________________
જે આ સાત વિશેષણોથી સંપન્ન છે, વસ્તુતઃ તેજ સર્વોત્તમ આપ્ત હોય છે. તેજ દ્વાદશાંગ ગણિપિટકના પ્રણેતા છે અને તેજ સમ્યક્ શ્રુતના સચિયિતા છે. ઉક્ત સાતે ય વિશેષણો તેરમા ગુણસ્થાનવર્તી તીર્થંકર દેવના છે.
ગણિપિટકઃ ગણિ એટલે આચાર્ય અને તેમની બાર અંગ સૂત્રરૂપ જ્ઞાનની પેટી એમ ગણિપિટકનો શબ્દાર્થ થાય છે. જેમ રાજા-મહારાજાઓ અને ધનાઢ્ય શ્રીમંતોને ત્યાં પેટીઓમાં હીરા, પન્ના, મણિ, માણેક ઇત્યાદિ ઝવેરાત અને સર્વોત્તમ આભૂષણો ભરેલા હોય છે, તેમ આત્મ કલ્યાણ માટે વિવિધ પ્રકારની શિક્ષાઓ, નવતત્ત્વ નિરૂપણ, દ્રવ્યોનું વિવેચન, ધર્મની વ્યાખ્યા, આત્મવાદ, ક્રિયાવાદ, કર્મવાદ, લોકવાદ, પ્રમાણવાદ, નયવાદ, સ્યાદ્વાદ, અનેકાંતવાદ, પંચમહાવ્રત, તીર્થંકર બનવાના ઉપાયો, સિદ્ધ ભગવંતોનું નિરૂપણ, તપ વિષેનું વિવેચન, કર્મગ્રંથી ભેવાના ઉપાયો, ચક્રવર્તી, વાસુદેવ, પ્રતિવાસુદેવનો ઇતિહાસ, રત્નત્રયનું વિશ્લેષણ આદિઅનેક વિષયોનું જેમાં યથાર્થ નિરૂપણ કરેલ છે, તે પેટીનું જેવું નામ છે એવા જ સભ્યશ્રુત રત્નો એમાં નિહિત છે.
અરિહંત ભગવંતના અતિરિક્ત જે અન્ય શ્રુતજ્ઞાની છે તેઓ પણ સમ્યશ્રુત જ્ઞાન પ્રરૂપક થઇ શકે છે?
ઉત્તરઃ સંપૂર્ણ દશ પૂર્વધરથી લઇને ચૌદ પૂર્વધર સુધીના જેટલા પણ જ્ઞાની છે તેઓનું કથન નિયમથી સમ્યક્દ્ભુત જ હોય છે. કિંચિત્ ન્યુન દશ પૂર્વધરોમાં સમ્યક્શ્રુતની ભજના છે અર્થાત્ તેઓનું શ્રુત સમ્યક્ શ્રુત પણ હોઇ શકે છે અને મિથ્યાશ્રુત પણ હોઇ શકે છે. કારણ કે મિથ્યાદૃષ્ટિ જીવો પણ પૂર્વોનું અધ્યયન કરી શકે છે પરંતુ તેઓ વધારેમાં વધારે કંઇક ન્યુન દશ પુર્વનું જ અધ્યયન કરી શકે છે કેમ કે તેનો સ્વભાવ જ એવો છે.
સારાંશ એ છે કે ચૌદ પૂર્વથી લઇને પરિપૂર્ણ દશ પૂર્વના જ્ઞાની નિશ્ચય સમ્યદૃષ્ટિ જ હોય છે. માટે તેમનું શ્રુત સભ્યશ્રુત જ હોય છે. શેષ અંગધરો અથવા પૂર્વધરોમાં સમ્યક્શ્રુત નિયમથી ન હોય. સમ્યક્દૃષ્ટિનું પ્રવચન જ સમ્યકશ્રુત બની શકે છે.
૬) મિથ્યાશ્રુતઃ પ્રશ્નઃ મિથ્યાશ્રુતનું સ્વરૂપ કેવું છે?
ઉત્તરઃ અજ્ઞાની અને મિથ્યાદૃષ્ટિઓ દ્વારા સ્વચ્છંદ અને વિપરીત બુદ્ધિ વડે કલ્પિત કરેલ
૫૨
