________________
૬) જીવમાં અજીવની સંજ્ઞા રાખવી
૭) અસાધુને સાધુ માને
૮) સાધુને અસાધુ માને
૯) અમુક્તને મુક્ત સમજે. જે જીવોએ કર્મબંધનથી મુક્ત થઇને સિદ્ધપદ પ્રાપ્ત કર્યુ નથી, તેને મુક્ત સમજે.
૧૦) જે આત્માઓ કર્મબંધનથી મુક્ત થઇ ગયા છે, તેને
૭-૧૦) સાદિ, સાંત, અનાદિ, અનંતશ્રુતઃ
પ્રશ્નઃ સાદિ સપર્યવસિત અને અનાદિ અપર્યવસિત શ્રુતનું સ્વરૂપ કેવું છે?
ઉત્તરઃ આ દ્વાદશાંગ રૂપ ગણિપિટક, વિચ્છેદ થવાની અપેક્ષાએ સાદિ-સાંત છે અને વિચ્છેદ નહિં થવાની અપેક્ષાએ આદિ અંત રહિત છે. આ શ્રુતજ્ઞાનનું સંક્ષેપથી ચાર પ્રકારે વર્ણન કરેલ છે. દ્રવ્યથી, ક્ષેત્રથી, કાળથી અને ભાવથી.
અમુક્ત સમજે.
૧) દ્રવ્યથી સમ્યક્શ્રુત એક પુરુષની અપેક્ષાએ સાદિ સાંત છે. ઘણા પુરુષોની અપેક્ષાએ આદિ અનંત છે.
૨) ક્ષેત્રથી સમ્યક્દ્ભુત પાંચ ભરત અને પાંચ ઐરાવતની અપેક્ષાએ સાદિ સાંત છે. પાંચ મહાવિદેહની અપેક્ષાએ અનાદિ અનંત છે.
૩) કાળથી સમ્યક્શ્રુત ઉત્સર્પિણી અને અવસર્પિણીની અપેક્ષાએ સાદિ સાંત છે. નોઉત્સર્પિણી નોઅવસર્પિણી અર્થાત્ અવસ્થિત કાળની અપેક્ષાએ અનાદિ અનંત છે.
૪) ભાવથી સર્વજ્ઞ સર્વદર્શી તિર્થંકરો જે ભાવ જે સમયે સામાન્ય રૂપથી કહેવાય છે, નામ આદિ ભેદ દર્શાવવા માટે વિશેષરૂપે કથન કરાય છે, હેતુ દૃષ્ટાંતના ઉપદર્શનથી જેસ્પષ્ટતર કહેવાય અને ઉપનય અને નિગમનથી જે સ્થાપિત કરાય, તે ભાવોની અપેક્ષાએ સાદિ સાંત છે. ક્ષયોપશમ ભાવની અપેક્ષાએ સમ્યશ્રુત અનાદિ અનંત છે.
૫૪
