________________
४३०
शीलोपदेशमाला. राम पण ते पदीने पोताना बंधु सरखो मानीने सीता, लदनण श्रने तें पदी सहित त्यांची चाली गोदावरी नदीने कांठे पंचवटी नामना वनमां लतानुं घर करीने त्यां रह्या.
एक दिवसे नदीने कांठे क्रीमा करता एवा लक्ष्मणे वांसना यूथमां एक खज दी. पनी कौतुक सहित ते खगने हाथमां लइ तेणे वासना यूथने कमलना तंतुनी पेठे कापी नाख्युं एटले तेमांधुमाडा सहित एक कुंक, एक मस्तक अने एक धड ( मस्तक विनानुं शरीर ) दी; तेथीते लक्ष्मण विचार करवा लाग्यो के, “ हा ! में कोई श्रायुध विनाना निरपराधी पुरुषने मायो!” एम दीर्घ कालसुधी शोक करता एवा लदमणे ते सर्व वात रामने कही एटले रामे लदमणने कयु के, “हे बंधो! श्रा सूर्यहास, ए नामनुं खज जे. तें एना साधन करनाराने माख्यो बे; परंतु तेनुं को रक्षण करनार हशे.”
एवामां पाताललंकाना अधिपति खर राक्षसनी स्त्री के, जे रावणनी ब्देन थती हती ते चंदनखा पोताना पुत्रने जोवा माटे श्रावी. त्यां तो तेणे कपायेली वंशलताना ढगलामां पुत्रना धडने दी. ते जोश्ने “हे वत्स ! तने कोणे मास्यो ? तने कोणे मास्यो?" एम कहेती उती ते विलाप करवा लागी. पडी ते चंदनखा लदमणनां पगला जोती जोती राम लक्ष्मणना श्राश्रमां गश्, त्यां ते बन्ने नाश्ने जोश्ने तेणे पुत्रनो शोक मूकी दीधो. पठी कामने वश थडे इंजियो जेनी एवी ते चंडनखाये पोतानुं स्वरूप कन्याना सर करीने रामनी साथे पाणिग्रहण करवानी (परणवानी) याचना करी. ते उपरथी रामे तेने कर्वा के, “हे जडे! म्हारी पासे तो आ स्त्री जे; माटे तुंम्हारा न्हाना ना लदमण पासे जा.” पड़ी ते लक्ष्मण पासे गश्. लक्ष्मणे कडं. “ तुं म्हारा मोटा जाश्नो श्राश्रय कर के, जेथी पुत्रवाली थश्श,' ए प्रकारे लदमणे तिरस्कार करेली चंडनखा फरीथी रामपासे गश्. त्यां सीताये हसी काढली ते क्रोधथी जयंकर स्वरूप धारण करीने तत्काल पोताना पति खर राक्षस पासे जश् शंबूक पुत्रना वधनी वात कहेवा लागी. ते उपरथी खर राक्षस चौद हजार सुनटोने साथे लश् क्रोधथी राम लक्ष्मणनी साथे युद्ध १ आ चंऽनखानुं बीजं नाम सुर्पनखा ने.
