Vinit Jodni Kosh

Author(s): Gopaldas Jivabhai Patel
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad

Page 6

44
જોડણીના નિયમા
તત્સમ શબ્દો
૧. સંસ્કૃત તત્સમ શબ્દોની જોડણી મૂળ પ્રમાણે કરવી. ઉદા મતિ; ગુરુ; વિદ્યાર્થિની.
ર. ભાષામાં તત્સમ તથા તદ્ભવ અને રૂપો પ્રચલિત હોય તો અને સ્વીકારવાં. ઉદા કઠિન કહેણુ; રાત્રિ - રાત; દશ
.
કાળ;
નહિ — નહીં; દૂતૢ — આપે; કુશ
ફરસ.
૩. જે ત્ર્યંજનાન્ત તત્સમ શબ્દો ગુજરાતી પ્રત્યયેા લેતા હોય તેમને અકારાન્ત ગણીને લખવા. ઉદા વિદ્વાન, જગત, પરિષદ.
.
આ નિયમ અ ંગ્રેજી, ફારસી, અરખી વગેરે ભાષાના શબ્દોને પણુ લાગુ પડે છે.
૪. પશ્ચાત, કિંચિત્, અર્થાત, ચિત એવા શબ્દો એકલા આવે અથવા ખીન્ન સ ંસ્કૃત શબ્દની સાથે સમાસમાં આવે ત્યારે વ્યંજનાન્ત લખવા. ઉદા॰ કિચિત્કર; પશ્ચાત્તાપ.
આવાં અવ્યયા પછી જ્યારે ‘જ’ આવે ત્યારે તેમને વ્યંજનાન્ત ન લખવાં ઉદા॰ કર્વાચત જ.
-
૫. અરબી, ફારસી તથા અંગ્રેજી ભાષાના શબ્દો લખતાં તે તે ભાષાના વિશિષ્ટ ઉચ્ચારો દર્શાવવા ચિહ્નો ન વાપરવાં. ઉદા॰ ખિદમત, વિઝિટ, નજર.
- દસ; કાલ
૬. ‘એ' તથા ‘'ના સાંકડા તથા પહેાળા ઉચ્ચારની ભિન્નતા દર્શાવવા ચિહ્નો વાપરવાં નહિ. પરંતુ અંગ્રેજી શબ્દોના ‘એ' ‘એ’ના ઉચ્ચારમાં ભ્રાંતિ ન થાય માટે, તે દર્શાવવા ઊંધી માત્રાના ઉપયોગ કરવા. ઉદા ૉફી, ઑગસ્ટ, કૉલમ.
આમબસ ન અમજાતનુ કાળુ કાર જેવા શબ્દોમાં ૩)સપાન ન॰ કે પાડીને લખવે.
*&** f
અમીર
-
બૅન્ક.
૭. અનુસ્વારના ભિન્ન ભિન્ન ઉચ્ચારો દર્શાવવા ચિહ્નો વાપરવાં નહિ. નોંધ — શકય હોય ત્યાં અનુસ્વારના વિકલ્પમાં અનુનાસિકા પત્ર વાપરી શકાય. ઉદા॰ અંત, અન્ત; દંડ, દણ્ડ; સાંત, સાન્ત; બૅંક, હતિ તથા યતિ
આ બા
-
અનાલ પહેન, વહાણું, વહાલું, પહેાળુ, મહાવત, શહેર, મહેરખાન, તથા કહે, રહે, પહેર, પહેાંચ જેવા
9