________________
-
-
૩૪૪
વિશ્વોદ્ધારક શ્રી મહાવીર છે. ન્યાય-નીતિની સર્વ માન્યતાઓ તેને અર્થહીન જણાય છે.
સેકડો વર્ષોથી શ્રી મહાવીર પૂજાય છે. શ્રી મહાવીરના સમયમાં ' અન્ય માનવો થયા હશે. તેમનું નામ આજે આપણે ક્યમ જાણતા • નથી કારણ કે સાચો વિજેતા જ માનવલોકના હૃદય-તત્તે
પિતાનું રયાન જમાવી શકે છે. અલેકઝાન્ડર ધી ગ્રેટ માટે આજે ઘણાને માન હશે, છતાં માન ધરાવનારની સંખ્યાથી બમણી સખ્યાના માણસે તેના જ તરફ તિરસ્કાર દર્શાવતા હશે, કારણ કે તેણે આદરેલી છતને પ્રકાર જુહ્મભર્યો હતો, અને તેથી જુલ્મમારે તેને પૂજે પણ બીજા ને પૂજે જ્યારે શ્રી મહાવીરે આદરેલી છતને પ્રકાર સ્નેહભીનો હતો. દરેકના અંતરમાં નેહ હોય છે અને તેથી દરેક વડે તેઓ પૂજાય છે.
પ્રમાદ-પ્રમાદ ન કરવા વિષે શ્રી મહાવીરે તેમના મુખ્ય ગણધર શ્રી ગૌતમને ઉદ્દેશીને ઘણોજ સરસ બોધ વહાવ્યો છે. પળનો પણ પ્રમાદ માનવી પાસે એવાં પાત્રો તૈયાર કરાવે છે, કે જેની છાયામાં તેના કલાકે નિરર્થક જાય. પ્રમાદ એટલે પોતપોતાના હિતાહિત ખ્યાલથી બેપરવા બની પારકાની દુનિયામાં ડોકિયાં કરવા તે; ગૌરવપૂર્વક શરીરની જ દુનિયામાં અથડાવું તે. પળે-પળે માનવી મરે છે. વીતતી પળ પાછી ન જ આવે. પળેપળમાં એવાં બીજ વાવવાં જોઈએ કે જેમાંથી સારાં ફળ ઊગી શકે જ્યારે આજના જન સમાજની પળો કેવળ બહારની દુનિયાનાં અર્થહીન દર્શનમાં વ્યતીત જાય છે. અણુમેલ તેમની જીવન શકિત કાળના કેરા પટમાં સમાઈ જાય છે. શ્રી મહાવીર કહેતા, “હે ગૌતમ ક્ષણને પણ પ્રમાદ ન કર. આજે તું જે છે, તે તારીજ એક પળને આવિર્ભાવ છે. તારે જેવા થવું હોય તેવી રીતે તારી પળને લડજે અંદર બહારની જૂઠી મારામારીથી સક્તિ મેળવી, સમભાવે શુભભાવમાં જીવનમાં કરવા જેવા કાર્યો કરજે.” શ્રી વિરેને આ બોધ બધાને લાગુ પડે તેમ છે.
