________________
આચારાંગ સૂત્રથી લઇને દષ્ટિવાદ સુધી સર્વને અંગપ્રવિષ્ટ કહે છે અને તેનાથી અતિરિક્તા સર્વ અંગબાહ્ય છે.
તીર્થકરોના ઉપદેશ અનુસાર જે શાસ્ત્રોની રચના ગણધર દેવ સ્વયં કરે છે તેને અંગસૂત્ર કહે છે અને અંગોનો આધાર લઇને જેની રચના સ્થવિર ભગવંત કરે છે તે શાસ્ત્રને અંગબાહ્ય કહે છે. આવશ્યક સૂત્રની રચના પણ ગણધરો કરે છે તો પણ તે અંગશાસ્ત્રો ભિન્ન હોવાતી અંગબાહ્ય છે.
ઉત્કાલિક સૂત્રઃ
પ્રશ્નઃ આવશ્યક સિવાય શ્રુતના કેટલા પ્રકાર છે?
ઉત્તરઃ આવશ્યક સિવાય શ્રુતના બે પ્રકાર છેઃ
૧) કાલિક ૨) ઉત્કાલિક
પ્રશ્નઃ ઉત્કાલિક શ્રુત કેટલા પ્રકારે છે?
ઉત્તરઃ ૧) દશવૈકાલિક૨) કલ્પકલ્પ૩) ચુલ્લકલ્પમૃત ૪) મહાકલ્પશ્રુત ૫) ઔપપાતિક ૬) રાજપ્રમ્નીય ૭) જીવાભિગમ ૮) પ્રજ્ઞાપના ૯) મહાપ્રજ્ઞાપના ૧૦) પ્રમાદાપ્રમાદ ૧૧) નંદી ૧૨) અનુયોગદ્વાર ૧૩) દેવેન્દ્રસ્તવ ૧૪) તંદુલવૈચારિક ૧૫) ચંદવિદ્યા ૧૬) સૂર્યપ્રજ્ઞપ્તિ ૧૭) પૌરુષીમંડળ ૧૮) મંડળપ્રદેશ ૧૯) વિદ્યાચરણ વિનિશ્ચય ૨૦) ગણિવિદ્યા ૨૧) ધ્યાન વિભક્તિ ૨૨) મરણવિભક્તિ ૨૩) આત્મ વિશુદ્ધિ ૨૪) વિતરાગ મૃત ૨૫) સંલેખનામૃત ૨૬) વિહારકલ્પ ૨૭) ચરણવિધિ ૨૮) આતુર પ્રત્યાખ્યાન ૨૯) મહાપ્રત્યાખ્યાન ઇત્યાદિ ઉત્કાલિક શ્રુત અનેક પ્રકારનું છે.
અસ્વાધ્યાયના સમયને છોડીને શેષ રાત્રિ અને દિવસ આઠે પ્રહરમાં અધ્યયન કરવામાં તેને ઉત્કાલિક શ્રુત કહે છે.
ઓગણીસ સૂત્રોના નામ ઉપર આપ્યા છે તેમાંથી આઠ ઉત્કાલિક સૂત્રો પ્રમાણ કોટિમાં સ્વીકારેલ છે અને ઉપલબ્ધ છે. તે આઠ સૂત્રોના નામઃ ૧) દશવૈકાલિક સૂત્ર ૨) ઔપપાતિક સૂત્ર
પ૬
