina thaI gayelA. chatAM mANasanI ane bhASya lakhAyAM che ! saMkucitatAne kAraNe emanA dharma pratye paNa keTalAke A te dharmane ja droha thAya anahada dveSa sevyo. Ama, mANase potAnA ajJAna ne saMkucidharme AvuM zIkhave che? tatAne kAraNe AvA badhA bakheDA UbhA karyA che. - eka vidvAna jaina AcArye ghaNuM pustako lakhyAM temAM dharmone muleya doSa nathI. mANasanA rAgadveSa. che. temAMnA eka pustakamAM eka vAta Ave che. buddha ane mithyA abhimAnuM A pariNAma che. bAkI dharmanI eka zALA cAlatI hatI. jenA kuTuMbanA be badhA dharmonAM mULa to to eka ja che. dharmonA bhAIone tyAM bhaNavA javAnI IcchA thaI. paNa mULa siddhAMtamAM keI pharaka hoya to te bAhya kriyAteo jainadharmI hovAne kAraNe temane te zALAmAM kAMDamAM che. paNa e to sthaLa-kALa pramANe badalAtA je manuSya potAnA jIvanamAM kudaratI niyama anusAra varte che, teTale aMze te vizvanA jIvananA niyamane jANavA lAge che. ' Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzIrvAda 4] ja rahe ne? ThaMDA pradezamAM rahetA heAya tee ApyA divasa garama keTa paherIne phpaNa garama pradezamAM rahenArA kAMI ema karI zake? teo te bahu garamI hAya teA udhADAye kare. evI ja rIte ugamaNe page lAgavAnI ke AthamaNe page lAgavAnI rUDhi tA je te samAjamAM tyAranI paristhiti ane leAkamAnyatA pramANe cAlu thaI. paNa tene mATe te kAMI jhadhaDA thatA haze? AvI bAbateA 'nATe laDanArA e vAta bhUlI jAya che ke ema karIne tee dharmane sAcavavAne badale dharmanA ja droha kare che, nAza kare che. gurunA e bujhu celA eka guru hatA. emane e celA. eka divasa ane cennA gurunA paga dAba.. kheDA. khannee gurunA eka eka paga lIdheA. tyAM vAtavAtamAM eulaDI paDayA. ane pachI teA uzkerTa vacce 1ma bannee sAmevALA pAse je pama hatA tene mArA mAMDyu. A pelAnA pagane mAre ane pelA AnA pagane mAre. paNa kheu eTalu' bhUlI gayA ke A eka paga chevaTe teA peAtAnA gurunA ja che, ane pAte prurunI sevA karavA kheDA che. paNa emanI aMdarAcya dara nI mArAmArImAM vAge che gurunA ja pagane ! ApaNe badhA A tha muhu celAe jevA chIe. karavA kheThA chIe dharmanI sevA. paNa aMdaraaMdara jhadhaDAmAM paDI jaI te e dharmane ja TrUpe| daI e chIe. Aja sudhI dha Mte nAme AvA adhama bahu cAlyA che. paNa kharu jotAM dharma eTale te sadAcAra. sadAcAra e ja dharmanuM prANatattva che. kAI paNa prANIne kAI paNa jAtanuM du:kha mArA AcaraNuthI na thAya evuM ciMtana jo dareka mANasa kare teA tenAthI adhamanuM AcaraNa thaI ja na zake. sadAcAranA dha geAkhavA paDatA natha; e teA Ape|Apa AcaraNa thAya che. paraMtu A Ne te| ATalA ATalA mahApuruSA thaI gayA, emaNe mATaluM ATaluM dhanu [ jUna 1969 AcaraNa karyuM, e badhAnuM jIvana keTaluM badhuM ucca hatuM, vagere vagere lakheluM vAMcIe chIe ane ge khIe chIe. e badhuM ApaNA jIvanamAM kaeNma Acaravu enI kaLA ApaNI pAse AvI nathI, ApaNe te vize ciMtavana ja karatA nathI. sadAcArI banavA mATe pavitra mAtApitAnA hAtha nIcenA uchera ane sAMta puruSonA samAgama jarUrI che. dharmane nAme je badhA jhaghaDA thAya che te sadAyArI vacce nathI thatA, paNa AvA geAkhanArAo vacce ane bAhya kriyAkaDiAnuM TaNu karanArAo vacce thAya che. temAMthI leza janme che. na kaleza pAMca prakAranA che: avidyA, asmitA, rAga, dveSa, ane abhiniveza. avidyA eTale viSayanuM pUruM jJAna na heAvuM. emAMthI asmitA--huM ja meTA chuM evuM thAya. temAMthI rAga dveSa janme, eTale abhiniveza thAya. tene lIdhe kleza UbhA thAya. syAdvAdanI dRSTi A kalezane syAdvAda bahu sArI rIte dUra kare che. 10 rUpiyA kamAnAra 100 rUpiyA kamAnAra karatAM garIba che, ane eka rUpiyA kamAnAra karatAM dhanavAna che. eTale e dhanavAna paNa che ane garIba paNa che. judI judI dRSTie AA beu vAta sAcI che. eka jhADane dUrathI jonArA jhADa geALa che ema kahe. paNa pAse jaI te jonArA jhADa UMcuMnIcuM che ane ene pAMdaDAM-DALI vagere che ema kahero. bannenI vAte pAtapeAtAnA daSTikAthI sAcI che evu` syAdvAda mAne che. eka mANase ceArI karI te eNe cerI zA mATe karI, ema syAdvAdI vicAraze ane ene mApha karaze. Ane lIdhe rAgadveSa thaze nahIM. badhAMyane veThavAM hAya tyAre titikSAnI zakti hAvI joI e. sAmAnA aparAdhA sahana karavA ane mApha karavAnA guNa hAvA joi e. kaMkAsane maTADavAnA A upAyA che. sAmAnI jagyAe huM he| tA kevA nyAya karuM evI jo AtmadRSTi hAya teA kaleza na thAya. vizvanA niyama athavA kudaratanA kAyadAethI viparIta rIte cAlanAra tAtkAlika peAtAne lAbha meLavatA ke sukhI thatA jue, paNa pariNAmamAM tene duHkha ane patana ja prApta thAya che. Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI kRSNanA gAye carAvavAnuM rahasya tathA jJAnamArga ane bhaktimArgane sUkSma bheda hArAja ApaNAthI paramAtmAmAM tanmaya na thavAya to vanAra zarIrane bhADuM Apato hoya che, ane vadhe nahi, paNa jagata sAthe tanmaya na thavuM ' lolupatAthI bhogavanAra pote bhogavato hoya che. je joIe. Ano artha zuM te have tame vicAre. pote bhogave che te pote baMdhAya che ane je ema jyAre ApaNe khAIe chIe, pIe chIe, samaje che ke zarIra khAya che, ikiye bhagave che, huM jagatanA padArthono upabhoga karIe chIe tyAre te mAtra dekharekha ja rAkhuM chuM-huM to kevaLa draSTA bhUkhyo kUtare jema hADakA upara tUTI paDe che tema (jenAro) ja chuM, te baMdhanathI para rahe che. ekadama tUTI na paDavuM joIe. ApaNumAM lolupatA - bhagavAna zrIkRSNa vanamAM gAyo cArIne ApaNane ke talapApaDa thaI javAnI sthiti na AvavI joIe. eka mahAna rahasyamaya Adarza pUrA pADe che. A AnuM nAma ja vAsanAnuM baMdhana che. vAsanAnA saMsArarUpI vana che. temAM mANase pote caravAnuM nathI baMdhanavALo ja aMdha hoya che. kutaro hADakA upara paNu gAyane carAvavAnI che. ikiye e ja gAyo che. tUTI paDe che, tenI zuM sthitine ApaNe joIe je mAyusa gAyone dha sa nAkhato hoya e rIte chIe. tevI ja rIte vAsanAyukta lolupa mANaso IdriyothI bhogo bhogave che, te pote bhogavato nathI, bhogavavAnA padArtho upara tUTI paDe che. temanI kSudra paNa i draya bhegave che, ethI te saMsAramAM baMdhAto sthitine aMtaramAM beThelo paramAtmA joI rahyo hoya nathI ane zrIkRSNanI mAphaka idrirUpI gAyo upara che. lolupa banIne bhogo bhogavatA mANasoe khyAla kAbU rAkhI zake che ane te gAne sArI jagyAe rAkhavo joIe ke ApaNI kSaka sthitine aMtaryAmI prerIne yogya rIte cAro carAvI zake che ane temane paramAtmA jaI rahyo che. mATe ApaNe beTI lelu (gAyone saMsArarUpI) vanamAMthI pAcho gokuLamAM patA karatAM zaramAvuM joIe. ApaNAmAM paNa je (zuddha svarUpamAM) laI jaI zake che. paraMtu je mANasa kUtarAnA jevI lolupatA ke kSudratA rahetI hoya to saMsAramAM huM gAyone carAvavA Avelo chuM e vAta pachI kUtarAmAM ane ApaNAmAM phera zo rahyo? bhUlIne lelupatAthI pote ja caravA lAgI jAya che, mANaso je ATalo khyAla rAkhe ke ApaNI tenI aMdarathI kRSNane (aMtaryAmIna) prakAza dUra sutAne aMtaryAmI paramAtmA joI rahyo che, to pachI thaI jAya che ane gAya (I.ke) sahita te mANasa e kSudratA athavA lolupatA dhIme dhIme ghaTatI jaze. (te gavALa) tRSNArUpI AgamAM phasAI jAya che. mahAvate game teTaluM sAruM bhejana AgaLa tene mATe gokuLamAM (svadhAmamAM-zuddha svarUpamAM): mUkyuM haze, te paNa hAthI tenA upara jarA paNa pahoMcavuM azakaya banI jAya che. lelupa ke talapApaDatAvALo nahi thAya. te to AvI ethI ja upara kahyuM ke ApaNuMthI paramAtmAmAM maLeluM bhojana ekasarakhI zAntithI ane gaMbhIratAthI tamaya na thavAya to vAMdho nahi, paNa jagata sAthe khAze. tevI ja rIte je padArtho jIvane tenA karmAnusAra (viSayo sAthe) tanmaya na thavuM joIe. je viSayo maLavAnA hoya che, te to avazya maLe ja che. paraMtu sAthe tanmaya thayA vinA viSayene svIkAre che, ane halakA jIva lelupatAthI te bhogave che ane zAnta Asakti (lelupatA) vinA saMsAranA badhA vyavahAro sArika jIvo samatAthI te padArtho bhogave che. pahelI kare che, te mANasa jANato nathI hoto chatAMye te kUtarAnI rIte bhagavanAranuM citta mUDha ane zudra banatuM bhagavAna sAthe tanmaya thate jatA hoya che. je mANasa jAya che, bIjI hAthInI rIte bhogavanAranuM citta vAsanAne-lelupatAne tyAga karIne sAttivakatA ane samatAyukta ane nirlepa rahetuM hoya che. samatAthI samatAne dhAraNa kare che tenAmAM ApoApa ja bhagavAna bhogavanAranI sthiti paramAtmamaya che jyAre lolupatAthI ' temanA sUkSma ane nirAkAra svarUpe AvIne besI bhogavanAranI sthiti vAsanAmaya che. samatAthI bhega- jatA hoya che, ane pachI vAsanAne jItavAmAM niraMtara Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzIrvAda * t jUna 1969 te mANasane bhagavAnanuM baLa maLyA karatuM hoya che. pachI ApaNumAM ApaNo kSaka ahaMkAra kAma AthI viSayo sAthe tanmaya na thanAro mANasa karate maTI jAya che ane vizALa dRSTivALo otmajAyeajANe paNa bhagavAnanA tarA sAthe tamaya thato bhAva kAma karavA lAge che. A ja advaita mArganI jato hoya che. je ma Na bhagavAnanA tatva sAthe sAdhanA che. te mANasa pachI sarva prANIo potAnAM tanmaya thayo hoya tenuM lakSaNa e che ke tenAthI pachI athavA bhagavAnanAM ja ravarUpo hoya e rIte sarva pratye adharma ke anItinuM AcaraNa thatuM nathI. kAraNa ke premathI ane sevA-upakAranI bhAvanAthI vartavA lAge bhagavAna svayaM dharmarUpa ane nItirUpa che. mANasa lAge che. AnuM ja nAma bhaktimArga che. padArtho pratyenI vAsanA ane le lupatAne kAraNe ja | bhAgavatamAM jJAnamArga ane bhaktimArga baMne dharma ane nItina tyAga karIne cAlato hoya che, batAvyA che. jJAnamArgamAM jIva Izvara sAthe eka paraMtu mANasamathiI vAsanA ane lAlupatA gayAM tenI thAya che, tyAre bhaktibhAgI vaiSNavAcAryo DuM sAthe ja tenA svabhAvamAM dharma ane nIti AvI dvata rAkhIne advaita mAne che. jagata mithyA nathI, ja jAya che. dharma ane nIti e bhagavAnano svabhAva paNa prabhunuM ja prakaTa thayeluM svarUpa che ane jagatanAM che. mANasa vAsanA ane lolupatA jema jema choDato | tamAma prANIomAM pitAnA AtmArUpa bhagavAna jAya che, tema tema e bhagavasva pa banato jAya che. birAjamAna che, ema jANI sarva prANIo pratye prema paramAtmAmAM tanmaya thavA mATe A ja sAcI bhakti sevA karavAnI hoya che. bhaktane mATe AkhuM sAdhanA che. mANasa tenA jIvanamAM vAsanA ane jagata e bhagavAnanuM svarUpa che ane pote tene sevaka che. lolupatAne tyAga kare nahi, mANasa tenA jIvanamAM jJAnI vAsanAthI mukta banelo hovAthI paramAtmA dharma athavA ne tine apanAve nahi ane kevaLa sAthe amedabhAvane pAmyo hoya che. bhakta vAsanAthI bhUtinA ke AkRtinA dhyAna dvArA paramAtmAmAM mukta to hoya che je paNa bhagavAnanI ane tanmaya thavAno prayatna kare to e rIte kadI te para- bhagavatasvarUpa jagatanI premabhaktithI sevA karIne vizeSa mAtmAmAM tanmaya thaI zakato nathI. jyAM sudhI AnaMda anubhavatA hoya che. jema eka dilavALAM mANasamAM samatA, zAnti, nIti, pramANiktA, dayA, pati-patnI vacce bhAvanuM advaita to hoya che ja, paropakAra, alolupatA ane vAsanArahitapaNuM paNa baMne ekabIjAnI prema-bhakti-sevA dvArA vizeSa AvatuM nathI, tyAM sudhI mANasa bhagavAnanI mUrti AnaMda meLavatAM hoya che, tema bhakta jagatamAM vividha ke AkRtinuM dhyAna kare to paNa tenAmAM bhagavAnanuM svarUpe prakaTa thayela bhagavasvarUponI sevA karIne tatva AvatuM nathI. , , vizeSa AnaMda meLavato hoya che. ' mUrti ke AkRti (chabI) e kaMI bhagavAnanuM upaniSadamAM IzvaranuM varNana karatAM kahyuM che ke tattva nathI. mUrti ke chabImAM theDI vAra cittane hai : arthAt Izvara rasarUpa che. jaLamAM raheluM tanmaya banAvanAra kaMI bhagavAnanA tattvasvarUpane prApta mAchaluM pANI pI zakatuM nathI, te pramANe je brahmanA karI zakato nathI. mUrti athavA chabI e to ApaNane rasamAM DUbI gayo, je brahmarUpa thaI gayo, te pachI bhagavAnanA guNa, karmo, svabhAva vagerenuM smaraNa paramAtmAnA rasAtmaka svarUpane anubhava karI zakato karAvanAra eka pratIka athavA sAdhana che. te pratIka nathI. jIva brahmarUpa thAya eTale duHkhanivRtti to thAya athavA sAdhana dvArA ApaNe ApaNA de dUra che, paNa AnaMdano anubhava thato nathI. brahma rasAtmaka karIne bhagavAnanA guNo athavA svabhAva ApaNAmAM che, AnaMdAtmaka che, paNa te rasano, AnaMdano anubhava utAravAnA che. ane A rIte ja ApaNe bhagavAnanA levA teNe thoDuM alaga rahevuM paDaze, thoDuM daita vAstavika tattvamAM tanmaya thaI zakIe chIe. rAkhavuM paDaze. tethI bhakta kahe che ke huM mArA potAnA puruSArtha vinA kevaLa vArasAmAM maLeluM dhana khAIne jIvana gALanArI peDhImAM kartha ta jaLa, buddhi, salhara ane hiMstI kti kare ka ghaTatI jAya che. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ juna 1969 ] jJAnamArga ane bhaktimArgano sUkSma bheda bhagavAnane aMza chuM, mArA bhagavAnanI gopI chuM, manane temAMthI koI juduM karI zakatuM nathI, tema javano " mAsa bhagavAnane sevaka chuM, bhAre paramAtmA sAthe - paramAtmAmAM laya thAya che, pachI jIvamAM jIvapaNuM eka thaI javuM nathI, mAre to jagatamAM temanAM rahetuM nathI. vyApaka brahmamAM lIna thayelo temAMthI kema svarUpanI sevA karavI che. chUTo paDI zake? pANI jaDa che tethI cetana mAchale jIva brahmarasano athavA brahmAnaMdane anubhava To rahI zake che, temAM maLI jato nathI. paNa te mAchale pANImAM DUbelo rahIne pANIne svAda laI kyAre karI zake? IzvarathI te judo rahe to te e . zakatA nathI. tevI rIte jIva IzvaramAM DUbI gayA rasane anubhava karI zake che. vai NavAcAryo jIva pachI IzvaranA svarUpano rasAnubhava karI zakato nathI. IzvarathI thoDo alaga rahe tema icche che. paraMtu A ethI vaiSNava AcAryo thoDuM daita (bheda) rAkhI sthiti evI che ke kharekhara to emAM jIva IzvarathI bhagavAnanI sevA-smaraNamAM kRtArthatA anubhave che. alapa rahyo ja heto nathI. jIva-IzvaranuM abhinna milana to thaI ja gayuM hoya che, paraMtu Izvara ja ' A baMne siddhAnto satya che. AmAM khaMDa- pate potAnAM be svarUpa TakAvI rAkhe che-bhaktanuM maMDananI bhAMjagaDamAM paDavuM nahi. gaurAMga mahAprabhu svarUpa ane bhagavAnanuM svarUpa. ziva pote rAmanA paNa A bhedabheda bhAvamAM (bheda sahitanA abhedabhakta che ane rAma pote zivanA bhakta che.' bhAvamAM) mAne che. lIlAmAM bheda mAne che, paraMtu rAmAvatAra vakhate ziva ja bhaktarAja hanumAnanA tattvadRSTithI abheda che. abhinna hovA chatAM sUkSma bheda che. rUpamAM sevAne AnaMda meLavavA mATe rAmanA ekanAtha mahArAje bhAvArtharAmAyaNamAM A sevaka banIne AvyA hatA. ucca jIvanavALA siddhAnta samajAvavA daSTAna ApyuM che pati-patnI vacce premanuM advaita hoya che. hRdayanuM azokavanamAM rAmanA virahamAM sItAjI akhaMDaaikya hoya che, paNa prema-bhaktino AnaMda levA mATe rAmanuM dhyAna-smaraNa kare che. sItAjI dhyAnamAM tanmaya pati-patnIne bheda jarUrI hoya che. jo patnI patirUpa che. virahanI avasthAmAM tanmayatA vizeSa thAya che. banI jAya athavA pati patnIrUpa banI jAya te, ane sarvatra rAma che. pote "sItA chuM" e paNa teo ene badale eka ja thaI jAya to prema-bhaktinA , bhUlI jAya che. sarvamAM rAmane anubhava karanAro AnaMdano anubhava thaI zake nahi. rAmarUpa bane che. A kalyamukti che. sItAjIne brahmanuM ciMtana karatAM karatAM chava brahmarUpa banI aneka vAra thAya che ke huM rAmarUpa chuM. teo potAnuM jAya te kaivalyamukti che. paNa vaiSNave AvI ke lya- strItva bhUlI jAya che. mukti IcchatA nathI. teo IzvaranA svarUpanI sevA ekavAra temaNe trijaTAne kahyuMH meM sAMbhaLyuM athavA premabhakti karavA mATe ane tene rasAsvAda che ke IyaLa bhamarInuM ciMtana karatAM karatAM bhamarI mANavA mATe the DuM A1 rAkhe che. banI jAya che, ema rAmanuM ciMtana karatAM karatAM huM viSayanaMdIne brahmAnaMda samajAto nathI. mUsvi- rAma thaI jaIza to? nava-mUgo mANasa svAdiSTa bhojana kare kharo, paNa , sItAjI rAmanA dhyAnamAM evAM tanmaya thaI tene svAda te varNavI zake nahi, tevI rIte brahmAnaMdanuM jAya che ke huM sItA chuM enuM paNa temane smaraNa varNana thaI zakatuM nathI. upaniSadamAM dRSTAnta ApyuM rahetuM nathI. huM ja rAma chuM evI temanI sthiti thaI che ke khAMDanI pUtaLI sAgaranuM UMDANa mApavA gaI jAya che-- vid ra mavati | trijaTAe kahyuM : te sAgaramAM vilIna thaI gaI, pAchI AvI ja nahi. mAtAjI, tame rAmarUpa thAo to sAruM che. java ane IzvaranA vyApaka tattvane samajavAthI temAM bhaLI gayelA ziva eka thAya tyAre jIva kRtArtha thAya che. sItAjIe - je piDamAM che te ja brahmAMDamAM che ema jANanAra mANasa kyAM ya bhaya pAmatuM nathI ke mUMjhAto nathI. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8). AzIvAda [ juna 1968 kahyuMH rAmajInuM ciMtana karatAM karatAM huM rAmajI banI kAyama raheze. A ja bhAgavatI muktinuM rahasya che. jADaeN to pachI rAmajInI sevA koNa karaze? sItA vaiSNava AcAryo pahelAM Atane nAza kare che thaI rAmajInI sevA karavAmAM je AnaMda che, te ane advaita prApta kare che. tyAra pachI teo kAlpanika rAmarUpa thavAmAM nathI. mane rAma thavAmAM AnaMda daita rAkhe che, jethI kanaiyAne gopIbhAve bhajI zakAya. nathI. mAre to rAmajInI sevA karavI che. sItAjIne mAre kRSNa thavuM nathI, mAre to gopI thaI zrIkRSNanI duHkha thAya che ke huM rAmarUpa thaI jaIza to amAruM sevA karavI che. jeDuM khaMDita thaze. jagatamAM sItA-rAmanI joDI jJAnIo jJAnathI advaita siddha kare che. A raheze nahi. advaitamukti arthAta kevalyamukti che. bhakto bhaktithI tya re trijaTA kahe che: prema anya hovAthI advaita siddha kare che. A che bhAgavatI mukti. rAmajI tamAruM ciMtana karatAM karatAM sIta rU5 thaze. vicArapradhAna manuSyo jJAnamArga pasaMda kare che. tame rAma thaI jaze to rAmajI tamAruM dhyAna karatAM bhAvanApradhAna manuSya-jemanuM hRdaya komaLa che, dra karatAM sItA banI jaze. rAma-sItAnI joDI jagatamAM che tevA manuSya-bhaktimArga pasaMda kare che. dekhAyuM jIvana madhadariye gaNatara viNa bhaNatara pharatuM cAka bane, have karuM zuM? have thaze zuM? jIvana jaganuM rAMka bane, pikaLa pAyA para paththaranA, caNatara alpavirAma bane, bhAvi ghaDataranA ghaDavaiyA; Aje pUrNavirAma bane. Arya sabhyatAnuM bhAratamAM aThavADika ujavAyuM, DhaLI paDI pAMpaNa, AMkhanA baMdhabAraNe dekhAyuM ! vece te vyApArI ne je vaheMcI de te pitA che, dAna zabdano artha vibhAjana je karaze te dAtA che, pitA pUratuM rAkhIne de che dAtAo dAna ghaNAM, ke rahe ke nA rahe paNa kAyama je parase che te mAtA che, e mAtAnuM bhArata Aje bhAI bhAIthI lUMTAyuM! DhaLI paDI pAMpaNa, AMkhanA baMdhabAraNe dekhAyuM ! kaI keInuM sAMbhaLavAne kaI kaIne kAna nathI, e mAnava che paNa mAnava pratye ekabIjAne mAna nathI, evA prazno pUche che ke je praznone sthAna nathI, amAAM ja che chatAM amArA jevAM kema saMtAna nathI?" abola bALakane paradezI bATalIethI dhavaDAvyuM, DhaLI paDI pAMpaNa, AMkhanA baMdhabAraNe dekhAyuM! zrI kanaiyAlAla dave Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhagavAna zivanAM traNa svarUpA trimUrti : ardhanArIzvara : naTarAja eNliphanTAnA guphAma'diramAM bhAratIya zilpIee bhagavAna zivanAM vividha svarUpe ane temanA jIvanaprasa MgAne sAkAra banAvyA che. kalAma DapamAM praveza karatAM ja je pratimAnI bhavyatA ane mahAnatAmAM pravAsI peAtAnA astitvane bhUlI jAya che, te 'trimUrti ' che. saMbhavataH zivanI ATalI bhavya vizALa mUrti khIje kAI ThekANe nathI, lagabhaga sattara-aDhAra phUTa UMcI ane trevIsa-ceAvIsa phUTa lAMkhI. temAM phakta vakSa:sthaLathI gheADeka nIce sudhInA bhAgane ja kaMDArelA che. trimUrtimAM ekakhIjA sAthe vaLagI rahelI traNa mukhAkRtio che. tene leAkeA sanahAra hmA, pAlaka viSNu ane sa MhAraka zivanAM svarUpA mAnI le che. A kevaLa bhrama che. kharI rIte tema nathI. te traNeya zivanAM pratIka svarUpe che. paramezvara paMcamukhI che. viSNudharmAMttaramAM temanAM A pAMca mukhAnAM nAma IzAna, tatpuruSa, adheAra, vAmadeva ane sadyojAta gaNAvavAmAM AvyAM che. temanAM A svarUpe| uparAMta temanAM nAmanA paNa ullekha cheH sadAziva, mahAdeva, bhairava, umA ane nadina. prAcIna zivama dizamAM dIvAlane aDhelIne phakta traNa mAMvALI mUrti e ja deravAmAM AvatI hatI- tatpuruSa, AdhAra ane vAmadevanI. jagatamAM zivanAM A svarUpeAtuM bhinna bhinna kAya che ane temanI lAkSaNikatA ane pratIkAtmakatA paNa temane anurUpa che. trimUrtinu madhya mukha tatpuruSanu' che. te zivanuM kalyANakArI svarUpa che. mAM para apUrva saumyatA ane zAMti, bIDelAM kamalanayana, dhATIlA vakSa:sthaLa para meAtInA hAra, unnata mastaka para meAtInA mugaTa, (A mugaTamAM metInI keTalIka mALA jhUlatI hoya che ane vacce hIrA TAMkelA che.) zilpIe kauzalapUrvIka jagatanAM sarvAMttama ratnAne temanA kuzaLa hAtheAthI pasaMda karIkarIne te mugaTamAM parAvyAM hoya tema lAge che. ajaTAnAM bhIMtacitrAmAM meAdhisattva padmapANitA mugaTa paNa AvI ja kalAtmaka rIte vividha ratnathI zaNagAravAmAM Avele che. A tatpuruSa svarUpamAM zrI amitAbha' mahAdevanA mastakanI chaTA paNa jANe mugaTa sAthe ekAkAra thaI gaI che. temAM azeAkavRkSanAM pAna ane sALe kaLAe khIlelA pUrNatvanA pratIka sameA cadra paNa zAbhe che. temanA beMka hAthamAM mALA che ane khIjA hAthamAM bijorA kuLa. A pratimAmAM mALA sAthenA hAtha khaDita che. mALA vizvanAM samagra tattvAne krIthI saMgaThita karavAvuM pratIka che ane bijorAnu mULa sRSTinA utpAdaka aNuonA khIjathI paripU che? citeADanA killAnI mUrtimAM A banne hAtha spaSTapaNe joI zakAya che. trimUrtimAM eka sukha adheAranuM che. te temanA rUDha nAmane sAka kare che. moM para kAratAnA bhAve, khecAyelI mUjhe!, eka hAthamAM sApa ane khIjAmAM khappara. eliphanTAnI krimUrtimAM adhArane A hAtha tUTI gayelA che. temanA mugaTamAM paNa sApanA kaMThanI mALA. phebru UMMcI karI te nAga phUMkADA mAratA hoya ema jaNAya che. sana AnAM badhAM ja bhayAnaka pratIkA eka ja sthaLe bhegAM 2mAM hAya ema lAge che. trIjuM mukha vA deva. te atyaMta suMdara ane nayanamaneAhara che. te ta puruSa ane adhAra mukhathI AkAramAM paNa nAnuM che. A mukha spaSTapaNe strInI AkRti hAya ema jAya che. A zivanuM zaktisvarUpa che. A svarUpa tenAthI aLagu pADI zakAya tema nathI. brahma ane mAyAnuM sa Mmizrita svarUpa eTale ja umAnuM zarara. umAnA A divya mAM para gUMcaLAMvALI alakalaTA ane makarAkRti kuMDaLa che. tenA mAthAnA mugaTamAM meAta nI serA laTakI rahelI dekhAya che. vacce kamaLanuM khIle tuM phUla zAbhI rahe che. umAnA hAthamAM paNa DAMDalA sa cenuM kamaLa che. umAnA A svapa uparAMta bhAratIya zilpamAM evI pratimAo paNa prApya che ke jemAM eka ja mUrtinA banne bhAga ziva ane pAtInA svarUpanA hAya che. A svarUpe ne ardhanArIzvara' kahevAmAM Ave che. kavikulaguru kAlida, se' raghuvaMza 'nI zarUAtamAM lakhyuM che : jIvanamAM satya, nIti ke pramANikatAnuM AcaraNa na heAya tyAM sudhI jJAnayeAga, bhaktiyeAga ke kama ceAga-eke sAcA svarUpamAM prakaTa thaI zakatA nathI. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 ] AzIrvAda [ juna 1969 - "vANI ane artha je rIte alaga havA manaHkAmanA pUrI karatA ane abhayadAna detA najara chatAM paNa vAstavika rIte eka hoya che, tevI ja paDe che. dakSiNAmUrtiomAM te jJAna, saMgIta ityArIte paramezvara ane pArvatI paNa eka ja che." dinA AcArya che. zivanI je zAstranA svAmI tarIke mahAkavi bANabhaTTanA putra pulina bhaTTe paNa pratiSThA karavAmAM Ave che tenuM pratIka paNa tenI kAdaMbarI'nA uttarArdhamAM bhagavAna zivanA A ja sAthe hoya che. vINadhArI dakSiNAmUrtimAM zivanI svarUpanuM stavana karyuM che. saMgItanA pravartakanA svarUpamAM kalpanA karavAmAM AvI ardhanArIzvaranA zarIrane aDadho bhAga puruSane che. te vANI sAthe UbhA hoya che. temane traNa ne DAbI bAjunA avayavo ane alaMkArazebhane AMkho ane cAra hAtha che. mastaka para jaTAono strInAM heya che. jIvanane pUrNava arpaNa karatAM eka- mugaTa zobhe che. bIjAnA pUraka be vidhAyaka taranuM A pratimAmAM saMhAramUrtiomAM temanuM pralayakArI svarUpa apUrva mizraNa thayeluM che. puruSanuM ejisa ane hoya che. te mAnasacakSuo samakSa eka vAtAvaraNanuM strInuM sAhajika sukumArasvarUpa-bhayanI AMtaravRttio. paNa sarjana karI zake che. aMtaHstalane DelAve tevo | suprasiddha kalAvivecaka zreya De. vAsudevazaraNa roma-romamAM dhrujArI utpanna kare tevo Damaruno cha agravAle A saMbaMdhe lakhyuM che ke ardhanArI avAja, krodhAyamAna nAgaNanI jIbha jevI trIjA zvaranI A kalpanAne kuzAnakALamAM mUrta svarUpa netranI agnivALA, brahmAMDanA kaNekaNano sparza karIne ApavAmAM AvyuM hatuM. paraMtu tene kalAnA pUrNa tenI kAlimAne bhasmIbhUta karIne suvarNa jevuM banAvatI, zikhara sudhI pahoMcADavAnuM zreya gupta samayanA zipI temanA saMhAraka svarUpamAM paNa navajIvana ane navaone phALe jAya che. dArzanika pakSanuM pratinidhitva sarjananI manaHkAmanAvALI maMgalamUrti. mULamAM rahelI be viparIta buktio-puruSa ane strI-dvArA ja karavAmAM AveluM che. te baMnene eka temanuM eka svarUpa "naTarAja'nuM paNa che. nRtyane bIjAmAM samAveza karI zakAya te udezathI temane samrATa, dakSiNa bAjunAM keTalAMya maMdiramAM zivanA najadIka lAvavAmAM AvyAM che. tema hovA chatAM paNa A svarUpanI pratiSThA karavAmAM AvelI che. A eka temane eka madhyavatI rekhAthI alaga rAkhavAmAM satya hakIkata che ke dharmaprerita kalAnI mULa bhAvanA AvyAM che. eliphanTAmAM trimUrtinI pAse ardhanArI- pratyeka bhAratavAsInA hRdayamAM ekasarakhuM sthAna meLave zvaranI pratimA che. temAM puruSa ane strI-avayavonuM A che. tenA AtmAnI nIrasatAmAM rasAtmaka anubhavanuM aMtara spaSTa che. tenAM AbhUSaNe kezakalApa kuMDaLa | sarjana thatuM hoya che tema hovA chatAM paNa dareka vagere paNa A prakAranAM che. je bAjue pArvatInuM ' prAMtamAM devanA ekAda viziSTa svarUpane ja prAdhAnya me che tyAM UbhelI dAsIo cAra DhoLe che. zivanI ApavAmAM Ave che. baMgALamAM zivanI saMhArapAse temanuM vAhana naMdI beTho che. A sivAya. mUrtinI ArAdhanA karavAmAM Ave che. A pUjAmAM ardhanArIzvaranI bIjI mUrtio paNa maLI Ave che, teo temanI jAtane bhUlI jaIne devI sAthe nRtya jemano jamaNI bAjuno puruSabhAga mastaka para zivanI kare che. uttarapradezanA ArAdhya gI zaMkara che. te jaTA ane navodita caMdrathI ane DAbo bhAga devI himAlayanA uttaga zikhara para dhyAnastha beThA che: umAnA kezakalApamAM khetInI mAtA ane ardha- "vIrAsana vALIne, kamaLa jevI hatheLIone khoLAmAM vikasita kamalakalikAthI zobhI UM che. mUkIne, nAsikAnA agrabhAga para nizcaLa najara . bhagavAna zivanAM aneka svarUpo che. anugraha- rAkhIne, prANavAyune rokIne-jANe na varasanAro mUtiomAM te dAnezvarI AzutoSa banIne bhaktonI varasAda hoya, taraMga vinAnuM zAMta sarovara hoya puSpamAM jema suvAsa, saundarya ane pAMkhaDIo judAM judAM rahI zakatAM nathI, tema jIvanamAM jJAnega, bhakti ane karmaga ekabIjAthI judA judA rahI zakatA nathI. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUna 1969 ] trimUrti : ardhanArIzvara : naTarAja [ 11 athavA dhImA pavanamAM sthira dIpaka hoya. A nAma paNa amara raheze. temane samagra jIvanakALa dakSiNa bhAratanA upAsya deva naTarAja che. A prAcIna dezanI bhavya saMskRtinI zodhamAM ja zivanAM svarUpa badhe ja hoya che. temanI zakti pasAra thayo. temaNe naTarAjanI pratimAnI pratIkAtmakatA A sRSTinA kaNekaNamAM phelAyelI che. naTarAjanuM A para paNa keTalAka svata tra lekho lakhyA che. zrI. TI. maMgalakArI nRtya anAdi kALanI cAlyuM Ave che. e. gopInAtha rAve paNa temanA "elimeMTa va A pratimAmAM te "nA dAMta nRtya kare che. "nAda'nI IDiyana ephenegrAphI" nAmanA graMthamAM tene ullekha utpatti temanA DamarunA avAjamAMthI thAya che. temaNe karela che ane naTarAjanI aneka mUrtionAM udAA nRtya brahmAMDanA keMdrasthAna cidaMbaramanA suvarNa haraNo paNa ApyAM che. A mUti emAM thoDoghaNe maMDita sabhAgRhamAM paNa karyuM hatuM. taphAvata paNa najare paDe che. paraMtu kharI rIte te A pratimAmAM cAra hAtha che. temAMthI ekamAM eka ja vicAradhArA ane mULa siddhAMtanuM pratipAdana kare che. kalAvivecaka zrI. arjendrakumAra gAMgulIe agni che, bIjAmAM Damaru, trIje abhaya mudrAmAM UMco paNa temanA "sAutha inDiyana brojha" nAmanA graMthamAM karela che ane cothe temanA paganI nIce ALoTatA tenuM vivaraNa karyuM che. ' muddAlaka rAkSasa tarapha takelo che. temane eka paga naTarAjanuM A nRtya temanI pAMca kriyAonuM UMce karelo che te rAkSasane cAre bAjuethI gherI ghotaka che-sRSTi, pAlana, saMhAra, tibhAva ane le che. rAkSasa temane caraNasparza karato dekhAya che. anugraha. alaga rIte A kArya pAMca devo-brahmA, - naTarAjanA gUMcaLAMvALA vALa havAmAM laherAya viSNu, ruka, mahezvara ane sadAziva-nuM che. DamarunA che. temanI jaTAmAM kUMDALuM vaLIne sApa birAjele nAdathI sRSTisarjanane prAraMbha thAya che. abhayamudrAmAM che ane mastaka ane kapALa para gaMgAjInI mukhAkRti UMco karelo hAtha pR vInA jaDa ane cetananuM rakSaNa che. temaNe jamaNuM kAnamAM puraSanAM kuMDala dhAraNa kare che. agni saMhAranuM citna che, jenAthI A karela che ane DAbA kAnamAM strInAM kuMDaLa dhAraNuM jagata potAnuM rUpa pheravI zake che. UMco karelA paga karelAM che. A pelA ardhanArIzvara svarUpanuM pratIka je loko mAyAthI 2 kta che temane anirvacanIya che. jenI vigatothI ApaNe atyAra agAu AnaMda Ape che. paganI nIce dabAyele rAkSasa mAhitagAra chIe. ajJAna-aMdhakAra svarUpa che. ziva pRthvI, AkAza, je mahAna AtmAoe mRtaprAya sthitimAM vAyu ane aMtarikSamAM haMmezAM nRtya karatA hoya che, paDelI bhAratIya kalAne punaruddhAra karyo che, tenA paraMtu temane jemanI dRSTisamakSathI mAyAnuM AvaraNa suSupta yajJakuMDamAM samidha hemyAM che, temAM sva. dUra thaI gayuM che, te ja joI zake che. kalAguru zrI avanIndranAtha ThAkura ane zrI. I. vI. naTarAjanuM A pratIkAtmaka svarUpa jaganniyaMtAnI hevalanI sAthe ja sva. zrI AnaMda ke. kumArasvAmInuM sRSTi-saMcAlananI kriyAnuM pratibiMba che. temAM 1. mahAkavi kAlidAsa racita kumArasaMbhavaH sadhAyelA kalA ane tatvajJAnane samanvaya mATe kaI tRtIya sarga-47-49 , paNa rASTra garva laI zake tema che.. nirAzA "tamArI najIkanA ja kaI mAnavIne Aje sakhata nirAzA vyApI jaze ema tamArI kuMDaLInA yoga batAve che." jyotiSIe bhaviSya jotAM potAnA grAhakane kahyuM. sAcI vAta che; Aje pAkITa ghera bhUlI Avyo chuM." Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhaktacaritra zreSTha keNu? zrI manorama' varNomAM kayo varNa ke che? eTale zuM che te khADATekarAvALo bhAga rahyo hato sAmAnya mAnyatA che evI che ke sahuthI zreSTha tenA upara vasI gayA. brAhmaNa, ethI nIce Ave kSatriya, trIjo krama vaizyano A varNa bhale hoya! varNanI judAI bhale hoya! ane sahuthI nIco krama za no ! paraMtu parasparanuM avalaMbana e sAcAmAM sAcI vastu gItAmAM kahyuM che tema guNa ane karmathI banI rahetuM. brAhmaNane zadrono paNa khapa ane vezyane caturvaNuM vibhAgo Izvare ja pADyA. guNa ane karmathI kSatriyane paNa khapa. saMskArakakSA sagavaDa pramANe bhale vibhAga sacavAtA hoya te temanI viruddha kaI kaMI judI judI hoya, paraMtu mANasAI ane amuka kahe nahi. paraMtu guNa-karma dhI varNa pAmelAM mAtA- amuka guNalakSaNa cAre varNamAM udbhavyA sivAya pitAne ghera janma lenAra bALakene paNa temanAM rahe ja nahi. gAmane zanivAsa paNa pramANamAM guNa-karmAnI parIkSA kayo sivAya varNanI chApa samAje ca hato. drone veda bhaNavAne bhale adhikAra caTADavA mAMDI ane dhIme dhIme janma e ja varNanI na hoya chatAM zudrone paNa prabhu kAI ne kAI svarUpe chApa banI gayA. brAhmaNa 5 pAmelAM mAtApitAne AchIpAtaLA dekhAyA vagara na ja rahe-pachI te pIpaghera je bALaka janma le e janmathI ja brAhmaNa LAnA vRkSanuM svarUpa haya, tulasInA pUjanIya jyAre gaNAya ane lagabhaga jIve tyAM sudhI brAhmaNapaNane hoya ke pachI paththaranA pALiyAnuM svarUpa heya. vedanI pakaDI rAkhe, guNa-karma bha brAhmaNanAM na hoya to- RcAo bhaNanAra brAhmaNane vedoccArathI jeTalo paNa! zudra mAtApitAne ghe. janmeluM bALaka jIvanabhara saMtoSa thAya eTalo ja AdhyAtmika saMtoSa za drone za dra rahe-pachI bhale tene mAM brAhmaNa, kSatriya ke pitAnA ekatArA sAthenA bhajanakIrtanamAM paNa vaizyano guNa hoya ! thayA ja kare. A gAmanA nivAsa rAmAbhAvika rIte ja koI e zanivAsamAM tulAdhAra nAmano eka dra jaLAzaya upara racavAmAM Ave, ane e jaLAzaya raheto hato. be TaMka zadrane ghaTatuM sUkuM-lakhuM satata vahetI nadI hoya to vaLI e nivAsasthAna khAvAnuM maLe eTalI aMgamahenata karI e potAno vadhAremAM vadhAre anukuLa. vatayuga hoya ke kaliyuga vakhata prabhubhaktimAM gALato hato. zAstra bhaNyA hoya topaNa grAmaracanA A dhoraNe ja thavAnI, vagara paNa te prabhu aNuaNumAM vasI rahyA che e narmadAno suMdara kinAro e te tenA upara eka suMdara bhAva anubhavato. prabhune dharAvyA sivAya te jamato gAma vasyuM hatuM. cAre varNa nA leka emAM vasatA nahi. traNe ucca varNanI sthiti Arthika rIte sArI hatA ane varNavyavasthA 0 DIbhUta thayelI hovAthI eTale temAMthI koIne svAbhAvika rIte ja corI brAhmaNo brahmapurInI Asa sa rahetA hatA, kSatriya karavAnuM mana na rahe. zUdrone to badhI ja vastuonI vAMTAne nAme oLakhAtA vebhAgamAM rahetA hatA, khoTa ane samAja jene gune kahe evI Dhaba sivAya vaio avarajavarane mArga-va tuonI khapatano mArga joItI vastu meLavavAno bIjo mArga ja nahi, eTale joI vicArIne potAnuM ni sisthAna bAMdhatA, ane kadI kadI temanuM valaNa e tarapha vaLe ane UMcI zadrone to gAmane chevADAno ja bhAga maLe ne ? UMca traNe varNa temanA tarapha tiraskArabharyuM valaNa dAkhave varNa pitAnI pasaMdagI kare. le tyAra pachI zUdroe ja. paraMtu bhakta tulAdhArane potAno zrama je Ape pitAnAM jhUMpaDAM bAkI rahela ' jamInamAM UbhAM kara- te sivAya bIjuM kAMI paNa meLavavAnI IcchA rahI vAnAM ane sagavaDa-agavaDa deDI gAmane chevADe rahevAnuM na hatI. eTale tenI pratiSThA za dromAM ja nahi paraMtu je mANasamAM jJAna, bhakti ane karma-traNe gya pramANamAM hoya tenAmAM ja sAce jJAna, sAce bhakti ga ane sAce karmavega rahela che. Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUna 1969 ] zreSTha koNa? [[ 13 cAreya varNamAM ThIka ThIka jAmI hatI. temAMye vidra- RSimuniracita saMskRta stotro ja brAhmaNoe gAvAM! - ttAnI vAcALatA ane jJAnanA ghamaMDa vagaranI tenI koI bhAvika brAhmaNe ke brAhmaNanI strIe A bhakti tulAdhArane lokapriya banAvI zakI hatI. bhakta AjJAne sahaja virodha karyo ane kahyuM ke AvA tarIke te cAreya varNamAM jANIto thayo hato- prabhupremI bhaktanAM bhajano gAvAmAM brAhmaNatva khAmIjoke paMDita, zAstrI ke vedapAThIne je mAna maLe te bharyuM banatuM nathI. ' bhaktane na ja maLe ! ghoDe caDelA garAsiyAne salAmo "aMte tulAdhAranI jAta to zuddha ja ne ?' thaI zake, paraMtu bhakta bhAgye ja salAmapAtra gaNAya. mahApaMDite kahyuM. dhanikonAM vastradhareNAM AMkhanuM jeTaluM AkarSaNa kare ! "paraMtu keTaluM svaccha hRdaya che ! brAhmaNanI eTaluM AkarSaNa bhaktanI tulasImALAmAM na ja hoya ! mAphaka kadI e dAna svIkArato nathI." brAhmaNastrIe ThIka ! bhakta eTale ? namaskAra ke salAmane pAtra bhaktanI tarapheNamAM ATaluM kahyuM. mahApaMDitane te racyuM vyakti nahi. paraMtu "kema bhagata?' kahIne kadI kadI nahi. temaNe javAba Apyo : darathI ardha kaTa kSayukta saMbodhanane lAyaka eka mAnava " "dAna paNa adhikArI ja laI zake che A to prANI! jAtie zrada rahyo. be TukaDA mIThAInA phekIe to bhakta tulAdhArane koI bhakta kahe na kahe tenI te paNa upADI leze. jarUra." paravA hatI nahi. prabhAtamAM te sahuthI vahelo UThI tulAdhAra bhakta evA nathI lAgatA." brAhmaNanadIkinAre jaI snAna kare ane potAnA gharamAM strIe jarA jaTa pakaDI. sthApelA bhagavAnanI pUjA karI pitAne kAme vaLage. "jAta upara bhAta kema paDe tene paraco huM tenI patnI paNa tene anukULa hatI. garIbIne tulA- tane kAle ja karAvuM. pachI to mAnIza ne? be bhajano dhArane gabharATa na hato. deha DhAMkavA mATe phATayAMtUTyAM gAyAM emAM zuM ? aMte zadra te zudra ja" mahAekAda be vastra temane basa thaI paDatAM. nahAtI vakhate paMDite potAnA brAhmaNatvane AgaLa karyuM ane zudrahAthe ja kapaDAM dhoI teo svaccha banI prabhu pAse bhakta uparabrAhmaNanI zreSThatA sAbita karavAno akhataro AvatA. gAmamAM koI jAhera kathAvArtA hoya to teo rAtamAM vicArI rAkhyo. ucca varNane sparza na thAya ema dara besIne ke UbhA prabhAta thayuM na hatuM. AkAzamAM tArA TamarahIne kathAnuM hArda samajatA, ane rAtre potAnI ramatA hatA. pAchalAM rAtri utAvaLAM pagalAM mAMDI vANImAM potAnA bhAvane utAratAM gIto svAbhAvika rahI hatI. cAreya varNamAMthI kaI paNa varNanuM mAnavI rIte racI bhaktimAM lIna rahetA. } nadIkinAre snAna mATe hajI AvyuM na hatuM. tyAM Izvara vidvattAnI vastu nathI, vAcALatAnI vastu to bhakta tulAdhAra dhImuM dhImuM prabhunuM gIta gAtA nathI, vAdavitaMDAnI vastu nathI, paraMtu sAcI daSTi nadIkinAre AvI pahoMcyA. zItaLa jaLamAM temaNe ane sAcA hRdayanI vastu che. tulAdhAranAM bhajanomAM snAna karyuM, brAhmaNa sarakhuM prabhunuM dhyAna dharyuM ane zabdo sAdA AvatA hatA, paraMtu enI coTa evI bhaLabhAMkhaLuM thatAM teo pAchA ghara tarapha-eTale ke jabarajasta hatI ke bhalabhalA vidvAna brAhmaNone paNa pitAnI jhuMpaDI tarapha cAlatA thayA. mArganA ekAntamAM tulAdhAranAM bhajano AkarSatAM hatAM. temanAM bhajano eka khulluM zaMkaranuM maMdira hatuM. te khulluM hovAthI cAreya varNamAM vyApaka banavA lAgyAM. pAMDityane ane zadrone paNa temanAM darzana karavAmAM harakata AvatI bhaktine bhAgye ja bane che. saMskRta bhASA upara prabhutva nahi. tulAdhArane enAM darzana karavAno nityakrama hato. meLavelA be pAMca mahApaMDitone zakanAM bhajano brAhmaNa- | maMdiramAM temaNe A je eka avanavuM dazya joyuM. suMdara vADAmAM gavAya te racyuM nahi, eTale temaNe AjJA cAMdInA thALamAM pAMca pakavAna temane spaSTa dekhAya karI ke tulAdhAranAM prAkRta, azuddha bhajanone badale ema mUkavAmAM AvyAM hatAM! je mANasamAM kevaLa kriyA ke pravRtti ja mukhya hoya te mANasa sAce kamalegI nathI. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 ] AzIrvAda [ juna 1969 zU dronI kalpanAsRSTimAM paNa na Ave evI zAstrIjI pitAnI parNakuTimAM pahoMcI gayA. svAdiSTa e pakavAna hatAM. e pakavAnanuM darzana, ane mahApaMDita ane temanAM patnI eka anukULa sthaLe e pakavAnanI suvAsa, bhalabhalA yogInI svAdendriyane saMtAIne A banne dazya joI zakyAM. cAMdInA AkhA jAgRta kare evAM hatAM. tulAdhAre AsapAsa najara thALa sAthe ja zAstrIjI prasAdane kema upADI na gayA pheravI. hajI ke pazu, pakSI ke mAnava AMsa pAsa jAgRta eno vicAra karatAM banne patipatnI potAne ghera AvyAM hoya ema temane lAgyuM nahi. bhagavAnane dharAvavAno drabhakta e baMnenI kasoTImAM pAMDitya ane zAstraA thALa hoya to temanAthI ATale dUra e kema jJAnathI paNa para thaI cUkele prabhune bhakta hato ema mukAyo haze enI tulAdhArane sAja paDI nahi. bhaga samajAyuM. ane e mahApaMDite paNa have saMskRta stotrone vAnanI samakSa tulAdhAra pote thaI ne e thALa mUkavA sthAne tulAdhAranAM prAkRta pada gAvA mAMDyAM! jAya, ane keI ucca varNanA vatanI e sAmagrI gAmanA kSatriya ThAkora bahu vaTavALA hatA. sarasa hoya to te aMbhaDAI jAya ema vicArI temaNe ghoDA upara savArI kare, jAmA sAphA pahere, mukuTa dhAraNa thALane sparza karavAno paNa vicAra mAMDI vALyo. kare. hAthamAM savarNa kaDAM ane kAne hIrAnI maracIo ane thALa emano ema rahevA daI mITho mITho prabhAta pahere ane suMdara kArIgarI bharelI mUThavALAM talavArarAga gAtA bhakta tulAdhAra pitA nI jhuMpaDIe gayA jayA kamare mese. temanI gaDhI pAse thaIne tulAane tyAM bhagavatasmaraNa AraMbhya . dhAra phATelAM vastro saha ekatArA sAthe kaMIka bhajana thoDo samaya vI. vaNuM brAhmaNomAMthI koI gAtA pasAra thatA hatA. ThakarANI gaDhIne eTale sUryakaI vidvAne UThIne prAtaHsnAna Te nadI upara javA pUjana karatAM hatAM te tuladhArane joI nIce AvyAM mAMDayuM. snAna karIne pAchA Avata. sahune mATe khullA ane bhaktane namaskAra karyo. maMdiravALe mArga nakkI thaI cUkayo hato. tulAdhAra "ThakarAta amara rahe, tamArI, bahena." eTaluM pachI prathama snAna mATe gayelA vAhmaNa eka samartha namaskAranA javAbamAM kahI tulAdhAra tyAMthI cAlyA zAstrI hatA. ane temaNe aneka muzkela prasaMge zAstrane gayA. raNazarA ThAkore A joyuM ane sAMbhaLyuM. AdhAre TALyA hatA. snAna karI 'chA AvatAM prakhara ThakarANI gharamAM AvyA eTale ThAkare temane pUchayuM: zAstrInI najare pakavAnano thALa paDyo, ane joke pelA bhagatane kaMI ApyuM nahi ke zuM ?' teo mahApavitra gaNAtA hatA, chatAM temanI svA nA. bhagata koInuM dAna letA nathI. ThakarANIe ndriya jAgRta thaI. thALa keNe makyo haze ? zA mATe * kahyuM. mUkyo haze? prasAda hoya to te lIdhA sivAya javAya "ApaNe kyAM kaMI dAna tarIke ApavuM hatuM? kema ? vagere keTalAye vicAra tema manamAM jhaDapathI mAruM ekAda sAruM paheraNa ke jAmo ene Akho AvI gayA, ane aMte prabhunA prasAdane nyAya ApyA hota to AkhuM varSa cAlata. jo ne, eNe pahereluM vagara tyAMthI khasavuM e pApa che e zAstrAdhAra vAraM- vastra pAMca jagyAethI to sadheiluM hatuM!' vAra temanI najara samakSa khaDe thayo. temaNe Asa e bhagata jAtamahenata sivAya bIjA koInuM pAsa najara karI. koI hatuM nahi. miSTAnnapriya brAhmaNe kaI letAM nathI.' ThakarANIe kahyuM. rajapUta ThAkarane sahaja sa kecapUrvaka miSTAnnano raMka kakaDo lIdho, be sIne pharI gayo. kSatriya dAna kare ke bakSisa Ape lIdhA, traNa lIdhA ane te cAkhI joyA. miSTAnna ke tenI nA pADanAro duniyAmAM koI jabhyo ja nathI, prasAdano keTaloka bhAga ghera paNa laI javAne pAtra evo bhAva tenI mudrAmAM dekhAI Avyo. hato ane temane svAnubhava thaye ane pAsenA vRkSa- " ThakarANI ! mArI bheTa mArA kahyA sivAya mAMthI pAMdaDA toDI, temane yogya lAge eTalo prasAda tamAre bhagata laI le te tame zuM kare?" ThAkara thALanAM rahevA daI bIje potAne patrAvalImAM laI je mANasa kevaLa bhaktipradhAna hoya, tenAmAM sAcI bhakti hotI nathI. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUna 1969] zreSTha koNa? [ 15 to huM bhagatane page lAgavavAnuM jiMdagIbhara vRkSa upara suvarNaphA asaMkhya laTakI rahyAM hatAM. choDI daIza." garAsaNa belI. "A sthaLe go camatkAra thAya che? ..kAne ane trIje divase eka camatkAra bane. mATe A camatkAra ja ya che?...prabhu koIne kAMI ApI e ja chatrarahita devAlaya pAse eka nAnakaDA rahyo che? ke tAvI rahyo che?...eka divasa pakavAna ! vRkSa upara ratnajati mUThavALI talavAra, sonerI jAme, bIje divase pizA! ane trIje divase suvarNa kasabI sako. ane ratnajaDita maphaTa, hIrAno hAra phaLa !...prabhu gAmane AbAdI ApavA Utarato dekhAya ane kinakhAbI mojaDI bharAvelAM hatAM. ane AkhuM che. prabhunAM AvAM pagalAM A gAme nitya Utaro !' gAma sUtuM hatuM tyAre snAna karavA AvelA tulAdhAra - tulAdhAranA manamAM AvA vicAro Aje bhakti snAna karI pAchA pharatAM A rajavADI kImatI UbharAI rahyA. roja karatAM maMdira pAse teo vadhAre vastuo ane AbhUSaNe nihALyAM. najara te temanI vAra UbhA rahyA. khAtarI karavA mATe bIjI vAra paDI. thoDA divasa pahelAM acAnaka pakavAnanA cAMdInA suvarNaphaLa tarapha daSTi karI paNa kharI. paraMtu e daSTimAM thALa paDyA hatA. Aja kAI rajavADI ThAThane na lebha hato, na tRNa hatI, ne AzA hatI. pizAka paNa e ja sthaLe mukAyo hato. tulAdhAranA prabhue A badhI vastuo mUkI hoya to paNa te deha upara nAnakaDA phATelA vastra sivAya bIjuM kAMI pitAne mATe mUkI che e kSaNubhara paNa temane na hatuM. tyAre pAsa kaI hatuM ja nahi. ATalI aMdezo sudhdhAM Avyo nahi. ane prabhune smaratAM, vastuo upADI ane tulAdhAra gAmamAMthI bhAgI jAya prabhune potAnA hRdayamAM vadhAre prakaTa karatAM, prabhumAM tepaNa bIje gAma sahakuTuMba jIvana paryata sukhathI vadhAre ne vadhAre UMDA UtaratAM, camatkArane pitAnA rahe eTalI A pozAkanI kImata hatI. paraMtu tulA- hRdayamAM chUpo rAkhI, teo jhUMpaDIe pahoMcyA ane dhAranI dRSTie A camatkAra juduM ja svarUpa dhAraNa AThe pahora khAdha pIvA vagara bhajanakIrtana ja karyA karyuM. tulAdhAranAM patIne ane temanA bhaktone koI rAjavI A pavitra narmadAmAM snAna ema ja lAgyuM ke tulAdhArane te divase kAMI prabhunI karavA gupta rIte AvyuM hoya. eno pozAka prabhu camatkArabharyA darzana thayAM ja hatAM. kAraNu tulAdhAranI sAcavI rAkho ane smAnapuNyabharyA enA deha upara satata cartana-bhaktimAM prabhanAM che, satata kIrtana-bhaktimAM prabhunAM pratyakSa darzananI ja virAjI pozAka paNa pavitra bano !" bhAvanA UbharAI rahI hatI. Avo vicAra karI devanAM darzana karI pozAka camatkAranA ukelanI bhaktane paravA na hatI. pAse thaIne tulAdhAra potAnI jhuMpaDIe AvIne camatkAra hoya ke na Aya te paNa prabhu vagara pAMdaDuM dhyAnamAM beThA. AMkhe UDIne vaLage evA pozAka paNuM hAlatuM nathI evI zraddhA dharAvanArane jIvanamAM tarapha temaNe bIjI najara paNa nAkhI nahi. tIkho sarva vyavahAra prabhunI lIlArUpa ja lAge che. rajapata tIkhAzane cheDIne talAdhAranAM pagarakhAM vagaranAM paraMtu gAmanA sarvazreSTha dhanapatine to AmAM pagalA sAme joI rahyo. ane ThakarANInI vijayadraSTi prabhu karatAM paNa prabhunA bhaktano camatkAra vadhAre sAme na jotAM e pagalAMne be hAthe namana karyuM. dekhAyo. dhanapatinA kuTuMbane keAI dharma UbharAnI kSaNe kSatriya karatAM zaka kSatriyanA ja hRdayamAM UMce evo khyAla Avyo ke potAne ghera eka bhajanamaMDaLI Asane beTho. rAtre besADavI ane temAM tulAdhAra bhaktane netaravA. aThavADiyA pachI tulAdhAre trIjo camatkAra e ' tulAdhAre harijanomAM e rAtre bhajana mATe javAnuM ja sthaLe . pratyeka grAmavAsI karatAM vahelA UThI kabUla karyuM hatuM eTale namratApUrvaka zeThane tyAM javAnI narmadAsnAna karanArA tulAdhAre e prabhAte to cakita nA pADI. zeThe kaI dhanika mANasa paNa lalacAya thaIne thoDIka kSaNa sudhI vRkSane nihALyuM paNa kharuM. eTalI bheTa dharavAnuM kaheNa mokalyuM. paraMtu ethI je mANasa kevaLa jJAnapradhAna hoya, tenAmAM sAcuM jJAna hotuM nathI. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 ]. AzIrvAda [ juna 1969 vadhAre namratA sAthe tulAdhAre kaheNa nakAryuM, ane gaLI gayuM ane baMnee bhaktanAM paDelAM pagalAMmAMthI jillAnA ji9lA kharIdI tenAra zeThanuM abhimAna capaTI dhULa UMcakI potAne mAthe mUkI. ghavAyuM. prabhAtanA paheramAM ja A bhakta lalacAyA chellI varNane zudra brAhmaNa, kSatriya, ane vaizya, - vagara rahe nahi evI yojanA karavA mATe temaNe e traNe karatAM ucca kakSAno nIvaDyo. cAreya varNa eka AkhuM vRkSa senAnAM phaLathI bharI dIdhuM. zeTha tulAdhAra bhaktanI bhakta banI gaI ane zeThANI baMne bhaktanI kasoTI karavA mATe - tulAdhAranuM zuM thayuM ? e garIba rahyo ke saMtAIne UbhAM rahyAM. tulAdhAre suvarNa phaLa tarapha najara tavaMgara bane e pUchavAne adhikAra kone hoI zake? karI eTale temane lAgyuM ke bhakta lalacAyo. prabhunAM prabhue tulAdhArane ane tulAdhAre prabhune darzana mATe eNe cAra DagalAM bhagna dira tarapha bharyA oLakhyA ! ane temane lAgyuM ke have A bhakta suvaNuM phaLa teDavA mAMDaze. suvarNaphaLa lIdhA vagara pAchA pharatA cakravartI karatAM paNa prabhumilanano vijaya nAne bhakta suvarNa phaLa tarapha AMgaLI paNa na upaDI...! haze kharo? chatAM AgaLa jaIne paNa karI phaLa tarapha dRSTi karI vedapaThana karatAM prabhunAM darzana UtaratAM gaNAya eTale temane lAgyuM ke bhakita upara dhanane have vijaya kharAM?. nakkI thayo! paraMtu prabhunI sAthe suvarNaphaLanA cama- vizvabharanI saMpatti karatAM prabhumayatA nAnI kArane paNa namana karI temane aDakyA vagara pAchA gaNAya kharI? tulAdhAre prabhune meLavyA hatA. e pharelA tulAdhArane nihALatAM zeThANInuM dhanaabhimAna bhakta hato. tuM kaurava, tuM pAMDavaH manavA ! tuM rAvaNa tuM rAma! haiyAnA A kurukSetra para paLapaLano saMgrAma ! kadI hAra ke jIta, kadI - tuM tArAthI bhayabhIta, kadIka prakaTe sAva aciMtuM - saMvAdI saMgIta; bhISaNa tuM tAMDavamAM maMjulA | lAsyamahIM abhirAma.-tuM. phUlathI paNa tuM komaLa ne tuM kaThora jANe pahANa, tuM tAruM che baMdhana manavA ! tuM tAruM nirvANa ! tuM tAro zatru ne bAMdhavA te ujajavala, tuM zyAma !-80 -sureza dalAla Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApaNA pArasI bhAI pArasI ApaNA dezamAM 1250 jeTalAM varSathI rahe che, khAsa karIne dakSiNa gujarAtanI prajA sAthe. Ama hovA chatAM ApaNA jevA binapArasIe A bAhoza prajAnA dharmo viSe, dharmapustakA viSe, temanI raheNIkaraNI tathA rItiravAjo ane dhArmika mAnyatAo iSe keTalu ochuM jANIe chIe ! tera sadI pahelAM lAkhA pArasIoe peAtAnA dharmane vaLagI rahIne islAma svIkAravAne spaSTa inkAra karyAM hatA. temAMthI traNA lAkhA katala thaI thaI gayA, thADA hajArA IrAnIe jaLamArge ane bhUmimAge duda dezamAM AvyA haze. temAMthI je thADA mAsA hiMda dezanA pazcima kinArA para UtaryAM hatA, teo ane temanAM pharajaMda pArasI kahevAya che, khIjA keTalAka je uttara hiMdamAM gayA, te hiMdu samAjamAM seLabheLa thaI gayA haze. saMjANumAM parAnIe 716 ke 775, saMvatamAM UtaryAM haze evI mAnyatA che. sane 1947-'48mAM 70 thI 80 lAkha hiMdu rvAisatA pAkistAnamAMthI hiMdamAM AvyA hatA. lagabhaga vIsa varSa thayAM chatAM te A dezamAM barAbara gAThavAI gayA nathI. temane vasAvavA mATe hiM'dI sarakAra dara varSe kare! rUpiyA kharce che. IrAnanA A sAhasika ane zaravIra leAkeA vagara madade ApaNA dezamAM parasevA reDIne AbAda thai gayA hatA. dareka hiMdIe A pArasIe nAM vItakAnA itihAsa, temanA dharma ane nItizAstra, temanA guNaavaguNA vize jANavuM ja joIe. e mAhitI A lekhamAM TUMkAmAM ApI che. pArasIonA itihAsa Aje je deza IrAna kahevAya che (e zabda " Aya` 'mAMthI utpanna thayA hatA evI mAnyatA che) te pAsa athavA phrAsa' paNa kahevAtA hatA ane te dezanA vatanIo pArasI ane yurUpamAM parziyana kahevAtA hatA. IrAnanA RtihAsa ghaNA jUnA ane lAMmA che. DaoN. sumanta mahetA kahevAya che ke peza da vazanA rAjAe I. sa. pUrve 1300-1000 vR pahelAMnA DAya. manuSyanA kRtihAsamAM hamezAM raDI ne patI AvyA kare che. eka vakhata bhAtuM rAjya haeNka grIsathI hiMda deza sudhI pahoMcyuM. paNa grIka laDavaiyA elekajhAMDare temane harAvyA !. chellA vaMza sAsAnIyane (I. sa. 226) gu aradezara, zApura ane nauzIravAna jevA mahAna rAjAe pedA karyA hatA. e vaMzanAM chellAM 7pa mAM rAjA tema ja prajA zithiya banI gayA slAmanA nAke dharmanA pracAra tathA vijaya karavA mATe Arae 633mAM humalA karavA mAMDyA ane I. sa. 641mAM temaNe IrAna tI lIdhuM. chellA IrAnI rA yajhade temAM mAryAM gayA. khArakhAe i nIne surilama banAvyA, je peAtAnA dharmane cupa rIte vaLagI rahyA temane katala karyAM, temanAM dhama pustakAnI hALA karI, temanAM dhasthAne jamIna ta karyAM, ane Aje IrAnamAM bhAgye 800 jatha nI pArasIe jIve che. A IrAnInI pAsethI jamIna khUMcavI lIdhI che. kAI paNa kara sArA dhaMdhA karI zakatA nathI ane temanI sthiti dakSiNa hiMdanA aspRzya athavA Aje je harijana DevAya che temanA jevI garIba, dayAjanaka, ka MgAla, phu.DAyalI paMjA jevI manI gaI che. A hArelA InIomAMthI keTalAka (3) pagaraste si pradezamAM paheluMra uttara hiMdanAM judAM judAM gAmAmAM vasyA hata! ane chevaTe hiMdumAM bhaLI gayA haro. (2) khIjA kAka dariyAbhAge hiMdanA pazcima dariyAkAMThA para jaI ! vasyA haze evu anumAna karAya che, paNa eka mATe bhAga IrAnamAM pahADI muka khArAsAnamAM!zare sa varSa sudhI saMtAI rahIne peAtAnA dharma pAlana karatA hatA. kAI sArI ta rodhIne A trIjA vanA IrAnIe vahANAmAM khesIne hiMda dezamAM AvyA. keTalAM vahANA DUbI yAM haze te itihAsa jANatA jema puSpamAM suvAsa, saundarya ane pAMkhaDIe-traNe sAthe hai ya che, tema jJAna, bhakti ane kama traNe maLavAthI jIvana ane che. Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18] AzIrvAda [ juna 1969 nathI. thoDAM vahANa dIvanA beTamAM lAMgaryA - tyAM (2) temaNe (khAsa karIne strIoe) hiMduA leke 19 varSa rahyA. tyAM e leke gujarAta enAM jevAM ja kapaDAM pahe vAM. dezanI bhASA paNa thoDI zakhyA haze. hiMdu gujarAtI . (3) temaNe gujarAta pradezanI bhASA bolavI prajAnA rItarivAje to jarUra zIkhI gayA. ane nAnA-beTa dIvamAM hatAro irAnAo pahoMcyA (4) lagna sAMje hiMdu vidhi pramANe karavAM. hoya e mAnavuM agharuM che. A IrAnIone zA mATe dIva choDavuM paDyuM te kAI jANatuM nathI, paNa saMjANanI pUrvamAM Avela pradeza ujjaDa ho, AThamI sadInA koI ajJAta varSamAM A IrAnIo tyAM temaNe navI jamIna toDI. A pradezamAM pANI damaNanI dakSiNe Aje gAma saMjANa che tyAM UtaryA. bahu UMDAM hatAM nathI tethI ghaNa kUvA khodyA, vakhate TUMkI nahero paNa bAMdhI hoya. pArasIone sauthI pahelo ItihAsa kissAe saMjANa" (saMjANanI kahANI) lakhAyo hate cheka - pArasI leke anAja tathA phaLabhAjI ugADavAmAM kuzaLa hatA, zarIre majabUta hatA, mahenatu udyamI hatA 1299nI sAlamAM. e pu takamAM saMjANa UtaryAnuM ane temaNe 100 varSathI kaMgAliyata be gavI hatI tethI varSa 775 ApyuM che. uttama khetI karIne e pradezane lIluMchama karI nAMkhyo cheka 18ramAM bharUcanA eka dastare vikama haze. tenI sAthe temaNe potAnA dharmanuM pAlana karyuM. saMvata ane pArasI vAra-tathionI gaNatarI karIne I. sa. 716muM varSa karyuM che. je IrAnIo saMjANamAM pavitra agni AtazabaherAmanuM makAna bAMdhyuM ane nItirItithI rahevA lAgyA. AvyA hatA temAM keTalAM karo hatAM, keTalI strIo banavAjoga che ke samudrakAMThA para kahetI strIo sAthe hatI ane ekaMdare 100 * prANaso hatAM ke 10,000 evI koI paNa jAtanI mAhitI maLI zakI hoya temaNe lagna karyA haze. game tema paNa temanI vastI ema jaNAtuM nathI. AbAdIne lIdhe vadhyA karI. temanI vastI vadhI ke pArasIonI bIjI ToLIo eTaluM anumAna thAya che ke strI-chokarAMnI gujarAtanAM bIjAM baMdaromAM UtarI hoya tethI pArasaMkhyA meTI nahIM hoya, kAraNa ke A dhama custa sIo surata, variyAva, bharUca, aMkalezvara, khaMbhAta manuSyone musApharImAM anDada trAsa paDyo hato. kyAM vageremAM phelAI gayA. khorAsAna ane kyAM phArararI akhAtano beTa hormajha? ema kahe ya che ke khAbAdIne lIdhe khaMbhAtanA seMkaDe hajAre manu A vikaTa musApharImAM, pArasIonI khumArI vadhI gaI hatI ane temaNe pANI vinA khatama thayAM haze eTaluM kahI zakAya hiMdue ne tyAMthI kADhI mUkyA. 942 thI 997nI ke A nirvAsitonI pAse zastro hatAM, temaNe thoDAM vacce khaMbhAtanA pArasIonI (strI-chokarA sAthe) dharmapustake ANelAM ane pavitra AtazabaherAmane katala karI nAkhavAmAM AvelI. sAcavIne lAvyA hatA. A pradezanA hiMdu rAjAe thANA jillAmAM kArInI guphAo che. temAM A dukhiyArA manuSyone Azaro Apyo. pArasIoe pitAnuM nAma karyA che (I. sa. IrAnIo UtaryA tyAra pachI 800 varSa bAda 999). emanA nAma ajanA pArasI bAnAM jevAM lakhelA saMjANanA kissAmAM lakhyuM che ke rAjAe nathI. tyAM bIjI TeLI I. sa1021mAM paNa gaI eTalI ja zarato karelI ke : hatI. 1142 mAM pArasI navasArImAM hatA. (1) pArasIoe vastro tathA bakhtara choDI AbunI pAse caMdrAvalI, thANAmAM ane tenI daIne khetI karavI. pAse oNlamAM temanI vastI phelAI hatI. daherAdUna udyamI ane nirdoSa manuSya pAse dhana ochuM hoya ke kaMI na hoya to paNa tenA cittamAM zAti ane prasannatA hoya che. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUna 1969]. ApaNu pArasI bhAI e ( 19 vageremAM temanI vasAhata hatI paNa te gujarAtamAMthI kaDAkAnA ItihAramAM paNa che) tethI anumAna gaI hoya evuM mAnI levA jevuM nathI. thANAnA karAya ke ghaNAM chekarI pArasI tarIke gaNAI gayAM haze. gAmaDe gAmaDe pArasIo phelAI gayA hatA. te divasomAM AgagADI ne sArA rastAnI evAmAM 146pamAM mahamadazAha begaDAe potAnA sagavaDa to hatI ja nahi. AvuM mizraNa banyuM saradAra a85khAnane dAkSaNa gujarAtamAM mokalyo. haze, ane pArasI chokarAMo gAmaDAMomAM ughADA pArasIo nimakahalAlIthI rANAnI vahAre page, udhADA mAthe ane kastI vinA keI sudhAraka pArasInI najare paDyA haze tethI eka mahAna sudhAAvyA, khUnakhAra jaMga khelAye, hiMduo ane pArasIo hAryA ane 600 varSa sudhI jAhojalAlI rake evuM pharamAna karyuM ke dareka pArasIe TopI paheravI ja joIe. dareka chokarIe mAthAbAnuM bhogavyA pachI pArasIone gharabAra tathA jamIna rAkhavuM ja joIe. dareke sadara-kastI paheravAM ja choDIne pAchI nirvAsita banIne surata tathA tenI joIe ane pagarakhAM paheravA ja joIe. A AsapAsanA gAmaDAomAM vasavuM paDayuM. sudhArakanA nAmanuM mane vismaraNa thayuM che. tyAM navAM vana kApyAM, navI jamIna toDI, tene AvI rIte pArasIoe potAnI nAnI jAtakeLavIne khetI karavA mAMDI. temanA Atazane 12 varSa sudhI pahADI jaMgalomAM saMtADI rAkhyo, pachI 14 (kAma)ne hiMduonI sAthe bhaLI jatI aTakAvI che varSa vAMsadAmAM rAkhyo ane cheka 1429mAM tene ane ema paNa kahevAya ke temaNe raheNIkaraNInuM navasArImAM lAvyA, tyAMthI surata laI gayA(174ma), dhoraNa jarA UMcuM sAcavI rAkhyuM che. A sadInA tyAMthI navasArI, pachI valasADa laI jaIne pahelA traNeka dasaka pUrA thayA tyAM sudhI pArasI strIo haMmezAM rezamI ijAra ane rezamI sADI ja 28-10-174ranA divase Atazane udavADA laI paheratI-have sakhata moMghavArInA kAraNe emaNe gayA. sutarAu sADI paheravA mAMDI che. Aje e mULa Ataza baherAma udavADAnA bhavya makAnamAM che. udavADA sa jANanI pAse ja che. uparanI raheNIkaraNI ane rItarivAja badhI hakIkato DosAbhAI pharAmajI kaDAkAnA "pArasI IrAnathI AvelA pArasIo lagabhaga 600 enA itihAsamAMthI lIdhI che. varSa sudhI saMjANanI AsapAsanAM gAmaDAMomAM cALIseka varSa pahelAM mAre aDhI-traNa varSa nava rahyA tyAre temanI raheNIkaraNI temanA paDozI hiMdu sArInA sivila sarjana tarIke rahevuM paDeluM tyAre kheDUtonA jevI ja haze. temane paheraveza paNa hiMdutyAM maherajI rANanA uttama pustakAlayamAM meM bIjA enA jevo ja haze, puruSo tema ja strIoe ItihAsa paNa vAMcelA. leMghA agara Ijara kyAratha paheravA mAMDayAM te viSe kaMI ullekha maLato nathI. eka hakIkatanuM mane AchuM smaraNa che ke aneka pArasIone surata navasArInI AsapAsanAM gAmaDa chokarA chokarIo cha varSanAM thAya tyAM sudhI mAtra emAM rahIne khetI karavI paDatI hatI. AvA mANa eka lAMbuM jharaNuM paheratAM sAta varSe temane navajota sone rAnIparaja strIothI chokarIo thAya e svA eTale janoI ApavAmAM AvatuM. tyArathI chokarAMbhAvika hatuM. evAM chokarAo mATe bhAge to rAnIparaja one sadara, karta, leMghe paheravo paDato. mAthe rahyA haze, paNa evAM dRSTAMta jANyAM che ke jemAM bevaDA kapaDAnI Ta pI ane page lIparanA jevA pArasIoe aMjumana pAse temane pArasI tarIke sapATa paheratA. sadara kastI apAya evI mAMgaNI karelI. (A vAta chokarIo vALa lAMbA rAkhatI ane aMDe satyanuM AcaraNa na karanAra kapaTI, lebhI ane prapaMcI mANasa pokaLa vAtane sAcI mAne che ane sAcI vAtane nakAmI mAne che. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 ] AzIrvAda [ jUna 1968 vALatI, kAna tathA nAka vIMdhAvIne temAM tathA temane aNabanAva thayelo tenI dha maLe che. pArasIgaLAmAM ghareNAM paheratI- rata gayA pachI nAka one temanA dharmapAlanamAM koI paNa jAtanI vIMdhavAnuM choDI dIdhuM haze. badhI strIo sapheda rokaToka thaI nahotI. mAthAbAnAM baMdhatI ane te cheka kapALa sudhInAM pArasIomAM upara jaNAvyA pramANe chokarIone rAkhavA paDatAM. bAkI to kAMcaLI athavA coLI paNa janoI ApavAmAM Ave che. jema hiMduomAM paheratAM. zrAddha thAya che tema pArasIomAM strIpuruSa bannenAM 18mI sadIthI temanA kapaDAMnI phezana badalAI zrAddha thAya che. pArasI strIo aTakAva vakhate bahu haze. puruSa khetaramAM na hoya tyAre lAMbAM aMgarakhAM sakhata aspRzyatA pALe che. temanAM gharomAM jAjarU pAse eka nAnI oraDImAM gaMdAM kapaDAM vagere nAkha(kasavALAM) paheratA ane sAthe lagabhaga goLa pAghaDI paheratA. vAnI sagavaDa hoya che. suvAvaDa pachI 40 divasa meM cheka 1904mAM rAnA rAnI pradezamAM sudhI aspRzyatA pALavI paDatI hatI. eka (gorA) pArasIne " leMgha, aMgarakhuM chokarAM janme tyAre janmanI ghaDI cokkasa ane chAMTavALI lAla gALa 1 ghaDI paherelo joyo noMdhI levAmAM Ave che ane jezIne belAvIne hato. e pAghaDI have kapoLa vANiyA pahere che tevI temanA janmAkSara karAvavAmAM Ave che. chaThThA divase thaI che. lagnaprasaMge parIo che, kuDatuM, vidhAtA (mAtA) lekha lakhe che te mATe khaDiyA, megalAI jAma, mogalAI kaMDA ane kamare pichoDI zAhI, kAgaLa, kaMku, cokhA vagere badhAMnI taiyArI bAMdhatA. rAkhavAmAM Ave che. tene "Tapaka" karAvyo kahe che. pArasIo gAyane pavitra gaNe che ane temanI pArasI chokarIne cha varSa traNa mahinA pUrA thAya pachI kastI malamalanA saMdarA para paheravAnI hoya che. dhArmika kriyAomAM gAyanuM mRtara pavitra gaNAya che. e 72 tAMtaNAnI banAvavAmAM Ave che. kamare eTale temanA gharamAM mATInI jamIna para chANathI vIMTALyA pachI gAMThe bAMdhyA pachI pharI aTA laIne lIMpavAmAM AvatuM haze ja. le ke jamIna para besIne pAchI gAMThe bAMdhavAnI hoya che. ghaNuM karIne patarALAM athavA kenAM pAtarAMmAM jamatA AvI rIte traNa vakhata kamaranI AsapAsa haze. dhAtunA thALIvADakA paNa haze. jamatA pahelAM amuka sUtro bhaNatAM (janatA) bhaNatAM kastI vIMTAane jamyA pachI TUMkI prArthanA karavAnI temane Teva LavAnI hoya che. ghaNuM karIne badhI prArthanA pachaMda hoya che. bhASAmAM hoya che, ane sAmAnya strIpuruSo je "bhane' e leke mAMsAhArI hatI ane dArUtADI paNa. che (bhaNe che) tene pUro artha samajatA nathI. ThIka pramANamAM vAparatA haze. A je emanA khorAkamAM emanA zAstra pramANe lagna vakhate chokarInuM vaya vadhAre paDato mAMsAhAra che. raMka viziSTatA e che 15 yogya gaNAyuM che, puruSanuM 20. zarUAtamAM e che ke pArasIo kadA ghaNA vApare che ane hiMga hiMduonI sAthe rahIne cheka bALavayamAM lagna thatAM kadI nahIM. hatAM. have tenAthI UlaTuM thayuM che ane chokarAhiMduoe pArasIone karI paNa nIcalA varga chokarIo vadhAre paDatAM moTAM thaIne paraNe che. tarIke gaNyA nahotA. muslimo ane yuropiyana lagna mATe kuTuMbano dastUra muratiyo zodhI kADhe maleccha ane halakA gaNatA hatA. hiMduo ane che. janmAkSara pakSanA tapAsAya che ane pachI lagna pArasIo vacce noMdhapAtra jhaghaDA thayAnA dAkhalA nakkI thAya che. have lo saMpUrNa pArasIvidhi pramANe nathI, mAtra khaMbhAta ane variyAmAM rajapUto sAthe karavAmAM Ave che, bAkI lagna sAMjare ja hiMdu satyanuM AcaraNa karavAthI mANasa jeTale aMze satyarUpa banyA hoya che teTale aMze te satyarUpa paramAtmAne samajI zake che. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUna 1969 ] ApaNA pArasI bhAIo [ 21 vidhithI karyA pachI dastUro avestA ke pahelavI karI. pArasIonA cha moTA utsavo che te gahabAramAM bhASAmAM AzIrvAda ApatA. AkhI pArasI jamAtane khavaDAvI zakAya paNa te have to badhAM lagna pArasIo rajisTara karAve vakhate mAtra bhAtadALa ane zAka ja ApI zakAtAM. che (sarakAramAM nahIM ), lagnavidhinA pahelA divase have pArasI 'cAyatanA hAthamAM sattA rahI puruSa ane strI koI paNa prakAranuM mAMsa khAtA nathI. nathI kAraNa ke pArasIonI mAMgaNathI ja briTiza vidhavAo paraNI zake paNa evAM lagnonI saMkhyA sarakAre lagna, chUTAcheDA, vArasAhaka, dattaka levAnA moTI nathI. vagere kAyadA karI ApyA che. pArasIomAM je je vahema ane khetI mAnya- pArasI paMcAyatanI pAse puSkaLa moTuM phaMDa che. tAo hiMduonA saMparkathI AvI gaI hatI te tene upayogakADhavAnA prayatna thAya che. (1) garIbe (pArasI) ne anna, rahevAnA pArasI paMcAyata koI paNa hiMdu jJAtinA paMcanA raheThANanI madada, jeTalI ja sattAvAna hatI ane jJAtinA hukamano bhaMga . (2) pArasI chokarIone dhArmika tathA naitika karanArane zikSA pharamAvatI. zikSaNa ApavAnI vyavasthA, pArasI paMcAyate 1819mAM TharAvyuM ke kaI (3) chokarAMone maphata chaMda pahelavI zIkhavavAnI pArasIe hindu maMdira ke masjidamAM phUla, phaLa ke sagavaDa, nALiyera dharavAM nahIM, devane prArthanA karavI nahIM, (4) vidyArthI ne ziSyavRttio ane ucca koI devane "mAnatA' mAnavI nahIM, hanumAnane tela keLavaNI mATe yogya sagavaDo vagere kAmo karavAmAM caDhAvavuM nahIM, mAdaLiyAM, tAvIja, dhAgA, dorA thAya che. paheravAM nahIM, kaI mAtA ke pIrane bhoga ApavA nahIM. pArasI paMcAyatanI sAmAjika sattA 1938 mAM pArasIonA mebede (brAhmaNa) tathA dastUro baMdha paDI. (vadhAre bhaNelA karmakAMDIo) ne hukama karyo ke temaNe dareka varSamAM cha gahabAra UjavavA uparAMta netarAM vinA kaI paNa prasaMge dAna mAMgavA mATe pArasIo paTeTInA divaso pALe che. payaTITA zabdano javuM nahIM. artha pazcAttApa thAya che ane varSa daramyAna je khoTAM pahelAM strIo kuTuMbamAM mRtyunA prasaMge jAhe- kAmo karyA hoya tene saMbhArIne pazcAttApa karyA bAda ramAM raDatI ane chAtI phuTatI te jaMgalI prathA baMdha AtmasudhAraNuM karavA mATe e paTeTI mukarara thaI che. karI; strIo vAraMvAra divaso sudhI kANe jatI hatI kheradAda sAla e payagaMbara jarASTrane Atmatene mATe amuka thoDo samaya mukarara karI Ape. jJAna ane sAkSAtkAra thayA tenI saMvatsarIna divasa. sArA prasaMgoe khUba mIThAI, sAkara, aneka jAtanAM kaI kahe che ke jarASTrane janma paNa e tithie phaLa, athavA AkhAM bhANuM (pAkI rasoI) tema ja ja thayo hato. pittaLanAM vAsaNo, sagAMvahAlAM tathA mitromAM mekala jarathostI divaso e emane mRtyudina che. vAnI rUDhi paDI gaI hatI te aTakAvI. jarathostI dharma ane dharmazAstro lagnaprasaMge tema ja zrAddhanA prasaMge AvI ema kahevAya che ke jarathuSTra(jA )no bakSisa mokalavAnI manAI karI. koI jyAphata janma mIDiyA dezamAM thayo hato ane aphaghAnistAna ApavAnI hoya to temAM kharcanI maryAdA bAMdhI, ane hAlamAM che temAM enA uttara vibhAgamAM je baeNkiyA maraghI (kharcALa hovAne lIdhe) khavaDAvavAnI manA pradeza che temAM rahIne emaNe samAjane dharmopadeza Apo. mANasa jIvanamAM satyanuM AcaraNa na kare tyAM sudhI vedAMtanAM pustaka vAMcavAthI paNa tene satyarUpa IzvaranuM yathArtha jJAna thatuM nathI. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 ] samaya ! AzIrvAda [ juna 1969 purANA rAnanA rAjA gutApe e dharma svIkAryo kriyAnI zakti ane bIjI nAzAtmaka athavA akalyANaane tethI tene pracAra ghaNo vadhI gaye. emane kArI. zetAna jevI koI vyakti pArasI dharmamAM nathI. 1300 kahevAmAM Ave che te pramANa A zaktio IzvarathI alaga nathI. bhUta na hoya to paNa eTaluM te spaSTa che ke e ghaNe pArasIonAM maMdira hatAM nathI. Ataza baherAma prAcIna dharma che. evuM manAya che ke lagabhaga 1000 e mAtra Atazane sAcavI rAkhavAnuM sthAna che. varSa sudhI e joramAM cAlyo ane pachI 500 varSa pArasI che temAM sukhaDa heme che. dastUro ane be nabaLA paDyo. pUjArI nahIM paNa dhArmika kriyAo karAvanArA ane eka rAjA aradezara bA ke te dharmane pAcho dharma zIkhavanArA che.. sajIvana karyo. bAbekane samaya I. sa. 22 che. eNe pArasI dharmanI eka ajaba viziSTatA vize meM janAM dharmapustakane pahelavI bhASAmAM lakhAvyAM. jUnI koI pustakamAM ulekha ja nathI. je mArI bhUla bhASA avestA hatI. e bhADAmAM 21 judA judA na thatI hoya to pArasIomAM saMpradAyo nathI. graMthe hatA ema kahevAya che. have to teno atyaMta muslimomAM kevaLa junI ane ziyAnA saMpradAya nahIM thoDo bhAga ja majUda che. paNa bIjA aneka che. hiMduo ane bauddhonA paNa che, avestAmAM kayAM pustake hatAM te dInakardI nAmanA cInI kAMgaphu ane tAo dharmamAM paNa che. pArasIbacelA graMthamAM ApyAM che. pahelA elekajhAMDaranA emAM zahenazAhI ane kadamI e be pakSo che, paNa sainikAe ane pachIthI arabI sainikAe pustakane saMpradAyo nathI, pArasIdharmanAM pahelAM 1000 varSomAM nAza karyo hato. saMpradAyo hatA ke nahIM teno ItihAsa che nahIM. je pustake bacyAM hatAM mAMthI bahu thoDAM hiMda pArasI be pakSonA matabheda mAtra paMcAMgane vize che. dezamAM hatAM. pachIthI thoDA pArasIo IrAna jaI pArasIo baherU (svarga) ane dujhakha (narka) AvyA ane IrAnamAM bacelA 700-800 kaMgAla mAM mAne che. nyAya ApavAnA chellA divase AtmA jarathostIo pAse paNa ce aaN ja pustaka meLavI sajIvana thAya che (zarIra sAthe ) [ kaDAkA pArasI lAvyA. jarAstI dharmane majhadayAsnAna dharma kahe che. ItihAsa, graMtha 2pR. 125] evuM paNa mAne che. vaMdIdAda e pustaka AkhuM banI gayuM che. te uparAMta pArasIo zabane dATatA nathI ke bALatA nathI yazna ane vismarada paNa che. hade ane vistAspane thoDo bhAga bacyo che. (je cIja huM samajato nathI kAraNa ke pANu tathA agnine apavitra gaMdI cIja aDakADI zakAya nahIM, tethI UMcI jagyAe khAsa tenI vigatomAM huM Utarato nathI. mane dahezata rahe bAMdhelA dakhamAmAM zabane mUkavAmAM Ave che, ane che ke meM uccAro paNa vakhate khoTo lakhyA haze.) mRtadehane gIdha jevAM pakSIo khAI jAya che. ema kahevAya che yatna thoDo bhAga bahu purANu avastA bhASAmAM che ane gAthAnI bhASA pArasI natikazAstrano mukhya staMbha humaMta, saMskRtanA jevI che. hukha ane havarasta eTale pavitra vicAra, vAcA pArasIe custa ekezvara dI che. e sarvavyApI, (uccAra) ane AcAra che. humata, kajhupta ane hujhasarvajJa, sarvazaktimAna, nirA: 2, niraMjana Izvarane varasta kharAba vicAra, vAcA ane Acarane tajavAnI ahuramajhada kahe che. IrAnIe bIjA devomAM mAnatA che, manazmI, gavannI ane kuztIne upadeza vAraMvAra nathI. Ataza e deva nathI paNa paramezvaranI eka zaktinuM karavAmAM Avyo che. (kharAba vicAravuM nahIM, pratIka che. IzvaramAM be zaktie samAyelI che. zveta bolavuM nahIM ane karavuM nahIM.) mAInyuza ane aMgre bhAI2. eka kalyANakArI dareka dharmazAstramAM hoya che tema saguNone mATe paramAtmA satyarUpa che. ethI mANasa jeTalA pramANamAM satyanuM AcaraNa kare che teTalA pramANamAM tene IzvaranuM satya (sAcuM) jJAna thAya che, te satyarUpa bane che. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUna 1969 ] ApaNA pArasI bhAIo [ 23 puSkaLa Agraha karavAmAM Avyo che. sadAcAra e muMbaImAM temaNe hANa bAMdhavAmAM nAmanA meLavI. sauthI U e guNa che. tenAthI ja sukha ane zAMti vADiyA kuTa ba lakhapati banI gayuM. jyAre maLI zake che, mana cekhuM rAkhavuM, satya, dAna, pArasIo muMbaI yA tyAre aDatiyA, vImA ejanTo, manuSya prema, udyamanuM pAlana karavuM e darekedareka manuSya vahANone joItI dhI cIjo pUrI pADanAra (TIDara) mATe Avazyaka che. (vadhAre vistAramAM UtaravAnI vagere dhadhAmAM ' yA-dhIme dhIme temaNe Akha jarUra nathI; dareka dharmamAM sadAcAra ane durAcAranI hiMdadezamAM janarala sTAra kADhavA mAMDyA, relave badhavistArathI carcA karI hoya che ) vAnAnA kaeNnseTa lIdhA, nyAtanI aDacaNa naDe nahIM mArA mana para chApa paDI che ke pArasIdharmamAM tethI sigApura, na, jApAna sAthe vepAra zarU karyo acAra para puSkaLa Agraha mUkyo che, ane zaucA ane tema ghaNuM ghaNuM pArasIo kamAyA. eTale saphAI (zarIranI, mananI, gharanI ane vAtA- | muMbaImAM temaNe spiniMga ane vaNavAnI milo varaNanI ) tenA para khUba bhAra mUkavAmAM Avyo che. kADhI. pITiTa kura ba temAM karoDapati thayuM. jamazedajI ane pArasIomAM sAmAnya rIte dharmazAstranI AjJAo jIjIbAI cInanA pArathI kamAI gayA ane jamazedajI kevaLa pothImAMnAM rI gaNuM jevI rahetI nathI paNa tenuM " TATAe moTA 9 go zarU karyA. pAlana thAya che... pArasIoe ucca keLavaNI levA mAMDI samAjaarvAcIna itihAsa sudhArAmAM pahela karIne pahelI kanyAzALA kADhI, - have TUMka mAM ApaNe arvAcIna itihAsa tapa paheluM chApuM te zuM kADhayuM -rAjakAraNamAM paNa sAro sIe. pAsIo surata zahera tarapha gayA tethI mAtra rasa lIdhe, dAktara Ijanera, vakIla, baeNrisTara, prophesaranA khetI karavAne badale temanI najara bIjA dhaMdhAo dhaMdhAmAM paNa na tenA meLavI, kAraNa ke temane nyAtanI tarapha vaLI. rUDhiono trAsa hato. dhIme dhIme badhA dhaMdhAmAM temaNe pagapesAre emaNe ': phaLa meTAM meTAM dAna ApIne karyo, paNa e noMdhavA jevuM che ke jemaNe majUra, hospiTala, pale zALa , dharma zALAo, anAthAdhobI, hajAma jevA dha dha kadI karyA nathI. zrama vagere sthA che. pArasI sakhAvatanuM lakSaNa e jyAre Daca, phiraMgI, briTiza lekAe suratamAM hatuM ke koI nya 1, jAta ke dharmanA bhedabhAva vinA ke ThIo jamAvIne vepAra karavA mAMDyo tyAre pArasIo sarva lokone lA 1 maLato hato. dubhASiyA, koTrekaTara, nokara, babaracI tarIke temane 19mI saI mAM pArasIoe pragatimAM pahelA tyAM rahyA. hiduo to malecchane aDake nahIM ane karIne, pahela ka tAranI khuzanasIbInAM mIThAM phaLa muslimone "harAmakhorAka khAnAra tarapha tiraskAra hato. bhagavyAM, ane te te temane bhArata dezamAM mahatvanuM sthAna pArasIone nyAta, jAta ke aDakavAnI kITa maLyuM hatuM. have to badhI kAmo pragatizIla banI hatI nahI tethI te phAvI gayA. pArasIo kenTeTara che tethI temanuM rANuM gaurava rahyuM nathI. temanI vastI paNa thayA. hiMduo pAsethI kasaba zIkhIne hoziyAra 1 lAkhathI vadhA nathI te chatAM hiMdI samAjamAM, vahANa bAMdhanAra thayA, ane suratamAM ane pachIthI dareka kSetranI a ra temanuM varcasva jaLavAI rahyuM che. iMglaMDanI musApharI daramyAna svAmI vivekAnaMda eka vakhata gAmaDAnI sImamAM mitra sAthe pharavA gayA hatA. tyAM ekAeka bhayaMkara Akhale tema! badhA upara dhasI Avyo. sAthenAM bhAIbahene badhAM Amatema bhAgavA lAgyAM. temAM eka bahena paDI gaI ane Akhale tenI tarapha deDayo. A joI svAmIjI ekadama adaba vALI ne AkhalA sAme sthira UbhA rahyA. paramAtmAnI kRpAthI te Akhalo paNa AgaLa na vasatAM aTakI paDyo ane bIje raste vaLI gayA. pitAnA jIvananI paravA karyA vinA svAmIjIe AvuM sAhasa karI te bAIne bacAvI lIdhI hatI. Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuM mAguM? zrI "jyabhikhu pIluDInI ghaTAo pAchaLa sUraja pazcimAkAza machalIpaTTananA kArIgare e vaNelA kApaDanuM jarIbhareluM tarapha DhaLato hato. AMbalInA 3 DamAM kapivRMda gela aMgarakhuM paheryuM hatuM. pagamAM meTo sonAne toDe karatAM hatAM, ne AMbAvADIema thI kokilakaMTha madhura hatA, ne kaMThamAM nIlamanI be moTI mALAo hatI. banIne vahyo Avato hato. ura gujarAtanI A hAthamAM sugarNanAM vIrakaMkaNa ne kAne khaMbhAtanA rasALa bhUmi para khetaromAM A napUrNAdevIno vAso pAradarzaka akIkanAM kokaravAM hatAM. mastaka para kImatI hato. ne emanAM ja vAhana na hai ya, evA rUpALA maMDila hatuM ne kapALamAM badAma AkAranuM tilaka mayuro ahIM vApI, 5 ke taDa ne taTe manahara kalA hatuM. koI mahAna zreNI tarIke ene pichAnatAM saheja karatA vicaratA hatA. paNa vAra na lAgatI! paNa kamarabaMdhamAM rahelI makhamalI jevo garavo A gUrjara za hato, evI garavI myAnavALI ne maNimANeka jaDelI mUkavALI zire hI eka vAva, jaLathI chalakAtI A lija gAmane gaMdare samazera ne bheTamAM nAkhelI hIrA-kaTarI e AvI hatI. pAtALa sudhI peDa medIne emAM jaLanAM mAnyatAne virodha karatAM ane e zreNIne rAjakAraNI jharaNuM pragaTAvyAM hatAM, ne koI samaMjila prAsAdanI puruSa tarIke oLakhAvatAM hatAM. U e vaLa lakhI jema pAMca cAMca mALa pRthvInA peTALamAM khaDA karyA gayelA mUchanA kAtarA ne lAMbA bAhu enA kSatriyatvanA hatA. dareka mALe anapama zipa kaMDAryA hatAM. pUratA pramANarUpa hatA. vIratva ne vaNikanI bevaDI anokhI AkRtio AlekhI khaM, AvAsa ne oraDA mATIthI sajAvelo e mAnavI lAgato hato. saryA hatA. pAtALanivAsI ja parIonA vihAra nara jevI ja nArI paNa jAjaramAna hatI. sagemATe pRthvInA kalAkAre sajelI nA zilpakRti miSTa maramaranI zilAmAM kaMDArelI pratimAsamI e ghATIlI jaLanuM pAna karAvavA sAthe prakR nA mahAna saMketanA rUpapUtaLI hatI. enA manahara mastaka paranA kALA amara cihnarUpa banI hatI. bhamara vALamAM hIrAnI damaNI hatI, ne vizALa kapALa tAMbA-pittaLanI cakacakatI helo mAthe caDhAvI, para moTuM nakazIbharyuM bora jhUlI rahyuM hatuM. nArIne yauvanabharyA dehane jhulAvatI, suvaNa kuMbha jevI pittaLanI deha nara jeTalo ja paDachaMda hato. ene gheradAra caNiye, helane ane evA ja manohara bharata kane ramaNe caDhAvatI, upara laTakatI suvarNanI kaTimekhalA ne pharatuM oDheluM chUTA be hAthe tALIo detI ne hasatI-ramatI pani- lAla raMganuM uttarIya abhuta citra-sa ejana khaDuM hArIo roja savAre ne sAMje pAlI jatI jovAtI. karatAM hatAM. citoDanI patinI Aje jANe gUrjara bhUmi AkhI kAvyane anurUpa hatI. bhUminA pravAse nIkaLI hatI. - pRthvI ne prakRti jyAre kA ne yogya banyAM nara-asvAra vAvanI najIka AvatAM gheDa parathI hatAM, barAbara e ja samaye sa je kAI kAvyanAM nIce kUdyo. e kUdavAmAM paNa chaThThA hatI, zaurya ne nAyaka-nAyikA banI zake tevAM re azvArohI tyAM vIratvane jhaMkAra hato. potAnA azvane derI e AvatA dekhAyA. strI - asvAra pAse Avyo. ne ene nIce UtaravAmAM eka puruSa hato, bIjI strI hatI. AvAM madada karavA hAtha laMbAvya. strI eka chalAMge nIce strI-puruSa bhAgye ja A tarapha 2AvatAM. nara paDachaMda kUdI zake tevI sazakta hatI, chatAM eNe e madada hato. enI UMcAI pAse kadAva arabI azva paNuM mATe laMbAyelA hAtha sanmAnyA. ghoDesavArIthI jANe ThIMgaNo lAgato hato. enA pagamAM kALiyAranA aNajANa hoya tema eNe UtaratAM UtaratAM potAnI cAmaDAmAMthI banAvelI, UMcI che tenI mojaDI hatI. vajanadAra kAyAne tamAma boja puruSanA hAtha para eNe cInamAM banelA sATIna nI saravAla ane nAkhI dIdho. puSpane UMcake ema chIne UMcakIne anIti ane lebhane vaza na thatAM nIti-nyAya upara prema rAkhave ane nyAyanuM AcaraNa karavuM e ja mukI dazA che. . Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUna 1969 ] zuM mAguM ? [ 25 puruSe nIce mUkI. khAvA thebhI. thoDe dUra rahIne cAlatA sainike have lagolaga mAtAe rasa -namAM AvIne zuM kahyuM hatuM ?" AvI gayA hatA. temAMthI eka jaNe AvIne be ghoDAnI "mAtAjIe TheTha caMdrAvatIthI ahIM sudhInA lagAma pakaDI temane gherI lIdhA. mArgane citAra ApatAM kahyuM hatuM ke vizALa vaDalA strI ne puruSa pagapALA AgaLa vadhyAM. ne vipula kavivaMda, yAM patharAyelI moTI vAva-e hariyALI cAre tarapha patharAyelI hatI, ne tAjI mAruM vAsasthAna che. bhAdra zukala caturdazI, barAbara dho caratI gayenA gaLAnI ghaMTaDI dhImI dhImI raNa- madharAte, sAta zrIpha vadherI tArI cUMdaDI mane oDhADI katI hatI. eka ghaTAdAra vRkSanI nIce mayUra nRtya karI AvAhana karaje. huM jara thaine tane vara ApIza." rahyA hatA, ne thoDe dUra vAvanI pALa para eka kapi 'vAru devI raja Athame che. taMbUo ThekAya vRMda DAhyuM maruM banIne jANe e nRtyanuM parIkSaka teTalo vakhata che. di sa chatAM A kalAkRti samI vApInuM banI beThuM hatuM. nirIkSaNa karI laI: . ApaNA delavADAnI nakazI ahIM kaMDArA dekhAya che. devI, pRthvImAM amara nAmanA zrIdevI, prakRti kevI hasI rahI che ! rAgadveSa A rIte ja rahe. manamAMthI nitArI nAkhe tevI bhavya bhUmi che !' "sAcI vAta che. mAnavInI amaratA be rIte " ApaNe maramomamAM vasyAM eTale jANe A rahe che: eka sukA mAM ne bIjI suputramAM, strIe bhUmine bhUlI ja gayAM. ArAsuranA saMgemaramara karatAM dhImethI kahyuM. A veLa keTalI suMdara che ! ne Abune zRMganI "sukArya to ghaNuM karyA. mahAmaMtrI vimaLanA lAdaka havA karatAM A havA ane vadhu mIThI lAge nAmathI ne kAmathI Aje kaNa ajANyuM che? devI, che. mAruM haiyuM ahIM kare che. mArI AMkho ahIM Abu delavADA para eNe svargabhuvananuM sthApatya saraThaMDaka anubhave che.' jAvyuM che. zatru ne giranAra para paNa enI "devI, mAtRbhUminI mAyA evI che. ApaNAM kIrtigAthAo mUka paththaro vATe gavAya che. cauda cauda dehanA aNuparamANu te gujarAtanAM ja ne ! Arasa- varSanI sAdhanA e ja devamaMdira pAchaLa, ogaNIsa nagarI caMdrAvatI vasAvI eTale kaMI tyAMnA vAsI thoDAM karoDa rUpiyA eka zipazokha khAtara kharcanAranI thaI gayAM ? pATaNa to haiyAmAM karAyuM che. marato kIrti sAdhAraNa nI , Abu-ArAsaNuno eka paththara UMTa mAravADa bhaNI mAM rAkhe, e kahevatanuM rahasya haze tyAM sudhI vi 1nI kIti avicaLa raheze. are, Aje spaSTa samajAya che. AbunA koI ramya zRMga vimaLazAhane kaLA sababharyo hAtha kevala devadeDara ke para marIzuM, toya gaDI toya gujarAta kaI bhulAze upAzraya sajIne teSa nathI pAmyo, maMdiro ne kharI ? vAru, tArA svapnamAM je devInAM darzana thayAM bhajida sudhI paNa e pahoMcyo che. ane vAva, kuvA, hatAM, ne jenuM tuM varNana karatI hatI-e devI ne e taLAva ne dharmazALa bomAM paNa enuM nAma guMje che. vAva A ja lAge che!' puruSa ke jenuM nAma vimaLazAha bahu vicAruM chuM tare ema lAge che ke sukIrti to hatuM, eNe kahyuM. eka janmamAM koI ne ATalI na maLe. Aja mahAdevI "hA, na tha! mArI svapnasRSTi ja jANe ahIM khuza thaze, ApaNuM tapa phaLaze, sapUtano vara pAmaze; tAdaza khaDI thaI che. jIvanamAM pahelI vAra ahIM AvuM putraprAptino AnaMda chavate jIva mukti maLyA jeTalo che." chuM paNa ahIMnI bhUminI jANe huM ciraparicita hAuM vAto karatAM ne vAvanA pagathiye jaI pahecI, tema lAge che. devI mAtAe svapnamAM AvIne potAnI aMdara UtarI gayAM. bilorI kAcathI chalakAtA jalasthAnakano mArga sUcavatA kahyuM hatuM ke...' strI zvAsa khaMDamAM baMne pa nI pratichabI nihALI rahyAM. mANase bhegasAmagrI game teTalI bhegI karI hoya, paNa te bhogavavAnI zakti teNe pUrvajanmamAM karelA tapa yA parizrama anusAra ja tenAmAM hoya che. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ne kahyuM : 26 ] ' AzIrvAda [ juna 1969 potAnI yogya joDInuM pratibiMba jaLamAM nihALI dAdA lAkhA vaNajAre baMdhAvI che. huM emane vArasa strI ghaDIbhara garva anubhavI rahI. are, vidhAtAe chuM. paiso ApyA vagara ahI ke pANI pI zakatuM amArI kevI joDI ghaDI che ! khAmI mAtra eka che. nathI.' Aja rAte e pUrI thaze. mAtAjInA rathI mAro zrIdevI, jANyuM ke A pavitra vAvanA baMdhAvakhAlI khoLo bharAI jaze! nArane A chokaro vArasadAra che !' puruSa nIco vo. karapAtra banAvI emAM ApA, enI bhUkha bhAMge teTaluM Apo !' jaLa lIdhuM, ane pitAnI patnI zrIdevI sAme dharyuM, zrIdevIe kahyuM. vimaLazAhe mUThI bharIne cAMdInA sikkA ApyA. "devI ! amRtanuM Acamana karo !' pelo chokaro "zeThajInI jaya" "zeThajInI jaya" karato priya patinA hAthanuM Acamana ! vahAlasoyI salAma bharate, nAcatA, kudatA cAlyA gayA. patnIne to e viSa heya teya amRtathI adhikuM "zeThajInI jaya'nA paDadA vAvanA mALe bhAse. chatAMya nArI zaramAI gaI kisalaya jevA enA mALe gu jyA. eka marakI rahyA. e maMda smita karatI bolI : "devI ! vAva baMdhAvanAra mahAna AtmAne "thobho, suvarNapAtra maMgAvuM.' vArasa joyo? eka keTalo mahAna, bIjo keTalo pA ! puruSanA karapAtramAMthI pANI sarI rahyuM hatuM. dIvA pAchaLa aMdhAruM te AnuM nAma ! jeNe jIvaeNe bIjI vAra jaLanI aMjali bharatAM kahyuM : mAtrane kAja saMpattine chUTe hAthe verI, ene vaMzaja "karapAtra karatAM suvarNapAtra nahIM caDha, devI ! Aja enA pANIne paiso levA..." - adharanAM amI A amRta sAthe bhaLavA do.' nAtha, samaya thatA jAya che, cAlIe." strIe zaramAtI kaMkunI pratimA samI zrIdevIe potAnA puruSane vicAramaMthanamAMthI be co. adharoi jaLapAna karavA laMbAvyA, ke uparathI eka baMne pitAnA taMbUomAM visAmo levA cAlyAM chokaro bUmo pADato nIce dhasI Avyo. gayAM. pRthvIe paNa tyAre aMdhArapacheDo oDhI lIdho. zatrusenAnA dhasArA sa me saheja paNa kSobha na [2] . anubhavanAra, ekale hAthe vAgha sAthe paMjA milAva- anantacaturdazIne caMdra AkAzamAMthI sudhA nAra, A puruSa Akasmika lebha anubhavI rahyo. varasAvI rahyo hato. nAnuM evuM aDAlaja gAma utAvaLe pagathiyAM Utarato eka soLasattara nidrAnI godamAM lapAI gayuM hatuM. vAvanAM UMDAM ghUmarI varSane cheka nIce dhasI Avyo. enI AMkho letAM jaLa paNa jaMpI gayAM hatAM. khetaronA bharyA lAlaghUma hatI; vALa vAMkaDiyA ne astavyasta hatA. * molane vAyu paMpALI rahyo hato. enAM kapaDAM para ThIka ThIka thIgaDAM hatAM. A veLA vimaLazAha ne zrIdevI jAgatAM beThAM kema?" vimaLazAhe AMkha UMcI karI. emAM hatAM. tAjuM ja snAna karyuM hoya ema baMnenA deha rahele pratApa chokarAnI uddhatAIne DAmI rahyo. camaktA hatA. strInI laMbI laTe AMthI sugaMdhI jaLa pANI pIvAnA paise Apa!" chokarAthI TapakI rahyuM hatuM. AchAM vastra banee dhAryA hatAM, uddhata zabdo na belI zakAyA. eNe sAdI rIte kahyuM. paNa ethI te dehanI suzrI akhane vizeSa kAmaNa zA mATe ?" karatI hatI. 8 aDI evo niyama cheA vAva mArA dAdAnA baMne thoDIvAre kaMIne kaMI vAto karatAM, paNa ApaNuM duHkha ApaNA ja doSamAMthI uddabhave che. te sivAya bIjuM kaI ApaNane naDatuM nathI. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuM mAguM ? jUna 1969 1 vAtA karatAM tethI vadhAre mauna rahetAM. banne kaIka UMDA vicAramAM hatAM. * nAtha, have keTalA samaya bAkI che?' strIe ALasa maraDI. e avAjamAM madetsAhanuM tattva hatuM. : C * gheADI ja, pele! tArA madhyAkAza tarapha DhaLe eTalI, zrIdevI ! ' puruSa jarA najIka saryAM, mAtAjI pAse keTalA putra mAgIza ? zakti eTalI bhakti rAkhaje.' 'putra ? 'zrIdevIe nirAzAmAM kahyuM, nAtha, siddhinI chellI kSaNe mana kaMIka pAchuM paDe che.' pelA vAvanA vArasadAra yAda Ave che, kAM? ' hA, nAtha ! putra mATe Aja sudhI karelAM japa-tapa Arje chellI kSaNe nakAmAM bhAse che. saMtAnanI vAMchanA zA mATe? sAgara tarIne kinAre zA mATe DUbavuM? saMtAna mAgIne ApaNe haiyA--zAka teA nathI vahAratAM ne? na jANe dIkarA dIvALaze ke pUrvajonI kIrtinuM devALu kADhaze ? ' * zAbAza, zrIdevI ! mArA mananA vicArA ja jANe tuM kahI rahI che! manamAM kayArathI mathana jAgyuM hatuM, paNa vicAratA hatA ke prakRtie strInA hRdayamAM putranI eSaNA mUkI che; chellI paLe mArA vicArA jANI tAruM mana kadAca bhAMgI paDe, eTale cUpa hatA. bAkI teA yaza e ApaNuM cira saMtAna che! sukIrti ApaNI sAcI putrI che! na e mAMdAM paDe, na e mare. na pUta kapUta bane.' vimaLazAhe peAtAnA vicAro vyakta karyA. * mArA deva, tame teA mArA aMtaryAMmI che. zuM yuddhamAM ke zuM vyavasthAmAM zrIdevI sadA tamArI sAthe nathI rahI? manamAM eTaluM hatuM ke patnIdharmAMnI parAkASTA prajAnI utpattimAM. mArA vimaLane eka khe saMtAna DhAya teA, thyApaNe ApaNAM pUrvajone jema ujALyAM, ema ApaNuM saMtAna Apane urjAve ! paNa Aja e bharAseA nathI, meTAnAM saMtAna sadA nAnAM hAya che, e sArvatrika anubhava che! Aje peleA chekarA bApadAdAnA dAnane lAMchana lagADI rahyo che: kAle ApaNAM saMtAna AjI-ArAsaNanAM derAM [ 27 kAM na vece ? prabhudarzInanA dAma kAM na mAge ?' ' * zrIdevI, dhanya che tane! UMDuM vicAratAM lAge che ke ApaNe mRgajaLane amRtasarAvara samajI tenI pAchaLa DaeNza heAMze doDayAM hatAM. saMtAna e te prakRtisa deza che. enI marajIthI e Ave--ApaNI marajIthI nahI. ApaNI marajI-ApaNI vAMchanA te svAthI che. ApaNe ApaNuM kaMI mAgIe chIe, jene ApaNI lAbha-lAlacanA vArasadAra banAvI zaka ya. AjanuM vizALa hRdaya saMtAna pAmI phUMkuM thaze, sarvIsvanI pratizrI sa tAnamAM thaze, hAthatA ' kALiyA mAMmAM jaze, anekamAMthI mApaNe ekamAM jazuM. AjanA A mAnasika nizcaya sAthe vizvamAtra ApaNu dhara lAge che, pachI mAtra dhara ja ApaNu' vizva thaze. ' zrIdevIe kaI javAba na vALyeA. e vadhu vicAramagna banI gaI hatI. madharAtanA ghera paheAra khelatA hatA. vAvanA eka geAkhamAM birAjela devInI AgaLa sugaMdhI grUpa gU caLAM laI rahyo hatA. dIpamALathI nAnA evA gAkha jhaLAMhaLAM thaI gayA hatA. krUDAka...eka zrIphaLa vadherAyu'. ene paDadhe vAvanI ma'jile maMjile paDyo. zAMta jaLa khaLabhaLatAM lAgyAM. phaDAka...bIju zrIphaLa vadherAyuM, te cAre tarapha havAnA susavATA dhUpa-dIpane DAlAvavA lAgyA. phaDAka, DAka, phaDAka: traNa, cAra ne pAMca H pAMcamuM zrIphaLa vadherAyuM ke vAtAvaraNamAM avAjo AvavA lAgyA. vAvanAM jaLa dhIre dhIre jANe pagathiyAM caDatAM hatAM. chaThThA avAje pANI raMgIna banI gayuM. vAtAvaraNu apArthiva banyuM ! sAtamA avAje pacaraMgI cUMdaDIe jhulAvatI eka tejamUrti saptama...jila vAvane AvarIne UbhI rahI. zrIdevIe cUMdaDI dharI. kaMkunA banelA na hoya tevA, suvarNAM kaMkaNathI maTaleA eka hAtha AvIne e upADI gayA. tarata eka dheASa gAjI rahyo. jANe e kahetA hatAH satyane mAge cAlavAnA jenAmAM dRDha nizcaya nathI, te muzkelIthI kheMcI jAya che e kharu, paNa ethI sAcA jIvanamAM tene praveza ja thatA nathI. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 ]' ' . AzIrvAda 1 jUna 1969 "zrIdevI, vimaLazAha! mAge, mAgo, tamAre putra te pitAnI kItine ujALe, ema jhAMkhI paNa zuM joIe che? vizvAsa che je, ke zaktinI pUjA pADeH evA ciraMjIvIthI ciraMjIva banavA karatAM vyartha nahIM jAya." amArI sevAne svArpaNa bhalene amane ciraMjIva rAkhe." vizvAsa che, mA zakipa, tArAma !' "tathAstu ! vimaLa! putra! zrIdevI! beTI! tamArI sevA ne sukIrti amaravelanI jema yuge yuge "ta, khullA mane bhAga lo!' kulaze ne phAlaze !' mAjI, ame amArAmAM samAI jaIe, ame eka havAno sapATo Avyo. te badhI jIvanabhara niHsaMtAna rahIe, evuM varadAna Apo!' bujhAI gaI apArthiva vAtAvaraNa badhuM pArthiva puruSe kahyuM. banI gayuM. ' "zuM kahyuM?" pharI prazna thayo. | strI ane puruSa caMdranA ajavALe bahAra nIkaLyAM. mAjI, saMtAnanI vAsanA AthamI gaI. evI "vahAlA, Aja jANe pharI ApaNe juvAna zakti Apaje ke paththara para paNa putranI mamatA jAge. banI gayA lAgIe chIe. e nisAsA, e adhUvagara vaMze amArI vela pAMgare !' zrIdevIe kahyuM. riyApaNuM, enIrasatA jANe jIvanamAMthI nIkaLI gayAM." putrI, bhUlatI to nathI ne? pharI vicArI je." zrIdevI, have A yuvAnI sadA ApaNA saubhAgya sAthe raheze. have ApaNe vRddha nahIM thaIe, vAnaprastha vicArI lIdhuM, mAtAjI!' nahIM thaI e. kadI ApaNe nakAmAM nahIM banIe. vAMjhiyAmeNuM bhAre nahi lAge ?" saMsArane pyArathI nIrakhazuM, premanI saravANIthI saMsAbhalabhalA tIrthakara, saMta, cakravataone bhAre rane navarAvIzuM.' na lAgyuM, ne amane lAgaze ? putra to thAya ne marI caMdra ane cakArIzAM baMne marakI rahyAM. upara paNa jAya. bharyo kheLa kSaNamAM khAlI thaI jAya! sudhAMzu caMdra paNa kaumudI prasArato marakI rahyo hato. "AzIrvAda'nA premI sevAbhAvI sajajanene sa-sAhityanA pracAra mATe ApanA gAmamAM "AzIrvAdanA ejanTanuM kAma Apa ja upADI le. eka pisTakArDa lakhavAthI grAhako nedhavAnI chApelI pAvatI buka mokalI ApavAmAM Ave che. grAhakenAM saranAmAM tathA temanAM lIdhelAM lavAjamanI rakama dara mAsanI Akhara tArIkha pahelAM "AzIrvAda- kAryAlayane manIDarathI mokalI ApavAM. - lavAjamanI rakama kAryAlayamAM jamA thayA pachI ja grAhakone aMke ravAnA karavAmAM Ave che. ejanTone kAryAlaya sAthenuM. TapAlakharca, manIorDarakharca vagere majare ApavAmAM Ave che. Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saundaryanA mAge mAnavInA jIvanamAM kAI vAra evI eka cATa vAgI jAya che, evI eka lapaDAka vAgI jAya che, evA eka ajaba banAva banI jAya che, jethI tenA AkhAya jIvanarAha ja badalAI jAya che. kharAkhara AvuM ja mArI nAnI bahena zRMgArikAnI bAbatamAM banyuM. A sAthe eka ADavAta paNa kahI dauM. bhAre phaibAnu jyotiSa-jJAna khAsa karIne amArAM sagAMsaMbaMdhI ane pADapADeAzamAM sAruM vakhaNAtuM. tenAM aneka dRSTAMtA amArI samakSa meAjUda che. temAMnu eka te mArAM ane mArI nAnI bahenanAM temaNe pADelAM nAmeA. mAruM nAma temaNe * priyavadana '. pADelu che; ane kharekhara mAruM vadana huM jyAM gaye chu' tyAM--ke| amerikAmAM paNa saune priya rahelu che. mArAM peAtAnAM kuTuMbIjanAmAM emanA viruddha--emane muddala na ruce evAM keTalAMka sudhArAvALAM kAme me karI nAkhyA che chatAM mAru' vadana temane haMmezAM priya lAgeluM che; arthAt mAru mAM jue ke tarata ja mArA badhA aparAdhA mApha karavA teo taiyAra thaI gayA che. have rahI mArI bahena zRMgArikAnI vAta. 'zRMgArikA' nAma paNu kmAe barAbara bahenanA guNa tene ja pADelu che ema saune ane khAsa karIne mane teA lAgyA karatuM hatuM. kema ke zuM vajranA, zuM dharaNAMgAMThAM ke zuM papAuDaranA zRMgAramAM mArI bahena ' zRMgArikA ' ekko. gAMdhIvAdI vicArasaraNI ane ApaNI prAcIna bhAratIya vicArasaraNImAM raMgAyelA hu* * ucca vicAra ane sadA AcAra'mAM mAnatA. TUMkamAM sAdAImAM mAnatA; ethI UlaTuM zRMgArikA, tenA nAma pramANe, zRMgAramAM mAnatI. are, ekalAM vastrAmAM zRMgAra saje te teA jANe dhULa nAkhI, are padmapAuDara-jemAM khAsa kAMI kharca thatA nathI tene ja zAkha rAkhe teA calAvI laie; para Mtu tene nAnapaNathI ja dhareNAMgAMDAMtA paNa eTalA ja zAkha. nAka, kAna, gaLuM, hAtha, paga sudhdhAMnAM dhareNAM tene joie. emAMnA zrI ziva sudram " ekeya vagara na cAle. kAI kAI vAra seAnAnAM dhareNAMthI na dharAtI te hIrAnAM dhareNAM sudhI paheAMcatI, amArA zrImaMta gharane e peSa'tu hatu. enI nA nahi, paraMtu eTalA paisA kAI sAre raste vAparyAM hAya tA dhruvuM, e prazna zuMgAra sajelI zRMgArikAne joI haradhaDIe mane thatA ane kAI kAI vAra tA mane e dIThIye na gamatI. me' tene sAdAI tarapha vALavA lAkha lAkha vAnAM karyAM, keTakeTalA upadezA ApyA, tevA upadeza ApatAM prAcIna tema ja rvAcIna mahAtmAnAM pustakA tenA hAthamAM mUkaryAM, paraMtu e badhuM paththara upara pANI! e bhagavAna enA e! paraMtu zRMgArikA karatAM paNa vadhu cIDa mane mArI mAtA upara caDhatI. kema ke huM zRMgArikAne vahu, upadeza uM tyAre khA tenuM uparANuM letAM kahetAM : 'nAnI u MmaramAM nahi pahere ADhe tyAre dhaDapaNamAM mArI jema DeAzI thaze tyAre paheraze? tuMce kevA pAjI jIvatA che! bApaDI che.karIne TAkITAkIne aDadhI karI nAkhI !' pachI te zRMgArikA maeNTrika lagI bhaNI, tApaNu tenA zRgAramAM rajamAtra pharaka paDyo nahi. UlaTAnA pazcimanA zRMgArA--kaDi ghaDiyALa vagere varSyA. chatAM zRMgArikAne rAkavAnuM mAruM kAma cAlu rahyuM. pachI tA zRMgArikA zALAmAMthI UThI gaI ane tenuM lagna paNa thaI gayuM. e pachI paNa tene zRMgAraThATha teA cAlu ja rahyo. have dharanA saMskAra' ahAra jaze e bIke meM tene ghaNe divase kahyuM : zRMgArikA, have teA kaMIka samaja!' * mAruM pUruM sAMbhaLavA paNa te na theAbhI ane te sIdhI bA pAse gaI. khAne kahyuMH - jo te khA; hajuye bhAI rAka TAka kare che ! have huM kaI nAnI dhyu ??. zRMgArikA have pArakI thApaNu khanI hatI. eTaluM ja nahi paNa peAtAnA sAsare rahevA pazu mANasa jyAM sudhI vAsanAemAM magna rahetA haiAya tyAM sudhI tenAmAM mukta rIte vicAra karavAnI zakti athavA vivekazakti prakaTa thatI nathI. Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 ] AzIvAda , 1 jUna 1969 gaI hatI. eTale bAe mArA sAmuM DoLA kADhatAM vAta Ama banI hatI. kahyuM, "khabaradAra vadana, mArI IMgInI bAbatamAM samaja nAmanI zRMgArikAnI eka khAsa tAre vacce na paDavuM. have e ApaNuM gharanuM mANasa nokaraDI hatI. zRMgArikAnuM tamAma kAmakAja dazanathI te pahelAnI jema kAve tema Toka Toka kare che! agiyAra varSanI A capaLa nokara che karI kare. bicArI chokarIne potAnuM gaThanuM paNa paheravA-oDhavA zRMgArikAnA khaMDane sAphasUpha rAkhavo, tenAM kapaDAM detA nathI, te pachI mAro deha DhaLI paDyA pachI goThavavAM vagere badhuM kAma tene mAthe. tene sAle sarakhoye nahi le !' A samajunI mAtA-caMcaLa amArI paDakhenA e vakhate mArA para bAne evo mijAja baMgalAmAM ghaNuM vakhatathI nokara bAI tarIke vaphAbagaDyo hato ke miyAMnI mIMdaDI mAphaka huM cUpa dArIthI kAma karatI hatI. eTale ja tenI dIkarI thaI gayo. tyArathI zRMgArikAne zRMgArazekha vadhato samajune ame amAre tyAM rAkhI dIdhelI. ja cAlyo.. e prasa gathI meM tenI sAthe bolavAnuM samajunI eka vakhata dAnata bagaDelI. bIju ja baMdha karI dIdhuM, abalA lIdhA. to nAnA chokarAnuM zuM gaju, paraMtu zuM vArikAnI . e pachI to huM vadhu abhyAsArthe amerikA cAra-pAMca AnAnI kacakaDAnI aMbADAmAM khosavAnI gayo ane pUrAM cAra varSe pAcho pharyo. mane muMbaInA cApa te corI gayelI. ane te pakaDAI paNa gayelI. bArA sudhI zRMgArikA mUkavA AvI hatI, je ke A banAvano huM sAkSI hato. samajunI bA-caMcaLe tene zRMgArabhapake mane gamatuM na hovAthI meM tenI dhULa kADhI nAkhelI; zRMgArikA tenA para bahu e vakhate tenA sAmue khAsa joyuM nahotuM e UDelI; tyAre gharanAM sau zRMgArikAno pakSa laI mane barAbara yAda che-mAtra lekalAje tenI sAthe samajune vaDhavA lAgyAM. paraMtu huM ja eka e badhAMnI tUTatUTaka "Avaje, jaje' zabda bolyo hato viruddha jaI boleloH "zRMgArikAbahenane oTalo badho eTaluM ja. ThAThaThaThero joIe, to tenI nokaraDIne nAnI sarakhI paraMtu jyAre amerikAthI pAcho pharyo tyAre cAMpa paNa na joIe ! e to haju nAnuM chokaruM mAruM paheluM ja dhyAna zRMgArikAe ja kheMcyuM. che. karAMo to nakaliyAM hoya che. bIjAnuM have e pahelAMnI zRMgArikA ja nahatI-have joIne e zIkhe che. temAM tene zuM vAMka?' vagere, vagere. e sAdAInI mUti banI gaI hatI-bIjI jANe mIrAMbAI joI lyo. badhAMne mUkI sau pahelAM meM AthI mArA para badhAM khUba ciDAyelAM, mAtra zRMgArikA sivAya. te e vakhate mArA kathanamAM tenA ja hAtha pakaDyo ne pUchayuM : 'kema zuM gI, - kAMIka vicAra karatI thaI gaI hatI. sArI sAjI che ne?" e pachI mAMDavALa thaI samajue pitAne javAbamAM zRMgArikA hatI. A vakhate mane guno kabUla karI lIdho ane have pharIthI te guno enuM hasavuM paNa sAva svAbhAvika ane khUba ja enA hAthe kadI nahIM thAya evI khAtarI ApavAthI suMdara lAgyuM. tenI nokarI cAlu rAkhavAmAM AvI. paraMtu zuMmArikAmAM Avo ekAeka pheraphAra zAthI AvI paDavo e mAre mana eka jabaradasta mArA amerikA gayA pachI bIje varSe eka koyaDo hato. gajabanAka banAva gharamAM banI gayo. pAchaLathI e AkhI vAta zRMgArikA potAnA khaMDamAM savA lAkha rUpiyA jeTalA kanethI kaDhAvI. kImatI hIrAnA kApa kADhI zRMgArikA bAtharUmamAM mANasa jagatamAMthI jeTalA padArtho vApare che, bhagave che, te padArtho jeTalA zramathI utpanna thayA hoya teTale zrama e jagata mATe na kare to te jagatane cera che, jagatane devAdAra che. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUna 1969 ] saundaryanA mArga [31 nahAvA gayelI. nAhI dhoIne pAchA pharatAM jue kevuM eNDanuM coDa thaI gayuM hatuM, kevuM UMdhuM vetarAI to pitAnA hIrAnA kA5 na maLe ! vADhe to lehI gayuM hatuM, tenI vAta pitAjIne karI. bhAvika hRdayanA na nIkaLe evI tenI sthiti thaI rahI. eka to e ane ochAbolA pitAjI laDyA. dilagIra thaI kApa kImatI to hatA ja, uparAMta potAnA lagnamAM teoe petAnI vAtato khulAso karatAM kahyuM, "Aje pitAe khAsa laI ApelA hovAthI zRMgArikAne bhAre cekasInI dukAne javAnuM hatuM. tyAM meM zRMgAkhAsa priya paNa hatA. rikAnAM vastro tyAM paDelAM hatAM ane a yanA AgaLa AkhA gharamAM dhamAla thaI paDI. saunI najara tenA kApa paDelA hatA. mAre peDhInuM moDuM thatuM bIjA ja rUmamAM kacaro kADhatI samaju para paDI. hatuM eTale ke Ine kahevA kAryo nahoto. uparAMta eka vAra corI karatAM to te pakaDAI paNa hatI ! cekasI Avate aThavADiye to paeNrisa javAnA che, eTale mane temaNe jhaTa e kA5 pahoMcADavA kahevaDAvyuM bA, bIjA ne karacAkaro ane zRMgArikAe samajanI dhULa kADhI nAkhI. samajunI mAtA caMcaLane hatuM. bicArI chokarI nakAmI dipAI gaI! prabhu! prabhu !" paNa be lAvavAmAM AvI. pramANikatAnI mUrti jevI * pitAnA A zabdo bA ane zRMgArikAe caMcaLane A prasaMgathI khUba ja lAgI AvyuM, sAMbhaLyA tyAre e baMnenAM meM sivAI gayAM. gaMgAtene pitAnI A "ceriTI' dIkarI-samaju para khUba rikA te sAva che.bhAlI paDI gaI te te pitAjInuM khUba guse caDyo. dIkarIne te eTaluM pUchavA paNa pUruM kathana paNa na sAMbhaLatAM potAnI rUmamAM bebhAna na rahI ke eNe kharekhara hIrAnA kA5 9IdhA che ke paDelI samaju pAse doDI gaI, ane tenuM mAthuM nahIM ! are, potAnI mAtAnI dhAkathI pote hI nA potAnA khoLAmAM lIdhuM. pachI to pote jAte tenA kApa lIdhA che evuM paNa betraNa vAra nAnakaDI davAdArUnuM dhyAna rAkhyuM ane tene sArI karI. samaju e kabUla karI lIdhuM ! tyArathI, e paLathI ja zRMgArikAnA hRdayamAM basa! e divase ane e ja vakhate caMcaLe ghera mane maMthana cAyuM. tene thayuM; samajune DhoramAra mAryo ! caMcaLano kedha khUba "mUo mArAM ghareNuM! mUo mAro kharAba hato. bhArathI samaju bebhAna banI gaI. e zRMgArazekha!" te zRMgArikAne e gabharu chokarInI kaMIka dayA AvI tyArathI tene ghareNu ke vastrone zokha sAva ane e vacamAM paDI, nahitara e divase potAnI UtarI gayuM ane mArI sAdAInI vAta tene sAMbharavA mAnA-maMcaLanA hAthe samajuno TeTo pisAI jAta! lAgI. sAdAIne teNe bIje ja divasathI apanAvI. eTalAmAM bAra vAgye mArA pitA peDhIethI e pachI zRMgArikAe tenA jIvanamAM zRMgAra AvyA. ane potAnA khaMDamAM jatAM pahelAM mArI pAchaLa bilakula laya ApyuM nathI. ane khare. tenI mAtAne kahyuM, "zRMgInA hIrAnA kApa Aje huM atyAranI sAdAIma ja tenuM kudaratI-sAcuM saudarya metIcaMda cokasIne ApI Avyo chuM." tyAM ja bAe pUrNapaNe khIlI UThayuM che. jema talamAMthI tela nIkaLavA mATe ene pisAvuM jarUrI hoya che, tema jIvanamAM prakAza, buddhi athavA adhika cetanatA prakaTa thavA mATe ene kaThina tathA bArIka paristhitimAMthI pasAra thavuM jarUrI hoya che. mANasanI pAse dhana, vidyA vagere hoya ane sAthe tene garva paNa hoya te samajavuM ke te bevaDA bhArathI ladAyeluM che. tenA karatAM temAMnuM eke tenI pAse na heta te te vadhu zAnta, prasanna, mAnasika nIrAgitAvALe ane vAstavika samajaNavALe heta. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdrahAsa zrI AnaMdamehana" keralano rAjakumAra ane kautalakanareza caMdrahAsa dhRSTabuddhie muninA kahevA pramANe bALakane mahelamAM purANamAM IzvarakRpAnuM eka ajaba sImAcihna che. mokalI Apyo. thoDA divasa bAda cAMDAlene be.lAvI caMdrahAsanI kathA khUba ja jANItI che. chatAM AjanA eno vadha karavAnI AjJA ApI ane enA aMganuM mAnasane khUba ajANI paNa che. caMdrahAsacaritra para kaI cihna pAchuM lAvavA AjJA karI. A kArya mATe aneka bhASAmAM nATako paNa racAya che, kAraNu parama sAru dravya ApyuM. cAMDAlo bALakane ghora jaMgalamAM vigaNabhakta 2 jendromAM enI gaNanA che. apAra laI gayA paNa ene jotAM teone enA para prema samRddhi ane anokhA rAjavaibhava hovA chatAM enuM Upajyo ane enA vadhano vicAra mAMDI vALyo. sarvasva zrIharicaraNe samarpita hatuM. "tera hajatera dhRSTabuddhine batAvavA enI chaThThI apazukaniyALa AMgaLI gayA' e zrutivAkyanuM eNe AjIvana pAlana kApI lIdhI ane rudhira vahetA page jaMgalamAM chUTo karyuM hatuM. AvA haribhakta rAjavIne janma keralanA mUkyo. vedanAthI ADA paDelA bALakano paNa eka velA rAjendrane tyAM mULa nakSatramAM thayo hato. enA pagane para paDyo ane bALakanI AMgaLIno ghA rujhAI gaye. cha AMgaLIo hatI. mULa nakSatramAM janmelA ane cha saccidAnaMda sarvatra vyApaka che, e prabhue taNuM AMgaLIvALo ba Laka atyaMta apazukaniyALa gaNAya mAraphata siddha karI batAvyuM. che, eTale jyotiSIonI salAha anusAra ene ghera cAMDAloe kApelI AMgaLI dhRSTabuddhine ApI jaMgalamAM tyajI devAmAM Avyo hate. kerala para duzmano ane ene bALaka vadhano saMtoSa thayo. dhRSTabuddhie caDhI AvyA. rAjA yuddhamAM khapI gayo. rANI satI A rIte bALakanA duSya grahane pitAne ja bhakSaka thaI ghera jaMgalamAM rastAmAM paDelA A bALakane banAvyuM. vanamAM paDelA bALakanAM aMge haraNIo grAmya strIoe ucheryo. pAMca varSa ne thatAM grAmya cATavA mAMDI. mayUra cAMcamAM ghAlI phaLo lAvyA. bALake sAthe te eka divasa nagaramAM AvyA. enuM pakSIoe chAyA karI. vanadhenue enA mukhamAM apUrva lAvaNya jotAM ghaNI strIo ene phaLamevA dUdhanI dhAra karI. A rIte bALaka pazu pakSInA khavaDAvavA lAgI ane A rIte e nagaramAM bhramaNa sahavAsamAM amuka divasa paDI rahyo. daivayoge zikAre karato rahyo. nIkaLela caMdanAvatInareza kuliMda A vanamAM AvI eka divasa kautalakanarezanA pradhAna dhRSTabuddhinA paho. A divya bALakane pakSIothI vIMTaLAyelo mahAlaya pAse e AvI paho . dhRSTabuddhine tyAM joI Azcarya pAmI te AgaLa Avyo. bALakane brahmabhojana hatuM. bALake sAthe A bALakane paNa . enAM mAtApitA koNa che evo prazna karyo. bALake bhojana ApavAmAM AvyuM. camatI mukhamudrA para kahyuM: "mArAM mAtA ane pitA je gaNo te zrIhari verAtA teja:puMjane joI eka munie dhRSTabuddhine che. enuM A jagata che. enAM asaMkhya bALakomAM pUchayuM: "A devazI bALaka koNa che?" huM paNa eka chuM.' dhRSTabuddhie kahyuM: "gAmamAM AvAM ghaNAM namAyAM rAjAne A harirasAmRtathI TapakatI bhAvabhInI - bALake rakhaDe che emano haze.' vANI sAMbhaLI vahAla UpajayuM ane bALakane ghoDA | munie kahyuM : " A bALaka tamAro uttarAdhikArI para besADI nagaramAM laI gayo. rANI aputra hatI. che to ene pAse rAkhI premathI ucheraje.' eNe prabhue Apela A bALakane potAno karI - A AgAhI sAMbhaLI dhRSTabuddhinA kALajAmAM ' rAkhyo ane snehathI ucheravA mAMDI. tela reDAyuM. mAre to be rAjakumAro che; chatAM A thoDA divasa bAda kumAra banela A anAtha bALaka bhAre uttarAdhikArI ? uparathI prasannatA batAvI bALakane vidyA bhaNavA mATe gurune tyAM pAThazALAmAM | parAI pIDA jene pitAnI pIDA jevI lAge che, pitAnI pIDA jeTalI vedanA kare che, te sAco bhaktiyogI athavA vaiSNavajana che. Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUna 1969] caMdrahAsa [ 33 mokalyo. enA nAmakaraNanI vidhi mATe joSIone onI mara mata karAvI. ghaTAdAra phaLavALAM vRkSa bolAvyA. joSIoe enA mukhamAMthI caMdrakiraNanI ropAvyAM. rAthI AkhI caMdanAvatIno pradeza amarAAbhA nIkaLatI joI enuM nAma caMdrahAsa pADyuM purI jevo samRddha ane zobhIta banyA. eka divasa ane A bALaka parama pratApI ane mahAna viSNu- pitAnA u rI kautalakanarezane paNa : bhakta thaze evuM bhaviSya bhAkhyuM. bamaNuM kha | mekalaga rAjapitAe cadrahAsane vidyAbhyAsamAM gurujI game teTaluM zIkhave topaNa AjJA karI kAraNa ethI pradhAna dhRSTabuddhi ane bALaka savAlajavAbamAM zrIhari ja bele. gurujI rAjyasalAha para gAlavamuni prasanna thaze ema kahyuM. ciDhAyA. rAjane jANa karI ane uddhata kumArane zikSA caMdrahAse tu 1 ja pitRAjJAno amala karyo ane karavAnI AjJA mAgI. rAjAe kahyuM : "e svayaMsiddha pitAnA kahevA pramANe badhuM ja katalakanarezane mokalI che. e je bole e bolavA de. hamaNAM cAle ema AyuM. pradha ne dhRSTabuddhi to A badhuM joI chaka thaI cAlavA de. upanayana saMskAra bAda vedAbhyAsa karAvIzuM. gayo ane mAM AvyuM kyAMthI evo prazna karyo. - samaya thaye caMdrahAsanA upanayana saMskAra karavAmAM rAja tAe caMdrahAsanI suvyavasthA, divijaya AvyA. have veda vyAsano samaya samIpa AvI lAgyo. ane prajA pAnAM vakhANa karyA. thoDA divasa bAda sAmavedanAM gAna e hathI bhaNyo. dhanurveda zIkhavAno AvA bha . rAjakumArane jevA dhRSTabuddhi jAte vakhata AvyA tyAre bhaktidhanuSyamAM ekAgratAnuM bANa caMdanAvatI . ene Dara hato ke rakhe ne A sAdhI zrIharinA lakSyavedhane eNe hRdayamAM sthira karyo. prajAvatsala yuvAna rAjavI koI divasa A5Nune paNa paMca viSayane bANo banAvyAM ane harirUpa lakSamAM na jItI le enuM anusaMdhAna karI dhanurvedamAM pAraMgata thayo. vRSTa dine rAjA katale apUrva satkAra - caMdanAvatInareza kuMtala kautalakanarezana khaMDi karyo. dhRSTa dvie uparathI prasannatA dAkhavI, paNa hato ane badalAmAM ene puSkaLa khaMDaNI ApavI eka vakhata khaMDera jevI caMdanAvatIno vaibhava amapaDatI. ethI prajAkalyANa sAdhI zakAtuM nahi. umara- rApurI je joI e aMtarathI to saLagI ja lAyaka thatA caMdrahAsane A vAta khaTakI. pratyeka rAjya UThayo. e divasa vAtavAtamAM dhRSTabuddhie kuMtalane prajAnI AbAdI ane kalyANa mATe che. A vAta eNe puchyuM: "A yuvarAjane janma kyAre thayo? bhalA kuliMdane samajAvI ane lazkara laI digvijaya karavA mANasa, mane vadhAmaNI paNa na mokalI?" nIkaLyo. duSTone caMdrahAsa dvArA zAsana karAvavAnI kuMta kahyuM: "A bALaka to mane devage - zrIharinI icchA hatI eTale caMdrahAsa badhe vijayI maLyo che. eka vakhata zikAre gayo hato tyAM chaThThI nIvaDyo. hAthI, ghoDA, ratha ane UMTo bharIne puSkaLa AMgaLI ke pelo, pakSIothI rakSAyelo pAMca varSane draya khaMDaNImAM lAvyuM. paurAMganAe e suvarNa kaLazo bALaka meM joyo aputra hovAthI huM ene ghera lAvyo, mAthe caDhAvI enuM sAmaiyuM karyuM. mAtAe ovAra rAjecita TekSaNa ApyuM ane e mArA kuLane tAralIdhAM. pitAe mastaka svI AziSa ApI amuka vAra mAre kuLadIpaka banyo. A che eno jIvanasamaya bAda sAmu dUrta joI rAjAe caMdrahAsane itihAsa. e mAro anaurasa putra che." A vAta rAjyAbhiSeka karyo. prajA "dhanya dhanya,' "sAdhu sAdhu' sAMbhaLI daSTabuddhinA kALajAmAM pAchuM tela reDAyuM. AvA pokAro karavA mAMDI. caDALAe A bALakanI AMgaLI kApI ene jIvato caMdrahAse alpa samayamAM kUvA-vAva, taLAva, rAkhI jarUra mane chetaryo che to zuM A ja mAro dharmazALAo, sadAvrato, saNAlayo sthApyAM. rastA- uttarAdhikArI thaze ? to pachI mArA be kumAra madana anyanuM duHkha ane nirAdhAratA jaIne je tenI 2 DAyatA mATe vinA vilaMbe tarata doDI jAya che, tenAmAM sAcA karmayoga rahe che. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 ] AzIrvAda [ japUna 1969 ane amalanuM zuM thaze? koIpaNa prakAre Ane ghATa to viSayA tyAM krIDA athe AvI pahecI. AMbAnA ghaDavo ja joIe. aMtarane malina vicAra chupAvI thaDe bAMdhelo azva ane ArasazilA para poDhela koI dhRSTabuddhie uparathI prasannatA darzAvI ane hasatAM devAMzI rAjakumArane joI ene kutUhala thayuM. anya hasatAM kahyuM : "A putra to mane paNa mArA putra jevo sakhIo caMpakamAlinI sAthe puSpo cUMTavAmAM rokAI ja lAge che." hatI e takano lAbha laI viSayA caMdrahAsa pAse thoDA divasanA vizrAma bAda eNe kuMtalanarezane AvI pahoMcI. enI kamaramAM lakhe che. A kahyuM: "huM thoDA divasa ahIM rokAIza, te daramiyAna keNa haze, e jANavA kutUhala vayuM. lakhoTo kholyo, mArA putrone zikSaNa ApavA Apa caMdrahAsane mAre emAMthI patra kAvyo. pitAne patra kADhayo. pitAne tyAM kautalaka mokalo.' rAjAe anumati ApI. pachI patra joI vAMcavAnI vRtti thaI. badhuM vAMcyuM. vAMcatAM lakhe To maMgAvI dhRSTabuddhie vaDIla putra madana para vAMcatAM "zIghe viSa Apaje" e vAta khaTakI. dhIme patra lakhyoH rahI AMbAnA guMdaramAM TacalI AMgaLI baLI AstethI viSanI AgaLa "yA' akSara umeryo eTale "viSayA" vahAlA madana, Apaje ema thayuM. pachI kAgaLa jemane tema baMdha karI yuvAna rAjavI caMdrahAsane tamArI pAse eka AstethI sakhIo hatI tyAM sarakI gaI. vizeSa kArya mATe mokaluM chuM. munioe bhAre uttarA prabhAta thatAM caMdrahAsa jAgyuM. sarasImAM snAna dhikArI thavAnuM jenuM bhaviSya bhAkhyuM hatuM te A ja caMdrahAsa che. enI vizeSa vAta rUbarUmAM kahIza. karyuM. sUryane artha Apo. puSpo cUMTI pIpaLAnA mAre uttarAdhikArI eTale zuM te tame samajo cho. thaDamAM bhagavAna viSNunI kalpanA karI pUjana-arcana te A patra jotAM ene aupacArika satkAra karI karyuM ane azvArUDha thaI nagaramAM Avyo. pradhAna ene vinA vilakhe viSa Apajo." dhRSTabuddhine atithi jANuM paricArake ene pradhAnanA mahelamAM laI gayA. pradhAnaputra madane caMdrahAsano patra lakhoTAmAM baMdha karI dhRSTabuddhie caMdrahAsane rAcita satkAra karyo ane AvavAnuM prayojana bolAvyo ane zIghra kautalaka jaI madanane A patra pUchayuM. caMdrahAse madanane enA pitAne patra Apo ApavA AjJA karI ane kahyuM: "bAkInuM tame tyAM ane kahyuM: "ene zIdhra amala karavA kahyuM che; emAM ja samajI leje." zuM lakhyuM che e huM jANato nathI." dhRSTabuddhinI AjJAthI taiyAra thaI caMdravAse madane badhAnA dekhatAM e patra vAMco ane pitAne praNAma karyA ane mAtA meghAvatInI AjJA pitAnI AjJAnusAra viSayo ane lagnamAM arpavAnA levA gaye. nizcaya para AvyA. pradhAnanI AjJA-zIdhra lagnane mAtAe putrane chAtI saraso laI AziSa Adeza-A badhuM hetupUrvakanuM ja haze ema mAnI ApI. dUrvA-kumakumathI enuM maMgala vAMcchayuM. badhAe saMmati ApI. mAtAnI AziSa pAmI caMdrahAsa ghoDA para savAra tiSIone bolAvyA. badhAe godhUlika thayo. mArgamAM khUba ja maMgala zukana thayAM. saMdhyA- lagnanuM muhUrta ApyuM. zIdhra ma galakalazayukta kumAkALe te kautalaka nagaranA krIDAvana pAse AvI pahoMcyo. rIo bolAvavAmAM AvI. ma Da5cerInI racanA manahara udhAna joI tyAM ja rAtavAso karavA nizcaya thaI. kanyAne maMDapamAM padharAvI. vedamaMtronA saptapadInA karI ghoDAne chUTo mUkI eka ArasazilA para thAkathI maMtranA uccAraNe zyAM. paraspara pratijJAo levAI nidrAvaza thaI gayo. niyama pramANe rAjakumArI gotroccAramAM caMdrahAse mAtApitA tarIke bhagavAna ca pakamAlinI ane anya sakhIo sAthe pradhAnaputrI viSNunuM ja nAma ApyuM ane kuliMdanarezane te bIjAne thatA duHkhanI jene jeTalA pramANamAM vadhu asara thAya teTalA pramANamAM tenAmAM premaga, bhaktiyoga athavA tAdAbhyAga rahela che. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMdrahAsa jUna 1969 1 peAtAnA pAlaka pitA tarIke jaNAvyA. vAjategAjate lagna karyAM bAda navada MpatI peAtAne mATe taiyAra karAvelA khAsa AvAsamAM madhurajanI gALavA gayAM. dhRSTabuddhie traNa divasamAM cadrahAsane viSa apAI gayuM haze ema mAnI peAtAneA paMjo jamAvavA mAMDayo. eNe caMdanAvatInarezane keda karyAM, dhana lUMTI lIdhuM, prajAmAM je samA thayA temane ziraccheda karAvyA. eNe peAtAnA leAla nAmanA rakSakane sa sattA ApI ca MdanAvatInA zAsaka nImyA ane lUMTelI mAlamattA sAthe krautalaka tarapha prayANa karI gayA. dhRSTabuddhi peAtAnA AvAsa pAse Avye tyAM te maMgala vAdyo vAgatAM sAMbhaLyAM. brAhmaNAne svastivAcana karatA sAMbhaLyA. kapUradIpikA laI jatI kumArIne joI. A badhu joI eNe pUchyuM : 'madana karyAM vijaya karI AvyA ke ATalA meTA utsava UjavI rahyA che?' ' badhAMe emanI AjJAnusAra * viSayAnAM caMdrahAsa sAthe thayelAM lagna'nI vAta tarI. madane AvI praNAma karyAM. pRththuddhie kriTakAra varasAvyA : viSane badale viSayA vAMcatAM dhRSTabuddhie hAtha dhasyA. eNe turata te| bAjI par pA pADIne hasatuM mukha rAkhI khIjo dAva khelavAnA saMkalpa karyAM. eNe khIjA cAMDALAne mAlAvI temane devInA maMdiramAM chupAvyA ane caMdrahAsane kahyuM: * amArA kuLanA rivAja che ke rAtrine samaye jamAI e ekalA ni:zastra banI C * ( 35 devInA AzIrvAdu pAmavA devIma`dire javuM.' cAMDALAne kahI rAkhyuM hatuM ke je puruSa devInAM darzana karavA Ave enA ekadama vadha karaveA. khIjI tarak kau talakanarezane svapramAM viSNu bhagavAne zmAnA karI ke kAle rAtri pahelAM tArI putrI mArA bhakta cadrahAsane paraNAvavI ane ene ja tArA uttarAdhikArI banAve. rAjAe sadhyAkALe pradhAnaputra manane khelAvI ca MdrahAsane rAjamahelamAM mAkalavA jaNAvyu'. tapAsa karatAM devImaMdiranA ardha raste caMdrahAsa maLyeA ane rAjAnAnuM ullaMdhana na thAya ema samajAvI pUjApA laI pUjA karavA bhadana gayA ane caMdrahAsane rAjamahelamAM meAkalyA. jevA madana madiramAM pesavA jAya che teve ja cAMDALeAe tenA vadha karyAM. peAtAnI gAThavaNane amala kevAka thayA e jovA gayelA kRSNamuddhie madananuM zaba joyuM ane thAMbhalA sAthe mAthuM aphALI prANatyAga karyAM. muninI bhaviSyavANI Akhare sAcI paDI. kau talakarAye vAjategAjate peAtAnI putrI caMpakamAlinI caMdrahAsa sAthe paraNAvI. pradhAnakuTuMbane vinAza joI ene saMsAra para virAga Avyo. gAlava muninI salAhathI rAjya caMdrahAsane ApI pAte vAnaprastha svIkAyu .. cadrahAsa vAjategAjate banne vadhUne laI caMdanAvatI Avyo. Ama caMdrahAsa kerala, caMdanAvatI ane kau talakapradezAnA svAmI banyA ane traNaseA varSa rAjya karyuM. AzIrvAda'nA pratinidhi ane 10 grAhako banAvI ApanArane 1 varSa sudhI 'AzIrvAda' vinAmUlye mekalAze. 25 grAhakeA banAvI ApanArane zrI kRSNazaMkara zAstrIjInuM 'bhaktinikuja' pustaka (650 pAnanuM) bheTa maLaze ane temanAM nAma 'AzIrvAda'nA aMkamAM jAhera karavAmAM Avaze. 50 ke tethI vadhu grAhakA banAvanArane zrI DAMgare mahArAjanuM bhAgavata rahasya' pustaka (700 pAnanuM) bheTa maLaze ane temanAM nAma 'AzIrvAda'mAM TAITala pRSTha upara jAhera karavAmAM Avaze. 6 je bhAI e dhaMdhAnI dRSTie kamizanathI AzIrvAdanA ejanTa (pratinidhi) tarIke kAma karavA mAgatA haiAya temaNe kAryAlaya sAthe patravyavahAra karavA. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upavAsa zrI pIyUSa pANi upavAsa ane Arogya e roga ane auSadha vAra kare che. jenazAstramAM AThama ane caudasa A jevA ja paryA che. mANasa mAM paDe eTale tarata upavAsa mATe svIkArAyAM che, jyAre hiMdu dharmo ja auSadha yAda Ave che ane A auSadhamAM mAtra agiyArasa ane keTalAka varge cotha paNa svIkArI che. vedha keDe kaTaranAM Dejha-paDIkano ja samAveza thAya che; A badhAnI pAchaLa eka ja hakIkata che ke, mANasa AthI ApaNe samAja auSadhanI sAcI vyAkhyA, ochAmAM ochA paMdara divase ekathI be divasa enuM sAcuM svarUpa, bhUlavA mAMDyo che AMtaraDAMne ArAma Ape ane e daramiyAna aMtaraDAMmAM sAcI vAta e che ke auSadho sAco artha saMgrahAyelA baLadoSane pacAvIne bahAra dhakelI de. vAla eTalo ja karavAmAM Ave che ke je rAgane mukta kare saMghai no tA tAvamAM upavAsa karo e sUtranI te auSadhi---nna ithati jhuti sausdhI auSadhinI pAchaLa paNa A ja satya paDayuM che. A vyAkhyA che, mATe ja AyurvedazAstramAM pRthvI, ApaNe samAja A upavAse ne Aje je rIte pANI, teja, AkAza ane vAyune sauthI mahatvanAM samaje che, tenA karatAM ghaNuM ja vizALa dRSTi enA auSadha tarIke pratiSThA apAI che. hetu pAchaLa rahI che ane temAMya hiMdu dharme svIkArelA ApaNuM zarIra je tattvonA baMdhAraNathI ghaDAyuM agiyArasanA upavAsa pAchaLa to eka vaijJAnika che te ja tanI visaMvAditAmAMthI rado pedA thAya zAstrIya daSTi paDI che. A daSTi zI che e ApaNe che ane je to khUTatAM hoya ke vadhatAM hoya tene samajI jaIe to Aje je upekSAvRtti ApaNe ochI-vadhAre karI eno upayoga karavAthI nIragitA upavAsa mATe rAkhIe chIe athavA enA mATe je maLe che. A ApaNuM pUrvanA auSadhazAstranI pAyAnI prakAranI zithilatA rAkhIe chIe te to na ja rAkhIe. bhUmikA che. jema sUrya ane caMdranA paribhramaNa sAthe bharatI roga ane nIroga e mANase sarjelI sthiti ane eTa thAya che, te ja pramANe ApaNA zarIramAM che. mANasa potAnI prakRti, Rtu ane AhAravihArane paNu rogotpAdaka taronI bharatI ane oTa Ave vicAra karI potAne jIvanavyavahAra ne Thave to sahaja che. sAmAnya rIte ApaNane saune anubhava che ke, rIte ja taMdurastI maLI rahe che; paNa Ajano pUnama ke amAsanA divaso jema jema najIka AvatA upAdhivALA jIvanavyavahAra Avo vicAra karavA de jAya che tema tema bharatInuM pramANa vadhatuM jAya che; evI sthiti nathI. eTale ja roga e kudaratI rIte ane pUnama ke amAsanI bharatI sauthI vadhAre hoya AvatI sthiti nathI, paNa mANase netarelI Apatti che. che ane temAMya amAsanI bharatI to ziraToca jevI bhAratIya ArogyazAstramAM nIrogIpaNuM meLavavA rahe che; kAraNa ke A divase pRthvI, sUrya ane caMdranA mATe ke roga dUra karavA mATe je keTalAMka kudaratanirmita paribhramaNanI sthiti evI che ke pahelAM caMdra, vacamAM sUcane karavAmAM AvyAM che, temAM A paNa vrata-upa- pRthvI ane pachI sUrya raheto hovAthI, pRthvInI sapATIne vAsenuM bhAre moTuM sthAna rahyuM che ane eTalA ja sUrya vadhAre tIvratAthI kheMcI zake che. jyAre bAkInA mATe ApaNA jIvanavyavahAramAM A 6 pavAsa vaNAI divasamAM A sUryanA AkarSaNamAM caMdrane avarodha jAya ane e dvArA mANasa nIrogI rahI zake, e raheto hovAthI enI tAkAta sahaja rIte ja maLI hetuthI vadhArenA upavAsa ke tithionA upavAsa paDI jAya che. karavAne lokabhogya mArga sUcavAyo che. ApaNu rogonI daSTie paNa bharatI ane ApaNe sAMbhaLIe chIe ke, keTalAya puruSo oTano ja siddhAMta lAgu paDe che ane enA samartha zanivAra karatA hoya che, to keTalIka strIo maMgaLa- namAM ApaNA bharaNapramANanA AMkaDAo kahe che ke, kayA kAmathI konuM keTaluM hita ke ahita thaze, te pahelethI samajI javAnI zakti tenuM nAma sAnaga che. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jUna 199 1 sAmAnya rIte vadhAremAM vadhAre maraNapramANa A bhAre divase|mAM ja thatu jovAmAM Ave che. ApaNA zarIramAM je jherAnA deSAnA saMgraha thayeA hAya che. te paNa AkarSatA sanAnata niyamanA AdhAre kheMcAIne bahAra Ave che ane rAganI tIvratA pedA kare che; eTalA mATe ja agiyArasathI pUnama-amAsa sudhInA divaseA sAmAnya rIte daradI mATe bhAre gaNavAmAM Ave che. upavAsa A divasa rAgane tIvra thavAnuM kAraNu anivArya sthiti che. mANasa pRcche ke na icche te paNu kudaratI rIte e ka`` cAle ja che, eTale A sthitimAM mANase mAtra eTaleA ja vicAra karI levAne rahe che ke A uzkerATa tIvratara na bane e mATe peAte zuM karavuM joI e. ApaNA prAcIna RSimunie ane AcAryoe A sthitimAM rAganI ke bhayanI tIvratA echI thAya eTalA mATe ja barAbara A bhayasthAnavALA divasa pahelAM ja agiyArasanA upavAsa mUkayo che. je dhamAM AThama ane caudaza che. rAgeAtpAdaka sthitinI ATalI vicAraNA pachI A tithie kevI susaMgata lAge che, tenA sahaja rIte ja khyAla AvI jaze. rAgAnuM pAyAnuM kAraNa e madeSa ke khAmA saMgraDa che. upavAsa e A AmadeSane pakavIne dUra kare che ane A Ama-maLoSa dUra thAya eTale sahaja rIte ja rAga dUra thaI jAya che. paMDita bhAvamizra kahe che ke-- laMghanena kSayaM nIte doSe sandhukSite'nale / vijvaratvaM laghutvaM ca kSuccaivAsyopajAyate // anavasthitadoSAnelaMghanaM doSapAcanam / jvaraghnaM jvariNaH kAMkSArucilAghavakArakam // (bhAvaprakAza-madhyamakhaMDa, prathama bhAga a. 1, kSeAka 50-51) upavAsa karavAthI vadhelA dASa nabaLA paDe che ane jaTharAgninuM uddIpana thAya che. A sthiti rAgane dUra kare che, zarIra haLavuM bane che ane khArAkanI [ 37 ruci jAgrata thAya che, mANasane peAtAnI nIraiAgitA mATe traNa sthitinI jarUra rahe che e ApaNe AgaLanAM prakaraNeAmAM joyuM che. (1) dIpana ( sArI bhUkha lagADe). (ra) pAcana khAdhele kheArAka pacI jAya). (3) virecana (khArAkanA maLadoSa bahAra dhakelAI jAya.) a.mAMthI kAI paNa kriyAmAM jyAre avare.dha paDe che, tyAre mAMdagI AvI paDe che. A mAMdagI dUra karavA mATe athavA uparanI traNe yiAone niyamita-vyavasthita rAkhavA mATe upavAsa eka evu auSadha banI jAya che, je nIMrAgitA Ape che ane mATe ja regAnAM cihno dUra karavAne badale rAgeAnAM kAraNeAne dUra karavAnuM bhAratIya Ayurveda mahattvanu samaje che. 'sAjA karavA karatAM rAgane AvatA ja aTakAvavAnI sthiti vadhu sArI che. ' e sUtra ApaNA paurasya ArAgya vijJAnanuM mULabhUta sUtra che ane A sUtrane A rIte rAjiMdA jIvanavyavahAramAM upavAsa dvArA, tapatratanA na. tiniyameA dvArA vaNI levAmAM AvyuM che. sUrya, caMdra ane bharatI-eTa sAthe AAgyane paNa saMbadha che. enA samanamAM eka grAmajIvanane anubhava paNa joI jaI e. paMDita sAtavalekarajI emanA ekAdazInA upavAsamAM eka taiAMdha mUkatAM lakhe che ke, kAI paNa kAyamI sArA kAmamAM je lAkaDAnA upayAga karavA hAya te lAkaDuM kApatA pahelAM e e kApatI vakhate bharatIne samaya teA nathI te, enA vicAra karI lavAmAM Ave che; kAraNa ke jo bharatIne! samaya hAya ane e vakhate jolAkaDA mATe jhADane kApavAmAM Ave te e lAkaDu' jaladI saDe che; kAraNa ke A bharatInA samaye keTala'emAM dUSita tattvA jhADanA mULa dvArA. AkhA jhADamAM phelAyelAM hAya che, te pariNAme lAkaDuM jaladI saDe che.' A nirdeza--ApaNA deASA-bharatI sAthe zI rIte vadhe che tenI vadhu spaSTatA kare che. khAya che, tevI rIte peAtAnA nIca, pApI ke kharAba saMtAnanI mAyApa yA ja sajjane duSTa mANasAnI dayA khAya che. temanuM ahita karatA nathI. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 ] AzIrvAda [t jUna 1969 upavAsa karanArAoe theDIka vigato paNa (9) upavAsa pachI bIje divase sAda pace jANuM levA jevI che. TUMkamAM te A pramANe che: evo haLavo khorAka lo. khAsa karIne e divase (1) upavAsa karavo hoya tenA AgaLanA divase lIlAM-bAphelAM zAkabhAjI, kAcAM khAI zakAya evAM thoDuM khAo. zAkabhAjInI kacuMbara vizeSa le. (-) upavAsa karavo hoya te divase khorAkamAtra (10) upavAsa daramiyAna zaktino saMgraha baMdha karo. TakAvI rAkhavA saMpUrNa ArAma le. zakya hoya to mauna paNa jALavo. (3) upavAsa daramyAna khUba ja chUTathI pANI (11) upavAsa pachInA bIjA divase piSaNanA pIo. jaina dharmamAM pANI vinAnA upavAsa karavAthI prathama ghaTaka tarIke pIparImULa tolo , ghI tole nukasAna thavAnA ghaNAya dAkhalAo jovA maLyA che. che, goLa tele che ane jarUra pUratuM pANuM peTanA baLadoSanA pAcana vakhate svAbhAvika rIte meLavI enI rAba pIo. garamI vadhe che; eTale e vakhate A garamInI zAMti mATe 5NIthI tarpaNa karavAnI anivArya jarUra che. (12) cA jevAM mAdaka, kSobhaka, saMkecaka pINuM te na ja lo. khAlI peTe AvAM pINuMthI (4) upavAsa pachI bIje divase, pacava mAM AMtaraDAnI dIvAlo saMkocAIne maMdAgni-kabajiyAta, bhAre paDe tevo khorAka na lo; AthI pAcaka avayavo gesa jevAM darada thAya che. ane atiraDAne vadhu zrama karavuM paDe che ne e (13) upavAsane guNa meLavavA mATe eka nukasAnakAraka nIvaDe che. sanAtana niyama e che ke, upavAsa karavAnuM hoya (5) je zakya hoya to -upavAsa karyo hoya te tenA AgaLane eka TaMka ane bIjA divasa pachI divase sAdA pANInI ke lIMbuno rasa meLavIne sAdI eka TaMka khUba ja sAdo-haLa ja khorAka le enimA le. joIe. Aje A niyamanuM sarvatra ullaMghA thaI (6) upavAsa pachI bIjA divase paNa eka rahyuM che mATe ja eno lAbha ApaNe khoI beThA basti (enimA) le. chIe. upavAsanA AgaLanA divase "kAle nathI (7) upavAsa daramyAna bhUkhyA na ja rahevAya khAvAnuM mATe khUba ja khAvuM' ane upavAsa pachI to madha-lIMbu ke goLa-lIMbunuM pANI le; saMtarAM- bIjA divase "kAla nathI khAdhuM mATe khUba khAvuM mosaMbI, papaiyuM jevAM phaLo le. e prathA siMgha gaNavI joIe. (8) 10 telA dUdhamAM ghI tolo deDha meLavIne upavAsa mATe ATaluM vicArIe to zArIrika, pI. savArasAMja A rIte upavAsa daramyAna dUdha mAnasika ane AdhyAtmika nIrAgitA-svasthatA ane pIvAmAM harakata nathI. zAMti meLavI zakIzuM. pite vadhu saMskArI hevAthI, vadhu vidyAvAna ke zikSita havAthI, vadhu dhanavAna hovAthI, vadhu buddhizALI, cAlAka ke baLavAna hovAthI mANasa ene garva rAkhIne pitAnA karatAM A bAbatamAM UtaratA lAgatA mANasanuM je apamAna ke tiraskAra kare che, tenA vaDe te e puravAra kare che ke saMskAra, vidyA vagere badhuMye mArI pAse hovA chatAM huM adhama chuM. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e pachI munizrI thaprabhasAgarajI "citrabhAnu durghatti potAnA priyanA AdezathI kaMThamAM ne zarIramAM mAdakatAne mUkI uttejaka sUra cheDe che. eka ja raMgamahelamAM be gAnAra:: baMnenA sUra judA, baMnenA bhAva judA, baMnenAM gIta ja; eka saMyamapradhAna, bIjI vikArapradhAna! savRtti nijAnaMdanA tAra para saMyamanuM gIta cheDatI hoya che, tyAre durvatti bahibhavanA vilAsI tAra para vikAranuM gIta jhIMke che! ApaNA attaranA raMgamahelamAM be vyaktio zAsana calAvI rahI che. eka Ame ne bIjuM che mana. baMne pitAnuM akhaMDa prabhutva sthApavA yugayugathI avizrAnta prayatna karatAM Avyo che. AtmA jene saje che tenuM visarjana karavA mana satata prayatnazIla rahe che ane samaya maLatAM e visarjana kare paNa che. jo ke mananI pasaMdagI sAme A tmAne aNagamo hovA chatAM e nibhAvI le che. kAraNa ke mana AtmAne maMtrI hovA chatAM petAnI natino amala karavAmAM paNa kunehabAja che. AtmA ne mana potAnA kuTuMba sAthe eka ja raMgamahelamAM vase che. paNa banene paMtha nyArA che. ekane 5tha mukti che, bIjAno paMtha baMdhana che. savRtti e AtmAnI patnI che. durghatti e mananI presI che. jIvananA raMgarahelamAM sadattinuM saMgIta cAlatuM hoya che tyAre AtmA Dolato hoya che ne enI sumadhura sUrAvalimAM magna banI svargIya AnaMda anubhavato hoya che. A dRzya manathI joyuM jatuM nathI. e IrSAthI saLagI jAya che. e potAnI preyasI duttane jamADIne kahe che: "sakhI! mane cena nathI. AtmAne AnaMda joI huM aganamAM jalI rahyo chuM. tuM tAruM vilAsI saMgIta che ke jethI AtmAnA AnaMdamAM agana pragaTe." - A rIte virodhI sUra ne gIta sAmasAmAM athaDAtAM saMgItanA layanI majhA bagaDI jAya che. emAMthI karkazatApUrNa kolAhalano ghera vani praTe che. A avyavasthAthI AtmA ne mana baMne kaMTALI jAya che. ekane duHkha ApavA jatAM baMnene duHkha maLe che. ekeneya sukha nahi. AtmA kaMTALIne devasAnnidhyamAM javA prayatna kare che, tyAre mana thAkIne vilAsagRhamAM javA prayatna kare che. ahIM AtmA ne mana kheMcatANamAM utare che. A prasaMge ja jIvananuM vibhAjana thAya che. mANasanA jIvanamAM maMthananI A paLa ati sUcaka che. A paLa evI che ke jemAM bemAMthI ekane pasaMda gI ApavAnI hoya che: vairAgya kA vilAsa; tyAga ka. bhega; amRta kI sarA! baMnene eka ja sAthe meLavavA prayatna karanAranuM AvI paLe mRtyu thAya che! A vizvamAM sukha ke duHkha jevuM che ja nahIM. koI paNa mANasa saMpUrNa rIte sukhI che ja nahIM. ApaNe A jIvanasAgaramAM tarI rahyA chIe. jemAM tarI zake che teo potAne sukhI mAne che. jeo DUbI jAya che, teo pitAne duHkhI mAne che. ane ghaNI kAmanAone vaLaganArA tU ja che. satyanuM AcaraNa na karanAra kapaTI, lebhI ane prapaMcI mANasa daMbhI, pikaLa ane lucA mANasane sAcA saMto samaje che ane daMbha vinAnA sIdhA sAdA puruSane nakAmA nirmAlya mANasa samaje che. Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kausalyAvilApa jaze nahi vanamAM mArA rAma, rasabhInA bAluDA, aMtaranA ArAmajazo nahi mAragaDA bhulAve evA bhISaNa pahADa karADa, hiMsaka prANI vaLI hajAro vanamAM pADe trADa.... jazo nahi bhAtabhAtanAM bhojana vanamAM kyAM tamane maLanAra, kAcAM pAkAM kaMdamULane karaze kema AhAra..jazo nahi jaLa vinAnI mAchalaDI ne putra vinAnI mAya, vAcharaDA viNa gAya taNAtI, divaso daulA jAya jaze nahi bALaka mArA, vasamo tAre viga nahi sahevAya, jIvatara jhera bane mAtAnuM haiyuM phATI jAya jaze nahi zuM karavAnAM raMgabhavana je ramanAruM nahi. kaI . rAjabhoga paNa mithyA jeno dIkaro ghera na heya...jaze nahi vRddha uMmare jobanavaMto dIkaro jene jAya, mare kamote kAM to jIvatAM jhUre mAta-pitAya....jaze nahi nathI vikhUTAM paDayAM meM to koInAM nAnAM bALa, kayA dezane daMDa mane tuM de che dInadayALa.....jaze nahi. vRddhava saMtAna rAkhatAM mAtAnI saMbhALa, putra vinA te mAta pitAnuM kaI nathI rakhevALa jaze nahi kuLauddhAraka dIkaro jene jhaDapI le kiratAra, vaMdhyA nArI te sukhiyArI dhanya sukhI avatAra...jaze nahi rahe janatA jAya putra e, saMkaTa kema sahevAya, putra-pautrane mUkI sukhamAM mare mAta pitAya...jaze nahi. zrI devendravijaya "jayabhagavAna" mAlika : zrI bhagavata vidyApITha ane mAnava maMdira vatI prakAzaka: zrI devendravijaya vijayazaMkara dave, rAyapura, bhAunI poLanI bArI pAse, amadAvAda. muka : zrI jagadIzacaMdra aMbAlAla paTela, ena. ema. prinTiMga presa, dariyApura, DabagaravADa, amadAvAda-.