________________
અણુમેલ
૨૪૩ ગૌતગવામીએ પૂછ્યું, “હે પ્રભો ! આ નવ પદે શું એક અર્થવાળાં નાના ઘષવાળા અને નાનાં વ્યંજનવાળા છે ? કે નાના અર્થવાળાં, નાના વ્યંજનવાળાં છે ?' - પરમજ્ઞાની શ્રી વીર બોલ્યા “હે ગૌતમ ચાલતું ચાલ્યું' ઉદીરા, ઉદીરાયું. ' વૈદાતું “વેદાયું' પ્રક્ષીણ થતું પ્રક્ષીણુ યુ' “આ ચાર પદ ઉત્પન પક્ષની અપેક્ષાએ એક અર્થવાળાં નાનાં - વાળા અને નાનાં વ્યંજનવાળાં છે. તથા છેદતું “દાયું' “મેદાd “ભેદાયુ ' બળતું બન્યું ' મરતું મયું,” નિર્જરાતું * નિર્જરાયું એ પાંચ પદો વિગત પક્ષની અપેક્ષાએ નાના અર્ધવાળાં -નાના ઘેજવાળ અને નાના વ્યાજનવાળી છે.'
ઉક્ત પ્રશ્નો જીવ અને કર્મને અંગે છે તેના સમાધાનનાં ગૂઢ અને લંબાણભય કારણે રજુ ન કરતાં જે નિચોડરૂપ છે તેજ રજુ ચાય છે.
ચાલતુ તે ચાહ્યું –શ્રી ભગવતી શતકના પાંચમાં અંગના પ્રથમ શતકના પહેલા ઉદ્દેશનું આ પ્રથમ સૂત્ર છે. પાંચમાં અંગના -અગે પ્રારંભમાં બીજા કોઈ સૂત્રો ન મૂકતા આ સૂત્ર કેમ મૂકયું ?
આવા પ્રકારની શંકાના સમાધાનમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે, -ચાર પુરુષાર્થમાં મેક્ષ નામને પુરુષાર્થ મુખ્ય છે અને સમ્યગ દર્શન - નાદિ તેને સાધવાના સાધન છે. બંધના ક્ષયથી મેક્ષ થાય છે. કર્મોને આત્માની સાથે સંબંધ તેજ મુખ્ય બંધ કહેવાય છે. તે કર્મોના અક્ષય નિમિત્તે આ સૂત્ર પ્રથમ કહ્યું છે, કારણ કે તે કર્મક્ષયનું સૂચક છે. તેમાં રાલત સ્થિતિના ક્ષયથી ઉદયમાં આવતું ફલદાન રૂપ પરિણામ - માટે અભિમુખ થતું જે કર્મ તે કર્મ, ચાલ્યુ એટલે ઉદયમાં આવ્યું - એ પ્રમાણે કહેવાય છે. કમીને જે ચલનકાલ તેજ ઉદયાવલિકા છે.
અને તે ચલનકાલ અસંખ્ય સમયવાળ હોવાથી આદિ મય અને -અંતથી યુક્ત છે. કર્મયુદંગલેનો પણું અનંત , અનંત પ્રદેશ
