________________
ઉપમિતિ ભવપ્રપંચા કથા. [ પ્રસ્તાવ ૧ સ્વાદવાળા પરમાત્રને લેતે નથી, પણ તેમાં તારી મોટી ભૂલ થાય છે. એ ભજન સર્વ વ્યાધિને નાશ કરે તેવું છે અને મધુર તેમજ સ્વાદિષ્ટ છે તેને તું શામાટે લેતે નથી? માટે દુર્બુદ્ધિ કમક! તારી પાસેનું પુજન તજી દે અને આ સુંદર સ્વાદિષ્ટ ભજન જેના પ્રતાપથી આ રાજમંદિરમાં રહેલા પ્રાણુઓ લહેર કરે છે તેને સારી રીતે વિશેષ પ્રકારના આદર સહિત ગ્રહણ કરે અને તે અન્નના માહાતમ્યથી થયેલો આ મંદિરમાં રહેતા પ્રાણુઓને આનંદવૈભવ જરા અવેલેકન કરીને જે.” ધર્મબોધકર મંત્રીશ્વરનાં આવાં વચન સાંભળી તેને કાંઈક
વિશ્વાસ આવ્યો અને મનમાં કાંઈક નિર્ણય પણ થયો તુચછ ભજન કે આ પુરુષ મારું હિત કરનાર છે તે પણ પોતાની પર દઢ પ્રેમ. પાસેના ભેજનના ત્યાગની વાતથી તેના મનમાં ખેદ
થવા લાગ્યો. આખરે તેણે જવાબમાં ધમેબોધકર મંત્રીને કહ્યું, “આપ સાહેબે જે વાત કહી સંભળાવી તે સર્વ તદ્દન સાચી હોય એમ મને લાગે છે, પણ મારે આપને એક બાબતની પ્રાચૅના કરવી છે તે આપ બરાબર સાંભળઃ આ મારા ઠીકરામાં ભેજન છે તે સ્વાભાવિક રીતે મને મારા પ્રાણથી પણ વધારે વહાલું છે, એને મેં બહુ મહેનત કરીને મેળવેલું છે અને ભવિષ્યમાં એના ઉપર મારે નિર્વાહ થશે એમ હું ધારું છું. વળી આપનું ભજન કેવું છે તે ખરેખર હું જાણતો નથી. આ પ્રમાણે હોવાથી તે સ્વામિન ! મારૂં પિતાનું ભોજન છે તે તે કઈ પણ રીતે છોડવું નહિ એવો મારે નિશ્ચય છે, માટે મહારાજ ! જે આપને આપનું ભજન મને આપવાની ઈચ્છા હોય તો મારું ભોજન મારી પાસે રહે અને આપનું ભોજન મને મળે એવી ગેઠવણ કરી આપ.” ધર્મબોધકર મંત્રી તેનાં આવાં વચન સાંભળીને મનમાં વિચાર
કરવા લાગ્યા-અહે! અચિંત્ય શક્તિવાળા મહાપ્રતીતિ માટે મેહની ચેષ્ટા તે જુઓ ! એ બિચારે કમક સર્વ દઢ પ્રયત્ર. વ્યાધિ કરનાર પિતાના તુચ્છ ભજનમાં એટલે બધે
આસક્ત થઈ ગયો છે કે તેના મનમાં મારા ઉત્તમ ભોજનની એક તૃણ જેટલી પણ કિમત કરતો નથી, છતાં હજુ પણ બની શકે એટલાં એ બાપડા રાંક જીવને શિક્ષાવચન કહી સંભળાવું; કદાચ એને મેહ તેથી નાશ પામશે કે ઓછો થશે તે એ બાપડાનું હિત થશે. આ પ્રમાણે પિતાના મનમાં વિચાર કરીને ધર્મબેધકર મંત્રીશ્વરે ભિખારી નિપુણ્યકને કહ્યું, “અરે ભાઈ! તું એટલું
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
