________________
૨૫૧
- ૧૨ : પહેલા શ્રુતસ્કંધના ૭ થી ૧૭ અધ્યયનોનો પરિચય - 12 –
251.
બીજા કોઈ યોગોની કોઈ જરૂર નથી; એમ એ માને છે. સાકર ગળી એની ના નથી પણ ગળી છે એમ કહીને એકલી સાકર ખાવાનું કહે તો એને શું કહેવું? બીજી એક વસ્તુ નહિ ખાવાની શું ? વિનયવાદીનું અપલખ્ખણ આ જ છે. ભણવાનું નહિ, જ્ઞાન નહિ, સંયમ નહિ, ક્રિયા નહિ, માત્ર વિનય જ કર્યા કરવાનો.
આ મસ્તક તો ઉત્તમાંગ છે. એ કાંઈ દશશેરો નથી કે જ્યાં ત્યાં નમે. ઉત્તમ સ્થાને જ ઉત્તમાંગ નમે.
એકાંત વિનયવાદીઓ તો જ્યાં ત્યાં, જેને તેને નમે. એ કૂતરાને ય નમે, ગધેડાને ય નમે, પોતાની પત્ની અને દીકરાને ય નમે. એ કોને ન નમે એ જ સવાલ.
આ વાતો કોઈ પ્રત્યે રાગ-દ્વેષ કરવા માટે નથી, કોઈને હલકા ચીતરવા માટે નથી, પણ જાતને ઉન્માર્ગે જતી અટકાવવા અને પ્રભુના માર્ગમાં સ્થિર રાખવા માટેની આ વાતો છે. આ બધી વાતો અમારે ય વિવેકપૂર્વક કહેવાની છે અને તમારે ય વિવેકપૂર્વક સાંભળીને પચાવવાની છે. વસ્તુસ્થિતિ જણાવવી એ નિંદા નથી.
એક ગામે અમે ગયા ત્યાં આગળ ગયેલા મહાત્માઓની ચિઠ્ઠી આવી કે “અહીં ઉતરતાં નહિ, બહુ જ વીંછીઓનો ઉપદ્રવ છે છતાં કેટલાક કારણોસર અમે ત્યાં એ ગામમાં ગયા, પરંતુ થોડી જ વારમાં અત્યંત મોટો કાળોતરો, વીંછી ત્યાં નીકળ્યો. હવે જે મહાત્માઓએ અમને આ જણાવ્યું હતું તેમણે આ - ગામ કે ઉપાશ્રયની નિંદા કરી કે અમને સાવધ કર્યા ?
૮મું અધ્યયન “વીર્ય છે. તેનો એક જ ઉદ્દેશો છે, જેમાં બે પ્રકારનાં વીર્યનું વર્ણન કરવામાં આવ્યું છે. વીર્ય એટલે બળ, પરાક્રમ. વીર્ય બે પ્રકારનાં છે. એક : પંડિતવીર્ય એટલે આત્મકલ્યાણકર વીર્ય અને બીજું : અપંડિતવીર્ય એટલે આત્મનાશક વીર્ય. પંડિતવીર્યમાં પ્રયત્ન કરવાની અને અપંડિતવીર્યમાં પ્રયત્ન ન કરવાની વાત કરવામાં આવી છે.
૯મું અધ્યયન ધર્મ' નામનું છે. તેનો એક ઉદેશ છે. તેમાં ધર્મની વ્યાખ્યાધર્મનું સ્વરૂપ, સાધનાનો માર્ગ તથા વીર્યનું પ્રવર્તન ધર્મથી જ થાય છે, માટે ધર્મનું પ્રયોજન વગેરે બાબતનું વર્ણન કરવામાં આવ્યું છે.
૧૦મું અધ્યયન “સમાધિ' નામનું છે, તેનો એક ઉદ્દેશો છે. તેમાં ધર્મ કરીને
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
