________________
વિષયકષાયની પરિણતિના અભાવને પ્રશાંતવાહિતા' કહેવાય છે. વિષયષાયની પરિણતિને ઉત્પન્ન કરનારા સંસ્કારોના અભાવને ‘વિસભાગપરિક્ષય’ કહેવાય છે. અવ્યવહિત(વ્યવધાનરહિત-સાક્ષાત્) મોક્ષમાર્ગને શિવવત્મ અને ધ્રુવાધ્વા કહેવાય છે. સામાન્યથી આ બધી અવસ્થાઓ સામર્થ્યયોગની સમીપની છે. અન્યત્ર વર્ણવેલી અમૃતાનુષ્ઠાનની અવસ્થામાં અને અહીં વર્ણવેલી અસહાનુષ્ઠાનની અવસ્થામાં ખાસ ફરક નથી. અનુષ્ઠાનના સતત અભ્યાસથી પડેલા દઢતર સંસ્કારના કારણે આત્મસાત્ થયેલું આ અસાનુષ્ઠાન ભાવપ્રકર્ષથી પૂર્ણ હોય છે. મોક્ષના નિર્મળ પરિણામ સ્વરૂપ આત્મતવ જ વસ્તુત: અસદ્ધાવસ્થા છે. વસ્તુ સારામાં સારી અને રાગ સહેજ પણ નહીં-આ એક અદ્ભુત સિદ્ધિ છે. પ્રભાષ્ટિની આ પ્રભા આપણા આત્મતત્ત્વને પ્રગટ કરનારી છે.
ર૪-રરા
**
સાંખ્યદર્શનપ્રસિદ્ધ પ્રશાંતવાહિતાનું સ્વરૂપ વગેરે જણાવાય છેप्रशान्तवाहिता वृत्तेः, संस्कारात् स्यान्निरोधजात् । प्रादुर्भावतिरोभावी, तव्युत्थानजयोरयम् ॥२४-२३॥
વૃત્તિના નિરોધથી ઉત્પન્ન થયેલા સંસ્કારથી પ્રશાંતવાહિતાની પ્રાપ્તિ થાય છે. નિરોધથી જન્ય સંસ્કારનો
5
0
0
