________________
સાંકડા મોંઢાવાળા પાત્રામાં વાપરવાથી થાય છે, તે જ જિનાજ્ઞાનો વિરાધક બને છે. માટે કાચા ગોરસ સંયોગે દોષો અંધારે વાપરવાથી થાય છે.” આ કથનથી અંધારે કઠોળ વગેરેમાં જે જીવોનું ઉપજવું થાય છે. તે વાપરવાથી રાત્રિભોજન દોષ લાગે છે, એમ જણાય હેતુવિષયક પદાર્થ નથી, પણ આગમગમ્ય જ પદાર્થ
છે, તે બતાવે છે કાચા ગોરસના સંયોગવાળું કઠોળ, 425. ગૃહસ્થોએ દહીં ચોખા વગેરે સાથે એકમેક કર્યું રાત્રિવાસી ભાત, બે દિવસનું દહીં એમ કોહાઈ ગયેલું હોય, તો તે દિવસે બીજા પહોરે નવીયાતું થાય કે ભોજન તેમાં જે જીવો ઉત્પન્ન થાય છે, તે કેવલી નહિ ? તેમ જ દૂધ પણ રાંધેલા કુરીયા વગેરે સાથે ભગવંતે દેખેલા છે. માટે કાચા ગોરસ સાથે કઠોળ એકમેક કર્યું હોય, તો તે નવીયાતું થાય કે નહિ ? વગેરે ભોજનનો ત્યાગ કરવો. કેમ કે તેવું ભોજન 425. કુરીયા સાથે એકમેક કરેલું દહીં કરંબારૂપ થઈ કરવાથી જીવહિંસા દોષ થાય છે.” મfÉતયાતીતે આ જાય છે, તે બે ઘડી પછી નવીયાતું થાય છે અને જે પદનો શો અર્થ ? બે દિવસ થઈ જાય તો અભક્ષ્ય દૂધ અથવા દહીં “દુદ્ધ દહિ ચરિંગુલે' આ ગાથા થાય. દિવસ શબ્દ લીધેલ છે, તેથી રાત્રિનું ગ્રહણ થઈ અનુસાર કુરાદિ મિશ્ર કરાય છે તે, ભાષ્યની જાય છે જ. જેમ ૩૦ દિવસે એકમાસ, પંદર દિવસે અવચૂરિના વચનથી વાસી થઈને નીવયાતું થાય છે. પખવાડિયું થાય તેમાં રાત્રિ આવી જાય. તેમ અહીં 428. ઉપવાસી શ્રાવક સાંજે સામાયિક ઉચ્ચારી પણ સમજવું. તેથી બે રાત્રિ પસાર થાય ત્યારે તે બાર મુહપત્તિ પડિલેહી પચ્ચકખાણ કરે કે બીજી રીતે વગેરે પહોર પછી દહીં અભક્ષ્ય છે, પણ જ્યારે પહેલે કરે ? જો મુહપત્તિ પડિલેહી કરતા હોય, તો વાંદણા દિવસે પ્રભાતે મેળવ્યું હોય તો સોલપહોર પછી પણ દેવાનો નિષેધ કરો છો, તે શાથી ?
અભક્ષ્ય થાય છે. પરંતુ સોલ પહોરનો નિયમ નથી, 428. સામાચારી વગેરે ગ્રંથોમાં ભોજન કર્યું હોય, એમ સંભવે છે. કેમ કે પહેલા દિવસની સાંજે મેળવેલ તો વાંદણાં દીધા પછી પચ્ચખાણ કરવું એવા અક્ષરો દહીં ૧૨ પહોર પછી પણ અભક્ષ્ય થાય છે. છે, પણ ઉપવાસના દિવસે વાંદણા દીધા પછી 446. દહીં સાથે શીતલ ઓદન એ કઠા કરી પચ્ચક્ખાણ કરવું તેવો વિધિ નથી, પરંતુ મુહપત્તિ તો કરબો કરેલ હોય, તે ત્રીજે દિવસે સાધુઓને કહ્યું કે પડિલેહવી જોઈએ. કેમ કે તેના વિના પચ્ચક્ખાણ નહિ ? કરવું કહ્યું નહિ, એવી સામાચારી છે. તેમજ 446. દહીં અને છાશ સાથે બીજા દિવસે અથવા ઉપધાનમાં પણ તેમ જ કરાય છે.
ત્રીજા દિવસે બનાવેલ કરંબો ત્રીજા દિવસ સુધી 441. દહીં સોળ પહોર પછી અભક્ષ્ય થાય કે બાર સાધુઓને વહોરવો કહ્યું છે, એમ પરંપરા છે. પહોર પછી ? તે વ્યક્ત જણાવવા કૃપા કરશો. 460. મીઠામાં નાંખેલા કેરાં વગેરેને તડકે મૂકી પછી 441 ગામોરવૃત્તિ, ત્નિ પુfપૂતને તેલ વગેરેમાં નાંખ્યા હોય તો સંધાન-બોળ થાય કે
ધ્યન્દ્રિતયાતીત સ્વતાને ૨ વર્જયેત્ Inશા નહિ ? इति योगशास्त्रतृतीयप्रकाशे
460. ક્ષારમાં નાખેલાં કેરાં વગેરેને ત્રણ દિવસ તાપમાં આની લેશમાત્ર વ્યાખ્યા બતાવે છે. આ સૂકવીને પછી તેલ વગેરેમાં નાંખવામાં આવ્યા હોય, શાસનમાં આ મર્યાદા છે કે કેટલાક પદાર્થો હેતુથી તો સંધાન એટલે બોળ ન થાય એમ પરમગુરુ શ્રી સિદ્ધ થઈ શકે છે અને કેટલાક જૈનાગમથી સિદ્ધ થાય વિજયહીરસૂરીશ્વરજી મહારાજા પાસે સાંભળ્યું નથી છે. જે હેતુગમ્ય પદાર્થો હોય, તે પ્રવચનવાદીઓએ અને ગ્રંથમાં આવા પ્રકારના અક્ષરો પણ દેખ્યા નથી હેતુથી પ્રતિપાદન કરવા. પણ જે આગમગમ્યું હોય પણ ઉલ્લું સંભવે છે કે ક્ષારમાં નાંખેલ કેરાં વગેરેમાં તેમાં હેતુ અને હેતુગમ્યમાં આગમમાત્રે કરી બતાવનાર રહેલું જલ ત્રણ દિવસ તડકે નાંખતાં જો સૂકાય નહિ,
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
