Shrimad Rajchandra

Author(s): Govardhandas
Publisher: Shrimad Rajchandra Ashram

Page 977

૮૮૮
શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર
પંદર ભેદે સિદ્ધ-તીર્થસિદ્ધ, અતીર્થસિદ્ધ, તીર્થંકરપતંગ-નપુંસક.
સિદ્ધ, અતીર્થકર સિદ્ધ, સ્વયંબુદ્ધ, પ્રત્યેકબુદ્ધ, પતિત-પાપી; અદશાવાળું.
બુદ્ધબેધિત; સ્ત્રીલિંગ, પુરુષલિંગ, નપુંસકલિંગ, પદસ્થ-જે ધ્યાનમાં અરિહંતાદિ પરમેષ્ઠીઓનું ચિંતવન અન્યલિંગ, જૈનલિંગ, ગૃહસ્થલિંગ, એક, અનેક. કરાય છે.
(શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર વ્યાખ્યાનસાર) પદ્મવન-કમળવન.
પાદ૫-ઝાડ. પદ્માસન-એક પ્રકારનું આસન.
પાદબુજ ચરણકમળ. પરધર્મ–અન્યમત; પુદગલ આદિ દ્રવ્યોના ધર્મ પાનાર-સંગ. આત્માને માટે પરધર્મ છે.
પાપીજળ-અયોગ્ય પાણી; જે પાણી પીવાથી પાપ પરભાવ-પરદ્રવ્યનો ભાવ તે પરભાવ.
થાય તે. પરમધામ-ઉત્તમ સ્થાન, અતિશય તેજ.
પાર્થિવપાક-સત્તાએ થયેલો. પરમપદ-મોક્ષ; આત્મસ્વભાવ.
પાશ્વનાથ-૨૩ મા તીર્થંકર. પરમ સત–આત્મા, પરમજ્ઞાન, સર્વાત્મા (પત્રાંક ૨૦૯) પિશન–ચાડી ખાનાર. પરમ સત્સંગ-પોતા કરતાં ઉચ્ચ દશાવાળા મહાત્મા- પુણ્યાનુબંધી પુણ્ય-જે પુણ્યોદય આગળ આગળ ઓને સમાગમ.
પુણ્યનું કારણ થતું જાય છે તે. પરમાણુ-પુદ્ગલને નાનામાં નાનો ભાગ.
પુદગલ-અચેતન વસ્તુઓને મુદ્દગલ કહે છે, પણ તે પરમાર્થ સમ્યક્ત્વ-આત્મા, જે પદાર્થને તીર્થકરે અચેતનમાં રૂપ, રસ, ગંધ, અને સ્પર્શ આદિ
કહ્યો છે, તે જ પદાર્થની તે જ સ્વરૂપે પ્રતીતિ ધર્મો હોવા જોઈએ. થાય, તે જ પરિણામે આત્મા સાક્ષાત ભાસે. પુરંદર-ઇંદ્ર. પત્રાંક ૪૩૧
પુરંદરી ચાપ–મેઘધનુષ. પરમાર્થ સંયમ-નિશ્ચયસંયમ, સ્વરૂપને વિષે સ્થિતિ. પુરાણ પુરુષ-પરમાત્મા. આમાં જ સનાતન છે. પત્રાંક ૬૬૪
પુરુષવેદ-જેથી જીવને સ્ત્રી--સંભોગની ઇચ્છા થાય. પરમાવગાઢ સમ્યકત્વ-કેવલજ્ઞાનીઓને પરમાવ- પુલાક લબ્ધિ-જે લબ્ધિના બળથી જીવ ચક્રવર્તીના ગાઢ સમ્યકત્વ હોય છે.
લશ્કરનો પણ નાશ કરી શકે. પરસમય-અન્યદર્શન; સમય એટલે આત્મા ને ભૂલીને
તા-કૃતકૃત્યતા. બીજ પદાર્થોની સન્મુખ થવું અથવા લીન થવું. પૂર્વ-પશ્ચિાત્ આગળપાછળ. પરાભક્તિ–ઉત્તમ ભક્તિ, જ્ઞાની પુરુષના સર્વ ચારિત્રમાં પૂર્વાનુપૂર્વ-પ્રથમ પ્રાપ્ત થયેલ વસ્તુ.
ઐકયભાવનો લક્ષ થવાથી તેના હૃદયમાં વિરાજમાન પૂર્વાપર અવિરોધ-આગળપાછળ જેમાં વિરોધ પરમાત્મામાં ઐશ્વભાવ. પત્રાંક ૨૨૩
ન હોય. પરિગ્રહ–વસ્તુ પર મમતા; મૂર્છાભાવ.
પ્રતિબંધ-જે કર્મો : પરિવર્તન -ફેરફાર.
વાનો સ્વભાવ પડે છે તેને પ્રકૃતિબંધ કહે છે. પર્યટન-પરિભ્રમણ.
પ્રજ્ઞાબુદ્ધિ. પર્યાય-વસ્તુઓની પલટાતી અવસ્થા. પ્રત્યેક વસ્તુ પ્રજ્ઞાપના-પ્રરૂપણા; નિરૂપણ. પર્યાયવાળી છે.
પ્રજ્ઞાપનીયતા–જણાવવા યોગ્ય વર્ણન. પર્યાયવૃદ્ધતા-ઉમરમાં મોટાપણું; દીક્ષાએ મોટાપણું પ્રતિક્રમણ–થયેલા દોષોને પશ્ચાત્તાપ. પર્યાયાલોચન-એક વસ્તુને બીજી રીતે વિચારવી છે. પ્રતિપલ-દરેક ક્ષણ પર્યુષણ-જૈનોનું એક મહાન પર્વ.
પ્રતિબંધ-રોકાવું; પરવસ્તુઓમાં મોહ. પંથ-સંપ્રદાય; મત; માર્ગ.
પ્રતિમોતીસ્વીકારનાર.