Sankshipta Nandisutra

Author(s): Shobhna Kamdar
Publisher: Nima Kamdar

Page 59

૩) રાજપ્રશ્નીય સૂત્ર ૪) જીવાભિગમ સૂત્ર ૫) પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર ૬) નંદી સૂત્ર ૭) અનુયોગ દ્વાર સૂત્ર ૮) સૂર્યપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર.
કાલિક શ્રુતઃ
પ્રશ્નઃ કાલિક શ્રુત કેટલા પ્રકારનું છે?
ઉત્તરઃ ૧) ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર ૨) દશાશ્રુતસ્કંધ ૩) બૃહત્કલ્પ ૪) વ્યવહાર ૫) નિશીથા ૬) મહાનિશીથ ૭) ઋષિભાષિત ૮) જંબુદ્વીપ પ્રજ્ઞપ્તિ) દ્વીપસાગર પ્રજ્ઞપ્તિ ૧૦) ચંદ્રપ્રજ્ઞપ્તિ ૧૧) શુદ્રિકાવિમાન પ્રવિભક્તિ ૧૨) મહલ્લિકા વિમાન પ્રવિભક્તિ ૧૩) અંગચૂલિકા ૧૪) વર્ગચૂલિકા ૧૫) વિવાહચૂલિકા ૧૬) અરુણોપપાત ૧૭) વરુણોપપાત ૧૮) ગરુડોપપાત ૧૯) ધરણોપપાત ૨૦) વૈશ્રમણોપપાત ૨૧) વેલંધરોપપાત ૨૨) દેવેન્દ્રોપપાત ૨૩) ઉત્થાન મૃત ૨૪) સમુત્થાન મૃત ૨૫) નાગપરિજ્ઞાપનિકા ૨૬) નિરયાવલિકા ૨૭) કલ્પિકા ૨૮) કલ્પાવતંસિકા ૨૯) પુષ્પિકા ૩૦) પુષ્પગુલિકા ૩૧) વૃષ્ણિદશા.
દરેક તીર્થંકરના શાસનમાં દ્વાદશાંગ ગણિપિટકની જ રચના ગણધરો દ્વારા કરવામાં આવે છે. તે જ દ્વાદશાંગી સૂત્રો શાસનમાં પ્રવૃત્તિ આપે છે. સાથે દરેક તીર્થંકરના શાસનમાં લાંબા કાલ સુધી વિશિષ્ટ જ્ઞાની અર્થાત અવધિજ્ઞાની, મન:પર્યવજ્ઞાની અને કેવળજ્ઞાની થતા રહે છે. માટે ત્યાં દ્વાદશાંગી સિવાય કોઇપણ નવા સૂત્રોની રચના, સંકલના કરવાની આવશ્યકતા રહેતી નથી પરંતુ ભગવાન મહાવીરના શાસનમાં હુંડા અવસર્પિણીના કાલ પ્રભાવથી અને ભસ્મગ્રહના પ્રભાવને કારણે વિભિન્ન આગમોની રચનાની કે સંખ્યાની પરિસ્થિતિ ઉભી થઇ છે. અને ભિન્ન ભિન્ના પરંપરાઓ આગમ સંખ્યા માટે જોવા મળે છે.
આ સૂત્રમાં જે કાલિક સૂત્રોની સૂચી આપેલ છે તેમાંથી ૧) ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર ૨) દશાશ્રુતસ્કંધ સૂત્ર ૩) બૃહદકલ્પ સૂત્ર ૪) વ્યવહાર સૂત્ર ૫) નિશીથ સૂત્ર ૬) જંબૂદ્વીપ પ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર ૭) ચંદ્રપ્રજ્ઞપ્તિ સૂત્ર ૮) નિરયાવલિકાદિ એટલે ઉપાંગ સૂત્ર. આ આઠકે તેર સૂત્રો અંગબાહ્ય કાલિક સૂત્રોના રૂપમાં ઉપલબ્ધ છે. અને પ્રમાણકોટિમાં સ્વીકારેલ છે.
અંગ પ્રવિષ્ટ શ્રુતઃ
પ૭