________________
[ ૧૮ ]
સ્વરૂપને સ્થિર કરવા ઈચ્છતા તેઓ અસાધારણ છતાં કેમળ, શાંત અને સદ્ભાવ રસથી યુક્ત એ પ્રયત્ન કરતા હતા. ૫૪. अनित्यतायाः क्षणभङ्गरत्वं, देहादिसाम्राज्यवतोऽपि जन्तोः । यतस्ततः संप्रभवेत् कथं तद्-विधातुमात्मीयसुखं भवेत्र ॥५५॥
સામાન્ય કેટિના મનુષ્યોને માટે તે ઠીક પણ ચકવતી જેવા રાજાઓના શરીર વિગેરે સર્વ પદાર્થો સંસારના અનિત્યપણને લીધે ક્ષણભંગુર છે, માટે આ સંસારમાં આધ્યાત્મિક સુખ કઈ રીતે પ્રગટે? પપ. जन्मार्थदं यन्मनुजस्य योनौ, तद्धर्मकर्माचरणात स्वतो न । संसाररागस्तु सदैव बन्ध-स्यारम्भको निश्चयतो न मुक्तेः ॥५६॥
શાસ્ત્રમાં મનુષ્ય જન્મ સર્વ પુરુષાર્થને આપનાર કહ્યો છે તે ધર્મ-કર્મનું આચરણ કરવાથી કહે છે પણ મનુષ્ય જન્મ પ્રાપ્ત થવા માત્રથી જ સિદ્ધિ મળી જાય છે તેવા આશયથી કહ્યું નથી, તેથી સંસારમાં અનાદિ કાળથી પ્રાણુંઓને જે રાગ બંધાયેલ છે તે રાગ હંમેશાં બંધનને જ આપ્યા કરે છે; મુક્તિને નહિ, એટલે કે જ્યાં સુધી રાગનું અસ્તિત્વ રહે છે ત્યાં સુધી આત્માને મુક્તિ મળતી નથી. ૫૬. पूर्वेऽपि ये चक्रधरादिभूपा-स्तेऽप्यत्र रागं परिमुच्य देहे । सादावनन्ते प्रविधाय मोक्षे, बुद्धि गता नित्यसुखे निरीहे ।।५७॥
પૂર્વ સમયમાં પણ ચક્રવર્તી આદિ જે રાજાઓ થઈ ગયા તે પણ શરીર વિગેરે પદાર્થો ઉપરના રાગને તજીને સાદિ અનંત,
