Vinit Jodni Kosh

Author(s): Gopaldas Jivabhai Patel
Publisher: Gujarat Vidyapith Ahmedabad

Page 8

૧૧. કેટલાક ને બદલે હ અને ડ છૂટા પાડીને લખે છે. જેમ કે, કહાવું, વહાડવું. તેમ ન લખતાં કાઢ, વાઢ, કડી, ટાઢ, અઢાર, કઢવું એમ લખવું. પરંતુ લઢવું, દાઢમ ન લખતાં લડવું, દાડમ એમ લખવું. ચડવું, ચઢવું બંને માન્ય ગણવાં.
૧૨. કેટલાક શબ્દોના ઉચ્ચારણમાં ગુજરાતના કેટલાક ભાગમાં યશ્રુતિ થાય છે. ઉદા. જાત્ય, આંખ, લાવ્ય, લ્યો, ઘો છે. પણ તે લખવામાં દર્શાવવાની જરૂર નથી. જાત, આંખ, લાવ, લે, દે એમ જ લખવું.
તવ શબ્દો ૧૩. અલ્પપ્રાણ અને મહાપ્રાણ સંયુક્ત હોય એવા તદ્ભવ શબ્દોમાં મહાપ્રાણનું દ્રિત કરવું. ઉદા. ચેખું, ચિઠ્ઠી, પથ્થર, ઝ, ઓધે, સુધ્ધાં, સલ્ફર. પણ , તથા છ ચોગ હોય તે લખવું, છ નહિ. ઉદા. અચ્છેર, પચ્છમ, અછું.
૧૪. કેટલાક શબ્દોમાં (ઉદારુ પારણું, બારણું, શેરડી, દોરડું, ખાંડણી, દળણું, ચાળણી, શેલડી) ૨, ૩, ળ, લને બદલે ય ઉરઅર થાય છે, ત્યાં મૂળ રૂપ જ લખવું.
૧૫. અનાદિ “શના ઉચ્ચારની બાબતમાં કેટલાક શબ્દોમાં પ્રાંતિક ઉચ્ચારભેદ છે. ઉદા. ડેશી-ડોસી; માશી-માસી, ભેંશ—ભેંસ, છાશ-છાસ; બાર-બારસ, એંશી–એંસી. આવા શબ્દોમાં શ અને સને વિકલ્પ રાખ.
૧૬. શક, શોધ, શું માં રૂઢ શ રાખ; પણ સાકરમાં સ લખો. ૧૭. વિશે અને વિષે એ બંને રૂપે ચાલે.
૧૮. તદ્ભવ શબ્દોમાં અંત્ય ઈ તથા ઉ, સાનુસ્વાર કે નિરનુસ્વાર, એ અનુક્રમે દીર્ધ અને હસ્વ લખવા. ઉદા. ઘી; છું; શું; તું; ધણી; વળી; અહીં; દહીં; પિયુ; લાડુ; જુદું.
નોંધ–સામાન્ય રીતે ગુજરાતીમાં રુ અથવા ૨ લખવાને રિવાજ નથી; રૂ વિશેષ પ્રચલિત છે. પરંતુ જ્યાં નિયમ પ્રમાણે
હસ્વ સે લખવાનું હોય ત્યાં છે અથવા ૨ લખવું. ઉદા. છોકરું – પલ છોકરું; બે-બેરું..
મા અપવાદ એકાક્ષરી શબ્દોમાં નિરગુસ્વાર ઊ દીર્ઘ લખવો. મબાલ: ૦ જૂ, લૂ, થે , ભૂ, છું. અમબનસ ન બનત્ય ઈ તથા ઊી પર આવતા અનુસ્વારને ઉચ્ચાર પિચ અમજાતનું કાળું છે કે ઊ દીર્ધ લખવાં. ઉદા. ઈંડું; હીંડાડ; ગૂંચવાવ;
૩) સપાન ન૦ અમીત રક(ખ) ન રિટેપૂછડું વરદ; મીંચામણું.
વા, કુંભાર, કુંવર, કુંવરી, સુંવાળું