Siddhahem Sabdanushasana sah swopagnya San Laghuvrutti

Author(s): Hemchandracharya, Jambuvijay
Publisher: Hemchandracharya Jain Gyanmandir Patan

Page 660

अन्तर्गणफलम्
६११
(૫)
૧૦ થી ૧૮૫૮ સુધીના ૫૯ ધાતુઓ ઘર છે. તેથી તે ધાતુઓના પદ્ધ તીર્ષતુ વા બિનપૂરે કરારકા આ સૂત્રથી ઘટયતિ, ગવારિ, પરિ, વારંવાદનું, ઘરમ્ ઇત્યાદિ રૂપ સિદ્ધ થાય છે. તેમજ પોર્ટુડવા જાદ્દા આ સૂત્રથી મનીયરત્ આદિ રૂપ બને છે. [2]રિવારિ ગણમાં બે અંતર્ગણ છે. ૧૧૭૫ થી ૧૨૪૧ સુધી ૬૭ ધાતુઓ પુષાદ્રિ
છે. તથા ૧૨૪૨ થી ૧૨૫૦ સુધી ૯ ધાતુઓ વારિ છે. પુરિ પણાને લીધે રિ-યુનાટ્રિ-પુષ્યા પર રાજદ્દકા આ સૂત્રથી કર્તરિ અધતનીમાં પરસ્મપદમાં મ પ્રત્યય લાગે છે. સ્વારિ પણાને લીધે પૂછી પ્રાપ્રિય [૨૪] આદિ ધાતુઓને સુવાક્યોતિ: જારા૭૦) આ સૂત્રથી અને તુ ના તો
નો ન થાય છે. તેથી સૂન: અને સૂનવાનું આદિ રૂપો સિદ્ધ થાય છે. [3] યતિ ગણમાં ૧૫૧૮ થી ૧૫૩૯ સુધીના ૨૨ ધાતુઓ વાઢિ છે. તેમાં પણ ૧૫૧૯ થી ૧૫૩૯ સુધીના ૨૧ ધાતુઓ સ્વાદ્રિ છે. વાર્તસ્વ: કારાવા આ સૂત્રથી પૂરા પવને [૨૮] આદિ ધાતુઓના પુનતિ ઇત્યાદિ રૂપ થાય છે. સત્તાપાં તો નોકg: Iઝારાક્ટ આ સૂત્રથી સૂાર છે [૧] ઇત્યાદિ ધાતુ પછી તિ, છે અને જીવતું સામે આવે ત્યારે તે નો ન થાય છે. તેથી
જૂનિટ, જૂના, સૂનવીન ઇત્યાદિ રૂપો સિદ્ધ થાય છે. [4]ગુરાગિણમાં ૧૯૪૧થી ૧૯૮૧ આ૪૧ ધાતુઓયુનારિ છેયુનર્નવા રૂાકા૨૮
આ સૂત્રથી તેમને નિર્ વિકલ્પ લાગતો હોવાથી ગુન સંપર્વને [૨૧૪૭] ઇત્યાદિ ધાતુઓનાં વોનયતિ, વનતિ એવાં રૂપો સિદ્ધ થાય છે. [5]તુટ્ટાદ્રિ ગણમાં બે અંતર્ગણ છે. ૧૩૨૦ થી ૧૩૨૭ આ આઠ ધાતુઓ મુવાદ્રિ
છે તથા ૧૪૨૬ થી ૧૪૬૪ આ ૩૯ ધાતુઓ ઃિ છે. તેથી મુત્યંત માને [૨૩૨૦] વગેરે ધાતુઓને મુવારિ-તૃ-દ-મુ-સુમોમ: રાજકા૨૧/ આ સૂત્રથી
સામે આવે ત્યારે ન આગમ લાગવાથી મુન્નતિ ઈત્યાદિ રૂપો સિદ્ધ થાય છે. ટર્તિાિર્ ારા આ સૂત્રથી કુરારિ ધાતુઓને લાગતો બિસ્ તથા ન્ સિવાયનો પ્રત્યય ડિતુ જેવો થવાથી ફુટિતા આદિ રૂપો સિદ્ધ થાય છે. તેમજ સિનિ પુરશ્ન સમાનસ્થsરિતિ 18ારાજા ચંદ્મનીનામનિટ કારાવા આ સૂત્રથી અધતનીમાં સિ સામે આવે ત્યારે વૃદ્ધિ ન થવાથી મટી ઈત્યાદિ રૂપો સિદ્ધ થાય છે. [6]પુરાગિણમાં મફ્ર૧૮૪૭થી સ્મિાપને ૧૯૪૦સુધીના૯૪ધાતુઓ
મન્ત છે. તેથી ત: જો સાર આ સૂત્રથી નો લોપ થયા પછી સુરત [૨૮૪૨] આદિ ધાતુઓમાં તથા ર પ્રતિયત્ન [૨૮૧૨] આદિ ધાતુઓમાં