________________
શાસ્ત્રાભ્યાસ અને શાસ્ત્ર બહુમાનના પ્રભાવે પૂ.ગુરુદેવશ્રી પાસે આર્ષદષ્ટિ આવી હતી. તો પ્રભુદાસભાઈ દ્વારા મળેલી ગોરાની ભેદનીતિની સમજના લીધે દીર્ધદષ્ટિ હતી. તો આલોચનાના વાંચન દ્વારા સમાજનો એક્સ-રે આવી ચૂક્યો હતો. જેથી સમાજનું સ્પષ્ટ ચિત્ર તેમના માનસમાં હતું. જેને હું સ્પષ્ટ દૃષ્ટિ કહું છું.
મને કહેવાનું મન થાય છે. વર્તમાન શ્રમણ સંઘમાં ત્રણેય સ્તરના અભ્યાસવાળા મહાત્માઓ જડતા નથી, તે હતા કેવલ ચન્દ્રશેખર મહારાજ. જેમની પાસે શાસ્ત્ર, સમાજ અને રાજનીતિનો અભ્યાસ હતો.
તેથી જ તેઓ સમાજથી આગળ ચાલતા હતા. સમાજનું ભાવિ વહેલું જોઈ શકતા હતા. એટલે પૂ. ગુરુદેવ સ્વ સમય (જૈન શાસ્ત્રો)ના તથા પર સમય (વિદેશોની કુટનીતિના) નાં જ્ઞાતા બન્યા.
ઘણાંને એવો સવાલ ઉઠતો હતો. દરેક વિરોધમાં કે દરેક જૈનસંઘના સવાલોમાં ચન્દ્રશેખર મહારાજ શા માટે કુદી પડે છે ? તેનો જવાબ એ જ છે કે ‘ચન્દ્રશેખર મહારાજને જૈનસંઘની ગંભીર બિમારીની સ્થિતિની સૌથી વધુ જાણકારી હતી.
માટે તેઓ જલ્દી કુદી પડતા હતા. યાદ રહે ચન્દ્રશેખર મહારાજ માટે શાસન અને સંઘ સર્વોપરિ હતા. તેથી આ બેને જે બાબતથી ધક્કો લાગે તેવો અંદેશો પણ જો ચન્દ્રશેખર મહારાજને આવી જાય તો તે આગ બની ઉઠતા.
આ તેમનો સંઘ-શાસન માટેનો પ્રેમ હતો. તેઓ એકવાત વારંવાર કહેતા હતા કે ‘‘વર્તમાન જૈન સંઘ એટલી હદે ખુવાર છે. કે હવે આ સંઘ વધુ એક પણ આઘાત જીરવી શકે તેવી સ્થિતિમાં નથી.’’ પૂ. ગુરુદેવનું સંઘ વાત્સલ્ય એટલું ગાઢ હતું, કે “તેમના માટે નાની પણ બાબત વધુ ગંભીર બની જતી’’. તેમાં શંકા નથી કે આપણી જડતા સામે તેમની સંવેદના ખુબ જીવન્ત હતી, માટે તેઓ જે બાબતે વિલ્કલ બની જાય તે બાબત આપણે સામાન્ય લાગે કારણ કે આપણે સંવેદન શૂન્ય જડ છીએ. આ જ અસમાનતાના લીધે પૂ. ગુરુદેવના જીવન્ત સંવેદનને ઓળખવામાં સમગ્ર સમાજે થાપ ખાધી હતી.
૨૧૮
