________________
“સમાધિથી યુક્ત અને સમાધિના આસડથી રહિત પરાષ્ટિ છે. તેમાં પ્રવૃત્તિ આત્મસાત્ થયેલી હોય છે. તેમ જ કોઈ પ્રવૃત્તિ કરવાના આશયથી એ ઉત્તીર્ણ(રહિત) હોય છે.'-આ પ્રમાણે છવ્વીસમા શ્લોકનો સામાન્યર્થ છે. કહેવાનો આશય એ છે કે યમ-નિયમાદિ આઠ યોગનાં અોમાંથી છેલ્લા આઠમા “સમાધિ'અડુની પ્રાપ્તિ થાય છે, તેથી આ પરાદષ્ટિ સમાધિનિષ્ઠ(સમાધિથી આસક્ત-વ્યાસ) કહેવાય છે. હવે પછી સમાધિનું સ્વરૂપ વર્ણવાશે.
ખેદ, ઉગાદિ યોગબાધક આઠ દોષોમાંનો આસ નામનો આઠમો દોષ પણ આ દષ્ટિમાં ન હોવાથી સમાધિ આસફથી રહિત હોય છે. પ્રાપ્ત થયેલા તે તે ગુણસ્થાનકને જ સારા માનવાથી ઉત્તરોત્તર ગુણસ્થાનકને પ્રાપ્ત કરવાનું અશક્ય બનાવવાનું કાર્ય આસદોષ કરે છે. આ જ અનુષ્ઠાન સરસ છે.' આવા પ્રકારની બુદ્ધિને આસઅભિષ્ય કહેવાય છે. આવી બુદ્ધિના કારણે બહુ બહુ તો તે અનુષ્ઠાન સુરક્ષિત રહે છે. પરંતુ તેથી ઉત્તરોત્તર વિશુદ્ધ અનુષ્ઠાનની પ્રાપ્તિ થતી નથી. આ સ્થિતિમાં સાધકને ઈષ્ટ સ્થાને પહોંચવાનું શક્ય બનતું નથી. તેથી એક રીતે વિચારીએ તો પૂર્વે કરેલી સાધના નિરર્થક બની જાય છે. પ્રવૃત્તિની સાર્થકતા ઈષ્ટની પ્રાપ્તિથી છે. અધવચ્ચે અટકી જવામાં નથી-એ વાતને આ દષ્ટિમાં સારી રીતે સમજી શકાય છે.
આ દષ્ટિમાં આસડુદોષથી રહિત પ્રવૃત્તિ હોવાથી તે
