Shrimad Rajchandra

Author(s): Govardhandas
Publisher: Shrimad Rajchandra Ashram

Page 975

૮૮૬
શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર (૨) તીર્થકરનું ગર્ભ–હરણ, (૩) સ્ત્રી તીર્થંકર, દરિાગ-ધર્મનો ધ્યેય ભૂલી વ્યક્તિગત રાગ કરવો તે. (૪) અભાવિત પરિષદ, (૫) કૃષ્ણનું અપરકંકા દેખતભૂલી-દર્શનમેહદેહાધ્યાસ (પત્રાંક ૬૪૧) નગરીમાં જવું, (૬) ચંદ્ર તથા સૂર્યનું વિમાન દેહ-અવગાહના-દેહ જે ક્ષેત્રને ઘેરે તે. સહિત ભ0 મહાવીરની પરિષદમાં આવવું, (૭) ગંદક દેવ-ઘણી ક્રીડા કરનાર દેવતાની જાત. હરિવર્ષના મનુષ્યથી હરિવંશની ઉત્પત્તિ, (૮) દોરંગી –બે રંગવાળું, ચંચળ. ચમરોત્પાત, (૯) ૧ સમયમાં ૧૦૮ સિદ્ધ, (૧૦) દ્રવ્ય-ગણપર્યાયવાળું દ્રવ્ય કહેવાય છે.
અસંયતિ પૂજા; આ દશ અપવાદ છે. (ઠાણાંગ) દ્રવ્યકર્મ-જ્ઞાનાવરણાદિરૂપ કર્મ - પરમાણુઓને દ્રવ્ય દશ બાલ વિચ્છેદ-શ્રી જંબુસ્વામીના નિર્વાણ પછી કર્મ કહે છે; તે મુખ્યપણે આઠ છે.
નીચે પ્રમાણે દશ વસ્તુઓ વિચ્છેદ ગઈ (૧) દ્રવ્યોમેક્ષ-આઠ કર્મથી સર્વથા છૂટી જવું. મન:પર્યવજ્ઞાન, (૨) પરમાવધિજ્ઞાન, (૩) પુલાક દ્રવ્યલિગ-સમ્યગ્દર્શન વિનાને બાહ્ય સાધુવેશ. લબ્ધિ, (૪) આહારક શરીર, (૫) ક્ષપક શ્રેણી, દ્રવ્યાનુયોગ–જે શાસ્ત્રમાં મુખ્યરૂપે જીવાદિ છ દ્રવ્ય, (૬) ઉપશમ શ્રેણી, (૭) જિનકલ્પ, (૮) ત્રણ સાત તનું કથન હોય તે. (વ્યાખ્યાનમાર ૧-૧૭૩) સંયમ-પરિહારવિશુદ્ધિ સંયમ, સૂક્ષ્મ સાપરાય, દ્રવ્યાર્થિન્નય-જે વચન વસ્તુની મૂળસ્થિતિને કહે, યથાખ્યાત ચારિત્ર, (૯) કેવલજ્ઞાન, (૧૦) મોક્ષ- શુદ્ધ સ્વરૂપને કહેનાર; દ્રવ્ય જેનું પ્રયોજન છે તે ગમન. (પ્રવચનસારોદ્ધાર)
દ્રવ્યાથિક નય. દર્શન-જગતના કોઈ પણ પદાર્થનું રસગંધાદિ ભેદ
ધર્મ–જે પ્રાણીઓને સંસારનાં દુઃખેથી છોડાવીને રહિત નિરાકાર પ્રતિબિંબિત થવું, તેનું અસ્તિત્વ
ઉત્તમ-આત્મસુખ આપે. (રત્નકરંડશ્રાવકાચાર) જણાવું, નિર્વિક૯૫પણે કાંઈ છે એમ આરસીના
કથાનગ–જે શાસ્ત્રમાં તીર્થકર આદિ પુરૂષનાં ઝળકારાની પેઠે સામા પદાર્થનો ભાસ થવો એ
જીવનચરિત હોય. ( વ્યાખ્યાનસાર ૧-૧૭૩) દર્શન', વિકલ્પ થાય ત્યાં “જ્ઞાન” થાય. દર્શન પરિષહ-પરમાર્થ પ્રાપ્ત થવા વિષે કોઈ પણ
ધર્મદ–ધર્મ આપનાર.
ધર્મધ્યાન-ધર્મમાં ચિત્તની લીનતા. તે ધ્યાન ચાર પ્રકારનું આકુળવ્યાકુળપણું. (પત્રાંક ૩૩૦). દર્શનમાહનીયજેના ઉદયથી જીવને સ્વસ્વરૂપનું
પ્રકારે છે : આજ્ઞાવિચય, અપાયવિશ્ય, વિપાક
વિચય, સંસ્થાન વિચય. ( વિશેષ માટે જુઓ ભાન ન થાય, તત્ત્વની રુચિ ન થાય.
મોક્ષમાળા પાઠ ૭૪, ૭૫, ૭૬ ) દિન(ન)કર-સૂરજ.
ધર્માસ્તિકાય-જે ગતિપરિણત જીવ તથા પુદ્ગલોને દિશામૂઢઅજાણ; દિશા ભૂલેલો.
ચાલવામાં સહાય કરે, જેમ પાણી માછલાંને દીર્ઘશકા-શૌચાદિ ક્રિયા.
ચાલવામાં મદદરૂપ છે. (દ્રવ્યસંગ્રહ) રંત-જેનો પાર પામવો કઠિન છે, તથા જેનું ધવા ( વ્ય)-વસ્તુમાં કોઈ રીતે પરિણમન હોવા પરિણામ ખરાબ છે.
છતાં વસ્તુનું જે વસ્તુપણું કાયમ રહે છે તે. દરિચ્છા-ખાટી ઇચ્છા.
–આકરું; કઠિનતાથી ધારણ કરી શકાય એવું. નપુંસ કવેદ-જે કષાયના ઉદયથી સ્ત્રી તથા પુરુષ દુર્લભ -દુ:ખે કરીને પ્રાપ્ત થાય.
બનેની ઇચ્છા કરે. દુર્લભ બધી-સમ્યગ્દર્શન આદિની પ્રાપ્તિની નભ-આકાશ. દુર્લભતા.
નમસ્કાર મંત્ર-નવકાર મંત્ર. દુષમ (કલિયુગ)-પંચમકાલ. આ આરો પંચમકાલ નય-વસ્તુના એક અંશને ગ્રહણ કરનાર જ્ઞાનને નય
છે. અન્ય દર્શનકારે એને જ કલિયુગ કહે છે. કહે છે. જૈન શાસ્ત્રોમાં મુખ્યપણે બે નયોનું વર્ણન જિનાગમમાં આ કાલને “દુષમ” એવી સંજ્ઞા કહી છે: દ્રવ્યાર્થિક નય તથા પર્યાયાર્થિક નય. આ નયામાં છે. (પત્રાંક ૪૨૨).
જ બધા નોનો સમાવેશ થઈ જાય છે.